1 2016 / Ocak Ayı İş Cinayetleri Raporu 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası çıkarıldığında ‘işçiler artık ölmeyecek’ denmişti ancak Ocak ayında en az 110 işçi yaşamını yitirdi... Öncelikle söylememiz gereken bir husus var. Raporu hazırlarken İstanbul Bahçeşehir’de bulunan Fi-Side inşaatında 23.kattan dış cephe yük asansörünün düşmesi sonucu üç kardeşimizi yitirdiğimiz haberini aldık. Şükrü 21, Yasin 19 ve Osman 17 yaşındaydı… Evet Osman 17 yaşındaydı ve lise öğrencisiydi. Ara tatilde ekmek parası için İstanbul’a gelmişti. Bu üç gencecik kardeşimiz tıpkı Torunlar İnşaat’ta yaşanan katliamdaki sorumsuzluklar zinciri sonucu öldüler. Patronlar önlem almadığı, devlet denetlemediği ve Torunlar’a göz yumduğu için… *** İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi işçiler, kamu çalışanları, işçi aileleri, doktorlar, mühendisler, akademisyenler, gazeteciler, hukukçular ve onların örgütlenmelerinin oluşturduğu; devletten ve sermayeden bağımsız; sağlıklı ve güvenli çalışma mücadelesini yürüten bir koordinasyon, bir ağ, bir emek örgütüdür... Yazılı, görsel, dijital basından takip edebildiğimiz, emek-meslek örgütlerinden gelen bilgiler ile işçiler, işçi yakınlarının bildirimleri ışığında tespit edebildiğimiz ve her gün güncellenen bilgiler ışığında 2016 yılının Ocak ayında en az 110 işçi yaşamını yitirdi… 2 2013 yılından bugüne Ocak ayında yaşanan iş cinayetlerine bakarsak; 2013 yılının Ocak ayında en az 81 işçi, 2014 yılının Ocak ayında en az 101 işçi, 2015 yılının Ocak ayında en az 128 işçi, 2016 yılının Ocak ayında ise en az 110 işçi yaşamını yitirdi... Ocak ayında yaşamını yitiren 110 emekçinin 100’ü işçi, memur statüsünde çalışan ücretlilerden; 2’si çiftçilerden/küçük toprak sahiplerinden ve 8’i esnaflardan olmak üzere 10’u kendi nam ve hesabına çalışanlardan oluşuyor... İş cinayetleri yine inşaat, metal, ticaret, tarım ve taşımacılık işkollarında yoğunlaştı... İş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımına bakarsak; İnşaat, Yol işkolunda 30 işçi; Metal işkolunda 13 işçi; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 11 emekçi; Tarım, Orman işkolunda 10 emekçi; Taşımacılık işkolunda 9 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 7 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 7 işçi; Madencilik işkolunda 4 işçi; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 4 işçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 4 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 3 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 2 işçi; Enerji işkolunda 2 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 2 işçi; Ağaç, Kâğıt işkolunda 1 işçi; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 1 işçi can verdi… Ekonominin lokomotif sektörü olarak ifade edilen inşaat sektöründe Ocak ayında 3.Havaalanı’ndan Vodafone Arena Stadı’na, okul inşaatından karayollarına ölümler hızla devam ediyor… Metal sektöründe ise Ocak ayında Özkan Demir Çelik’te ve Çemaş Döküm’de yaşanan ihmallerle simgeleşen ölümlerde sıçrama yaşandı… 3 Eğitim işkolunda ise özellikle İTÜ, Eyüp Gökçe İmam Ortaokulu ve Umut Özel Mesleki Eğitim Merkezi İş Okulu’nda yaşanan ölümler okullardaki iş güvenliği sorunlarını öne çıkarttı… Tarımda ise mevsimsel olarak balıkçı ölümlerinde artış var. İşkolunda ölen 10 emekçinin 6’sı balıkçı… İşçiler en çok trafik/servis kazaları, ezilme/göçük, düşme ve boğulmadan dolayı can verdi... İş cinayetlerinin nedenlerine bakarsak: Diğer nedenlerden dolayı (intihar, silahlı saldırı, kalp krizi, beyin kanaması) 27 işçi; Trafik, Servis Kazası nedeniyle 22 işçi; Ezilme, Göçük nedeniyle 20 işçi; Düşme nedeniyle 13 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 13 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 10 işçi; Nesne Düşmesi, Çarpması nedeniyle 2 işçi; Kesilme, Kopma nedeniyle 2 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 1 işçi can verdi... 4 İş cinayetlerinde 4 kadın ve 106 erkek işçi can verdi... Muradiye Aktaş 21 yaşındaydı. Kocaeli’nin Başiskele ilçesinde emniyet kemeri üreten bir fabrikada çalışıyordu. Fabrikanın bahçe kapısından girerken kapı aniden kapandı ve sıkıştı. Kapının daha evvelden arızalı olduğu söyleniyor… Sevim Örnek 30 yaşındaydı. Isparta’dan gelmişti ve Van’ın Saray ilçesinde öğretmenlik yapıyordu. Servisin minibüsle çarpışması sonucu yaşamını yitirdi… Pelin İnci Çakmakçı 22 yaşındaydı. Klarnetçi Taner Gırnatacı’nın grubunun solistiydi ve diğer yandan üniversite öğrenimine devam ediyordu. Yılbaşı gecesi İstanbul’da sahne aldıktan sonra eve dönerken aracı ile şarampole yuvarlandı… Gülperi Özbek 22 yaşındaydı. İstanbul’da Deri OSB’de bulunan Tuzla Geri Dönüşüm’de işçiydi. İşyerinde kalbinden rahatsızlanarak aramızdan ayrıldı… İş cinayetlerinde 3 çocuk ve 29 yaşlı işçi can verdi... 14 yaş ve altında 1 işçi; 15-17 yaş aralığında 2 işçi; 18-27 yaş aralığında 14 işçi; 28-50 yaş aralığında 50 işçi; 51 yaş ve üstünde 29 işçi ve yaşını tespit edemediğimiz/bilmediğimiz 14 işçi yaşamını yitirdi... Ocak ayında yaşamını yitiren çocuk işçiler; R.Y. 14 yaşındaydı ve Samsun’un Vezirköprü ilçesinde çobanlık yapıyordu. 17 yaşındaki çoban arkadaşı ile hayvan otlatmaya gittiğinde arkadaşının elinde olan tüfek yanlışlıkla ateş aldı… Serhat Bilmez 15 yaşındaydı. Kocaeli’nin Körfez ilçesinde çalıştığı fırında sıkışan ekmeği çıkarmaya çalışırken kolunu ekmek yükleme robotuna kaptırdı, kolu koptu ve kan kaybından can verdi… 5 Ufuk Özcan 17 yaşındaydı ve Tekirdağ Hayrabolu Endüstri Meslek Lisesi 12/A sınıfı Metal Bölümü öğrencisiydi. Staj yaptığı işyerinde ısınmak için sobayı tinerle yakarken kıvılcım tinere sıçradı… Ocak ayında yaşamını yitiren yaşlı işçiler; Tarım, gıda, maden, ağaç, büro, metal, inşaat, taşımacılık, gemi, sağlık, savunma ve belediye/genel işler işkollarında emekli ya da emeklilik çağında, yani 51 yaş ve üstünde çalışan 29 işçi yaşamını yitirdi. Bu durum devletin yaşı ilerleyen işçilere / emekçilere verdiği değeri ve sosyal güvenlik sisteminin içinde bulunduğu durumu da gösteren bir gerçeklik... İş cinayetleri en çok İstanbul, Kocaeli ve İzmir’de can aldı… Ocak ayında Türkiye’nin 40 şehri ile yurtdışında dört ülkede iş cinayetlerinde işçi kardeşlerimizi yitirdik... Buna göre: 25 ölüm İstanbul’da; 8 ölüm Kocaeli’nde; 6 ölüm İzmir’de; 4’er ölüm Balıkesir, Çanakkale, Elazığ ve Samsun’da; 3’er ölüm Adana, Bursa, Kayseri ve Muğla’da; 2’şer ölüm Afyon, Aydın, Bartın, Denizli, Hatay, Kırşehir, Konya, Manisa, Van ve Azerbaycan’da; 1’er ölüm ise Aksaray, Ankara, Antalya, Batman, Bingöl, Bolu, Gaziantep, Giresun, Kastamonu, Kilis, Kütahya, Malatya, Mardin, Mersin, Sakarya, Sinop, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Yalova, Abhazya, Cezayir ve Yunanistan’da yaşandı… İş cinayetlerine karşı Sendikalı Ol... Yaşamak için Direnİşçi... 6 2016 / Ocak ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren R.Y., Ali Adem Erge, Hüseyin Çınar, Murat Halis Kaya, Mustafa Kuloğlu, Hüseyin Aktaş, Sebattin Aksoy, Serkan Ok, Ramazan Kavakalan, İbrahim Şahin, İshak Şahan, Serhat Bilmez, Soner Sözdinleyen, Cengiz Çelik, Tolgahan Demirörs, Selami Argun, Mehmet Bektaş, Abdülsamet Düken, Süleyman Kışla, Nusret Gündoğdu, Hasan Hüseyin Erken, Alim Eser, Abdalla Salih, Muradiye Aktaş, Kasım Tunç, Mehmet Erdoğan, Bünyamin Dağ, Ramazan Öztürk, Mehmet Arın, Murat Pınar, Ekrem Cire, Sevim Örnek, Cevdet Yıldırım, Ayşegül Polat, Kemal Özgür, İbrahim Yalman, Ali Özçelik, Çetin Zahir, İsmail Mehmet, İ.Ö., Selim Sulak, Zafer Arıkan, Ramazan Altunsaray, Volkan Orman, Akif Uçar, Engin Özder, Atilla Erkik, Ufuk Özcan, Erol Çiçek, Ramazan Tosun, Kamil Rençber, Nihat İnce, Engin Yaşar, Alaaddin Özden, Yusuf Çakmak, İsmail Karagöz, Yusuf Özer, Mehmet Zeki İlter, Ahmetcan Elbük, Murat Oktay, Nurettin Özdemir, Mehmet Yıldız, Şahin Aydın, Ebubekir Polat, Mevlüt Topal, Murat Tiryaki, Muhammed Albades, İsmail Özel, Sabri Binici, Mehmet Karakuş, Çağrı Derow, Emir Taşdemir, Mustafa Bilgiç, Nevzat Şahinoğlu, Hüseyin Ocak, Muhammet Demir, Bekir Yıldırım, Alican Gürkan, Selahattin Karaman, Abdullah Ceylan, Yusuf Gülistan, Hacı Güneş, Ali Özküçüker, Ümit Bayraktar, Ali Demir, Ali İrfan Çakır, Yaşar Özkan, Mustafa Taner Yıldız, Serhiy Mykhadyuk, Asıf Kudret, Hacı İbrahim Ayaz, Dmıtrıj Baskırov, Sezgin Aktaş, Ahmet Cihat Akçay, Ozan Akpınar, Doğan Işık, Pelin İnci Çakmakçı, İsmet Fatih Algöz, Gürsel Özkan, Halil Kazancı, Tolga Bahat, Arafat Ünal, Gülperi Özbek, Ahmet Koçyiğit, Hasan Karataş, Murat Tekiz, Oğuz Can, Mahmut Adıgüzel ve ismini öğrenemediğimiz iki işçiyi saygıyla anıyoruz! İnfografiği Hazırlayan: Sevil Şeten Grafikleri Hazırlayan: Alpkan Birelma İletişim http://www.guvenlicalisma.org http://www.facebook.com/guvenli.calisma https://www.facebook.com/yanginkulesi http://twitter.com/guvenlicalisma [email protected] İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 7