Küreselleşme devam ediyo mu?

Küreselleşme devam
ediyo mu?
Küreselleşme-ulus devlet ilişkisine ilişkin
görüşler
 1.Küreselleşme modern ulus devleti zayıflatmış, yerine
DÜZENLEYİCİ DEVLETi ikame etmiştir görüşü
 2.Küreselleşmenin ulus devleti sona erdirdiği iddiası yanlıştır,
aksine kapitalizm ile ulus devlet ilişkisi daha da pekişmiştir.
Bu durum özellikle sermaye bakımından güçlü devletler için
geçerlidir. Aslında refah/sosyal devletten vazgeçme (sosyal
devlet yerine düzenleyici devlet ikamesi)
 İkinci görüş esas alındığında; kapitalizm ulus devlete
bağımlıdır, (savaş sanayii, enerji şirketleri)
Küreselleşme-ulus devlet ilişkisi (devam)
 Küreselleşme yeterli sermayeye sahip olmayan zayıf
devletlerin ulusal egemenliği yıpratıcı olmuştur. Düzenleyici
devletlerinin yapısı daha da güçlenmiştir (bir bilgisayar kaç
kg. buğday, fındık ya da çay eder?)
 Zayıflayan devletlerin kamu hukuku alanları da daralmıştır.
 Mali sistem ve hukuk anlayışı sermaye sahibi anglo-sakson
devletlerin etkisi altına girmiştir.
 Neo-liberalizmin dünya ideolojisine dönüşmesi
(Fukuyama:kapitalizm ve liberal sistem galip gelmiştir,
Huntington: yeni dünyada savaşlar uluslar değil
medeniyetler arası)

2008 küresel finans krizi neyi değiştirdi?
 Görüşler: siyasetin teknokratik bir iş olduğu görüşü
çöktüğü, düzenleyici devlet görüşünün düyanın her
yerinde benimsenmeye başladığı, ekonomik krizler
kapitalizmi sona erdirmez
 Kriz küreselleşme, sivil toplumculuk ve liberal akımlara
olan inancı sarsmıştır. (ABD’de genel sağlık sigortasının
uygulamaya konması)
 Kriz yeni bir müdahaleci devlet tipi ortaya çıkarmıştır
Yeni Müdahaleci Devlet
 2008 krizinin sebepleri
 Dolar’ın dünya değişim birimi olması küresel mali krizleri
kendiliğinden ABD ile bağlantılı hale getirmektedir.
 Finansal emtianın (hisse senedi, spekülatif değerlenmeler,
sanal para vs.) normalin 40 katına kadar çıkması kamu özel
sektörün reel yatırımlarının düşmesine yol açtı bu durum
hem 2000 hem de 2008 de balonun patlaması ve
ekonominin yavaşlamasına yol açtı. 2008’in etkisinin
derinliği devletleri harekete geçirdi
2008 krizinin sonucu: yeni tip
müdahaleci devlet
 Finans piyasalarında şişen balonun patlaması devletlerin
kurtarma
paketlerini
devreye
sokması
ile
KISMİ
DEVLETLEŞTİRME (ABD’de bankaların devletçe satın
alınması, kredisi ödenemeyen konutların bankalar
üzerinden
devlete
geçmesi
neo-liberal
ekonomi
paradigmasına olan rağbeti azaltmıştır.
 Ne var ki yine de liberal ekonomi paradigması
uygulanmaya devam edilmiştir. Bu durum POSTNEOLİBERAL DÖNEM olarak adlandırılmıştır.
2008 Sonrası Kamu Hukukunun Konumu
 Düzenleyici devlet (yeni kamu işletmeciliği) anlayışının dışa
vurumu olan bürokrasiyi azaltma, ekonominin işleyişinin serbest
bırakılması, yani devleti küçültme anlayışı yerini devletin
ekonomide daha geniş yer aldığı, aktif olduğu bir anlayışa
bıraktı, İngiltere’de bile birçok bankanın çoğunluk hissesi kamuya
geçti. Kamuya geçen bu hisseler bir şirkete devredilerek
yöneticisi parlamento ve maliye bakanına karşı sorumlu kılınmıştır.
 Böylece sermaye devlet tarafından kontrol edilir hale gelmiştir.
Bu durum neoliberal sonrası ekonomi anlayışı olarak
adlandırılmıştır. Kamu hukuku-özel hukuk ayrımı bulunmayan
İngiltere’de kamu hukuku sayılacak alanda genişleme olmuştur.
Yeni müdahaleci devlette «yeni kamu işletmeciliği»
eskiden olduğu kadar geniş yer tutmayacaktır
 Postneoliberal dönemde «yeni kamu işletmeciliği»nin
eskiden olduğu ölçüde popülerlik kazanması asla
beklenmiyor. Hatta bazı görülere göre planlı merkezi
kalkınma, kamu hizmeti gibi konular 1970’lerden önceki
popülerliğine kavuşacaktır.
 Yeni müdahaleci devlet anlayışında ekonominin kamu
hukuku karşısındaki baskısı azalacaktır.
Avrupa Birliğinin durumu
 Avrupa Birliği, neoliberal ideologlarca modern ulus-devlete
alternatif olarak sunulmaktaydı. Ortak para kullanımına
geçilmesi, ortak bir Avrupa Anayasası denemeleri bunun
göstergesidir.
 2008 krizi birçok AB üyesi devleti iflas noktasına sürüklemiş
ve AB’nin dağılma sürecine girdiği tezleri savunulmaya
başlamıştır.
 Bu durum devlet yönetiminde yaşanan özel hukukun kamu
hukukunu kuşatması ve dönüştürmesi sürecini tersine
çevirmişe benzemektedir.
Küreselleşme nereye doğru evrilecek?
 Küreselleşme daha çok neoliberal ekonomi ideolojisi olarak
algılanmaktadır. Bu soru bir bakıma neoliberalizmin
geleceğini de sorgulamaktadır.
 2008 krizi neoliberalizme olumsuz bir anlam kazandırmıştır.
 2008 krizi finansal şişkinlik krizi, yeniden üretimin mümkün
olmaması, dünya ekonomisinin entegre olması nedeniyle
bütün dünyaya yayılması, demokrasi eksikliği ve güvenliğin
yeterince sağlanamaması gibi sebeplerin bir sonucudur.
 ABD ordusunun 1 günde sarf ettiği petrol Bangladeş’in yıllık
petrol ihtiyacıdır!
Neoliberalizmin sürdürülebilirliğinin
zorluğu
 Güçlü
devletler
hammadde
kaynağı
ülkelerden
özelleştirme, uzun süreli maden imtiyazları gibi yöntemlerle
sürdürülmesi artık daha zor. Çünkü yeni küresel aktörler
(Çin, Hindistan) var.
 Böyle olunca küresel ekonomi hegemonyası ulus devletlerle
bir uzlaşma aramak zorundadır. Bu da ulusal hukuk
düzenlerinin dikkate alınmasını zorunlu kılar. Artık
küreselleşme karşı konulamaz bir doğal yasa gibi
sunulamaz
Yeni Sosyal Akımlar
 Küreselleşme karşıtı sosyal hareketler giderek yoğunlaşmıştır.
 Ancak bu akımlar geleneksel işçi sınıfına mensup değildir.
 Yeni sosyal hareketler EKONOMİ DIŞINDA da taleplerde
bulunmaktadır. Yapısal olarak bürokratik özelliklerden uzak,
sosyal medya araçlarından yararlanarak farklı ülkelerden
gruplar ortak hareket edebilmektedirler.
 Meksika, Zapatista’lar akımı, G 8 ve DTÖ karşıtı eylemler
(küreselleşme karşıtı), örn.2015 Antalya
Yeni Müdahaleci devletle ortaya çıkan
tablonun değerlendirilmesi
 2008 krizi ulus devleti yeniden yükselen değere dönüştürdü,
buna koşut olarak kamu hukuku özel hukuk karşısında alan
kazandı
 Ulus devletin önem kazanması aynı zamanda dünya
barışını bozmaya aday çok sayıda aktör demektir
 Ulus
devletler
kendi
egemenliklerini
daha
çok
önemsediklerinden teknolojik ilerlemeler de dikkate
alındığında insan hak ve özgürlüklerinin küresel düzeyde
korunmasına olan ilginin azalma olasılığı mevcuttur.