SAYI 91 SAYI 94 SAYI 95 SAYI 96 SAYI 92 SAYI 93

F‹HR‹ST / 85-96
Mart 2016
Haziran 2016
SAYI 91
SAYI 94
Adım Adım Sultanın Seyahati
Yolculuğa Katılanlar
(18 MART 1915 ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİNDEN
SONRA ÇİZİLMİŞ OLAN BU HARİTA, SAVAŞ
SIRASINDAKİ ASKERÎ DURUMU GÖSTERMEKTEDİR.)
1
2
4
3
Korsika ve Elba
21 Haziran 1867
Sultan Abdülaziz Han, adalarının arasından
geçilerek yola devam
Ortaköy Camii’nde
edildi.
cuma namazını
kıldıktan sonra
29 Haziran 1867
Dolmabahçe Sarayı’na
Bir zamanlar Fransızları
geçti ve öğleden sonra
himaye etmek için
saat dörde doğru
Barbaros Hayreddin
Sultaniye vapuruna
Paşa’nın üs olarak
binerek İstanbul’dan
kullandığı Fransa’nın
hareket etti.
Toulon Limanı’na
varıldı. Buradan
22 Haziran 1867
trenle hareket edilerek
Sultaniye ve
beraberindeki gemiler akşamüstü Marsilya’ya
Çanakkale’ye vardılar. ulaşıldı.
Sultan Abdülaziz’in
30 Haziran 1867
yaptırmış olduğu
Sultan Abdülaziz Han,
yeni ve müstahkem
Avrupa seyahatinin en
tabyaların önünden
önemli ilk durağı olup
geçilirken her
birinden selam topları on gün kadar kalacağı
Paris’e ulaştı. Marsilyaatılıyordu.
Paris arası trenle kat
23 Haziran 1867
edilmiş, Abdülaziz
Midilli ve Sakız
Han’ı istasyonda
açıklarından geçilerek Fransa İmparatoru
yola devam edildi.
Üçüncü Napolyon
bizzat karşılamıştı.
24 Haziran 1867
Sultan Abdülaziz’in
Abdülaziz Han Avrupa seyahatine kalabalık
bir heyetle çıkmıştı. Mısır seyahatinde yanında
bulunan iki yeğeni Veliahd Şehzade Murad
Efendi (Beşinci Murad) ve Şehzade Abdülhamid
Efendi (İkinci Abdülhamid) ile büyük oğlu Şehzade
Yusuf İzzeddin Efendi, Hariciye Nazırı Keçecizade
Fuad Paşa ve hocası Hasan Fehmi Efendi bu
seyahatte de beraber bulunuyorlardı. Bunların
dışında Başmabeynci Cemil Bey, Başkâtip Emin Bey,
Hariciye teşrifatçısı Mehmed Kâmil Bey, Mabeynci
Hafız Mehmed Bey, Divan-ı Hümayun Tercümanı
Arifî Bey (sonradan başvekil olan Arifî Paşa),
Mabeyn Kâtibi Halimî Efendi gibi zevat heyette yer
almaktaydı. Kafilede ayrıca hizmetkârlar, ağalar,
aşçılar vs. de bulunuyordu.
1
Avrupa Seyahati
21 Haziran - 7 Ağustos 1867
Tuna Nehri
İlân-ı harbde mevcud olan istihkâmât siyah renkle
gösterilmiştir.
6
2
Küçük Anafarta
3
Tuzla Gölü (Yazın kurudur.)
4
Suvla yahut Küçük Anafarta Körfezi
5/6 Ağustos 1915'te çıkarma yapan düşman orduları
komutanı Hamilton'a "Türkleri Allah'larından ayırabilmek
için daha ne yapılabilir ki? Biz burada Türklerle değil,
onların Allah'larıyla harp ettik" dedirtilen yerlerdir.
5
Büyük Anafarta
6
Arıburnu - Anzak Koyu
Liman V. Sanders'in bir inat uğruna emrettiği, Çanakkale
Harbi'nin en acımasız ve anlamsız 19 Mayıs Türk taarruzu
ve 4 günde 40 bin civarında Mehmetçiğin şehit düştüğü
Arıburnu yarları
7
Akbaş Limanı (Odun İskelesi)
7
8
8
Kabatepe
9
Maydos (Eceabad)
25 Haziran 1867
Vidin
Paris’in ev sahipliği yaptığı ikinci
dünya sergisi, Champ de Mars’ta 165
dönüm arazi üzerinde gerçekleştirildi.
1 Nisan - 31 Ekim 1867 tarihleri
arasında açık olan sergiye 32 ülke
katıldı ve sergi 6.8 milyon kişi
tarafından ziyaret edildi. Osmanlı
Devleti ise 4 bin 946 sergileyici ile
katılarak, Fransa ve İngiltere’nin
ardından 1867 Sergisi’ne en fazla
katılım sağlayan 3. ülke oldu. Tarım,
sanayi, el sanatları ve güzel sanat
dallarında 64 kategoride binlerce
Osmanlı ürünü teşhir edildi.
Osmanlı Devleti, sergi ana binası
içinde yer alan pavyonun dışında,
sergi alanında bir Türk köyü
de kurdu. Bu köyde Osmanlı
mimarisinin ihtişamını yansıtan bir
köşk, bir hamam, bir cami ve bir de
sebil bulunuyordu.
13 Çanakkale Kasabası
14 1 numaralı torpil mıntıkası
10
11
15 Kilitbahir
12
16 Seyyar F Projektörü
15
14
17 Sarıcaeli
13
18 Sabit D Projektörü
Karanlıkları delen ışıklarıyla projektörler de savaşın seyrini
değiştiren unsurlardandı. Hatta son mayınlarımızı döken
Nusret'i yakalanmaktan kurtaran da bir projektördü.
19 Kepez
16
17
20 Kalabaklı
21 Yağcılar
19
20
SAYI 94 - HAZİRAN 2016
Hazırlayan: Selman Soydemir - Kemal Erkan
Tasarım: Orhan Nalın
Editör: Ahmet Apaydın - Tunahan Kanıcı
25 11 numaralı torpil mıntıkası 8 Mart 1915 - 20 torpil
21
7 Ağustos 1867
Varna’dan 6 Ağustos
gecesi Sultaniye
vapuruyla hareket
eden Sultan Abdülaziz
Han, bugün İstanbul’a
ulaştı. Devlet
adamları, yabancı
elçiler, askerî birlikler,
mektep talebeleri
ve halk tarafından
muhteşem bir şekilde
karşılandı.
29 Haziran 1867 günü Fransa’nın
Toulon limanına ulaşan Sultan
Abdülaziz, dönüş yolculuğu dâhil
buradan sonraki yolculuklarını
trenle yapacaktı. Sultanı taşıyan
vagon İngiltere’de yapılmış ve
Türkiye’de ilk demiryolunu inşa
eden İngiliz şirket tarafından
Sultan Abdülaziz’e hediye
edilmişti. Zira şirket, 10 yıl kadar
önce başladığı 131 kilometrelik
İzmir-Aydın demiryolu hattını 1
Temmuz 1866’da, yani sultanın
Avrupa seyahatinden bir sene
önce tamamlamıştı.
(Türkiye Fuar Albümü, İFM, İstanbul 2012)
24 Kuzuköy
6 Ağustos 1867
Bugün Rusçuk’tan
trenle hareket edilerek
Varna’ya gelindi.
Sultanın
Yolculuk Yaptığı
Vagon
Sultaniye Yatı
23 Tahtelbahirlere (denizaltı) karşı ağ maniası
22
4 Ağustos 1867
Akşam saatlerinde
Rusçuk’a varıldı.
Padişahı burada
Sadrazam Âli ve
Serasker Mütercim
Rüşdü paşalar
karşıladılar.
İstanbul
Etna
Yanardağı
22 Kirte
18
Sabah vakti Sicilya
adasındaki meşhur
Etna Yanardağı’nın
önünden geçilerek
aynı gün öğleden
sonra Messina
Limanı’na varıldı.
Sultanın Fransız Donanması
tarafından Toulon’da karşılanması
1867 Paris Sergisi
(Fuarı)
10 Askerî Hastane
11 Barut Deposu
12 Tayyare Karargâhı
9
25 Temmuz 1867
Bugün Prusya
topraklarına giren
tren öğleden sonra
Koblenz’e ulaştı.
10 Temmuz 1867 İstasyonda Prusya
Kralı tarafından
Padişah Paris’ten
coşkulu bir kalabalık karşılanan Sultan
tarafından uğurlandı. Abdülaziz burada bir
gece konakladı.
Akşam Manş Denizi
sahilindeki Boulogne
şehrine ulaşıldı ve gece 26 Temmuz 1867
Bugünün akşamı tren
orada kalındı.
Bavyera ülkesinin
11 Temmuz 1867 Nürnberg şehrine
Manş Denizi geçilerek ulaştı. Burada bir gece
Dover Limanı’na
kalındı.
varıldı. Burada
28 Haziran 1867
27 Temmuz 1867
Sultan Abdülaziz’i
Napoli’ye varıldı.
Trenin Viyana’dan
Floransa’da bulunan kraliçenin oğlu Prens önceki son durağı
Albert karşıladı. Aynı
Osmanlı sefiri
Passau olmuştu.
Rüstem Bey padişahı gün akşamüzeri altı
civarlarında trenle
28 Temmuz 1867
karşılamak üzere
Londra’ya gelindi.
Avusturya-Macaristan
buraya gelmişti.
Avrupa seyahatinin bu İmparatorluğu’nun
Napoli’de iki saatlik
bir molanın ardından ikinci ana durağında başşehri Viyana’ya
12
gün
kalındı.
ulaşıldı. Avrupa
Roma sahillerinden,
Yunanistan
kıyılarından yola
devam edildi.
İlân-ı harb tarihiyle 18 Mart 1915 (hataen Rumi 1315
tarihi verilmiştir) donanma hücumu arasında eski
istihkâmâttan ta'dîl veya tecdîd suretiyle vücuda
getirilen istihkâmât kırmızı renkle gösterilmiştir.
(Harbin ilan edildiği tarih ile 18 Mart 1915 tarihli donanma
hücumu arasında, eski istihkâmların tamiri ve yenilenmesiyle
oluşturulan istihkâmlar, kırmızı renkle gösterilmiştir.)
5
seyahatinin üçüncü
ana durağı burasıydı.
Padişah burada üç gün
misafir oldu. Seyahate
buradan itibaren
Tuna Nehri üzerinden
vapurla devam
23 Temmuz 1867 edilecekti.
Londra istasyonundan
muhteşem bir törenle 31 Temmuz 1867
Bugün Viyana’dan
uğurlanan Sultan
uğurlanan Sultan
Abdülaziz Han
Dover’a geldi, buradan Abdülaziz Han,
akşam, bir zamanlar
İngiliz gemileriyle
Manş Denizi geçilerek Osmanlı Devleti’nin
beylerbeylik merkezi
Calais’ye çıkıldı.
olan Budapeşte’ye
24 Temmuz 1867 vardı.
Calais’den trenle
3 Ağustos 1867
hareket eden Sultan
Tuna Nehri boyunca
Abdülaziz Han,
sabah erken saatlerde ilerlenerek Vidin’e
ulaşıldı. Artık
Belçika’nın Liege
Osmanlı topraklarına
şehrine ulaştı.
girilmişti.
17 Temmuz 1867
Sultan Abdülaziz
bugün Portsmouth
Tersanesi’ni ziyaret
edip incelemelerde
bulundu.
Umk (derinlik): 4 - 1/2 metre - 100 ilâ 150 metre aralıklı
26 Erenköy
27 Morto Körfezi
23
28 Seddülbahir Körfezi
Seddülbahir, Çanakkale'de ilk ateşin düştüğü yerdir. 25
Nisan 1915'te burada karaya çıkan 5-6 bin Anzak'ı 64
askeriyle sahile mıhlayan kahraman, Ezineli Yahya Çavuş'tu.
24
25
27
29 Karanlık Liman (Paşa İskelesi)
Nusret mayın gemisinin buraya döktüğü 26 mayın,
Çanakkale'de deniz zaferinin kazanılmasını sağladı.
Abdülaziz Han’ın
Seyahat Haritası (50x70)
30 Kumkale
28
31 Yenişehir
32 Yeniköy
26
33 Karada bütün irtifalar metre olarak verilmiştir.
29
30
31
32
33
ÇANAKKALE BOĞAZI HARİTASI
Mart 2016, Sayı: 91
Temmuz 2016
Çanakkale Boğazı Haritası
Posteri (50x70)
SAYI 95
Nisan 2016
SAYI 92
şale köşkÜ
Yıldız Sarayı, Beşiktaş ve Ortaköy arasında sahil şeridinden
bilitibar Beşiktaş tepesine kadarki yamaçları tamamen
içine alan yaklaşık 50 hektarlık bir sahaya yayılmaktadır.
Yıldız Sarayı’nın bulunduğu saha, Kanuni Sultan
Süleyman’dan beri padişahlara ait bir araziydi ve Sultan
İkinci Abdülhamid devrine gelinceye dek bazı padişahlar
burada kasırlar ve köşkler inşa ettirmişlerdi. Sultan İkinci
Abdülhamid, 34. Osmanlı hükümdarı olarak tahta
geçtikten sonra İstanbul’un hâkim tepelerinden olan bu
alanı kendine merkez olarak seçti.
kÜÇÜk
köprÜ
Çeşitli vesilelerle İstanbul’a gelen misafirler önce şehrin en güzel seyir yerlerinden Yıldız Sarayı bahçesinde
gezdirilir, akabinde İstanbul turu yaptırılırdı. Çok geniş bir sahaya yayılan saray bahçesindeki gezintinin
kolaylaşması için bazı projeler gündeme geliyordu. Bu projelerden birine göre Yıldız Sarayı bahçesi dâhilinde
merasim dairesiyle diğer kasırlara ve bahçenin istenen yerlerine raylar döşenecek ve petrol
ile çalışan tek vagon görünümündeki vasıta ile başta padişah olmak üzere misafirler ve
saray görevlileri taşınacaktı. Projedeki araçlar evvela Yıldız’da kullanılacak, beğenilirse
halk için tadil edilerek Osmanlı vilayetlerindeki ulaşım işleri için de kullanılabilecekti.
Yıldız bir nevi bu araçlar için pilot bölge olacaktı.
VaGONuN
İÇİNdeN
GörÜNÜş
Yurtdışından getirtilen yeni icat edilmiş bazı
motorlu araçları denemek için Yıldız Sarayı’nın
bahçesi oldukça müsaitti. Daha önce elektrikli
bir araba gönderen Londra Sefiri Rüstem
Paşa’ya bir de elektrikli sandal sipariş edilmişti.
Paşa tarafından test sürüşü de yapılan sandalın
köşkü içine ve gerektiğinde kullanılmak üzere
baş tarafa birer dümen konulmuştu. Vapurun
çarkından çıkan sesin makinelerin işlemesiyle
zamanla azalacağını belirten Rüstem Paşa,
sandalın da en geç bir ay içinde gönderileceğini
ifade ediyordu.
bÜyÜk
köprÜ
köprÜ Ve tÜNellerİN kesİtİ
padİşaha mahsus
VaGONuN öNdeN Ve
arkadaN resİmlerİ
VaGONuN
yaNdaN
Ve döşeme
plaNıNıN
resİmlerİ
NİSAN 2016 / YEDİKITA 1
Kaynak: İ.Ü. Nad. Esr. Küt. 93283
İstanbul’da
Mimar Sinan’la
Bir Gün
(13x21) 32 Sayfa
Sultan İkinci Abdülhamid özel hizmetinde bulunanlardan bazılarını ve
özellikle Salih Münir Bey’i Beyoğlu’na, Galata’ya gönderir, yeni icatları
aratırdı. Hususi salonuna, yatak odasına ve yazıhanesine yaraşır tuhaf şeyler
buldurur ve aldırırdı. Bazen bunlar arasında yurt dışında icadı haber alınan
yeni vasıtalar da olurdu. Mesela Londra sefiri Rüstem Paşa 1889 yılında
yeni icat bir elektrikli araba göndermişti.
elektrİklİ
OtOmObİl
SAYI 95 - TEMMUZ 2016
Hazırlayan: Kemal Erkan - Ahmet Apaydın
Tasarım: Orhan Nalın - Editör: Tunahan Kanıcı
Demiryolu Projesi
Posteri (50x70)
Mayıs 2016
SAYI 93
Ağustos 2016
SAYI 96
nin’inunaK
sûlüC
imisareM
ref-ednuhref ı-nâmyelüS heşniheŞ
rakatsüm ât tşeg rez i-gnerve-reB
faK ı-nâvîd dnedîmer şemîb-iZ
fâlih-îb ûda şedûmün ta‘âtİ
o ı-yâp-red dnedâhin-res nâreS
o ıy-ârîzep îtîg-üç düş keleF
haşidap ultuk O :isemücreT
nadnıtla ,namyelüS natluS
nuno ,ecnişelrey piçeg anıthat
ikadnığad faK nadnusukrok
ralnamşüd ev relütkrü ralnatyeş
taati enisidnek züstüdderet
anığaya nuno ralşaB .relidretsög
uno ibig rey ed kög ,raludyok şab
.udnulub admarki pıyalrığa
.............................................
a62 ev b52 ,4251 .H ,KMST
Osmanlı
Padişahları
Soyağacı
(50x70)
ATIKİDEY
İSİGRED RÜTLÜK EV HİRAT
ridiseyideh
rt.moc.atikidey.www / 6102 sotsuğA - 69 ıyaS
Kanuni’nin Tahta Çıkış
Merasimi Posteri (33x48)
23