S? FaaL?

advertisement
Petrol Ofisi Faaliyet Raporu 2009
PETROL OFİSİ
Faaliyet Raporu
2009
Petrol Ofisi A.Ş.
Faaliyet Raporu ‘09
Nice y
yollara
İçindekiler
Faaliyet Raporu ‘09
Üst yönetimden mesaj
6
2009 yılında dünya ve Türkiye
10
2009 yılında Petrol Ofisi
20
Perakende faaliyetleri
24
Ticari ve Endüstriyel satışlar
42
Havacılık ve Denizcilik sektörü satışları
46
Madeni yağ faaliyetleri
52
Tedarik zinciri yönetimi
62
Enerji yatırımları
68
Kurum değerleri
72
Markaya yönelik faaliyetler
80
Kurumsal takvim
88
Yönetim Kurulu ve üst yönetim
92
Temel göstergeler
99
Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu
113
Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu
127
Üst yönetimden
mesaj
6
Faaliyet Raporu ‘09
Beklendiği üzere 2009, dünya ekonomisinin bugüne dek yaşadığı en zorlu dönemlerden
biri oldu. Ekonomik çalkantılar, ülkemizi de olumsuz etkiledi ve her sektörde hasarlar
ortaya çıktı. Gerek ihracat pazarlarında yaşanan daralmalar, gerekse otomotiv, perakende, üretim gibi sektörlerde yaşanan sert kapasite düşüşleri, petrol ürünleri sektörünü de
doğrudan etkiledi. Sektör genelinde hem perakende, hem de endüstriyel satışlarda düşüş kaydedildi. Ekonomik kriz, her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğu günümüz dünyasında,
yaşanan konjonktürel gelişmeleri “kenardan izleme” imkânı tanıyan imtiyazlı yerlerin var
olmadığını bir kez daha kanıtladı.
Türkiye’nin, küresel krizin etkilerini hızlı bir şekilde geride bırakması beklenmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki, ülkemizin krizden çıkış süreci, küresel ekonomik iklimdeki düzelmeye bağlı olacaktır. Bu nedenle, 2010 yılının çetin şartlarda geçeceğini, global konjonktürün ve tüm dünyada, tüm sektörlerde çetinleşen rekabetin, ülkemiz ekonomisi ve
işlerimiz üzerinde önemli etkilerinin olacağını öngörmek gerekmektedir.
Diğer yandan, dünya ekonomisinde bir değişim süreci yaşandığı ortadadır. Dengeler hızla
yer değiştirmekte; refah düzeyi, sermaye birikimi ve üretim gücünde eksen batıdan doğuya, kuzeyden güneye hareketlilik göstermektedir. Bu hareket eksenlerinin tam ortasında yer alan Türkiyemiz ise, büyük bir potansiyele sahip bulunmaktadır.
Bu potansiyeli gerçekleştirebilmek için ise, kriz sonrası oluşan yeni rekabet ortamını iyi
değerlendirebilmek; sağlıklı ve sürdürülebilir büyüme stratejileri geliştirmek gerekmektedir. Kriz sonrasında daralan küresel pazarlardan ve yatırım arzından pay alabilmek için,
sürdürülebilir güven ve rekabet ortamının aksatılmadan işleyebilmesi, bunun için de serbest piyasa ekonomisinin kurallarına azami ölçüde uyum gösterilmesi ve pazara dışarıdan müdahalelerden kaçınılması çok büyük önem taşımaktadır.
2009 yılında, gerek serbest piyasa yapısındaki aksamalar, gerekse ürünler üzerindeki vergi artışları, küresel krizin yanı sıra, hem akaryakıt dağıtım ve madeni yağlar sektöründeki
kuruluşları, hem de tüketicileri zorlayan diğer koşullar oldu.
Petrol Ofisi olarak 2009 yılının zorlu koşullarında temel önceliğimizi, krizin ve diğer olumsuzlukların işimiz, iş ortaklarımız olan bayilerimiz ve çalışanlarımız başta olmak üzere tüm
paydaşlarımız üzerindeki etkisini minimumda tutmak; müşteri odaklı çalışmalarımıza ve
yatırımlarımıza planlı olarak devam etmek olarak belirledik.
7
Türkiye ekonomisi, 2009’un son çeyreğinde görülen toparlanmaya rağmen, yıl genelinde
2001’den bu yana ilk kez daralma sergiledi ve %4,7 oranında küçüldü. Bu olumsuz göstergelere rağmen, 2009 yılında Petrol Ofisi olarak, verimliliği artırma ve masraf bazımızı
daha etkin bir şekilde kontrol etme yönünde aldığımız önlemlerle başarılı bir performans
sergiledik ve faaliyet giderlerimizi sabit tutabildik. Sektör genelinde yaşanan daralma
doğrultusunda satış hacimlerimizde düşüş olması kaçınılmaz bir durumdu. Öte yandan,
düşük kükürtlü motorin gibi stratejik önem verdiğimiz bir üründe pazarın bir buçuk katından da fazla büyüme elde ettik. Bunun yanı sıra, verimlilik ve maliyet kontrolü çalışmalarımızın da katkısıyla işletme sermayemizi iyi bir şekilde yönettik.
Tüm tutkumuzu ve enejimizi işimize kanalize ederek elde ettiğimiz bu performansımızla,
hem hissedarlarımız, yatırımcılarımız, iş ortaklarımız, çalışanlarımız ve ülkemiz ekonomisi
için değer yaratmayı; hem de istihdam başta olmak üzere sorumluluklarımızı yerine getirmeyi sürdürdük.
2009 yılı ticari performansımız da, aynı şekilde başarılı bir tablo sergiledi. Benzin ve motorin satışlarında olduğu kadar, açık farkla piyasa lideri olduğumuz havacılık ve denizcilik
sektörlerindeki performansımızla yerimizi daha da güçlendirdik. Madeni yağlar sektöründe ise Petrol Ofisi, yıllık 140 bin tonla Türkiye’nin en yüksek üretim kapasitesine sahip
şirketi konumundadır.
Şirketimiz, yaklaşık 1 milyon m³ depolama kapasitesi ve ülkenin her noktasına dağılmış
terminal altyapısıyla, 2009 yılında 2.225.000 ton ürün ithalatı gerçekleştirerek Akdeniz
Bölgesi’nde akaryakıt ürün trafiği içindeki önemli konumunu pekiştirmiştir.
Gerek perakende, gerekse ticari ve endüstriyel segmentlerdeki müşterilerimize, en gelişmiş ürünleri ve en kaliteli hizmeti sunuyoruz. Bu kapsamda, akaryakıt geliştirme faaliyetlerimiz için yılda 15 milyon dolar yatırım gerçekleştiriyor ve dünyanın bu alanda önde
gelen teknoloji kurumları ile işbirliği yapıyoruz. Bu yatırımlarımız neticesinde de, Petrol
Ofisi müşterilerine en yüksek performansı ve yakıt ekonomisi değerini sağlayan akaryakıt
ürünlerini sunuyoruz.
2009 yılında, Türkiye’de faaliyet gösterdiğimiz alanlarda liderliğimizi güçlendirmenin de
ötesinde, entegre bir enerji şirketi olma ve faaliyetlerimizi yurtdışına taşıyarak bölgesel
bir güç haline gelme vizyonumuz doğrultusunda çok önemli adımlar attık.
Bu adımların en önemlilerinden birini, Türkiye’nin en büyük doğalgaz üretim sahası olan
Akçakoca’da gerçekleştirdiğimiz 55 milyon ABD doları tutarındaki yatırım oluşturdu. Bu
yatırımı, portföyümüzü çeşitlendirmek ve dikey entegrasyon anlamında arama ve üretim alanına girmek üzere gerçekleştirdik. Petrol Ofisi, bu hamlemizle üretim sahasında
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’ndan (TPAO) sonra ikinci büyük ortak haline gelmiş
durumdadır.
8
Faaliyet Raporu ‘09
2010 ve sonrasında oluşan farklı dünyada ülkemiz, performansını ve rekabet gücünü artırarak gelişmişlik liginde sıralamasını daha da yükseltme fırsatına sahip bulunmakta ve
bunu hak etmektedir. Petrol Ofisi de, ülkemizin refahına ve kalkınmasına katkılarını artan
bir ivmeyle sürdürmek için mükemmel bir noktada bulunmaktadır.
Bu doğrultuda, ileriye yönelik adımlarımız son derece nettir: bir yandan müşteri odaklı çalışmalarımızı sürdürürken, diğer yandan da portföyümüzü daha verimli hale getirerek çeşitlendirmek hedefiyle hareket edeceğiz. Büyüme performansımızı sürdürülebilir
kılmak amacıyla ihtiyatı elden bırakmayacağız. Maliyet ve masraflarımızı gözetmeyi ve
verimliliği artırıcı yoğun çalışmalarımızı sürdürürken, iş yapma biçimlerimizi de sürekli
gözden geçirerek geliştirmeye çalışacağız.
Ülkemizin 81 ilinin tamamına ve 850 ilçeye yayılan, Türkiye’nin en yaygın ulusal ağı olma
özelliği taşıyan organizasyonumuzu sürekli canlı tutarak ve yenileyerek geliştirmeye devam edeceğiz. Bu amaçla yatırımlarımızda güçlü fizibilite çalışmalarını, Türkiye geneline
yayılmış bayi ağımızın yönetiminde eksiksiz denetim mekanizmalarını, insan kaynaklarımızda ise konusunda uzman personel istihdamını ve bağlılığı her zaman ön planda tutmayı sürdüreceğiz.
Petrol Ofisi’nin 2009’daki performansı ve başarıları, rekabetçiliğimizin gücünü ve dinamizmini tam olarak yansıtmaktadır. Rekabetçiliğimizi en üst düzeyde tutmak için araştırma geliştirme programlarımıza yatırım yapmayı; dünyanın önde gelen program ortaklarımızla yüksek teknolojiyi yakından izleyerek yenilikçi ürünler geliştirmeyi, Türk ekonomisi
ve çevre için ürettiğimiz değerlerle, geliştirdiğimiz ürünlerimizle, yenilikçi çalışmalarımızla sektörümüzde öncü olmayı sürdüreceğiz.
Büyük Petrol Ofisi Ailesi olarak, ülkemiz için değer üretmeye devam etme yönündeki
kararlılığımız her zamankinden güçlüdür.
Melih Türker
CEO
Aydın Doğan
Yönetim Kurulu Başkanı
9
1
10
2009 yılında
dünya ve Türkiye
Faaliyet Raporu ‘09
Yollar düze çıkarken
2009, bedelini dünya ekonomisinin ödediği ağır bir krizin ardından
endişelerin umuda dönüştüğü ve gelecekle ilgili olumlu beklentilerin filizlenmeye başladığı bir yıl olmuştur. Bir önceki yılın son çeyreğinden başlayarak dünyayı saran karamsarlık havası, 2009’un ortalarından itibaren ekonomik göstergelerde olumlu sinyallerin alınmaya
başlamasıyla birlikte yerini ihtiyatlı bir iyimserliğe bırakmıştır. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu, dünyanın en büyük 20 ekonomisini yönetenler tarafından krize karşı yürütülen koordineli mücadele,
2009’da ilk meyvelerini vermeye başlamıştır.
Türkiye, krizden en fazla etkilenen, ancak finans sektörünün sağlam
yapısı sayesinde krizin en çalkantılı dönemini büyük bir çöküş yaşamadan atlatma başarısını gösteren ender ülkelerden biri olmuştur. Türkiye’nin 2001 krizinden kendine dersler çıkararak bankacılık sistemini sağlam temeller üzerine oturtmuş olması, bu süreçte
yaşanan ciddi daralmaya rağmen ekonominin çarklarının dönmeye
devam etmesini sağlamıştır.
Küresel krizin emtia fiyatları üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle
dünyada 2009’a istikrarsız bir şekilde başlayan petrol sektöründe
de, yıl içerisinde ümit aşılayan olumlu gelişmeler doğrultusunda göreli bir iyileşme sağlanmıştır. Buna rağmen krizin olumsuz etkileri
Türkiye’de 2009 yılı boyunca kendini işsizliğin artması, sanayi üretiminin daralması, akaryakıt sektöründe tüketimin azalması, finans ve
kredi sorunları şeklinde göstermiştir.
11
2009’da dünya ekonomisi
Y›la damgas›n› vuran koşullar
2009 yılı, modern küresel ekonominin bugüne kadar
yaşadığı en zorlu krize tanıklık eden, özel koşullarıyla
öne çıkan ve “olağanüstü” olarak tanımlanabilecek
bir yıl olmuştur. 2007 yaz aylarında ABD’de mortgage kredilerinin geri dönmemesiyle baş gösteren ve
2008 Eylül’ünde Lehman Brothers’ın batmasıyla psikolojik zirvesine ulaşan kriz, 2008’in son çeyreğinden
itibaren önce gelişmiş ülkeleri, ardından gelişmekte
olan ülkeleri etkisi altına alarak küresel bir boyuta
ulaşmıştır.
Dünya piyasaları, ekonomik görünümdeki kötüleşme
ve kredi piyasalarının etkin işlememesi nedeniyle
2009’un ilk aylarında sert düşüşler yaşamıştır. Aynı
dönemde krizin kaynağında yer alan bankacılık kesimindeki çöküşü engellemek amacıyla, hükümetler
kamulaştırmadan sermaye desteği sağlamaya, borçlara kefil olmaktan likidite imkânları yaratmaya kadar
geniş bir yelpazede önlemler almışlardır.
12
Ancak finans sektörünün ardından reel kesimdeki
şirketleri de büyük mali sorunlarla baş başa bırakan
kriz, hükümetlerin aldığı önlemlere rağmen merkez
bankaları tarafından sağlanan likiditenin reel sektöre
etkin bir şekilde ulaşamaması nedeniyle, başta ABD
olmak üzere birçok ülkede çok sayıda büyük şirketin
iflas noktasına sürüklenmesine yol açmıştır. Makroekonomik göstergeler hızla kötüleşirken, 2009 yılının
özellikle ilk yarısında dünyanın pek çok ülkesinde büyüme hızları negatife dönmüş, talep ve üretim gerilemiş, işsizlik artmış ve uluslararası ticarette büyük
düşüşler yaşanmıştır. Bu dönemde tüketici güveninin
azalması ve harcamalarının büyük oranda düşmesi,
krizin bir resesyona dönüşmesi endişesini de beraberinde getirmiştir. Bu tehlikeye karşı birçok hükümet,
lokomotif sektörlerde teşvik uygulamalarını devreye
sokarak tüketimi canlandırmaya çalışmıştır.
Faaliyet Raporu ‘09
Krizle koordineli mücadele
Krizle mücadelede, küresel finans sistemine ve ticarete yönelik olarak G-20 ülkelerinin koordineli bir
şekilde aldığı önlemler 2009’un ilk çeyreğinin sonlarında etkisini göstermeye başlamış ve piyasalar hızlı
bir yükseliş eğilimine girmiştir. Bu süreçte hisse senetleriyle birlikte, petrol ve diğer emtia fiyatlarında
da bir yükselme başlamıştır. Özellikle 2009’un ikinci
yarısından itibaren krizin şiddetinde görece bir yavaşlama meydana gelmiştir. Nihayet yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızının pek çok ülkede
tekrar pozitife döneceğine ilişkin umut ve beklentiler
ortaya çıkmıştır.
Genel olarak bakıldığında, gelişmiş ekonomiler 2009
yılında krizi göğüslemekte büyük zorluklarla karşılaşırken, gelişmekte olan ekonomiler birçok gelişmiş
ülkeye göre daha olumlu bir performans sergilemiştir.
Gelişmekte olan ülkeler içinde, büyüme performansı ve iyileşmenin kuvveti açısından Çin ve Hindistan
öne çıkmıştır. IMF’nin son tahminlerine göre 2009 yılında dünya ekonomisi %0,8 ve gelişmiş ülkeler %3,2
oranında daralma gösterirken, gelişmekte olan ülkeler –büyük ölçüde Asya ülkelerinin etkisiyle– %2,1
büyümeyi başarmıştır.
Özetle, alınan tüm önlemlere rağmen küresel ekonomide daralma, dünya ticaretinin darbe alması, korumacılığı anımsatan devlet müdahaleleri, birleşme ve
satın alma aktivitelerinin neredeyse durma noktasına gelmesi, ciddi istihdam kayıpları ve kapasite kullanımındaki düşüşler, 2009 yılında reel ekonomiye
damgasını vuran başlıca gelişmeler olmuştur.
2009 yılında...
Dünya piyasalarında, gelişmiş
ekonomilerden başlayarak birbiri
ardına büyük düşüşler yaşandı.
13
dünya petrol piyasasındaki gelişmeler
Petrol fiyatlarındaki değişim
İyileşme belirtileri
2008 ve 2009 yıllarındaki gelişmeler, ekonomideki
büyük dalgalanmalarla birlikte petrol sektörünü de
istikrarsız bir döneme sokmuştur. Son dört yıldır sürekli artış eğiliminde olan ve 2008’in yaz aylarında
145 ABD doları/varil ile tüm zamanların rekorunu kıran ham petrol fiyatları, 2008’in üçüncü çeyreğinden
itibaren krizle birlikte hızla değer kaybetmeye başlamış ve petrole yatırım yapan fonların pozisyonlarını
bozarak güvenli limanlara sığınmasıyla 2008 yılını 45
ABD doları/varil seviyesinde tamamlamıştır. Bu süreç
içinde küresel çapta tasarruf eğiliminin artması ve
akaryakıt tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerde önemli daralma yaşanması, hızla düşen petrol
fiyatlarının tutunmasını daha da zorlaştırmıştır. Ocak
2009 ortalarında 39 ABD doları/varil gibi dip bir noktaya vuran ve ancak bu tarihten sonra bir toparlanma sürecine giren petrol fiyatları, yılın ilk çeyreğini
50 ABD doları/varil düzeyinde tamamlamıştır.
2009’un ikinci çeyreğinden itibaren ham petrol ve
petrol ürünleri fiyatları, makroekonomik göstergelerdeki göreli iyileşme belirtilerinden ve emtia piyasalarındaki spekülatif para girişlerinden güçlü bir şekilde
yararlanmış ve doların yeniden değer kaybetmesiyle
kararlı bir yükselişe girmiştir. Gelişmiş ekonomilerdeki gevşek para politikası ve likidite bolluğu, risk iştahının ve diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarının artmasına neden olmuştur. Brent ham petrolünün 2009 yılı ortalama fiyatı 61,68 ABD doları/varil
seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu rakam, 2008 yılındaki
ortalama 97,37 ABD doları fiyatına göre %36,6 düşüşü ifade etmektedir. Petrol fiyatları 2009’un ilk çeyreğinde 39,66 ABD doları ile en düşük seviyesini görürken, yılı 77,67 ABD doları ile tamamlamıştır.
2009 yılında...
Petrol fiyatlarındaki büyük düşüşle
birlikte küresel petrol talebi de %1,6
oranında azaldı.
14
Faaliyet Raporu ‘09
2009’da Türkiye
Petrol talebinde daralma
Krize rağmen istikrar
Küresel mali kriz, 2009 yılında petrol talebini olumsuz yönde etkileyerek talebin günde 1,4 milyon varil,
yıllık bazda %1,6 azalmasına yol açmıştır. Ancak ekonomik krizden çıkış belirtilerinin gün geçtikçe güçlenmesi ve dünyadaki büyümenin 2010 yılında yeniden
artıya döneceğine dair beklentilerin yaygınlık kazanmasıyla, küresel petrol talebinin 2010’da günde 0,5
ile 1 milyon varil arasında artış göstereceği tahmin
edilmektedir. Ancak petrol piyasasının yönü, esas
olarak halen küresel ekonominin mevcut olumlu görünüşünün devamına bağlıdır.
Türkiye ekonomisi, küresel kriz öncesindeki dönemde güçlü bir büyüme ivmesi yakaladığı halde, dünyada baş gösteren olumsuz gelişmelerden bire bir etkilenmiş ve krizden en fazla zarar gören ülkelerden biri
olmuştur. Yedi yıllık kesintisiz büyüme döneminden
sonra 2008’in son çeyreğinde %6,5 daralma yaşayan
Türkiye ekonomisi, 2009’un ilk çeyreğinde %14,7 daralmayla dip yapmış, sonraki iki çeyrek dönemde ise
KDV/ÖTV indirimlerinin sağladığı kısmi düzelmeye
rağmen negatif seyrini sürdürmüştür. Son çeyrekteki
olumlu gelişmelerle %6 büyüyen Türkiye ekonomisi,
2009 yılının genelinde %4,7 daralmıştır. Bununla birlikte dış ticarette ciddi gerilemeler yaşanmış ve işsizlik oranlarında çarpıcı artışlar meydana gelmiştir.
Ekonomik göstergelerdeki bu olumsuz tabloya rağmen Türkiye’de piyasalar 2009 yılında oldukça yüksek bir performans sergilemiştir. Dünyadaki iyileşme
belirtileriyle birlikte olumlu bir hava yakalayan piyasalar, eylül ayında hükümetin açıkladığı Orta Vadeli
Ekonomik Program’ın yarattığı görece iyimserlikle
birlikte, dünyadaki pek çok ülkenin tersine 2009’un
büyük bölümünde dengeli bir seyir izlemiştir. Türkiye ekonomisi dünya ekonomileri içinde hayli yüksek
bir daralma oranıyla krizi yaşarken, finansal sistemin
2001 sonrasında kazandığı görece sağlamlık piyasaların güven ve istikrar içinde kalmasını sağlamıştır.
Türkiye, gelişmekte olan pek çok ülkeye göre 2009’da
çok daha sağlam bir duruş sergilemiş ve kriz sırasında
kredi notu artırılan ender ülkelerden biri olmuştur.
15
Cari açık ve diğer göstergeler
2010’a dair güçlü beklentiler
2009 yılına damgasını vuran olağanüstü koşullar,
ekonominin diğer alanlarına da etkisini çeşitli şekillerde hissettirmiştir. Özellikle petrol ve diğer emtia fiyatlarında yaşanan sert düşüşün etkisiyle 2009
Ekim’inde 12 aylık enflasyon %5,1 ile dip yaparken,
ara mallarına, tüketim amaçlı ithal ürünlere ve petrole talebin azalması nedeniyle Türkiye’nin cari açığı
2008’deki 41,9 milyar dolardan 2009’da 13,9 milyar
dolara düşmüştür. Cari açığın böylesine büyük bir
daralma göstermesi kur üzerindeki baskıyı da önemli
ölçüde hafifletmiştir. Diğer taraftan 2009 yılında ihracatta %23 ve doğrudan yabancı yatırımlarda %61,7
azalma kaydedilmiştir. Bankacılık sisteminin döviz
açık pozisyonu olmaması nedeniyle TL yıl boyunca
değerini korumuş ve kriz öncesine göre daha düşük
bir platforma oturmuştur.
2009’un üçüncü çeyreğinden bu yana artan “krizden
çıkış” belirtileri gün geçtikçe güçlenmektedir. Dünya
Bankası, IMF ve OECD gibi uluslararası ekonomi kurumlarının tahminleri, 2010 yılının 2009’a göre daha
olumlu geçeceğini işaret etmektedir. İyileşmenin sürdürülebilirliğine ilişkin belirsizliklerin tamamen ortadan kalktığını söylemek güç olsa da, ekonomi çevreleri arasındaki genel görüş, 2010 yılının hem dünya,
hem Türkiye için daha istikrarlı geçeceği ve eksi büyüme değerlerinin 2010’da artıya döneceği yönündedir. Türkiye’nin, sahip olduğu büyüme potansiyeli
ve güçlü ekonomisiyle, küresel ekonomide görülecek
bir iyileşme sürecinin etkilerini en güçlü hissedecek
ülkeler arasında yer alması beklenmektedir.
2009 yılında...
Küresel krize bağlı olarak pek çok sektörde
olduğu gibi petrol ürünleri pazarında da
belirgin bir daralma yaşandı.
16
Faaliyet Raporu ‘09
2009’da Türkiye akaryakıt sektörü
Sektördeki gelişmeler
Motorin tüketimi
Türkiye ekonomisinde 2008 ve 2009 yıllarında yaşanan gelişmeler, diğer pek çok alanda olduğu gibi
petrol ürünleri pazarında da derin etkiler yaratmış
ve krizin etkisiyle sektörde belirgin bir daralma yaşanmıştır. Bu gelişmede, 2008 yılından başlayarak bireysel ve kurumsal tasarruf eğilimlerinin artmasının
yanı sıra sanayi, inşaat, turizm ve tarım gibi akaryakıt
tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerin gerilemesi de önemli rol oynamıştır.
Ürün bazında incelendiğinde, PETDER verilerine
göre, beyaz ürünler olarak adlandırılan ve benzin,
motorin ve LPG Otogaz’ın toplamı olarak ifade edilen
otomotiv yakıtları tüketimi 2008 yılına göre %2,3 azalarak 18 milyon tona inmiştir. Beyaz ürünler arasında
en büyük daralma, son beş yıldır sürekli artış eğilimi
gösteren motorin tüketiminde olmuştur. 2009 yılında tüketilen motorin türleri (düşük kükürtlü motorin
ve kırsal motorin) toplamında 2008 yılına göre %3,9
oranında bir azalma meydana geldiyse de, bu düşüşün asıl sorumlusu %9,4 gibi çok yüksek bir oranda
tüketimi gerileyen kırsal motorindir. Son yıllarda artan dizel araç sayısıyla bağlantılı olarak daha fazla
talep gösterilen düşük kükürtlü dizel tüketimindeki
artış ise 2009 yılında da sürmüş ve toplam motorin
tüketimi içindeki payı %20’den %25’e yükselmiştir.
17
Benzin tüketimi
Siyah ürünler
2009 yılında toplam benzin tüketimi %2,7 oranında
azalarak 2,28 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir.
Bu azalmada, daha düşük ÖTV uygulaması nedeniyle
fiyat avantajına sahip olan oto-LPG’nin benzin tüketiminden pay alması etkili olmuştur. Nitekim 2009 yılında ilk kez oto-LPG tüketimi (ton cinsinden) benzin
tüketimini aşmış ve 2,3 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Benzin ile oto-LPG arasındaki pazar paylaşımında
benzinin payı 2008’e göre %52,6’dan %49,8’e gerilerken, oto-LPG pazar payını aynı oranda yükseltmiştir.
Fuel-oil ve kalorifer yakıtından oluşan siyah ürünlerde
ise tüketim bir önceki yıla göre %30,5 oranında azalarak yaklaşık 1,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Böylece siyah ürünlerde uzun zamandır süregelen
azalma devam etmiş ve son 10 yılın en büyük rakamına ulaşılmıştır. Doğalgaz kullanımının düzenli olarak
artmasından ötürü siyah ürünler arasında fuel-oil segmentindeki gerileme daha yüksek gerçekleşmiştir.
2009 yılında...
Benzin tüketiminin yanında fuel-oil ve
kalorifer yakıtından oluşan siyah ürünlerin
satışlarında da düşüş gerçekleşti.
18
Faaliyet Raporu ‘09
EPDK Tavan Fiyat Uygulaması
ÖTV değişiklikleri
2009 yılında Türkiye’deki akaryakıt sektöründe ortaya çıkan önemli gelişmelerden biri de, 27 Haziran
2009 tarih ve 27271 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan EPDK Kurul Kararı gereğince 27 Haziran - 27
Ağustos 2009 tarihleri arasında geçerli olmak üzere
iki ay süreyle motorin ve benzin pompa fiyatları için
Tavan Fiyat Uygulaması’nın yürürlüğe konulmasıdır.
Pompa fiyatlarının dağıtıcı ve bayiler için belirlenmiş
bir formülle hesaplandığı bu uygulamadan önce İstanbul Avrupa yakasında Kurşunsuz Benzin 95 Oktan fiyatı 3,21 TL/lt, Kırsal Motorin fiyatı 2,45 TL/lt
ve Motorin fiyatı 2,55 TL/lt iken uygulama ile birlikte
bu fiyatlar Kurşunsuz Benzin 95 Oktan için 3,05 TL/lt,
Kırsal Motorin için 2,35 TL/lt ve Motorin için 2,49 TL/
lt şeklinde oluşmuştur.
2009 yılı içerisinde, 15 Temmuz 2009 ve 31 Aralık
2009 tarihlerinde T.C. Maliye Bakanlığı’nca bazı akaryakıt türlerinden alınan maktu ÖTV tutarları artırılmıştır. Bu uygulama sonucunda, 15 Eylül 2009 öncesinde 1,4915 TL/lt seviyesinde olan Kurşunsuz Benzin
95 Oktan Özel Tüketim Vergisi tutarı sırayla 1,6915
TL/lt ve 1,8915 TL/lt seviyesine yükselmiştir. Aynı uygulama Kırsal Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının
0,9345 TL/lt seviyesinden 1,0845 TL/lt ve 1,2345 TL/
lt seviyelerine, Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının
da 1,0045 TL/lt seviyesinden 1,1545 TL/lt ve 1,3045
TL/lt seviyelerine yükselmesine yol açmıştır.
Tavan Fiyat Uygulaması süresince pazartesi, çarşamba ve cuma günleri EPDK internet sitesinde tavan fiyatlar ilan edilmiş olup, terminal ve perakende satış
fiyatları buna göre ayarlanmıştır. Uygulamanın sona
erdiği 28 Ağustos 2009 tarihinden sonra yeniden serbest piyasa koşullarına dönülmüştür.
19
2
20
2009 yılında
Petrol Ofisi
Faaliyet Raporu ‘09
Güçlenerek yola devam
Petrol Ofisi 2009 yılına, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle, tüm taşımacılık sektörü için belirsizliğin getirdiği riskler ve buna
bağlı endişelerle girmiştir. Ancak Türkiye coğrafyasının tamamını
kapsayan en büyük dağıtım şirketi, akaryakıt sektörünün lideri ve
en büyük madeni yağ üreticisi olan Petrol Ofisi, bu olumsuzlukları
gidermeye yönelik önlemlerini hızla alarak, pozitif bir bakışla zorluk
ve endişeleri fırsata dönüştürmek için yıl boyunca yoğun bir çaba
sergilemiş ve başarılı bir yılı geride bırakmıştır. 2009 yılında elde edilen rakamlar, bu başarının göstergesidir.
Petrol Ofisi, ikinci markası Erk’le birlikte 3.008 istasyondan oluşan
dev satış ağıyla Türkiye’nin lider akaryakıt şirketi olma özelliğini
2009’da da sürdürmüştür. 2009 yılında şirket, toplam 7,35 milyon
ton ürün satışı gerçekleştirerek benzinde %23,5, motorinde %27,9,
siyah ürünlerde ise %45,7 pazar payı elde etmiştir. Petrol Ofisi, havacılık ve denizcilik sektörlerinde açık farkla piyasa lideri konumundadır. Yıllık 140 bin tonla Türkiye’nin en yüksek madeni yağ üretim kapasitesine sahip olan şirket, bu sektörde de %22,4’lük pazar payıyla
2009 yılını lider olarak kapatmıştır.
2009 yılında ciro itibariyle Türkiye’nin en büyük ikinci şirketi olan
Petrol Ofisi, kriz koşullarına rağmen 2009 yılında tüm segmentlerde
pazar payını korumuş ve kârlılığını %185 artırarak 287,4 milyon TL
düzeyine çıkarmayı başarmıştır.
21
2009’da Petrol Ofisi
22
Ödünsüz müşteri memnuniyeti
Kârlılık hedefi
Türkiye’nin kendi alanındaki lider kuruluşu Petrol Ofisi, yıla damgasını vuran olumsuz piyasa koşullarına
rağmen, her zaman tüketicilerine ve kurumsal müşterilerine en üst kalitede ürün ve hizmet sunma vizyonundan ödün vermeyerek müşteri memnuniyeti
odaklı etkinliklerini 2009 boyunca sürdürmüştür. Bu
dönemde Petrol Ofisi’nin temel önceliği, krizin ve diğer olumsuzlukların şirketin faaliyetleri, iş ortakları,
çalışanları ve en önemlisi müşterileri üzerindeki etkilerini en alt seviyede tutmak ve pazar payını koruyarak, müşteri odaklı çalışma prensibinden ödün vermeksizin, sektörün gelişimine yön veren projelere ve
tüketicilere yarar sağlayan uygulama ve yatırımlara
planlı bir şekilde devam etmek yönünde olmuştur.
Bu anlayış, sektörde artan rekabet ortamında gün
geçtikçe daha önemli hale gelen tüketici bağlılığına
olumlu yönde katkıda bulunmuş ve Petrol Ofisi çalışanlarının bu çalışmalara yansıttığı enerji ve tutku,
artan müşteri sayısı ve güven olarak geri dönmüştür.
Petrol Ofisi, “Türkiye’nin en iyi perakende satış organizasyonu olma” hedefi doğrultusunda kararlı adımlar atmayı 2009 yılında da sürdürmüştür. Şirket, bu
hedefle birlikte, petrol ve gaz alanında bölgesel bir
güç haline gelme vizyonu doğrultusundaki yatırım
fırsatlarını yıl boyunca yakından takip etmiştir. Ancak
mevcut piyasa koşulları, yatırım kararlarının doğru
zaman, doğru pazar ve doğru kârlılık hedefleri doğrultusunda alınmasını her zamankinden daha önemli
hale getirmiştir. Petrol Ofisi, değişen koşullarla birlikte büyüme konusuna daha hassas yaklaşmış ve
planlarını pazar payını koruyarak kârlılığını artırma
hedeflerine dayandırmıştır.
Kötü maliyetlerden kurtulup hafiflemek ve daha
fazla ciro yerine “daha fazla kâr” elde etmek, 2009
yılında şirketin öncelikli hedefleri arasında yer almıştır. Bu hedef doğrultusunda şirket, fazla kârlı olmayan segmentlerden çıkma yaklaşımını sürdürmüş ve
etkin bir masraf yönetimini uygulamaya koymuştur.
Petrol Ofisi, operasyonlarını daha az masrafla daha
etkin bir şekilde yönetmeyi 2009’un öncelikli konularından biri olarak ele almıştır. Verimliliği artırmanın
yanı sıra masraf bazını daha etkin bir şekilde kontrol
etmeye yönelik önlemler, şirketin başarılı bir performans sergilemesinde önemli rol oynamıştır.
Faaliyet Raporu ‘09
Krize rağmen yatırımlara devam
Sorumlu liderlik
Diğer taraftan Petrol Ofisi’ni entegre bir petrol ve
gaz şirketi haline getirme vizyonu doğrultusunda
2009’da çok önemli adımlar atılmıştır. Bu adımların
ilkini, şirketin Türkiye’nin en büyük doğalgaz üretim
sahası olan Akçakoca’da yaptığı doğalgaz yatırımı
oluşturmuştur. Şirketin portföyünü çeşitlendirmek
ve dikey entegrasyon anlamında arama ve üretim
alanına girmek üzere gerçekleştirdiği 55 milyon ABD
doları tutarındaki bu yatırım, Petrol Ofisi’ni bu projede Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’ndan (TPAO)
sonra ikinci büyük ortak haline getirmiştir.
Olumsuz ekonomik koşullar, 2009 yılında sektörde
genel bir daralmaya yol açmış ve Petrol Ofisi’nin satışlarına da yansımıştır. Ancak şirketin aldığı önlemler sayesinde satışlar, pazardaki genel daralmaya
rağmen, sektör ortalamasının üzerinde bir performans sergilemiştir. Petrol Ofisi, 2009’da hemen tüm
segmentlerde pazar payını korumuş, hatta bazı segmentlerde artırmayı başarmıştır.
Petrol Ofisi’nin ikinci büyük yatırımını, kontrat yenileme ve yeni istasyon yatırımları oluşturmuştur. Perakende sektörü, şirketin cirosunun yaklaşık %70’ini
oluşturan bir iş sahası olarak şirket faaliyetleri arasında hayati bir öneme sahiptir. Petrol Ofisi’nin son
yıllarda büyük önem verdiği istasyon geliştirmeleri
ve operasyonel mükemmellik hedefi, bu yöndeki yatırımların ağırlıklı bir şekilde devam etmesinde etkili
olmuştur.
Petrol Ofisi, Capital dergisinin bu yıl 12. kez düzenlediği “Türkiye’nin En Büyük 500 Özel Şirketi” araştırmasında, “Cirosu En Büyük İlk 3 Şirket” kategorisinde
ikinci sırada yer almıştır. 3 binin üzerinde bayisi, çalışanları, dağıtım ağı ve tedarikçileriyle 100 bine yakın kişiye doğrudan ya da dolaylı istihdam sağlayan
Petrol Ofisi, Türkiye’nin en itibarlı kurumlarından biri
olarak 2009’da da kendisine duyulan güvene layık
olmaya çalışmış ve toplumsal gelişmeye destek vermenin olanakları ölçüsünde ülkenin tüm kuruluşları
için bir sorumluluk olduğu inancıyla sosyal projelere
destek vermeyi sürdürmüştür.
Şirketin üçüncü büyük yatırım alanını lojistik ve altyapı hizmetleri oluşturmaktadır. Operasyonların kesintisiz ve mükemmel bir şekilde devam etmesinin
koşulu olan altyapı yatırımları kapsamında 29 Ocak
2009 tarihinde hizmete sokulan 7.700 m3 stoklama
kapasiteli Batman deposu ile Marmara Ereğlisi’nde
hayata geçirilecek terminal yatırımı önemli bir yere
sahiptir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, sektördeki daralmaya
ve zor pazar koşullarına rağmen
büyümesini sürdürdü.
23
3
24
Perakende
faaliyetleri
Faaliyet Raporu ‘09
Güvenilir ve güçlü bir yol arkadaşı
Petrol Ofisi, 81 ilin tamamını ve yaklaşık 850 ilçeyi kapsayan geniş
bayi ağı ile Türkiye’nin ülke çapında hizmet verebilen tek ve en büyük akaryakıt dağıtım şirketidir. 2009 yılındaki perakende satış faaliyetlerini ikinci markası olan Erk’le birlikte 3.008 istasyondan oluşan
dev satış ağı yoluyla sürdüren şirket, bu özelliğiyle Türkiye’nin en
yaygın perakende organizasyonlarından biri konumundadır.
Petrol Ofisi’nin perakende faaliyetlerinin en önemli hedefi, müşteri memnuniyetine odaklanmış bir hizmet anlayışı ve üstün nitelikli
ürünlerle tüketicilerin akaryakıt ihtiyaçlarını güvenle karşılamak ve
akaryakıt alışverişini zevkli, hızlı ve pratik bir işlem haline dönüştürmektir. Şirket, yurt çapında dağılmış istasyonlarıyla müşterilerine
kolay erişim olanağı sunmakta, ürün ve hizmet standartlarındaki kalitesini ise periyodik bayi denetimleriyle sağlamaktadır.
Petrol Ofisi, son yıllarda en temel başarı kriterleri arasında saydığı
operasyonel mükemmellik kavramı çerçevesinde istasyon geliştirme
faaliyetlerini düzenli olarak sürdürmekte ve istasyonlarını kurumsal
kimlik doğrultusunda yenilemektedir. İstasyonlarda akaryakıt dışında müşterilerin başka ihtiyaçlarını da karşılamayı ve müşteri memnuniyetini alışveriş sürecinin her anına yaymayı amaçlayan bu program çerçevesinde özelleştirmeden 2009 sonuna kadar toplam 2.395
istasyon yenilenmiş ve söz konusu istasyonlar hedeflenen kalite
standartlarına kavuşturulmuştur. Şirket, müşterilere sunulan hizmetin sürekli geliştirilmesi amacıyla eğitim faaliyetlerinin ve standart
denetimlerin yanında gizli müşteri uygulamaları da gerçekleştirmekte ve bu denetimlerde eksik görülen noktaların geliştirilmesine yönelik sürekli bir iyileştirme programı uygulamaktadır.
Petrol Ofisi’nin başlıca amacı, kendi markasını taşıyan her istasyonda müşterilerine akaryakıttan daha fazlasını sunmak ve Türkiye’nin
tüm yollarında, havada, denizde ve karada, insanlar için en güvenilir
ve güçlü yol arkadaşı olmaktır.
25
akaryakıt istasyonları
Akaryakıt sektörünün lideri
İstasyon yatırımları
Petrol Ofisi, akaryakıt satışlarını iki marka yoluyla
yapmaktadır. 2.811 adedi Petrol Ofisi ve 197 adedi
Erk markasıyla faaliyet gösteren toplam 3.008 istasyon, Türkiye’deki toplam 12.693 istasyonun %24’ünü
oluşturmaktadır. Şirket, rekabetteki bu üstünlüğünü
satış performansıyla da pekiştirmektedir. 2009 yılında Petrol Ofisi, dev satış ağı aracılığıyla 4,6 milyon
m3 perakende beyaz ürün (benzin, motorin, gazyağı ve LPG) satışı gerçekleştirmiş ve benzinde %23,5,
motorinde ise %27,9 pazar payı elde etmiştir. Sektör
genelinde 2009 itibariyle istasyon başına yıllık satış
ortalaması 1.200 m3 civarındayken, Petrol Ofisi bayileri 1.500 m3’ün üzerinde bir satış ortalamasıyla
sektör ortalamasının hayli üzerinde bir performans
sergilemiştir.
Petrol Ofisi, yıllık cirosu içinde çok önemli bir yere
sahip olan perakende satışlarını daha da artırmak ve
bu alandaki pazar liderliğini güçlendirerek sürdürmek amacıyla yoğun bir yatırım politikası izlemektedir. Şirketin son yıllarda öncelik verdiği istasyon
geliştirmeleri ve operasyonel mükemmellik hedefi,
bu yöndeki yatırımların ağırlıklı bir şekilde devam etmesini zorunlu kılmaktadır. Perakende yatırımlarının
en önemli kısmını sözleşme yenileme, yeni istasyon
yatırımları ve otomasyon çalışmaları oluşturmaktadır. Petrol Ofisi, yatırım planlarını, müşterilerin kolay
ulaşabileceği ve onlara en iyi hizmeti verebileceği
lokasyonları hedefleyerek yapmaktadır. Perakende
satışlara yönelik büyüme planları ülke çapında ele
alınmakla birlikte ağırlıklı olarak büyük kent merkezlerindeki görünürlüğü ve satış gücü yüksek noktalara
yoğunlaşmaktadır.
Petrol Ofisi tarafından 2009 yılında perakende faaliyetlerine yönelik olarak 365 bayi ile sözleşme yenilemesi gerçekleştirilmiş, 26 adet yeni istasyon anlaşması imzalanmış ve 203 istasyonda genel kurumsal kimlik bakımı, saha betonu iyileştirmesi, altyapı
iyileştirmesi, çevre düzenlemesi vb. gibi “donanım
iyileştirmesi” yapılmıştır. Aynı çerçevede 2009 yılı
boyunca 1.540 istasyona “kurumsal kimlik bakımı”
gerçekleştirilmiştir. Marketten geçişli WC uygulaması
ve bina cephe kaplaması/boyası gibi satış binası uygulamalarının yanı sıra beyaz kimlik uygulamaları da
yıl boyunca devam etmiştir.
26
Faaliyet Raporu ‘09
Teknoloji ve altyapı yatırımları
Web hizmetleri
Petrol Ofisi’ni akaryakıt sektörünün lideri yapan farklılaştırıcı unsurlardan biri de teknoloji kullanımıdır.
Şirket yönetimi, dünyadaki yenilikleri güncel olarak
takip etmenin önemine inanmakta ve kaliteli hizmet
prensibinin hayata geçirilmesinde teknolojiden geniş
biçimde yararlanmaktadır. Petrol Ofisi tüm dünyada,
yüksek teknolojiyi bu kadar geniş bir bayi ağı üzerinde etkin bir şekilde kullanan az sayıda akaryakıt şirketinden biridir.
Petrol Ofisi, bayileriyle iletişimini artırmak ve zaman
alan birçok rutin prosedürü hızlandırmak amacıyla
internet ortamından ve diğer teknolojik olanaklardan yaygın şekilde yararlanmaktadır. Sürekli geliştirme felsefesi içinde bu alandaki yatırımlarını sürdüren
şirket, 2009 yılı içinde bayilere web üzerinden sunulan tüm hizmetleri bir araya topladığı bayi portalını
devreye almıştır. Siteye www.poasbayi.com.tr adresinden ulaşılabilmektedir. İnternet ortamındaki iyileştirme ve geliştirme faaliyetlerine ek olarak, 2009
yılında Petrol Ofisi’nin tüm terminal ve tesisatlarında
elektronik ortamda “imza kontrolü” süreci başlatılmıştır.
Kaliteyi artırmaya yönelik teknoloji uygulamalarının
en önemlisi, istasyon tanklarının ve pompaların 365
gün 24 saat uydu kanalıyla denetlenmesini sağlayan “Uydu Takip Sistemi”dir. Bu sistem, ana dağıtım
ağında yer alan istasyonlardaki tank seviyelerinin ve
akaryakıt satış hareketlerinin online olarak izlenebilmesini ve böylece dışarıdan girişlerin tespit edilebilmesini sağlamaktadır. 2009 sonu itibariyle pompa ve
tank otomasyonu gerçekleştirilen bayi sayısı 1.600’e
ulaşmış ve böylece istasyon satışlarının hacim olarak
yaklaşık %75’i merkezden takip edilebilir hale gelmiştir.
Bunun dışında bayilerde kullanılan teknolojik otomasyon sistemleri, geliştirilen ek uygulamalar sayesinde müşterilerin hayatını kolaylaştıran ve tüketicilere çeşitli avantajlar sağlayan pazarlama/satış araçlarına da olanak vermektedir. Online sisteme bağlı
olarak gerçek zamanlı çalışan Positive Card, AutoMatic, Kartlı AutoMatic, Prepaid Kart, Bayi Filo Kart,
Lojistik Kart ve Lokal Cari Kart gibi uygulamaların her
biri, kendi alanında örnek teşkil eden öncü ve yaratıcı
çözümlerdir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi 1.540 istasyona “kurumsal
kimlik bakımı” gerçekleştirerek bu
yöndeki yatırımlarını sürdürdü.
27
İstasyon eğitim faaliyetleri
Bayilere yönelik iyileştirme ve geliştirmeler
Perakende faaliyetlerinin iyileştirilmesine yönelik yatırımlardan bir diğeri de insana yapılan yatırımlardır.
Petrol Ofisi, müşteri ile yüz yüze iletişimin reklamdan
daha etkili olduğu görüşüyle, bayiler düzeyinde müşteri ilişkilerini geliştirmeye ve operasyonel mükemmeliyeti sağlamaya yönelik olarak, ölçümlemeye ve
takip metoduna dayalı rutin eğitim faaliyetleri uygulamaktadır. 2009 yılında Petrol Ofisi, 1.000 istasyonda “Ürün”, “Hizmet”, “SEÇ / Sağlık, Emniyet, Çevre”
ve “Operasyon Yönetimi” konularında standart eğitim faaliyetleri düzenlemiştir. Ayrıca öncelikli olarak
seçilen 267 istasyonda daha uzun süreli “İstasyon İşleticiliği Geliştirme Programı” uygulanmıştır.
2009 yılında bayi kanalının etkinliğini artırmak ve sürekli iyileştirme ve geliştirme sağlamak üzere bir dizi
çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalara yönelik
olarak gerekli aksiyonlar alınmış ve paylaşılmıştır.
İstasyonlara yeni ve eğitimli eleman tedarik edilmesi
amacıyla uygulanmakta olan PO Akademi (İstasyon
Personeli Yerleştirme Programı) kapsamında 2009
yılında 402 yeni istasyon görevlisinin istihdamı sağlanmıştır. Yıl içerisinde sürdürülen diğer eğitim ve geliştirme faaliyetleri kapsamında:
•• 58 saha müdürüne “İş Yönetimi ve Finansal Analizler” konulu eğitim verilmiştir.
•• 266 istasyon müdürüne “Operasyon Yönetimi”
eğitimi verilmiştir.
•• 55 şirket personeline sahada uygulamalı olarak
“Perakendecilik Oryantasyon” eğitimi verilmiştir.
•• Taksiciler kooperatifinin 200 üyesine yönelik olarak “PO Kalite Süreçleri” konulu eğitim toplantıları organize edilmiştir.
•• İstasyonlarda Positive Card kullanımı konusunda
eğitimler düzenlenmiştir.
28
Faaliyet Raporu ‘09
Bayi toplantıları
Bayilere yönelik diğer çalışmalar
Petrol Ofisi, bir dağıtım şirketinin bayisinden ayrı
düşünülemeyeceği gerçeğiyle, bayileriyle ilişkilerini
en üst düzeyde tutmaya önem vermektedir. Şirket,
“Nice Yollara” temasıyla 12 Haziran 2009 tarihinde
başlattığı ve 7 hafta boyunca Türkiye’nin 7 bölgesini
dolaşarak sırasıyla İstanbul (Anadolu ve Avrupa yakası), Ankara, İzmir, Adana, Nevşehir ve Antalya’da düzenlediği bayi toplantıları yoluyla, sektörde yaşanan
gelişmeleri, sorunları ve hedefleri bayileriyle bire bir
paylaşma olanağı bulmuştur.
Markalaşmanın önemli bir gereği olarak, istasyonlarda kurumsal kimliğimizi yansıtan personel üniformaları Yaz 2009 ve Kış 2010 sezonu için üretilmiş ve
dağıtımları yapılmıştır. İstasyon personeline yönelik
olarak eğitim ve iletişim amaçlı hazırlanan İstasyonum dergisinin dört sayısı yayımlanmıştır.
İstasyon İşleticiliği Geliştirme Programı (DOCO) için
pilot olarak seçilen Gebze POAŞ istasyonunda akaryakıt, madeni yağ ve sadakat kart uygulamaları konularında belirlenen performans hedefleri aşılmıştır.
Ekonomik krizden kaynaklanan sorunlara ortak çözümlerin arandığı ve karşılıklı iletişim içinde gelecekle ilgili hedeflerin paylaşıldığı bu toplantılarda bayilerin her konuda tam desteğinin alınması, Petrol Ofisi
ailesinin güç birliğini göstermiş ve güven tazelemiştir. Organizasyon süresince gündeme gelen konulara
ve bu konularda sağlanan gelişmelere ilişkin olarak
daha sonra genelgeler hazırlanarak bayilere iletilmiş
ve gerekli geri bildirimler yapılmıştır.
2009 yılında...
“Nice Yollara” temasıyla 7 bölgede
bayi buluşmaları gerçekleştirildi.
29
benzin ve motorin ürünleri
V/Max Performans Serisi
V/Max Kurşunsuz 95
Petrol Ofisi, yenilikçi yaklaşımı ve müşteri odaklı hizmet anlayışıyla Türkiye’ye en gelişmiş akaryakıtları
sunma ilkesiyle hareket etmektedir. Bu doğrultuda,
yakıt ekonomisi ve performans sağlayan, çevreye
saygılı ürünlerin geliştirilmesi ve tüketiciye sunulması için dünyadaki en son teknolojik gelişmeleri takip
etmekte ve yakıt özelliklerini artırmaya yönelik çalışmalarla yeni ürünler geliştirmektedir.
Petrol Ofisi’nin lider ürünlerinden V/Max Kurşunsuz
95, sağladığı yüksek temizlik ve performans, motor
koruma ve yakıt ekonomisi özellikleriyle pazardaki
rakiplerinden ayrışan üstün nitelikli bir üründür. Formülündeki yüksek deterjan katkısı sayesinde motoru temizleyerek maksimum performans ve ekonomi
sağlayan V/Max Kurşunsuz 95, aynı zamanda sürtünmeyi azaltan özel “Friction Modifier” katık sayesinde
sürtünmeden kaynaklanan enerji kaybını ve aşınmayı önleyerek motoru korur, önemli miktarda yakıt tasarrufu sağlar.
Diğer taraftan akaryakıt sektöründeki teknolojik gelişmelerle birlikte, tüketicilerin akaryakıttan beklentileri de artmaktadır. Tüketiciler, kullandıkları akaryakıtın kaliteli olmasının yanı sıra ekonomi ve daha
yüksek performans sağlamasını talep etmektedir.
Bünyesinde araç performansını artıran, yakıt ekonomisi sağlayan ve motoru temizleyip koruyan bir dizi
ürünü barındıran V/Max Performans Serisi, 2007 yılında Petrol Ofisi tarafından bu taleplere cevap vermek için pazara sunulmuş ve tüketiciler tarafından
beğeniyle karşılanarak ilk günden bu yana başarılı bir
performans sergilemiştir. Dünyanın önde gelen akaryakıt katkısı üreticilerinden Afton tarafından özel olarak geliştirilen V/Max Performans Serisi, V/Max Kurşunsuz 95, V/Max Kurşunsuz 97, V/Max EuroDizel ve
V/Max EuroDizel 10’dan oluşmaktadır.
30
Faaliyet Raporu ‘09
V/Max Kurşunsuz 97
V/Max EuroDizel 10
V/Max Kurşunsuz 97, yüksek oktan sayısıyla performansı artıran motor dostu bir üründür. Formülündeki güçlü temizleme maddeleri sayesinde, birikmiş
tortuları temizleyerek motora ilk günkü performansını kazandıran V/Max Kurşunsuz 97, özel “Friction
Modifier” katık sayesinde sürtünmeyi azaltarak yakıt
ekonomisi sağlar ve motorun ömrünü uzatır. Kurşunsuz benzin kullanan tüm araçlarda V/Max Kurşunsuz
97 kullanılabilir.
Petrol Ofisi’nin birçok özelliğiyle rakipsiz motorin ürünü V/Max EuroDizel 10, içerdiği “yok denecek kadar
düşük” seviyedeki (0-10 ppm) kükürt oranıyla dünyanın en çevreci ve motoru en iyi koruyan dizel yakıtı
olarak tanımlanmaktadır. “Dünyanın en temiz dizeli”
sloganıyla, AB’nin şart koştuğu yasal düzenleme tarihi olan 1 Ocak 2009’dan 1 yıl 26 gün önce lansmanı
gerçekleştirilen V/Max EuroDizel 10, sektörde tüketicilere sunulan ilk Ultra Düşük Kükürtlü Motorin ürünüdür. V/Max EuroDizel 10, Euro-3 normlarına göre
%80 daha az kükürt ve %60 daha az nitrojen oksit
içermektedir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, Türkiye’ye en
üstün akaryakıtı sunma
misyonuyla geliştirdiği V/Max
Performans Serisi’ni daha da
mükemmelleştirdi.
V/Max EuroDizel 10, pazara sürüldükten sonra, sahip
olduğu özelliklerle dizel motor kullanıcılarının vazgeçemedikleri bir ürün haline gelmiştir. İçeriğindeki
yüksek setan sayesinde yüksek performans sunan,
motorun vuruntusuz ve sessiz çalışmasını sağlayan,
deterjan katkısı sayesinde motoru temizleyen ve
anti-metal özelliğiyle yakıt sisteminde bulunan metal tozlarının motora zarar vermesini önleyen V/Max
EuroDizel 10, aynı zamanda anti-korozyon özelliğiyle
oksitlenmeye engel olarak motorun bakım periyodunu uzatmakta ve bakım masraflarını önemli ölçüde
düşürmektedir. Aynı zamanda içeriğindeki özel katık
sayesinde -20 dereceye kadar donmama özelliğine
sahip olan ürün, çok düşük kükürt oranıyla gerçek bir
çevre dostudur.
31
AdBlue®
SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) sistemine sahip dizel
araçların egzoz gazlarındaki azot oksitlerini su buharına ve zararsız azota dönüştüren AdBlue®, Mayıs
2009’da Petrol Ofisi ürün ailesindeki yerini almıştır.
Egzoz gazlarının içeriğindeki çevreye ve insan sağlığına zararlı maddeleri elimine etmek ve küresel ısınmanın en önemli nedenlerinden biri olan sera gazı
salınımını azaltmak amacıyla Avrupa’da yürürlüğe
sokulan Euro-4 ve Euro-5 standartları, SCR sistemli
dizel araçlarda egzoz gaz emisyonlarını düşürmek
için AdBlue® kullanımını gerekli kılmaktadır. AdBlue®
kullanıldığı takdirde egzoz gazı ile salınan azot oksitler %80’e varan oranlarda azalmakta ve çevreye verilen zarar en aza indirgenmektedir.
Yakıt tankının yanında, özel bir hazneye eklenen
ve dizel tüketiminin %4-6’sı oranında kullanılan Ad
Blue®, çevreci özelliklerinin yanında SCR sistemli
araçların çekiş gücünü artırmakta ve ömrünü uzatmaktadır. Petrol Ofisi’nin de üyesi olduğu VDA’nın
(Verband der automobilindustrie) tescilli markası
olan ve 18 litrelik plastik ambalajlarda tüketiciye sunulan AdBlue®, Mayıs 2009’da Petrol Ofisi’nin 100’ü
aşkın istasyonundaki yerini almıştır.
2009 yılında...
Doğaya ve araca Avrupa standartlarında
koruma sağlayan AdBlue® piyasaya
sunuldu.
32
Faaliyet Raporu ‘09
ürün testleri
Petrol Ofisi’nden özel ürünler
Yeni Nesil V/Max Eurodizel
Petrol Ofisi, tüketicilerin akaryakıtla ilgili yükselen
beklentilerini karşılamak ve pazar liderliğinin bir gereği olarak müşterilerini rakiplerinin önünde yeni
ürünlerle tanıştırmak için, akaryakıt katkıları konusunda dünyanın bir numaralı otoritesi sayılan Afton
Chemical firmasıyla işbirliği yapmaktadır. ARGE ortaklığının sonucu olarak Petrol Ofisi için özel geliştirilen ürünler, müşterilerin kullanımına sunulmadan
önce önemli otomotiv firmalarıyla yapılan işbirlikleri
yoluyla uzun ve ayrıntılı bir test sürecinden geçirilmektedir. Test sonuçları, daha sonra bağımsız bilim
kuruluşları tarafından onaylanmaktadır.
Petrol Ofisi, 2009 yılında Afton tarafından dizel motorlar için özel olarak geliştirilen yeni nesil katkı paketinin özellikle yakıt ekonomisi açısından test edilmesi
amacıyla Mercedes Benz Türk ile işbirliği gerçekleştirmiştir. TÜBİTAK gözetiminde ve onayıyla gerçekleştirilen yol testleri ile şasi dinamometre testlerine
ek olarak, direkt yakıt enjeksiyonlu dizel motorlarda
yakıttan kaynaklanan güç kayıplarının ölçümlendiği
bağımsız Tickford Powertrain Test Merkezi’nde yeni
katkı paketi üzerine bir dizi deneme yapılmıştır.
Yeni Nesil V/Max Eurodizel için yapılan testler, yakıtın düzenli kullanıldığı takdirde motoru temizlediğini,
enjektörlerde biriken tortuyu giderdiğini, daha verimli ve tam yanma ile önemli yakıt ekonomisi sağladığını, güç artışı, daha uzun motor ömrü, daha sessiz
sürüş gibi yararlar sağladığını ve düşük emisyon değerleriyle çevreyi koruduğunu göstermiştir. Sıradan
yakıt kullanımı ile oluşan güç kaybı, Yeni Nesil V/Max
Eurodizel sayesinde geri kazanılmaktadır.
Alınan olumlu sonuçların ardından Petrol Ofisi, Yeni
Nesil V/Max Eurodizel’i 2010 yılının Şubat ayında pazara sunmaya karar vermiştir.
33
kalite kontrolü
oto-LPG
Temiz ve güvenli yakıt
Büyüyen bir sektör
Petrol Ofisi, özel olarak geliştirilen üstün vasıflı ürünlerin, özelliklerinden hiçbir şey kaybetmeden tüketiciye kadar ulaştırılması için kalite kontrolüne ve
denetimlere büyük önem vermektedir. “Uydu Takip
Sistemi” sayesinde akaryakıt satış hareketlerini anı
anına izleyen Petrol Ofisi, otomasyon yoluyla sağlanan denetimlere ek olarak tüm istasyonlarda periyodik olarak gerçekleştirilen “marker testleri” ile yakıta
dışarıdan bir ekleme yapılıp yapılmadığını düzenli bir
şekilde kontrol etmektedir.
Türkiye’deki oto-LPG tüketimi, dökme ve tüplü LPG
segmentlerindeki daralmaya karşın 2009’un zorlu koşullarında büyümesini sürdürmüş ve PETDER’in tahminlerine göre 2008 yılına oranla yaklaşık %9 artarak
2,3 milyon tona ulaşmıştır. Bu gelişme doğrultusunda, oto-LPG segmentinin toplam LPG tüketimi içindeki payı da 2000 yılında %30 seviyesinde iken günümüzde %65’ler seviyesine yükselmiştir. Türkiye’de
toplam 2,4 milyon adet LPG’li binek araç bulunduğu
tahmin edilmektedir. Oto-LPG kullanımı yıllar itibariyle hızla artarak pazar genelinde ilk kez toplam benzin tüketimini (ton cinsinden) geçmiştir.
İstasyonlardaki akaryakıt kalitesinin güvence altına
alınmasını sağlayan iç denetimlerin dışında, EPDK
kararı uyarınca istasyonlardan belirli aralıklarla tüm
akaryakıt cinslerine ait örnekler toplanmakta ve analiz edilmek üzere ilgili laboratuvarlara gönderilmektedir. Tüketiciye sunulan yakıtın temizliğinin sağlanabilmesi için de yılda iki kez tüm istasyonlarda tank
temizliği gerçekleştirilmektedir. 2009 yılında 2.578
istasyonda tank temizliği operasyonu gerçekleştirilmiş ve operasyon gerçekleşme oranı %91 seviyesine
yükseltilmiştir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, 1.321 adede ulaşan PO/gaz
istasyonlarıyla Türkiye’nin en yaygın otoLPG dağıtım ağı haline geldi.
34
Faaliyet Raporu ‘09
En yaygın oto-LPG dağıtım ağı
LPG altyapı yatırımları
2006 yılında ilk LPG lisansını alan ve 2007 yılında Türkiye çapında ulusal otogaz dağıtıcısı olan Petrol Ofisi, bu tarihten sonra PO/gaz markasını yaratarak bu
sektördeki faaliyetlerine hız vermiştir. 2008 yılında
istasyon sayısını artırmak için atağa geçen ve yıl sonuna kadar 1.046 istasyona ulaşan Petrol Ofisi, böylece Türkiye’nin en yaygın oto-LPG dağıtım ağı haline
gelmiştir.
2009 yılı içinde bayi sayısını artırmaya yönelik çalışmalar sürerken, aynı zamanda bu geniş ağın ikmal ve
lojistik optimizasyonunu sağlamak amacıyla yoğun
bir iş planı takip edilmiştir. Toplam 151 tankerden
oluşan araç filosu, araçların her an izlenmesini sağlayan uydu takip sistemi ve kütle ölçerli sayaçlarla
donatılmış, ayrıca 2010 yılından itibaren yerinde faturalamaya olanak verecek şekilde en gelişmiş ekipmanlarla teçhiz edilmiştir. LPG tanker sayaçlarından
detaylı dolum bilgilerinin online olarak merkeze aktarımını sağlayacak sistemin geliştirilmesi tamamlanmış ve deneme aşamasına gelinmiştir.
2009 içinde PO/gaz çatısı altına 275 bayi daha eklenerek toplam istasyon sayısı 1.321’e yükselmiştir. 2009
yılındaki satışlar 415 bin ton olarak gerçekleşmiştir.
PO/gaz’ın pazar payı %15 civarındadır. Bu oran, anlaşmalı istasyonlarla birlikte %18’e ulaşmaktadır.
Şirket, 2009 yılında toplam 336.326 ton oto-LPG ikmali gerçekleştirmiştir. İkmal merkezleri Yarımca,
Ankara, Aliağa, Dörtyol, Antalya, Marmara Ereğlisi,
Ordu, Erzurum ve Tirebolu’dadır. Yıl içinde 180 adet
oto-LPG istasyonunun kurulumu gerçekleştirilirken,
1.000 adet PO/gaz istasyonunda periyodik kontrol ve
dispenser kalibrasyonu yapılmıştır. Yıl boyunca istasyon kurulumuyla ilgili tedarikçilerin çeşitlendirilmesine devam edilmiş, tank, pompa ve dispenser konularında yeni tedarikçi anlaşmaları yapılmıştır. Aksaray
Dolum Tesisi’nde otogaz tanker dolumu yapabilmek
için yeni tank ve kantar yatırımı gerçekleştirilirken,
toplam 50.000 m3 stoklama kapasitesine sahip 2 adet
LPG terminalinin inşaatına üçüncü çeyrekte başlanmıştır. Terminallerin 2011 sonunda devreye alınması
planlanmaktadır.
35
müşteri sadakat programları
AutoMatic filo satış programı
Petrol Ofisi tarafından kurumsal müşterilere yönelik
olarak ilk kez 2003 yılında hizmete sunulan ve sağladığı avantajlar nedeniyle hızla geniş bir müşteri kitlesine ulaşan AutoMatic filo yönetimi hizmeti, 2009
sonu itibariyle 8.450 müşteriye ve yaklaşık 30.000
araç artışıyla 140.000 araca ulaşmıştır. Program
kapsamında 306.000 m3 beyaz ürün satışının gerçekleştirildiği 2009 yılında müşteri portföyü bazında
%33, araç sayısı bazında %27 ve satış hacmi bazında
%35 büyüme sağlanmıştır. Rakip alternatifler arasında en geniş hizmet sahasına sahip olan AutoMatic,
Türkiye’de kurumsal müşterilere yönelik en yaygın
sadakat programıdır.
Aralarında TBMM’nin de bulunduğu kamu kurumlarının yanı sıra özellikle sanayi, gıda, lojistik ve turizm
sektöründen çok sayıda özel sektör kuruluşunun yararlandığı AutoMatic sistemi, araç üzerine yerleştirilen bir cihaz sayesinde Petrol Ofisi istasyonlarından
herhangi bir ücret ödemeden yakıt alınabilmesini
sağlamaktadır. Yapılan tüm alımlar sistem tarafından
otomatik olarak kaydedilmekte ve müşteri tarafından internet üzerinden takip edilebilmektedir. Araca
takılan AutoMatic ünitesinin niteliğine göre aracın
akaryakıt alımı anındaki kilometre bilgisinin dahi raporlandığı bu sistem, araç bazında yakıt alımını durdurma, sınırlama getirme ya da ürün belirleme olanaklarıyla müşterilere filo yönetimi bakımından da
büyük kolaylıklar sunmaktadır.
Petrol Ofisi’nin ülke çapında en yaygın istasyon ağına sahip akaryakıt dağıtım şirketi olması, AutoMatic
müşterilerinin gittikleri her yerde sistemden yararlanabilmelerini sağlamaktadır. Petrol Ofisi, AutoMatic
sisteminin geçerli olduğu istasyon sayısını 2009 yılında 1.350’den 1.500’e yükseltmiştir. Yıl içinde DenizBank, Drogsan, Akbank, Aydın Rent A Car, Turkcell
ve Unilever-Algida gibi firmaların da sisteme dahil
olmasıyla müşteri listesi daha da zenginleşmiş ve sisteme bağlı filo araçlarının sayısı artmıştır.
2009 yılında...
Ülke çapında 2 binden fazla Petrol Ofisi
istasyonunda geçerli olan Positive Card’ın
aktif kullanıcı sayısı 2 milyonu aştı.
36
Faaliyet Raporu ‘09
Positive Card
Petrol Ofisi’nin 2008 yılında müşterilerine sunduğu Positive Card büyük bir başarı kazanmış ve ilk
yılın sonunda ulaştığı 1,5 milyon kullanıcı sayısıyla
Türkiye’nin en yaygın müşteri sadakat programı haline gelmiştir. 2009 yılında eklenen birçok özellik sayesinde müşteri kitlesini daha da geliştiren Positive
Card, 2009 sonu itibariyle aktif kullanıcı sayısını 2 milyonun üzerine çıkarmıştır. Positive Card, ülke çapında
2.000’den fazla Petrol Ofisi istasyonunda geçerlidir.
Diğer taraftan Positive Card sahipleri, aynı zamanda
kartlarını anlaşmalı bankaların kredi kartlarıyla eşleştirerek akaryakıt alışverişlerini araçlarından inmeden
pompa başında yapabilmektedirler. Türkiye’de ilk kez
uygulanan ve sadece Positive Card’a özgü olan bu
teknoloji yoluyla müşteriler, hem Positive Card’larına,
hem de kredi kartlarına puan kazandırabilmektedir.
Halen sistemde İş Bankası, Garanti Bankası, Finansbank, Fortisbank ve HSBC yer almaktadır.
Positive Card puan sisteminde tüketiciler, ürün gruplarına göre aldıkları akaryakıt karşılığında Positive
Puan kazanmakta ve biriktirdikleri puanlarla Positive
Card kataloğunda yer alan çeşitli ilgi alanlarına yönelik 8 ayrı kategorideki 80 hediye arasından seçim yapabilmektedir. 2009 yılında katalogdaki armağanlar
yenilenmiş ve Petrol Ofisi madeni yağları arasından
üç ürün (maxima AUTO LPG 20W-50, maxima 10W40 ve MAXIMUS 15W-40) hediye alternatifi olarak
kataloğa eklenmiştir. 2009 itibariyle Positive Card
sahiplerine 200 binin üzerinde hediye teslimatı yapılmıştır.
Petrol Ofisi, sağlam bir teknolojik altyapı üzerine
oturmuş tüketici odaklı müşteri sadakat programını
yaygın hizmet ağıyla destekleyerek, Positive Card’ın
müşterilerin hayatına sağladığı kolaylıkları ve pozitif
katkısını genişletmeyi hedeflemektedir. Bu doğrultuda Petrol Ofisi ile başka güçlü kuruluşlar arasında
tüketici faydası odağında bir dizi işbirliği gerçekleştirilmiş ve Positive Card kullanmanın avantajları daha
da çeşitlendirilmiştir. 2009 yılında düzenlenen kampanyaların başlıcaları şunlardır:
37
•• Türkiye’nin En Çabuk Uçuran Programı: Petrol
Ofisi, Pegasus Havayolları ve HSBC Advantage işbirliğiyle 12 Haziran 2009 tarihinde başlatılan ve
bir yıl sürecek olan kampanya ile Positive Card
sahiplerine, Petrol Ofisi istasyonlarından satın
aldıkları akaryakıtın bedelini Pegasus Kart ile
ödedikleri takdirde alışveriş tutarının %5’i oranında uçuş puanı kazanma imkânı sunulmuştur.
•• Ekstra Katkılı Emeklilik Programı: Petrol Ofisi tarafından Anadolu Hayat Emeklilik ve İş Bankası
işbirliğiyle 2004 yılında başlatılan ve Petrol Ofisi müşterilerinin emeklilik hesaplarına katkıda
bulunmayı hedefleyen “Ekstra Katkılı Bireysel
Emeklilik Sistemi”, 15 Temmuz 2009 tarihinden
itibaren Positive Card şemsiyesi altına alınmıştır.
Programa katılan müşterilerin aldıkları akaryakıt
tutarının üzerinden %1 oranında kazandıkları
puanlar bireysel emeklilik hesaplarına ek katkı
olarak aktarılmaktadır.
•• Fenerbahçe Kart: Başka bir kuruluşa ait kart
sistemiyle Positive Card özelliklerinin birleştirilmesine örnek teşkil eden bu uygulama, 25 Ekim
2009 tarihinden itibaren Fenerbahçe taraftarlarının sahip olduğu Fenerbahçe Kart’larının Petrol Ofisi istasyonlarında Positive Card gibi kullanılmasına olanak sağlamıştır. Positive Card gibi
puan toplayarak tüketicilere katalogdan ürün
seçme imkânı sağlayan bu işbirliği ile aynı zamanda akaryakıt tutarının bir kısmı Fenerbahçe
Spor Kulübü’ne katkı olarak aktarılmaktadır.
•• Ayrıcalıklı seyahat avantajları: Petrol Ofisi’nin
Işıl Tur ile yaptığı işbirliğiyle Positive Card sahiplerine 100 TL’ye varan indirim çekleri ve ek taksit
olanakları sunulmuştur.
•• Madeni yağ ürünlerine puan uygulaması:
31.12.2009 tarihinde devreye giren bir düzenlemeyle, akaryakıtların dışında Petrol Ofisi istasyonlarından alınan maxima, MAXIMUS ve maximoto ailelerine ait madeni yağ ürünleri de Positive Card’a puan kazandırmaya başlamıştır. 2009
yılı sonu itibariyle 165 Petrol Ofisi istasyonunun
bu doğrultuda entegrasyonu tamamlanmıştır.
2010 yılında sisteme dahil edilen istasyon sayısının 1.000’e ulaşması hedeflenmektedir.
•• Kasko indirimi: Sigortam.net ile 1 Nisan 2009
tarihinde başlatılan ve bir yıl sürecek olan ortak
kampanya doğrultusunda Positive Card sahiplerine Sigortam.net’ten alacakları trafik sigortalarında 20 TL, kasko sigortalarında ise 50 TL indirim imkânı sunulmuştur.
•• Sanal dünyada gerçek avantajlar: Positive Card
sahipleri, 29 Mayıs 2009 tarihinde başlatılan
kampanyayla, biriktirdikleri puanlar karşılığında
online alışveriş merkezi Hepsiburada.com’da
kullanmak üzere 10, 25, 50 ve 100 TL’lik indirim
çekleri kazanmıştır.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, Positive Card sahibi olmanın
avantajlarını artırmak üzere çeşitli
markalarla ortak kampanyalar düzenledi.
38
Faaliyet Raporu ‘09
sat›şı destekleyici diğer etkinlikler
KOBİ’lere özel projeler
Lojistik Kart
Petrol Ofisi, filo satışları alanında küçük ve orta ölçekli müşteri portföyünü geliştirmek amacıyla 2009
yılında TEB KOBİ Kulüp Kart, OSO (Ortak Satın Alma
Organizasyonu) ve Otobroker girişimleriyle acentelik
anlaşmaları yapmış ve bu organizasyonların portföyünde bulunan müşterilere AutoMatic Filo Yönetim
Sistemi’nin tanıtımını yaparak 200 orta ölçekli firmayla 3 yıl süreli akaryakıt alım anlaşması imzalamıştır.
Petrol Ofisi, nakliye sektörünün ihtiyaçlarını analiz ederek, bu sektörün ihtiyaçlarına cevap verecek
özelliklere sahip Lojistik Kart ürününü geliştirmiştir.
Lojistik Kart, taşeron kullanan büyük nakliye şirketlerine ödemelerinin bir kısmını, Petrol Ofisi istasyonlarından temin edilmek üzere yakıt karşılığında yapma
olanağı vermektedir. Bu sistemde üye işyeri, Petrol
Ofisi’nden aldığı kullanıcı kodu ve şifre ile taşeronun
Lojistik Kart’ına internet üzerinden yükleme yapabilmekte ve taşeronun Petrol Ofisi istasyonlarından
alacağı akaryakıta limit koyabilmektedir. Lojistik Kart,
nakliye şirketlerinin operasyonel maliyetlerini daha
iyi yönetebilmelerini sağlamaktadır.
Ayrıca KOBİ segmentine yönelik bir “telesatış acentesi” oluşturularak aylık tüketimi 10 bin TL’yi geçmeyen
küçük ve orta ölçekli firmalara telefon ve e-posta gibi
kanallarla ulaşılmış ve 500 firmayla anlaşma sağlanmıştır. KOBİ portföyünü genişletmek amacıyla organize sanayi bölgelerine yapılan ziyaretler sonucunda
da 150 firma ile sözleşme imzalanmıştır.
39
40
Banka kampanyaları
Özel promosyonlar
Petrol Ofisi, 2009 yılında düzenlediği çeşitli banka
kampanyalarıyla, mevcut müşterilerine ek olarak
yeni müşteriler kazanmayı ve satışlarını desteklemeyi
hedeflemiştir. Yıl boyunca 5 farklı bankayla 6 ayrı tüketici kampanyası gerçekleştirilmiştir. Bu kampanyalar çeşitli mecralar üzerinden gerçekleştirilen iletişim
çalışmalarıyla desteklenmiş ve kamuoyunun bilgilendirilmesi sağlanmıştır. Çeşitli ödeme kolaylıkları ve
fırsatlar sunan banka kampanyalarının yanı sıra DenizBank ortaklığıyla sektörde ilk kez geliştirilen “Üretici Kart” programı ile 200 binden fazla küçük ve orta
ölçekli tarım üreticisine yıl boyunca Petrol Ofisi’nden
yapacakları akaryakıt alışverişleri için 5 ay vadeli ve
sıfır faizli ödeme imkânı sunulmuştur. Yine 2009’un
son aylarında lansmanı yapılan ve yine sektörde bir
ilk olan “İşletme Kart” ile küçük ve orta ölçekli işletmelerin akaryakıt alımlarına benzer faydalar sunan
özel bir program devreye sokulmuştur.
Petrol Ofisi Filo Satışları, portföyünde bulunan Sigortam.net ve Ray Sigorta gibi iş ortaklarıyla 2009 içinde
çeşitli işbirlikleri geliştirmiştir. Bu çerçevede iş ortakları, Filo Satışları’nın Kontör Kart ürününü kullanarak,
müşterilerine promosyon amacıyla Petrol Ofisi istasyonlarından akaryakıt alma seçeneği sunmuşlardır.
CRM çalışmaları
Ürün ve kampanyaların tanıtımına yönelik doğrudan
pazarlama faaliyetleri yanında, Petrol Ofisi’nin farklı
müşteri kesimlerine özel kampanya ve teklifler hazırlamasını sağlayan CRM (Customer Relations Management – Müşteri İlişkileri Yönetimi) çalışmalarına
büyük önem verilmektedir. Müşterilerin demografik
özellikleri, gelir durumları, beklentileri ve tüketim
alışkanlıkları gibi özelliklerine göre gruplandırılmasını ve doğru gruba doğru kampanya sunulmasını
sağlayan segmentasyon çalışmaları 2009 boyunca
devam etmiş ve gruplara özel öneriler geliştirilmiştir. CRM çalışmalarının kurumsal hedef ve stratejiler
doğrultusunda daha etkin yürütülebilmesi için gereken altyapı çalışmaları da kapsamlı bir şekilde devam
etmiştir.
Faaliyet Raporu ‘09
akaryakıt dışı satışlar
İstasyon marketleri
Petrol Ofisi istasyonlarının birer perakende satış
noktası olarak akaryakıt dışında müşterilerin diğer
ihtiyaçlarına yönelik hizmet ve ürünlerle zenginleştirilmesi gerek istasyonun toplam gelirini artırması,
gerekse akaryakıt satışına dolaylı bir yarar sağlaması
nedeniyle üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Bu amaçla, başta gıda olmak üzere, tekstil, iletişim, hediyelik eşya ve hijyen ürünleri gibi alanlarda
tanınmış markalarla 2009 yılında merkezi anlaşmalar
yapılmış ve bunların istasyon mağazalarında ürün ve
marka olarak konumlandırılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Diğer taraftan mağazaların arzu edilen kalite standartlarına kavuşturulması ve alışveriş kolaylığı sağlayacak
şekilde düzenlenmesi amacıyla kurulan “Tanzim ve
Teşhir (Merchandising)” ekibinin Türkiye çapında istasyonlara yönelik ziyaretleri 2009 boyunca sürmüştür. Ziyaretler sırasında market düzeni çalışmaları
bizzat ekip tarafından yürütülmüş ve ürün yerleşimi,
temizlik ve stok takibi gibi konularda istasyon yetkililerine verilen işbaşı eğitimlerine devam edilmiştir.
2009 yılında...
“Üretici Kart” programı ile tarım üreticilerine
Petrol Ofisi ürünleri alımında ödeme kolaylığı
sağlandı.
41
4
42
Ticari ve Endüstriyel
satışlar
Faaliyet Raporu ‘09
Çarkların dönmesini sağlayan güç
Petrol Ofisi, perakende faaliyetlerinde sağladığı liderlik başarısını
ticari ve endüstriyel satışlarda da göstermekte ve bu alanda sahip
olduğu hizmet ve rekabet üstünlüğüyle her yıl pazar ortalamasının
üzerinde bir büyüme gerçekleştirmektedir. Sanayi, madencilik, tarım, lojistik ve inşaat gibi sektörlerde faaliyet gösteren büyük ve küçük çaplı kurumsal müşteriler nezdinde Petrol Ofisi, yurt geneline
yayılmış lojistik ağı, güçlü altyapısı ve uzun yılların birikimine dayalı
operasyonel hizmet başarısıyla toptan satışlarda da en çok tercih
edilen akaryakıt tedarikçisi konumundadır.
Beyaz ve siyah petrol ürünlerinin yanı sıra sanayide giderek daha
geniş kullanım alanı bulan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) pazarında
da Petrol Ofisi konumunu hızla yükseltmekte ve yeni yatırımlarla bu
alandaki varlığını güçlendirmektedir. Petrol ürünlerine oranla daha
ekonomik ve çevreci bir yakıt olan LNG, sahip olduğu büyüme potansiyeliyle Petrol Ofisi’nin gelecek planları içinde önemli bir yere
sahip bulunmaktadır.
43
toptan satışlar
LNG satışları
Toptan satışlarda da lider
Büyüyen bir sektör
Petrol Ofisi, Türkiye çapında sanayi kuruluşları, müteahhitlik firmaları, kamu kuruluşları, lojistik firmaları ve distribütörlere yönelik olarak gerçekleştirdiği
toptan satışlarda da Türkiye’nin pazar lideridir. Sahip
olduğu stok kapasitesi ve yurt çapında dağılmış depolama tesisleri sayesinde müşterilerin talep ettiği
her türlü ürünü en kısa zamanda, en üst kalitede ve
en ekonomik şartlarla ikmal edebilen Petrol Ofisi,
yerli-yabancı tüm kurumsal müşterilerine önemli bir
katma değer sunmaktadır. Şirket ayrıca, müşterilerinin tüketim ihtiyaçları, depolama imkânları ve teknik
altyapıları gibi özel koşullarını değerlendirerek esnek
bir yapı içinde bu koşullara uygun hizmetler üretebilmektedir. Bu özelliği, Petrol Ofisi’ne endüstriyel /
ticari satışlarda ayrıcalıklı bir yer kazandırmaktadır.
Doğalgazın -162°C’de sıvılaştırılmasıyla elde edilen
LNG (Liquefied Natural Gas - Sıvılaştırılmış Doğalgaz)
tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gün geçtikçe
daha fazla kullanım alanı bulan alternatif bir enerji
kaynağıdır. Petrol türevlerinden daha ekonomik olması nedeniyle özellikle ısıl işlem gerektiren sanayi
kolları ve tersaneler dışında ısıtma amaçlı olarak büyük tesislerde kullanılan LNG, çevre dostu özellikleri
nedeniyle de pek çok işletme tarafından tercih edilmektedir. Özel donanımlı tankerler yoluyla denizden
ve karayolundan taşınabilen LNG, doğalgaz boru
hatlarının erişmediği yerlerdeki tesisler için maliyet
avantajı yaratan ve kullanımı kolay bir alternatif sunmaktadır.
Petrol Ofisi tarafından yürütülen toptan satış faaliyetleri, ilgili mevzuat kapsamında bayi ağı üzerinden
yapılabildiği gibi, belli bir büyüklüğe sahip lisanslı tüketicilere doğrudan da yapılabilmektedir. İkmaller talebe bağlı olarak Petrol Ofisi terminallerinde gerçekleştirilmekte ya da ürünler müşterilere kapıda teslim
edilmektedir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, 175 LNG tankı, 26 LNG tankeri ve
seçkin müşteri portföyü ile LNG pazarındaki
varlığını güçlendirdi.
44
Faaliyet Raporu ‘09
2009 yılında LNG pazarı
Petrol Ofisi’nin LNG faaliyetleri
2009 yılında Türkiye’de LNG piyasasını etkileyen iki
önemli gelişme yaşanmıştır. Bunların ilki, fiyat avantajını yitirmesi nedeniyle yılın ilk çeyreğinde LNG kullanımının büyük ölçüde gerilemesidir. Petrol fiyatlarını 6-9 ay geriden takip eden doğalgaz fiyatları 2009
başında tavan yapmış, oysa aynı dönemde petrol
fiyatlarındaki sert düşüş nedeniyle fuel-oil fiyatları
LNG’ye göre daha düşük bir seviyeye inmiştir. Ayrıca
bazı müşterilerin maliyetleri daha da geriye çekmek
için kömür yatırımına girmesi, yılın ilk çeyreğinde
LNG satışlarında büyük bir gerileme olmasına yol açmıştır. Bu durum, nisan ayından itibaren LNG fiyatlarının %39 oranında düşmesiyle sona ermiş, mayıs
ayından itibaren yeniden büyük çaplı satış anlaşmaları yapılmıştır.
LNG pazarındaki faaliyetlerini Petrol Ofisi Alternatif
Yakıtlar Toptan Satış A.Ş. adlı iştiraki yoluyla sürdüren
Petrol Ofisi, sahip olduğu 175 LNG tankı ve 26 LNG
tankeri ile pazarın en önemli oyuncularından biridir.
Şirket, 2005 yılında girdiği pazardaki etkinliğini kısa
zamanda artırmış ve %21 seviyesindeki pazar payını
2009 yılında da korumayı başarmıştır. Yılın ilk çeyreğinde aşırı fiyat artışından kaynaklanan pazar daralmasına rağmen 73.000 ton LNG satışı gerçekleştiren
Petrol Ofisi, Egegaz dolumlarında ilk sırada yer almıştır. Şirket, dinamik bir yapıya sahip olan müşteri havuzu içinde 100’den fazla firmadan oluşan seçkin bir
müşteri portföyüne sahiptir.
Yıl içinde yaşanan bir diğer önemli gelişme de, İzmirAliağa’da kurulu Egegaz LNG terminalinde kara tankerlerine LNG dolumu yapılmaya başlanmasıdır. Bu
gelişme hem Türkiye’deki tek LNG dolum tesisi olan
BOTAŞ’ın Marmara Ereğlisi’ndeki terminaline alternatif sağlamış, hem de bölgesel müşteriler için tedarik kolaylığı getirmiştir.
Petrol Ofisi, -162°C’de muhafaza edilmesi gereken
LNG’nin nakliyat ve muhafazasını özel donanım gerektiren araçlarla yapmaktadır. Şirketin taşımacılık
hizmetleri, L1 lisansına sahip olan Petrol Ofisi Gaz
İletim A.Ş. tarafından verilmektedir. LNG nakliyatında kullanılan vakum izolasyonlu kreyojenik tanklar
Avrupa Birliği standartlarına sahip olup, sürekli olarak denetlenmektedir.
45
5
46
Havacılık ve Denizcilik
sektörü satışları
Faaliyet Raporu ‘09
Uçakların ve gemilerin yakıtları da Petrol Ofisi’nden
Türkiye’nin en çok tercih edilen jet yakıtı tedarikçisi Petrol Ofisi, pazar payı itibariyle büyük bir üstünlüğe sahip olduğu havacılık sektöründeki faaliyetlerini POAir markasıyla sürdürmektedir. Şirket,
yurtiçinde ve yurtdışında yerli ve yabancı 100’den fazla havayolu şirketinin jet yakıtlarını tedarik etmekte ve yılda 260.000’in üzerinde
uçağa yakıt ikmali yapmaktadır. 1967 yılından bu yana havacılık ve
jet yakıtı pazarında faaliyet gösteren Petrol Ofisi, sıfır hata ve sıfır
gecikme prensibiyle hizmet verdiği sektörde haklı bir güven oluşturmuş ve aralarında dünyanın en büyük filolarının da bulunduğu 100’ü
aşkın havayolu firmasını portföyüne katmıştır.
Petrol Ofisi, uzun yıllardır liderliğini perçinlediği denizcilik sektöründe ise POMarine markasıyla hizmet vermektedir. Hopa’dan
İskenderun’a kadar sahip olduğu terminal ve yüzer istasyon olanaklarıyla Türkiye denizlerinin tamamında yakıt ikmali yapabilen tek
şirket konumundaki POMarine, %36 pazar payıyla erişilmesi güç bir
penetrasyon oranına sahiptir. Şirket, uluslararası bilinirliği sayesinde satışlarının önemli bir kısmını yabancı müşterilere yapmaktadır.
POMarine, gerek yurtiçi sularında çalışan, gerekse Türk sularından
transit geçiş yapan her türlü tanker, konteyner, kuru yük ve yolcu gemileri ile balıkçı ve gezi teknelerine gümrüklü ve ihracat kapsamında
fuel-oil, motorin ve madeni yağ satışı yapmaktadır.
47
havacılık satışları
Havacılık sektöründeki gelişmeler
Pazarın tartışılmaz lideri POAir
2009 yılında dünya çapında ortaya çıkan gelişmeler,
her sektörde olduğu gibi havacılık sektöründe de
olumsuz bir tablo ortaya koymuştur. Ekonomik krizden ötürü yolcu sayılarında önemli düşüşlerin yaşandığı 2009’da, aralarında British Airways ve Air France
gibi dünya devlerinin de olduğu pek çok havayolu
şirketi yılı büyük ölçüde zarar ve küçülmeyle kapatmıştır. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre yolcu talebinin %3 civarında küçüldüğü
2009 yılında havacılık sektörünün uğradığı toplam
zarar 9,4 milyar dolara ulaşmıştır.
POAir, havacılık sektörünün içinde bulunduğu olumsuzluklara rağmen satışlarını 2009 yılında 1,93 milyon
m3’ten %6 artışla 2,04 milyon m3’e yükseltmiş ve aynı
dönemde 249 bin adet olan ikmal sayısını %7 artışla
266 bin adede ulaştırmıştır. POAir, bu başarılı performansla jet yakıtları segmentindeki liderliğini sürdürmüştür. Şirket, 2009 yılında Türk Hava Yolları’nın yanı
sıra Onur Air, Pegasus, Atlasjet, Sun Express, MNG ve
Sky gibi yerli kuruluşların ve KLM, SAS, Lufthansa, Air
France, Swissair, Korean Air, DHL, Thomas Cook, Qatar
Airways, Aeroflot ve EasyJet gibi 60’tan fazla yabancı
havayolu şirketinin jet yakıtlarını tedarik etmiştir. Uçuş
okulları ve özel jetlerle birlikte POAir’in müşteri sayısı
1.000’i geçmektedir.
2009 yılında...
POAir bir önceki yıla göre satışlarını yüzde 6
artırarak jet yakıtları segmentindeki liderliğini
daha da pekiştirdi.
48
Faaliyet Raporu ‘09
POAir, uçaklara yakıt ikmal hizmetlerinin dışında
İstanbul-Atatürk, Antalya, Ankara-Esenboğa, İzmirAdnan Menderes ve Muğla-Dalaman havaalanlarında
yakıt hidrant sistemlerinin yönetimini 2009 yılında da
sürdürmüştür. Şirket ayrıca yabancı ikmal firmalarıyla gerçekleştirdiği stratejik işbirlikleri sayesinde aralarında Amsterdam, Manchester, Kopenhag, Brüksel
ve Milano gibi kentlerin de bulunduğu dünyanın birçok önemli havaalanında Türk Hava Yolları’na ve diğer müşterilerine jet yakıtı temin etmiştir.
POAir, 2009’un sonlarına doğru teknoloji altyapısında gerçekleştirilen bir yenilikle, uçaklara yapılan yakıt
ikmalleri için elektronik makbuz sistemine geçmiştir.
Daha önce elle hazırlanan teslimat makbuzları elektronik ortama geçirilmiş olup, sistemle entegrasyonu
tamamlandıktan sonra önemli zaman tasarrufu sağlanacaktır.
49
denizcilik satışları
Denizcilik sektöründeki gelişmeler
POMarine 2009 faaliyetleri
2008’in son çeyreğinde etkili olan ve 2009 yılına
damgasını vuran küresel kriz, uluslararası ticaretin
azalmasına bağlı olarak özellikle kuru yük ve konteyner taşımacılığında büyük bir daralmaya yol açmış ve
navlun ücretlerinde %80’lere varan düşüşler yaşanmıştır. Deniz ticaretindeki krizin en belirgin göstergelerinden biri de, dünyadaki kuru yük navlunlarının
göstergesi olan Baltic Dry Index’in (BDI) 2008 yılı ortasında yakaladığı 12.000 puanlık zirveden sonra krizle
birlikte yaklaşık %94 oranında değer kaybetmesi ve
663 puana kadar düşmesidir. 2009 yılı boyunca BDI
ortalaması 2008 yılının %40’ı mertebesinde kalmış
ve 5.000 puanın üzerine çıkamamıştır.
Türkiye’nin en büyük denizcilik yakıt dağıtım ağına
sahip olan POMarine, kendi sektöründe tartışmasız
lider bir konumda bulunmaktadır. Şirket, Hopa’dan
İskenderun’a kadar Türkiye’nin tüm sahil şeridi boyunca konumlandırılmış 8 adet terminal, 20 adet
“barge” olarak adlandırılan deniz tankeri, 6 adet
marina istasyonu ve küçük ölçekli yerli müşterilere
hizmet vermek için 3 adet yüzer istasyona sahiptir.
Bu ağ sayesinde POMarine, çoğunlukla yurtdışına sefer yapan yerli ve yabancı bayraklı gemilerin her türlü yakıt ve yağ ihtiyacını sorunsuz ve hızlı bir şekilde
karşılamaktadır.
Gemi taşımacılığının büyük darbe aldığı kriz süresince, transit yakıt pazarında da %20 oranında bir daralma olmuştur. Bu sürecin 2010 yılında dünyadaki
ekonomik büyüme ile birlikte düzelmeye başlaması,
ancak deniz ticaretindeki gerçek toparlanmanın en
iyi ihtimalle yılın üçüncü çeyreğinden sonra gündeme gelmesi beklenmektedir.
Yaklaşık 4.000 müşterinin oluşturduğu geniş bir portföye sahip olan POMarine, 2009 yılında Türkiye karasuları içinde yaklaşık 620.000 m3 ve Türkiye dışı
limanlarda 34.000 m3 deniz yakıtı satışı gerçekleştirmiştir. Denizcilik sektöründeki daralmaya bağlı olarak 2008 satışlarının %18,85 altında gerçekleşmesine rağmen POMarine, bu satış performansıyla 2009
yılı içinde gümrüklü kapsamda satışı gerçekleştirilen
ürünlerde %61, ihracat kapsamında satışı gerçekleştirilen ürünlerde ise %30 pazar payı elde ederek liderliğini korumuştur.
2009 yılında...
POMarine, denizcilik sektöründeki
daralmaya rağmen %61 pazar payı elde
ederek liderliğini korudu.
50
Faaliyet Raporu ‘09
Yeni yatırımlar ve gelecek planları
POMarine, olumsuz pazar koşullarına rağmen 2009
yılı için belirlemiş olduğu yatırım planlamasına sadık
kalarak biri Didim ve diğeri Kemer’de olmak üzere 2
adet marina istasyonunu devreye almış ve böylece
toplam marina istasyonu sayısını 6’ya çıkarmıştır.
2010 yılı içinde toplam marina istasyon sayısını 8’e
çıkarmayı hedefleyen POMarine, turizm sektöründe
gerçekleştirdiği satışlarını %100 oranında artırmayı
planlamaktadır.
POMarine, yaklaşık 500 müşteriden oluşan geniş
portföyü ile en bilinen marka konumunda olduğu
transit satışlarını daha da artırmayı ve bu alanda
uluslararası bilinirliği olan bir marka haline gelmeyi
amaçlamaktadır. Gelecek planlarını bu doğrultuda
oluşturan POMarine, 2015 yılına kadar deniz tankeri
filosunu tamamen yenilemeyi ve en genç, en hızlı ve
en güvenilir deniz tankeri filosu haline gelmeyi hedeflemektedir.
51
6
52
Madeni yağ
faaliyetleri
Faaliyet Raporu ‘09
Uzmanından ihtiyaca özel ürünler
Türkiye’nin en yüksek madeni yağ üretim kapasitesine sahip olan
ve 335 farklı ürünle otomotiv, endüstri ve denizcilik sektörünün her
türlü ihtiyacına cevap veren Petrol Ofisi Madeni Yağlar segmenti,
şirketin faaliyetleri arasında önemli bir yere sahiptir. Bu segmentteki satış faaliyetleri şirketin yurt sathına dağılmış 3.008 akaryakıt
istasyonu, distribütörleri ve doğrudan kurumsal satış kanalı yoluyla
yürütülmektedir. Petrol Ofisi, madeni yağlar alanında Türkiye’nin en
yaygın satış ağına sahip firmasıdır.
Petrol Ofisi’nin müşteri odaklılık anlayışı, madeni yağlar alanında
sunulan hizmetlerde somut olarak kendisini göstermektedir. Motor
yağı kontrol ve değişim işlemlerinin hızlı ve pratik bir şekilde akaryakıt istasyonlarında yapılmasını sağlayan Maxima Merkezleri, müşterilere yerinde hizmet verilmesini sağlayan Diagnostik Servisler ve
sonuçları internet üzerinden takip edilebilen kullanılmış yağ analizleri, bunlardan sadece birkaçıdır.
Teknoloji Merkezi ve düzenli ARGE çalışmalarıyla ürünlerini sürekli
geliştiren ve son teknolojileri günü gününe takip eden Petrol Ofisi,
otomotiv ve motorlu araç sektörünün lider kuruluşlarıyla geliştirdiği işbirlikleriyle müşteri kitlesini her geçen gün biraz daha genişletmekte ve tüketicilere güvenilir, ekonomik ve ihtiyaca uygun çözümler sunmaya devam etmektedir.
53
madeni yağ satışları
Madeni yağ pazarı
Geniş ürün portföyü
2009 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan kriz, her
sektör gibi madeni yağ sektörünü de etkilemiş ve talebin azalmasına bağlı olarak sektörde bir daralma
yaşanmıştır. Petrol Ofisi, 2009’da 69.938 ton madeni
yağ üretmiştir. Şirket, üretiminin 11.688 tonu ihracata yönelik olmak üzere toplam 71.804 ton madeni
yağ satışı gerçekleştirmiş ve bir önceki yıla göre %9
küçülen pazarda 2009 itibariyle %21,7 pazar payı
elde etmiştir.
Araç pazarında binek ve ticari sınıfta sentetik ve yarı
sentetik ürünlere talep gün geçtikçe artmaktadır. Endüstriyel alanda ise genel olarak pazar yapısı değişmemekle birlikte özel ürünlere talep bulunmaktadır.
Standart performans kriterleri dışında, günümüzde
araç ve makine üreticileri ilave şartnameler yayımlayarak ihtiyaçlarına uygun özel taleplerde bulunmaktadır. Petrol Ofisi, bu taleplere uygun çalışmaları
yaparak tüketicilere bu yönde tavsiyelerde bulunabilmektedir. Petrol Ofisi, motor yağları, endüstriyel
yağlar, gresler ve antifriz de dahil olmak üzere 330
farklı seçenekle tüm bu talepleri karşılayacak zengin
bir ürün portföyünü müşterilerine sunmaktadır.
Petrol Ofisi, perakende satışlarını büyük ölçüde 3.008
istasyondan oluşan perakende ağı ve 30 adet toptancı bayi yoluyla gerçekleştirmektedir. Aynı zamanda
Petrol Ofisi tarafından kamu kuruluşlarına, özel kuruluşlara ve yetkili otomotiv servislerine doğrudan
satış da yapılmaktadır.
2009 yılında...
Petrol Ofisi’nin geniş madeni yağ portföyü,
yeni nesil LPG’li araçlara yönelik “maxima
Auto LPG 10W-40”, scooter’lara yönelik
“maximoto 5W-40 Scooter” ve AdBlue® ile
daha da genişledi.
54
Faaliyet Raporu ‘09
Yeni ürünler
Petrol Ofisi, 2009 yılında yeni nesil LPG’li araçlara
yönelik olarak “maxima Auto LPG 10W-40” ürününü tüketicilere sunmuştur. Petrol Ofisi’nin geliştirdiği
“akıllı yağ” teknolojisiyle üretilen maxima Auto LPG
10W-40, LPG’li araçlarda motorun aşırı ısınmasıyla
ortaya çıkan harareti önlerken aynı zamanda aşınmaya ve korozyona karşı maksimum koruma sunmaktadır. Böylece hem motorun ömrünü uzatan, hem de
yakıttan önemli tasarruf sağlayan ürün, yağ değişim
aralığını uzatarak aracın bakım masraflarını da önemli ölçüde azaltmaktadır.
Petrol Ofisi’nin 2009 yılında pazara sunduğu ürünlerden bir diğeri de, sayıları hızla artan SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) sistemli dizel araçlar için geliştirilen
AdBlue® adlı kimyasaldır. Egzoz gazlarında bulunan
azot oksitleri su buharına ve zararsız azota dönüştüren AdBlue®, ayrıca motorun performansını artırmakta ve SCR sistemlerinin ömrünü uzatmaktadır.
Ürün, 18 litrelik ambalajı ile Petrol Ofisi istasyonları,
yaygın distribütör ağı ve filolara direkt satış kanalıyla
pazara sunulmaktadır.
Ayrıca 2009 içinde maximoto motosiklet ürün ailesi,
scooter kategorisindeki motorlara özel olarak geliştirilen “maximoto 5W-40 Scooter” ile daha da genişlemiştir.
55
Üreticilerle işbirliği
Petrol Ofisi, pazara sunduğu yağların, araç ve motor
üreticilerinin beklenti ve standartlarına uygunluğuna
büyük önem vermekte ve orijinal ekipman üreticileriyle (OEM – Original Equipment Manufacturer) yakın işbirlikleri gerçekleştirmektedir. Şirket, 2009 yılı
içerisinde maxima binek araç motor yağı ürün ailesi
ve MAXIMUS ağır vasıta dizel motor yağı ailesi için
Ford, GM, Mercedes Benz, Hyundai, Renault, Volvo
ve diğer başlıca OEM’lerden onaylar almıştır.
Ayrıca yıl boyunca, çeşitli OEM’lere bağlı çalışan çok
sayıda yetkili servisle madeni yağ ikmal anlaşmaları
sağlanmıştır.
Türk otomotiv sektörünün köklü kuruluşlarından
ticari araç üreticisi Karsan, 2009 yılında Karsan J9
ve Hyundai Truck HD Serisi’nin yetkili servislerinde
Petrol Ofisi markalı madeni yağları kullanmayı tercih
etmiştir. İmzalanan anlaşmadan sonra Karsan Pazarlama A.Ş. tarafından tüm yetkili servislerinde Petrol
Ofisi markalı madeni yağların ikmaline başlanmıştır.
Yine yıl içerisinde, Gölcük fabrikasında yılda 100 bin
adet üretilmesi planlanan Transit ve Transit Connect
araçların direksiyon hidrolik sıvılarının ilk dolum hizmetinin Petrol Ofisi tarafından verilmesi için Ford
Otosan ile bir anlaşma yapılmıştır. Aynı anlaşma, söz
konusu ürünün Ford Otosan için FMY özel markasıyla
1 litrelik plastik ambalaj içerisinde tüm Ford yetkili
servis ağı üzerinden satışını da kapsamaktadır.
Türkiye’nin önde gelen otobüs ve kamyon üreticisi
MAN Türkiye A.Ş. ile Petrol Ofisi arasında 10 yılı aşkın süredir devam etmekte olan madeni yağ ilk dolum işbirliğine ve MAN Türkiye’nin ülke genelindeki
11 anlaşmalı yetkili servisinde Petrol Ofisi madeni
yağlarının kullanılmasına ek olarak, 2009 yılında yapılan anlaşma ile MAN markalı araçların satışı sırasında
müşteriye sunulan 3 ve 5 yıllık uzatılmış garanti paketi
seçeneklerinin içinde yer alan motor yağı, diferansiyel
yağı ve şanzıman yağı markasının Petrol Ofisi olması
sağlanmıştır. Ayrıca yine iki şirket arasındaki işbirliği
kapsamında 2009 yılında MAN yetkili servis müşterilerine ve MAN araç kullanan ağır vasıta sürücülerine
Petrol Ofisi organizasyonuyla ileri sürüş teknikleri eğitimi verilmiştir. Eğitimden başarıyla geçen sürücülere, Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu (TOSFED)
tarafından onaylı eğitim sertifikası verilmiştir.
2009 yılında...
Araç sahiplerine 15 dakikada motor yağı
kontrolü ve değişim hizmeti veren Maxima
merkezlerinin sayısı 142’ye yükseltildi.
56
Faaliyet Raporu ‘09
Satış destek etkinlikleri
Maxima motor yağı değişim merkezleri
Petrol Ofisi madeni yağlar ekibi, özel olarak tasarlanan aracıyla Ağustos-Ekim 2009 tarihleri arasında
İstanbul’daki 25 sanayi sitesinde perakende satış
noktası, servis ve oto tamirhaneleri olmak üzere toplam 430 noktayı ziyaret etmiştir. Petrol Ofisi’nin akıllı
yağ teknolojisiyle üretilen maxima ve MAXIMUS motor yağlarının tanıtıldığı bu etkinliklerde, özellikle en
son teknoloji ürünleri olan maxima 0W-30, maxima
Diesel LA 5W-30, maxima Diesel 5W-40, MAXIMUS
Diesel 10W-40 ve MAXIMUS Turbo Diesel Extra 15W40 yoğun ilgi görmüştür. Ayrıca etkinlik kapsamında,
tanıtıma katılanlarla akşam yemekleri düzenlenerek
bire bir iletişim kurulmuştur. Ziyaretlerle eşzamanlı
başlatılan “ambalaj toplama” promosyon kampanyası da yoğun ilgi görmüştür.
Petrol Ofisi’nin müşteri odaklı hizmet anlayışı çerçevesinde faaliyete geçirdiği Maxima motor yağı değişim merkezleri projesi kapsamındaki çalışmalar 2009
yılında genişleyerek devam etmiştir. Motor yağı kontrolü ve değişim işlemlerini akaryakıt istasyonlarına
taşımayı ve akaryakıt almak üzere Petrol Ofisi istasyonuna gelen araç sahiplerine temiz ve konforlu bir
ortamda 15 dakika gibi oldukça kısa bir süre içinde
yağ kontrolü ve değişim hizmeti sunmayı amaçlayan
Maxima merkezlerinin sayısı 2009 itibariyle 28 ilde
142’ye yükseltilmiştir. Merkezlerde, Petrol Ofisi tarafından teknik ve pazarlama eğitimine tabi tutulan
profesyonel personel istihdam edilmektedir.
Tarım sektörüne sağladığı finansal destekle özel
sektör bankaları arasında önemli bir yer edinen
DenizBank’ın çiftçiler için özel geliştirdiği “Üretici
Kart” kapsamında 2006 yılında başlayan DenizBank
- Petrol Ofisi işbirliği 2009 yılında daha da geliştirilmiştir. Bu kapsamda, anlaşmalı Petrol Ofisi istasyonlarında akaryakıt alışverişi yapan üreticilere sunulan
“sıfır faizle beş ay vade” avantajı madeni yağ ürünleri
için de geçerli kılınmıştır.
57
Sektörel çalışmalar
2009 yılı itibariyle, Petrol Ofisi iş ortaklarının talep ve
ihtiyaçlarına göre müşteri odaklı olarak madeni yağ
organizasyonu yeniden yapılandırılmış ve bu çerçevede nakliye ve inşaat sektörlerinin özel ihtiyaçlarına daha etkili bir şekilde cevap verebilmek amacıyla
“Nakliye ve İnşaat Satışları Segmenti” oluşturulmuştur. Bu sektörlerdeki müşterilerle daha yakın çalışabilmek amacını güden bu gelişmenin ardından başlatılan saha faaliyetleri ile yıl içerisinde 46 adedi inşaat
ve 7 adedi nakliye sektöründen olmak üzere toplam
53 yeni müşteriyle anlaşma sağlanmıştır.
Aynı çalışmalar çerçevesinde, boru hattı iş makineleri üretimi yapan Hollanda merkezli MAATS firması
ile farklı markalarda toplam 6 iş makinesi firmasının
yetkili servislerinde Petrol Ofisi markalı madeni yağların kullanılması ve/veya tavsiye edilmesi yönünde
anlaşmalar yapılmıştır.
Ayrıca, nakliye ve inşaat segmenti müşterilerinin
özel ihtiyaçlarına cevap vermek üzere Petrol Ofisi
tarafından “360 Derece Hizmet Paketi” adında özel
bir hizmet alanı oluşturulmuştur. Petrol Ofisi Madeni Yağları’nın sadece bir ürün sağlayıcı değil, aynı
zamanda her zaman müşterisine en yakın çözüm
ortağı olma felsefesi doğrultusunda oluşturulan 360
Derece Hizmet Paketi, müşterilere erken uyarı laboratuvar hizmetlerinden teknik saha mühendislik hizmetlerine, güvenli ve ekonomik sürüş eğitimlerinden
uydu araç takip sistemlerine kadar geniş bir yelpazede çözümler sunmaktadır. Müşteriler tarafından gönderilen yağ numunelerinin analiz edilerek araçlardaki sorunların önceden tespit edilebilmesini, makine
parklarından sorumlu personelin eğitilmesini, sürücülerin bilinçlendirilmesiyle operasyonel maliyetlerin düşürülmesini ve araç filolarının uydu üzerinden
gözlenerek kilometre ve çalışma saatlerinin tespit
edilebilmesini sağlayan bu hizmetler, otomatik takip
ve bilgilendirme imkânı sunan en gelişmiş raporlama
sistemleriyle desteklenmektedir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi müşterilerinin
madeni yağlarla ilgili her
türlü sorununa ve özel
ihtiyaçlarına yanıt vermek
için “360 Derece Hizmet
Paketi” oluşturuldu.
58
Faaliyet Raporu ‘09
Endüstriyel satışlar
İhracat faaliyetleri
2009 yılında yaşanan krizin sanayide yol açtığı üretim düşüşüyle birlikte doğal olarak madeni yağ tüketiminde de önemli bir azalma meydana gelmiştir.
Küresel ekonomik krizin neden olduğu tüm zorluklara
rağmen Petrol Ofisi Endüstriyel Satışlar birimi 2009
yılı içerisinde otomotivden demir çeliğe, tarımdan
yapı gereçlerine kadar pek çok sektörde önemli sanayi kuruluşlarıyla dönemsel ya da uzun süreli tedarik
anlaşmaları imzalamayı başarmıştır. Standard Profil
Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü, Ekinciler Demir Çelik San. A.Ş.,
Türk Pirelli Lastikleri A.Ş., Coşkunöz Holding A.Ş.,
MMK Atakaş Metalurji A.Ş., Türkiye Kömür İşletmeleri Güney Ege Linyitleri Müessese Müdürlüğü, Kütahya
Seramik A.Ş. ve Eczacıbaşı Yapı Gereçleri A.Ş. bu kuruluşlardan sadece bazılarıdır.
2009 yılında küresel krizin ihracat sektöründe yol açtığı daralmaya rağmen Petrol Ofisi yurtdışı satışlarını
başarılı bir şekilde sürdürmüş ve Irak, Azerbaycan,
Libya, Gürcistan ve KKTC başta olmak üzere 22 ülkeye 11.688 ton madeni yağ satışı gerçekleştirmiştir.
Kazakistan, Lübnan ve İran yeni girilen pazarlar olurken, Mısır, Suriye ve Cezayir’le ilk temas kurulmuş
ve görüşmelere başlanmıştır. KKTC’de 2009 içerisinde Girne ve Magosa olmak üzere iki kentte Maxima
Merkezleri açılmıştır.
Petrol Ofisi’nin endüstriyel satışlardaki hedefleri arasında üretim verimliliklerini artırarak işletme giderlerini azaltmanın yanı sıra çevre ve insan sağlığına
uygunluk kriterleri de önemli bir yer tutmaktadır.
Ayrıca endüstriyel kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilmiş ya da geliştirilmeye devam edilen
yeni ürünler ile bu ürünlerin kullanılması sırasında
sunulması gereken çözümler de verilen hizmetler
arasındadır. Petrol Ofisi, madeni yağ, gres ve antifriz
tüketiminin bulunduğu her sektörde, son kullanıcılara yönelik tüm gereksinimlere cevap verecek şekilde
portföyünü her gün biraz daha genişletmektedir.
Türkiye’nin önde gelen inşaat şirketlerinin yurtdışındaki şantiye faaliyetlerinin artması, Petrol Ofisi madeni yağları için ihracat yapılan pazarlarda önemli bir
fırsat alanı oluşturmaktadır. Merkezi olarak yapılan
görüşmeler yoluyla müşterilerimize bu coğrafyalarda da ikmal yapılması yönündeki çalışmalara devam
edilmektedir.
Petrol Ofisi’nin ortağı OMV’nin iştiraklerinden
PETROM’un 2008 yılında kendi madeni yağ üretimine son vererek madeni yağ ihtiyacının tamamını Petrol Ofisi’nden karşılama yoluna gitmesiyle başlayan
işbirliği 2009 yılında da devam etmiştir. Aynı zamanda OMV’nin ikinci markası olan AVANTI’nin madeni
yağ üretimleri de Petrol Ofisi tarafından gerçekleştirilmektedir.
59
üretim ve ARGE çalışmaları
60
Üretim tesisleri
Teknoloji Merkezi
Petrol Ofisi, 2008 yılı sonlarında Aliağa Madeni Yağ
Fabrikası’nı kapatma yönünde aldığı stratejik kararı
2009 Ocak ayında uygulamaya geçirmiş ve üretim faaliyetlerinin tamamını İzmit’teki Derince Madeni Yağ
Fabrikası’nda toplamıştır. Üretim kapasitesi 140.000
ton/yıl olan Derince Madeni Yağ Fabrikası’nda otomotiv yağları, endüstriyel yağlar, antifrizler, hidrolik
fren yağları ve greslerin üretimi yapılmaktadır. 2009
yılı boyunca Derince fabrikasında birçok altyapı yatırımı gerçekleştirilmiştir. Aliağa fabrikasının kapatılması kararı şirketin operasyonel maliyetlerini düşürerek kaynak kullanımında ciddi tasarruf sağlamış ve
Petrol Ofisi’nin madeni yağlar sektöründeki rekabet
gücünü artırmıştır. Ayrıca sentetik motor yağlarının
yerel olarak üretilmesi projesinin 2009 yılında hayata
geçirilmesiyle önemli bir maliyet avantajı yakalanmış
ve bu gelişme şirketin sentetik ürünler pazarındaki
konumunu güçlendirmiştir.
Petrol Ofisi’nin artan sektörel rekabet karşısında ürün
kalitesini ve çeşitliliğini artırmak, pazara daha nitelikli ürünler sunmak, müşterilerin beklentilerine yanıt
vermek ve son teknolojileri takip etmek amacıyla
2007 yılında yeni yatırımlarla geliştirdiği Petrol Ofisi
Teknoloji Merkezi (POTEM), yeni ürün geliştirme ve
mevcut ürünleri iyileştirmeye yönelik çalışmalarını
2009 boyunca sürdürmüştür. 1.200 m2 kapalı alanı,
gelişmiş donanımı ve uzman personeliyle POTEM,
madeni yağ ve akaryakıt sektörüne yönelik ARGE
çalışmaları bakımından Türkiye’de ve yakın coğrafyasında öncü bir role sahiptir.
POTEM, Petrol Ofisi’nin kendi iç ihtiyaçları dışında
gerek ARGE faaliyetleri, gerekse ürün testleri alanında dış müşterilere de hizmet vermektedir. Sektörde
ilk ve en kapsamlı TS EN ISO/IEC 17025:2005 laboratuvar yeterlilik akreditasyonuna sahip olan ve faaliyetlerini ISO 9001:2008, TS ISO 16949:2009, OHSAS
18001 ve ISO 14001 standartlarına uygun olarak yürüten Teknoloji Merkezi, tarafsız laboratuvar olarak
özellikle TSE ürün belgesi almaya yönelik test taleplerini karşılamaktadır.
Faaliyet Raporu ‘09
teknik hizmetler
POLA® kullanılmış yağ analizleri
Özellikle endüstriyel müşterilere, filo sahibi lojistik firmalarına ve denizcilik sektörüne yönelik olarak kullanılmış madeni yağ analizleri yapmak üzere
2002 yılında uygulamaya sokulan Petrol Ofisi Laboratuvar Analizi (POLA®), araçlardan alınan yağ örneklerinin ileri düzeyde analiziyle yağın kimyasal ve
fiziksel durumunu tespit etmekte ve gerek dış ve iç
kirleticilerin, gerekse aşınma elementlerinin cins ve
miktarını ölçerek motorun durumu hakkında önemli
bilgiler vermektedir. POLA®, yağ değişim sürelerinin
uzatılması ve ekipmanlarda arızaların önceden tespit
edilmesi yoluyla maliyetlerde önemli tasarruf sağlamaktadır.
2006 yılından bu yana internet tabanlı olarak çalışan
ve müşterilerin kendilerine verilen şifreler yoluyla yağ
sonuç analizlerine internetten ulaşmalarını sağlayan
sistem kapsamında 2009 yılında 4.500’e yakın POLA®
raporu hazırlanmış ve böylece bugüne kadar hazırlanan raporların toplam sayısı 29 bine ulaşmıştır.
Diagnostik Servisler
Kurumsal müşterilere yerinde hizmet verilmesini
sağlayan “Diagnostik Servisler” kapsamında Petrol
Ofisi madeni yağ kullanıcıları periyodik olarak ziyaret
edilmekte, bu ziyaretler sırasında analiz ve problem
çözme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda sunulan hizmetler 2009 yılında artarak devam etmiş ve 80 müşteri yerinde ziyaret edilerek bugüne
kadar ziyaret edilen firma sayısı 2.500’e ulaşmıştır.
Madeni yağ eğitimleri
Bir sosyal sorumluluk projesi olarak 2001 yılında devreye giren “Eğitim TIR’ı” ile sanayi sitelerinden fabrikalara, meslek liselerinden üniversitelere kadar geniş
bir kitleye madeni yağlar hakkında uzmanları tarafından bilgi verilmesini sağlayan eğitim faaliyetleri 2009
yılında 600’ü aşan teknik personelin eğitilmesiyle devam etmiş ve bugüne kadar eğitim verilen kişilerin
sayısı yurt çapında 100 bini geçmiştir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, operasyonel verimliliği
artırmak amacıyla Aliağa Madeni Yağ
Fabrikası’nı kapatarak tüm madeni
yağ üretimini Derince’deki tesislerinde
topladı.
61
7
62
Tedarik zinciri
yönetimi
Faaliyet Raporu ‘09
Düzenli, güvenli, çevreye saygılı…
Petrol Ofisi, Türkiye’nin en büyük akaryakıt dağıtım şirketi olarak
dev boyutlarda bir tedarik zincirini yönetmekte ve bu yönetimde
sağladığı etkinlikle operasyonel başarısını teminat altına almaktadır.
Dağıtımı yapılacak petrol ürünlerinin ve diğer girdilerin yerel ya da
uluslararası kaynaklardan temin edilerek POAŞ terminallerine taşınması, depolanması ve son noktalara ulaştırılması faaliyetlerinin en
uygun maliyetlerle, zamanında, uluslararası standartlara ve yasal
mevzuata uygun olarak, kalite güvencesine sadık kalarak, çevreye
zarar vermeden ve teknik emniyet kurallarına uygun bir şekilde yürütülmesi, Petrol Ofisi tedarik zinciri yönetimi faaliyetlerinin temel
önceliklerini oluşturmaktadır.
Müşterilerine her zaman en kaliteli ürünü sunmayı ilke edinen Petrol
Ofisi, tedarik zincirini oluşturan halkaların her biri için özel güvenlik
ve denetim mekanizmalarını oluşturarak, müşterilerine sunduğu
yakıtın yüksek niteliğinin kaynağından pompaya kadar bozulmadan
korunmasını sağlamaktadır. Petrol Ofisi, bu amaçla güncel teknolojilerden en üst düzeyde yararlanmakta ve sürdürülebilir bir tedarik
zinciri oluşturarak iş stratejilerini güçlü lojistik altyapısıyla desteklemektedir.
63
ürün tedariki ve depolama
Zincirin ilk halkası: Tedarik
Terminaller ve depolama faaliyetleri
Petrol Ofisi, dağıtımını yaptığı akaryakıtları iç pazarda
TÜPRAŞ’tan temin etmekte, ayrıca Rusya, Ukrayna,
Yunanistan, İtalya, Malta, Gürcistan, Hollanda, Letonya ve Fransa gibi ülkelerden ithalat yapmaktadır. 2009 yılında TÜPRAŞ’tan 3.859.000 tonu beyaz
ürün ve 849.000 tonu siyah ürün olmak üzere toplam
4.708.000 ton petrol ürünü alımı yapılmıştır. Aynı yıl
içinde yurtdışından 2.187.000 tonu motorin, 32.000
tonu fuel-oil ve 5.000 tonu avgaz olmak üzere toplam 2.224.000 ton ürün ithal edilmiştir.
Türkiye’nin en büyük akaryakıt dağıtım şirketi olan
Petrol Ofisi, ülkenin çeşitli bölgelerine dağılmış toplam 10 terminalinde yaklaşık 1 milyon m3 ürün depolama kapasitesine sahiptir. Söz konusu terminaller
OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi,
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 9001:2000
Kalite Yönetim Sistemi belgelerine sahiptir. Depolanan ürünlerin kalitesi, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilmiş 9 adet Petrol Ofisi terminal
laboratuvarında EPDK’nın Teknik Kriterler Yönetmeliği çerçevesinde düzenli olarak kontrol edilmekte ve
müşterilere raporlanmaktadır. Diğer taraftan denizcilik yakıtlarında 1. kademe analiz yapabilmek üzere
2009 yılında gerekli cihazlarla donatılan Haramidere
Laboratuvarı’ndaki akreditasyon süreci devam etmektedir. Akreditasyon işlemlerinin 2010 yılı Şubat
ayına kadar tamamlanması beklenmektedir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi TÜPRAŞ’tan 4,7 milyon
ton, yurtdışından da 2,2 milyon ton
petrol ürünü tedarik ederek Türkiye
çapında dağıtımını gerçekleştirdi.
64
Faaliyet Raporu ‘09
Yeni depolama yatırımları
Havacılık ikmal sistemi geliştirmeleri
2009 yılında Petrol Ofisi’nin depolama olanaklarını
geliştirme yönünde çok sayıda yeni yatırım ve girişim gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 29 Ocak 2009
tarihinde EPDK’dan alınan depolama lisansı ile 7.700
m3 stoklama kapasiteli Batman Terminali açılmış; Aliağa Terminali’ne toplam 40.000 m3 kapasiteli 6 adet
akaryakıt tankı yapılmış; Derince Terminali’nde bulunan akaryakıt iskelesinin daha büyük akaryakıt ve
LPG gemilerinin yanaşmasına uygun hale getirilmesi projelendirilmiş; ayrıca Yarımca ve Aliağa’da Petrol Ofisi’nin ilk LPG depolama ve dolum terminalleri
olarak kullanılmak üzere 2 adet 25.000 m3 kapasiteli
terminal yapılması için gerekli izinler alınarak inşaatlarına başlanmıştır.
Öte yandan, havacılık sektöründeki büyüme Petrol
Ofisi’nin mevcut ikmal olanaklarını zorlamaktadır.
Bu amaçla Atatürk Hava İkmal Müdürlüğü ile Atatürk
Havalimanı arasına ikinci bir hidrant hat çekilmiş, ayrıca Denizli ve Urfa’da hava ikmal merkezleri kurulmuştur.
Petrol Ofisi’nin 2009 yılında depolama kapasitesini
artırmaya yönelik en önemli girişimi, büyük ortağı olduğu Marmara Depoculuk Hizmetleri A.Ş.’nin
Marmara Ereğlisi’nde kuracağı 250.000 m3 kapasiteli akaryakıt depolama terminalidir. Bu doğrultuda Marmara Ereğlisi’nde kurulu bulunan 14.900 m3
akaryakıt stoklama kapasitesine sahip faal bir terminal 07.08.2009 tarihinde satın alınmıştır. Akaryakıt
tanklarının yanı sıra akaryakıt yükleme-boşaltmasına
yönelik tesisat ve hizmet binaları ile 50.000 dwt’luk
gemilerin yanaşabileceği bir iskelenin de bulunduğu
terminalde akaryakıt stoklama kapasitesinin 250.000
m3’e çıkarılmasına yönelik yatırım izinleri alınmış ve
projeler hazırlanmıştır. 2010 yılının ilk aylarında başlayacak olan inşaat çalışmalarının 2011 yılının ilk yarısında tamamlanması hedeflenmektedir. Petrol Ofisi
adına ilk etapta yıllık 1.150.000 ton akaryakıtın elleçlenmesinin hedeflendiği bu proje ile şirketin ithalat
kapasitesi artırılacak ve önemli bir ithalat avantajı
sağlanmış olacaktır.
65
taşıma faaliyetleri
Deniz taşımaları
Kara taşımaları
Gemi filosu Petrol Ofisi’nin ürün tedarikinde önemli bir yer tutmaktadır. 2009 yılında T/C (time charter
– zaman esaslı kiralık) gemi filosuyla yurtiçinde 3,9
milyon ton akaryakıt taşınmıştır. Ayrıca, ithalat operasyonları için yine 30.000 dwt’luk gemilerle yurtdışı ikmal noktalarından Petrol Ofisi terminallerine
800.000 ton ürün taşınmıştır. T/C gemi filosuyla 2009
yılı içerisinde toplam 580.000 deniz mili seyir yapılmıştır. Bu mesafe, dünyanın çevresinde 27 kez dönmeye yetecek uzunluktadır.
Petrol Ofisi tarafından pazara sunulan ürünlerin karayoluyla yurt çapında dağıtımında iki temel kriter
gözetilmektedir. Bunların birincisi, ürünlerin emniyet ve çevre faktörleri göz önünde bulundurularak
taşınması, diğeri ise taşıma sırasında kalite zincirinin
korunmasıdır. Petrol Ofisi, her iki konuda da uluslararası standartlara uygun hareket etmekte ve bu yönde
özel yatırımlar gerçekleştirmektedir.
Petrol Ofisi tarafından deniz taşımaları SEÇ (Sağlık
Emniyet Çevre) kriterleri doğrultusunda, yerel ve
uluslararası tüm kural ve denizcilik mevzuatına uygun şekilde sürdürülmektedir. İkmal için kullanılacak
gemiler “Petrol Ofisi Gemi Uygunluk Sistemi” kapsamında sürekli gözetim altında tutulmakta ve yükleme öncesinde mutlaka ayrıntılı bir incelemeden geçirilmektedir.
Petrol Ofisi tarafından uygulanan DAT (Direkt Akaryakıt Teslimatı) sistemi, akaryakıt ürünlerinin başka
ürünlerle karışmadan ve daha önce taşınmış ürünlerin kalıntılarıyla bozulmadan, yüksek teknolojiyle
donatılmış bir tanker filosuyla ve gerek sürücülük,
gerekse operasyon konularında eğitimli operatörler
tarafından sürekli gözetim ve kontrol altında istasyonlara ulaştırılmasını sağlamaktadır. 2009 yılında
DAT sistemi ile 500 bin m3’ün üzerinde ürün sevkıyatı
gerçekleştirilmiştir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, uluslararası standartlara uygun
olarak sürdürdüğü kara nakliye operasyonlarında
2 milyon 750 bin ton ürün taşıması gerçekleştirdi.
66
Faaliyet Raporu ‘09
Özel donanımlı araçlarla güvenli taşıma
Önce güvenlik
Petrol Ofisi, benzer bir şekilde istasyonlara yapılan
LPG (Likit Petrol Gazı) ve LNG (Likit Doğalgaz) dağıtımını da özel filolarla gerçekleştirmektedir. LPG ve
LNG taşımaları gerek sürücülük, gerekse operasyon
konularında eğitimli operatörler tarafından gerçekleştirilmektedir. 2009 yılında 300 bin tonun üzerinde
LPG, 70 bin tonun üzerinde LNG ve 600 bin tonun
üzerinde Jet-A1 uçak yakıtı dağıtımı yapılmıştır.
2009 yılında terminallerin ikmalleri ile ticari ve endüstriyel müşterilerin teslimatları dahil olmak üzere
tüm Petrol Ofisi kara nakliye operasyonlarında yaklaşık 2 milyon 750 bin ton ürün taşıması gerçekleştirilmiştir. Petrol Ofisi’nin iş hacminin büyümesi, taşıma
faaliyetlerinin ve buna paralel olarak gerek mevzuat, gerekse standartlarla ilgili sorumluluklarının her
yıl biraz daha artmasına neden olmaktadır. Tedarik
zincirinin her halkasında çevre ve insan emniyetinin
korunması Petrol Ofisi’nin en öncelikli konusudur. Bu
nedenle, ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması) prensipleri benimsenmiş ve yaygın bir şekilde uygulamaya
konulmuştur. Ayrıca Petrol Ofisi kara nakliye filolarındaki araçların yeterlilik ve taşımacılığa uygunlukları
ile sürücülerin mesleki, operasyonel, teknik emniyet
ve çevre koruma açılarından yetkinliği, bağımsız bir
denetim firması tarafından da düzenli bir şekilde takip edilmektedir.
Ayrıca, Türkiye’deki tüm Petrol Ofisi Hava İkmal
Üniteleri’nin Jet-A1 uçak yakıtı ikmalleri özel bir taşıma filosuyla gerçekleştirilmektedir. Madeni yağ müşterilerinin dökme ya da ambalajlı madeni yağ taşıma
ihtiyaçları da uygun tanker ve araçlarla karşılanmaktadır.
67
8
68
Enerji
yatırımları
Faaliyet Raporu ‘09
Bölgesel bir güç olma yolunda
Türkiye’nin en büyük akaryakıt dağıtım şirketi olan Petrol Ofisi,
Türkiye’de faaliyet gösterdiği alanlardaki liderliğini güçlendirerek
sürdürme hedefinin dışında, geleceğe ilişkin plan ve yatırımlarını entegre bir enerji şirketi olma ve faaliyetlerini yurtdışına taşıyarak bölgesel bir güç haline gelme vizyonu doğrultusunda şekillendirmektedir. Petrol Ofisi, bu hedefe ulaşmak için enerji alanındaki gelişmeleri
ve fırsatları yakından takip etmektedir.
Türkiye, doğudaki enerji üreten ülkelerle batıdaki enerji tüketen ülkeler arasında bir koridor konumundadır. Coğrafi konumunun sunduğu avantajların yanı sıra, bir devlet politikası olarak hükümetlerin enerji projelerine yakın ilgi göstermesi, bu sektörü özel sektör
için de cazip bir yatırım alanı haline getirmektedir. 2002 yılına kadar
Türkiye’de arama-üretim sektöründe sadece 4 yerli firma varken
2009’da bu sayının 24’e yükselmesi, bu alana ülkemiz özel sektörünün artan ilgisinin açık bir göstergesidir.
Petrol Ofisi, bölgesel entegre bir enerji şirketi olma yolunda emin
adımlarla ilerlemektedir. Şirket, dikey entegre enerji şirketlerinin
önemli değer halkaları olan rafineri ve arama-üretim sektöründe
faaliyette bulunmak üzere Petrol Ofisi Akdeniz Rafinerisi Sanayi ve
Ticaret A.Ş. ve Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. adlı
şirketleri kurmuştur. Petrol Ofisi, öncelikle Türkiye’nin petrol potansiyelini araştırma ve bölgesinde lider bir özel sektör petrol-doğalgaz
arama ve üretim şirketi olma vizyonuyla hareket etmektedir. Şirket,
dengeli bir petrol ve doğalgaz portföyü oluşturarak, ileri teknolojiyi
akıllıca kullanabilen, yaratıcı ve dünya standartlarında faaliyet gösteren bölgesel bir güç haline gelmeyi arzulamaktadır.
69
doğalgaz üretimi
Krizden fırsat yaratmak
Türkiye’de petrol-doğalgaz arama sektörü
2008’den başlayarak petrol fiyatlarında oluşan büyük
türbülanslar, küresel krizin yol açtığı tüketim daralması ve finansal-ekonomik durgunluk, 2009 yılında
petrol ve gaz sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin
yatırım stratejilerini yeniden gözden geçirmelerine
neden olmuştur. Fosil yakıta dayalı tüketim, geçtiğimiz yılda dünya genelinde Çin Halk Cumhuriyeti hariç
günde 1,75 milyon varillik düşüş göstermiştir.
Türkiye, petrol ve doğalgaz kaynakları itibariyle henüz “aranmamış” bir ülke olarak kabul edilmektedir.
Son verilere göre ülkemizde üretilebilir 39,4 milyon
ton petrol ve 6,1 milyar standart m3 doğalgaz rezervi
bulunmaktadır. Ancak kara alanlarının aranma oranı
henüz %20 ile sınırlıdır. Bu oran, deniz aramacılığında
sadece %1 seviyesindedir.
Sanayi tüketiminin düşmesiyle bağlantılı olarak, yine
ekonomik büyümenin hız kesmediği Çin ve Hindistan gibi ülkelerin dışında, doğalgaz üretiminde de
2009 itibariyle küresel çapta bir gerileme olmuştur.
Ancak bu gelişmeler, yaşanan ekonomik krizi fırsata
çevirmek isteyen şirketlerin geleceğe yönelik projeksiyonlarla yatırımlarına devam etmelerine engel olmamıştır. Enerji sektörüne yatırım yapmaya devam
eden şirketler, 2010 ve sonrasında enerji fiyatlarının
yeniden yükselmesiyle, kârlarını artırmayı hedeflemektedir.
70
Oysa sanayisi hızla gelişen ve nüfusu artan Türkiye,
enerjiye aç bir ülkedir. Fosil yakıtlar ve doğalgaz açısından büyük ölçüde dışa bağımlı olan ülkedeki toplam petrol üretimi ihtiyacın %8’ini, doğalgaz üretimi
ise ihtiyacın ancak %2’sini karşılamaktadır. Ülkedeki
enerji tüketiminin dağılımında petrol ve doğalgaz
toplam %63 ile en büyük paya sahiptir. Doğalgazın
bunun içindeki payı %32 olmakla birlikte, doğalgaz
tüketiminin yaygınlaşmasıyla bu pay gün geçtikçe
artmaktadır.
Türkiye’nin doğalgaz üretiminde 2002-2008 yılları
arasında önemli bir büyüme gerçekleşmiş ve 2002
yılında 378 milyon standart m3 olan üretim miktarı
2008 yılında 1,013 milyon standart m3’e ulaşmıştır.
Ancak 2009 yılında bu miktar yaklaşık 715 milyon
standart m3’e gerilemiştir. Buna rağmen doğalgaz, güvenilir ve etkin bir enerji kaynağı olarak, Türkiye’nin
artan ihtiyacını karşılamada büyük bir potansiyele
sahiptir. Ayrıca fosil yakıtlar arasında en az karbon
yoğunluğuna sahip olması bakımından da tercih edilmektedir.
Faaliyet Raporu ‘09
Petrol Ofisi’nin doğalgaz arama yatırımı
Petrol Ofisi’nin dikey yapılanma stratejisi doğrultusunda arama ve üretim projelerine duyduğu ilgi,
2009 yılında ilk somut sonucunu vermiş ve şirket
Akçakoca açıklarındaki doğalgaz üretim sahalarını
ve arama ruhsatlarını kapsayan projede Toreador’un
sahip olduğu hisseleri 55 milyon ABD doları bedelle satın almıştır. Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi
ve Ticaret A.Ş. üzerinden gerçekleştirilen devir işleminin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından
da onaylanmasıyla, Petrol Ofisi projede %26,75’lik
bir payın sahibi olmuştur. Hisse devri, resmi onayların tamamlanmasından sonra 3 Mart 2009 tarihinde
gerçekleşmiştir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, Akçakoca
doğalgaz üretim
sahasına yaptığı 55
milyon dolarlık yatırımla
projenin ikinci büyük
ortağı haline geldi.
Petrol Ofisi için yeni bir başlangıç anlamını taşıyan
söz konusu yatırım, yurtiçi doğalgaz üretiminde
önemli bir yere sahip olan Güney Akçakoca Alt Baseni (SASB) Projesi’nde Petrol Ofisi’ni Türkiye Petrolleri
Anonim Ortaklığı’ndan (TPAO) sonra ikinci büyük hissedar konumuna getirmiştir. Proje, 8 adet doğalgaz
arama ruhsatından oluşmaktadır. Faz-I olarak adlandırılan ilk geliştirme ve üretim aşamasında 3 adet
üretim platformu kurulmuş ve 2007 yılından itibaren
gaz üretimine başlanmıştır. Projenin ikinci aşaması
olarak bir diğer sahanın üretime alınması için geliştirme ve altyapı yatırımları halen devam etmektedir.
2010 yılı sonunda devreye alınması planlanan Faz-II
ile birlikte gaz üretiminde ciddi bir artış sağlanması
öngörülmektedir.
Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.,
2009 yılı içinde doğalgaz satış fiyatlarının düşmesine rağmen, üretilen gaz miktarının, sektördeki genel
daralmanın aksine öngörülenden daha yüksek olması nedeniyle, satış gelirleri bakımından 2009 yılında
hedeflerine ulaşmıştır. Şirketin, 2009 içinde toptan
gaz satışı için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na
(EPDK) yapılan lisans başvurusu olumlu sonuçlanmış
ve Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.
10 yıllık toptan gaz satış lisansı almıştır. 2009 yılında
kazılan Batı Ayazlı-1 arama kuyusunda iki ayrı seviyede gaz bulunması sevinç yaratmıştır. Petrol Ofisi,
küresel krizin yarattığı olumsuzluklara rağmen, gelecek planları içinde çok önemli bir yere sahip olan
hidrokarbon arama ve üretim yatırımlarına planlı ve
kontrollü bir şekilde devam etme kararındadır.
71
9
72
Kurum
değerleri
Faaliyet Raporu ‘09
Değerleriyle birlikte büyüyen şirket
Bir kurumu diğerleri arasında öne çıkartan ve onu değerli kılan şey
sadece ticari başarıları değil, aynı zamanda sahip olduğu değerlerle
topluma yaptığı katkılardır. Bu bakışla Petrol Ofisi, faaliyetlerini en
doğru şekilde gerçekleştirme ve tüketicilere en doğru ürünleri, en
üst hizmet anlayışıyla sunma önceliklerinin yanında, bazı değerleri
tavizsiz bir şekilde sahiplenmeyi yönetim anlayışının gereği ve sektör lideri olmanın getirdiği temel sorumluluklardan biri olarak kabul
etmektedir.
Bu değerlerden bir tanesi, şirketin insan hayatına ve yaşam kalitesine verdiği önemdir. Petrol Ofisi, Anayasa’nın “Herkes, sağlıklı ve
dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek,
çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek, devletin ve
vatandaşların ödevidir” diyen 56. maddesinin kurumsal ve bireysel
her vatandaşa yüklediği sorumlulukları içtenlikle benimsemektedir.
Şirket, sosyal ve ekonomik hayatın ayrılmaz bir parçası olan ulaşım
ve buna bağlı akaryakıt sektörünün, sürdürülebilir çevre konusunda
sağlayabileceği birçok katma değer bulunduğuna inanmakta ve çalışmalarını bu inanç doğrultusunda sürdürmektedir.
Petrol Ofisi’nin bir diğer önemli değer halkası da insan kaynağıdır.
Şirket, mevcudiyetinin ve başarılarının devamı için en önemli kaynağının insan olduğuna inanmakta ve amaçlarına ancak çalışanlarıyla
ulaşabileceği görüşüyle insan kaynaklarını sürekli yatırım yapılması
ve geliştirilmesi gereken bir alan olarak görmektedir.
73
Sağlık, Emniyet, Çevre (SEÇ)
Bir tanım değil, bir anlayış
En üstten en alta, komple bir sorumluluk
Petrol Ofisi, faaliyetlerini Sağlık, Emniyet, Çevre (SEÇ)
prensiplerine uygun olarak yürütmeyi salt bir yasal
zorunluluk ya da rekabetin bir gereği olarak görmemekte; çalışanlarının, iş ortaklarının ve müşterilerinin
daha güvenli, daha sağlıklı bir ortamda bulunmalarını sağlamayı ve yaptığı faaliyetlerin çevre üzerindeki
etkilerini minimuma indirecek önlemleri almayı bir
felsefe olarak benimsemektedir. Şirketin bu felsefe
doğrultusundaki tüm çalışmaları, Petrol Ofisi Sağlık,
Emniyet ve Çevre Koruma Politikası çerçevesinde ele
alınmaktadır.
Petrol Ofisi, tüm çalışanlarının, Petrol Ofisi tesislerinde çalışan müteahhit elemanlarının ve istasyonlarda görevli personelin iş kazalarını ve çevre kirliliğini
önlemek üzere alınan tüm önlemleri bire bir takip
etmekten sorumlu olduğu yaklaşımıyla, bu alandaki
uygulamaları en üst kademeden en alt kademeye kadar tüm personele tatbik edilecek bir bütün olarak
görmektedir. Bu nedenle şirket bünyesindeki Sağlık,
Teknik Emniyet ve Çevre Koruma Müdürlüğü, tüm
Petrol Ofisi organizasyonunda SEÇ bilincinin artmasını sağlayarak, her kademede önleyici bir yaklaşımı
şirket faaliyetlerinin bir parçası haline getirmeye çalışmaktadır.
Akaryakıt dağıtım sektöründe faaliyet göstermenin
getirdiği doğal risklerin yanı sıra şirketin bu alanda
gösterdiği hassasiyet, Petrol Ofisi’ne:
•• Doğal kaynakları ve her türlü enerji kaynağını en
verimli, en ekonomik ve en temiz şekilde kullanmak;
•• Tüm çalışanlarını, bayilerini, tedarikçilerini ve
müteahhitlerini sağlık, emniyet ve çevrenin korunması konusunda bilinçlendirmek ve her zaman eğitimle desteklemek;
•• Müşterilerinin, çalışanlarının, tedarikçilerinin,
rakiplerinin, komşu işletmelerin ve kamu çıkarlarını gözeten kuruluşların öneri, şikâyet ve taleplerini dikkate alarak, sağlık, emniyet ve çevrenin korunması yönündeki performansını sürekli
geliştirmek
yönünde önemli sorumluluklar yüklemektedir.
Türkiye’de sektörünün lider kuruluşu olan Petrol Ofisi, bu konuda üzerine düşen sorumluluğu her yönüyle sahiplenerek, liderliğini bu alanda da sürdürmektedir.
74
Petrol Ofisi bünyesinde, iş sağlığı, güvenliği ve çevre
risklerini kontrol etmek ve performansını geliştirmek
amacıyla, tüm dünyaca kabul görmüş ve risk değerlendirmesine dayalı önleyici bazı sistemler kurulmuştur. Risk değerlendirmesi, çalışanların katılımı,
eğitimi, bilgilendirilmesi, uzman katkısı sağlanması,
koruma-önleme anlayışı ve acil durum hazırlığı, bu
çerçevede ele alınan ana başlıklardır. Kurulan sistem
periyodik olarak denetlenmekte ve uygun olmayan
ya da eksik görülen noktaların giderilmesi için hızla
aksiyon alınmaktadır. Tüm aksiyonlar, “ucuz atlatılan
olay” ve “tehlike” formlarıyla, QDMS (Quality Document Management System) üzerinden elektronik ortamda takip edilmektedir.
Faaliyet Raporu ‘09
Ürünleriyle de çevreci
SEÇ yatırımları
Petrol Ofisi, küresel ısınmayla mücadele kavramının
akaryakıt sektörüne de önemli görevler yüklediğine
inanmakta ve müşterilerine sunduğu ürünlerin maksimum oranda çevre dostu olmasını sağlamak için
gerçek ve etkin adımlar atmaktadır. Örneğin V/Max
kurşunsuz benzin ürünleri, içindeki katkılar sayesinde sürtünmeden kaynaklanan enerji kaybını önleyerek önemli yakıt ekonomisi sağlamakta ve kümülatif
karbondioksit salınımını azaltmaktadır.
Petrol Ofisi, benimsediği yüksek SEÇ kriterlerini somut adımlara dönüştürmek için aralıksız olarak yatırımlarına devam etmektedir. Şirket, 2000 yılından bu
yana terminallerinde tank sahası ıslahlarını ve altyapı
projelerini tamamlamış olup, akaryakıt depolamasından oluşabilecek tüm çevresel risklerin minimize
edilmesi için yaklaşık 50 milyon ABD doları, tüm denizaltı akaryakıt hatlarının yenilenmesi için de yaklaşık 15 milyon ABD doları tutarında yatırım yapmıştır.
Ayrıca tüm tesislerde dolum işleminden kaynaklanan
emisyon etkilerinin en aza indirgenmesi için her tesise bir adet alttan dolum adası yapılmıştır. Bu yatırımla istenmeyen döküntülerin önüne geçilmiş, uçucu
organik buhar yükleri ve yangın riski azaltılmıştır. Son
olarak 2009 yılı içerisinde Haramidere ve İskenderun
Terminalleri endüstriyel arıtma sistemleri 1 milyon
ABD doları tutarındaki yatırımla yenilenmiştir.
V/Max EuroDizel ürünü, Avrupa standartlarına uygun
düşük kükürt oranına sahip bulunmaktadır. V/Max EuroDizel 10 ise dünyanın en düşük kükürtlü dizeli olma
özelliğini taşımaktadır. Petrol Ofisi’nin dizel motorlarda Euro-5 standartlarını yakalamaya yönelik ürünlerinden bir diğerini de SCR (Seçici Katalitik İndirgeme)
sistemine sahip dizel araçların egzoz gazlarındaki azot
oksitlerini su buharına ve zararsız azota dönüştüren
AdBlue® katığı oluşturmaktadır. Petrol Ofisi, ürünlerinin çevreci performanslarını daha da geliştirmek için
çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir.
Yukarıdaki yatırımlara ek olarak, tüm tesislerde
akaryakıt döküntüsüne müdahale etmek üzere acil
durum müdahale ekipmanları alınmış, atık yönetim
sistemleri kurulmuş ve gerekli yasal izinler alınmıştır.
2004 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin
tüm terminallerde kurulması için çalışmalara başlanmış, 2005 yılında akaryakıt terminalleri ile madeni
yağ fabrikası BSI (British Standards Institution) tarafından belgelendirilmiştir. Bu çerçevede son olarak
2009 yılında faaliyete geçen Batman Terminali Entegre Yönetim Sistemi kapsamına alınmış ve yine BSI
tarafından belgelendirilmiştir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, çevre dostu yeni ürünler piyasaya
sürmenin dışında, Haramidere ve İskenderun
Terminallerinin arıtma sistemlerini yenileyerek
çevreci hamleler yapmayı sürdürdü.
75
2009 SEÇ faaliyetleri
Petrol Ofisi, yasaların gerektirdiği rutin uygulamaların
dışında, yukarıda özetlenen Sağlık, Emniyet ve Çevre
Koruma Politikası çerçevesinde bilinçlendirme çalışmalarını 2009 yılında da kesintisiz bir şekilde sürdürmüştür. SEÇ faaliyetleri arasında personel eğitimleri
önemli bir yer tutmuştur. Petrol Ofisi’ne bağlı tüm
işletmelerde ve Genel Müdürlük binasında yıllık plana uygun olarak SEÇ eğitimleri düzenlenmiş ve Petrol
Ofisi çalışanlarının yanı sıra müteahhitlerin elemanları da eğitimlere tabi tutulmuştur. 2009 yılı içinde SEÇ
Müdürlüğü, tesis müdürlükleri ve şirket dışından uzmanlar tarafından 37 ayrı başlık altında toplam 14.970
adam-saat ve kişi başına ortalama 7,5 saat SEÇ eğitimi
verilmiştir. Ayrıca istasyon çalışanlarına yönelik olarak
bir “SEÇ El Kitabı” hazırlanıp dağıtılmıştır.
Yasal düzenlemeler
•• 5312 sayılı “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Za-
rarlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda
Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair
Kanun” kapsamında Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yayımlanan “Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma
ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve
Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları” başlıklı genelge çerçevesinde, deniz çevresinin petrol
ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesi acil durumunda müdahale için görev alacak 118 personele 1. ve 2. seviye eğitim seminerleri 11 grup
halinde 27.10.2009 - 18.12.2009 tarihleri arasında verilmiştir.
SEÇ uygulamalarına yönelik denetimler yıl boyunca
yoğun bir şekilde devam etmiştir. 2009 yılında saha
müdürleri tarafından 2.970 istasyonda, müteahhit
firma tarafından da 1.066 istasyonda SEÇ denetlemeleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca terminaller, madeni yağ fabrikası ve hava ikmal ünitelerinden oluşan
47 tesiste, tesis müdürlüklerince 2.072 adet SEÇ denetimi gerçekleştirilmiştir. Emisyon iznine sahip tüm
hava ikmal tesislerinde düzenli emisyon teyit ölçümleri yapılmış ve sonuçları Çevre ve Orman İl Müdürlüklerine teslim edilmiştir.
Ayrıca 2009 yılı içerisinde Genel Müdürlük binası da
dahil olmak üzere 48 lokasyonda 155 adet Yangınla
Mücadele ve Tahliye Tatbikatı gerçekleştirilmiş ve denize kıyısı olan 9 tesiste 11 adet Denizde Döküntü ile
Mücadele Tatbikatı yapılmıştır.
2009 yılında...
SEÇ eğitim ve uygulamalarına
yönelik denetlemelere yoğun bir
şekilde devam edildi.
76
Faaliyet Raporu ‘09
Alınan izin ve sertifikasyonlar
•• AB uyum süreci kapsamında, ülkemizde çevre
denetiminin ve çevre yönetiminin, bizzat faaliyet sahipleri tarafından kurulacak bir otokontrol
mekanizmasıyla sağlanması amacıyla Çevre ve
Orman Bakanlığı tarafından 21.11.2008 tarihinde “Çevre Denetimi Yönetmeliği” ve 29.04.2009
tarihinde “Çevre Kanunu’nca Alınması Gereken
İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” başlıkları altında iki ayrı yönetmelik yayımlanmıştır. Bu
yönetmelikler kapsamında 9 Petrol Ofisi çalışanına, Çevre ve Orman Bakanlığı’nca düzenlenen
“Çevre Görevlisi Eğitimleri” aldırılmıştır.
•• 03.07.2009 tarihinde “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (SKHKKY) yayımlanmış olup, yeni yönetmelik kapsamında tüm
terminallerde emisyon ölçümlerine başlanmıştır. Derince Terminali’ne SKHKKY kapsamında
emisyon izni alınmıştır.
•• Kıyı Tesisleri İşletme İzni kapsamında 1 Temmuz
2009 tarihinde “Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
kapsamında terminallerimiz için kiralama süreci Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne intikal ettirilmiştir ve halen Maliye Bakanlığı’ndan onay
beklenmektedir. Maliye Bakanlığı’ndan onay
alındıktan sonra 3 aylık kiralama ihale süreci
tamamlanacak ve geçici işletme izni başvurusu
yapılacaktır.
2009 yılında:
•• Antalya, Haramidere ve İskenderun terminallerinin deşarj izinleri yenilenmiş;
•• Kırıkkale Terminali’nin emisyon izni yenilenmiş
••
••
••
••
ve Haramidere Terminali için emisyon izni alınmış;
Derince Terminali’nin işletme belgesi yenilenmiş
ve iskele kapasite artırımıyla ilgili olarak Çevre
ve Orman Bakanlığı’na ÇED başvurusunda bulunulmuş;
Yarımca LPG Tesisi için ÇED Olumlu Belgesi alınmış;
Aliağa Terminali Kıyı Tesisi Risk Değerlendirmesi
ve Acil Müdahale Planı onaylanmış;
Batman Terminali ISO 9001, ISO 14001 ve OHSAS 18001 Entegre Yönetim Sistemi kapsamına
alınarak belgelendirilmiştir.
77
insan kaynakları
En değerli kaynağımız, çalışanlarımız
Amaç, tercih edilen şirket olmak
Petrol Ofisi, hedeflerine ulaşmada en önemli kaynağı olarak gördüğü çalışanları ile ilişkilerini tutarlı ve
sürdürülebilir bir anlayış içinde ele almakta ve sahip
olduğu diğer tüm kaynakların verimliliği üzerinde
doğrudan etkisi olan insan kaynaklarını, sürekli geliştirilmesi ve iyileştirilmesi gereken bir alan olarak
tanımlamaktadır. Şirketin insan kaynakları politikasının temelinde, çalışanlarını yeniliklere açık, yaratıcı,
dinamik, değişimleri yönetebilen, katma değer üreten, müşteri odaklı ve çevreye duyarlı bir ekip haline getirme ve bu ekibin verimliliğini en üst seviyeye
çıkartacak sistem ve süreçleri geliştirme hedefi yer
almaktadır.
Petrol Ofisi, insan kaynaklarında süreç odaklı bir
yaklaşım izlemekte ve işe alım, eğitim, performans
değerlendirme ve maaş yönetimi konularında kendi
özgün uygulamalarını izlemektedir. Uygulanmakta
olan “Entegre İnsan Kaynakları Modeli”nin amaçlarından biri de, Petrol Ofisi’ni tercih edilen bir şirket
haline getirmektir. Petrol Ofisi, en iyi yetenekleri kendine çekmek ve işine değer katan çalışanların organizasyona bağlılıklarını artırmak suretiyle verimliliğini
yükseltmeyi, insan kaynakları yönetiminin öncelikli
konularından biri olarak görmektedir.
Bir şirket politikası olarak, mevcut personelin yetkinliklerinin en üst seviyede kullanılmasını sağlamak ve
çalışanlara kariyer planlarını şirket içerisinde uygulama fırsatı vermek üzere, açık pozisyonların öncelikli
olarak şirket içinden karşılanması tercih edilmektedir.
İçeriden temin edilmesi mümkün olmayan yeni elemanların ise, şirketin insan kaynakları politikasına uygun olarak ekip çalışmasına önem veren, yeniliklere
açık, değişimi yönetebilen, yaratıcı, yetkin, dinamik,
iş performansını artırmaya gayretli, motivasyonu ve
kararlılığı yüksek, iletişim becerisi gelişmiş, stratejik
ve vizyoner bakış açısına sahip adaylar arasından seçilmesine özen gösterilmektedir.
2009 yılında...
Bireysel gelişim planlarını desteklemek
ve yetkinliklerini geliştirmek amacıyla
Petrol Ofisi çalışanlarına 3.592 adam/gün
eğitim verildi.
78
Faaliyet Raporu ‘09
Büyük ve mutlu bir aile
Bireysel gelişimin sırrı eğitim
Petrol Ofisi, 31 Aralık 2009 itibariyle, 601’i beyaz yakalı ve 443’ü mavi yakalı olmak üzere toplam 1.044
çalışandan oluşan büyük bir ailedir. Personelin %48’i
lisans ve yüksek lisans mezunudur. Şirketteki yaş ortalaması 36’dır. Bu büyük aile içinde dayanışma ve
ekip ruhuna dayalı bir bütünleşmenin sağlanması ve
dinamizmi öne çıkartan kurum kültürü altında bireysel ve takım performansının geliştirilmesi için, Petrol
Ofisi etkin bir Performans Yönetimi Süreci uygulamaktadır. Bu doğrultuda tüm çalışanlar, iş hedeflerini gerçekleştirme, şirket önceliklerine katkı, liderlik,
sorumluluk alma, takım çalışmasına uygun tavır ve
davranışlar konusunda sürekli olarak değerlendirilmektedir.
Eğitim ve Gelişim Performans Yönetimi sürecinin bir
uzantısı olarak Petrol Ofisi, çalışanlarının hedeflerine
ulaşabilmeleri için bireysel gelişim planlarını desteklemekte ve görevlerinin gerektirdiği yetkinlik ve
yönetim becerilerini geliştirmek amacıyla, iş sonuçlarına somut iyileştirmeler getiren eğitimler düzenlemektedir.
Petrol Ofisi bünyesinde, kurum kültürünü geliştirmek, çalışanların takım ruhunu güçlendirmek, iletişimi artırmak ve sosyal ortamlarda beraberlik anlayışını geliştirmek amacıyla, şirket sonuçlarının paylaşıldığı geniş katılımlı toplantılar, CEO ve çalışanları bir
araya getiren rutin yemek organizasyonları ve özel
gün kutlamaları gibi farklı niteliklerde sosyal etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Bu etkinliklerin yanı sıra
2009 yılında şirket çalışanlarının çeşitli sosyal sorumluluk projelerine katılmaları teşvik edilmiş ve PO
News e-bülteni yoluyla çalışanlarla doğrudan iletişim
kurulmuştur.
2009 yılı içinde Performans Koçluğu, Liderlik, Satış,
Müzakere, Problem Çözme ve Karar Alma Teknikleri
ile Finansçı Olmayanlar İçin Finans, Zaman Yönetimi,
Müşteri Yönetimi ve Takım Çalışması başta olmak
üzere, çalışanların mesleki ve davranışsal yetkinliklerini artırmaya ve şirketin SEÇ politikalarını desteklemeye yönelik çok sayıda eğitim programı organize
edilmiştir. Yıl boyunca 3.592 adam/gün eğitim verilmiş olup, bu eğitimlerin 1.767 adam/günü iç eğitimlerden oluşmuştur.
79
10
80
Markaya yönelik
faaliyetler
Faaliyet Raporu ‘09
Türkiye’nin en güçlü markalarından biri
Güven unsurunun önemli bir tercih kriteri olduğu akaryakıt sektöründe markalaşma büyük önem taşımaktadır. Petrol Ofisi, güçlü
marka algısını geliştirerek sürdürmeyi en önemli önceliklerinden biri
olarak kabul etmektedir. Bu amaçla toplumun her kesimiyle iki yönlü ve etkili bir iletişim içinde olmayı hedefleyen Petrol Ofisi, iletişim
stratejisini liderlik özelliğinin yanı sıra en son teknolojiyi kullanma
konusundaki öncü karakterini ve sahip olduğu kurumsal değerleri
öne çıkartacak şekilde oluşturmaktadır. Şirket bilinirliğini artırma;
tercih edilme ve sadakat oranlarını yükseltme; müşteri gruplarıyla
olan bağlarını güçlendirme ve müşterilerin ihtiyaçlarına odaklanma
hedefleri, Petrol Ofisi’nin iletişim stratejisini belirleyen en önemli
kriterlerdir.
Diğer taraftan Türkiye’nin en yaygın istasyon ağıyla ülkemizin tüm
yollarında tüketicinin yanında olan Petrol Ofisi, sahip olduğu köklü
değerlerinden kaynaklanan sorumluluk bilinciyle toplumsal gelişime
de çeşitli yollarla destek vermektedir. Toplumsal gelişimi sürdürülebilir kılacak projeler geliştirmeye önem veren Petrol Ofisi, uzun
soluklu işbirlikleri yoluyla geleceğe yatırım yapmayı kurumsal vatandaş olmanın bir gereği saymaktadır.
81
pazarlama faaliyetleri
Müşteri gözünde en iyi olma
Marka iletişimi: “Nice Yollara” kampanyası
Petrol Ofisi, pazarlama alanındaki tüm faaliyetlerini,
pazar araştırmaları yoluyla tüketicilerin beklentilerini
anlayarak ve pazarda sahip olduğu değerleri tüketici
gözünden görmeye çalışarak şekillendirmektedir. Pazarlama stratejilerinin odağına “müşteri gözünde en
iyi olma” vizyonunu koyan Petrol Ofisi, 2009 yılından
başlayarak pazarlama alanındaki etkinliklerini “ürünlerini farklılaştırma”, “müşterilerini ödüllendirme”,
“dağıtım kanalıyla gücünü birleştirme” ve “satış noktalarını hizmetler ve fiziki şartlar itibariyle geliştirme”
olarak 4 ana alanda yoğunlaştırmayı kararlaştırmıştır.
Şirket, 2009 yılı pazarlama faaliyetlerini marka iletişimi, satış geliştirme ve müşteri sadakat programları
başlıkları altında yürütmüştür.
2009 yılında yürütülen en kapsamlı marka iletişim
etkinliği “Nice Yollara” reklam kampanyasıdır. 2008
sonunda yapılan marka imaj araştırmaları sonucunda belirlenen gelişme alanlarını destekleyen ve
markanın gücünü, liderliğini ve yaygınlığını vurgulamanın dışında tüm araç sürücüleriyle duygusal bağı
güçlendirmeyi amaçlayan kampanya, çok yoğun bir
iletişim planıyla Nisan 2009’da devreye girmiştir. Yol
hikâyelerinin anlatıldığı reklam filminde, yaygın istasyon ağı ile Türkiye’nin en ücra köşelerine bile ulaşan
Petrol Ofisi’nin, uzun ya da kısa her yolun başında,
ortasında ya da sonunda yer alarak, seyahat edenlerin en yakın yol arkadaşı olduğu mesajı işlenmiştir.
2009 yılının gündeminde yer alan konu başlıklarından bir diğeri de, 2010 pazarlama planlarının temelini oluşturan Yeni Nesil V/Max yakıt ailesine yönelik
hazırlık çalışmalarıdır. Yıl boyunca farklı coğrafi bölgelere ve araç tiplerine yönelik olarak, tüketicilerin
yakıt kullanımı davranışlarını ve alışkanlıklarını ölçmek üzere kapsamlı kalitatif ve kantitatif araştırmalar gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler doğrultusunda “müşteri beklentilerini aşarak karşılayan yeni
nesil yakıt ailesi” ve onu 360 derece destekleyen bir
marka iletişim stratejisi geliştirilmiştir.
Petrol Ofisi marka algısını belirleyen en önemli unsurlardan biri olan istasyonların fiziki şartlarını ve
hizmet standartlarını denetlemeyi amaçlayan gizli
müşteri araştırmaları da yıl boyunca sürdürülmüş ve
eksik görülen noktaların iyileştirilmesine yönelik aksiyonlar alınmıştır.
82
Faaliyet Raporu ‘09
Satış geliştirme: Promosyon kampanyaları
Müşteri sadakat programları
Satış geliştirme faaliyetlerinin geçmiş yıllardan daha
yoğun bir şekilde sürdürüldüğü ve çeşitlendirildiği 2009
yılında 6 farklı genel satış promosyonu ile 2 otogaz özel
satış promosyonu gerçekleştirilmiştir. Söz konusu promosyon kampanyaları süresince Petrol Ofisi’ni tercih
eden sürücüler çeşitli armağanlarla ödüllendirilmiştir.
Bu yöndeki en geniş kampanya, Kasım-Aralık 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen “Nice Yıllara, Nice Yollara” adlı yıl sonu kampanyasıdır. Kampanya süresince
yakıtlarını Petrol Ofisi’nden alan sürücülere cep telefonundan dakikalarca günlük bedava konuşma ve mesajlaşma olanağı sunulmuş, ayrıca otomobiller ve cep
telefonları armağan edilmiştir.
Petrol Ofisi tarafından kurumsal müşterilere yönelik
olarak geliştirilen AutoMatic filo yönetimi hizmeti ile
bireysel müşterileri hedefleyen Positive Card, Petrol
Ofisi tarafından uygulanan müşteri sadakat programının temelini teşkil etmektedir. AutoMatic 140.000
araca ulaşan geniş kurumsal müşteri tabanı, Positive Card da 2 milyonu aşan bireysel kullanıcı sayısıyla
sektördeki benzer uygulamalar arasında ayrıcalıklı
bir yere sahiptir.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, seyahat edenlerin en yakın yol arkadaşı
olduğunu vurgulamak ve tüketicilerle arasındaki
duygusal bağı güçlendirmek amacıyla “Nice Yollara”
reklam kampanyasını düzenledi.
83
kurumsal iletişim faaliyetleri
84
Daha güçlü bir Petrol Ofisi algısı için
Medya ilişkileri
Sektörel liderliğinin yanı sıra, Türk tüketicisi ve toplumu için çok ayrıcalıklı konuma sahip olan Petrol
Ofisi’nin kamuoyu gözündeki algısını, kurumsal itibarın devamlılığını sağlayacak şekilde geliştirmek
üzere çalışmalara 2009 yılında da devam edilmiştir.
Kurumsal iletişim çalışmaları, Petrol Ofisi’nin vizyon,
misyon ve hedefleri ile dış çevreden gelen etkileşimler arasında bir denge oluşturmayı amaçlamaktadır.
Petrol Ofisi’nin kendi gündemini oluşturarak planlı,
pozitif ve sürdürülebilir bir iletişim programı içinde
hareket etmesi, şirket bünyesindeki tüm birimlerin
koordineli çalışmasıyla sağlanmaktadır. Bu çerçevede 2009 ajandasında yer alan başlıca faaliyet alanları
şunlardır:
Kamuoyu nezdinde şirketin bilinirliğini pekiştirmek
amacıyla medyayı etkili bir şekilde kullanmak ve
medya ilişkilerini sıcak tutmak Petrol Ofisi gündemindeki öncelikli konulardan biridir. Bu amaçla 2009
yılı boyunca medya, basın bültenleri yoluyla düzenli
olarak bilgilendirilmiş ve özel haber çalışmalarıyla iş
birimlerinin faaliyet ve hizmetleri detaylı anlatılmıştır. Sektörün öncü kuruluşu olarak sektörel dosya
haberlerinin içinde yer alınmasına öncelik verilmiştir.
Yenilikçi ürün ve faaliyetlerimize ilişkin basın toplantıları, geniş medya kesimleriyle bir araya gelebilmek
için bir fırsat oluşturmuştur. Düzenlenen basın gezileriyle, medyanın sektörün ve sosyal ilişkilerimizin dinamizmini yakından gözlemlemesi sağlanmıştır. Üst
düzey şirket yöneticileri için organize edilen röportajlar yoluyla kamuoyuna en yetkin ağızlardan bilgi
aktarımı yapılmıştır.
Faaliyet Raporu ‘09
İç iletişim çalışmaları
Gündem yönetimi ve kriz iletişimi
Petrol Ofisi çalışanlarının, şirket hedef ve faaliyetleriyle ilgili bilgi seviyelerini yüksek tutmak amacıyla
yıl boyunca periyodik olarak iç bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir. Yine bu doğrultuda, Petrol Ofisi
bünyesinde bir yenilik olarak, şirketteki gelişme ve
yenilikleri paylaşmak amacıyla “Yol POstası” adlı iç
iletişim bülteni yayın hayatına başlamıştır.
Günümüzde kriz iletişimi ve gündem yönetimi, iletişim çalışmalarının ayrılmaz bir parçasıdır. 2009 yılında da, proaktif ve reaktif süreçlerle kriz yönetimi
çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Bayi iletişimi çalışmaları
Petrol Ofisi ailesinin birer mensubu olan bayilere yönelik iletişim çalışmaları kapsamında “Yol POstası”
adlı iletişim bülteninin bayilere yönelik versiyonu da
yayın hayatına başlamıştır.
Petrol Ofisi 2009 İtibar Araştırması
Petrol Ofisi 2009 yılı “İtibar Yönetimi Araştırması”
Petrol Ofisi’nin tüm paydaşları dikkate alınarak geniş
bir kapsamda kurgulanmıştır. Araştırma çerçevesinde
şirket yönetici ve çalışanlarından bayi ağına, tüketicilerden finans kurumlarına kadar tüm paydaşlarımızla çok sayıda görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırma
bulguları ve hazırlanan yol planı, 2010 içerisinde belirli bir planlama ile yaygın bir şekilde paylaşılacaktır.
2009 yılında...
Petrol Ofisi, daha güçlü bir marka algısı için
tüm paydaşlarıyla iletişimini pekiştirmeye
devam etti.
85
sosyal sorumluluk çalışmaları
“Gönülden bağlıyız”
86
Ülke çapında 81 ilin tamamı ve yaklaşık 850 ilçede
toplam 3.008 istasyonuyla Türkiye’nin en büyük
kurumsal yapılarından birini oluşturan Petrol Ofisi,
ürettiği değerlerin bir bölümünü toplumsal gelişime
destek vermek için kullanmakta ve uzun soluklu projelerle geleceğe yatırım yapmaktadır. Şirket, kurumsal vatandaş olmanın bilinciyle gerçekleştirdiği ve kazanımlarıyla geleceğe ışık tuttuğuna inandığı sosyal
sorumluluk çalışmalarından birini, Türkiye’nin önde
gelen sivil toplum kuruluşlarından Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ile 2008 sonlarında başlatmıştır.
TOG bünyesinde geliştirilen projelere katılan Petrol
Ofisi çalışanları “Dinamo Toplum Takımı” adında bir
grup oluşturmuştur. TOG’un, üniversite gençlerinin iş
yaşamına yakınlaşmasını sağlamak, özgüven kazanmalarına yardımcı olmak ve kişisel girişimlerini teşvik
etmek amacıyla yürüttüğü Rehberlik Projesi’ne gönüllü olarak destek veren bu grup, gençlerin kişisel
gelişimlerine çeşitli şekillerde katkıda bulunmaktadır.
Ayrıca çalışanlarımızın bir kısmı Toplum Gönüllüleri
Vakfı’nın burs komitesinde yer alarak, burs verilecek
öğrencilerin seçiminde etkin rol oynamaktadır.
“Gönülden Bağlıyız” sloganıyla hayata geçen işbirliği,
56 ilde, 75 üniversitede, 88 üniversite kulübü ve 16
bin genç gönüllüsüyle faaliyetlerini sürdüren TOG ile
Türkiye çapında bir sosyal yaygınlığa sahip olan Petrol
Ofisi arasında bir sinerji oluşturulmasını hedeflemektedir. Tüm çalışanlarına, bayilerine ve sosyal paydaşlarına “Toplum Gönüllüsü” olma çağrısında bulunan
Petrol Ofisi, söz konusu işbirliği yoluyla vakfın gerçekleştirdiği çok sayıda yerel projeyi destekleyerek gençlerin kişisel gelişimine katkıda bulunmakta ve onların
aktif birer yurttaş olarak sosyal hayatta yer almalarına yardımcı olmaktadır.
Petrol Ofisi ile TOG arasındaki işbirliğinin başladığı
Kasım 2008 tarihinden bu yana 16 ilde bayiler ve gönüllü gençlerin bir araya geldiği çeşitli toplantılar düzenlenmiş ve atölye çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Yerel ihtiyaca göre, gençlerin liderliğinde, bayilerin
ve iş çevrelerinin katılımıyla toplumsal fayda sağlayan faaliyetler 2009 boyunca sürdürülmüştür. Yapılan çalışmalarda gençler tarafından geliştirilen sosyal
sorumluluk projeleri de desteklenmiş ve yaratılan
bilginin topluma aktarılması hedeflenmiştir.
Faaliyet Raporu ‘09
“Baba Beni Okula Gönder”
Diğer projeler
Petrol Ofisi, Milliyet gazetesinin öncülüğünde sürdürülen “Baba Beni Okula Gönder” projesine 2005
yılından bu yana destek vermektedir. Şirketimiz, bu
kapsamda her yıl 500 kız öğrencinin eğitimine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca Petrol Ofisi çalışanları
ve bayileri, 68 kız çocuğunun eğitimine destek sağlamakta ve bu desteğin çoğalması yönünde girişimlerde bulunulmaktadır. Bu projenin kapsamı ve etki
alanı, öğrencilerin İstanbul ve Petrol Ofisi Genel
Müdürlüğü’ne yaptıkları ziyaret ve diploma töreni
gibi etkinliklerle daha da zenginleştirilmiştir.
Petrol Ofisi, kurumsal vatandaş olmanın gereği olarak, sosyal içerikli ve geleceğe yönelik fayda sağlayan başka sosyal sorumluluk projelerine de destek
vermektedir. Şirketin kurumsal üyesi olduğu Özel
Sektör Gönüllüler Derneği (ÖSGD) bünyesinde gerçekleştirilen çalışmalar buna örnek gösterilebilir. Bu
çerçevede 2009 yılı içinde “Okul Dostu” projesi kapsamında Poligon Mahallesi Kâzım Karabekir İlköğretim Okulu’nda 3. ve 4. sınıflara yönelik kitap okuma
etkinliği ile 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin farklı meslekleri tanımalarına yönelik Meslek Tanıtımı Semineri
düzenlenmiştir. Petrol Ofisi gönüllüleri, kendileriyle
paylaşılan projelere görme engelli öğrencilere bilgisayarda kitap okuyarak; kadın girişimcileri destekleme projesi çerçevesinde ihtiyaç duyulan alanlarda
danışmanlık vererek; ilköğretim öğrencilerinin kültür
bilincini artırmaya yönelik “Kültür Karıncaları” eğitmeni olarak; uzun mesafe koşarak yardım toplayan
Adım Adım Oluşumu’na katılarak destek olmuşlardır.
İşitme engelli çocuklara destek
Petrol Ofisi, doğuştan işitme engelli çocukların topluma kazandırılması yönündeki çalışmalara da destek
vermektedir. Söz konusu destek, 0-6 yaş arası çocuklardaki işitme problemine zamanında müdahale
yapılarak, bu çocukların normal yaşamdan geri kalmamaları için çalışmalar yürüten Türkiye İşitme ve
Konuşma Rehabilitasyon Vakfı (TİV) yoluyla yerine
getirilmektedir.
Batman ve Adana’da eğitim veren Petrol Ofisi İlköğretim Okulları’nın yanı sıra ülkenin farklı yerlerindeki ihtiyaç sahibi okullardan gelen talepler doğrultusundakitap, kırtasiye ve bilgisayar bağışları yapılmaktadır.
2009 yılında...
Petrol Ofisi ile Toplum Gönüllüleri Vakfı
arasında “Gönülden Bağlıyız” sloganıyla
kapsamlı bir işbirliği hayata geçirildi.
87
Kurumsal
takvim
88
Faaliyet Raporu ‘09
ocak
mart
Ê Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) tarafından düzenlenen “Şirket Değeri Oluşturmada
Kurumsal Yönetimin Rolü” başlıklı konferansa
katılım sağlandı.
Ê Kamyonum dergisi Düzce buluşmasında Positive
Card’ın ve madeni yağ ürünlerinin tanıtımı yapıldı. Organizasyonda V/Max Performans Serisi ve
Kalite Sistemi sunumu gerçekleştirildi.
Ê Kamyonum dergisi İzmir buluşmasında Positive
Card’ın ve madeni yağ ürünlerinin tanıtımı yapıldı. Organizasyonda V/Max Performans Serisi ve
Kalite Sistemi sunumu gerçekleştirildi.
Ê TOG tarafından Petrol Ofisi Toplum Takımı üyelerine “Gönüllülük Eğitimi” verildi.
Ê Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) bünyesindeki
toplum gönüllüsü gençler Petrol Ofisi’nin Eskişehir bayileriyle buluştu.
Ê Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ile
5 yıllık akaryakıt ve madeni yağ alım sözleşmesi
imzalandı.
Ê Aliağa madeni yağ fabrikasının operasyonlarına
son verildi.
Ê Üç adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
şubat
Ê Satış Gücü Toplantısı Antalya’da yapıldı.
Ê Kamyonum dergisi Eskişehir buluşmasında Positive Card’ın ve madeni yağ ürünlerinin tanıtımı
yapıldı. Organizasyonda V/Max Performans Serisi ve Kalite Sistemi sunumu gerçekleştirildi.
Ê Petrol Ofisi ile General Motors arasındaki işbirliği Hilton İstanbul’da yapılan basın toplantısıyla
duyuruldu.
Ê Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) bünyesindeki
gönüllü gençler Petrol Ofisi’nin Denizli bayileriyle buluştu.
Ê 2008 yıl sonu mali tabloları açıklandı.
Ê İki adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
Ê Memorial Sağlık Grubu ile Petrol Ofisi arasında Positive Card kullanıcılarına yönelik işbirliği,
Ceylan Intercontinental’da yapılan basın toplantısıyla duyuruldu.
Ê Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) bünyesindeki
gönüllü gençler, Petrol Ofisi’nin Kahramanmaraş ve Gaziantep bayileriyle buluştu.
Ê Afton tarafından geliştirilen yeni nesil katkı paketimizin özellikle yakıt ekonomisi açısından test
edilmesine yönelik olarak, Mercedes Benz Türk
işbirliğiyle TÜBİTAK gözetiminde ve onayında yol
ve şasi dinamometre testlerine başlandı (MartAralık).
nisan
Ê ODTÜ mezunu şirket yöneticilerimiz ODTÜ Kariyer Günleri’nde sunum yaptı.
Ê MX Motocross Şampiyonası, Petrol Ofisi sponsorluğunda 11-12 Nisan tarihlerinde İstanbul
Hezarfen parkurunda gerçekleşti.
Ê Kamyonum dergisi Mersin buluşmasında Positive Card’ın tanıtımı yapıldı. Organizasyonda V/
Max Performans Serisi ve Kalite Sistemi sunumu
gerçekleştirildi.
Ê CNR Fuarcılık tarafından düzenlenen Petroleum
Fuarı’ndaki Petrol Ofisi standı yoğun ilgi çekti.
Ê Petrol Ofisi tarafından LPG ile çalışan araçlar için
özel olarak geliştirilen akıllı yağ maxima Auto
LPG 10W–40 pazara sunuldu.
Ê Bir adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
89
mayıs
Ê 2009 yılı birinci çeyreği finansal sonuçları açıklandı.
Ê Muğla’daki “Baba Beni Okula Gönder” bursiyerlerimiz 18-20 Mayıs tarihleri arasında İstanbul’da
misafir edildi.
Ê Türkiye’de de sayıları hızla artan Euro 4 ve Euro 5
motorlu SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) sistemli
dizel araçlar için geliştirilen AdBlue® ürünü pazara sunuldu.
Ê Motosiklet yağları ailesine, scooter’lar için özel
geliştirilen maximoto Scooter 5W–40 ürünü eklendi.
Ê Petrol Ofisi Madeni Yağları ile Avrupa’nın en büyük, dünyanın dördüncü büyük motosiklet üreticisi Piaggio & C.S.p.a’nın Türkiye genel distribütörü Ferco Motor arasında sponsorluk anlaşması
imzalandı. Anlaşmayla birlikte Ferco Motor tüm
motosiklet markaları için müşterilerine Petrol
Ofisi maximoto motosiklet yağları serisini önermeye ve servislerinde kullanmaya başladı.
Ê KKTC Tarım Bakanlığı tarafından düzenlenen “Piyasada Dolaşımda Olan Akaryakıtlar - KKTC ve
Türkiye İçin 2008 Yılı Değerlendirmesi” adlı konferansta “Petrol Ofisi ve KIPET Ürün Kalitesi ve
Kalite Zinciri” konulu bir sunum yapıldı.
Ê İki adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
haziran
Ê Kurumsal Oyunlar’a (Corporate Games) Petrol Ofisi çalışanlarından oluşan takımlarla yedi
branşta katılım sağlandı.
Ê Kamyonum dergisi Sakarya buluşmasında Positive Card’ın tanıtımı yapıldı. Organizasyonda V/
Max Performans Serisi ve Kalite Sistemi sunumu
gerçekleştirildi.
Ê Pegasus Havayolları ile Positive Card arasında
imzalanan işbirliği anlaşması geniş katılımlı bir
basın toplantısıyla duyuruldu.
Ê Accountability Etik Hesap Verebilirlik 2008 Türkiye Değerlendirmesi’nde dereceye giren Petrol
Ofisi’nin ödülünü CFO Ogeday Çağatay aldı.
90
Ê Marmara Bölge Bayileri, Marriot Otel’de toplandı.
Ê Derince fabrikasında sentetik motor yağlarının
yerel üretimine başlandı.
Ê Beş adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
temmuz
Ê Özel Sektör Gönüllüler Derneği’nin Feriye’deki
Gönüllü Elçiler Toplantısı’na katılım sağlandı.
Ê Güney Bölge Adana Bayi Toplantısı, Adana
HiltonSA’da yapıldı.
Ê Kuzey ve Güney Bölgeler Bayi Toplantısı, Nevşehir Lykia Lodge’da yapıldı.
Ê Güney Bölge Antalya Bayi Toplantısı, Sheraton
Antalya’da yapıldı.
Ê Güney Bölge Trabzon Bayi Toplantısı, Zorlu Grand
Hotel’de yapıldı.
Ê Tedarik Zinciri Direktörlüğü, Mersin’de yerel basınla buluştu.
Ê Mersin Terminali’nde görev yapan çalışanların
bir bölümü TOG Yaz Dönemsel Projesi’ne gönüllü olarak katıldı.
Ê Positive Card ve Madeni Yağ Entegrasyon Projesi
uygulamaya başlandı. Bu projeyle birlikte Positive Card ile Petrol Ofisi istasyonlarından yapılan
madeni yağ alışverişleri de puan kapsamına alındı.
Ê Petrol Ofisi, 2-5 Temmuz tarihlerinde Bilecik,
9-12 Temmuz tarihlerinde Bursa ve 16-19 Temmuz tarihlerinde Kastamonu’da yapılan EMOK
(Enduro Motosiklet Kulübü) Türkiye Motosiklet
Festivali’nde maximoto motosiklet yağları ailesiyle yer aldı. Festival süresince motosiklet kullanıcılarına maximoto ürünü tanıtıldı ve deneme
olanağı sağlandı.
Ê TS 16949 belgelendirme denetimleri sıfır hatayla tamamlandı.
Ê KKTC’deki ilk iki Maxima Merkezi kuruldu.
Ê Ford onaylı Maxima 5W–30 ürününün üretimine
başlandı.
Ê Bir adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
Faaliyet Raporu ‘09
ağustos
kasım
Ê Petrol Ofisi Madeni Yağ ekibi tarafından,
İstanbul’da 25 sanayi sitesinde yer alan perakende satış noktası, servis ve oto tamirhaneler başta olmak üzere toplam 430 nokta ziyaret edildi.
Petrol Ofisi Madeni Yağ ürünlerindeki yeniliklerin anlatıldığı ve teknolojik ürünlerin tanıtıldığı
Doğrudan Pazarlama ve Satış Aktivitesi’ne başlandı. Aktivite ekim ayına kadar devam etti.
Ê Petrol Ofisi, “Capital 500 Ödülleri”nde ikincilik
ödülünün sahibi oldu.
Ê Benzin Yakıt Ekonomisi Testi, Afton Ashland
Technical Center’da gerçekleştirildi.
eylül
Ê “Adım Adım Oluşumu” Petrol Ofisi Genel
Müdürlüğü’nde konuk konuşmacı olarak ağırlandı.
Ê Petrol Ofisi gönüllüleri, TOG Burs Komitesi’ne
katılmak üzere mülakat eğitimi aldı.
Ê Petrol Ofisi’nin sponsoru olduğu Euractiv.com
AB haber portalı 2. yıldönümünü kutladı.
Ê İki adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
ekim
Ê Kıbrıs’taki ilk Maxima Değişim Merkezi’nin açılışı
dolayısıyla bir basın toplantısı düzenlendi.
Ê Ankara Çayyolu’ndaki Öz Petrol istasyonunun
açılışı basının yoğun ilgisiyle gerçekleştirildi.
Ê MAN ile 10 yılı aşkın bir süredir devam eden madeni yağ ilk dolum işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla MAN İstanbul Merkez Şube’nin müşterilerine özel “Güvenli Sürücülük Ağır Vasıta Eğitimi”
organizasyonu düzenlendi.
Ê Türkiye yol inşaat makineleri pazarında lider konumda bulunan Wirtgen Türkiye ile merkez servislerinde Petrol Ofisi markalı madeni yağ ürünlerinin kullanılmasına ve satışı yapılan ürünlerde
Petrol Ofisi Madeni Yağları’nın tavsiye edilmesine ilişkin anlaşma yapıldı.
Ê Tüm Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri Merkez Birliği Toplantısı, Petrol Ofisi Madeni Yağlar
sponsorluğunda gerçekleştirildi.
Ê S.S. Tüm Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri Merkez Birliği Toplantısı Petrol Ofisi sponsorluğunda
Kemer Haber Hotel’de geçekleştirildi. Etkinlik
süresince V/Max Eurodizel 10 standı kurularak,
Positive Card tanıtımı ve üye işlemleri, ürün, madeni yağ ve filo satışları tanıtımları gerçekleştirildi, broşürler dağıtıldı.
Ê Motorin CEC DW-10 Güç ve Performans Testi, Tickford Powertrain Test Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Ê Bir adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
Ê TOG ATAK “Kültürel Miras” projesi, Kars’ta ulusal
basının ve Petrol Ofisi gönüllülerinin katılımıyla
gerçekleştirildi.
aralık
Ê İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (IESOB)
Birlik Başkanlar Kurulu Toplantısı Marmaris’te
Petrol Ofisi sponsorluğunda gerçekleştirildi.
Ê Başakşehir’de Titiz Petrol’ün açılışı yapıldı.
Ê Benzin Yakıt Ekonomisi ve Performans Testi,
Tickford Powertrain Test Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Ê Altı adet yeni akaryakıt istasyonu açıldı.
Ê Türk otomotiv sektörünün köklü kuruluşlarından
Karsan ile Petrol Ofisi arasında yetkili servis madeni yağ ikmali anlaşması imzalandı. Karsan, bu
anlaşma gereği pazarlama, satış ve satış sonrası hizmet faaliyetlerini yürüttüğü J9 ve Hyundai
Truck HD Serisi’nin yetkili servislerinde madeni
yağ olarak Petrol Ofisi’ni kullanmaya başladı.
Ê DenizBank’ın çiftçilere özel geliştirdiği “Üretici
Kart” programına, Petrol Ofisi Madeni Yağ ürünleri de dahil edildi.
91
Yönetim Kurulu
ve üst yönetim
92
Faaliyet Raporu ‘09
yönetim kurulu
Aydın Doğan
Tamas Mayer
Yönetim Kurulu Başkanı*
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı**
1936 yılında Kelkit’te doğan Aydın Doğan, ilk ve ortaöğrenimini Kelkit’te, lise öğrenimini Erzincan’da tamamladı.
1956-1960 yılları arasında İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi’nde okudu. 1961 yılında ilk şahsi şirketini
kurdu; şirket 1970 yılına kadar toptan ticaret alanında
varlık gösterdi. 1974’te yeni şirketiyle sanayi alanına adım
attı. 1974’ü izleyen yıllarda İstanbul Ticaret Odası Meclis
ve Yönetim Kurulu Üyeliği’ne, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçildi. 1979 yılında
Milliyet gazetesini devralarak, basın ve yayıncılık dünyasına girdi. 1994 yılında Hürriyet gazetesini de satın alarak
medyadaki varlığını pekiştirdi; çalışmalarıyla bu alanda
yükselen bir grafik çizdi. 1986-96 yılları arasında Türkiye
Gazete Sahipleri Sendikası Başkanlığı’nı yürüttü. 2004 yılında Dünya Gazeteler Birliği (World Association of Newspapers - WAN) toplantısında seçimle Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı’na getirilen ilk Türk oldu. 1999 yılında T.C.
Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile ödüllendirildi. 1996
yılında Aydın Doğan Vakfı’nı kurarak kültür ve eğitimin
yanı sıra sosyal alanlarda sağladığı hizmetleri bir şemsiye
altında topladı.
Tamas Mayer, Budapeşte Ekonomi Üniversitesi’nde işletme alanında yaptığı yüksek lisansın ardından 1992 yılında petrol ve doğalgaz endüstrisinde çalışmaya başladı. 1992-1998 yılları arasında OMV Macaristan’ın Genel
Direktörlüğü’nü yürüttü. 1998-2002 yılları arasında OMV
Bulgaristan’ın Genel Direktörlüğü’nü üstlenen Mayer,
2003’te OMV Romanya, Bulgaristan ve Sırbistan-Karadağ
arasındaki Pazarlama ve Dağıtım Aktivitelerinin Koordinasyonundan Sorumlu Yönetici unvanını aldı. 2005 yılında
Petrom’a katılan Mayer, halen İcra Kurulu Üyesi olarak görevini sürdürmektedir.
* Aydın Doğan 11.02.2010 tarihinde Yönetim Kurulu Başkanlığı
ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinden ayrılmış olup, Yönetim
Kurulu Başkanlığı görevine Hanzade Doğan Boyner, Yönetim Kurulu
Üyeliği’ne ise Yahya Üzdiyen seçilmiştir.
** Tamas Mayer 17.12.2009 tarihinde Gerhard Roiss’un yerine
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır.
93
yönetim kurulu
94
Hanzade Doğan Boyner
İmre Barmanbek
Yönetim Kurulu Üyesi
Mehmet Ergun Kuran
Yönetim Kurulu Üyesi
Hanzade Doğan Boyner, London School of Economics’ten Ekonomi dalında lisans derecesiyle mezun olduktan sonra, Londra’da Goldman Sachs
International’ın İletişim, Medya ve Teknoloji Grubu’nda Finansal Analist olarak
çalıştı; bu süre içinde şirket satın alma ve
birleşme konularında deneyim kazandı.
1999’da Columbia Üniversitesi’nden
MBA derecesi alan Hanzade Doğan Boyner, aynı yıl Türkiye’ye döndü ve internet
servis sağlayıcısı olarak hizmet veren
Doğan Online şirketini kurdu. Hanzade Doğan Boyner halihazırda, portföyünde Türkiye gazete pazarının yüzde
35’ini oluşturan Milliyet, Radikal, Posta
ve Fanatik gazeteleri bulunan Doğan
Gazetecilik’in Yönetim Kurulu Başkan
Yardımcısı ve Doğan Holding Yönetim
Kurulu Üyesi’dir. Hanzade Doğan Boyner,
Dünya Gazeteciler Birliği Yönetim Kurulu
Başkan Vekili, ayrıca Türk Sanayici ve İşadamları Derneği, Dış Ekonomik İlişkiler
Kurulu, Genç Başkanlar Organizasyonu,
Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı ve Kadın
Girişimcileri Derneği Üyesi’dir. Girişimlerinin bir parçası olarak, Türkiye’nin en
başarılı sosyal sorumluluk projelerinden
biri olan “Baba Beni Okula Gönder”
kampanyasını yürütmektedir. Hanzade
Doğan Boyner, Monte Carlo’da Ernst and
Young tarafından düzenlenen, “Dünyanın En Başarılı Girişimcisi” ödülünün verildiği ve 32 ülkeden 32 şirketin katıldığı
yarışmada yedi kişiden oluşan jürinin
başkanlığını yapmıştır. Hanzade Doğan
Boyner, Fortune dergisi tarafından 2007
yılında dünya çapında etkili iki Türk kadından biri olarak kabul edilmiştir.
1942 yılında doğan İmre Barmanbek,
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler
Fakültesi Ekonomi ve Finans Bölümlerinden lisans derecesiyle mezun oldu.
Kariyerine Maliye Bakanlığı’nda, Hesap
Uzmanları Kurulu Hesap Uzman Yardımcısı olarak başladı. 1969-1972 yılları arasında Devlet Planlama Teşkilatı
Teşvik Uygulama’da Planlama Uzmanı
olarak görev yapan İmre Barmanbek,
daha sonra Maliye Bakanlığı Hesap
Uzmanlığı’na terfi etti ve aynı zamanda Vergi Temyiz Komisyonu’nda üyelik
yaptı. Bakanlıktaki başarılı kariyerinin
ardından özel sektörde çalışmaya başladı. Koç ve Doğan Gruplarının ortak
girişimi olan Doğuş Akü’ye Finans Müdürü olarak katılan Barmanbek, daha
sonra aynı kuruluşta Genel Müdürlüğe
terfi etti. İş hayatına Doğan Holding’de
Mali Koordinatör olarak devam eden
Barmanbek, 1998 yılında Mali İşler
Grup Başkanı oldu. 1999-2002 yılları
arasında Genel Koordinatörlük ve Yönetim Kurulu Murahhas Üyeliği görevlerini yürüttü. Dinamik yönetim tarzı ve
katma değerli gelişmeye verdiği önemden dolayı 2001 yılında Dünya gazetesi
tarafından Türkiye’de “Yılın En İyi Kadın
Yöneticisi” ödülüne layık görüldü; ayrıca 2001 ve 2002 yıllarında üst üste iki
kez, Fortune dergisinin “Dünyanın En
Etkili Kadın Yöneticileri” değerlendirmesinde önce 33., daha sonra 22. sırada yer aldı. Barmanbek 2003 yılından
bu yana Doğan Holding’de Yönetim
Kurulu Başkan Vekilliği ve İcra Kurulu
Üyeliği görevlerini sürdürmektedir.
1955 yılında doğan Mehmet Ergun
Kuran, İngiltere Liverpool Kolej’deki
lise öğreniminin ardından Manchester
Üniversitesi Mühendislik Bölümü’nden
1978’de mezun oldu. 1980 yılında
Medan, Endonezya’da Schlumberger
Technical Services bünyesinde Jeofizik
Mühendisliği eğitimi aldı. 1994 yılına
kadar Schlumberger’in Orta ve Uzakdoğu Asya’da petrol çalışmalarının değişik kademelerinde görev yapan Kuran, 1994-1999 yılları arasında Türkiye
Petrol Rafinerileri A.Ş.’de (TÜPRAŞ) Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı
olarak görev yaptı. 2000-2006 yıllarında Demirören Şirketler Grubu’nda Genel Müdürlük, Demal A.Ş.’de Yönetim
Kurulu Üyeliği görevlerinde bulundu.
Yönetim Kurulu Üyesi
Faaliyet Raporu ‘09
Manfred Leitner
Daniel Turnheim
Stefan Waldner
1960 yılında doğan Manfred Leitner,
Viyana Ekonomi Üniversitesi’nde Ticari
Bilimler dalında gördüğü eğitimin ardından OMV Grubu Yurtdışı Faaliyetler
Departmanı’nda meslek hayatına başladı. Daha sonra aynı şirkette sırasıyla
Libya’da Finans Müdürlüğü, Arama
ve Üretim Projeleri Kalite Müdürlüğü,
Arama ve Üretimden Sorumlu Başanalistlik ve Başkontrolörlük, Rafinasyon
ve Pazarlamadan Sorumlu Kontrol Müdürlüğü, Üretim ve Tedarik-Rafinasyon
ve Pazarlamadan Sorumlu Müdürlük
görevlerinde bulundu. Leitner, 2003
yılından bu yana Arıtım-Dağıtım Optimizasyonu ve Tedarik İşkolundan Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak görev
yapmaktadır.
1975 yılında doğan Daniel Turnheim,
Viyana Üniversitesi’nde İş İdaresi eğitimi aldı. Profesyonel iş yaşamına 1999
yılında Amerikan teknoloji ve iletişim
firması ARTESYN Teknoloji’de İş Analisti olarak başladı. 2002 yılında katıldığı OMV Group’ta farklı pozisyon ve
görevlerde bulundu. Daha sonra OMV
İngiltere’de Kontrol Müdürü olarak çalışan Turnheim, 2003 yılından bu yana
OMV Ticari Kontrol Müdürü olarak görev yapmaktadır.
1977 yılında doğan Stefan Waldner, İş
İdaresi ve Uluslararası Yönetim eğitimi gördüğü Viyana Üniversitesi’nden
yüksek lisans derecesiyle mezun oldu.
Avrupa Topluluğu Yönetim Okulu’ndaki
eğitiminin ardından iş yaşamına
Almanya’da Uluslararası Yönetim Danışmanı olarak başladı. Daha sonra
Londra’da birleşme, şirket devirleri ve
sermaye yatırım işlemleri konusunda
danışmanlık hizmeti veren lider bir
Amerikan yatırım bankasında çalışan
Waldner, 2005 yılında OMV Ticari Birleşme ve Devralma Bölümü’ne katıldı. Waldner, 2009 yılından bu yana
OMV’de Ticari Gelişimden Sorumlu
Kıdemli Başkan Yardımcısı olarak görev
yapmaktadır.
Yönetim Kurulu Üyesi
Yönetim Kurulu Üyesi***
Yönetim Kurulu Üyesi***
denetim kurulu üyeleri
Aydın Günter
Üye
Ali Reha Müstecaplıoğlu
Üye
*** Daniel Turnheim ve Stefan Waldner,
17.12.2009 tarihinde Gerhard Roiss ve David
Charles Davies’in yerine Yönetim Kurulu Üyesi
olarak seçilmişlerdir.
95
üst yönetim
Melih Türker
Reha Talu
Ertan Çakır
1959 yılında doğan Melih Türker, İstanbul
Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden
mezun olduktan sonra, MBA ve yüksek lisansını ABD’deki Gannon Üniversitesi’nde
tamamladı. 1989 yılında ABD’li petrol devi
Exxon International’da Satış ve Pazarlama
Koordinatörü olarak göreve başlamasının
ardından akaryakıt sektöründe yaklaşık
yirmi yıl boyunca değişik birimlerde yöneticilik yaptı. 1991 yılında transfer olduğu
Shell Türkiye’de Bölge Müdür Yardımcısı
olarak görev yaptı. 1993’ten itibaren Shell
Ortadoğu, Dubai ve BAE bölgesinde satış
ve pazarlama faaliyetlerini yöneten Türker,
1996 yılında Türkiye’ye Satış ve Planlama
Müdürü olarak döndü; 1998 yılına kadar
Ticari Faaliyetler Satış Direktörlüğü görevini yürüttü. Aynı yıl Shell Türkiye Genel
Müdürlüğü’ne atanarak şirketin ilk Türk
genel müdürü unvanına sahip oldu. Beş
yıl sürdürdüğü bu görevin ardından 2003
yılında Shell Londra merkezine atanarak,
Shell Avrupa’nın Global Madeni Yağlar Genel Müdürlüğü’ne, 2005 yılında ise Shell
Avrupa Global Madeni Yağlar Stratejik İş
Ünitesi Genel Müdürlüğü’ne getirildi. Türker, Haziran 2007’den bu yana Petrol Ofisi
CEO’su olarak görev yapmaktadır.
Reha Talu, Orta Doğu Teknik
Üniversitesi
Mühendislik
Fakültesi Petrol ve Doğalgaz
Mühendisliği Bölümü’nde
lisans ve yüksek lisans öğrenimini tamamladı. Mobil şirketinin Rafinericilik ve Pazarlama Bölümlerinde yirmi yıl
görev yaptı; aynı dönemde
Mersin Ataş Rafinerisi’nde
Genel Müdür Yardımcısı
ve İngiltere Mobil Coryton
Rafinerisi’nde Operasyon
Müdürü olarak görev aldı.
Mobil ile BP’nin birleşmesi
üzerine Londra BP Rafinericilik ve Trading’de ve şirketin
Türkiye’deki İkmal Ofisi’nde
dört yıl boyunca üst düzey
yöneticilik yaptı. 2000 yılı
Ağustos ayında gerçekleşen
özelleştirmenin
ardından
Petrol Ofisi bünyesine katılan Talu, halen Tedarik Zinciri Yönetimi Direktörü olarak
görevini sürdürmektedir.
1956 yılında doğan Ertan
Çakır, Ankara İktisadi ve
Ticari İlimler Akademisi İşletme Bölümü’nden mezun
oldu. Yaklaşık otuz yıllık
kariyeri boyunca akaryakıt
sektöründe, ağırlıklı olarak
da perakende satışlar alanında görev aldıktan sonra
Petrol Ofisi’ndeki iş hayatına 1979’da başladı. 19841997 yılları arasında değişik
birimlerinde yöneticilik yaptığı Shell Türkiye’de 1998
yılında Perakende Müdürlüğü görevine atandı. 2003
yılında Shell International’ın
Akdeniz Perakende Bölgesi
İş Geliştirme Müdürlüğü’ne
transfer oldu. Bu pozisyonda, beş ülkeye dağılmış toplam 3.200 istasyondan oluşan perakende ağının satış
potansiyelini artırmak için
çalıştı; bölgeye ve ülkelere
özgü çözümler üretti. 2004
yılında Shell Türkiye’ye geri
döndü ve Shell-Turcas birleşmesinde Proje Yöneticisi
olarak görev aldı. 2006 yılında Doğan Holding’de Enerji
Grup Başkan Yardımcılığı
görevine atanan Çakır, Ağustos 2007’den bu yana Petrol
Ofisi’nde Perakende Satışlar
Direktörlüğü görevini sürdürmektedir.
CEO
96
Tedarik Zinciri Yönetimi
Direktörü
Perakende Satışlar
Direktörü
Faaliyet Raporu ‘09
Ogeday Çağatay
Dr. Mutluay Doğan
Coşkun Duru
Sezgin Gürsu
Ogeday Çağatay, İstanbul
Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İşletme Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan sonra, çalışma
yaşamına 1983 yılında Anadolu Endüstri Holding’de
Analist olarak başladı. Daha
sonra sırasıyla Ernst & Young
şirketinde Kıdemli Denetçi,
Normandy Gold şirketinde
Bölge Finans Kontrolörü olarak çalıştı. 1996 yılında katıldığı BP Türkiye bünyesinde
1996-2001 yılları arasında
Castrol Mali İşler Direktörü,
2001-2003 yılları arasında
İnsan Kaynakları Müdürü
olarak bulundu. 2003-2007
yılları arasında BP Mali İşler
Müdürlüğü görevini sürdüren Çağatay, Ekim 2007’den
bu yana Petrol Ofisi Finans
Direktörü olarak görev yapmaktadır.
1967 yılında doğan Mutluay Doğan, Orta Doğu Teknik
Üniversitesi
Mühendislik
Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde lisans,
aynı üniversitenin İşletme
Bölümü’nde yüksek lisans ve
Hacettepe Üniversitesi’nde
İşletme dalında doktora öğrenimini tamamladı. Mart
1991’de bünyesine katıldığı
Petrol Ofisi’nin çeşitli bölümlerinde çalışan Doğan,
Havacılık, Deniz Satışları,
Toptan Satışlar, Kamu, Gaz
ve İhracat Satışlarından Sorumlu Direktör olarak görev
yapmaktadır.
1973 yılında doğan Coşkun Duru, Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi İşletme
Bölümü’nden mezun olduktan sonra, çalışma yaşamına
1996 yılında Shell Türkiye’de
başladı. 2000 yılı Eylül ayında bünyesine katıldığı Petrol
Ofisi’nde sırasıyla Akaryakıt
Planlama, İstasyon Yatırım,
Strateji ve İş Geliştirme Bölümlerini kuran ve yöneten
Duru, Mart 2007’den bu
yana Denetim ve Yönetişim
Direktörü olarak görev yapmaktadır.
1966 yılında doğan Sezgin
Gürsu, Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olduktan sonra, yüksek lisansını ABD’de University of
Miami’de tamamladı. 1991
yılında Koç Holding’de başladığı çalışma yaşamında,
1992-1999 yılları arasında
Mobil Oil Türk A.Ş.’de madeni yağlar satış ve tedarik
zinciri
departmanlarında
çeşitli görevlerde bulundu.
2000 yılındaki Exxon Mobil
birleşmesinin ardından bu
şirketin satış bölümlerinde
üst düzey yönetici olarak
görev alan Gürsu, 2007 yılından bu yana Petrol Ofisi
bünyesinde çalışmaktadır.
Finans Direktörü
Ticari ve Endüstriyel
Satışlar Direktörü
Denetim ve Yönetişim
Direktörü
Madeni Yağ Grup Müdürü
97
Petrol Ofisi A.Ş.
TEMEL GÖSTERGELER
ÇIKARILMIŞ SERMAYE VE ORTAKLIK YAPISI
ÇIKARILMIŞ SERMAYE ÇIKARILMIŞ SERMAYE TAVANI
: 577.500.000 TL
: 750.000.000 TL
31 ARALIK 2009 İTİBARİYLE ORTAKLIK YAPISI
Ortaklar
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
OMV Aktiengesellschaft
Halka Açık
TL 304.520.667,80
196.350.000,00
76.629.332,20
%
52,73
34,00
13,27
Toplam 577.500.000,00 100,00
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. ve OMV Aktiengesellschaft’in İMKB’den yaptıkları hisse alımları neticesinde, 31 Aralık
2009 itibarıyla Şirket’teki hissedarlık oranları sırasıyla %54,17 ve %41,58’dir.
100
Faaliyet Raporu ‘09
2009 YILI PETROL OFİSİ HİSSE FİYATI
Petrol Ofisi / İMKB-100 Karşılaştırması (TL)
Petrol Ofisi
İMKB-100
55.000
8,00
50.000
7,00
Petrol Ofisi hisse
fiyatı 2009 yılında
2,48 - 7,55 TL
aralığında hareket
etmiştir.
6,00
45.000
4,00
35.000
Petrol Ofisi (TL)
İMKB-100 (TL)
5,00
40.000
3,00
30.000
2,00
TL
09
2.
31
.1
09
1.
30
.1
09
0.
31
.1
09
30
.0
9.
09
31
.0
8.
09
7.
31
.0
09
6.
30
.0
09
31
.0
5.
09
4.
30
.0
3.
31
.0
2.
28
.0
1.
31
.0
2.
.1
31
09
0,00
09
20.000
09
1,00
08
25.000
31 Aralık 2009
itibariyle Petrol
Ofisi hisse senedi
kapanış fiyatı
hisse başına
5,75 TL olarak
gerçekleşmiştir.
31 Aralık 2008
En Düşük
En Yüksek
Ortalama
31 Aralık 2009
2,63
26.864
2,48
23.036
7,55
52.825
5,04
37.490
5,75
52.825
Petrol Ofisi
IMKB-100
Petrol Ofisi / İMKB-100 Karşılaştırması (USD)
Petrol Ofisi
İMKB-100
40.000
5,50
35.000
5,00
4,50
30.000
4,00
25.000
3,50
20.000
3,00
15.000
Petrol Ofisi (ABD Doları)
İMKB-100 (ABD Doları)
Petrol Ofisi hisse
fiyatı 2009 yılında
1,50 - 5,05 ABD
doları aralığında
hareket etmiştir.
2,50
10.000
2,00
5.000
1,50
0
USD
Petrol Ofisi
İMKB-100
9
31
.1
2
.0
9
30
.1
1
.0
9
31
.1
0
.0
9
30
.0
9
.0
9
31
.0
8
.0
9
31
.0
7
.0
9
30
.0
6
.0
9
31
.0
5
.0
9
30
.0
4
.0
9
31
.0
3
.0
9
28
.0
2
.0
9
.0
.0
1
31
31
.1
2
.0
8
1,00
31 Aralık 2009
itibariyle Petrol
Ofisi hisse senedi
kapanış fiyatı
hisse başına 3,87
ABD doları olarak
gerçekleşmiştir.
31 Aralık 2008
En Düşük
En Yüksek
Ortalama
31 Aralık 2009
1,73
17.653
1,50
12.838,27
5,05
35.517,39
3,30
24.568
3,87
35.517
101
2009 YILI PETROL OFİSİ PİYASA DEĞERİ
Petrol Ofisi Piyasa Değeri (TL mn)
Petrol Ofisi piyasa
değeri 2009
yılında 1.430 4.360 milyon TL
aralığında hareket
etmiştir.
4.500
4.250
4.000
3.750
3.500
3.250
3.000
31 Aralık 2009
itibariyle Petrol
Ofisi piyasa
değeri 3.321
milyon TL olarak
gerçekleşmiştir.
2.750
2.500
2.250
2.000
1.750
1.500
TL (mn)
09
2.
31
.1
09
1.
.1
30
09
31
.1
0.
09
9.
30
.0
09
31
.0
8.
09
7.
31
.0
09
6.
30
.0
09
31
.0
5.
09
4.
30
.0
09
3.
31
.0
09
2.
28
.0
09
1.
.0
31
31
.1
2.
08
1.250
31 Aralık 2008
En Düşük
En Yüksek
Ortalama
31 Aralık 2009
1.518
1.430
4.360
2.911
3.321
Petrol Ofisi
Petrol Ofisi Piyasa Değeri (USD mn)
Petrol Ofisi piyasa
değeri 2009
yılında 864 2.915 milyon ABD
doları aralığında
hareket etmiştir.
3.000
2.750
2.500
2.250
2.000
31 Aralık 2009
itibariyle Petrol
Ofisi piyasa
değeri 998 milyon
ABD doları olarak
gerçekleşmiştir.
1.750
1.500
1.250
1.000
USD (mn)
Petrol Ofisi
102
09
2.
.1
31
09
1.
.1
30
0.
09
.1
31
9.
09
.0
30
09
31
.0
8.
09
7.
.0
31
09
6.
.0
30
09
5.
.0
31
09
4.
30
.0
09
3.
.0
31
09
2.
.0
28
09
1.
.0
31
31
.1
2.
08
750
31 Aralık 2008
En Düşük
En Yüksek
Ortalama
31 Aralık 2009
998
864
2.915
1.908
2.233
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş. İŞTİRAKLERİ
PETROL OFİSİ A.Ş.
ERK PETROL
MARMARA
DEPOCULUK
KIPET
PO ALTERNATİF
YAKITLAR
PO GAZ
İLETİM
PO GEORGIA
PO AKDENİZ
RAFİNERİSİ
PO ARAMA
ÜRETİM A.Ş.
%99,96
%89,97
%52,00
%99,89
%99,75
%100,00
%99,99
%99,96
Akaryakıt dağıtım
Depo hizmeti
Akaryakıt dağıtım
LNG satışı
LNG iletimi
Akaryakıt dağıtımı
Rafinaj
Arama Üretim
ERK PETROL YATIRIMLARI A.Ş.
Sermayesi 20.000.000 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
Doğan Enerji Yatırımları
Çelik Enerji Üretim A.Ş.
Doğan Otomobilcilik Tic. ve San.
%99,96
%0,01
%0,01
%0,01
%0,01
Faaliyet Konusu: Yurtiçinden ve yurtdışından akaryakıt, petrol ve petrol ürünleri ile LPG ve benzeri diğer her türlü ürünü
temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ
ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve
perakende satışını, ithalini ve ihracatını yapmaktır.
MARMARA DEPOCULUK A.Ş.
Sermayesi 53.500.000 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
Petline Petrol Ürünleri Tic. A.Ş.
PO Akdeniz Rafinerisi
Doğan Enerji Yatırımları A.Ş.
ERK Petrol Yatırımları A.Ş.
%89,97
%10,00
%0,01
%0,01
%0,01
Faaliyet Konusu: 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Piyasası Yönetmeliği ile bunlarla ilgili mevzuatta ve yapılan
herhangi bir ek ve/veya ek yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda; petrol piyasasında faaliyette bulunanların
stok ve işletme ihtiyaçlarını karşılamak üzere üçüncü şahısların mülkiyetinde bulunan dökme petrol ürünlerinin ve ambalajlı
madeni yağ ve müstahzarların depolanması ve genel antrepo işleticiliği faaliyetinde bulunmak.
KIBRIS TÜRK PETROLLERİ LTD.
Sermayesi 2.784.474 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
%52,00
Türk Cemaat Meclisi Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı %48,00
Faaliyet Konusu: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kurulmuş olup akaryakıt dağıtım faaliyeti gerçekleştirmektedir.
103
PETROL OFİSİ ALTERNATİF YAKITLAR TOPTAN SATIŞ A.Ş. (POAY)
Sermayesi 8.000.000 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. Doğan Enerji Yatırımları A.Ş.
Çelik Enerji Üretim A.Ş. ERK Petrol Yatırımları A.Ş.
%99,89
%0,02
%0,02
%0,04
%0,02
Faaliyet Konusu: Türkiye içinde ve/veya dışında doğal gaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir
şekilde geliştirmek, doğalgaz, sıvılaştırılmış doğalgaz ve benzeri ürünleri yurtiçinden temin etmek veya ithal etmek, Türkiye
içinde ve/veya dışında satmak ve pazarlamak, dağıtımını tanzim etmek, depolanması ve kullanımı için gerekli düzenlemeleri
yapmak üzere kurulmuştur.
PETROL OFİSİ GAZ İLETİM A.Ş. (POGİ)
Sermayesi 4.000.000 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. Doğan Enerji Yatırımları A.Ş.
Çelik Enerji Üretim A.Ş.
ERK Petrol Yatırımları A.Ş.
%99,75
%0,05
%0,05
%0,10
%0,05
Faaliyet Konusu: Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir
şekilde geliştirmek, Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında sıvılaştırılmış doğalgaz, sıkıştırılmış doğalgaz ve
doğalgaz iletim, dolum, taşıma ve teslim faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetlere yönelik taşıma vasıtaları ile tesislerin
projelendirilmesi, inşası ve işletmesini yürütmek, Türkiye içinde doğalgaz piyasasında faaliyette bulunan şirketler ile teslim
ve taşıma sözleşmeleri yapmak ve teslim aldığı doğalgazı nakil vasıtaları ile taşımak ve bu ürünlerin ürünün depolanması ve
kullanımı için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur.
PETROL OFİSİ GEORGIA LTD. ŞTİ.
Sermayesi 2.000.000 USD
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
%100
Faaliyet Konusu: Yurtiçi ve yurtdışı piyasalardan petrol ürünlerinin temini, depolanması, dağıtımı ve Gürcistan’da satışı
amacıyla kurulmuştur.
104
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ AKDENİZ RAFİNERİSİ SAN. TİC. A.Ş.
Sermayesi 50.000.000 TL Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
POAY
POGİ
Doğan Enerji Yatırımları A.Ş.
ERK Petrol Yatırımları A.Ş.
%99,9992
%0,0002
%0,0002
%0,0002
%0,0002
Faaliyet Konusu: Ham petrol rafinajı, her çeşit ham petrol ve petrol ürünlerinin temini, ihracı, ithal edilmesi ve depolanması,
sahibi bulunduğu, iştirak ettiği veya işlettiği rafinerilerde ham petrol veya yarı mamul petrol işlemek, bunlardan her çeşit
petrol ürünü, ara ürün ve yan ürünleri elde etmek, ham petrolün işlenmesiyle elde edilen ürünleri depolamak, paçallamak,
ihraç etmek, bunun için gerekli her türlü araç, gereç, malzeme, madde ve tesisleri yapmak, kurmak, temin veya tedarik
etmek, yurtiçindeki ve/veya yurtdışındaki rafinerilerde, ham petrol işlemek ve/veya işletilmesini sağlamak.
PETROL OFİSİ ARAMA ÜRETİM SAN. ve TİC. A.Ş.
Sermayesi 5.000.000 TL
Ortaklık Yapısı
Petrol Ofisi A.Ş.
ERK Petrol Yatırımları A.Ş.
PO Akdeniz Rafinerisi
Doğan Enerji Yatırımları A.Ş.
Mehmet KÖKSAL
%99,96
%0,01
%0,01
%0,01
%0,01
Faaliyet Konusu: Petrol Kanunu ve ilgili mevzuat ile düzenlenen konularda arama, üretim, geliştirme, taşıma, pazarlama,
satış işleri ve yeraltı endüstriyel hammaddeler ile sınırlı kalmamak üzere yurtiçinde her çeşit hidrokarbon, yağ ile çözünmüş
serbest gazlar, karbondioksit ve kömür metan gazları ile olarak kıyı ötesi ve karalarda faaliyette bulunmak. Yurtdışında
arama, işletme ruhsatları almak.
105
BAŞLICA FİNANSAL GÖSTERGELER
ÖZET FİNANSALLAR (TL)
2007
2008
2009
Dönen Varlıklar
Duran Varlıklar
Toplam Varlıklar
2.475.760.056
3.310.412.101
5.786.172.157
3.382.641.971
3.552.446.928
6.935.088.899
3.185.449.277
3.747.699.733
6.933.149.010
Kısa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Ana Ortaklık Dışı Paylar
Özsermaye
1.576.350.980
1.559.290.918
4.602.888
2.645.927.371
2.289.102.864
1.892.553.891
6.396.477
2.747.035.667
2.399.694.213
1.518.688.797
16.180.137
2.998.585.863
13.479.745.446
923.257.497
532.110.408
644.415.941
310.708.212
17.194.444.698
1.204.270.390
812.040.084
933.348.088
100.906.803
14.094.912.129
1.016.021.464
628.174.959
782.334.306
287.355.386
Net Satışlar
Brüt Kâr
FVÖK
FVAÖK
Net Dönem Kârı
FVÖK: Faiz ve vergi öncesi kâr
FVAÖK: Faiz, vergi ve amortisman öncesi kâr
FVAÖK: FVÖK+Amortisman
ÖNEMLİ ORANLAR
2007
2008
2009
6,85
4,78
2,31
7,00
5,43
0,59
7,21
5,55
2,04
Özsermaye Getirisi (%)
Kullanılan Sermayenin Ortalama Getirisi* (%)
12,44
15,21
3,73
25,29
9,96
19,17
FVAÖK/Net Faiz Gideri (x)
-90,6
8,5
7,3
Hisse Başına Kâr
0,565
0,175
0,498
Brüt Kâr Marjı (%)
FVAÖK Marjı (%)
Net Kâr Marjı (%)
* Kullanılan sermayenin ortalama getirisinin hesaplanmasında FVÖK, şerefiye amortismanına göre düzeltilmiştir.
Özsermaye Getirisi: Net Kâr/Ortalama Özsermaye
Kullanılan Sermayenin Ortalama Getirisi: FVÖK (1-vergi oranı)/Ortalama Kullanılan Sermaye
Kullanılan Sermaye: Net Borç + Özsermaye + Azınlık Payı
Net Borç: Eurobond + Murabaha + Banka Kredileri + Finansal Leasing - Nakit
106
Faaliyet Raporu ‘09
YATIRIM HARCAMALARI* (milyon ABD doları)
233
222
173
153
2006
2007
2008
2009 yılında yatırım harcamalarının büyük
çoğunluğunu perakende ve arama üretim alanında
yapılan yatırımlar oluşturmuştur. Toplam yatırım
harcamaları 222 milyon ABD doları seviyesinde
gerçekleşmiştir.
2009
* Nakit Akım Tablosundan alınmıştır
NET SATIŞLAR (milyon ABD doları)
2009 yılında net satışlar petrol fiyatlarındaki azalış ve
pazardaki daralmaya paralel olarak, dolar kurlarındaki
dalgalanmanın da büyük etkisiyle 2008’e göre düşüş
göstermiştir.
13.251
10.366
9.615
2006
9.119
2007
2008
2009
FVAÖK (milyon ABD doları)
2009 yılında tavan fiyat uygulaması ve global
dalgalanmalardan ötürü FVAÖK 2008 yılına göre
düşüş göstermiştir.
719
506
496
421
2006
2007
2008
2009
107
TOPLAM VARLIKLAR (milyon ABD doları)
4,968
4,586
4,605
2008
2009
2009 yılında toplam varlıklar TL bazında %0,03 ABD
doları bazında %4,1 oranında artmış ve 4.605 milyon
seviyesine ulaşmıştır.
4,289
2006
2007
KULLANILAN SERMAYENİN ORTALAMA GETİRİSİ
2002 yılındaki birleşmeden bu yana düzenli olarak
yükselen sermayenin ortalama getirisi 2009 yılında
global piyasaların etkisiyle bir miktar düşüş göstermiştir.
%25,3
%19,2
%14,1
2006
108
%15,2
2007
2008
2009
Faaliyet Raporu ‘09
FAALİYET GÖSTERGELERİ
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE PAZAR PAYLARI
Petrol Ofisi
%45,7
Petrol Ofisi
%27,9
Petrol Ofisi
%23,5
Petrol Ofisi
%18,1
Diğer
%54,3
Diğer
%72,1
Diğer
%76,5
Diğer
%81,9
Siyah Ürünler
Motorin
Benzin
Oto LPG
Kaynak: PETDER
PETROL OFİSİ PAZAR PAYLARI (ÖZELLEŞTİRME ÖNCESİ VE SONRASI)
(%)
1997
1998
1999
2000
Temmuz
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Motorin
42,1
39,1
33,8
28,8
29,0
35,1
36,9
36,0
35,8
34,9
33,6
29,9
28,3
27,9
Benzin
28,5
24,7
24,5
19,2
19,9
25,6
27,1
26,4
25,6
25,7
25,8
24,4
24,2
23,5
42,1
Motorin
39,1
35,1
33,8
28,8
28,5
24,7
25,6
19,2
36,0
27,1
26,4
1998
1999
34,9
25,6
Benzin
33,6
25,7
25,8
28,3
27,9
24,4
24,2
23,5
2007
2008
2009
19,9
Özelleştirme öncesi
1997
35,8
29,9
29,0
24,5
36,9
Özelleştirme sonrası
2000
Temmuz
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
109
TOPLAM TALEP
Talep Kırılımı (milyon ton)
Motorin
Oto LPG + Benzin
Jet A1*
Siyah Ürünler
Madeni Yağlar
LNG*
Toplam Talep
2008
14,02
4,41
2,16
2,76
0,33
0,35
24,03
2009
13,47
4,54
2,25
1,92
0,28
0,35
22,80
09/08 (%)
-3,9
2,9
4,2
-30,5
-16,6
0,0
-5,1
* Şirket tahminidir.
2008
Madeni Yağlar
%1,4
2009
Madeni Yağlar
%1,2
LNG*
%1,5
Siyah Ürünler
%11,5
LNG*
%1,5
Siyah Ürünler
%8,4
Jet A1*
%9,9
Jet A1*
%9,0
Oto LPG
+Benzin
%19,9
Oto LPG
+Benzin
%18,4
Motorin
%58,3
Kaynak: PETDER ve Petrol Ofisi
Motorin hacmine kerosen dahildir
Motorin
%59,1
Kaynak: PETDER ve Petrol Ofisi
Motorin hacmine kerosen dahildir
PETROL OFİSİ SATIŞ HACMİ
Petrol Ofisi Ürün Kırılımı (milyon ton)
Motorin
Oto LPG + Benzin
Jet A1
Siyah Ürünler
Madeni Yağlar
LNG
Toplam Talep
2008
3,97
0,96
1,54
1,65
0,08
0,07
8,27
2008
Madeni Yağlar
%1,0
Oto LPG
+Benzin
%11,6
Kaynak: PETDER ve Petrol Ofisi
Motorin hacmine kerosen dahildir
110
09/08 (%)
-5,2
-2,0
5,8
-46,8
-13,3
-2,8
-11,1
2009
Madeni Yağlar
%0,8
Siyah Ürünler
%11,9
LNG
%0,9
Siyah Ürünler
%19,9
Jet A1
%18,6
2009
3,79
0,94
1,63
0,88
0,07
0,07
7,35
Motorin
%48,0
LNG
%0,9
Jet A1
%22,2
Motorin
%51,2
Oto LPG
+Benzin
%12,8
Kaynak: PETDER ve Petrol Ofisi
Motorin hacmine kerosen dahildir
Faaliyet Raporu ‘09
OTO - LPG
Petrogaz İstasyonları
2006
805
2007
804
2008
720
2009
654
504
465
320
PO/gaz İstasyonları
190
438
1.321
Toplam İstasyonlar
1.459
1.498
1.623
1.641
Sözleşmeli İstasyonlar
Toplam Pazar Payı (%)*
20,0
20,3
Toplam Pazar (000mt)*
1.784
2.007
2.111
2.300
* Kaynak: PETDER
1.459
1.498
19,1
1.623
18,1
1.641
%100
%80
%60
%40
%20
%0
2006
2007
Sözleşmeli İstasyonlar
2008
Petrogaz İstasyonları
2009
PO/gaz İstasyonları
MADENİ YAĞ
Ton (000mt)
2006
2007
2008
2009
Üretim
103,7
92,0
85,3
71,1
96,7
76,7
69,8
60,1
9,4
12,4
12,9
11,7
106,1
89,2
82,7
71,8
Yurtiçi Satışlar
İhracat
Toplam Satışlar
111
İTHALAT ORANLARI
(%)
2006
2007
2008
2009
Kurşunsuz Benzin
54
44
0
0
Motorin
51
51
54
57
Jet A-1
17
8
0
0
Beyaz Ürünler
44
40
37
36
Beyaz Ürünler**
18
19
7
4
Ortalama
40
35
30
32
*
* Beyaz Ürünler: Benzin, motorin, jet yakıtı, kerosen
** Siyah Ürünler: Fuel oil, kalorifer yakıtı
2009 YILI ÜRÜN FİYATLARI
Kurşunsuz
Benzin (95)
Kurşunsuz
Benzin (97)
K. Motorin
Motorin
Fuel Oil No. 6
Brent (Dtd)
USD/Varil
2008 Yıl Sonu
2,75
2,82
2,34
2,42
0,89
36,55
2009 Yıl Sonu
3,64
3,67
2,88
3,02
1,40
77,67
32
30
23
25
57
113
Perakende Satış Fiyatı
(KDV Dahil) TL
09/08 (%)
2009 YILI BRENT FİYATLARI
Brent (Dtd)
ABD Doları/Varil
80
75
11.06.2009
71,46
70
65
60
55
31.12.2008
36,55
50
31.12.2009
77,67
13.07.2009
58,59
23.03.2009
51,88
18.11.2009
78,86
07.08.2009
74,49
29.09.2009
64,32
45
40
112
Aralık-09
Kasım-09
Ekim-09
Eylül-09
Ağustos-09
Temmuz-09
Haziran-09
Mayıs-09
Nisan-09
Mart-09
Şubat-09
Ocak-09
Aralk-08
35
Petrol Ofisi A.Ş.
KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ
UYUM RAPORU
1. KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNE
UYUM BEYANI
Petrol Ofisi, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 04.07.2003
tarihinde kabul ederek açıkladığı Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ni benimsemekte ve Şirket çıkarları için en iyi
hizmeti verecek uygulama ve ilkeleri geliştirmeyi hedeflemektedir. Petrol Ofisi, Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni
eşitlik, bağımsızlık, disiplin, şeffaflık, sosyal sorumluluk, hesap verebilirlik ve sorumluluk kavramları çerçevesinde geliştirmektedir. Şirketimiz 31.12.2009 tarihinde sona eren faaliyet döneminde aşağıda belirtilen
hususlar dışında, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından
yayınlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uymakta ve
bunları uygulamaktadır.
Şirketimiz Ana Sözleşmesi’nde,
•• Özel denetçi atanması talebinin bireysel bir hak
olarak kullanılabilmesi,
•• Yönetim Kurulu’na bağımsız üye atanması,
•• Menfaat sahiplerinin şirket yönetimine katılımının sağlanması,
•• Yönetim Kurulu üye seçiminde birikimli oy sistemi uygulanması,
•• Kâr dağıtım politikası,
•• Şirketin sermaye ve yönetim yapısı ile mal var-
lığında değişiklik meydana getiren bölünme ve
hisse değişimi, önemli tutardaki maddi/maddi
olmayan varlık alım satımı, kiralanması veya
kiraya verilmesi veya bağış ve yardımda bulunulması ile üçüncü kişiler lehine kefalet, ipotek
gibi teminat verilmesine ilişkin kararların Genel
Kurul’da alınması
gibi hususlar yer almamaktadır. Bu durum herhangi
bir çıkar çatışmasına neden olmamıştır.
cı İlişkileri Müdürlüğü tarafından cevap verilmekte ve
yönetim ile pay sahibinin sürekli iletişim halinde olması sağlanmaktadır. Müdürlük, Yönetim Kurulu’na doğrudan raporlama yapmaktadır.
Müdürlüğün başlıca faaliyetleri:
•• Şirket ile ilgili kamuya açıklanmamış, ticari sır
niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, pay sahiplerinin şirketle ilgili yazılı ve sözlü bilgi taleplerini ilgili mevzuat çerçevesinde yanıtlamak,
•• Pay sahiplerine ilişkin kayıtların sağlıklı, güvenli
ve güncel tutulmasını sağlamak,
•• Genel Kurul toplantılarının yürürlükteki mevzu-
ata ve Esas Sözleşme’ye uygun yapılmasını sağlamak,
•• Genel Kurul toplantıları için gerekli olan dokümanları hazır bulundurmak; Genel Kurul toplantılarına ilişkin sonuçların kaydını tutmak; talep
eden pay sahiplerine Genel Kurul toplantılarına
ilişkin sonuçları iletmek,
•• Mevzuat ve şirketin bilgilendirme politikası dahil, kamuyu aydınlatmayla ilgili her türlü hususu
gözetmek ve izlemek,
•• Sermaye piyasası faaliyetlerini yürütmek (Özel
Durum Açıklamaları, SPK ve İMKB ilişkileri, sermaye artırımı, halka arz, temettü ödemeleri
vb.),
•• Şirket’in finansal, operasyonel ve yönetsel bo-
yutlardaki önemli değişikliklerini yerli/yabancı
yatırımcılara tek kaynaktan ve zamanında ulaştırmak için gerekli dokümanları hazırlamak ve
yatırımcıların bilgilendirilmesini sağlamak,
•• Şirket’in piyasa değerini yükseltecek yeni stra-
tejilerin ve kararların yaratacağı finansal katkıların ortaya çıkarılmasını sağlamak ve bu katkıların yatırım çevreleri tarafından pozitif olarak
algılanabilmesi için gerekli çalışmaları yapmak,
•• Şirket’in uluslararası piyasalarda bilinirliğini ve
2. PAY SAHİPLERİ
2.1. Pay Sahipleriyle İlişkiler Birimi
Ana Sözleşmemiz ve ilgili mevzuat çerçevesinde pay
sahiplerinin haklarını korumaya yönelik tüm yükümlülüklerini titizlikle yerine getirmeyi prensip edinmiş
olan Şirketimiz bünyesinde, pay sahiplerinin sorularına doğru, tam ve zamanında cevap verebilmek için
bir Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü mevcuttur (iletişim
adresi: [email protected]). Ticari sır niteliğinde olmayan tüm sorulara eşitlik, şeffaflık, hesap
verilebilirlik ve sorumluluk ilkeleri gözetilerek Yatırım114
tercih edilebilirliğini artırma, avantajlı yönlerini
ön plana çıkarma ve gelişmekte olan piyasalarda Petrol Ofisi’ni diğer şirketlere göre daha tercih edilebilir konuma getirme hususunda gerekli roadshow, telekonferans, e-mail, faks, analist
sunumları, direkt bilgilendirme ve açıklama/duyuru gibi çeşitli enstrümanları kullanmak veya
kullanılmasını sağlamak,
•• Analistlerin raporlama ve modellemelerinde ih-
tiyaç duydukları finansal ve operasyonel verileri
temin etmek ve raporların yayınlanmasından
önce istenildiğinde kontrol edilmesini ve varsa
hatalı yönlerinin düzeltilmesini sağlamak,
Faaliyet Raporu ‘09
•• Mevcut pay sahiplerinin dağılımını çıkarmak;
yatırımcıların detay bilgilerinden oluşan bir veri
tabanı hazırlamak; söz konusu veri tabanının
belirli sürelerde revizyonunu gerçekleştirmek
ve potansiyel yatırımcıların ortaya çıkarılması
için şirket dışı imkânlar da dahil her türlü enstrümanın kullanılmasını sağlamak ve İMKB’de
işlem gören Petrol Ofisi A.Ş. hisselerindeki yabancı/yerli kompozisyonunu, işlem hacmindeki
önemli değişiklikleri takip ederek, gerektiğinde
üst makama bilgi ve öneri sunmak,
•• Petrol sektörüyle ilgili mevcut ve olası gelişme-
leri izleyen yerli/yabancı araştırma ve yatırım
kuruluşlarının yapmış olduğu sektör analizlerini ve raporlarını takip ederek değerlendirmek;
bu bilgileri Şirket’te kullanılan mevcut verilerle
karşılaştırıp avantajlı ve zayıf yönleri belirleyerek üst yönetime rapor sunmak,
•• Şirket’in yurtiçi/yurtdışı tanıtım ve bilgilendir-
me toplantıları için gerekli sunumların hazırlanmasını ve güncellenmesini sağlamak; ilgili
toplantılarda yatırımcılardan gelebilecek muhtemel sorulara yanıt oluşturabilecek belgeleri
ilgili birimlerle birlikte koordinasyon içinde hazırlamak,
•• Şirket’in bağımsız denetim kuruluşu tarafından
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na
(UFRS) göre hazırlanan finansal raporlarının hazırlık aşamasında bağımsız denetim kuruluşuna
katkıda bulunmak; hazırlanan finansal tabloları
bir özet şeklinde yorumlayarak yerli/yabancı yatırımcılara sunmak ve UFRS raporları ve sonuçları ile ilgili potansiyel sorulara yanıt olabilecek
belge ve bilgileri hazırlamak.
Dönem içinde pay sahiplerimizce yapılan başvuruların
tamamı yürürlükteki mevzuat çerçevesinde cevaplandırılmıştır. 2009 yılında pay sahibi haklarının kullanımıyla ilgili olarak Şirketimize intikal eden yazılı veya
sözlü bir şikâyet veya Şirket aleyhine açılan idari/kanuni bir takip bulunmamaktadır.
Pay sahipleriyle iletişim, mevzuat ve Şirket içi düzenlemeler paralelinde görsel basın, yazılı basın, mektup,
telefon ve internet kanalıyla gerçekleştirilmiştir.
2.2. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklarının
Kullanımı
2009 yılı içerisinde Şirketimize yönelik bilgi talepleri,
dönem içinde gerçekleştirilen sermaye artırımı ve eski
tertip hisse senedi işlemlerine ilişkin konularda yoğun-
laşmıştır. Şirketimizin eski tertip hisse senetlerine ilişkin tüm işlemlerin, konusunda uzman kişilerce daha
güvenli koşullarda yapılması ve yurt çapında yaygın
olan pay sahiplerimizin haklarını daha kolay kullanmaları amacıyla Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından gerçekleştirilmesine devam edilmiştir. 2009 yılında 59 pay sahibi, yeni pay alma ve temettü haklarını kullanabilmek
ve diğer konularda bilgi almak için tarafımıza başvurmuş olup kendilerine gerekli tüm bilgiler zamanında
ve eksiksiz olarak verilmiştir. Pay sahipleri, eski tertip
hisse senetlerine ilişkin işlemler için Türkiye İş Bankası
A.Ş.’ye yönlendirilmiştir. Nakit kâr payı ödemeleri ise
Şirketimiz tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu işlemlerin
nasıl gerçekleştirileceği ve gerekli tüm iletişim bilgileri
detaylı olarak özel durum açıklaması şeklinde kamuya
duyurulmuş olup, ayrıca Şirketimizin web sayfasında
da yer almaktadır.
Pay sahiplerinin bilgi edinme haklarını kullanmalarının
temini amacıyla, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde,
ticari sır niteliğinde sayılmayan bilgiler, Türkiye çapında yayın yapan gazetelerde yapılan duyurular ve
Sermaye Piyasası Kurulu tebliği uyarınca Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan özel durum açıklamalarıyla duyurulmaktadır.
Bilgi alma ve inceleme hakkının kullanımında eşitlik
ilkesi çerçevesinde hareket edilmekte, pay sahipleri
arasında ayrım yapılmamaktadır. Bu nedenle yukarıda belirtilen hususlar Şirketimizin www.poas.com.tr
internet adresinde kamuoyunun bilgisine açıktır. Pay
sahiplerinin bilgi edinme haklarını kullanmalarındaki etkinliğin ve güncelliğin temini amacıyla Şirketimiz
internet sayfasında “Yatırımcı İlişkileri” adı altında ayrıca düzenlenmiş ve sürekli güncel tutulan bir bölüm
bulunmaktadır.
2009 yılında gerçekleştirilen Genel Kurul ile sermaye
artırımına ilişkin tüm duyurular yurt çapında yayın yapan gazetelerde ve web sayfasında yer almıştır.
Azınlık pay sahiplerinin Genel Kurul’dan özel denetçi
atanmasını talep etme hakları, yasal mevzuat çerçevesinde düzenlenmiştir. Şirketimiz Esas Sözleşmesi’nde
özel denetçi atanmasına ilişkin ayrıca bir düzenleme
bulunmamakta olup, özel denetçi tayinine ilişkin olarak dönem içerisinde herhangi bir talep olmamıştır.
28.11.2005 tarihinde borsada işlem gören şirketlerin
hisse senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde
kaydileştirilmesine geçilmiş olup, Şirketimizin Takasbank nezdinde fiziken saklanan halka açık hisse senetleri ile halka kapalı olan hisse senetlerinin kaydileştirilmesi işlemleri tamamlanmıştır.
115
2.3. Genel Kurul Bilgileri
2.4. Oy Hakları ve Azınlık Hakları
Olağan Genel Kurul Toplantısı 22.04.2009 tarihinde
yapılmıştır. Toplantı nisabı, %94 olarak gerçekleşmiştir. Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda Şirket’in sermayesinin 577.500.000 TL’ye yükseltilmesi onaylanmış,
bilanço ve gelir tabloları onaylanmış, Yönetim Kurulu
ve Denetim Kurulu üyeleri ibra edilmiştir.
Şirketimizde oy hakkının kullanılmasını zorlaştırıcı uygulamalardan kaçınılmakta, her pay sahibinin oy hakkını en kolay biçimde kullanması sağlanmaktadır. Ana
Sözleşmemiz uyarınca her payın bir oy hakkı vardır.
Şirketimiz oy hakkı üzerinde imtiyaz bulunmamaktadır. Şirketimizle karşılıklı iştirak ilişkisi içinde bulunan
pay sahibi yoktur.
Genel Kurulların gündemleri, yeri, tarihi, vekâleten oy
kullanma formu, ilgili yıla ait bilanço, gelir tablosu ile bağımsız denetim raporu özeti, Şirket Ana Sözleşmesi’nin
son halinin Genel Kurul toplantısından en az 15 gün önce
şirket merkezinde pay sahiplerinin incelemesine sunulacağı, Genel Kurul’a katılabilmeleri için pay sahiplerinin
toplantı tarihinden en az bir hafta önce Şirketimize başvurarak toplantı giriş kartı almaları gerektiği, vekâleten
temsil halinde noter tasdikli vekâletnamelerini şirkete
tevdi etmeleri gerektiği gibi konular Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, Türkiye çapında yayın yapan iki gazete ve
İMKB’ye yapılan özel durum açıklamaları ile ilan edilmiştir. Nama yazılı hisse senedi sahiplerine davet, iadeli
taahhütlü posta aracılığıyla gönderilmiştir.
Genel Kurul bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşu sistemine
girilmiş ve toplantılara katılmak isteyen pay sahiplerinin son derece kolay bir şekilde gerekli başvuruları
yapması mümkün olmuştur.
Genel Kurul toplantıları öncesinde, toplantılara katılacak tüm yerli ve yabancı yatırımcıların temsilcilerine
gündeme madde ekletmek isteyip istemedikleri sorulmuş, ancak bu konuda herhangi bir talep gelmemiştir.
Genel Kurul toplantısı sırasında pay sahiplerine soru sorma hakkı tanınmış, ancak herhangi bir soru ile karşılaşılmamıştır. Genel Kurul toplantısında pay sahipleri tarafından herhangi bir öneride bulunulmamıştır. 2008 yılında
çeşitli kurum ve kuruluşlara yapılan bağış konusunda
toplam 1.054.926 adet payı temsil eden küçük pay sahibi temsilcileri olumsuz görüşlerini bildirmişlerdir.
Şirket’in Genel Kurul tutanakları, gündemler ve ilanlar
Şirketimizin internet sitesinde “Yatırımcı İlişkileri” bölümünde yer almaktadır.
Şirket’in bölünme, önemli tutarda mal varlığı satımı,
alımı veya kiralanması gibi önemli nitelikteki kararlar
ilgili mevzuat ve Ana Sözleşme hükümleri çerçevesinde alınmaktadır.
Şirketimiz Genel Kurul toplantıları ortaklar ve şirket
çalışanları hariç, diğer menfaat sahipleri ile medyaya
açık olarak düzenlenmemektedir.
116
Şirket Ana Sözleşmesi’nde azınlık paylarının yönetimde temsiline dair bir husus bulunmamakta olup,
uygulaması Şirketimiz açısından ihtiyari olan Genel
Kurul’da birikimli oy kullanma yöntemine yer verilmemektedir.
2.5. Kâr Dağıtım Politikası ve Kâr
Dağıtım Zamanı
Şirketimiz kâr dağıtımı yükümlülüğünü Sermaye Piyasası Mevzuatı ile Ana Sözleşme’sinde belirlenmiş olan
usul ve esaslar dahilinde tam ve zamanında yerine getirmektedir.
2007 yılında, “Şirketimizin uymakla yükümlü olduğu
mevzuat ile Genel Kurul kararları çerçevesinde finansal piyasalardaki temel ekonomik göstergeler dikkate
alınarak ve Şirket’in finansal yapısının optimizasyonuna imkân verecek şekilde, oluşacak kâr payı, nakit ve/
veya bedelsiz hisse senedi şeklinde pay sahiplerine
dağıtılır” şeklinde belirlenen Şirket kâr dağıtım politikasının 2007 ve izleyen yıllarda da sürdürüleceği bilgisi
Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda ortakların bilgisine
sunulmuştur.
2009 yılı içinde pay sahiplerine nakit kâr payı dağıtılmamış olup, sermayenin 550.000.000 TL’den 577.500.000
TL’ye çıkarılması nedeniyle çıkarılmış sermayenin %5’i
oranında bedelsiz hisse senedi verilmiştir. Şirket kârına
katılımda bir imtiyaz bulunmamaktadır.
2.6. Payların Devri
Hamiline yazılı hisse senetlerinin devri herhangi bir kısıtlamaya tabi değildir. A Grubu nama yazılı hisselerin
veya B Grubu nama yazılı hisselerin devrinde ise OMV
Aktiengesellschaft ile Doğan Şirketler Grubu Holding
A.Ş. arasındaki hisse satış sözleşmesinden kaynaklanan “Devreden devretmeyenden izin almalıdır” gibi
bazı şartlar mevcuttur. Nama yazılı payların devir koşulları detaylı biçimde Ana Sözleşme’nin 8. maddesinde yer almaktadır.
Faaliyet Raporu ‘09
3. KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK
3.1. Şirket Bilgilendirme Politikası
Şirketimiz, hissedarlarımızı ve yatırımcıları ilgili mevzuat kapsamında SPK ve İMKB tarafından belirlenen
esaslar çerçevesinde bilgilendirmektedir. Ticari sır
niteliğinde veya henüz kamuya açıklanmamış bilgiler
hariç Şirket’le ilgili finansal ve operasyonel bilgilerin
paylaşılması amacıyla Şirket genel merkezinde faaliyetlere ve mali sonuçlara ilişkin bilgilendirme toplantıları düzenlemekte ve raporlar yayınlamaktadır. Şirketimiz üst yönetiminin sunum yaptığı bu toplantılara
yatırımcılar, analistler ve basın mensupları davet edilmektedir. Şirket raporlarımız analistlere ve yatırımcılara gönderilmekte ve Petrol Ofisi internet sitesinde yayınlanmaktadır. Mevzuatla belirlenen hususların dışında kalan, ancak önemli değişiklik veya gelişme olarak
nitelendirilebilecek durumların ortaya çıkması halinde
ayrıca basın yoluyla açıklama yapılabilmektedir.
3.2. Özel Durum Açıklamaları
Amacımız pay sahipleri ile diğer ilgililerin ilgili mevzuat çerçevesinde tam, zamanında ve doğru bilgilendirilmesini sağlamaktır. 2009 yılı içerisinde SPK’nın
Seri: VIII, No: 54 Tebliği uyarınca 50 adet özel durum
açıklaması yapılmıştır. Yapılan özel durum açıklamalarının tamamı Kamuyu Aydınlatma Projesi kapsamında
elektronik ortamda da yayınlanmıştır.
Şirketimiz yurtdışı borsalara kote olmadığı için bu bağlamda yurtdışına herhangi bir özel durum açıklaması
yapılmamıştır.
2009 yılı içerisinde, özel durum açıklamalarının tamamı zamanında ve doğru olarak yapılmış olup, bununla
ilgili olarak Şirketimize herhangi bir yaptırım uygulanmamıştır.
Özel durum açıklamaları Şirket bünyesindeki Yatırımcı
İlişkileri Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır.
3.3. Şirket İnternet Sitesi ve İçeriği
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
Ticaret sicil bilgileri
İletişim bilgileri
Ürünler hakkında bilgi
Kurumsal Yönetim Uyum Raporları
Son durum itibariyle Yönetim Kurulu üyeleri
Son durum itibariyle ortaklık yapısı
Şirket Esas Sözleşmesi
Faaliyet raporları
Özel durum açıklamaları
Genel Kurul toplantılarına ilişkin gündemler, katılanlar cetveli ve toplantı tutanakları
Eski tertip hisse senetleri işlemlerine ilişkin
açıklama
Vekâleten oy kullanma formu
Son 5 yıla ait periyodik mali tablo ve bağımsız
denetim raporları
Sermaye artırım tablosu
Kâr dağıtım tablosu
Hisse senedi bilgileri
Derecelendirme şirketlerinin raporları
Şirket değerleri ve etik kurallar
Şirket faaliyetlerini ve finansal bilgilerini içeren
sunumlar
İnternet sitemizde bulunmayan bilgiler ve sebepleri
aşağıda özetlenmiştir:
•• 2009 yılında halka arz yapılmadığı için izahname ve halka arz sirkülerleri bulunmamaktadır.
•• Sermaye piyasası araçlarının değerine etki ede-
bilecek Yönetim Kurulu kararları, ilgili mevzuat
çerçevesinde özel durum açıklamalarıyla duyurulmaktadır.
•• Yönetim Kurulu üyeleri, yöneticileri ve Şirket
sermayesinin doğrudan ya da dolaylı olarak
%5’ine sahip olan pay sahiplerinin Şirket’in ihraç ettiği sermaye piyasası araçları üzerinde son
bir yıl içerisinde yaptıkları alım satım işlemlerine ilişkin bilgilendirme, bildirim yükümlülüğü
bulunan şahıslar tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde yapılmaktadır.
•• İmtiyazlı paylara ilişkin bilgiler internet sitemizde
yayınlanan Ana Sözleşmemizde yer almaktadır.
Şirketimizin internet sitesinin pay sahipleri ve diğer
kullanıcılar için daha kolay anlaşılır hale getirilmesi için
gerekli çalışmalar sürekli olarak devam etmektedir.
Şirketimizin internet sitesi www.poas.com.tr adresinde bulunmaktadır. SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde
anılan bilgilerin büyük kısmı internet sitemizde yayınlanmaktadır.
3.4. Gerçek Kişi Nihai Hâkim Pay
Sahiplerinin Açıklanması
İnternet sitemizdeki mevcut bilgiler aşağıda listelenmiştir:
2009 yılı sonu itibariyle gerçek kişi ve nihai hâkim pay
sahiplerinin açıklandığı tablo aşağıda sunulmaktadır:
117
ÖIAG
Halka Açık
IPIC
Aydın Doğan
Vakfı
Aydın Doğan ve
Doğan Ailesi
Adil Bey Holding
A.Ş.
Halka Açık
%31,50
%48,50
%20,00
%0,19
%13,52
%52,00
%34,29
Halka Açık
%34,00
%13,27
%52,73
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. ve OMV Aktiengesellschaft’ın İMKB’den yaptıkları hisse alımları
neticesinde, 31.12.2009 itibariyle Şirket’teki hissedarlık oranları sırasıyla %54,17 ve %41,58’dir.
Şirketimizin ortaklık yapısı ve yönetim kontrolüne ilişkin değişiklikler sermaye piyasası mevzuatı ve SPK düzenlemeleri doğrultusunda kamuya açıklanmaktadır.
••
3.5. İçeriden Öğrenebilecek Durumda
Olan Kişilerin Kamuya Duyurulması
Şirket karar verme sürecinde yer alan yöneticiler ile
alınacak kararlara ilişkin çalışmaları yapan personel,
hisse fiyatını etkileyebilecek bilgilere sahip olabilmektedir. Bu kişilerin söz konusu bilgileri kendi menfaatleri
için veya başkalarına menfaat temin etmek için kullanmaları mevzuat ile yasaklanmıştır. İçeriden öğrenebilecek durumda olan kişilere ilişkin liste şirketimiz web
sitesinde bulunmaktadır.
4. MENFAAT SAHİPLERİ
4.1. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi
4.1.1. Çalışanlar
2009 yılında;
•• Genel müdür, direktörler ve ilgili müdürler her
hafta düzenlenen toplantılarda, dünya, ülke,
sektör ve Şirket faaliyetlerinde meydana gelen gelişmeleri tartışarak yapılması gerekenleri
planlamıştır.
•• Dünyadaki enerji trendlerinin takip edilerek
uygulanması gereken politikaların belirlenmesi
amacıyla “Akaryakıt Ticari İşlemler” birimi faa118
••
••
••
••
liyetlerine devam etmiş, her hafta Şirket’in üst
düzey yönetimi ile ikmal ve hedging politikalarının tartışıldığı toplantılar gerçekleştirilmiştir.
Dünya ve Türkiye’deki makroekonomik gelişmeler hakkında, konusunda uzman kişilerce geniş
katılımlı toplantılarda Şirket personeline bilgi
verilmiştir.
Şirketimiz genel müdürü tarafından çalışanlarla
Şirketimizin 2008 yılı değerlendirmeleri ile 2009
yılı hedeflerinin paylaşıldığı toplantılar düzenlenmiştir.
Genel müdürlük, terminaller, bölge müdürlükleri, depolar ve hava ikmal müdürlüklerinde
yerleştirilen “İletişim Panoları” aracılığıyla tüm
çalışanlarımız arasında yönetimden mesajlar,
kurumsal etkinlikler, sosyal içerikli duyurular ve
paylaşım amaçlı bilgi aktarımı sağlanmıştır.
Tüm çalışanların Petrol Ofisi ile ilgili çeşitli bilgilere ulaşabilecekleri ve gelişmeleri takip edebilecekleri bir intranet sitesi bulunmaktadır.
Şirketin yıl boyunca yapacağı faaliyetlere ilişkin
kurumsal, operasyonel ve iç iletişim takvimleri
hazırlanmış, haftalık toplantılarda tartışılması
ve intranete konularak tüm personelin bilgi sahibi olması sağlanmıştır.
4.1.2. Diğer Menfaat Sahipleri
Şirketimizin menfaat sahipleri, şirketimizle ilgili önemli gelişmeler hakkında yazılı ve görsel basın ile diğer
medya iletişim araçları, internet, İMKB’ye yapılan özel
durum açıklamaları ve basın toplantıları yoluyla bilgi sahibi olmaktadır. Pay sahiplerimiz yazılı basın ve
Faaliyet Raporu ‘09
İMKB’ye yapılan özel durum açıklamaları aracılığıyla, Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü ile irtibata geçerek
veya Alo Takas ve Alo MKK hatlarını arayarak Şirket ve
payları hakkındaki tüm bilgilere rahatça ulaşabilmektedir. Şirket’in pay sahipleri, yatırımcılar ve analistler
Şirket’in mali tablolarına, faaliyet raporlarına ve Şirket
ile ilgili tüm sunumlara web sayfasından ve Yatırımcı
İlişkileri Müdürlüğü’nü arayarak kolayca erişebilmektedirler.
2009 yılında yeni ürünler ve hizmetlere ilişkin olarak
bölgesel bayi toplantıları düzenlenmiştir.
4.2. Menfaat Sahiplerinin Yönetime
Katılımı
Menfaat sahiplerinin yönetime katılımı konusunda bir
model oluşturulmamıştır.
4.3. İnsan Kaynakları Politikası
Petrol Ofisi olarak İnsan Kaynakları politikamız, en
önemli kaynağımız olan çalışanlarımızın yeniliklere
açık, yaratıcı, dinamik, değişimleri yönetebilen, katma
değer üreten, ekip çalışmasına yatkın, müşteri odaklı
ve çevreye duyarlı olarak etkinliğini ve verimliliğini en
üst seviyeye çıkaracak İnsan Kaynakları sistem ve süreçlerini geliştirerek, sürdürülebilir ve yüksek performansa ulaşmaktır.
2009 yılı içerisinde Petrol Ofisi stratejilerine uygun
olarak Saha ve Madeni Yağ organizasyonları yeniden
yapılandırılarak, İnsan Kaynakları politikaları buna uygun olarak güncellenmiştir.
Uygulanmakta olan “Entegre İnsan Kaynakları Modeli”
ile tüm süreçler bir arada çalıştırılarak “Tercih Edilen
Şirket” olunması hedeflenmektedir. Petrol Ofisi, İnsan
Kaynakları’nda süreç odaklı bir yaklaşım izleyerek, işe
alım, eğitim, performans değerlendirmesi ve maaş yönetimi konularında uygulamalarını geliştirmiştir.
İşe alım sürecinde ilk hedefimiz en iyi yetenekleri kendimize çekmek ve uzun süreler iş sonuçlarına katkıda
bulunacak en uygun adaylara ulaşmaktır. Açık bir pozisyonun oluşması halinde şirket içi uygun adayların
değerlendirilmesi tercih edilmektedir. Süreçte amacımız doğru işe doğru insanı yerleştirmektir. Öncelikle
yetenek değerlendirmesi kendi havuzumuzdan yapılmakta, uygun adaya şirket içinden ulaşılamazsa dış alıma gidilmektedir. Bunun için de kariyer siteleri, gazete
ilanları ve Petrol Ofisi başvuru veri tabanı kullanılmak-
tadır. İşe başlayan çalışanlarımızın ekip çalışmasına
önem veren, yeniliklere açık, değişimi yönetebilen,
yaratıcı, dinamik, motivasyonu ve kararlılığı yüksek,
iletişim becerisi kuvvetli, stratejik ve vizyoner bakış
açısına sahip kişiler olması istenmektedir.
Çalışanlarımıza ilk gün oryantasyon seti verilmekte,
bunu takiben en kısa zamanda tüm bölümlerimiz hakkında bilgilendirme yapılmakta, ayrıca terminal, Atatürk Hava İkmal Tesisi, Madeni Yağ Fabrikası ve istasyon ziyaretleri düzenlenmektedir. Hedefimiz; sürekli
gelişime ve öğrenmeye açık, kabiliyetli, yetkin, yaptığı
işte mutlu, yüksek performanslı, iş performansını artırmaya gayretli, müşteri memnuniyetinin en üst seviyede sağlanmasını hedefleyen müşteri odaklı çalışanlardır.
Petrol Ofisi Performans Yönetimi Süreci’nin amacı bireysel ve takımların performanslarının geliştirilmesi
yoluyla, yüksek performanslı kazanan bir kurum kültürü yaratmaktır. 2009 yılında çalışanlar, iş hedeflerini
gerçekleştirme, şirket önceliklerine katkı, liderlik, sorumluluk alma, takım çalışmasına uygun tavır ve davranış gibi kriterler doğrultusunda değerlendirilmiştir.
Eğitim ve Gelişim Performans Yönetimi sürecinin devamı olarak, çalışanlarımızın hedeflerine ulaşabilmeleri için bireysel gelişim planları desteklenmektedir. Bu
şekilde Petrol Ofisi çalışanlarının, görevlerinin gerektirdiği yetkinlik ve yönetim becerilerini geliştirmelerini
sağlayan ve iş sonuçlarına somut iyileştirmeler getiren
eğitim programlarının hazırlanması amaçlanmaktadır.
2009 yılı içinde mesleki ve davranışsal yetkinliklerimizi
artırmaya yönelik yapılan belli başlı eğitimlere Performans Koçluğu, Problem Çözme ve Karar Alma Teknikleri, Etkin Sunum Teknikleri, Finansçı Olmayanlar İçin
Finans, Zaman Yönetimi, Stresle Başa Çıkma Teknikleri,
Müşteri Yönetimi ve Takım Çalışması eğitimleri ile SEÇ
politikalarımızı destekleyen çeşitli eğitim programları
örnek gösterilebilir. 2009 yılında 3.592 adam/gün eğitim verilmiş olup, bu eğitimlerin 1.767 adam/günü iç
eğitimlerden oluşmaktadır.
Petrol Ofisi’nin ücret politikası yetenekli kişileri şirkete kazandırmayı, performansın ödüllendirilmesini ve
piyasa ile rekabetçi bir seviyede olmayı hedeflemektedir. Maaş artışı ve prim sistemi performansa bağlı
olarak belirlenmektedir. Sistemin amacı, bireysel performansların geliştirilmesi yoluyla yüksek performanslı “kazanan” bir kurum kültürü yaratmaktır.
Petrol Ofisi kurum kültürünü geliştirmek, çalışanların
takım ruhunu güçlendirmek, sosyal ortamlarda beraberlik anlayışını artırmak amacıyla, 2009 yılı içerisinde
119
iletişim ve şirket sonuçlarının paylaşıldığı toplantılar,
CEO ve çalışanların birlikte olduğu rutin yemek organizasyonları, çalışanlara özel aylık yayımlanan PO News
e-bülteni ve özel gün kutlamaları gibi farklı nitelikte
sosyal etkinlikler gerçekleştirilmiş ve Petrol Ofisi çalışanlarının sosyal sorumluluk projelerine katılmaları
teşvik edilmiştir.
••
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, Petrol Ofisi’nde 601’i
beyaz yakalı, 443’ü mavi yakalı olmak üzere toplam
1.044 personel çalışmaktadır. Personelin %48’i lisans
ve yüksek lisans mezunudur. Şirketteki yaş ortalaması
36’dır.
4.4. Müşteri ve Tedarikçilerle İlişkiler
Hakkında Bilgiler
••
Müşteri İlişkileri:
Türkiye’nin lider akaryakıt dağıtım şirketi Petrol Ofisi,
müşterilerinin beklentilerini en yüksek seviyede karşılamaya önem veren bir kuruluştur. Sahip olduğu geniş
istasyon ağıyla Türkiye’nin dört bir yanında müşterilerine ulaşan Petrol Ofisi, müşteri memnuniyetini temel
ilke edinerek faaliyette olduğu her bölgede verdiği kaliteli hizmet ile öne çıkmayı hedeflemektedir.
2009 yılında Petrol Ofisi istasyonları için; Lisans, Petrol
Ofisi Bayilik Sözleşmesi, Akredite Müteahhit Firmaları
Tarafından Oluşturulmuş Kimlik, Temiz ve Bakımlı Faaliyet Sahası, Sağlık Emniyet Çevre Koşulları ve Standart
Ürün gibi “olmazsa olmaz” koşulların uygulanmasına
devam edilmiştir. Müşteri şikâyetlerinin oluşmadan
önlenmesi için çalışmak, müşteri odaklı hizmet anlayışımızın temel prensiplerinden biridir.
••
••
•• Petrol Ofisi ürün ve hizmet kalitesini artırmak
••
••
••
••
120
ve çeşitlendirmek amacıyla 2009 yılında birçok
faaliyete devam edilmiştir.
2009 yılında istasyonlarda operasyonel mükemmelliğin sağlanması, istasyonların fiziki durumlarının ve hizmet kalitelerinin iyileştirilmesi
amacıyla ürün, hizmet, SEÇ ve operasyon yönetimi konularında standart eğitimler verilmiştir.
2009 yılında ayrıca eğitim ve iletişim amaçlı ve
istasyon personeline yönelik olarak hazırlanan
İstasyonum dergisinin yayımlanmasına devam
edilmiştir.
Petrol Ofisi, yapmış olduğu teknolojik yatırımlarla yeni ürünlerine ve hizmetlerine verdiği
önemi vurgulamak amacıyla tanıtım ve reklam
kampanyaları gerçekleştirmiştir.
Petrol Ofisi, “Uydudan Kontrol” sistemiyle 365
gün 24 saat istasyon depolarını uzaydan uydu
••
••
ile denetlemektedir. Böylece Petrol Ofisi’nin
ve istasyonlarımızın isteği dışında depolara yabancı maddelerin girmesi önlenmekte ve Petrol
Ofisi’nin yakıt kalitesinin rafineriden aracın deposuna kadar denetim altında olması güvence
altına alınmaktadır.
Araç performansını artıran, yakıt ekonomisi
sağlayan ve motoru temizleyip koruyan ürünleri bünyesinde bulunduran V/Max Performans
Serisi, Petrol Ofisi için özel olarak geliştirilmiştir.
“Maksimum Performans, Maksimum Temizlik
ve Maksimum Ekonomi” vurgusuyla piyasaya
sunulan V/Max ürün gamı, V/Max Kurşunsuz
95, V/Max Kurşunsuz 97, V/Max EuroDizel ve V/
Max EuroDizel 10’dan oluşmaktadır.
Formülündeki yüksek deterjan sayesinde motoru koruyan V/Max Kurşunsuz 95 motoru temizleyerek performansı artırmakta ve yakıt
ekonomisi sağlamaktadır. Bünyesindeki özel
Friction Modifier katık, motordaki sürtünmeyi
azaltmakta ve sürtünmeden kaynaklanan enerji
kaybını önleyerek maksimum ekonomi sağlamaktadır.
V/Max Kurşunsuz 97, yüksek oktanı ve motoru
temizleyen üstün formülü sayesinde araçların
performasını artırmaktadır. Piston ve silindirler
arasındaki sürtünmeyi azaltan yağlayıcı özelliğiyle yakıt ekonomisi sağlayan V/Max Kurşunsuz 97, Petrol Ofisi müşterilerine daha yüksek
performans, motor temizliği ve yakıt ekonomisi
sağlamaktadır.
Türkiye koşulları için özel olarak geliştirilen V/
Max EuroDizel, anti-metalli katığı ile motoru
metal tozlarına karşı korurken, formülündeki
en yüksek deterjan katkısıyla motoru temizlemekte ve yakıt ekonomisi sağlamaktadır. V/Max
EuroDizel, en yüksek setan sayısı ile motorun
performansını artırmakta ve motordaki vuruntuyu azaltarak sessiz ve seri sürüş imkânı sunmaktadır.
V/Max Eurodizel 10, %80 daha az kükürt, %60
oranında ise daha az nitrojen oksit içermektedir. Temiz dizel V/Max Eurodizel 10, çevreyi ve
motoru korurken, temiz ve düzenli yanmayla
yakıt ekonomisi sağlamaktadır. Üstelik bu ürün,
sınıfındaki kükürt oranı daha yüksek olan ürünlerle aynı fiyata satılmaktadır.
DAT, akaryakıtın terminallerden istasyonlara,
Petrol Ofisi tarafından kontrol edilen ve yüksek
teknolojiye sahip tanker filosu aracılığıyla ulaştırılması anlamına gelmektedir. DAT, Petrol Ofisi
istasyonlarında satılan ürün kalitesinin güvence
altına alınmasını, akaryakıt ürünlerinin karışmadan, kirlenmeden istasyonun tankına ulaştı-
Faaliyet Raporu ‘09
rılmasını ve bu sayede müşteriye verilen sözün
tutulmasını sağlamaktadır. Ağustos 2002’de faaliyete geçirilen sistem, her geçen gün yaygınlaştırılmaktadır. DAT’ın yaygınlaşması aynı zamanda Türkiye karayollarında düşük standartlı
yüzlerce akaryakıt tankeri yerine, eğitimli şoförlerin kullandığı yüksek standarttaki tankerlerin
seyretmesini, böylece kaza riskinin ve çevre kirliliğinin de azalmasını sağlanmaktadır.
•• Petrol Ofisi, giderek yoğunlaşan rekabet baskısına karşı koymak ve paydaşlarının verimini
uzun vadede korumak için 2009 yılında sadık
müşteriler yaratmak yönünde çalışmalarına Positive Card ile devam etmiştir. Petrol Ofisi müşterilerine büyük kolaylık sağlayan müşteri sadakat programı Positive Card ile akaryakıta bağlı
ihtiyaçların yanı sıra sağlık ve sigorta gibi diğer
ihtiyaçlarda da avantaj sağlanmasına yönelik
işbirlikleri ve program ortaklıkları gerçekleştirilmiştir. Türkiye genelinde yaygın bir şekilde kullanılması hedeflenen Positive Card’ın kolayca
temin edilebilmesi için tüketici dostu bir prosedür belirlenmiştir. Bir müşterinin Positive Card
sahibi olması için Petrol Ofisi istasyonlarından
ya da diğer tanıtım noktalarından edinilebilen
bir başvuru formunu doldurması yeterli olmaktadır.
•• Müşteriye yerinde hizmet prensibini esas kabul eden Petrol Ofisi, 2002 yılında faaliyete
geçen Madeni Yağ Eğitim TIR’ı ile 2009 yılında da tüketicilere ve teknik personele madeni
yağ konusunda eğitim vermiştir. Marker testi
uygulaması başarıyla devam etmektedir. Marker testi, akaryakıtın içinde bulunan dağıtım
şirketine ait marker’ın (alkil fenol esaslı boyanın) konsantrasyon oranını, yani akaryakıtın
ne oranda dağıtım şirketi malı olduğunu tespit
etmeye yaramaktadır. Yüklenici firmanın yetkin
ekipleri kanalıyla ayda bir kez olmak üzere tüm
istasyonlarda marker testi yapılmaktadır. Marker test sonuçları, Petrol Ofisi’nin müşterilerini
yüksek kaliteli ürün standardı ile buluşturduğunu göstermektedir.
•• Müşteri Hizmetleri birimimiz, Şirketimize 0 800
211 02 29 (ücretsiz) ve 0555 675 55 55 (cep telefonları için) danışma hatlarından ve internet gibi
çeşitli kanallardan ulaşan müşterilerimize her
türlü konuda yardımcı olmaya çalışmaktadır.
Tedarikçi İlişkileri:
Petrol Ofisi tarafından yurtiçinde pazarlanmakta olan
akaryakıt ürünlerinin yaklaşık %65’i TÜPRAŞ’tan, geri
kalan kısmı ise yurtdışından ithalat yoluyla sağlanmak-
tadır. TÜPRAŞ ile şirketimiz arasında uzun süreli ikmal
anlaşması bulunmaktadır. En önemli tedarikçimiz olan
TÜPRAŞ’la aramızdaki ikmal anlaşması uzun yıllara dayanan karşılıklı iyi ticari ilişkiler çerçevesinde yürütülmektedir.
İthal alımlarımız, yıllık sözleşmeler ve spot alımlarla karşılanmaktadır. İthalat yaptığımız başlıca ülkeler
Rusya, Romanya, Ukrayna, İsrail, Yunanistan, İtalya,
Malta ve Mısır olarak sıralanabilir.
4.5. Sosyal Sorumluluk
Petrol Ofisi Sağlık, Emniyet ve Çevre (SEÇ) Koruma Politikası:
Petrol Ofisi çalışanlarının sağlığı, emniyeti ve çevreye
olan duyarlılığı Şirket politikasında öncelikli bir öneme sahiptir. Temel amacımız, tüm Petrol Ofisi organizasyonunda SEÇ kültürünün artmasını sağlayarak her
kademede proaktif yaklaşımı çalışma hayatımızın bir
parçası haline getirmek, kaza yapmamak, insanlara ve
tesislere zarar vermemek ve çevrenin korunmasıyla ilgili her türlü tedbiri almaktır.
Yapılan bu çalışmaların SEÇ Yönetim Sistemi altında
organize edilmesi kararı alınmış; Çevre, İş Sağlığı ve
Güvenliği risklerini kontrol etmek ve performansımızı
geliştirmek amacıyla, tüm dünyada kabul görmüş ve
risk değerlendirmesine dayalı önleyici sistemler kurulmuştur.
Bu kapsamda;
•• Tüm terminal ve madeni yağ fabrikalarında,
eylül ve mart aylarında BSI tarafından OHSAS
18001, ISO 14001, ISO 9001 Entegre Yönetim
Sistemi takip denetimleri gerçekleştirilmiştir. İç
denetimler, iç tetkik eğitimi almış ve sınavı başarıyla tamamlamış kişiler tarafından senede
bir kez yapılmakta ve raporlar QDMS’e işlenmektedir.
•• 2009 yılı içerisinde Batman Terminali ISO 9001,
ISO 14001 ve OHSAS 18001 Entegre Yönetim
Sistemi kapsamına alınarak BSI firması tarafından belgelendirilmiştir.
•• 2009 yılı içinde ilgili personele eğitim planı gereğince Emniyetli Araç Sürüş Eğitimi, Genel İş
Sağlığı ve Güvenliği Kuralları, Yasal Mevzuat
Bilgileri, Kişisel Koruyucu Ekipmanlar, Yüksekte
Çalışma ve Alınacak Tedbirler, Elektrik Tehlikeleri Riskleri ve Önemi, Tanker Kontrolleri Eğitimleri, Acil Durum Müdahale ve Yangınla ve Dökün121
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
122
tülerle Mücadele (teorik ve pratik) eğitimleri
verilmiştir. Tüm Petrol Ofisi bünyesinde 14.970
adam-saat SEÇ eğitimi verilmiştir.
Yönetim Sistemi dahilindeki terminal ve fabrikalarımızdan 1.344 adet “Tehlikeli Durum” bildirimi yapılmış, 88 adet “Ucuz Atlatılan Olay”
yaşanmış ve gerekli kök neden analizleri yapılarak düzeltici, önleyici faaliyetler gerçekleştirilmiştir.
2009 yılı içinde 1’i Haramidere Terminali’nde,
1’i Atatürk Hava İkmal Müdürlüğü’nde olmak
üzere 2 adet gün kayıplı kaza; 1 adet Batman
Terminali’nde ve 2 adet Genel Müdürlük’te olmak üzere 3 adet gün kayıpsız kaza ile 14 adet
şirket aracının karıştığı, 6 adet nakliye aracının
karıştığı, 5 adet hava ikmal apron aracının karıştığı trafik kazası meydana gelmiştir. İş kazaları
ile ilgili kök sebebe ulaşmak için kaza araştırmaları yapılmış ve bir daha olmaması için gerekli
önlemler alınmıştır.
İstasyonlar için SEÇ El Kitabı yayımlanıp, istasyonlara dağıtımı yapılmıştır.
İskenderun ve Haramidere Terminallerine yeni
arıtma tesisleri kurulmuştur.
Saha müdürleri tarafından, 2.970 istasyonda
5.437 SEÇ denetlemesi ve müteahhit firma tarafından 1.066 istasyonda SEÇ denetimi gerçekleştirilmiştir.
Terminaller, Madeni Yağ Fabrikası ve hava ikmallerini içeren 47 tesisimizde, tesis müdürlüklerince 2.072 adet SEÇ denetimi gerçekleştirilmiştir.
Tesislerimizi ve Genel Müdürlük binasını içeren
48 lokasyonda 155 adet Yangınla Mücadele ve
Tahliye tatbikatı gerçekleştirilmiştir.
Denize kıyısı olan 9 tesisimizde 11 adet Denizde
Döküntü ile Mücadele tatbikatı gerçekleştirilmiştir.
Emisyon iznine sahip tüm hava ikmal tesislerinde emisyon teyit ölçümleri yaptırılarak Çevre ve
Orman İl Müdürlükleri’ne teslim edilmiştir.
5312 sayılı “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda
Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair
Kanun” kapsamında Denizcilik Müsteşarlığı tarafından çıkarılan “Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma
ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve
Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları” başlıklı genelgesine göre; deniz çevresinin petrol
ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesinde acil
durumlarda müdahale konusunda görev alacak
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
118 çalışanımıza 1. ve 2. seviye eğitim seminerleri verilmiştir.
Avrupa Birliği’ne uyum süreci içerisinde yapılan
çalışmalar kapsamında ülkemizde çevre denetiminin ve çevre yönetiminin, faaliyet sahibi tarafından kurulacak bir otokontrol mekanizması ile
sağlanması amacıyla, Çevre ve Orman Bakanlığı
tarafından 21.11.2008 tarihinde Çevre Denetimi Yönetmeliği ve 29.04.2009 tarihinde Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik başlıkları altında iki ayrı
yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmelikler
kapsamında 15 çalışanımıza Çevre ve Orman
Bakanlığı’nın düzenlemiş olduğu 100 saatlik
çevre görevlisi eğitimleri aldırılmıştır.
Derince Terminali’ne emisyon izni alınmıştır.
Antalya Terminali’nin deşarj izni yenilenmiştir.
Kırıkkale Terminali’nin emisyon izni yenilenmiştir.
Derince Terminali’nin işletme belgesi yenilenmiştir.
Aliağa Terminali Kıyı Tesisi Risk Değerlendirmesi
ve Acil Müdahele Planı onaylanmıştır.
Haramidere Terminali’nin deşarj izni yenilenmiştir.
Haramidere Terminali’ne emisyon izni alınmıştır.
İskenderun Terminali’nin deşarj izni yenilenmiştir.
Derince Terminali’nin iskele kapasite artırımıyla ilgili olarak Çevre ve Orman Bakanlığı’na ÇED
başvurusunda bulunularak rapor teslim edilmiştir.
Yarımca LPG Tesisi için ÇED Olumlu Belgesi alınmıştır.
Sosyal Sorumluluk Projeleri:
Petrol Ofisi, “topluma karşı sorumlu” bir kurum sıfatıyla sosyal sorumluluk çalışmalarını 2009 yılında da
devam ettirmiştir.
•• Petrol Ofisi olarak, Türkiye’nin dört bir yanında
üniversitelilerin özgüvenlerinin artmasını ve sosyal hayatta daha aktif yer almalarını sağlamak
amacıyla, Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ile
stratejik bir işbirliği oluşturulmuştur. TOG ile Petrol Ofisi’nin yaygın sosyal ağı arasında bir sinerji
oluşturularak 56 ilde, 75 üniversitede, 88 üniversite kulübü ve 16 bin genç gönüllü ile birlikte
çalışmalar sürdürülmektedir. Bu stratejik işbirliği kapsamında, geleceğe ışık tutacak önemli bir
Faaliyet Raporu ‘09
sosyal sorumluluk görevi üstlenilmektedir. TOG
bünyesinde geliştirilen projelere katılan çalışma
arkadaşlarımızın oluşturduğu “Dinamo Toplum
Takımı”, Şirketimizin sosyal sorumluluk çalışmalarına kurumsal bir kimlik kazandırmaktadır.
Petrol Ofisi Dinamo Toplum Takımı üyesi gönüllüler, üniversite öğrencilerinin iş yaşamına
yakınlaşmasını sağladığı gibi gençlerin özgüven
kazanmalarına da yardımcı olmakta ve gençlerin kişisel gelişimlerine destek vermek amacıyla
TOG’un yürüttüğü Rehberlik Projesi’nde rehber
olarak yer almaktadır. Gönüllülerimizden bir
kısmı, TOG’un burs komitesinde yer alarak burs
verilecek gençlerin seçiminde etkin rol oynamaktadır.
Bu kapsamda çalışanlarımız, bayilerimiz ve tüm
sosyal paydaşlarımız “Toplum Gönüllüsü” olma
konusunda özendirilmekte, yerel ihtiyaca göre
gençlerin liderliğinde oluşturulan sivil inisiyatiflere destek verilmekte ve katılımı yaygın faaliyetler gerçekleştirilmektedir.
Şirketimiz, Kasım 2008’den bu yana 16 ilde bayilerin ve gönüllü gençlerin bir araya getirildiği
toplantılar düzenlemiş olup atölye çalışmalarına aktif katılım sağlamıştır.
•• Petrol Ofisi olarak, Milliyet gazetesinin düzenlediği “Baba Beni Okula Gönder” projesine 2005
yılından bu yana destek verilmektedir. Şirketimiz bu kapsamda bugüne kadar 500 öğrencinin
eğitimine katkıda bulunmuştur. Ayrıca Petrol
Ofisi çalışanları ve bayileri de, 68 kız öğrencinin
eğitimini desteklemektedir.
•• Petrol Ofisi olarak destek sağladığımız sivil toplum kuruluşları arasında, zamanında müdahale
edilerek işitme engelli çocukların sosyal yaşama
kazandırılmasına destek olmak amacıyla Türkiye İşitme ve Konuşma Rehabilitasyon Vakfı da
(TİV) yer almaktadır.
•• Öte yandan, kurumsal vatandaş olmanın gereklerini yerine getirmek için sosyal sorumluluk projelerini sürdürürken, kurumsal üyesi
olduğumuz Özel Sektör Gönüllüler Derneği’nin
(ÖSGD) projelerine de katılım sağlanmaktadır.
Bu çerçevede, Okul Dostu projesi kapsamında
Poligon Mahallesi Kâzım Karabekir İlköğretim
Okulu’nda 3. ve 4. sınıflara yönelik kitap okuma
etkinliği ile 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin gelecekle ilgili düşüncelerinin daha belirginleşmesi ve
farklı meslekleri tanımalarına yönelik “Meslek
Tanıtımı” seminerleri düzenlenmiştir. Görme
engelli öğrencilerin eşit bilgi edinme şartlarına
sahip olması için sürdürülen bilgisayarda kitap
okuma projesi de Petrol Ofisi gönüllülerinin ka-
tılımı için kurgulanmıştır.
•• Batman ve Adana’da eğitim veren Petrol Ofisi
İlköğretim Okullarının yanı sıra ülkemizin farklı
yerlerindeki ihtiyaç sahibi okullardan gelen talepler doğrultusunda sürekli olarak kitap, kırtasiye ve bilgisayar bağışında bulunulmaktadır.
4.6. Kurumsal Yönetim Çalışmaları
Petrol Ofisi, kurumların yüksek performanslı, rekabetçi, iyi yönetilen ve paydaşlarına en fazla artı değer
yaratan kurumlar haline gelmesi için çalışmalarda bulunan Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği’ne (TKYD)
üyeliğini gerçekleştirmiş olup çalışmalara aktif olarak
katılmaktadır.
5. YÖNETİM KURULU
5.1. Yönetim Kurulu’nun Yapısı ve
Oluşumu
Yönetim Kurulumuz, Genel Kurul tarafından seçilecek
6, 8 veya 10 üyeden oluşur. Mevcut durumda Yönetim
Kurulumuza 8 üye seçilmiştir. Yönetim Kurulu’nun 8
üyesinden 4’ü B grubu hissedarların, 4’ü de A grubu
hissedarların göstereceği adaylardan seçilmektedir.
Yönetim Kurulu’nun bir üyeliğinin ölüm, istifa veya
üyeliğin düşmesi gibi nedenlerle boşalması halinde, boşalan üyelik Yönetim Kurulu’nun Türk Ticaret
Kanunu’nun 315’nci maddesi uyarınca yapacağı seçimle doldurulur. Yönetim Kurulu, A grubu hisseleri
temsilen seçilmiş bir üyeliğin boşalması halinde, yine
A grubu hisseleri temsilen Yönetim Kurulu’nda bulunan üyelerin göstereceği adaylar arasından yapacağı
seçimle boşalan üyeliği doldurur. Yönetim Kurulu B
grubu hisseleri temsilen seçilmiş bir üyeliğin boşalması halinde ise, yine B grubu hisseleri temsilen Yönetim
Kurulu’nda bulunan üyelerin göstereceği adaylar arasından yapacağı seçimle boşalan üyeliği doldurur.
2009 yılında Yönetim Kurulu’nun tamamı icracı olmayan üyelerden oluşmuştur. Şirketimizin mevcut yapısı içinde henüz Sermaye Piyasası Kurulu tarafından
açıklanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak
bağımsız Yönetim Kurulu üyelikleri oluşturulmamıştır.
Şirketimizde bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin yer
almasının Şirket’te daha da profesyonel bir yönetim
anlayışını oluşturacağına inanılmakla birlikte, bu durumun oluşması için belli bir geçiş sürecine ihtiyaç
duyulmaktadır. Yönetim Kurulu üyelerimizin şirket dışında başka görevler alması hususunda herhangi bir
kural veya sınırlandırma bulunmamaktadır.
123
Yönetim Kurulu Üyeleri
ÜYE
GÖREVİ
ÇALIŞTIĞI ŞİRKET
Aydın DOĞAN*
Başkan
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
Tamas MAYER**
Başkan Vekili
OMV Aktiengesellschaft
Hanzade DOĞAN BOYNER
Üye
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
İmre BARMANBEK
Üye
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
M. Ergun KURAN
Üye
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
Manfred LEITNER
Üye
OMV Aktiengesellschaft
Daniel TURNHEIM***
Üye
OMV Aktiengesellschaft
Stefan WALDNER***
Üye
OMV Aktiengesellschaft
*
Aydın DOĞAN 11.02.2010 tarihinde Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinden ayrılmış olup,
Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine Hanzade DOĞAN BOYNER ve Yönetim Kurulu Üyeliği’ne Yahya ÜZDİYEN seçilmiştir.
** Tamas MAYER 17.12.2009 tarihinde Gerhard ROISS’un yerine Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır.
*** Daniel TURNHEIM ve Stefan WALDNER, 17.12.2009 tarihinde Gerhard ROISS ve David Charles DAVIES’in yerine
Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilmişlerdir.
5.2. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri
5.3. Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması
Şirket’in Yönetim Kurulu üye seçiminde aranan asgari
niteliklere ilişkin olarak Şirketimiz Ana Sözleşmesi’nde
yer alan unsurların yanı sıra Yönetim Kurulu üyelerimizin mesleklerinde belirli deneyime ve kariyer düzeyine ulaşmış, yüksek bilgi ve deneyime sahip kişiler arasından seçilmesi ilkesi benimsenmiştir. Ayrıca,
Yönetim Kurulu üyelerinin mali tablo ve raporları
okuma, analiz edebilme, Şirketimizin gerek günlük
gerek uzun vadeli işlemlerinde ve tasarruflarında tabi
olduğu hukuki düzenlemeler hakkında temel bilgiye
sahip olma, Yönetim Kurulu’nun ilgili bütçe yılı için
öngörülen toplantıların tamamına katılma olanağına
ve kararlılığına sahip olma gibi niteliklere sahip olması
beklenmektedir.
Şirket’teki risk yönetimi ve iç kontrol faaliyetleri, Denetim ve Yönetişim Direktörlüğü bünyesinde yapılandırılmış olan İç Denetim, Risk Yönetimi, Finansal Kontrol ve Operasyonel Kontrol Müdürlükleri tarafından
yürütülmektedir. Denetim ve Yönetişim Direktörlüğü,
Yönetim Kurulu Denetim Komitesi’ne bağlıdır. Denetim Komitesi, Denetim ve Yönetişim Direktörlüğü’nden
gelen bilgileri inceler ve önem arz eden konuların Yönetim Kurulu’nda görüşülmesini sağlar.
Şirketimiz Yönetim Kurulu üyeliğine seçilebilmek için,
Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde belirtilen suçlara teşebbüs ya da bu suçlara iştirakten dolayı hüküm giymemiş
olmak gerekmektedir.
Yönetim Kurulu üyelerine yönelik olarak bugüne dek
eğitim ve uyum programı ihtiyacı olmamıştır. İhtiyaç
dahilinde Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından düzenlenecek bu programlara yer verilecektir.
124
Risk Müdürlüğü, Şirket’in hedeflerini etkileyebilecek
risklerin tanımlanması, değerlendirilmesi ve Yönetim
Kurulu tarafından belirlenen politikalar çerçevesinde
yönetilmesini sağlamak için gerekli sistemlerin kurulmasını ve aksiyonların alınmasını hedeflemektedir. Bu
kapsamda, risk yönetimi süreçleri ve sorumluluklar
tarif edilmiş, düzenli izleme ve raporlama başlamıştır.
Karar alma mekanizmalarında risklilik değerlendirmelerinin etkinliğinin sağlanması için, çalışmaların sonuçları stratejik süreçlerin oluşturulmasında ve denetim
ihtiyaçlarının belirlenmesinde kullanılmaktadır.
İç Denetim Müdürlüğü, Şirket faaliyetlerinin kurallara
uygun olarak yürütülmesini sağlamak ve bu faaliyet-
Faaliyet Raporu ‘09
lerin etkinliğini artırmak için süreçleri analiz eder ve
ilgili birimlerle birlikte risklerin azaltılması, ortadan
kaldırılması veya risk yönetiminin etkinliğinin sağlanmasına yönelik çözümlerin bulunmasına katkı sağlar.
Şirket’in risk analizi çalışmalarının değerlendirilmesiyle oluşturulan risk odaklı yıllık düzenli denetim programı ile iç kontrol ve risk yönetimi sürecinin etkinliğini
değerlendirir ve tespit edilen bulgularla ilgili düzeltici
faaliyetleri izler.
Operasyonel Kontrol ve Finansal Kontrol Birimleri ise,
mevzuattaki gelişmeleri takip ederek, Şirket’in faaliyetlerinin bu gelişmelere uyum sürecini, ilgili birimlerle beraber koordine eder ve iş süreçleri üzerinde
oluşturulan kontrol sistemleri ile, Şirket faaliyetlerini
eşzamanlı olarak geçerli kurallara ve belirlenen yetki
ve kriterlere göre değerlendirerek, süreç değişiklik
önerilerini yapar.
zılı hisselerin sahibi hissedarların aday göstermiş olduğu her bir Yönetim Kurulu üyesinin hazır bulunması
halinde sağlanır ve Yönetim Kurulu’nun tüm kararları
için A Grubu hisselere sahip hissedarlar ve B Grubu
nama yazılı hisselerin sahibi hissedarlar tarafından
aday gösterilen tüm Yönetim Kurulu üyelerinin olumlu oyu gereklidir. Her üyenin 1 oy hakkı olup, Yönetim
Kurulu üyeleri eşit oy hakkına sahiptir.
Yönetim Kurulu toplantılarının gündeminin belirlenmesi yöntemi, Yönetim Kurulu’nun dönem içindeki
toplantı sayısı, toplantıya katılım ve toplantıya çağrı
yöntemleri ve süreçleri, Yönetim Kurulu üyelerinin her
konuda bilgilendirilmesi ve iletişimini sağlamak üzere
Yönetim Kurulu Sekreteryası mevcuttur.
2009 yılında gerçekleşen Yönetim Kurulu toplantılarının hiçbirinde karşı oy kullanımı gerçekleşmemiştir.
5.4. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticilerin
Yetki ve Sorumlulukları
5.6. Şirketle Muamele Yapma ve
Rekabet Yasağı
Yönetim Kurulu, Şirket’in temsil ve idare organıdır. Yönetim Kurulu kanun ve Ana Sözleşme ile Genel Kurul’a
verilmiş olanlar dışındaki tüm görevlerle yükümlü olup,
bu görevlerin gerektirdiği bütün yetkilere sahiptir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335’inci maddelerinde öngörülen durumlar için Genel Kurul izin verebilir.
2009 yılı için söz konusu izin Genel Kurul’ca verilmiş
olup, verilen izinler nedeniyle herhangi bir çıkar çatışması olmamıştır.
Yönetim Kurulu, Türk Ticaret Kanunu’nun 319’uncu
maddesi ve Ana Sözleşmemiz uyarınca idare ve temsil
yetkilerinin bir bölümü veya tamamını üyelerden birine veya birkaçına, bir Yönetim Kurulu üyesi ile birlikte
Yönetim Kurulu üyesi olmayan genel müdür, müdür
veya müdürlere bırakabileceği gibi, bu görev ve yetkileri kullanmak üzere kendi içinden veya dışından icra
komiteleri oluşturabilir.
5.7. Etik Kurallar
Şirketimizin etik kuralları aşağıda belirtilmektedir.
•• Yasa, yönetmelik ve Şirket prosedürlerine uy••
5.5. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları
Yönetim Kurulu toplantı gündemleri Şirketimizin ihtiyaçları, ülkedeki ve dünyadaki ekonomik gelişmeler
dikkate alınarak belirlenmektedir. Yönetim Kurulu
ayda bir ve her halükârda faaliyetlerin gerektirdiği
durumlarda ve zamanlarda toplanır. 2009 yılında 12
adet Yönetim Kurulu toplantısı yapılmıştır. Toplantı gündemi ve diğer dokümanlar toplantı gününden
en az bir hafta öncesinden Yönetim Kurulu üyelerine
ulaştırılmaktadır. SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin IV.
Bölümü’nün 2.17.4’üncü maddesinde yer alan konularda Yönetim Kurulu üyelerinin toplantılara fiilen katılımı sağlanmaktadır.
Yönetim Kurulu toplantıları için toplantı nisabı, A Grubu hisselere sahip hissedarların ve B Grubu nama ya-
••
••
••
••
gun hareket etmek.
Petrol Ofisi faaliyetlerini samimiyet ve dürüstlükle yürütmek.
Petrol Ofisi A.Ş’ye ilişkin özel ve gizlilik içeren
bilgilerin korunmasını sağlamak.
Petrol Ofisi çalışanlarına adil davranmak, mesleki kariyerlerinde gelişim imkânları yaratmak.
Petrol veya madeni yağ üretimi, nakliyatı ve ticaretiyle ilgili faaliyetlerde bulunmamak.
Satıcı, müteahhit ve müşterilerle ilgili faaliyetlerde Petrol Ofisi’nin kurumsal kimliğine yakışacak ve aşağıdaki konularda taviz vermeyecek
şekilde hareket etmek.
−− Üçüncü şahıslardan (satıcı, müteahhit, müşteriler) maddi bir çıkar sağlamak suretiyle
menfaat temin etmemek.
−− Üçüncü şahıslardan (satıcı, müteahhit, müşteriler) doğrudan doğruya veya dolaylı her125
••
••
••
••
••
••
••
••
hangi bir ödeme, servis veya borç kabul etmek gibi menfaatler elde etmemek.
−− Üçüncü şahıslardan (satıcı, müteahhit, müşteriler) maddi değeri 50 ABD dolarından fazla olmayan promosyon eşyaları dışında hediye kabul etmemek.
Petrol Ofisi çalışanları olarak Şirket hissedarlarının yararına olacak şekilde hareket ederek
Şirket’in kârlılık hedeflerine ulaşmasını sağlamak.
Tedarikçi firma seçiminde özenli davranmak. Yatırım, satın alma ve harcama kararlarında Petrol
Ofisi çıkarlarını gözetmek.
Tedarikçi firma ile dürüstlük ve doğruluk ilkelerine bağlı olarak iş yapmak.
Rekabet kurallarına aykırı hareket etmemek.
Şirket faaliyetlerinden, varlıklarından veya
Şirket’e ait bilgilerden faydalanarak kişisel çıkar
sağlamamak veya üçüncü şahıslara çıkar sağlatmamak.
Tüm işlemleri doğru ve tam olarak şirket kayıtlarına geçirmek ve gerektiğinde hesabını vermek.
Müşterilerin, satıcıların veya rakiplerin işyerlerinde çalışan akrabalarının varlığı konusunda
Petrol Ofisi yönetimine bilgi vermek.
Şirket’in faaliyetleri ile herhangi bir şekilde ilişkili kitap, makale ve yazıların, yönetimin bilgisi ve
onayı doğrultusunda yayınlanmasını sağlamak.
Geniş katılımlı çalıştayların sonucunda Petrol Ofisi’nin
Şirket değerleri de “En Büyükten En İyiye” ana başlığı
ile belirlenmiş olup aşağıda verilmiştir:
•• Yasalar, toplum ve paydaşlar önünde iyi şirket.
•• Stratejilerini paydaşlarının katılımıyla belirleyen
••
••
••
••
••
••
••
126
ve bunları iş sonuçlarına yansıtan vizyoner şirket.
Öncü ve kuralları yeniden biçimlendiren, yenilikçi şirket.
Tüm çalışmalarının tetikleyicisi müşteri olan,
müşteri odaklı şirket.
Sağlık, Emniyet ve Çevre’ye (SEÇ) duyarlı şirket.
İşbirliği ve dayanışma ruhu anlayışı içinde bilginin açıkça paylaşıldığı açık ve şeffaf şirket.
Çalışanlarının kendilerine ve takım arkadaşlarına güven duyduğu, insana duyarlı ve saygılı
şirket.
İletişim ve ilişkilerdeki mesafeleri kaldırmış, katılımcı şirket.
Günün her saatinde işleyen şirket.
5.8. Yönetim Kurulu’nda Oluşturulan
Komitelerin Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı
Yönetim Kurulu’na bağlı çalışan 2 adet komite bulunmaktadır. Şirket “Denetim Komitesi” mali tabloların
incelenmesi ve kamuya ilan edilmek üzere Yönetim
Kurulu’nun onayına sunulması ve şirket içi denetim faaliyetlerinin kontrolü görevlerini yürütmektedir.
“Kurumsal Yönetim Komitesi” ise Şirketimizin kurumsal yapısının güçlenmesi için birimlerin yönlendirilmesi, birimlerin faaliyetlerinin kontrolünün ve koordinasyonunun sağlanması ve Şirket’in Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ne uyum için gerekli iyileştirme çalışmalarının
gerçekleştirilmesi işlevlerini yerine getirmektedir.
Şirketimizin Denetim ve Kurumsal Yönetim Komiteleri
üyelerinin hiçbiri icrada görev almamaktadır.
5.9. Yönetim Kurulu’na Sağlanan Mali Haklar
Yönetim Kurulu üyelerine sağlanan her türlü hak, menfaat ve ücret her yıl Şirket Genel Kurulu’nda belirlenmektedir. Olağan Genel Kurul toplantısında, Yönetim
Kurulu üyelerine aylık brüt 5.000 TL ücret ödenmesi
karara bağlanmıştır. 2009 yılında Yönetim Kurulu üyelerine kâr payı dağıtımı yapılmamıştır.
Yönetim Kurulu üyelerine ve yöneticilerine herhangi
bir şekilde borç veya kredi verilmemekte, üçüncü bir
kişi aracılığıyla şahsi kredi adı altında kredi kullandırılmamakta veya lehine kefalet gibi teminatlar verilmemektedir.
Faaliyet Raporu ‘09
Petrol Ofisi A.Ş.
KONSOL‹DE MALİ TABLOLAR VE
BA⁄IMSIZ DENET‹M RAPORU
127
BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
PETROL OFİSİ A.Ş.
Yönetim Kurulu’na
Petrol Ofisi A.Ş.’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının ( hep birlikte “Grup”) 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle hazırlanan ve ekte yer alan konsolide bilançosunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide kapsamlı gelir tablosunu,
konsolide öz sermaye değişim tablosunu ve konsolide nakit akım tablosunu, önemli muhasebe politikalarının
özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz.
Finansal Tablolarla İlgili Olarak İşletme Yönetiminin Sorumluluğu
İşletme yönetimi finansal tabloların Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartlarına göre
hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, finansal tabloların hata ve/veya hile ve
usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir.
Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu
Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, finansal tabloların gerçeği doğru
ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Bağımsız denetimimiz, finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, finansal tabloların hata ve/veya hileden ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere
önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre
yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, işletmenin iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun
olarak tasarlamak amacıyla, işletme yönetimi tarafından hazırlanan finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca işletme yönetimi tarafından benimsenen muhasebe
politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir.
Bağımsız denetim sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli
ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
128
Faaliyet Raporu ‘09
Görüş
Görüşümüze göre, ilişikteki finansal tablolar, Petrol Ofisi A.Ş. ve bağlı ortaklıklarının 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle
finansal durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait finansal performansını ve nakit akımlarını, Sermaye Piyasası
Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartları çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır.
Görüşümüzü etkilememekle birlikte, dipnotlarda açıklandığı üzere Şirket, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartlarına uygun olarak cari yılda bazı açılış bakiyelerini yeniden düzenlemiştir.
İstanbul, 24 Şubat 2010
DRT BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.
Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU
Gökhan Alpman
Sorumlu Ortak Başdenetçi
129
İÇİNDEKİLER
SAYFA
KONSOLİDE BİLANÇOLAR...................................................................................................................... 131
KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI.............................................................................................. 133
KONSOLİDE ÖZ SERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI...................................................................................... 134
KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI..................................................................................................... 135
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN NOTLAR.............................................................................. 136-215
NOT 1
NOT 2
NOT 3
NOT 4
NOT 5
NOT 6
NOT 7
NOT 8
NOT 9
NOT 10
NOT 11
NOT 12
NOT 13
NOT 14
NOT 15
NOT 16
NOT 17
NOT 18
NOT 19
NOT 20
NOT 21
NOT 22
NOT 23
NOT 24
NOT 25
NOT 26
NOT 27
NOT 28
NOT 29
NOT 30
NOT 31
NOT 32
NOT 33
NOT 34
NOT 35
NOT 36
NOT 37
NOT 38
NOT 39
NOT 40
NOT 41
130
ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU................................................................ FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR.......................................................... İŞLETME BİRLEŞMELERİ.......................................................................................................... İŞ ORTAKLIKLARI..................................................................................................................... BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA........................................................................................... NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ................................................................................................. FİNANSAL YATIRIMLAR........................................................................................................... FİNANSAL BORÇLAR............................................................................................................... DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER....................................................................................... TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR.................................................................................................. DİĞER ALACAK VE BORÇLAR.................................................................................................. FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERDEN ALACAK VE BORÇLAR.................................................... STOKLAR................................................................................................................................. CANLI VARLIKLAR................................................................................................................... DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR................................................. ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR.............................................................. YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER...................................................................................... MADDİ DURAN VARLIKLAR.................................................................................................... MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR................................................................................... ŞEREFİYE................................................................................................................................. DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI............................................................................................. KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER............................................................ TAAHHÜTLER.......................................................................................................................... ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR..................................................................................... EMEKLİLİK PLANLARI.............................................................................................................. DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER...................................................................................... ÖZKAYNAKLAR........................................................................................................................ SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ........................................................................................ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
GENEL YÖNETİM GİDERLERİ................................................................................................... NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER............................................................................................. DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR/GİDERLER............................................................................. FİNANSAL GELİRLER............................................................................................................... FİNANSAL GİDERLER.............................................................................................................. SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER.......... VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ...................................................................................... HİSSE BAŞINA KAZANÇ........................................................................................................... İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI................................................................................................ FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ............................. FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE
FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDE AÇIKLAMALAR....................... BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR............................................................................. FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK,
YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN
DİĞER HUSUSLAR................................................................................................................... 136
138
160
160
160
163
163
165
168
169
171
172
172
172
172
172
172
173
175
176
177
177
180
181
181
182
183
186
187
187
189
190
190
190
191
194
195
198
213
215
215
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Not
VARLIKLAR
Dönen Varlıklar
Nakit ve Nakit Benzerleri
Finansal Varlıklar
Ticari Alacaklar
Diğer Ticari Alacaklar
İlişkili Taraflardan Alacaklar
Diğer Alacaklar
Stoklar
Diğer Dönen Varlıklar
Duran Varlıklar
Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
Finansal Yatırımlar
Maddi Duran Varlıklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Şerefiye
Ertelenmiş Vergi Varlığı
Diğer Duran Varlıklar
TOPLAM VARLIKLAR
6
7
10
10
37
11
13
26
10
11
7
18
19
20
35
26
Cari Dönem
31 Aralık 2009
Geçmiş Dönem
(Yeniden düzenlenmiş)
31 Aralık 2008
3.185.449.277
1.390.184.476
56.837.207
868.470.755
865.394.785
3.075.970
16.925.280
797.958.417
55.073.142
3.747.699.733
10.623.701
667.263
135.892
1.357.409.333
35.039.117
2.230.454.638
1.705.532
111.664.257
3.382.641.971
1.535.732.285
104.937.763
824.837.441
822.043.263
2.794.178
60.119.021
779.647.973
77.367.488
3.552.446.928
6.464.094
906.808
135.892
1.218.531.916
8.658.935
2.230.454.638
744.904
86.549.741
6.933.149.010
6.935.088.899
31 Aralık 2009 tarihi ve bu tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal tablolar,
Yönetim Kurulu tarafından 24 Şubat 2010 tarihinde onaylanmıştır.
İlişikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
131
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Not
KAYNAKLAR
Kısa Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Diğer Finansal Yükümlülükler
Ticari Borçlar
Diğer Ticari Borçlar
İlişkili Taraflara Borçlar
Diğer Borçlar
Dönem Kârı Vergi Yükümlülüğü
Borç Karşılıkları
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Ticari Borçlar
Diğer Borçlar
Borç Karşılıkları
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler
ÖZKAYNAKLAR
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye
Sermaye Düzeltmesi Farkları
İlave Ödenmiş Sermaye
Hisse Senetleri İhraç Primleri
Yabancı Para Çevrim Farkları
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Geçmiş Yıllar Kâr/Zararları
Net Dönem Kârı/ Zararı
Azınlık Payları
TOPLAM KAYNAKLAR
8
9
10
10
37
11
35
22
26
8
10
11
22
24
35
26
27
27
27
27
27
27
Cari Dönem
31 Aralık 2009
Geçmiş Dönem
(Yeniden düzenlenmiş)
31 Aralık 2008
2.399.694.213
547.907.431
4.857.012
1.449.880.125
1.449.324.826
555.299
311.839.327
13.896.505
39.595.199
31.718.614
1.518.688.797
870.560.142
584.335.822
980.099
2.594.584
10.890.856
49.317.129
10.165
3.014.766.000
2.998.585.863
577.500.000
874.738.210
247.461.598
1.831.496
169.488
231.886.143
777.643.542
287.355.386
16.180.137
6.933.149.010
2.289.102.864
130.391.967
18.844.919
1.696.574.277
1.694.539.381
2.034.896
377.375.900
759.625
28.396.553
36.759.623
1.892.553.891
853.112.442
966.823.460
804.620
2.008.360
10.125.903
59.664.698
14.408
2.753.432.144
2.747.035.667
550.000.000
874.738.210
247.461.598
1.831.496
164.996
227.256.811
744.675.753
100.906.803
6.396.477
6.935.088.899
İlişikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
132
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
Not
Cari Dönem 1 Ocak –
31 Aralık 2009
Geçmiş Dönem
(Yeniden düzenlenmiş)
1 Ocak –
31 Aralık 2008
28
14.094.912.129
17.194.444.698
28
(13.078.890.665)
1.016.021.464
(1.653.750)
(302.778.577)
(83.414.178)
24.584.246
(41.422.914)
611.336.291
930.345.542
(1.177.709.456)
(15.990.174.308)
1.204.270.390
(314.877.024)
(77.353.282)
16.997.665
(45.780.816)
783.256.933
793.568.726
(1.444.280.068)
363.972.377
(72.194.471)
(81.404.794)
9.210.323
291.777.906
132.545.591
(29.843.104)
(21.121.567)
(8.721.537)
102.702.487
DÖNEM KârI/ZARARI
Diğer kapsamlı gelir
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi
gelir/giderleri
DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI)
291.777.906
102.702.487
4.492
201.493
4.492
201.493
TOPLAM KAPSAMLI GELİR
291.782.398
102.903.980
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
Satış Gelirleri (net)
Satışların Maliyeti (-)
BRÜT Kâr/ZARAR
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-)
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-)
Genel Yönetim Giderleri (-)
Diğer Faaliyet Gelirleri
Diğer Faaliyet Giderleri (-)
FAALİYET KârI/ZARARI
Finansal Gelirler
Finansal Giderler (-)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KârI/
ZARARI
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gelir/Gideri
- Dönem Vergi Gelir/Gideri
- Ertelenmiş Vergi Gelir/Gideri
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KârI/ZARARI
29,30
29,30
29,30
31
31
32
33
35
Dönem Kârı/Zararının Dağılımı
Azınlık Payları
Ana Ortaklık Payları
27
4.422.520
287.355.386
1.795.684
100.906.803
Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı
Azınlık Payları
Ana Ortaklık Payları
27
4.422.520
287.359.878
1.795.684
101.108.296
Hisse Başına Kazanç
36
0,498
0,175
İlişikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
133
134
27 577.500.000
-
Toplam kapsamlı gelir
31 Aralık 2009
-
Azınlıklara ödenen temettü
27.500.000
-
27
874.738.210
-
-
-
-
874.738.210
-
-
550.000.000
874.738.210
874.738.210
-
-
550.000.000
Azınlıkların sermaye
artışlarına katılımı
1 Ocak 2009
(yeniden düzenlenmiş)
Geçmiş yıllar kârından
transfer
1 Ocak 2009
(daha önce raporlanan)
Düzeltme etkileri
(Not 2.4, 2.6)
27 550.000.000
-
Toplam kapsamlı gelir
31 Aralık 2008
-
Azınlıklara ödenen temettü
-
-
58.000.000
-
874.738.210
492.000.000
Sermaye
Sermaye artırımının azınlık
paylarına ait kısmı
1 Ocak 2008
Geçmiş yıllar kârından
transfer
Not
Sermaye
Düzeltmesi
Farkları
İlave
Ödenmiş
Sermaye
1.831.496
-
-
-
-
1.831.496
-
1.831.496
1.831.496
-
-
-
-
1.831.496
Hisse
Senedi
İhraç
Primleri
231.886.143
-
-
-
4.629.332
227.256.811
-
227.256.811
227.256.811
-
-
-
18.733.130
208.523.681
Kardan
Ayrılan
Kısıtlanmış
Yedekler
169.488
4.492
-
-
-
164.996
-
164.996
164.996
201.493
-
-
-
(36.497)
Yabancı
Para
Çevrim
Farkları
777.643.542
-
-
-
68.777.471
708.866.071
(35.809.682)
744.675.753
744.675.753
-
-
-
233.975.082
510.700.671
Geçmiş Yıllar
Kâr/Zararları
287.355.386
287.355.386
-
-
(100.906.803)
100.906.803
(4.559.852)
105.466.655
105.466.655
105.466.655
-
-
(310.708.212)
310.708.212
2.998.585.863
287.359.878
-
-
-
2.711.225.985
(40.369.534)
2.751.595.519
2.751.595.519
105.668.148
-
-
-
2.645.927.371
Net Dönem
Ana Ortaklığa
Kârı/ Zararı Ait Özkaynaklar
İlişikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
247.461.598
-
-
-
-
247.461.598
-
247.461.598
247.461.598
-
-
-
-
247.461.598
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
PETROL OFİSİ A.Ş.
16.180.137
4.422.520
(2.170)
5.363.310
-
6.396.477
6.396.477
6.396.477
1.795.684
(2.245)
150
-
4.602.888
Azınlık Payları
3.014.766.000
291.782.398
(2.170)
5.363.310
-
2.717.622.462
(40.369.534)
2.757.991.996
2.757.991.996
107.463.832
(2.245)
150
-
2.650.530.259
Toplam
Öz Kaynaklar
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı
Vergi öncesi kâr
Vergi öncesi kâr ile işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit girişleri
mutabakatı için gerekli düzeltmeler :
Amortisman ve itfa payları
Kıdem tazminatı yükündeki artış
Faiz (geliri) / gideri, net
Sabit kıymet satışlarından kaynaklanan (kar)/zarar
Şüpheli alacak karşılığı, net
Ertelenmiş finansman (geliri) / gideri, net
Türev finansal araçlar makul değer değişimi
Dava karşılığı giderleri ve diğer karşılıklar
Tahakkuk eden kredi ve akreditif kur farkı (gelirleri) / giderleri
Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler öncesi net nakit
Ticari alacaklardaki (artış) / azalış
Diğer alacaklardaki (artış) / azalış
Stoklardaki (artış) / azalış
Diğer dönen varlıklardaki (artış) / azalış
Diğer duran varlıklardaki (artış) / azalış
Ticari borçlardaki artış / (azalış)
Diğer borçlardaki (azalış) / artış
Diğer kısa vadeli yükümlülüklerdeki artış / (azalış)
Diğer uzun vadeli yükümlülüklerdeki (azalış) / artış
Ödenen kıdem tazminatı
Ödenen vergiler
İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit
Yatırım faaliyetleri
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları
Sabit kıymet satışından elde edilen nakit
Alınan faiz
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit
Not
18,19
24
32,33
31
10
32,33
7,9
11
13,2.4
26
26
11,2.4
26
24
18,19
Finansal faaliyetler
Ödenen krediler
Kullanılan krediler
Ticari borçlar içinde ödenen vadeli akreditifler
Ödenen finansal kiralama borçları
Ödenen faiz
Azınlığa ödenen temettü ve sermaye artırımlarındaki azınlık payları
Türev işlem teminatlarındakideğişim (net)
Finansal faaliyetlerde kullanılan net nakit
Yabancı para çevrim farkları
Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artış / (azalış)
Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem başı bakiyesi
Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi
7,9
6
1 Ocak 31 Aralık 2009
363.972.377
1 Ocak 31 Aralık 2008
(Yeniden Düzenlenmiş)
132.545.591
154.159.347
2.751.364
245.340.400
(5.517.411)
7.915.782
(520.138)
68.566.205
14.443.001
(10.835.746)
840.275.181
121.308.004
3.471.080
200.929.009
751.956
11.218.468
(2.879.883)
(193.156.723)
9.157.173
216.978.885
500.323.560 (55.188.564)
43.433.286
(68.268.000)
22.294.346
(25.114.516)
(474.034.883)
(51.213.220)
(7.699.141)
(4.243)
(1.986.411)
(70.365.787)
152.128.048
350.213.943
(9.317.674)
(33.070.402)
3.295.241
(71.014.919)
1.008.437.622
(28.719.095)
10.864.231
(6.246.012)
(2.806.746)
(88.786.759)
1.633.172.990 (329.196.208)
16.423.970
49.291.684
(263.480.554)
(294.007.574)
5.654.033
52.317.867
(236.035.674)
(241.264.543)
693.509.121
(155.146.907)
(14.252.669)
(288.034.880)
(427.075.969)
520.432.174
(245.874.650)
(9.969.442)
(228.624.121)
5.361.139
(34.453.556)
(34.282.295)
(2.095)
125.209.171
(265.904.932)
46.678
(145.588.123)
1.534.943.725 1.389.355.602
45.144
1.131.277.528
403.666.197
1.534.943.725
Faiz işleyen akreditifler finansman faaliyetleri, faiz işlemeyen akreditifler ise ticari borçlar altında sınıflanmıştır. 2009 yılında
maddi ve maddi olmayan duran varlık alımlarının 1.169.483 TL (2008: 4.243.246 TL) tutarındaki kısmı finansal kiralama yolu
ile edinilmiştir.
İlişikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
135
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 1 – ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
Petrol Ofisi A.Ş. (“Şirket”) ve bağlı ortaklıkları konsolide finansal tablolar için “Grup” olarak anılacaktır. Şirket’in
fiili faaliyet konusu yurtiçinden ve yurtdışından akaryakıt temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek,
harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini ve ihracını yapmaktır. Grup’un 3.095 (Petrol Ofisi: 2.811, Kipet: 87, Erk: 197) istasyon bayii, 1 madeni yağ fabrikası,
10 akaryakıt ve 2 LPG terminali, ve 35 hava ikmal ünitesi bulunmaktadır. Grup’un 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle
personel sayısı 1.128’dir (31 Aralık 2008: 1.168).
Şirket, Türkiye’de kayıtlı olup adresi aşağıdaki gibidir:
Eski Büyükdere Caddesi No: 33-37, 34398 Maslak, İstanbul
Şirket hisse senetleri 1991 yılından itibaren İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir.
Şirket’in ana hissedarları Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. (“Doğan Holding”) ve OMV Aktiengesellschaft
(“OMV”)’dir. Şirket’in ilgili bilanço tarihleri itibariyle sermaye yapısı Not 27’de verilmiştir.
Şirket’in bağlı ortaklıkları (“Bağlı Ortaklıklar”) ve temel faaliyet konuları aşağıda belirtilmiştir:
Kıbrıs Türk Petrolleri Ltd. (“KIPET”), 1974 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kurulmuş olup akaryakıt dağıtım faaliyeti gerçekleştirmektedir.
PO Petrofinance N.V. (“Petrofinance”), 2002 yılında Hollanda’da fon yaratma, borç alma ve kredilendirme amacı
ile kurulmuştur.
2003 yılında kurulan Erk Petrol Yatırımları A.Ş.’nin (“ERK”) fiili faaliyet konusu yurtiçinden ve yurtdışından akaryakıt, petrol ve petrol ürünleri ile LPG ve benzeri diğer her türlü ürünü temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim
etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini
üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini
ve ihracını yapmaktır.
PO Oil Financing Ltd. (“PO Oil Financing”), 2004 yılında Cayman Adaları’nda uluslararası piyasalarda tahvil ihraç
amacı ile kurulmuştur.
136
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 1 – ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (devamı)
Petrol Ofisi Alternatif Yakıtlar Toptan Satış A.Ş. (“PO Alternatif Yakıtlar”), 2005 yılı Ocak ayında, Türkiye içinde ve/
veya dışında doğalgaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, doğalgaz, sıvılaştırılmış doğalgaz ve benzeri ürünleri yurtiçinden temin etmek veya ithal etmek, Türkiye içinde ve/veya
dışında satmak ve pazarlamak, dağıtımını tanzim etmek, depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri
yapmak üzere kurulmuştur.
Petrol Ofisi Gaz İletim A.Ş. (“PO Gaz İletim”), 2005 yılı Ocak ayında, Türkiye içinde ve/veya dışında doğal gaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, Türkiye içinde ve/veya dışında
doğalgaz piyasasında sıvılaştırılmış doğalgaz, sıkıştırılmış doğalgaz ve doğalgaz iletim, dolum, taşıma ve teslim faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetlere yönelik taşıma vasıtaları ile tesislerin projelendirilmesi, inşası ve işletilmesini yapmak, Türkiye içinde doğalgaz piyasasında faaliyette bulunan şirketler ile teslim ve taşıma sözleşmeleri
yapmak ve teslim aldığı doğalgazı nakil vasıtaları ile taşımak ve bu ürünlerin depolanması ve modülasyonu için
gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur.
Petrol Ofisi Akdeniz Rafinerisi Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Akdeniz Rafinerisi”), Ceyhan Bölgesi’nde kurulması planlanan petrol rafinerisi için 2007 Haziran ayında kurulmuştur.
PO Georgia LLC (“PO Georgia”), havacılık akaryakıt ikmal hizmetlerinin verilmesi, bayilik sistemi ile işletilecek
istasyonlardan oluşan bir perakende akaryakıt dağıtım istasyon ağının kurulması ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili
destek hizmetlerinin sağlanması amacıyla Gürcistan’da 2007 Mayıs ayında kurulmuştur.
Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (“PO Arama Üretim”), 6326 sayılı Petrol Kanunu ve
bununla ilgili mevzuata ve yapılan herhangi bir ek ve/veya yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda
arama, üretim, geliştirme, taşıma, pazarlama, satış işleri ve yeraltı endüstriyel hammaddeler ile sınırlı kalmamak
üzere yurt içinde her çeşit hidrokarbon, yağ ile çözünmüş ve serbest gazlar, karbondioksit ve kömür metan gazları
ile ilgili olarak kıyı ötesi ve karalarda faaliyette bulunmak amacı ile Eylül 2008’de kurulmuştur. PO Arama Üretim,
55.000.000 ABD dolar bedel ile Güney Akçakoca Doğal Gaz Arama Geliştirme ve Üretim Projesi’nde Toreador
Türkiye Ltd. Şirketi’ne ait %26,75’lik hisseyi 2009 yılı içerisinde satın almıştır.
Marmara Depoculuk Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (“Marmara Depoculuk”), 5015 sayılı Petrol
Piyasası Kanunu ve Petrol Piyasası Yönetmeliği ile bunlarla ilgili mevzuatta ve yapılan herhangi bir ek ve/veya
ek yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda; Petrol Piyasasında faaliyette bulunanların stok ve işletme ihtiyaçlarını karşılamak üzere üçüncü şahısların mülkiyetinde bulunan dökme petrol ürünlerinin ve ambalajlı
madeni yağ ve müstahzarların depolanması ve genel antrepo işletmeciliği faaliyetinde bulunmak amacı ile 2009
Temmuz ayında kurulmuştur.
137
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
Şirket ve Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu
(“TTK”) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı
ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar.
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar
Tebliğ” (“Seri: XI, No:29 sayılı Tebliğ”) ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden
sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu
Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ” yürürlükten
kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmeler finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa
Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından
yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/
UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan
Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır.
Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından ilan edilinceye kadar, finansal tablolar SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde UMS/UFRS’ye göre hazırlanmaktadır. İlişikteki konsolide finansal tablolar ve dipnotlar, SPK
tarafından 17 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009 tarihli duyurular ile uygulanması zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek
sunulmuştur. Bu kapsamda geçmiş dönem konsolide finansal tablolarında gerekli değişiklikler yapılmıştır.
Kullanılan Para Birimi
Grup’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para
birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in
geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir.
2.2 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi
SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları’na
uygun mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan ettiği için bu tarihten itibaren Uluslararası Muhasebe Standardı 29 “Yüksek
Enflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama”ya göre finansal tabloların hazırlanması ve sunumu uygulamasını
sona erdirmiştir.
138
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.3 Konsolidasyon Esasları
(i) Bağlı ortaklıklar
Bağlı ortaklıklar, doğrudan Şirket tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Kontrol gücü, Şirket’in doğrudan veya
dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder.
Bağlı ortaklıkların mali tabloları yönetim kontrolünün başladığı tarihten kontrolün sona erdiği tarihe kadar konsolide finansal tablolara dahil edilir. Aşağıda 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıklar
ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Pay (%)
Adı
KIPET
Petrofinance
ERK
PO Oil Financing
PO Alternatif Yakıtlar
PO Gaz İletim
PO Akdeniz Rafinerisi
PO Georgia
PO Arama Üretim
Marmara Depoculuk
31 Aralık
2009
31 Aralık
2008
52,00
100,00
99,96
100,00
99,89
99,75
99,99
100,00
99,96
89,97
52,00
100,00
99,96
100,00
99,89
99,75
99,99
100,00
99,96
-
(ii) Konsolidasyonda eliminasyon işlemleri
Konsolide finansal tablolar, Şirket ve bağlı ortaklıkları arasındaki işlemlerden dolayı oluşan tüm bakiye ve işlemler
ve gerçekleşmemiş her türlü gelirden arındırılmıştır. Grup içi işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş zararlar
da, değer düşüklüğüyle ilgili kanıt olmadığı hallerde, gerçekleşmemiş kârların silinmesinde kullanılan yöntemle
silinmiştir.
(iii) Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklık finansal tabloları
Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların mali tabloları, faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan
mevzuata göre hazırlanmış olup UFRS’ye uygunluk açısından gerekli tashih ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. Yabancı bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kurundan Türk Lirası’na çevrilmiştir.
Gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı
sonucu ortaya çıkan kur farkları öz sermaye içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir.
2.4 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi
Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Mali tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiştiğinde karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem mali tabloları da buna uygun olarak yeniden
sınıflandırılır.
139
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.4 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (devamı)
Şirket 31 Aralık 2008 tarihli konsolide finansal tabloların ilanından sonra stoklarının belirli bir kısmındaki değerleme sorununu UMS 8 paragraf 42-45 uyarınca düzeltmiştir. Düzeltme 2009 yılı açılış stoklarının 49.957.556 TL,
2009 açılış diğer borçların 14.147.874 TL ve 2009 açılış geçmiş yıl kârlarının 35.809.682 TL azaltılması suretiyle
yapılmıştır.
2.5 Netleştirme/Mahsup
Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olduğu
durumlarda net olarak gösterilirler.
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve
revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır.
UMS 1 (Revize) “Finansal Tabloların Sunumu”
Revize standart, ortakların ortak olmaları nedeniyle ortaya çıkan işlemler dışında, özkaynaklarda dönem içerisinde meydana gelen değişikliklerin (diğer kapsamlı gelir ve giderlerin) özkaynak değişim tablosunda gösterilmesini
engellemektedir. Bunun yerine bu tür gelir ve giderlerin özsermaye değişim tablosundan ayrı olarak “Kapsamlı
Gelir Tablosu”’nda gösterilmesi gerekmektedir. İşletmeler tek bir performans tablosunu (kapsamlı gelir tablosu)
seçmekte veya iki tabloyu birlikte (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) seçmekte özgür bırakılmıştır. Buna bağlı
olarak, Grup, gelir ve giderlerini tek tabloda göstermeyi seçmiş ve finansal tablolar ve dipnotlar değişikliklere
göre hazırlanmıştır.
UMS 1(revize)’in uygulamasının Grup’un raporlanan sonuçları veya finansal durumu üzerinde bir etkisi olmamıştır.
UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri”
UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri”, UMS 14 ‘Bölümlere Göre Raporlama’nın yerine geçmektedir. Bu standart, bölümlere
göre raporlamanın yönetimin bakış açısına göre hazırlanan ve iç raporlamada kullanılan bölümleme kriterleri
baz alınarak yapılmasını getirmektedir. Bu nedenle, faaliyet bölümleri, genel müdür ve yönetim kuruluna iç raporlamada sunulan bölümlemelerle tutarlı olacak şekilde raporlanmaktadır. Not 5’te detayları açıklandığı üzere
bu durum ek bir açıklama yapılmasına sebep olmamıştır.
UFRS 7 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Açıklamalar”
Mart 2009’da yayınlanan UFRS 7 değişiklikleri Grup için 1 Ocak 2009’dan itibaren geçerlidir. UFRS 7 kapsamında,
Grup değişiklikleri 2009 yılı içerisinde uygulamış ve Not 38’de gerçeğe uygun seviyelerle ilgili bilgileri vermiştir.
Ayrıca Not 38’de türev finansal yükümlülüklerin vade dağılımı bilgisi verilmiştir.
140
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
UFRYK 13, “ Müşteri Sadakat Programları”
UFRYK 13’e göre, müşteri sadakat programları satış işlemlerinin farklı bir bileşeni şeklinde muhasebeleşmelidir.
Tahsil edilen bedelin rayiç değerinin bir kısmı müşteriye sağlanan menfaatlere dağıtılarak, söz konusu menfaatler
müşteri tarafından kullanıldıkça gelir kaydedilmelidir.
Grup, 2008 yılında PO Kart adı altında bir müşteri sadakat programı başlatmıştır. Grup, 31 Aralık 2008’e kadar
müşteri sadakat programı ile ilgili işlemleri dağıtacağı hediyelerin temin edilmesi için 1 Ocak 2009 tarihinden
itibaren, hediye puanları kazanıldığı ilk satış işleminin (ilk satış) ya da işlemlerinin ayrı olarak tanımlanabilen bir
bileşeni olarak muhasebeleştirmektedir. İlk satış işlemi ile ilgili olarak alınan ya da alınacak bedelin gerçeğe uygun
değeri, hediye puanlar ile satışın diğer bileşenleri arasında dağıtılmaktadır. Kazanılan hediye puanlar ertelenmiş
gelir olarak muhasebeleştirilmektedir ve hediyeler müşterilere teslim edildikçe gelir olarak kayıtlara alınmaktadır.
Müşteri sadakat programının UFRYK 13’e göre muhasebeleştirilmesi, geçiş hükümleri uyarınca kayda alınmıştır.
Muhasebe politikasında yapılan bu değişiklik UMS 8’e göre geriye dönük olarak uygulanmış ve önceki dönem
finansal tabloları aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:
UFRYK 13
Yeniden Düzenlenmiş
31 Aralık 2008
30.419.414
Düzeltme Etkisi
(2.022.861)
31 Aralık 2008
28.396.553
29.036.948
60.804.660
7.722.675
(1.139.962)
36.759.623
59.664.698
ÖZKAYNAKLAR
2.757.991.996
(4.559.852)
2.753.432.144
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Net Dönem Kârı/ Zararı
2.751.595.519
105.466.655
(4.559.852)
(4.559.852)
2.747.035.667
100.906.803
1 Ocak –
31 Aralık 2008
UFRYK 13
Düzeltme Etkisi
1 Ocak –
31 Aralık 2008
17.202.167.375
(7.722.677)
17.194.444.698
Diğer faaliyet giderleri
(47.803.679)
2.022.863
(45.780.816)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM
KârI/ZARARI
Ertelenmiş Vergi Gelir/Gideri
138.245.405
(9.861.499)
(5.699.814)
1.139.962
132.545.591
(8.721.537)
DÖNEM KârI/ZARARI
Dönem Kârı/Zararının Dağılımı
Azınlık Payları
107.262.339
(4.559.852)
102.702.487
1.795.684
-
1.795.684
Ana Ortaklık Payları
105.466.655
(4.559.852)
100.906.803
0,183
0,175
Borç Karşılıkları
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
Satış Gelirleri (net)
Hisse Başına Kazanç
Daha Önce Raporlanan
141
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
UFRYK 13, “ Müşteri Sadakat Programları” (devamı)
Müşteri sadakat program uygulaması Nisan 2008’de başladığı için, 31 Aralık 2007 tarihinde sona eren döneme
herhangi bir yeniden düzenleme etkisi olmamıştır.
UMS 23, “(Revize) Borçlanma Maliyetleri”
Değişiklik, işletmelerce, bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşası veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen
borçlanma maliyetlerinin, ilgili özellikli varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesini gerektirmektedir.
Borçlanma maliyetlerinin oluştuğu anda giderleştirilmesi seçeneği bu değişiklik ile sona ermiştir.
142
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
2009 yılında yürürlükte olan ancak Grup’un 2009 yılı finansal tablolarına etkisi olmayan standart ve yorumlar
Aşağıdaki yeni ve revize Standartlar ile Yorumlar da bu finansal tablolarda uygulanmıştır. Bu Standartlar ile
Yorumlar’ın uygulanmasının finansal tablolarda raporlanan tutarlar üzerinde önemli bir etkisi olmamıştır, fakat
gelecekte yapılacak işlemler ya da sözleşmelerin muhasebeleştirilmesini etkileyebilecektir.
UFRS 1 “Uluslararası Finansal Raporlama
Standartları’nın İlk Olarak Uygulanması”
ve UMS 27 “Konsolide ve Konsolide
Olmayan Finansal Tablolar –Bağlı Ortaklık
ya da Müşterek Olarak Kontrol Edilen
İşletme ve İştirakteki Yatırımların Maliyeti”
Standartlarında Yapılan Değişiklikler
Yapılan bu değişiklikler, UFRS’lerin ilk olarak uygulanmasında bağlı ortaklık,
müşterek olarak kontrol edilen işletme ve iştirakteki yatırımların maliyetinin
ölçümü ve bağlı ortaklıktan elde edilen temettü gelirlerinin ana ortağın
bireysel finansal tablolarında muhasebeleştirilmesi ile ilgilidir.
UFRS 2 “Hisse Bazlı Ödemeler- Hakediş
Koşulları ve İptaller” Standardında Yapılan
Değişiklikler
Yapılan değişiklikler UFRS 2’nin amacına uygun olarak hakediş koşulları
tanımına açıklık getirir, hakediş koşullarının karşılanmaması kavramını ortaya
koyar ve iptaller için uygulanacak muhasebeleştirme işlemlerini belirler.
UMS 32 “Finansal Araçlar: Sunum”ve UMS
1 “Finansal Tabloların Sunumu – Tasfiye
Durumunda Satılabilir Finansal Araçlar ve
Yükümlülükler” Standartlarında Yapılan
Değişiklikler
UMS 32 standardında yapılan değişiklikler, belirli kriterlerin karşılanması
doğrultusunda belirli satılabilir finansal araçlar ile işletmenin net varlıklarını
yalnızca tasfiye halinde oransal bir dağılım doğrultusunda bir başka tarafa
vermesi zorunluluğu getiren araçların (ya da araç unsurların) özkaynak
olarak sınıflandırılmasına imkan sağlayarak, borç/özkaynak sınıflandırması
için olan kriterlerin değişmesine neden olmuştur.
UMS 39 “Finansal Araçlar:
Muhasebeleştirme ve Ölçüm – Finansal
Riskten Korunmaya Konu Olabilecek
Kalemler” Standardında Yapılan
Değişiklikler
Değişiklikler finansal riskten korunma muhasebesinin iki yönüne açıklık
getirir: enflasyonun finansal riskten korunan risk veya bölüm olarak
tanımlanması ve opsiyonlar ile finansal riskten korunma işlemlerinin
uygulanması.
Saklı Türevler (UFRYK 9 ile UMS 39
Standardında Yapılan Değişiklikler)
Değişiklikler, Ekim 2008 tarihinde UMS 39 “Finansal Araçlar:
Muhasebeleştirme ve Ölçüm” standardındaki değişiklik ile (yukarıya
bakınız) verilen izin sonucu finansal varlıkların “gerçeğe uygun değeri kâr/
zarar içerisinde gösterilen finansal varlıklar” kategorisi dışında yeniden
sınıflandırılması durumunda saklı türevler için uygulanacak muhasebe
işlemlerine açıklık getirir.
UFRYK 15 “Gayrimenkul İnşaatı ile İlgili Yorum, bir gayrimenkulün inşaatı için yapılan anlaşmanın, UMS 11 “İnşaat
Anlaşmalar”
Sözleşmeleri” standardı veya UMS 18 “Hasılat” standardı kapsamına girip
girmediğinin ve buna bağlı olarak da böyle bir gayrimenkul inşasından elde
edilen gelirin ne zaman muhasebeleştirileceğinin belirlenmesi konusunda yol
gösterir.
UFRYK 16 “Yurtdışındaki İşletmede
Bulunan Net Yatırımın Finansal Riskten
Korunması”
Bu Yorum’da finansal riskten korunma muhasebesi ile ilgili net yatırım ile ilgili
riskten korunma işlemlerine ilişkin ayrıntılı gerekliliklerin açıklamalarına yer
verilir.
143
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
2009 yılında yürürlükte olan ancak 2009 yılı finansal tablolarına etkisi olmayan standart ve yorumlar (devamı)
UFRYK 18 “Müşterilerden Varlık
Transferleri” (müşteriden 1 Temmuz
2009 tarihinde ya da bu tarih
sonrasında alınan varlıkların transfer
edildiği tarih öncesinde uygulanır)
Bu Yorum “müşterilerden” transfer edilen maddi duran varlıklar için alıcılar
tarafından yapılacak muhasebeleştirme işlemine açıklık getirir ve transfer
edilen maddi duran varlıkların alıcı açısından varlık tanımını karşıladığı
durumlarda, alıcının varlığı transfer tarihinde gerçeğe uygun değer üzerinden
varlık ve aynı zamanda UMS 18 “Hasılat” standardı uyarınca alacak kaydı ile
gelir olarak muhasebeleştirmesi gerektiğini belirtir.
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki
standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar
Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir:
UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri” (2008)
UFRS 3(2008) standardı 1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemlerde meydana
gelen işletme birleşmeleri için geçerlidir. Bu standardın uygulanmasının başlıca etkileri aşağıdaki gibi olacaktır:
a) önceden “azınlık payları”olarak ifade edilen kontrol gücü olmayan payların gerçeğe uygun değer ile
veya kontrol gücü olmayan payların edinilen işletmenin tanımlanabilir net varlıklarının gerçeğe uygun
değerdeki payı ile değerlenmesinin her işlem bazında ölçümüne izin vermesi,
b) koşullu bedele ilişkin muhasebeleştirme ve sonraki muhasebe işlemlerine ilişkin şartların değişmesi,
c) edinim ile ilgili maliyetlerin işletme birleşmelerinden ayrı olarak muhasebeleştirme gerekliliği ve, bunun sonucunda bu tür maliyetlerin genellikle oluştukları dönem kâr/zarar içinde gider olarak kaydedilmesi.
Grup, UFRS 3 (Revize) standardını 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren her türlü işletme birleşmesi için ileriye dönük
olarak uygulayacaktır.
144
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki
standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar (devamı)
UFRS 9 “Finansal Araçlar: Sınıflandırma ve Ölçme”
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK), Kasım 2009’da UFRS 9’un finansal araçların sınıflandırılması
ve ölçümü ile ilgili birinci kısmını yayımlamıştır. UFRS 9, UMS 39’un yerine kullanılacaktır. Bu Standart, finansal
varlıkların, işletmenin finansal varlıklarını yönetmede kullandığı model ve sözleşmeye dayalı nakit akış özellikleri
baz alınarak sınıflandırılmasını ve daha sonra gerçeğe uygun değer veya itfa edilmiş maliyetle değerlenmesini
gerektirmektedir. Bu yeni standardın, 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarih sonrasında başlayan mali dönemlerde
uygulanması zorunludur.
UMS 24 (2009) “İlişkili Taraf Açıklamaları”
Kasım 2009’da UMS 24 “İlişkili Taraf Açıklamaları” güncellenmiştir. Standarta yapılan güncelleme, devlet işletmelerine, yapılması gereken dipnot açıklamalarına ilişkin kısmi muafiyet sağlamaktadır. Bu güncellenen standardın,
1 Ocak 2011 tarihinde ya da bu tarih sonrasında başlayan mali dönemlerde uygulanması zorunludur.
UMS 27 (2008) “Konsolide ve Konsolide Olmayan Mali Tablolar”
UMS 27 (Revize) standardı 1 Temmuz 2009 tarihinde ya da bu tarih sonrasında başlayan mali dönemler için geçerlidir. UMS 27 standardında yapılan düzeltmeler özellikle Grup’un bağlı ortaklıklardaki paylarında değişime neden
olan olaylara ya da işlemlere ilişkin uygulanacak muhasebeleştirme işlemlerini etkilemektedir.
Revize edilen bu standart uyarınca şirketin kontrol etkisi üzerinde bir değişiklik yaratmayan sahiplik oranlarındaki
artış ya da azalışların özkaynakta muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.
Grup, UMS 27 (Revize) standardını 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren kontrol gücü olmayan paylara ait işlemler için
ileriye dönük olarak uygulayacaktır.
145
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki
standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar (devamı)
UFRYK 17 “Nakit Dışı Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
UFRYK 17, 1 Temmuz 2009 tarihinde ya da bu tarih sonrasında başlayan mali dönemler için geçerlidir. Bu Yorum,
bir işletmenin hissedarlarına temettü olarak nakit yerine varlıklar vermesi durumunda uygulanacak uygun muhasebeleştirme işlemi ile ilgili bilgiler sunar.
UFRYK 19 “Finansal Yükümlülüklerin Özkaynak Araçları Kullanılarak Ödenmesi”
UFRYK 19, 1 Temmuz 2010 tarihinde ya da bu tarih sonrasında başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRYK 19
sadece bir yükümlülüğünün tamamını ya da bir kısmını ödemek amacıyla özkaynak araçları ihraç eden işletmelerin kullanacağı muhasebe uygulamalarına açıklık getirir.
UFRS’lerdeki İyileştirmeler (2009)
UFRS’lerdeki yıllık iyileştirme projesinin parçası olarak, yukarıdaki paragraflarda bahsedilen değişikliklere ilaveten, bir çok standart ve yorumlarda değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler 1 Ocak 2010 tarihinde ya da bu tarih
sonrasında başlayan mali dönemlerde geçerlidir.
Grup yöneticilerinin, yukarıdaki değişikliklerin uygulanmasının finansal tablolar üzerinde yaratacağı olası etkiler
konusunu henüz değerlendirmemiştir.
146
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti
2.7.1 Hasılat
Gelirler, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik yararların Grup’a akmasının
muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin gerçeğe uygun değeri üzerinden tahakkuk esasına
göre kayıtlara alınır. Net satışlar, mal satışlarından iade ve satış iskontolarının düşülmesi suretiyle bulunmuştur.
Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir:
•• Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi,
•• Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir
kontrolünün olmaması,
•• Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi,
•• İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması,
•• İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi.
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ile beklenen ömrü boyunca ilgili finansal varlıktan elde edilecek tahmini nakit
girişlerini söz konusu varlığın kayıtlı değerine indirgeyen efektif faiz oranı nispetinde ilgili dönemde tahakkuk
ettirilir.
Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda
alınır.
Hizmet gelirleri ve diğer gelirler, hizmetin verilmesi veya gelirle ilgili unsurların gerçekleşmesi, risk ve faydaların
transferlerinin yapılmış olması, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup’a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk
esasına göre kayıtlara alınır.
2.7.2 Stoklar
Stoklar, net gerçekleşebilir değer ya da maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, işçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, ağırlıklı ortalama metodu ile hesaplanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini
tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde
edilen tutardır.
147
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.3 Maddi Duran Varlıklar
Maddi duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden; 2005 ve sonrasında alınan kalemler için satın alım
maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek mali tablolara yansıtılır.
Maddi duran varlıklar doğrusal amortisman metoduyla amortismana tabi tutulmuştur. Arsa, faydalı ömrünün sınırsız kabul edilmesinden dolayı amortismana tabi tutulmamaktadır. Maddi duran varlıkların amortisman dönemleri,
tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir:
Binalar, yeraltı ve yerüstü düzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Özel maliyetler
Diğer maddi duran varlıklar
2-50 yıl
2-20 yıl
4-5 yıl
2-50 yıl
3-39 yıl
2-25 yıl
Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini ileriye dönük olarak tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir.
Diğer maddi duran varlıklar, ağırlıklı olarak dolum tankları, istasyon ve istasyon ekipmanlarından oluşmaktadır.
Maddi duran varlıkların elden çıkartılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kâr
veya zarar satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenerek, gelir tablosuna dahil edilir.
2.7.4 Finansal Kiralama İşlemleri
Tüm fayda ve risklerin üstlenildiği maddi duran varlıkların finansal kiralama yolu ile elde edilmesi Grup tarafından finansal kiralama adı altında sınıflandırılır. Finansal kiralamalar gerçekleştirildikleri tarihte, kiralanan varlığın
piyasa değeri veya minimum finansal kiralama ödemelerinin bugünkü değerinin düşük olanından aktifleştirilirler.
Kira ödemeleri anapara ve faiz içeriyormuş gibi işleme konulur.
Anapara kira ödemeleri yükümlülük olarak gösterilir ve ödendikçe azaltılır. Faiz ödemeleri ise, finansal kiralama
dönemi boyunca konsolide gelir tablosunda giderleştirilir. Finansal kiralama sözleşmesi ile elde edilen maddi duran varlıklar, varlığın faydalı ömrü boyunca amortismana tabi tutulur.
148
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.5 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
(i) Şerefiye ve ilgili itfa payı
Şerefiye, satın alınan varlıkların satınalma maliyetleriyle, sözkonusu varlıkların net olarak ayrıştırılabilen makul
değeri arasındaki farkı temsil etmektedir. Şerefiye, 31 Mart 2004 tarihinden önce gerçekleşen satın almalara ilişkin ise aktifleştirilmiş ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak 20 yıl olarak belirlenen tahmini faydalı ömrü
üzerinden 31 Aralık 2004 tarihine kadar itfa edilmiştir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren uygulanmakta olan muhasebe standartlarında yapılan değişiklik ile şerefiyeye amortisman ayrılması durdurulmuş olup şerefiyenin net
kayıtlı değeri yıllık olarak gözden geçirilir ve gerekli görüldüğü durumlarda daimi değer kaybı göz önüne alınarak
düzeltmeye tabi tutulur (Not 20).
Değer düşüklüğü testinde, şerefiye, Grup’un birleşmenin sinerjilerinden yararlanacak olan ve ayrıştırılabilen her
bir nakit üreten birime tahsis edilir. Şerefiyenin tahsis edilmiş olduğu nakit üreten birimlerde değer düşüklüğünün olup, olmadığını kontrol etmek amacıyla her yıl ya da değer düşüklüğünü göstergesi olduğu durumlarda daha
sıklıkta değer düşüklüğü testi uygulanır. Nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarının defter değerinden düşük
olduğu durumlarda, değer düşüklüğü ilk olarak nakit üreten birime tahsis edilen şerefiyenin defter değerini azaltmak için kullanılır ve sonra bir oran dahilinde diğer varlıkların defter değerini azaltmak için kullanılır. Şerefiye için
ayrılmış değer düşüş karşılığı, daha sonraki dönemlerde iptal edilemez.
(ii) Diğer maddi olmayan duran varlıklar
Diğer maddi olmayan duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyetlerinden ve 1 Ocak 2005’ten sonra satın alınan kalemler için satın alım maliyet
değerinden, birikmiş itfa ve tükenme payları ile kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilirler.
Diğer maddi olmayan duran varlıklar edinilmiş bilgi sistemleri, imtiyaz hakları, doğalgaz arama hakları, ruhsatlar
ve bilgisayar yazılımlarından oluşmaktadır. Faydalı ömürleri olan 3-20 yıl boyunca doğrusal olarak itfa edilirler.
2.7.6 Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Şerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düşüklüğü testi
uygulanır. İtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da
olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten
sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer
düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir.
149
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.7 Borçlanma Maliyetleri
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın
alınması, yapımı veya üretimi ile direkt ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale
getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre
ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma
maliyetlerinden mahsup edilir.
Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Grup’un 31 Aralık 2009
ve 2008 döneminde aktifleştirilmiş finansman gideri bulunmamaktadır.
2.7.8 Finansal Araçlar
(i) Finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlık olarak sınıflanan ve gerçeğe uygun değerinden
kayıtlara alınanlar haricindeki finansal varlıklar, gerçeğe uygun piyasa değeri ile alım işlemiyle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamaların toplam tutarı üzerinden muhasebeleştirilir.Yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından
belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan finansal varlıkların alımı veya
satışı sonucunda ilgili varlıklar, işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır.
F inansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma,
finansal varlığın elde edilme amacına ve özelliğine bağlı olarak, ilk kayda alma sırasında belirlenmektedir.
Etkin faiz yöntemi
E tkin faiz yöntemi, finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince tahsil edilecek tahmini nakit toplamının, ilgili finansal varlığın tam olarak
net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
erçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile
G
ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal
varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride sınıflandırılır. Finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiş olan türev ürünleri teşkil eden bahse
konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Bu kategoride yer alan varlıklar, dönen varlıklar olarak sınıflandırılırlar.
150
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı)
(i) Finansal varlıklar (devamı)
Vadesine kadar elde tutulan finansal varlıklar
Grup’un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu, sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip,
sabit vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde
tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek
kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Grup tarafından elde tutulan ve aktif bir piyasada işlem gören borsaya kote özkaynak araçları ile bazı borçlanma
senetleri satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılır ve gerçeğe uygun değerleriyle gösterilir. Grup’un
aktif bir piyasada işlem görmeyen ve borsaya kote olmayan fakat satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflanan
özkaynak araçları bulunmakta ve gerçeği uygun değeri güvenilir olarak ölçülemediği için maliyet değerleriyle
gösterilmektedir. Gelir tablosuna kaydedilen değer düşüklükleri, etkin faiz yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz
ve parasal varlıklarla ilgili kur farkı kâr/zarar tutarı haricindeki, gerçeğe uygun değerdeki değişikliklerden kaynaklanan kazanç ve zararlar diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilir ve finansal varlıklar değer artış fonunda
biriktirilir. Yatırımın elden çıkarılması ya da değer düşüklüğüne uğraması durumunda, finansal varlıklar değer artış
fonunda biriken toplam kâr/zarar, gelir tablosuna sınıflandırılmaktadır.
Satılmaya hazır özkaynak araçlarına ilişkin temettüler Grup’un temettü alma hakkının oluştuğu durumlarda gelir
tablosunda muhasebeleştirilmektedir.
Yabancı para birimiyle ifade edilen satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri ifade edildiği para
birimi üzerinden belirlenmekte ve raporlama dönemi sonundaki geçerli kurdan çevrilmektedir. Gelir tablosunda
muhasebeleştirilen kur farkı kazançları/zararları, parasal varlığın itfa edilmiş maliyet değeri üzerinden belirlenmektedir. Diğer kur farkı kazançları ve zararları, diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilmektedir.
Krediler ve alacaklar
Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride
sınıflandırılır. Krediler ve alacaklar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değer düşüklüğü düşülerek gösterilir.
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlık veya finansal varlık
grupları, her bilanço tarihinde değer düşüklüğüne uğradıklarına ilişkin göstergelerin bulunup bulunmadığına dair
değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden fazla olayın
meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlık veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne
uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. Kredi ve alacaklar
için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır.
151
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı)
(i) Finansal varlıklar (devamı)
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü (devamı)
Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal
varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda söz konusu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler gelir
tablosunda muhasebeleştirilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer
düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden
muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü
hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde
gelir tablosunda iptal edilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde değer düşüklüğü sonrasında meydana gelen artış,
doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemleri, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya
3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riski taşımayan yüksek
likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır.
(ii) Finansal yükümlülükler
Grup’un finansal yükümlülükleri ve özkaynak araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere, finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları düşüldükten
sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler veya diğer
finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır
ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun
değerlerindeki değişim, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen net kazanç ya
da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar.
152
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı)
(ii) Finansal yükümlülükler (devamı)
Diğer finansal yükümlülükler
Diğer finansal yükümlülükler başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir.
Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte
etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir.
Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili
olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması halinde daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili
finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
(iii) Türev finansal araçlar
Türev finansal araçların ilk olarak kayda alınmalarında gerçeğe uygun değeri kullanılmakta ve izleyen dönemlerde
de gerçeğe uygun değeri ile değerlenmektedir. Grup, petrol ürün stoklarının değerinin korunması, ithal kargo
alımları, düzenli gelir temini ve olumsuz fiyat hareketlerinden kaçınmak amacıyla çeşitli türev enstrümanlar kullanmaktadır.
2.7.9 Kur Değişiminin Etkileri
Grup’un her işletmesinin solo mali tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para
birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Grup’un geçerli
para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir.
Şirket ve Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları yasal kayıtlarında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para
birimleri) muhasebeleştirilen işlemler, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı parasal varlık ve borçlar, bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası’na
çevrilmişlerdir. Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak çevrilir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para
birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmezler. Parasal kalemlerin çevrimden ve dövizli işlemlerin
tahsil ve tediyelerinden kaynaklanan kambiyo kârları ve zararları gelir tablosunda yer almaktadır.
153
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.9 Kur Değişiminin Etkileri (devamı)
Kur farkları, aşağıda belirtilen durumlar haricinde, oluştukları dönemdeki kâr ya da zararda muhasebeleştirilirler:
•• Geleceğe yönelik kullanım amacıyla inşa edilmekte olan varlıklarla ilişkili olan ve yabancı para birimiyle gösterilen
borçlar üzerindeki faiz maliyetlerine düzeltme olarak ele alınan ve bu tür varlıkların maliyetine dahil edilen kur
farkları,
•• Yabancı para biriminden kaynaklanan risklere karşı finansal koruma sağlamak amacıyla gerçekleştirilen işlemlerden
kaynaklanan kur farkları,
•• Yurtdışı faaliyetindeki net yatırımın bir parçasını oluşturan, çevrim yedeklerinde muhasebeleştirilen ve net yatırımın
satışında kâr ya da zararla ilişkilendirilen, ödenme niyeti ya da olasılığı olmayan yurtdışı faaliyetlerden kaynaklanan
parasal borç ve alacaklardan doğan kur farkları.
Grup’un yabancı faaliyetlerindeki varlık ve yükümlülükler, konsolide finansal tablolarda bilanço tarihindeki geçerli olan kurlar kullanılarak TL olarak ifade edilir. Gelir ve giderler, işlemlerin gerçekleştiği tarihteki kurların kullanılması gereken dönem
içindeki döviz kurlarında önemli bir dalgalanma olmadığı takdirde, dönem içindeki ortalama kurlar ile çevrilir. Oluşan kur
farkı özsermaye olarak sınıflandırılır ve Grup’un çevrim fonuna transfer edilir. Bu çevrim farklılıkları yabancı faaliyetin satıldığı dönemde kâr veya zararda kayda alınır. Yurtdışı faaliyetin satın alımından kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer
düzeltmeleri, yurtdışı faaliyetinin varlık ve yükümlülüğü olarak ele alınır ve dönem sonu kurundan çevrilir.
2.7.10 Hisse Başına Kazanç
Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net kârın, yıl boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı
ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur.
Türkiye’de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl kârlarından dağıttıkları “bedelsiz hisse” yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna
göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük
etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur.
2.7.11 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Bilanço tarihinden sonraki olaylar; kâra ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları
kapsar.
Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, mali tablolara alınan tutarları bu
yeni duruma uygun şekilde düzeltir.
154
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.12 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar
Grup’un geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğünün bulunması, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için
ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkmasının muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir
bir biçimde tahmin edilebiliyor olması durumunda ilgili yükümlülük, karşılık olarak mali tablolara alınır. Şarta bağlı yükümlülükler, ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelip gelmediğinin tespiti amacıyla
sürekli olarak değerlendirmeye tabi tutulur. Şarta bağlı yükümlülük olarak işleme tabi tutulan kalemler için gelecekte ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelmesi durumunda, bu şarta bağlı yükümlülük,
güvenilir tahminin yapılamadığı durumlar hariç, olasılıktaki değişikliğin meydana geldiği dönemin mali tablolarında karşılık
olarak kayıtlara alınır.
Grup şarta bağlı yükümlülüklerin muhtemel hale geldiği ancak ekonomik fayda içeren kaynakların tutarı hakkında güvenilir tahminin yapılamaması durumunda ilgili yükümlülüğü dipnotlarında göstermektedir.
Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti işletmenin tam anlamıyla kontrolünde bulunmayan bir veya daha fazla kesin
olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyit edilecek olan varlık, şarta bağlı varlık olarak değerlendirilir. Ekonomik
fayda içeren kaynakların işletmeye girme ihtimalinin yüksek bulunması durumunda şarta bağlı varlıklar mali tablo dipnotlarında açıklanır.
Karşılık tutarının ödenmesi için kullanılan ekonomik faydaların tamamının ya da bir kısmının üçüncü taraflarca karşılanmasının beklendiği durumlarda tahsil edilecek olan tutar, bu tutarın geri ödemesinin kesin olması ve tutarın güvenilir bir şekilde
hesaplanması durumunda, bir varlık olarak muhasebeleştirilir.
2.7.13 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar
Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin
ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek
dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır.
2.7.14 İlişkili Taraflar
Konsolide finansal tablolarda, Doğan Holding ve OMV grupları, kilit yönetici personel ve Yönetim Kurulu üyeleri, aileleri ve
onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve bağlı ortaklıklar, ilişkili taraflar (“İlişkili Taraflar”) olarak
kabul ve ifade edilmişlerdir.
155
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.15 Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması
Faaliyet bölümü, Şirket’in hasılat elde edebildiği ve harcama yaptığı işletme faaliyetlerinde bulunan, faaliyet sonuçlarının bölüme tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümün performansının değerlendirilmesi amacıyla Şirket Yönetimi tarafından düzenli olarak gözden geçirildiği ve hakkında ayrı finansal bilgilerin
mevcut olduğu kısımdır. Şirket’in faaliyet bölümleri İstasyon ile Ticari ve Endüstriyel’dir. (Dipnot 5).
2.7.16 Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler
Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklığına konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin vermediğinden dolayı, ekli konsolide finansal tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında
ayrı olarak hesaplanmıştır.
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur.
Cari vergi
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem kârının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kâr, diğer
yıllarda vergilendirilebilen veya indirilebilen gelir veya gider kalemleri ile vergilendirilemeyen veya indirilemeyen
kalemleri hariç tuttuğundan dolayı, gelir tablosunda belirtilen kârdan farklılık gösterir. Grup’un cari vergi yükümlülüğü bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış ya da önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır.
156
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.16 Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler (devamı)
Ertelenmiş vergi
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin mali tablolarda gösterilen tutarları ile
yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi
etkilerinin yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir. Ertelenmiş vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş
vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel
olması şartıyla hesaplanmaktadır. Şerefiye veya işletme birleşmeleri dışında varlık veya yükümlülüklerin ilk defa
mali tablolara alınmasından dolayı oluşan ve hem ticari hem de mali kâr veya zararı etkilemeyen geçici zamanlama farklarına ilişkin ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı hesaplanmaz.
Ertelemiş vergi yükümlülükleri, Grup’un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki
yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanır. Bu
tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlıkları,
yakın gelecekte vergiye tabi yeterli kâr elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel
olması ve gelecekte bu farkların ortadan kalkmasının muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bir bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının
kayıtlı değeri, bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkân verecek düzeyde mali kâr
elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde azaltılır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olması beklenen ve bilanço tarihi itibariyle kanunlaşmış veya önemli ölçüde kanunlaşmış vergi
oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanması sırasında, Grup’un bilanço tarihi itibariyle varlıklarının defter değerini geri kazanma ya da yükümlülüklerini
yerine getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile
ilgili yasal bir hakkın olması veya söz konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi makam tarafından toplanan
gelir vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup’un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle ödeme
niyetinin olması durumunda mahsup edilir.
Dönem cari ve ertelenmiş vergisi
Doğrudan özkaynakta alacak ya da borç olarak muhasebeleştirilen kalemler (ki bu durumda ilgili kalemlere ilişkin
ertelenmiş vergi de doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir) ile ilişkilendirilen ya da işletme birleşmelerinin ilk
kayda alımından kaynaklananlar haricindeki cari vergi ile döneme ait ertelenmiş vergi, gelir tablosunda gider ya
da gelir olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde, şerefiye hesaplanmasında ya da satın alanın, satın
alınan bağlı ortaklığın tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinde elde
ettiği payın satın alım maliyetini aşan kısmının belirlenmesinde vergi etkisi göz önünde bulundurulur.
157
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.7.17 Çalışanlara Sağlanan Faydalar / Kıdem Tazminatları
Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmeleri hükümlerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. Güncellenmiş olan UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı (“UMS
19”) uyarınca bu tür ödemeler tanımlanmış fayda planları olarak nitelendirilir. Hesaplanan tüm aktüeryal kazançlar ve kayıplar gelir tablosuna yansıtılmıştır.
2.7.18 Nakit Akım Tablosu
Nakit akım tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları esas, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde
sınıflandırılarak raporlanır.
Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları, Grup’un petrol ürünleri satışı faaliyetlerinden kaynaklanan nakit
akımlarını gösterir.
Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un yatırım faaliyetlerinde (sabit yatırımlar ve finansal yatırımlar)
kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir.
Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup’un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir.
2.7.19 Sermaye ve Temettüler
Adi hisseler, özsermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettüler, temettü dağıtım kararı
alındığı dönemde birikmiş kârdan indirilerek kaydedilir.
2.8 Önemli Muhasebe Tahmin ve Varsayımları
Grup’un muhasebe politikalarını uygularken aldığı kritik kararlar ve hesaplama belirsizliğinin ana kaynakları
Not 2.7’de belirtilen muhasebe politikalarının uygulanması sürecinde yönetim, mali tablolarda muhasebeleştirilen
tutarlar üzerinde önemli etkisi olan (aşağıda ele alınan tahminler dışındaki) aşağıdaki yorumları yapmıştır:
158
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 2 – FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.8 Önemli Muhasebe Tahmin ve Varsayımları (devamı)
Stokların net gerçekleşebilir değeri
Yukarıda, Not 2.7.2’de belirtildiği gibi stoklar, net gerçekleşebilir değer ya da maliyet bedelinden düşük olanı ile
değerlenir. Grup yönetimi, bilanço tarihi itibariyle stokların maliyetinin net gerçekleşebilir değerinden yüksek
olduğunu tespit etmiştir. Yönetim, değer düşüklüğü hesaplamasında, stokların satışından gelecekte elde edilecek
nakit akım tutarlarını, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşacak tahmini satış fiyatını ve satışı gerçekleştirmek için
gerekli tahmini satış maliyeti tutarı tahmin etmiştir. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle yapılan değerlendirme neticesinde stokların değeri 1.355.581 TL ( 31 Aralık 2008: 68.776.629 TL) tutarında indirilmiş ve bu tutar satılan malın
maliyeti içerisinde muhasebeleştirilmiştir. (Not 13).
Ertelenmiş vergiler
Grup, vergiye esas yasal mali tabloları ile UFRS’ye göre hazırlanmış mali tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz
konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile UFRS’ye göre hazırlanan mali
tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmaktadır. Grup’un bağlı ortaklıklarının gelecekte oluşacak kârlardan indirilebilecek kullanılmamış mali zararlar ve diğer indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş
vergi varlıkları bulunmaktadır. Ertelenmiş vergi varlıklarının kısmen ya da tamamen geri kazanılabilir tutarı mevcut koşullar altında tahmin edilmiştir. Değerlendirme sırasında, gelecekteki kâr projeksiyonları, cari dönemlerde
oluşan zararlar, kullanılmamış zararların ve diğer vergi varlıklarının son kullanılabileceği tarihler ve gerektiğinde
kullanılabilecek vergi planlama stratejileri göz önünde bulundurulmuştur. Grup, yapılan çalışmalar neticesinde,
ertelenmiş verginin geri kazanabileceğine ilişkin kanaat oluşması sebebiyle, bağlı ortaklıklarındaki ertelenmiş
vergi varlıklarını kayıtlara almıştır.
Şerefiye, Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değer Düşüklüğü
Grup, 2.7.5 ’te belirtilen muhasebe politikası uyarınca, her yıl şerefiye tutarını değer düşüklüğü testine tabi tutar.
Grup, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, maddi ve maddi olmayan duran varlıklarını da şerefiye ile beraber değer
düşüklüğü için test etmiştir.
Varlıkların geri kazanılabilir tutarı kullanımdaki değer hesaplamalarıyla belirlenmiştir. Kullanımdaki değer hesaplamaları için kullanılan başlıca tahminler iskonto oranı, büyüme oranı, satış fiyatları ve dönem süresindeki direkt
maliyetlere yöneliktir. Not 20’de açıklandığı üzere, kullanımdaki değer hesaplamasında, şerefiye nakit üreten
birimlere ayrıştırılmamış, Petrol Ofisi A.Ş. bütünü üzerinden değerlendirilmiştir. İskonto oranı, paranın zaman
değerine ilişkin geçerli piyasa değerlendirmelerini ve varlığa özgü riskleri yansıtan vergi öncesi orandır. Grup,
iskonto oranı olarak ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini kullanmaktadır. Büyüme oranı ilgili sektör büyüme tahminlerine göre belirlenmektedir. Satış fiyatlarında ve direkt maliyetlerdeki değişiklikler geçmiş tecrübelere ve
gelecekteki beklentilerine dayanmaktadır.
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle yapılan inceleme sonucunda, şerefiye, maddi ve maddi olmayan duran varlıkların
geri kazanılabilir değeri kayıtlı değerinin üzerinde tespit edilmiş ve değer düşüklüğüne rastlanmamıştır.
159
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 3 – İŞLETME BİRLEŞMELERİ
Yoktur.
NOT 4 – İŞ ORTAKLIKLARI
Yoktur.
NOT 5 – BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA
Grup, UFRS 8’i 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamış olup, Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya
yetkili makam tarafından düzenli olarak gözden geçirilen iç raporlara dayanarak faaliyet bölümleri belirlemiştir.
Grup’un karar almaya yetkili makamı genel müdür ile yönetim kuruludur.
Grup’un karar almaya yetkili makamı, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla sonuçları ve faaliyetleri değişik risk ve faydalar taşıyan müşteri
grupları bazında incelemektedir. Grup’un müşteri grupları bazında dağılımı şu şekildedir: İstasyon, ticari ve endüstriyel. Bazı varlık ve yükümlülükler ile gelir ve giderler grup seviyesinde merkezi olarak yönetildiği için bölümlere dahil edilmemiştir.
1 Ocak - 31 Aralık 2009
Satış gelirleri (net)
Satışların maliyeti (-)
Brüt kâr
Faaliyet giderleri(-)
Dağıtılmamış faaliyet gelirleri
Dağıtılmamış faaliyet giderleri (-)
Faaliyet kârı
Finansal gelirler
Finansal giderler (-)
Vergi öncesi kâr
Dönem vergi gideri
Ertelenmiş vergi gelir
Dönem kârı
Dönem kârının dağılımı
Azınlık payları
Ana ortaklık payları
160
İstasyon
9.029.690.724
(8.316.281.554)
713.409.170
(242.406.913)
Ticari ve Endüstriyel
5.065.221.405
(4.762.609.111)
302.612.294
(145.439.592)
471.002.257
157.172.702
Toplam
14.094.912.129
(13.078.890.665)
1.016.021.464
(387.846.505)
24.584.246
(41.422.914)
611.336.291
930.345.542
(1.177.709.456)
363.972.377
(81.404.794)
9.210.323
291.777.906
4.422.520
287.355.386
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 5 – BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (devamı)
1 Ocak - 31 Aralık 2008
Satış gelirleri (net)
Satışların maliyeti (-)
Brüt kâr
Faaliyet giderleri(-)
Dağıtılmamış faaliyet gelirleri
Dağıtılmamış faaliyet giderleri (-)
Faaliyet kârı
Finansal gelirler
Finansal giderler (-)
Vergi öncesi kâr
Dönem vergi gideri
Ertelenmiş vergi gideri
Dönem kârı
Dönem kârının dağılımı
Azınlık payları
Ana ortaklık payları
İstasyon
10.294.464.591
(9.347.561.607)
946.902.984
(250.613.165)
Ticari ve Endüstriyel
6.899.980.107
(6.642.612.701)
257.367.406
(141.617.141)
696.289.819
115.750.265
Toplam
17.194.444.698
(15.990.174.308)
1.204.270.390
(392.230.306)
16.997.665
(45.780.816)
783.256.933
793.568.726
(1.444.280.068)
132.545.591
(21.121.567)
(8.721.537)
102.702.487
1.795.684
100.906.803
161
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 5 – BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (devamı)
Bölüm varlıkları ve yükümlülükleri:
Toplam varlıklar
İstasyon
Ticari ve endüstriyel
Dağıtılmamış
Toplam
Toplam yükümlülükler
İstasyon
Ticari ve endüstriyel
Dağıtılmamış
Toplam
31 Aralık
2009
31 Aralık
2008
1.923.437.542
747.552.398
4.262.159.070
6.933.149.010
1.741.327.394
748.854.959
4.444.906.546
6.935.088.899
31 Aralık
2009
31 Aralık
2008
1.313.641.876
732.310.104
1.872.431.030
3.918.383.010
1.628.500.818
1.078.866.549
1.474.289.388
4.181.656.755
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile amortisman ve itfa payları:
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları
İstasyon
Ticari ve endüstriyel
Dağıtılmamış
31 Aralık
Amortisman ve itfa payları
İstasyon
Ticari ve endüstriyel
Dağıtılmamış
31 Aralık
162
2009
2008
189.810.506
115.697.782
24.857.403
330.365.691
237.515.744
19.328.797
41.406.279
298.250.820
2009
2008
87.258.789
31.705.450
35.195.108
154.159.347
75.941.601
10.779.083
34.587.320
121.308.004
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 6 – NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle hazır değerlerin detayı aşağıdaki gibidir:
Kasa
Bankalar
- Vadesiz mevduat
- Vadeli mevduat
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
24.509
1.390.159.967
81.904.296
1.308.255.671
18.973
1.535.713.312
11.266.460
1.524.446.852
1.390.184.476
1.535.732.285
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Türk Lirası vadeli mevduatların faiz oranları %4,25 ile %10,60 (31 Aralık 2008: %11,28 - %18,25)
arasında değişmektedir. ABD Doları vadeli mevduatların faiz oranları %0,11 ile %5,25 arasında değişmektedir (31 Aralık 2008:
%0,25 - %7,50). Söz konusu vadeli mevduatlar, 49.370.887 TL (31 Aralık 2008: 38.041.287 TL) tutarında Türk Lirası, 1.258.884.783
TL (31 Aralık 2008: 1.486.405.565 TL) tutarında ABD Doları mevduattan oluşmaktadır.
Dönemler itibariyle konsolide nakit akım tablolarında yer alan nakit ve nakit benzerleri değerler:
31 Aralık 2009
Nakit ve nakit benzerleri
Eksi: faiz tahakkukları
1.390.184.476
(828.874)
1.389.355.602
31 Aralık 2008
1.535.732.285
(788.560)
1.534.943.725
31 Aralık 2007
404.538.084
(871.887)
403.666.197
NOT 7 – FİNANSAL YATIRIMLAR
Grup’un gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıkları şöyledir:
Kredi swap işlemleri değerlemesi (*)
Stok vadeli işlem sözleşmeleri değerlemesi (**)
Türev işlemler teminatları
31 Aralık 2009
41.228.570
15.608.637
31 Aralık 2008
42.369.299
62.568.464
-
Toplam
56.837.207
104.937.763
(*) Grup, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle 165.000.000 Amerikan Doları tutarındaki kredi ile ilgili kur değişimlerinden (TL/USD) ve
165.000.000 Amerikan Doları ve 954.550 Euro tutarındaki kredilerine ilişkin faiz oranı değişikliklerinden korunmak için swap
işlemleri gerçekleştirmiştir.
163
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 7 – FİNANSAL YATIRIMLAR (devamı)
(**) Petrol ürün stoklarının ve yapılan ithal kargo alımlarının; brüt kâr marjının temini ve olası stok değer kayıplarından korunmak amacıyla türev ürünleri kullanılmaktadır. İthal kargolar için 1 ya da 2 ay vadeli kontratlar
kullanılırken, eldeki stoklar için daha uzun vadeli kontratlar kullanılmaktadır. Kullanılan bütün kontratların vadesi
1 yıldan kısadır. Bu işlemlerden kaynaklanan gelirler/giderler satılan malın maliyetine dahil edilmektedir.
Stok
31 Aralık 2009
Nominal Değer
209.032.717
Grup’un satılmaya hazır finansal varlıkları şöyledir:
Çankaya Bel-Pet Limited Şirketi
İstanbul Gübre Sanayi A.Ş.
Gerçeğe Uygun
Değer Değişimi
(4.857.012)
31 Aralık 2009
TL
135.020
872
135.892
31 Aralık 2008
Gerçeğe Uygun
Nominal Değer
Değer Değişimi
258.147.228
62.568.464
%
49,0
0,1
Finansal araçlardan kaynaklanan risklerin niteliği ve düzeyi Not 38’de verilmiştir.
164
31 Aralık 2008
TL
135.020
872
135.892
%
49,0
0,1
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 8 – FİNANSAL BORÇLAR
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Kısa vadeli banka kredileri
Kısa vadeli finansal kiralama borçları, net
Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri
6.482.942
7.189.376
534.235.113
19.432.173
7.288.814
103.670.980
Toplam kısa vadeli finansal borçlar
547.907.431
130.391.967
Uzun vadeli krediler
Uzun vadeli finansal kiralama borçları, net
853.297.700
17.262.442
829.700.301
23.412.141
Toplam uzun vadeli finansal borçlar
870.560.142
853.112.442
1.418.467.573
983.504.409
Toplam finansal borçlar
165
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 8 – FİNANSAL BORÇLAR (devamı)
Grup’un 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle banka kredilerinin detayları aşağıdaki gibidir:
Ağırlıklı ortalama faiz oranı %
Kısa vadeli krediler:
31 Aralık
2009
Türk Lirası krediler
-
Orijinal para birimi
31 Aralık
2008
%10,07 TL
31 Aralık
2009
31 Aralık
2008
31 Aralık
2009
31 Aralık
2008
6.482.942
19.432.173 6.482.942
6.482.942
19.432.173
19.432.173
Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli
anapara taksitleri ve faizleri:
Uzun vadeli TL kredilerin
kısa vadeli kısmı
Uzun vadeli ABD Doları
kredilerin kısa vadeli
kısmı
Uzun vadeli EURO
kredilerin kısa vadeli
kısmı
%18,58
%18,59
125.288.522
34.022.877
125.288.522
34.022.877
%7,07
%5,26
271.127.664
44.837.707
408.236.924
67.808.065
%3,62
%7,17 328.504
859.510 709.667
534.235.113
1.840.038
103.670.980
%12,82
%5,49
%3,62
%18,69
%7,16 %7,53 410.000.000
293.500.000
636.370
501.000.000
216.000.000 954.550 410.000.000
441.922.950
1.374.750
853.297.700
501.000.000
326.656.800
2.043.501
829.700.301
Uzun vadeli krediler:
Türk Lirası Krediler
ABD Doları krediler
EURO krediler
Banka kredilerinin geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir:
166
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
0-1 yıl içerisinde ödenecekler
540.718.055
123.103.153
1-2 yıl içerisinde ödenecekler
284.778.564
371.456.660
2-3 yıl içerisinde ödenecekler
3-4 yıl içerisinde ödenecekler
554.967.836
13.551.300
284.877.960
159.754.981
4-5 yıl içerisinde ödenecekler
-
9.073.800
5 yıl ve üzeri sürede ödenecekler
-
4.536.900
1.394.015.755
952.803.454
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 8 – FİNANSAL BORÇLAR (devamı)
Bilanço tarihi itibariyle Grup’un finansal kiralama borçları aşağıdaki gibidir:
Kısa vadeli finansal kiralama borçları
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
9.728.314
(2.538.938)
10.275.934
(2.987.120)
7.189.376
7.288.814
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Finansal kiralama işlemlerinden borçlar
Ertelenmiş finansal kiralama borç maliyetleri (-)
19.988.631
(2.726.189)
28.232.431
(4.820.290)
Toplam
17.262.442
23.412.141
Finansal kiralama işlemlerinden borçlar
Ertelenmiş finansal kiralama borç maliyetleri (-)
Toplam
Uzun vadeli finansal kiralama borçları
Finansal kiralama borçlarının 31 Aralık 2009 tarihi itibari ile geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir:
Finansal kiralama
işlemlerinden borçlar
Ertelenmiş finansal
kiralama borç
maliyetleri Toplam yükümlülük
0-1 yıl içerisinde ödenecekler
9.728.314
(2.538.938)
7.189.376
1-2 yıl içerisinde ödenecekler
8.747.215
(1.659.021)
7.088.194
2-3 yıl içerisinde ödenecekler
3-4 yıl içerisinde ödenecekler
6.270.997
3.250.320
(746.558)
(260.829)
5.524.439
2.989.491
4-5 yıl içerisinde ödenecekler
1.509.805
(56.689)
1.453.116
210.294
(3.092)
207.202
29.716.945
(5.265.127)
24.451.818
5 yıl ve üzeri sürede ödenecekler
167
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 8 – FİNANSAL BORÇLAR (devamı)
Finansal kiralama borçlarının 31 Aralık 2008 tarihi itibari ile geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir.
Finansal kiralama
işlemlerinden
borçlar
Ertelenmiş finansal
kiralama borç
maliyetleri Toplam
yükümlülük
0-1 yıl içerisinde ödenecekler
10.275.934
(2.987.120)
7.288.814
1-2 yıl içerisinde ödenecekler
9.261.090
(2.346.517)
6.914.573
2-3 yıl içerisinde ödenecekler
3-4 yıl içerisinde ödenecekler
8.320.282
5.988.504
(1.496.910)
(692.414)
6.823.372
5.296.090
4-5 yıl içerisinde ödenecekler
3.095.305
(233.680)
2.861.625
5 yıl ve üzeri sürede ödenecekler
1.567.250
(50.769)
1.516.481
38.508.365
(7.807.410)
30.700.955
Grup’un finansal kiralama borçlarının gerçeğe uygun değeri, defter değerine yakındır.
Finansal yükümlülüklerden kaynaklanan risklerin niteliği ve düzeyi Not 38’de verilmiştir.
NOT 9 – DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER
Stok vadeli işlem sözleşmeleri değerlemesi (Not 7)
Türev işlemler teminat borçları
Toplam
31 Aralık 2009
4.857.012
4.857.012
Finansal yükümlülüklerden kaynaklanan risklerin niteliği ve düzeyi Not 38’de verilmiştir.
168
31 Aralık 2008
18.844.919
18.844.919
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 10 – TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR
Bilanço tarihi itibariyle Grup’un ticari alacaklarının detayı aşağıdaki gibidir:­
Ticari alacaklar
Çek ve senetler
Kredi kartı alacakları
Bayilere verilen krediler
İlişkili şirketlerden alacaklar (Not 37)
Eksi: Şüpheli ticari alacak karşılığı
Kısa vadeli ticari alacaklar
Bayilere verilen krediler
Çek ve senetler
Uzun vadeli ticari alacaklar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
511.773.163
380.993.995
75.141.446
2.533.078
3.075.970
536.523.506
319.660.260
61.257.047
1.733.565
2.794.178
973.517.652
921.968.556
(105.046.897)
868.470.755
(97.131.115)
824.837.441
7.210.603
3.413.098
10.623.701
6.238.627
225.467
6.464.094
Şüpheli ticari alacak karşılığının 31 Aralık 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren dönemler içindeki hareketleri aşağıdaki gibidir:
1 Ocak
Tahsilatlar
Yıl içinde ayrılan karşılıklar
31 Aralık
2009
97.131.115
(5.612.957)
13.528.739
2008
85.912.647
(5.399.398)
16.617.866
105.046.897
97.131.115
Grup, alacaklarınn kredi riski ile ilgili açıklamaları Not 38’de Kredi Riski bölümünde vermiştir.
169
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 10 – TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR (devamı)
Bilanço tarihi itibariyle Grup’un ticari borçlarının detayı aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2009 31 Aralık 2008
Satıcılar
İlişkili şirketlere borçlar (Not 37)
Borç senetleri
1.448.286.786
555.299
1.038.040
1.693.335.409
2.034.896
1.203.972
Kısa vadeli ticari borçlar
1.449.880.125
1.696.574.277
Satıcılar
584.335.822
966.823.460
Uzun vadeli ticari borçlar
584.335.822
966.823.460
Kısa vadeli ticari borçlar içerisindeki faiz işlemeyen akreditiflerin tutarı 1.096.421.788 TL’dir (728.180.772 ABD
Doları) (31 Aralık 2008: 1.251.257.269 TL’dir (827.386.940 ABD Doları)). 31 Aralık 2009 itibariyle, faiz işleyen vadeli akreditif bulunmamaktadır (31 Aralık 2008: 171.946.111 TL (113.698.414 ABD Doları) ve faiz oranı %6,31).
Uzun vadeli ticari borçlar içerisindeki faiz işlemeyen akreditiflerin tutarı 584.335.822 TL’dir (388.082.501 ABD doları) (31 Aralık 2008: 966.823.460 TL (639.306.659 ABD doları)). 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle
Grup’un uzun vadeli faiz işleyen vadeli akreditifi bulunmamaktadır.
Faiz işlemeyen akreditifler ilk muhasebeleştirilmesi sırasında gerçeğe uygun değerinden kaydedilmektedir. İlk
muhasebeleştirme işleminin ardından, bu akreditifler etkin faiz yöntemiyle hesaplanan itfa edilmiş maliyetinden
değerlenmektedir. Uzun vadeli ve kısa vadeli faiz işlemeyen akreditifler için kullanılan etkin faiz oranlarının ağırlıklı ortalaması sırasıyla %2,97 ve %3,87’dir (31 Aralık 2008: %4,02 ve %4,70).
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle uzun vadeli akreditiflerin 584.335.822 TL tutarındaki kısmı ikinci yıl içerisinde ödeme vadelerine sahiptir (31 Aralık 2008: 924.757.011 TL ikinci yıl içerisinde, 42.066.449 TL üçüncü yıl içerisinde).
Finansal yükümlülüklerden kaynaklanan risklerin niteliği ve düzeyi Not 38’de verilmiştir.
170
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 11 – DİĞER ALACAK VE BORÇLAR
DİĞER ALACAKLAR
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Personelden alacaklar
ÖTV muafiyeti (*)
Verilen depozito ve garantiler
Diğer
44.010
13.347.240
661.799
2.872.231
481.998
56.002.308
579.411
3.055.304
Diğer kısa vadeli alacaklar toplamı
16.925.280
60.119.021
185.125
482.138
535.785
371.023
Diğer alacaklar
Verilen depozito ve teminatlar
Diğer uzun vadeli alacaklar toplamı
667.263
906.808
(*) Bazı askeri kuruluşlara, elçiliklere ve petrol arama şirketlerine yapılan teslimatlarda, ÖTV’den muaf mal teslimatı yapılmakta, karşılığında ise Tüpraş’tan yapılacak alımlarda kullanılmak üzere muafiyet belgesi alınmaktadır. Konsolide finansal
tablolarda yer alan tutar, henüz kullanılmayan muafiyet belgelerinden kaynaklanmaktadır.
DİĞER BORÇLAR
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Ödenecek vergi, harç ve diğer kesintiler
Teminat kapsamındaki borçlar
Alınan depozito ve teminatlar
Diğer
298.990.002
6.187.860
1.118.840
5.542.625
342.228.869
9.705.095
833.745
24.608.191
Diğer kısa vadeli borçlar toplamı 311.839.327
377.375.900
Alınan depozito ve teminatlar
Alınan avanslar
833.923
146.176
637.965
166.655
Diğer uzun vadeli borçlar toplamı
980.099
804.620
171
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 12 – FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAK VE BORÇLAR
Yoktur.
NOT 13 – STOKLAR
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Ticari mallar
Hammadde
Mamul
Yarı mamul
Diğer (*)
Stok değer düşüklüğü karşılığı
688.600.041
27.086.272
14.425.870
2.085.651
67.116.164
(1.355.581)
688.102.865
44.295.415
21.054.190
3.693.276
91.278.856
(68.776.629)
Toplam
797.958.417
779.647.973
(*) Diğer stoklar yoldaki akaryakıt ve madeni yağlardan oluşmaktadır.
Stok değer düşüklüğü karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir:
1 Ocak
Dönem içinde ayrılan karşılık
Dönem içinde iptal edilen karşılık
31 Aralık
2009
2008
(68.776.629)
67.421.048
(68.776.629)
-
(1.355.581)
(68.776.629)
NOT 14 – CANLI VARLIKLAR
Yoktur.
NOT 15 – DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR
Yoktur.
NOT 16 – ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR
Yoktur.
NOT 17 –YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
Yoktur.
172
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 18 – MADDİ DURAN VARLIKLAR
31 Aralık 2009 tarihinde sona eren hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir:
Maliyet:
Arazi-arsa ve binalar
Yeraltı ve yerüstü üzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran
varlıklar
Özel maliyetler
Yapılmakta olan yatırımlar
Birikmiş amortisman:
Binalar
Yeraltı ve yerüstü üzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran
varlıklar
Özel maliyetler
Net defter değeri:
Arazi-arsa ve binalar
Yeraltı ve yerüstü
düzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran
varlıklar
Özel maliyetler
Yapılmakta olan
yatırımlar
Net defter değeri
1 Ocak
2009
İlaveler
Çıkışlar
Transfer
Yabancı
para
çevrim
farkı
275.504.386
188.982.592
622.088.585
15.450.196
27.969.766
34.457.747
61.552.834
4.244.744
55.852
540.873
(2.693.572)
(2.063.700)
(2.502.867)
(1.310.654)
(229.141)
1.752.683
8.703.033
8.579.610
475.337
3.692.256
(27.655)
(507)
(8.406)
(4.971)
(1.213)
308.993.589
257.174.252
632.401.666
14.665.760
31.972.541
632.202.548
480.319.134
17.659.536
8.991.632
1.010.048
180.379.222
(3.760.990)
83.764.993
(2.709.713)
56.604.308
- (163.572.220)
(241)
(1.750)
721.198.183
535.223.536
34.464.788
2.260.176.743
291.232.952
(15.270.637)
-
24.912.527
69.197.969
529.504.675
9.892.461
19.659.030
5.537.349
20.477.850
13.987.429
2.055.978
2.310.871
(670.031)
(766.355)
(1.506.475)
(1.141.644)
(170.496)
-
(2.738)
-
29.779.845
88.909.464
541.982.891
10.806.795
21.799.405
277.921.278
110.556.887
47.179.102
50.935.308
(476.954)
(709.039)
-
-
324.623.426
160.783.156
1.041.644.827
142.483.887
(5.440.994)
-
31 Aralık
2009
(44.743) 2.536.094.315
(2.738) 1.178.684.982
250.591.859
279.213.744
119.784.623
92.583.910
5.557.735
8.310.736
168.264.788
90.418.775
3.858.965
10.173.136
354.281.270
369.762.247
396.574.757
374.440.380
17.659.536
34.464.788
1.218.531.916
1.357.409.333
Diğer maddi duran varlıklar, ağırlıklı olarak dolum tankları, istasyon ve istasyon ekipmanlarından oluşmaktadır.
173
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 18 – MADDİ DURAN VARLIKLAR (devamı)
31 Aralık 2008 tarihinde sona eren hesap dönemindeki maddi duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir:
Maliyet:
Arazi-arsa ve binalar
Yeraltı ve yerüstü
düzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran
varlıklar
Özel maliyetler
Yapılmakta olan yatırımlar
İlaveler
Çıkışlar
Transfer
257.184.022
9.990.341
(52.760)
8.382.783
-
275.504.386
177.213.356
610.014.486
15.056.719
25.208.893
33.407
12.135.578
1.197.168
1.299.002
(3.606.887)
(167.237)
(868.630)
(16.952)
15.342.716
37.481
1.460.187
68.277
64.939
18.636
188.982.592
622.088.585
15.450.196
27.969.766
530.352.911
335.741.359
23.279.617
6.770.393
558.054
264.511.687
(2.589.169)
(3.224.837)
-
97.668.413
147.240.188
(270.131.768)
4.370
-
632.202.548
480.319.134
17.659.536
1.974.051.363
296.495.630
(10.526.472)
31 Aralık
2008
- 156.222 2.260.176.743
Birikmiş amortisman:
Binalar
Yeraltı ve yerüstü
düzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran varlıklar
Özel maliyetler
19.571.151
5.344.366
(2.990)
-
-
24.912.527
61.872.376
517.206.559
8.627.624
17.006.045
233.168.839
68.913.005
9.569.589
12.368.735
2.107.206
2.664.078
44.984.452
42.408.895
(2.243.996)
(70.619)
(842.369)
(11.093)
(232.013)
(765.013)
-
-
69.197.969
529.504.675
9.892.461
19.659.030
277.921.278
110.556.887
926.365.599
119.447.321
(4.168.093)
-
- 1.041.644.827
Net defter değeri:
Arazi-arsa ve binalar
Yeraltı ve yerüstü
düzenleri
Makine, tesis ve cihazlar
Taşıt araçları
Döşeme ve demirbaşlar
Diğer maddi duran varlıklar
Özel maliyetler
Yapılmakta olan yatırımlar
Net defter değeri
174
1 Ocak
2008
Yabancı
para
çevrim
farkı
237.612.871
250.591.859
115.340.980
92.807.927
6.429.095
8.202.848
297.184.072
266.828.354
23.279.617
119.784.623
92.583.910
5.557.735
8.310.736
354.281.270
369.762.247
17.659.536
1.047.685.764
1.218.531.916
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 19 – MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
31 Aralık 2009 tarihinde sona eren hesap dönemindeki maddi olmayan duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir:
1 Ocak
2009
İlaveler
Çıkışlar
Transfer
Yabancı para
çevrim farkı
31 Aralık
2009
-
33.594.744
-
-
-
33.594.744
24.051.175
24.051.175
1.589.693
3.948.302
39.132.739
(1.245.551)
(1.245.551)
-
(202)
(202)
24.395.115
3.948.302
61.938.161
-
9.359.898
-
-
-
9.359.898
15.392.240
15.392.240
2.315.562
11.675.460
(168.635)
(168.635)
-
(21)
(21)
17.539.146
26.899.044
Maliyet:
Maden Arama Lisansları
Diğer maddi olmayan
duran varlıklar
Yapılmakta olan yatırımlar
Birikmiş itfa payları:
Maden Arama Lisansları
Diğer maddi olmayan
duran varlıklar
Net kayıtlı değer
8.658.935
35.039.117
31 Aralık 2008 tarihinde sona eren hesap dönemindeki maddi olmayan duran varlık hareketleri aşağıdaki gibidir:
Maliyet:
Diğer maddi olmayan
duran varlıklar
Birikmiş itfa payları:
Diğer maddi olmayan
duran varlıklar
Net kayıtlı değer
1 Ocak
2008
İlaveler
Çıkışlar
Transfer
Yabancı para
çevrim farkı
31 Aralık
2008
22.384.160
22.384.160
1.755.190
1.755.190
(88.302)
(88.302)
-
127
127
24.051.175
24.051.175
13.572.249
1.860.683
(40.692)
-
-
15.392.240
13.572.249
1.860.683
(40.692)
-
-
15.392.240
8.811.911
8.658.935
Diğer maddi olmayan varlıklar edinilmiş bilgi sistemleri, imtiyaz hakları, bilgisayar yazılımlarından oluşmaktadır.
PO Arama Üretim ile Toreador Türkiye Ltd. Şirketi (Toreador) arasında gerçekleşen, Akçakoca açıklarındaki doğalgaz üretim sahalarının da yer aldığı toplam 8 adet deniz arama ruhsatını kapsayan projede Toreador’un sahip olduğu % 36,75 hissenin, % 26,75’lik bölümünün KDV hariç 55.000.000 ABD Doları bedelle devralınması konusunda
anlaşma sağlanmış ve tutar ödenmiştir. Bu işlemde PO Arama Üretim’in devir aldığı müştereken kontrol edilen
varlıklardan tripod ve boru hatları, yeraltı ve yerüstü düzenleri; doğalgaz arama lisansları ise maddi olmayan duran varlıklar altında muhasebeleştirilmiştir.
175
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 20 – ŞEREFİYE
UFRS 3 (“Şirket Birleşmeleri”), 31 Mart 2004 tarihinden sonra gerçekleşen şirket birleşmelerine ve şirket birleşmeleri sırasında oluşacak şerefiyelere uygulanmaya başlamıştır. UFRS 3, bir şirket birleşmesi sırasında oluşmuş
bir şerefiyenin mali tablolara kayıtlı değer ile oluşmuş değer düşüklüklerinin netleştirilmesi suretiyle yansıtılmasını gerektirmektedir. Grup, UFRS 3’ün geçiş maddeleri uyarınca, 31 Mart 2004 tarihinden sonra başlayan ilk
hesap döneminden itibaren daha önce gerçekleşen şirket birleşmeleri sırasında oluşmuş şerefiyeleri itfa etmeyi
durdurmuştur. Ayrıca, 31 Aralık 2004 tarihli mali tablolarında brüt tutarı 2.809.692.447 TL ve birikmiş amortismanı 579.237.809 TL olarak yer alan şerefiye, 1 Ocak 2005 tarihi itibari ile mahsup edilerek mali tablolarda
2.230.454.638 TL olarak sunulmaya başlanmıştır.
Türkiye İş Bankası A.Ş. (“İş Bankası”) ve Doğan Holding ortaklığı ile oluşmuş olan İş Doğan Petrol Yatırımları A.Ş.
(“İş Doğan”), Şirket’in %51 hissesini 21 Temmuz 2000 tarihinde ve %25,8 hissesini 8 Ağustos 2002 tarihinde sırasıyla 2.825.070.788 TL ve 557.364.740 TL karşılığında ÖİB’den satın almıştır. İş Doğan’ın birleşme öncesi konsolide
finansal tablolarında söz konusu hisse alımları ile ilgili 2.710.882.207 TL tutarında şerefiye oluşmuştur.
İş Doğan, 17 Kasım 2002 tarih ve 2002/38 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile Şirket hisselerinin ortaklara çağrı yoluyla
toplanması konusunda karar almış ve söz konusu hisse alımları 22 Kasım 2002 ile 9 Aralık 2002 arasında gerçekleşmiştir. Bu hisse alımları sonucunda İş Doğan’ın sahip olduğu hisse oranı %96,3’e ulaşmakla birlikte, birleşme
öncesi İş Doğan bu hisselerin %14’ünü ortakları İş Bankası ve Doğan Holding’e her birine %7 olmak üzere devretmiştir. İş Doğan tarafından ortaklarına yapılan bu devir sonrası kalan ve çağrı yoluyla toplanmış hisseler, Şirket’in
%5,5’ine tekabül etmektedir. İş Doğan’ın birleşme öncesi konsolide finansal tablolarında söz konusu %5,5’lik
hisse alımı ile ilgili 51.771.489 TL tutarında şerefiye oluşmuştur. İş Doğan’ın 2002 yılında aldığı Şirket hisseleri ile
ilgili şerefiye hesaplaması için gayrimenkullere yaptırılan güncel makul değer çalışması 2003 yılı içinde tamamlanmış ve bu çalışmanın etkisi şerefiyeyi 47.038.751 TL tutarında arttırmak ve maddi duran varlıkları aynı tutarda
azaltmak yönünde olmuştur.
Şirket, SPK’nın 24 Aralık 2002 tarih ve 61/1705 sayılı toplantısında verdiği izinle İş Doğan ile mevcut tüm aktif ve
pasiflerinin bir kül halinde devir alınması suretiyle Türk Ticaret Kanunu’nun 451 ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun
37, 38 ve 39. maddeleri hükümlerine uygun olarak birleşmiştir. Birleşme tarihi olan 27 Aralık 2002 tarihi itibariyle,
İş Doğan’ın UFRS uyarınca hazırlanmış ve yukarıda bahsi geçen hisse alımları sırasında oluşan şerefiyeyi de içeren
mali tabloları birleşme sonrası Şirket’in UFRS uyarınca hazırlanacak konsolide finansal tablolarına esas teşkil etmiştir. Söz konusu mali tablolarda yer alan 247.461.598 TL (Not 27) tutarında ana ortaklık dışı özsermaye hesabı
ise, birleşme sırasında özsermaye altına ilave ödenmiş sermaye olarak sınıflandırılmıştır.
Grup, şerefiyeyi yıllık olarak veya değer düşüklüğüne uğrayabileceğine ilişkin göstergeler mevcut ise daha sık
olarak değer düşüklüğü için değerlendirir. Geri kazanılabilir tutar kullanımdaki değer hesaplamalarıyla belirlenir.
Kullanımdaki değer hesaplamaları için kullanılan başlıca tahminler iskonto oranı, büyüme oranı, satış fiyatları
ve dönem süresindeki direkt maliyetlere yöneliktir. Kullanımdaki değer hesaplamasında, şerefiye nakit üreten
birimlere ayrıştırılmamış, Petrol Ofisi A.Ş. bütünü üzerinden değerlendirilmiştir. İskonto oranı, paranın zaman
değerine ilişkin geçerli piyasa değerlendirmelerini ve varlığa özgü riskleri yansıtan vergi öncesi orandır. Grup,
iskonto oranı olarak ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini kullanmaktadır. Büyüme oranı ilgili sektör büyüme tahminlerine göre belirlenmektedir. Satış fiyatlarında ve direkt maliyetlerdeki değişiklikler geçmiş tecrübelere ve
gelecekteki beklentilerine dayanmaktadır.
176
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 20 – ŞEREFİYE (devamı)
Grup, yönetim tarafından onaylanmış en son finansal bütçelere dayanarak ABD Doları cinsinden nakit akım tahminlerini hazırlamaktadır. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Şirket’in olağan nakit akımlarının hazırlanmasında önümüzdeki 5 yıl için yıllık %5 tahmini büyüme oranı, sonraki yıllar için ise sıfır tahmini büyüme oranı kullanılmıştır.
Nakit akım tahminlerini iskonto etmek için Şirket %9,91 (31 Aralık 2008: %10,36) oranını kullanmıştır. 31 Aralık
2009 tarihleri itibariyle yapılan inceleme sonucunda şerefiyenin geri kazanılabilir değeri kayıtlı değerinin üzerinde tespit edilmiş ve değer düşüklüğüne rastlanmamıştır.
NOT 21 – DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI
Yoktur.
NOT 22 – KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Karşılıklar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Dava karşılıkları
Diğer borç ve gider karşılıkları
39.505.987
89.213
27.488.552
908.001
Toplam kısa vadeli borç karşılıkları
39.595.199
28.396.553
Diğer borç ve gider karşılıkları
2.594.584
2.008.360
Toplam uzun vadeli borç karşılıkları
2.594.584
2.008.360
Grup, aleyhine açılan davalarla ilgili olarak dava tutarı, muhtemel faiz ve masraflar için mali tablolarda 39.505.987
TL tutarında karşılık ayrılmıştır. Dava karşılıklarının hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
2009
2008
1 Ocak
Dönem içerisindeki artış
Ödemeler
27.488.552
13.806.141
(1.788.706)
22.791.411
6.538.316
(1.841.175)
31 Aralık
39.505.987
27.488.552
177
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 22 – KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (devamı)
Karşılıklar (devamı)
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından açılmış olan 850.886 TL tutarlı, Beykoz 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde
görülen 2001/320 esas numaralı dava, Çubuklu Deposu’nun ecrimisil talebiyle açılmıştır. Dava Şirket aleyhine
sonuçlanmış olup temyiz edilmiştir. Yargıtay mahkeme kararının bozulmasına karar vermiş ve yargılama süreci
yeniden başlamış ve sonrasında mahkemece Şirket aleyhine karar verilmiş ve bu karar Şirket tarafından temyiz
edilmiş olup, Yargıtay tarafından temyiz talebi reddedilerek onanmıştır. Yargıtayın onama kararı üzerine karar
düzeltme yoluna gidilmiştir. Karar düzeltme talebi reddedilmiş ve mahkemece hüküm altına alınan karar kesinleşmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin açmış olduğu 2.555.850 TL tutarlı, Beykoz 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen 2006/101 esas numaralı dava, Çubuklu Deposu’nun ecrimisil bedeli ile ilgili olup yargılama süreci
devam etmektedir. Bunların dışında Beykoz 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/43 Esas sayısında kayıtlı 882.000
TL tutarlı ecrimisil alacağının tahsili talepli dava ile Şirket tarafından İstanbul Büyükşehir Belediyesi aleyhinde İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 2009/639 Esas sayısında kayden açılmış bulunan 1.170.750 TL’lik ecrimisil ödeme
emrinin iptali talepli davaların da yargılamasına devam olunmaktadır. Söz konusu dava tutarları ve muhtemel faiz
ve masraflar için finansal tablolarda 12.001.151 TL (31 Aralık 2008: 9.336.474 TL) karşılık ayrılmıştır. Bu davanın
esasına ilişkin olarak henüz karar verilmemiş olup, yargılama devam etmektedir.
Grup, aleyhine açılan diğer davalarla ilgili olarak dava tutarı, muhtemel faiz ve masraflar için mali tablolarda ayrıca 27.504.836 TL (31 Aralık 2008: 18.152.078 TL) tutarında karşılık ayrılmıştır.
Şarta Bağlı Yükümlülükler
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Cezaları
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 31.08.2006 tarih ve 25049 ve 25057 sayılı yazıları ile lisanssız bayilere
ikmal yapıldığı gerekçesiyle Petrol Ofisi A.Ş.’ye 498.693.080 TL ve Şirket’in bağlı ortaklıklarından Erk’e 100.738.860
TL idari para cezası vermiştir. Bu para cezalarının tahsili için EPDK’nın konuyu vergi dairesine intikal ettirmesi
üzerine Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesinden bahsekonu para cezalarının tahsili amacıyla ödeme emirleri gönderilmiştir. Şirket ve Erk kanuni haklarından yararlanarak hem para cezalarını iptal ettirmek talebiyle Danıştay
nezdinde EPDK aleyhinde, hem de ödeme emirlerinin iptali talebiyle İstanbul vergi mahkemesinde vergi dairesi
aleyhinde davalar açmışlardır.
Davaların görüşülmesi sırasında gerek Danıştay 13. Dairesi, gerekse de İstanbul 7. ve 8. Vergi Mahkemeleri yürütmenin durdurulması taleplerini reddetmiş, bunun üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu ve İstanbul
Bölge İdaresi Mahkemesi nezdinde Şirket ve Erk tarafından itirazlar yapılmıştır. İtirazı inceleyen Danıştay İdari
Dava Daireleri Genel Kurulu para cezalarının yürütmesinin durdurulmasına, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi de
ödeme emirlerinin yürütmesinin durdurulmasına karar vermişlerdir.
Yürütmenin durdurulması kararlarından sonra davaların esastan görüşülmesine geçilmiş ve sonuçta gerek para
cezalarının iptaline ve gerekse de ödeme emirlerinin iptaline karar verilmiştir. EPDK ve Vergi Dairesi tarafından
kararlar temyiz edilmiş olup, temyiz incelemesini yapacak olan Danıştay’ın vereceği kararlar beklenmektedir.
Erk ve Şirket tarafından ödeme emirlerinin yürütmesi durdurulana kadar yapılan taksit ödemeleri ile vergi dairesine verilen teminatların iadesi ile ilgili süreç halen devam etmektedir.
178
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 22 – KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (devamı)
Şarta Bağlı Yükümlülükler (devamı)
Diğer Şarta Bağlı Yükümlülükler (devamı)
Şirket’in 2003 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesi tarafından toplam
12.827.599 TL vergi aslı ve 30.092.800 TL vergi ziyaı cezası içeren vergi/ceza ihbarnameleri 25.12.2008 tarihinde
tebellüğ edilmiştir. Söz konusu vergi ve ceza tutarları için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca 24.11.2009 tarihinde Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Uzlaşma Komisyonunda yapılan uzlaşma görüşmesinde
uzlaşmaya varılamadığından, 09.12.2009 tarihinde İstanbul Vergi Mahkemeleri nezdinde dava açılmıştır. Söz konusu vergi ve ceza tutarları ile ilgili olarak hukuki süreç devam etmektedir.
Şirket’in 2003-2007 yılı hesaplarıyla ilgili olarak, Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesi ve Büyük Mükellefler Vergi
Dairesi Başkanlığı tarafından 22-23.07.2008 tarihlerinde Şirket’e tebliğ edilmiş olan toplam 9.916.863 TL vergi
aslı ve 13.810.421 TL vergi ziyaı cezası nedeniyle 11.09.2008 tarihinde İstanbul Vergi Mahkemeleri nezdinde
dava açılmıştır. Açılan davaların tamamı Şirket lehine sonuçlanmış olup, tarh edilen vergi ve kesilen ceza Vergi
Mahkemelerince kaldırılmıştır. Söz konusu kararlar Boğaziçi Kurumlar ve Büyük Mükellefler Vergi Daireleri tarafından Danıştay nezdinde temyiz edilmektedir.
Şirket’in 2004 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesi tarafından toplam
6.353.475 TL vergi aslı ve 13.940.464 TL vergi ziyaı cezası içeren vergi/ceza ihbarnameleri 21.12.2009 tarihinde
tebellüğ edilmiştir. 18.01.2010 tarihinde söz konusu vergi ve ceza tutarları için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca uzlaşma talep edilmiş olup, 31 Aralık 2009 tarihli konsolide mali tabloların kamuya açıklanma tarihi itibariyle uzlaşma tarihi Şirket’e bildirilmemiştir. Söz konusu vergi ve ceza tutarları ile ilgili olarak vergi mahkemelerinde
dava açma hakkı uzlaşma sonucuna kadar saklı olup, uzlaşmanın gerçekleşmemesi durumunda dava açma hakkı
kullanılacaktır.
Bilanço tarihleri itibariyle Grup’un aleyhine açılan diğer dava tutarları aşağıdaki gibidir:
Grup aleyhine açılan davalar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
5.457.299
10.456.441
31 Aralık 2009 tarihli konsolide finansal tabloların kamuya açıklanma tarihi itibariyle yukarıdaki konular ile ilgili
olarak Şirket tarafından davaların Şirket lehine sonuçlanacağı ve bu itibarla bir nakit çıkışı söz konusu olmayacağı
değerlendirilmektedir. Bu sebeple ekli konsolide finansal tablolarda konular ile ilgili herhangi bir karşılık ayrılmamıştır.
179
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 22 – KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (devamı)
Şarta Bağlı Yükümlülükler (devamı)
31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Grup’un teminat/rehin/ipotek (“TRİ”) pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir:
Grup Tarafından Verilen TRİ’ler
A. Kendi Tüzel Kişiliği Adına Vermiş Olduğu
TRİ’lerin Toplam Tutarı
B. Tam Konsolidasyon Kapsamına Dahil
Edilen Ortaklıklar Lehine Vermiş Olduğu
TRİ’lerin Toplam Tutarı
C. Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi
amacıyla diğer 3. kişilerin borcunu
temin amacıyla vermiş olduğu TRİ’ler
D. Diğer verilen TRİ’ler
i. Ana Ortak lehine vermiş olduğu
TRİ’ler
ii.B ve C maddeleri kapsamına girmeyen
diğer Grup Şirketleri lehine vermiş
olduğu TRİ’ler
iii. C maddesi kapsamına girmeyen 3.
kişiler lehine vermiş olduğu TRİ’ler
Toplam
31.12.2009
Şirket
Bağlı Ortaklıklar
31.12.2008
Şirket
Bağlı Ortaklıklar
276.193.913
6.691.443
348.318.992
11.607.934
113.054.040
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
389.247.953
6.691.443
348.318.992
11.607.934
Grup’un vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Şirket’in özkaynaklarına oranı %0’dır ( 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle %0).
NOT 23 – TAAHHÜTLER
Grup, 2008 Mayıs ayında Gümrük ve Turizm İşletmeleri (“GTİ”) ile sınır kapılarında akaryakıt ve madeni yağ satışı
yapabilmek için 20 yıl süreli bir sözleşme imzalamıştır. Grup, bu sözleşme kapsamında GTİ’ye, kendisine tahsis ve
teslim edilen ticari alan ve faaliyetleri işletmeye başlamasıyla beraber elde edeceği cirolardan ve akaryakıt satışlarından belirli oranda pay vermeyi taahhüt etmiş bulunmaktadır.
Grup, Tüpraş Petrol Rafineri İşleri A.Ş. ile yaptığı sözleşme gereği her Ekim ayının ortasına kadar yıllık taahhüt ettiği miktarları bildirmek zorundadır. Bununla beraber, Grup’un 3 aylık miktarları 30 gün öncesinden, aylık miktarları
15 gün öncesinden değiştirme hakkı vardır.
Grup, Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Marmara Ereğlisi LNG terminalinden yapılacak LNG dolumları için üçer aylık dönemler halinde BOTAŞ’a talep bildirimi yapmak zorundadır. Bildirim yapılan miktarın en az
%70’inin alınmaması durumunda eksik kalan miktarın bedeli BOTAŞ’a ödenecektir.
180
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 24 – ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Kıdem tazminatı karşılıkları
10.890.856
10.125.903
Toplam Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar
10.890.856
10.125.903
Kıdem Tazminatı Karşılıkları:
Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi
sona erenlere, hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447
sayılı yasalar ile değişik 60’ıncı maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara
da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle ödenecek kıdem
tazminatı, aylık aylık 2.365,16 TL (31 Aralık 2008: 2.173,18 TL) tavanına tabidir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü, şirketin çalışanların emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine göre hesaplanır. UMS 19 (“Çalışanlara Sağlanan Faydalar”), şirketin yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak geliştirilmesini öngörür. Buna uygun
olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir:
Esas varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel oranı ifade eder. 31
Aralık 2009 tarihi itibariyle, ekli mali tablolarda karşılıklar, çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası
yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle karşılıklar yıllık %4,80
enflasyon oranı ve %11 iskonto oranı varsayımına göre, %5,92 reel iskonto oranı ile hesaplanmıştır (31 Aralık 2008:
%6,26 reel iskonto oranı). İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Grup’a kalacak olan kıdem tazminatı
tutarlarının tahmini oranı da dikkate alınmıştır. Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir revize olup, Grup’un kıdem tazminatı karşılığının hesaplanmasında 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geçerli olan 2.427,04 TL tavan tutarı göz önüne
alınmıştır. 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihinde sone eren dönemler için kıdem tazminatı karşılığının hareket
tablosu aşağıdaki gibidir:
2009
2008
1 Ocak
Faiz maliyeti
Hizmet maliyeti
Ödemeler
Aktüeryal kazanç
10.125.903
599.453
2.248.863
(1.986.411)
(96.952)
9.461.569
540.256
3.085.448
(2.806.746)
(154.624)
31 Aralık
10.890.856
10.125.903
NOT 25 – EMEKLİLİK PLANLARI
Yoktur.
181
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 26 – DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
Gelecek aylara ait giderler
Gelir tahakkukları
İş avansları
Mahsup edilecek ÖTV
Devreden KDV
Peşin ödenen vergiler ve fonlar
Verilen sipariş avansları
Diğer
DİĞER DURAN VARLIKLAR
Gelecek yıllara ait giderler (*)
Diğer duran varlıklar
Devreden KDV
Maddi duran varlık alımları için verilen avanslar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
28.424.222
62.812
916.203
6.843.659
18.483.929
332.708
9.609
-
35.657.270
175.768
286.557
6.865.130
13.404
34.344.578
24.666
115
55.073.142
77.367.488
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
68.135.885
152.384
43.375.988
73.235.817
381.292
942.492
11.990.140
111.664.257
86.549.741
(*) Grup’un, 2008 Mayıs ayında Gümrük ve Turizm İşletmeleri (“GTİ”) ile sınır kapılarında akaryakıt ve madeni yağ satışı
yapabilmek için 20 yıl süreli imzaladığı sözleşme kapsamında yaptığı 55.000.000 TL’lik ödeme gelecek aylara ve yıllara ait
giderler altında takip edilmektedir.
DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
182
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Gider tahakkukları
İzin karşılığı tahakkuku
PO Kart ertelenmiş gelirleri
Gelecek aylara ait gelirler
20.966.274
7.431.111
2.809.462
511.767
20.900.155
7.354.351
7.722.675
782.442
Diğer kısa vadeli borçlar toplamı 31.718.614
36.759.623
Gelecek yıllara ait gelirler
10.165
14.408
Diğer uzun vadeli borçlar toplamı
10.165
14.408
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 27 – ÖZKAYNAKLAR
Şirket’in 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihlerindeki ödenmiş sermaye yapısı aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2009
Hisse (%)
Doğan Holding
OMV Aktiengesellschaft
Halka açık kısım
Toplam
TL
31 Aralık 2008
Hisse (%)
TL
52,73
34,00
13,27
304.520.668
196.350.000
76.629.332
52,73
34,00
13,27
290.019.684
187.000.000
72.980.316
100,00
577.500.000
100,00
550.000.000
Şirket 750.000.000 TL kayıtlı sermaye tavanı içinde çıkarılmış sermayesini %5 oranında ve tamamı 2008 yılı kârından
karşılanmak suretiyle 27.500.000 TL artırarak 577.500.000 TL’ye yükseltmiştir. Şirket’in 22.04.2009 tarihinde gerçekleştirilen Ortaklar Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda pay sahiplerine bedelsiz hisse senedi verilmesi suretiyle
dağıtılmasına karar verilen 27.500.000 TL’nin, dağıtımı 26.06.2009 tarihinde tamamlanmıştır.
Çıkarılmış sermayeyi her birinin nominal değeri 1 (bir) Türk Lirası olan, A Grubu ve B Grubu olarak iki gruba ayrılmış
hisseler oluşturmaktadır.
Şirket’in nihai ortak pay sahibi Doğan Ailesi ve OMV Aktiengesellschaft’tır.
Şirket’in Yönetim Kurulu sekiz üyeden oluşmaktadır. A Grubu hisselere sahip hissedarlar ve B Grubu nama yazılı hisselerin sahibi hissedarlar Yönetim Kurulu üyeliğine eşit sayıda şahıs aday gösterir. Yönetim Kurulu üyelerinin yarısı B
Grubu nama yazılı hisselerin sahibi olan hissedarlar tarafından gösterilmiş olan adaylar arasından, diğer yarısı da A
Grubu hisselere sahip olan hissedarlar tarafından gösterilmiş olan adaylar arasından Genel Kurul tarafından seçilir.
A ve B grubu hisseler arasında temettü dağıtımı yönünden bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Doğan Holding ve OMV’nin İMKB den yaptıkları hisse alımları neticesinde, 31 Aralık 2009 itibariyle Şirket’teki hissedarlık oranları sırasıyla %54,17 ve %41,58 olmuştur. Son hisse alımları neticesinde Şirket’in sermaye yapısı aşağıdaki
gibidir:
Hisse Grubu
Doğan Holding
Doğan Holding
OMV Aktiengesellschaft
OMV Aktiengesellschaft
Halka açık kısım
Toplam
A Grubu Nama
A Grubu Hamiline
B Grubu Nama
A Grubu Hamiline
A Grubu Hamiline
Hisse (%)
TL
34,00
20,17
34,00
7,58
4,25
196.350.000
116.509.411
196.350.000
43.754.930
24.535.659
100,00
577.500.000
183
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 27 – ÖZKAYNAKLAR (devamı)
Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Kârdan ayrılmış kısıtlanmış yedekler, önceki dönemlerin kârından, kanun veya sözleşme kaynaklı zorunluluklar
nedeniyle veya kâr dağıtımı dışındaki belli amaçlar (örneğin iştirak satış kazançlarından vergi avantajı elde edebilmek) için ayrılmış yedeklerdir.
Bilanço tarihleri itibariyle, kârdan ayrılmış kısıtlanmış yedekler yasal yedeklerden oluşmaktadır.
Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk
Ticaret Kanunu’na göre birinci tertip yasal yedekler, şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşıncaya kadar,
kanuni net kârın %5’i olarak ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler ise ödenmiş sermayenin %5’ini aşan dağıtılan kârın
%10’udur. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler ödenmiş sermayenin %50’sini geçmediği sürece sadece
zararları netleştirmek için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması mümkün değildir.
Halka açık şirketler, temettü dağıtımlarını SPK’nın öngördüğü şekilde aşağıdaki gibi yaparlar:
Sermaye Piyasası Kurulu’nca (Kurul) 27 Ocak 2010 tarihinde 2009 yılı faaliyetlerinden elde edilen kârların dağıtım
esasları ile ilgili olarak; payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar için, herhangi bir asgari kâr dağıtım zorunluluğu getirilmemesine (31 Aralık 2008: asgari %20), bu kapsamda, kâr dağıtımının Kurul’un Seri:IV, No:27 sayılı
“ Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Olan Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları
Esaslar Hakkında Tebliği”nde yer alan esaslar, ortaklıkların esas sözleşmelerinde bulunan hükümler ve şirketler
tarafından kamuya açıklanmış olan kâr dağıtım politikaları çerçevesinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
Bunun yanında söz konusu Kurul Kararı ile konsolide finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan şirketlerin,
yasal kayıtlarında bulunan kaynaklarından karşılanabildiği sürece, net dağıtılabilir kâr tutarını, Seri:XI No:29 Tebliği çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri konsolide finansal tablolarında yer alan net dönem kârlarını
dikkate alarak hesaplamaları gerektiği düzenlenmiştir.
Yasal Yedekler ve Türk Ticaret Kanunu’nun 466’ncı maddesi çerçevesinde yasal yedek statüsünde olan Hisse Senedi İhraç Primleri yasal kayıtlardaki tutarları ile gösterilmiştir. Bu kapsamda, UFRS esasları çerçevesinde yapılan
değerlemelerde ortaya çıkan ve rapor tarihi itibariyle kâr dağıtımına veya sermaye artırımına konu edilmeyen
enflasyon düzeltmelerinden kaynaklanan farklılıkları, geçmiş yıllar kâr/zararlarıyla ilişkilendirilmiştir.
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Grup’un, 231.886.143 TL tutarındaki kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekleri 81.626.328
TL tutarında ana ortaklık yasal yedekler nominal tutarı, 147.437.050 TL tutarında yasal yedeklerin Vergi Usul
Kanunu uyarınca enflasyon düzeltmesi ve 2.822.765 TL tutarında bağlı ortaklıkların yasal yedeklerindeki ana ortaklık paylarından oluşmaktadır (31 Aralık 2008: 227.256.811 TL kârdan ayrılan kısıtlanmış yedek, 77.799.885 TL
ana ortaklık yasal yedekler nominal tutarı, 147.437.050 TL yasal yedeklerin Vergi Usul Kanunu uyarınca enflasyon
düzeltmesi ve 2.019.876 TL bağlı ortaklıkların yasal yedeklerindeki ana ortaklık payları).
184
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 27 – ÖZKAYNAKLAR (devamı)
İlave Ödenmiş Sermaye
Şirket, SPK’nın 24 Aralık 2002 tarih ve 61/1705 sayılı toplantısında verdiği izinle İş Doğan ile mevcut tüm aktif ve
pasiflerinin bir kül halinde devir alınması suretiyle Türk Ticaret Kanunu’nun 451 ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun
37, 38 ve 39. maddeleri hükümlerine uygun olarak birleşmiştir. Birleşme tarihi olan 27 Aralık 2002 tarihi itibariyle,
İş Doğan’ın UFRS uyarınca hazırlanmış ve yukarıda bahsi geçen hisse alımları sırasında oluşan şerefiyeyi de içeren mali tabloları birleşme sonrası Şirket’in UFRS uyarınca hazırlanacak konsolide finansal tablolarına esas teşkil
etmiştir. Söz konusu mali tablolarda yer alan 247.461.598 TL tutarında ana ortaklık dışı öz sermaye hesabı ise,
birleşme sırasında öz sermaye altında ilave ödenmiş sermaye olarak sınıflandırılmıştır.
Geçmiş Yıllar Kâr/Zararları
31 Aralık 2009 tarihi itibari ile Grup’un 777.643.542 TL tutarındaki geçmiş yıl kârları, (26.789.138) TL tutarında
öz sermaye enflasyon düzeltme farkları, 5.804.100 TL tutarında olağanüstü ve özel yedekler ve 798.628.580 TL
tutarında birikmiş kârdan oluşmaktadır (31 Aralık 2008: 744.675.753 TL, (26.789.138) TL tutarında öz sermaye
enflasyon düzeltme farkları, 5.804.100 TL tutarında olağanüstü ve özel yedekler ile 765.660.791 TL tutarında
birikmiş kâr).
Özkaynaklar içerisinde tarihi bedelleri ile belirtilen kalemlerin 31 Aralık 2004 tarihindeki satın alma gücüyle gösterilmiş değerleri ve özsermaye enflasyon düzeltme farkları 31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle
aşağıdaki gibidir:
Yasal Yedek
Olağanüstü Yedek
Maliyet Artış Fonu
Diğer Yedekler
Yasal
Değerler
231.886.143
2.827.642
325.478
2.650.980
Düzeltilmiş
Değer
198.526.649
8.150.984
510.968
3.712.504
31 Aralık 2009
Özsermaye Enflasyon
Düzeltme Farkları
(33.359.494)
5.323.342
185.490
1.061.524
Toplam
237.690.243
210.901.105
(26.789.138)
Yasal Yedek
Olağanüstü Yedek
Maliyet Artış Fonu
Diğer Yedekler
Yasal
Değerler
227.256.811
2.827.642
325.478
2.650.980
Düzeltilmiş
Değer
193.897.317
8.150.984
510.968
3.712.504
31 Aralık 2008
Özsermaye Enflasyon
Düzeltme Farkları
(33.359.494)
5.323.342
185.490
1.061.524
Toplam
233.060.911
206.271.773
(26.789.138)
Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin enflasyon düzeltme farkları sadece bedelsiz sermaye artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kâr dağıtımı ya da zarar
mahsubunda kullanılabilmektedir.
185
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 27 – ÖZKAYNAKLAR (devamı)
Ana Ortaklık Dışı Paylar/Ana Ortaklık Dışı Kâr Zarar
Grup’un ana ortaklık dışı pay ve ana ortaklık dışı kâr zararı KİPET, ERK, PO Alternatif Yakıtlar, PO Gaz İletim, PO
Arama Üretim ve Marmara Depoculuk’a ait olup bilanço tarihi itibariyle 16.180.200 TL ve 4.422.584 TL’dir (31
Aralık 2008: 6.396.477 TL ve 31 Aralık 2008: 1.795.684 TL).
NOT 28 – SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ
Satışlar
Yurtiçi satışlar
Yurtdışı satışlar
Satıştan iadeler
Satış iskontoları
Diğer indirimler
Satışların Maliyeti
1 Ocak31 Aralık
2009
1 Ocak31 Aralık
2008 13.015.952.821
1.418.935.094
(111.625)
(214.111.911)
(125.752.250)
15.304.646.221
2.323.208.805
(19.316.791)
(265.559.403)
(148.534.134)
14.094.912.129
17.194.444.698
1 Ocak31 Aralık
2009
1 Ocak31 Aralık
2008
İlk madde ve malzeme gideri
121.191.122
164.932.714
Doğrudan işçilik gideri
385.261
440.078
Genel üretim giderleri
7.407.426
10.040.569
Amortisman giderleri
21.078.649
1.995.811
Yarı mamul stoklarındaki değişim
1.607.625
(1.019.716)
Mamul stoklarındaki değişim
6.628.321
(9.677.197)
Satılan mamullerin maliyeti
158.298.404
166.712.259
Satılan ticari malların maliyeti
12.911.663.324
15.813.677.442
Satılan hizmet maliyeti (*)
8.928.937
9.784.607
Satışların maliyeti
13.078.890.665
15.990.174.308
(*) Satılan hizmet maliyetinin içerisinde PO Gaz İletim A.Ş.’ye ait 8.928.937 TL tutarında (31 Aralık 2008: 9.784.607 TL) hizmet/taşıma maliyeti mevcuttur ve içerisindeki amortisman ve itfa payı 654.988 TL’dir (31 Aralık 2008: 622.056 TL). PO Gaz
İletim A.Ş.’nin taşıma hizmeti gelirleri Petrol Ofisi Alternatif Yakıtlar Toptan Satış A.Ş.’ye verdiği gaz taşıma gelirlerinden oluşmaktadır ve konsolidasyon sırasında karşılıklı olarak silinmiştir. Satılan hizmet maliyeti, Petrol Ofisi Alternatif Yakıtlar Toptan
Satış A.Ş.’nin ticari mal maliyetinden ayrı takip edilmesi amacıyla satılan hizmet maliyeti olarak ayrıca sunulmuştur.
186
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 29 – ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM
GİDERLERİ, GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
Araştırma ve geliştirme giderleri
Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri
Genel yönetim giderleri
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008 (1.653.750)
(302.778.577)
(83.414.178)
(314.877.024)
(77.353.282)
(387.846.505)
(392.230.306)
NOT 30 – NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER
31 Aralık tarihinde sona eren hesap dönemlerine ait faaliyet giderleri aşağıdaki gibidir:
Araştırma ve geliştirme giderleri
Personel giderleri
Seyahat-Ulaşım-Konaklama gideri
Danışmanlık gideri ve dışarıdan sağlanan faydalar
Kira gideri
Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri
Personel giderleri
Elektrik-Su-Isıtma gideri
Haberleşme gideri
Bakım onarım gideri
Sigorta gideri
Seyahat-Ulaşım-Konaklama gideri
Vergi-Resim-Harç gideri
Amortisman gideri
Reklam gideri
Danışmanlık gideri ve dışarıdan sağlanan faydalar
Banka ve komisyon gideri
Kira gideri
Diğer
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
(23.973)
(26.196)
(1.590.762)
(12.819)
-
(1.653.750)
-
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
(49.092.958)
(3.114.697)
(2.871.849)
(8.544.559)
(7.548.133)
(8.540.765)
(22.551.044)
(127.394.483)
(25.621.757)
(22.610.878)
(3.044.259)
(10.814.555)
(11.028.640)
(50.168.629)
(2.770.945)
(2.831.240)
(9.346.722)
(6.129.229)
(11.391.647)
(26.143.421)
(114.550.142)
(38.964.461)
(27.472.996)
(2.391.112)
(9.880.561)
(12.835.919)
(302.778.577)
(314.877.024)
187
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 30 – NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER (devamı)
Genel yönetim giderleri
Personel giderleri
Elektrik-Su-Isıtma gideri
Haberleşme gideri
Bakım onarım gideri
Sigorta gideri
Seyahat-Ulaşım-Konaklama gideri
Vergi-Resim-Harç gideri
Amortisman gideri
Sponsorluk gideri
Danışmanlık gideri ve dışarıdan sağlanan faydalar
Banka ve komisyon gideri
Kira gideri
Diğer
188
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
(27.952.723)
(592.140)
(1.047.406)
(2.402.073)
(3.031.424)
(1.566.818)
(8.936.645)
(4.528.398)
(1.177.433)
(18.535.813)
(670.521)
(3.979.071)
(8.993.713)
(29.348.383)
(675.811)
(1.202.385)
(2.634.788)
(2.873.712)
(1.855.540)
(5.594.136)
(4.139.995)
(6.312.695)
(16.227.443)
(602.091)
(2.831.576)
(3.054.727)
(83.414.178)
(77.353.282)
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 31 – DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR/GİDERLER
31 Aralık tarihinde sona eren hesap dönemlerine ait diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar aşağıdaki gibidir:
Komisyon gelirleri
Konusu kalmayan karşılıklar
Sabit kıymet satış kârları
Diğer olağan gelir ve kârlar
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
3.850.946
8.200.011
5.517.411
7.015.878
24.584.246
2.934.970
5.399.398
8.663.297
16.997.665
31 Aralık tarihinde sona eren hesap dönemlerine ait diğer faaliyet giderleri aşağıdaki gibidir:
Komisyon giderleri
Karşılık giderleri
Ödenen ceza ve tazminatlar
Sabit kıymet satış zararı
Amortisman gideri
Diğer olağan gider ve zararlar
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008 (1.541.787)
(27.334.880)
(502.829)
(12.043.418)
(41.422.914)
(2.253.340)
(23.156.182)
(3.527.919)
(751.956)
(16.091.419)
(45.780.816)
189
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 32 – FİNANSAL GELİRLER
31 Aralık tarihinde sona eren hesap dönemlerine ait finansal gelirler aşağıdaki gibidir:
Faiz gelirleri
Kur farkı gelirleri
Reeskont faiz gelirleri
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008 49.331.997
878.240.850
2.772.695
930.345.542
52.401.192
725.655.885
15.511.649
793.568.726
NOT 33 – FİNANSAL GİDERLER
31 Aralık tarihinde sona eren hesap dönemlerine ait finansman giderleri aşağıdaki gibidir:
Faiz giderleri
Kur farkı gideri
Reeskont faiz giderleri
Akreditif reeskont giderleri
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008 (157.001.107)
(880.784.502)
(2.252.557)
(137.671.290)
(1.177.709.456)
(162.748.346)
(1.178.318.101)
(12.631.766)
(90.581.855)
(1.444.280.068)
NOT 34 – SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN
FAALİYETLER
Yoktur.
190
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 35 – VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan
kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz
konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal tablolar ile UFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda
belirtilmektedir
Ertelenmiş vergi aktifleri ve pasiflerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı %20’dir (2008 :%20).
Türkiye’de işletmelerin konsolide vergi iadesi beyan edememeleri sebebiyle, ertelenmiş vergi varlıkları olan bağlı
ortaklıklar, ertelenmiş vergi yükümlülükleri olan bağlı ortaklıklar ile netleştirilmez ve ayrı olarak gösterilir.
Toplam Geçici
Farklar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Maddi ve maddi olmayan duran
varlıkların kayıtlı değerleri ile
vergi matrahları arasındaki net fark
Uzun vadeli ticari borçların
ertelenmiş finansman giderleri
Şüpheli alacak ve dava karşılığı
Stok değer düşüş karşılığı
Kıdem tazminatı yükümlülüğü
Mahsup edilebilecek mali zararlar
Gerçeğe uygun değer koruması
ve SWAP (gelir)/gider tahakkuku
Kısa vadeli ticari borçların
ertelenmiş finansman gelirleri
Kısa vadeli ticari alacakların
ertelenmiş finansman giderleri
Peşin ödenen damga vergileri
düzeltmesi
Diğer geçici farklar
Ertelenen vergi varlığı/(yükümlülüğü), net
Ertelenen Vergi Varlığı/
(Yükümlülüğü)
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
(393.142.418)
(411.489.313)
(58.107.922)
(61.617.096)
(2.501.013)
48.760.629
1.355.581
9.512.032
8.219.788
(20.688.347)
50.398.662
68.776.629
8.769.392
5.359.776
(500.203)
9.752.126
271.116
1.902.406
1.643.958
(4.137.669)
10.079.732
13.755.325
1.753.878
1.071.955
(36.371.557)
(104.937.763)
(7.274.311)
(20.987.553)
(1.560.646)
(1.571.094)
(312.129)
(314.219)
14.786.058
15.901.217
2.957.212
3.180.243
(3.636.958)
13.917.741
(11.944.134)
3.422.181
(727.392)
2.783.542
(2.388.827)
684.437
(47.611.597)
(58.919.794)
31 Aralık 2009 ve 2008 itibariyle sona eren yıllar içindeki ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri hareketi
aşağıda verilmiştir:
Ertelenmiş vergi varlığı hareketi:
1 Ocak itibariyle açılış bakiyesi
Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
31 Aralık itibariyle kapanış bakiyesi
2009
2008
744.904
960.628
562.830
182.074
1.705.532
744.904 191
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 35 – VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (devamı)
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketi:
2009
2008
1 Ocak itibariyle açılış bakiyesi
Kurumlar vergisi hesaplamasına dahil edilip ödenen geçici farklar
Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
(59.664.698)
2.097.874
8.249.695
(50.761.087)
(8.903.611)
31 Aralık itibariyle kapanış bakiyesi
(49.317.129)
(59.664.698)
Kurumlar Vergisi
Grup, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini
vergi yükümlülükleri için ekli finansal tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır. Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık
olan şirketin bağlı ortaklıkları konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak
tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtıları vergi yükümlülükleri, konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider
yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan
gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve tercih edildiği takdirde kullanılan yatırım indirimleri) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır.
2009 yılında uygulanan efektif vergi oranı %20’dir (2008: %20).
Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2009 yılı kurum
kazançlarının geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden hesaplanan geçici vergi oranı %20’dir (2008: %20).
Zararlar, gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kârdan düşülmek üzere, maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak
oluşan zararlar geriye dönük olarak, önceki yıllarda oluşan kârlardan düşülemez.
Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler
ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek değiştirilebilir.
Gelir Vergisi Stopajı:
Kurumlar vergisine ek olarak, dağıtılması durumunda kâr payı elde eden ve bu kâr paylarını kurum kazancına
dahil ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç
olmak üzere kâr payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı hesaplanması gerekmektedir. Gelir vergisi stopajı
24 Nisan 2003 tarihinden itibaren tüm şirketlerde %10 olarak ilan edilmiştir. Bu oran, 23 Temmuz 2006 tarihi
itibariyle %15 olarak değiştirilmiştir. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kâr payları gelir vergisi stopajına tabi
değildir. 24 Nisan 2003 tarihinden önce alınmış yatırım teşvik belgelerine istinaden yararlanılan yatırım indirimi
tutarı üzerinden %19,8 vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Bu tarihten sonra yapılan teşvik belgesi yatırım
harcamalarından şirketlerin üretim faaliyetiyle doğrudan ilgili olanların %40’ı vergilendirilebilir kazançtan düşülebilir. Yararlanılan teşvik belgesiz yatırım harcamalarından vergi tevkifatı yapılmamaktadır.
192
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 35 – VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (devamı)
Yatırım indirimi uygulaması 1 Ocak 2006 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, şirketlerin vergilendirilebilir kazançlarının yetersiz olması sebebiyle, 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle yararlanamadığı
yatırım indirimi tutarı sonraki yıllarda elde edilecek vergilendirilebilir kazançlardan düşülmek üzere sonraki yıllara
taşınabilir. Bununla birlikte, taşınan yatırım indirimini sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından
indirebilirler. 2008 yılı kurum kazancından indirilemeyen yatırım indirimi tutarının sonraki dönemlere devri mümkün değildir.
Anayasa Mahkemesi, 15 Ekim 2009 tarihli toplantısında, kazanılmış hakları ortadan kaldıran bu yasal düzenlemeyi, Anayasaya aykırı bularak iptal etmiş ve böylece yatırım indirimiyle ilgili süre sınırlaması da raporlama tarihi
itibariyle ortadan kalkmıştır. Söz konusu karar ise 8 Ocak 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Grup yönetimi yatırım indiriminden faydalanmadığından 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle kurumlar vergisi oranını
%20 olarak uygulamıştır.
Cari vergi yükümlülüğü:
Cari kurumlar vergisi karşılığı
Peşin ödenmiş vergi ve fonlar
Toplam vergi yükümlülüğü
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
81.404.794
(67.508.289)
21.121.567
(20.361.942)
13.896.505
759.625
1 Ocak –
31 Aralık
2009
1 Ocak –
31 Aralık
2008
(81.404.794)
9.210.323
(21.121.567)
(8.721.537)
(72.194.471)
(29.843.104)
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
Konsolide gelir tablolarındaki vergi öncesi kâr
Hesaplanan vergi: %20
Kanunen kabul edilmeyen giderlerin etkisi
Vergi matrahına yapılan indirimlerin etkisi
363.972.377
(72.794.475)
(484.767)
1.084.771
132.545.591
(26.509.118)
(4.360.534)
1.026.548
Konsolide gelir tablosundaki vergi (gideri)/geliri
(72.194.471)
(29.843.104)
Vergi (gideri)/geliri:
Cari gelir vergisi
Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
Dönem vergi giderinin dönem kârı ile mutabakatı aşağıdaki gibidir:
193
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 36 – HİSSE BAŞINA (ZARAR)/ KAZANÇ
Net dönem kârı/(zararı)
Tedavüldeki hisselerin ağırlıklı
ortalama adedi
(1 TL değerli hisseye isabet eden)
Pay başına düşen basit ve hisse başına
bölünmüş kazanç (TL)
194
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
287.355.386
100.906.803
577.500.000
577.500.000
0,498
0,175
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 37 – İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
i) İlişkili taraflardan alacak ve borçlar:
a) İlişkili taraflardan alacaklar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Çankaya Bel-Pet Ltd. Şti.
Petrom S.A.
Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
Ray Sigorta A.Ş.
Doğan Haber Ajansı A.Ş.
Doğan Dağıtım Satış ve Pazarlama A.Ş.
DTV Haber ve Görsel Yayıncılık A.Ş.
Milta Turizm İşletmeleri A.Ş.
Doğan Yayın Holding A.Ş.
Doğan Holding
Dergi Pazarlama Planlama ve Ticaret A.Ş.
Çelik Halat ve Tel San. A.Ş.
Doğan Havacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Doğan Dış Ticaret ve Mümessillik A.Ş.
Diğer
1.687.383
602.306
136.479
95.238
44.933
40.943
28.883
28.451
22.015
21.674
19.824
15.814
7.925
6.677
317.425
1.631.394
692.903
661
16.639
37.290
9.172
20.796
10.851
21.074
14.482
19.436
8.815
13.692
6.297
290.676
Toplam
3.075.970
2.794.178
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Doğan Holding
Doğan Gazetecilik A.Ş.
Milta Turizm İşletmeleri A.Ş.
OMV Refining & Marketing GMBH
Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
Ray Sigorta A.Ş.
Petrom S.A.
Diğer
289.736
143.389
122.174
-
272.619
248.165
368.336
190.531
143.747
673.491
4.014
133.993
Toplam
555.299
2.034.896
b) İlişkili taraflara borçlar
195
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 37 – İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (devamı)
ii) İlişkili taraflara yapılan önemli satışlar ve ilişkili taraflardan yapılan önemli alımlar:
a) İlişkili taraflara yapılan ürün satışları
Çankaya Bel-Pet Ltd. Şti
Petrom S.A.
Doğan Dış Ticaret Ve Mümessillik A.Ş.
Hürriyet Gazetecilik Ve Matbaacılık A.Ş.
Doğan Haber Ajansı A.Ş.
Doğan Dağıtım Satış Ve Pazarlama A.Ş.
DTV Haber Ve Görsel Yayıncılık A.Ş.
Doğan Yayın Holding A.Ş.
Dergi Pazarlama Planlama ve Ticaret A.Ş.
Doğan Havacılık Sanayi ve Tic A.Ş.
OMV Refining & Marketing GMBH
Milta Turizm İşletmeleri A.Ş.
Diğer
Toplam
1 Ocak 31 Aralık
2009
1 Ocak 31 Aralık
2008
8.789.482
5.606.152
1.780.014
1.426.613
437.859
384.544
264.310
212.973
190.332
175.544
100.495
35.165
2.650.933
15.047.642
6.142.734
2.096.404
1.619.894
518.333
458.698
353.233
320.991
307.628
433.154
2.090.042
236.378
2.413.737
22.054.416
32.038.868
İlişkili taraflara olan önemli satışlar genellikle akaryakıt ürün satış işlemlerinden kaynaklanmaktadır.
b) İlişkili taraflardan yapılan alımlar
Milta Turizm İşletmeleri A.Ş.
OMV Refining & Marketing GMBH
Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.
Ray Sigorta A.Ş.
Doğan Gazetecilik A.Ş.
Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
DTV Haber ve Görsel Yayıncılık A.Ş.
Işıl Televizyon Yayıncılık Yapımcılık San. ve Tic. A.Ş.
Diğer
Toplam
1 Ocak 31Aralık
2009
1 Ocak 31Aralık
2008
3.632.157
3.500.202
2.864.353
2.118.209
987.672
238.691
951.873
3.907.495
5.020.922
2.517.758
4.993.074
1.751.879
1.033.812
442.739
205.744
496.423
14.293.157
20.369.846
İlişkili taraflardan olan alımlar genellikle hizmet alım işlemlerinden kaynaklanmaktadır.
196
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 37 – İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (devamı)
iii) İlişkili taraflarla yapılan işlemler ile ilgili diğer gelir ve giderler:
a) Yönetim kurulu üyelerine ve kilit yönetici personele sağlanan faydalar:
1 Ocak-
1 Ocak
31 Aralık
31 Aralık
2009
2008
Ücret ve diğer kısa vadeli faydalar
5.384.933
4.822.740
197
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
(a) Sermaye risk yönetimi
Grup, sermaye yönetiminde, bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve
özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karlılığını artırmayı hedeflemektedir.
Grup’un sermaye yapısı 8. notta açıklanan kredileri de içeren borçlar, 6. notta açıklanan nakit ve nakit benzerleri
27. notta açıklanan çıkarılmış sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri ve geçmiş yıl kârlarını da içeren özkaynak
kalemlerinden oluşmaktadır.
Grup’un sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler üst yönetim tarafından değerlendirilir. Üst yönetim değerlendirmelerine dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut
olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar, temettü ödemeleri, yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması
amaçlanmaktadır.
Grup sermayeyi borç/toplam sermaye oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam sermayeye bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (bilançoda gösterildiği gibi finansal borçlar ve yükümlülükleri, finansal kiralama ve ticari borçları içerir) düşülmesiyle hesaplanır. Toplam sermaye,
bilançoda gösterildiği gibi öz sermaye ile net borcun toplanmasıyla hesaplanır.
31 Aralık 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle net borç/toplam sermaye oranı aşağıdaki gibidir:
Toplam borçlar
Eksi: Hazır değerler
Net borç
Toplam öz sermaye
Toplam sermaye
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
3.457.540.532
1.390.184.476
2.067.356.056
2.998.585.863
5.065.941.919
3.665.747.065
1.535.732.285
2.130.014.780
2.747.035.667
4.877.050.447
41%
44%
Net Borç/Toplam Sermaye oranı
Grup’un genel stratejisi önceki dönemden bir farklılık göstermemektedir.
198
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri
Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski
ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup’un risk yönetimi programı genel olarak mali
piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi
üzerine odaklanmaktadır. Grup, çeşitli finansal risklerden korunmak amacı ile türev ürünleri kullanmaktadır.
Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda merkezi bir hazine bölümü tarafından yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak ise Grup’un hazine bölümü tarafından finansal risk tanımlanır, değerlendirilir ve Grup’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına yönelik araçlar
kullanılır. Yönetim Kurulu tarafından risk yönetimine ilişkin olarak gerek yazılı genel bir mevzuat gerekse de döviz
kuru riski, faiz riski, kredi riski, türev ürünlerinin ve diğer türevsel olmayan finansal araçların kullanımı ve likidite
fazlalığının nasıl değerlendirileceği gibi çeşitli risk türlerini kapsayan yazılı prosedürler oluşturulur.
(b.1) Kredi riski yönetimi
Finansal araçları elinde bulundurmak, karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de taşımaktadır. Grup yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Grup’un tahsilat riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır. Grup,
bayilerinden doğabilecek bu riski, bayiler için belirlenen kredi limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı Grup tarafından sürekli olarak izlenmekte ve müşterinin finansal pozisyonu,
geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir.
Ticari alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve bu doğrultuda şüpheli
alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir (Not 10).
Ticari alacaklar, çeşitli sektör ve coğrafi alanlara dağılmış, çok sayıdaki müşteriyi kapsamaktadır. Müşterilerin ticari alacak bakiyeleri üzerinden sürekli olarak kredi değerlendirmeleri yapılmakta, gerekli görüldüğü durumlarda
alacaklar sigortalanmaktadır.
199
200
-
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri
- Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
-
-
51.928.194
155.562.590
(103.634.396)
51.928.194
-
29.660.583
11.139.171
18.360.928
777.481.282
877.430.987
310.043.974
Diğer Taraf
-
-
-
-
-
-
Diğer Taraf
Diğer Alacaklar
İlişkili Taraf
Alacaklar
-
-
-
-
-
-
-
-
- 1.390.159.967
- 1.390.159.967
-
Bankalardaki
Mevduat
Türev
Araçlar
-
-
-
-
41.228.569
41.228.569
-
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminat mektubu, ipotek, alacak sigortası gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
1.011.230
2.423.731
(1.412.501)
1.011.230
-
-
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak
finansal varlıkların defter değeri
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
652.239
1.663.469
515.000
İlişkili Taraf
Ticari Alacaklar
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış
finansal varlıkların net defter değeri
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
(A +B+C+D+E)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
31 Aralık 2009
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
PETROL OFİSİ A.Ş.
Diğer
-
-
-
-
-
-
Kredi riski yönetimi (devamı)
-
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak
finansal varlıkların defter değeri
-
94.496
866.505
(772.009)
-
-
32.326.509
128.685.615
(96.359.106)
32.326.509
-
105.983.521
38.959.521
43.643.960
647.325.377
829.279.367
235.395.806
Diğer Taraf
-
-
-
-
-
-
Bankalardaki
Mevduat
-
-
-
-
-
-
-
- 1.535.713.312
- 1.535.713.312
-
-
Diğer Taraf
Diğer Alacaklar
İlişkili Taraf
Alacaklar
-
-
-
-
104.937.763
104.937.763
-
Türev Araçlar
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminat mektubu, ipotek, alacak sigortası gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
806.228
500.000
1.121.444
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış
finansal varlıkların net defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış
varlıkların net defter değeri
- Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
2.022.168
500.000
İlişkili Taraf
Ticari Alacaklar
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
(A +B+C+D+E)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
31 Aralık 2008
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi riskleri
(b.1)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
PETROL OFİSİ A.Ş.
Diğer
-
-
-
-
-
-
Faaliyet Raporu ‘09
201
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle Grup’un vadesi gelmemiş alacakları 796.494.449 TL’dir (31 Aralık 2008:
692.090.781TL).
Grup’un, müşterilerinden aldığı teminatların toplamı aşağıdaki gibidir:
Garanti çek ve senetleri
Teminat mektupları
İpotekler
Sigorta (*)
Nakit garantiler
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
67.929.771
270.306.468
425.417.818
71.950.974
368.452
79.130.085
261.136.126
409.049.428
168.019.697
683.747
835.973.483
918.019.083
(*) Grup, denizcilik ve havacılık alacaklarını sigortalamıştır.
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, 5.255.238 TL’lik (31 Aralık 2008: 22.588.793 TL) kısmı kamudan olmak üzere toplam 29.660.583 TL (31 Aralık 2008: 106.789.749 TL) tutarındaki vadesi geçmiş ticari alacak, şüpheli alacak olarak
değerlendirilmemiş ve karşılık ayrılmamıştır. Grup, faaliyet gösterdiği sektörlerin dinamikleri ve şartlarından dolayı 90 güne kadar olan gecikmeler için herhangi bir tahsilat riski öngörmemektedir. 90 günden daha uzun süredir
tahsil edemediği alacakları için vade farkı uygulayarak ticari alacaklarını yeniden yapılandırmaktadır ve ipotek,
kefalet, teminat senedi gibi teminatlar bulundurması sebebiyle herhangi bir tahsilat riski öngörmemektedir. Vadesi geçmiş alacakların mevcut durumu yukarıda bahsedildiği üzere sektörün özelliklerinden kaynaklanmaktadır
ve önceki dönemlerde de buna benzerdir.
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle, ticari alacakların 157.986.321 TL (31 Aralık 2008: 129.552.120 TL) tutarındaki kısmı şüpheli alacak olarak değerlendirilmiş, bu tutardan teminatlı alacaklar düşülmek sureti ile kalan 105.046.897
TL’lik (31 Aralık 2008: 97.131.115 TL) kısım için şüpheli alacak karşılığı ayrılmıştır. Ticari alacaklar için ayrılan şüpheli alacak karşılığı, geçmiş tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Grup, bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Tahsilat
riski, esas olarak ticari alacaklarından doğmaktadır. Bayilerden doğabilecek bu riski, bayiler için belirlenen kredi
limitlerini alınan teminatlar ile sınırlayarak yönetmektedir. Kredi limitlerinin kullanımı sürekli olarak izlenmekte ve
müşterinin finansal pozisyonu, geçmiş tecrübeler ve diğer faktörler göz önüne alınarak müşterinin kredi kalitesi sürekli değerlendirilmektedir. Ticari alacaklar, Grup politikaları ve prosedürleri dikkate alınarak değerlendirilmekte ve
bu doğrultuda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir.
202
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
Vadesi geçen alacakların yaşlandırması aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2009
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
Ticari Alacaklar
21.211.818
21.114.965
6.994.141
138.325.980
187.646.904
64.078.595
Alacaklar
31 Aralık 2008
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
Ticari Alacaklar
63.701.370
38.016.850
28.240.918
106.382.731
236.341.869
71.786.030
Diğer Alacaklar
Alacaklar
Diğer Alacaklar
-
Vadesi geçmiş, karşılık ayrılmamış alacaklar için alınan teminatlar:
Çek ve Senetler
Teminat Mektupları
İpotekler
Sigorta
Nakit
31 Aralık 2009
6.892.743
3.823.235
326.319
96.874
11.139.171
31 Aralık 2008
1.384.819
18.006.227
16.347.917
3.709.073
11.485
39.459.521
203
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
Vadesi geçmiş, karşılık ayrılmış alacaklar için alınan teminatlar
Çek ve Senetler
Teminat Mektupları
İpotekler
Diğer (*)
31 Aralık 2009
1.209.236
357.507
46.584.881
4.787.800
52.939.424 31 Aralık 2008
64.637
417.507
31.844.365
32.326.509
(*) Grup, kamudan olan alacağını teminat kapsamında değerlendirmiştir.
(b.2) Likidite risk yönetimi
Grup, nakit akımlarını düzenli olarak takip ederek finansal varlıkların ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlayarak, likidite riskini yönetir.
Likidite riski tabloları
İhtiyatlı likidite riski yönetimi, yeterli ölçüde nakit tutmayı, yeterli miktarda kredi işlemleri ile fon kaynaklarının
kullanılabilirliğini ve piyasa pozisyonlarını kapatabilme gücünü ifade eder.
Mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin fonlanabilme riski, yeterli sayıda ve yüksek kalitedeki kredi
sağlayıcılarının erişilebilirliğinin sürekli kılınması suretiyle yönetilmektedir.
Aşağıdaki tablo, Grup’un türev niteliğinde olan ve olmayan finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Türev olmayan finansal yükümlülükler iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas
alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir.
Türev finansal yükümlülükler ise iskonto edilmemiş net nakit giriş ve çıkışlarına göre düzenlenmiştir. Vadeli işlem
araçları brüt ödenmesi gereken vadeli işlemler için net olarak ödenir ve iskonto edilmemiş, brüt nakit giriş ve
çıkışları üzerinden realize edilir. Alacaklar veya borçlar sabit olmadığı zaman açıklanan tutar, rapor tarihindeki
getiri eğrilerinden elde edilen faiz oranı kullanılarak belirlenir.
204
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2) Likidite risk yönetimi (devamı)
31 Aralık 2009
Sözleşme uyarınca vadeler
Sözleşme
uyarınca nakit
çıkışlar
toplamı
Defter Değeri
(I+II+III+IV)
3 aydan
kısa (I)
3-12
ay arası (II)
1.394.015.755 1.613.000.579
1-5 yıl 5 yıldan
arası (III) uzun (IV)
Türev olmayan
finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Finansal kiralama
yükümlülükleri
Ticari borçlar
-
619.958.690
993.041.889
-
24.451.818
29.716.945
2.503.363
2.034.215.947 2.082.478.092 690.862.867
7.224.951
779.214.206
19.778.337
612.401.019
210.294
-
Toplam yükümlülük
3.452.683.520 3.725.195.616 693.366.230 1.406.397.847 1.625.221.245
210.294
31 Aralık 2008
Sözleşme uyarınca vadeler
Sözleşme
uyarınca nakit
çıkışlar
toplamı
Defter Değeri
(I+II+III+IV)
3 aydan
kısa (I)
952.803.454 1.189.260.542
53.065.524
3-12
ay arası (II)
1-5 yıl 5 yıldan
arası (III) uzun (IV)
Türev olmayan
finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Finansal kiralama
yükümlülükleri
Ticari borçlar
Diğer finansal yükümlülükler
128.193.571 1.003.331.462 4.669.985
30.700.955
38.508.365
2.718.778
7.557.156
26.665.181 1.567.250
2.663.397.737 2.768.741.154 345.084.384 1.398.000.874 1.025.655.896
18.844.919
18.844.919 18.844.919
-
Toplam yükümlülük
3.665.747.065 4.015.354.980 419.713.605 1.533.751.601 2.055.652.539 6.237.235
205
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2) Likidite risk yönetimi (devamı)
31 Aralık 2009
Sözleşme uyarınca
vadeler
Defter Değeri
Sözleşme
uyarınca nakit
çıkışlar toplamı
(I+II+III+IV)
3 aydan
kısa (I)
3-12
ay arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
Türev
finansal yükümlülükler
Türev nakit girişleri
Türev nakit çıkışları
41.228.570
(4.857.012)
467.270.743
(437.764.029)
Defter Değeri
Sözleşme
uyarınca nakit
çıkışlar toplamı
(I+II+III+IV)
214.016.708
(230.113.014)
253.254.035
(207.651.015)
-
-
31 Aralık 2008
Sözleşme uyarınca
vadeler
3 aydan
kısa (I)
3-12
ay arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
Türev
finansal yükümlülükler
Türev nakit girişleri
Türev nakit çıkışları
104.937.763
-
651.735.791 377.710.813
(575.806.420) (326.338.511)
9.722.986
264.301.992
(20.736.597) (228.731.312)
-
(b.3) Piyasa riski yönetimi
Faaliyetleri nedeniyle Grup, döviz kurundaki ve faiz oranındaki değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır.
Grup düzeyinde karşılaşılan piyasa riskleri, duyarlılık analizleri esasına göre ölçülmektedir.
Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde ya da karşılaşılan riskleri ele alış yönteminde veya bu riskleri nasıl
ölçtüğüne dair kullandığı yöntemde, önceki seneye göre bir değişiklik olmamıştır.
206
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi
Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir.
Grup, döviz cinsinden varlık ve yükümlülüklerinin Türk Lirası’na çevriminde kullanılan kur oranlarının değişimi nedeniyle, kur riskine maruzdur. Kur riski ileride oluşacak ticari işlemler, kayda alınan aktif ve pasifler arasındaki fark
sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede, Grup, bu riski yabancı para varlık ve yükümlülüklerinin netleştirilmesi
yolu ile oluşan doğal bir yöntemle kontrol etmektedir. Yönetim, Grup’un döviz pozisyonunu analiz ederek takip etmekte gerekli hallerde önlem alınmasını sağlamaktadır.
Grup, başlıca ABD Doları cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır, diğer para birimlerinin etkisi önemsiz düzeydedir.
Grup’un yabancı para cinsinden parasal ve parasal olmayan varlıklarının ve parasal ve parasal olmayan yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir:
207
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
1. Ticari Alacak
2a. Parasal Finansal Varlıklar (Kasa, Banka hesapları dahil)
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3. Diğer
4. Dönen Varlıklar (1+2+3)
5. Ticari Alacaklar
6a. Parasal Finansal Varlıklar
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
7. Diğer
8. Duran Varlıklar (5+6+7)
9. Toplam Varlıklar (4+8)
10. Ticari Borçlar
11. Finansal Yükümlülükler
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13. Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12)
14. Ticari Borçlar
15. Finansal Yükümlülükler
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
17. Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16)
18. Toplam Yükümlülükler (13+17)
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık/yükümlülük
pozisyonu (19a-19b)
19a. Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev
ürünlerin tutarı
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev
ürünlerin tutarı
20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (918+19)
21. Parasal kalemler net yabancı para varlık/yükümlülük
pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
22. Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam
gerçeğe uygun değeri
23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı
24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı
25. İhracat (Not 28) (1 Ocak 2009 – 31 Aralık 2009)
26. İthalat (1 Ocak 2009 – 31 Aralık 2009)
208
31 Aralık 2009
TL Karşılığı
(Fonksiyonel
para birimi)
108.457.180
1.345.892.160
1.454.349.340
1.454.349.340
1.152.726.918
408.946.591
-
ABD Doları
71.395.789
893.801.227
965.197.016
965.197.016
763.961.221
271.127.664
-
484.325
1.125.079
328.503
-
1.561.673.509
584.335.822
454.976.222
1.039.312.044
2.600.985.553
1.035.088.885
388.082.501
300.495.981
688.578.482
1.723.667.367
1.453.583
1.166.238
1.166.238
2.619.820
-
248.440.500
165.000.000
-
-
248.440.500
165.000.000
-
-
-
-
-
-
(898.195.713)
(593.470.351)
(2.135.495)
4.145
(1.146.636.213)
(758.470.351)
(2.135.495)
4.145
41.228.570
248.440.500
1.418.935.094
1.896.701.392
27.381.662
165.000.000
942.375.702
1.246.359.471
9.284.792
-
Avro
442.781
41.544
484.325
Diğer
4.145
4.145
4.145
-
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
1. Ticari Alacak
2a. Parasal Finansal Varlıklar (Kasa, Banka hesapları dahil)
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3. Diğer
4. Dönen Varlıklar (1+2+3)
5. Ticari Alacaklar
6a. Parasal Finansal Varlıklar
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
7. Diğer
8. Duran Varlıklar (5+6+7)
9. Toplam Varlıklar (4+8)
10. Ticari Borçlar
11. Finansal Yükümlülükler
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13. Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12)
14. Ticari Borçlar
15. Finansal Yükümlülükler
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
17. Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16)
18. Toplam Yükümlülükler (13+17)
19. Bilanço dışı türev araçların net varlık/yükümlülük
pozisyonu (19a-19b)
19a. Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev
ürünlerin tutarı
19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev
ürünlerin tutarı
20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (918+19)
21. Parasal kalemler net yabancı para varlık/yükümlülük
pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
22. Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam
gerçeğe uygun değeri
23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı
24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı
25. İhracat (Not 28) (1 Ocak 2008 – 31 Aralık 2008)
26. İthalat (1 Ocak 2008 – 31 Aralık 2008)
31 Aralık 2008
TL Karşılığı
(Fonksiyonel
para birimi)
90.363.484
1.550.851.621
1.641.215.105
1.641.215.105
1.439.045.159
80.866.577
18.844.919
1.538.756.655
966.823.460
345.542.302
1.312.365.762
2.851.122.417
ABD Doları
58.997.867
1.024.836.945
1.083.834.812
1.083.834.812
949.970.867
51.479.712
12.461.098
1.013.911.677
639.306.659
225.554.576
864.861.235
1.878.772.912
Avro
532.983
459.565
992.548
992.548
1.123.046
1.407.796
2.530.842
2.072.177
2.072.177
4.603.019
249.529.500
165.000.000
-
-
249.529.500
165.000.000
-
-
-
-
-
-
(960.377.812)
(629.938.100)
(3.610.471)
4.453
(1.209.907.312)
(794.938.100)
(3.610.471)
4.453
42.369.299
249.529.500
2.323.208.805
2.858.849.670
28.016.464
165.000.000
1.790.389.029
2.303.182.545
-
-
Diğer
4.453
4.453
4.453
-
209
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
31 Aralık 2009 tarihi itibariyle aktif ve pasifte yer alan döviz bakiyeleri şu kurlarla çevrilmiştir: 1,5057 TL= ABD$ 1
ve
2,1603 TL = EURO 1 (31 Aralık 2008: 1,5123 TL = ABD$ 1 ve 2,1408 TL = EURO 1)
Kur riskine duyarlılık
31 Aralık 2009
Kar / Zarar
Özkaynaklar
Yabancı
Yabancı
paranın Yabancı paranın Yabancı paranın paranın
değer
değer
değer
değer
kazanması kaybetmesi kazanması kaybetmesi
ABD Doları’nın TL karşısında % 1 değerlenmesi halinde
1 - ABD Doları net varlık/yükümlülüğü
(11.461.028)
11.461.028 - 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 2.484.405
(2.484.405) - 3- ABD Doları net etki (1 +2)
(8.976.623)
8.976.623 - Avro’nun TL karşısında % 1 değerlenmesi halinde
4 - Avro net varlık/yükümlülük
(46.133)
46.133 5 - Avro riskinden korunan kısım (-)
- 6- Avro net etki (4+5)
(46.133)
46.133 Diğer döviz kurlarının TL karşısında %1 değerlenmesi halinde
7- Diğer döviz net varlık/yükümlülüğü
- - 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan
kısım (-)
- - 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8)
- - TOPLAM (3 + 6 +9)
(9.022.756)
9.022.756 210
- -
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
Kar / Zarar
Yabancı paranın 31 Aralık 2008
Özkaynaklar
Yabancı paranın Yabancı paranın
değer
değer
değer kazanması kaybetmesi kazanması
ABD Doları’nın TL karşısında %1 değerlenmesi halinde
1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü
(12.081.376) 12.081.376 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) 2.495.295 (2.495.295) 3- ABD Doları net etki (1 +2)
(9.586.081) 9.586.081 Avro’nun TL karşısında %1 değerlenmesi halinde
4 - Avro net varlık / yükümlülük
(77.293) 77.293 5 - Avro riskinden korunan kısım (-)
- - - 6- Avro net etki (4+5)
(77.293) 77.293 Diğer döviz kurlarının TL karşısında %1 değerlenmesi halinde
7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü
- - - 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan
kısım (-)
- - - 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8)
- - - TOPLAM (3 + 6 +9)
(9.663.374) 9.663.374 -
Yabancı
paranın
değer
kaybetmesi
- - - - -
211
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 38 – FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
(b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi
Grup’un finansal yükümlülükleri, Grup’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. Grup’un finansal yükümlülükleri
ağırlıklı olarak sabit faizli borçlanmalardır. Değişken faizli finansal yükümlülüklerin 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle
mevcut bilanço pozisyonuna göre, faiz oranlarında %1’lik bir düşüş/yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin
sabit tutulması durumunda; vergi ve ana ortaklık dışı paylar öncesi kâr 1.144.332 TL değerinde artacak/azalacaktır (31 Aralık 2008: 1.345.947 TL).
Faiz oranı duyarlılığı
Grup’un faiz oranına duyarlı finansal araçlarının dağılımı aşağıdaki gibidir:
Faiz Pozisyonu Tablosu
Finansal Varlıklar
Sabit Faizli Araçlar
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan varlıklar
Satılmaya hazır finansal varlıklar
31 Aralık 2009
31 Aralık 2008
Finansal Yükümlülükler Değişken Faizli Finansal Araçlar
Finansal Varlıklar
Finansal Yükümlülükler
- 114.956.538 140.052.344
(b.3.3) Diğer fiyat riski
Grup, petrol ürün stoklarının değeri ile uluslararası piyasalardaki ürün fiyat değişimlerinden satış fiyatlarının etkilenmesinden dolayı fiyat riskine maruz kalmaktadır. Satış marjları üzerindeki olumsuz fiyat hareketi etkilerinden
kaçınmak amacıyla bir yıldan kısa vadeli türev ürünleri kullanılarak stok fiyat değişimlerinden kaynaklanan riskleri
yönetmektedir. Bu işlemlerden kaynaklanan gelirler/giderler satılan malın maliyetine dahil edilmektedir. Satılan
ticari mallar maliyetine, 31 Aralık 2009 tarihinde sona eren yıla ilişkin bu işlemlerden elde edilen 55.297.743 TL
tutarında zarar dahil edilmiştir
(2008: 258.993.434 TL kâr).
212
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 39 – FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL
RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR)
Finansal araçlar kategorileri
31 Aralık 2009
Finansal
varlıklar
Nakit ve nakit
benzerleri
Ticari alacaklar
Diğer finansal
varlıklar
Finansal
yükümlülükler
Finansal borçlar
Ticari borçlar
Diğer finansal
yükümlülükler
31 Aralık 2008
Finansal
varlıklar
Nakit ve nakit
benzerleri
Ticari alacaklar
Diğer finansal
varlıklar
Finansal
yükümlülükler
Finansal borçlar
Ticari borçlar
Diğer finansal
yükümlülükler
Krediler ve
alacaklar
(nakit ve nakit
benzerleri
dahil)
Satılmaya
hazır
finansal
varlıklar
Gerçeğe uygun
değer farkı kâr veya
zarara yansıtılan
finansal varlıklar/
yükümlülükler
İtfa edilmiş
değerinden
gösterilen
finansal
yükümlülükler
Defter değeri
Not
1.390.184.476
879.094.456
-
-
-
1.390.184.476
879.094.456
6
10
15.608.637
135.892
41.228.570
-
56.973.099
7
-
-
-
1.418.467.573
2.034.215.947
1.418.467.573
2.034.215.947
8
10
-
-
4.857.012
-
4.857.012
9
Krediler ve
alacaklar
(nakit ve nakit
benzerleri
dahil)
Satılmaya
hazır
finansal
varlıklar
Gerçeğe uygun
değer farkı kâr veya
zarara yansıtılan
finansal varlıklar/
yükümlülükler
İtfa edilmiş
değerinden
gösterilen
finansal
yükümlülükler
Defter değeri
Not
1.535.732.285
831.301.535
-
-
-
1.535.732.285
831.301.535
6
10
135.892
104.937.763
-
105.073.655
7
-
-
-
983.504.409
2.663.397.737
983.504.409
2.663.397.737
8
10
-
-
-
18.844.919
18.844.919
9
Grup, finansal araçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerini yansıttığını düşünmektedir. Türev enstrümanlarından kaynaklanan finansal borçlar ve varlıklar ile ilgili bilgi Not 9 ve Not 7’de açıklanmıştır.
213
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 39 – FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL
RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) (devamı)
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
•• Birinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada
işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir.
••
İkinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci seviyede belirtilen
borsa fiyatından başka direk ya da indirek olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan
girdilerden değerlenmiştir.
••
Üçüncü seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlenmiştir.
Gerçeğe uygun değerleriyle gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin seviye sınıflamaları aşağıdaki gibidir:
Finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara
yansıtılan finansal varlıklar
Türev finansal varlıklar
Türev finansal yükümlülükler
Finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara
yansıtılan finansal varlıklar
Türev finansal varlıklar
214
31 Aralık
2009
41.228.570
(4.857.012)
31 Aralık
2008
104.937.763
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
3. Seviye
TL
TL
TL
(4.857.012)
41.228.570
-
-
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
3. Seviye
TL
TL
TL
62.568.464
42.369.299
-
Faaliyet Raporu ‘09
PETROL OFİSİ A.Ş.
31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.)
NOT 40 – BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
Şirket’in yurtdışı piyasalardan finansman yaratma amacıyla kurmuş olduğu iştiraklerinden PO Oil Financing ve Petro
Finance’in faaliyetleri Ocak 2010’da sona ermiştir. Tasfiye sürecinden sonra bu şirketler konsolidasyon kapsamından
çıkartılmışlardır.
Konsolide finansal tablolar yayınlanmak üzere 24 Şubat 2010 tarihinde Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır.
Yönetim Kurulu dışındaki kişilerin finansal tabloları değiştirmeye yetkisi yoktur. Konsolide finansal tabloları Olağan Genel Kurul’da onaylandıktan sonra kesinleşecektir.
NOT 41 – FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL
TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN
AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR
Yoktur.
215
Petrol Ofisi A.Ş. Genel Müdürlüğü
Eski Büyükdere Cad. No. 37
34398 Maslak/İstanbul
Tel: +90 212 329 15 00
Fax:+90 212 329 18 98
www.poas.com.tr
KURUMSAL YAYINLAR, NİSAN 2010
Petrol Ofisi Faaliyet Raporu 2009
PETROL OFİSİ
Faaliyet Raporu
2009
Download