SENED-İ İTTİFAK TARİH:1808 PADİŞAH: ABDÜLMECİT • Osmanlı İmparatorluğunun ilk anayasal gelişmesi 1808 tarihli SENED-İ İTTİFAK’ tır. • Sened-i İttifakla Anadolu ve Rumeli ayanları ile padişah arasında bir anlaşma yapılmıştır. • Bu anlaşma ile Osmanlı hükümdarı ilk defa zorunlu olarak haklarından ödün vermiştir. • Şekil olarak İngilizlerin Manga Carta'sına benzetilebilir.İçerik olarak benzemez. • Anayasal monarşiye geçişin ilk aşamasıdır. • Bu anlaşma ile Devlet, ayanları (Derebeyi- Ağa) tanıyarak hukukileştirmiştir. Sened-i İttifak ile padişah ayanlara güven vaat ediyor, onların can ve malı üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunmayacağını kabul ediyordu. TANZİMAT FERMANI TARİH: 3 Kasım 1839 PADİŞAH:ABDÜLMECİT • Osmanlı Devletinin ikinci anayasal hareketi 1839 tarihli Tanzimat Fermanıdır (Gülhane Hattı Hümayunu). • Kavalalı M.Ali P. Ayaklanması sonunda Avrupalıları memnun etmek için İngiltere’nin isteği ile çıkarılmıştır. • Bu ferman padişah tarafından tek taraflı olarak çıkarılmış padişah kendi yetkilerini ilk kez sınırlamış ve kanunlara göre devleti idare edeceğini vaat etmiştir. • Padişah bu fermanla Senedi İttifak’ın aksine sadece ayanlara değil ülkede yaşayan tüm uyruklar için can, mal ve ırz güvenliği vaat etmiştir. • Vergiler kişilerin gelirine göre düzenli toplanacaktır. • Askerlik, düzene sokulacak ve belli yaşa geldiğinde herkes askerlik yapacaktır. • Ocak usulü kaldırılmıştır. • Mahkemeler açık yapılacak ve herkes yasalar önünde eşit sayılacaktır. • Tanzimat Fermanı ile kanun gücünün üstünlüğü ilkesi bir • • • anlamda benimsenmiş, anayasacılığa ve demokrasiye . geçişin ilk adımı olmuştur. Tanzimat Fermanı ile askerlik vatani görev haline getirilmiştir. Mülkiyet hakkı devlet tarafından garanti altına alınmıştır. Müsadere usulü kaldırılmıştır. ISLAHAT FERMANI TARİH:1856 PADİŞAH: ABDÜLMECİT • Tanzimat Fermanını tamamlar niteliktedir. • Kırım Savaşı sonunda Avrupalıları memnun etmek ve içişlerimize katılmasını önlemek için Paris Antlaşmasına eklenmiştir. • Tamamıyla azınlıklara yöneliktir. • Ülkede yaşayan herkese din farkı gözetilmeksizin bütün hakların tüm vatandaşlara uygulanacağı belirtilmiştir. • Gayri Müslimlere tam bir din ve mezhep özgürlüğü getirmiş, • Gayri Müslimlere küçük düşürücü sözleri yasaklamıştır: • Cizye vergisi kaldırılmıştır. • İltizam usulü kaldırılmıştır. • Gayri Müslimler için bedelli askerlik usulü getirilmiştir. • Azınlıklar devlet memuru olabilecektir. • Azınlıklar İl Genel Meclisi üyesi olabileceklerdir. • Azınlıklar bedelli askerlik yapacaklardır. • Azınlıklar banka, şirket, hastane ve okul açabileceklerdi. BİRİNCİ MEŞRUTİYET TARIH: 23 Aralık 1876 PADİŞAH: II.ABDÜLHAMİT • Etkili görüş Osmanlıcılık etkili grup Genç Osmanlılar.(Mithat P., Ziya P., Namık Kemal, Şinasi ve Hüseyin Avni ) • İlk yazılı Türk anayasasıdır. • Padişah iradesi ile kurulan bir komisyonca, 1831 Belçika Anayasası esas alınarak ve 1859 Prusya Anayasasından da faydalanılarak hazırlanmıştır. • Heyet-i Umumi denilen iki meclisi (Ayan , Mebussan) öngörmüştür. • Heyet-i Ayan'ın tüm üyeleri • • • • • • • • • • Padişah tarafından atanmaktadır. Ömür boyu görevde kalabilmektedir. Heyet-i Mebus an’ın üyeleri ise iki dereceli bir seçimle halk tarafından 4 yıllığına Osmanlı erkekleri arasından seçilmektedir. Anayasa yasama organının yetkilerini oldukça dar tutmuştur. Bir meclis üyesinin kanun teklifi yapması için Padişahtan izin alması gerekiyordu. Her iki meclis tarafından da kabul edilen yasa padişahın onayı ile yürürlüğe girebilmekteydi. Bu açıdan yasama yetkisi padişahın tekelinden çıkmamıştır. Bakanlar kurulunun meclise karşı sorumluluğu yoktur. Padişaha meclisi dağıtmak yetkisi açıkça verilmiş, sınırlanmamıştır. Her iki meclis üyeleri de padişaha bağlılık yemini etmek zorundadırlar. Padişah Osmanlı-Rus savaşını (1877-1878)bahane ederek Meclisi feshetmiştir. 12 bölüm ve 119 maddeden oluşmaktadır. İKİNCİ MEŞRUTİYET TARİH: 23 Temmuz 1908 PADİŞAH: II.ABDÜLHAMİT • Etkili olay : Reval (Tallin) görüşmeleridir. • Etkili grup : İttihat ve Terakki Cemiyetidir. • Etkili görüş: Turancılık • Ordunun ayaklanmasıyla II. Abdülhamit Meşrutiyeti yeniden ilan etmek zorunda kaldı.Türk siyasal yaşamında ilk defa çok partili dönem başladı. • İttihat ve Terakki Partisi iktidar. • Hürriyet ve İtilaf Partisi muhalefet. • Ahrar Partisi muhalefet. • 31 Mart ayaklanmasının ardından II. Abdülhamit sorumlu görülerek tahttan indirildi. • 1876 Anayasası daha demokratik ve parlamenter sistem yönünde önemli değişikliklerle tekrar yürürlüğe konulmuştur. • Padişahın yetkileri daraltılmış, Meclisi Mebus anın yetkileri genişletilmiştir. • Bakanlar Kurulunun Meclis-i Mebus • • • • • • an’a karşı sorumluluğu artırılmış. Padişahın meclisi feshetme yetkisi daraltıldı ( Ayan Meclisinin onayı ve üç ay içinde seçim yapılması şartı). Kanun teklifi için padişahtan izin alınması gerekliliği kalktı. Mecliste kabul edilen kanunların iki ay içinde onaylanması veya bir daha görüşülmek üzere meclise geri gönderilmesi hükmü getirildi. 1909 değişiklikleri ile Osmanlı devleti Avrupai anlamda demokratik meşruti monarşi halini almıştır. Sansür kaldırılmış, haberleşmenin gizliliği ilkesi getirilmiş, Toplanma hakkı kabul edilmiş, dernek ve parti kurma hakkı tanınmıştır.