yapay zeka - Makale Tetkik

10.06.2017
YAPAY ZEKA - MT NOTLARI
* Yazarların arka planı oldukça geniş, yapay
zekayla ilgili yetkin kişiler.
dönemde
yapay
zekanın
toplum
gündeminden düşme nedeni muhtemelen
beklenen gelişelerin olmaması ve buna bağlı
olarak yapay zekaya olan yatırımların
azalması olabilir. 2009 yılı sonrasında yapay
zekaya yönelik makalelerdeki artış ise sosyal
medyanın yükselen bir gelişi trendi
göstermesine bağlı olabilir. Çünkü yapay
zeka aslında iki kısımdan oluşuyor. Birincisi
zeka için gerekli bilgi birikimi, ikinci kısım
bilgiyi işleyerek karar ve çıktıya dönüştüren
algoritma. Sosyal medya yapay zekaların
kullanması için gerekli bilgi kısmını (veri
tabanı) teşkil etmiş durumda.
Ethan
Fast
Stanford
Üniversitesinde
Doktrora sahibi akademisyen, veri analizi ve
interaktif sistemler oluşturma üzerine
yoğunlaşmış.
http://ethanfast.com/academic/
Eric Horvitz ise yine Stanford Üniversitesi
mezunu ve Microsoft’ta yapay zeka üzerine
çalışıyor.
http://erichorvitz.com/
* Makale NYtimes gazetesinde yayınlanan
yaklaşık 3 milyon adet haber/ makaleyi
inceleyerek aşağıdaki araştırma sorularına
yanıt arıyor.
* Çalışmada yapay zekanın ilişkili olduğu
anahtar kelimeleri bulmuşlar. Bununla
yapay zekanın hangi dönemde hangi alanla
ilişkili
olarak
görüldüğünü
ortaya
koyuyorlar.
- Yapay zeka geçmişe göre
günümüzde toplumsal tartışmalarda ne
derece yer buluyor?
- 1986-1989 : Galileo projesi, ses
otomasyonu, konuşma, ufo, uzay silahları,
psikoloji, astronotlar
- Yapay zeka ile ilgili haber/
makaleler geçmişten günümüze daha mı
iyimser yoksa daha mı kötümser hale
gelmekte?
- 1990-1994 : dante ii, bilim kurgu, el
yazımı, volkanlar, uydu, çeviri, harita,
süper
bilgisayarlar,
lazerler,
uzay
platformları.
- Yapay zekayla ilgili geçmişten
günümüze hangi
fikirler daha çok
dillendiriliyor?
- 1995-1999 : Uzaktan kontrol
sistemleri, satranç, Hubble teleskobu, uzay
istasyonu, okyanus minyatürleştirmesi,
mars, bilgisayar oyunları.
- Toplum geçmişte, günümüzde
endişe konusu olmayan hangi fikirlerle daha
çok ilgileniyordu? Benzer şekilde hangi yeni
endişeler ortaya çıktı?
- 2000-2004 : Dronlar, vakum
temizleyiciler,nanoteknoloji,
askeri
araçlar, oyuncak bebekler, yapay gerçeklik,
kuyruklu yıldızlar, dna, ömür.
* Çalışma 1986-2016 yılları arasını kapsıyor.
1985-1996 arası yapay zekayla ilgili
haberlerde düşüş olmuş. 2009'dan sonra ise
belirgin bir artış var. Bunlardan 1987 yılını
“yapay zeka kışı” olarak adlandırıyorlar. Bu
- 2005-2009 : Ses tanıma sistemleri,
arama motorları, oyunlar, güneş sistemleri,
emercensi medikal tedavi, gps, ulaşım.
1
10.06.2017
- 2010-2015 : Sürücüsüz araçlar,
empati, start-up’lar, bilgisayar vizyonu,
quantum bilgi işleme, bulut bilgi işleme,
kıyamet günü, e-öğrenim, protezler.
yöntemleri yol gösterici. Bunu analiz etmek
için reddit, pyhton paketi ile scraping vs.
kullanarak bunu sağlıyorlar. 8000 paragrafı
incelemek için crowdsourcing (Amazon
Mechanical
Turk)
kullanıyorlar.
Crowdsourcing
kısaca
bilgisayara
yaptıramadığımız işleri yaptırmak için
insanların kullanılması anlamına geliyor.
Amazon Mechanical Turk sitesinde ufak
parçalara ayrılabilen bir takım işleri
dünyadaki insanlara dağıtarak yaptırıyorlar.
Arama motoru olarak accura'dan bahsediyor
bu da incelenebilir.
* E-öğrenime pek çok şirket tarafından
yatırım yapıldığı görülüyor.
* Deep learning konusunda oldukça etkili
çalışmalar yapılıyor. Bir çalışma
resim
üzerindeki objeleri tanımlayarak sözcüklere
dökebiliyor.
:
https://youtu.be/xKt21ucdBY0
* Kötümser olanlar : 2014 deki haber
bilgisayarlar bizi dinlediğine yönelik.
Bilgisayarlarda matrise etiketler girildikçe
bilgsayarın objeleri tanıma olasılığı artıyor.
*Bunların haricinde yapay zekayı savunma
teknolojileriyle bağdaştırabiliriz. İnsansız
deniz araçları da bu kapsama girebiliyor. bu
tür araçların hukukunun da düzenlenmesi
gerekiyor. Siber güvenlik ve yapay zekanın
hukuku da bizi yakından ilgilendiriyor. Bu
konuda dünyada çalışmalar var. ABD,
Nevada'da gelişmeler var, Türkiye'de çok
fazla çalışma yok. Türkiye'de Ekia firması,
gönderilen epostaları okuyup cevaplama
kabiliyetine sahip uygulama yaptığını
belirtiyor.
* Yapay zeka ile ilgili endişelerden birisi etik
kaygılar: Yapay zekanın duygusu olmadığı
için sağdan gitmekle 1000 kişiyi öldürmek
arasında karar verme açısından yapay zeka
için bir fark yok.
* Ölümsüzlük kaygısı: İnsan bilincinin
robotlara aktarılması ya da insanın yerini
alabilecek robotlar yapılmasına yönelik
çalışmalar dillendiriliyor. Robot insanların
ortaya çıkması. robotların insanların yerini
alması, cyborg askerler dile getirilen
kötümser senaryolar arasında.
*
ABD
Dışişleri
Bakanlığının
konsolosluklardan gelen bilgileri işleyecek
sistem oluşturması, yapay zekanın mega
datalarla kullanımına örnek.
* İHA'larda etiğe yönelik çalışmalar, yolda
giden arabanın kaza yapması durumunda
kim sorumlu olacak vs. Gibi çalışmalar
henüz yola girmiş değil. Bu konularda büyük
endişeler ve büyükboşluklar var.
* Ayrıca SpaceX, Tesla Motors ve Paypal
kurucularından Elon Mask ve Hawking'in bu
kaygıları
paylaşıyor
olmaları
ilginç.
Gelecekte yapay zeka uygulamalarının
yayılacağı ve bunların etiği olmayacağını
düşünüyorlar.
* Makalenin kapsamadığı bir husus, kötü
senaryolarla ilgili, yapay zekayı kötü niyetli
olarak kullanma potansiyeline sahip grup ya
da güçlerin bakış açısını analiz edemiyor
olması. Makale kapsamında kötü bakış
açısını da ortaya koyan insanlar neticede
katkı sağlama hissine sahip, bu konu
* Olumlu bakış : Yapay zekanın kullanım
alanlarını ortaya koyuyor. Uzun bir geçmişi
olduğunu
fakat
donma
sürecinden
geçtiğinden
bahsediyor.
Makalede
kullanılan çalışma yöntemleri ilg çekici.
Çünkü mega datalarla uğraşıyorlar. Analiz
2
10.06.2017
üzerinde çalışan ve dünyaya zarar vermeye
yönelik niyeti bulunmayan insanlar. Bu
nedenle asıl kötü amaçlar için yapay zekanın
nasıl kullanılacağını öngöremeyebilirler.
Örnek olarak atomaltına yönelik yapılan ilk
çalışmalar aşamasında bilim adamları
muhtemelen atom bombası yaparak bir
katliam yapmak niyetinde ve öngörüsünde
değildi.
*
Makale
tetkik
çalışmalarında
teknolojilerin/ yapay zekanın kullanılma
imkanları düşünmekte ve çalışma ve
projelerimize dahil etmekte fayda olabilir.
İNCELEME İÇİN FAYDALI KAYNAKLAR
https://yapayzeka.ai/ - Türkiyenin yapay
zeka platformu
https://youtu.be/xKt21ucdBY0 – Resimleri
ifadeye döken uygulama tanıtımı
* Makalede entelektüel hususlar da var.
Mechanical Turk ismi, 1800'lerde mekanik
satranç yapılmış olmasına atıf yapılıyor.
Orwellian terimi geçiyor, George Orwell'e
atıf var. (http://www.george-orwell.org/)
Bu terim insanların izlendiğini öz bir şekilde
ortaya koyuyor.
http://www.accoona.com/ - Özellikle iş
dünyasına odaklanmış, Google’dan farklı
sonuçlar getirebilen arama motoru
http://ethanfast.com/academic/ - Yazara
ait site
* Robotların hayatımıza girememe nedeni
enerji problemi. Enerji sorunu çözülse
robotların
hayatımızın
her
alanına
girecektir. Gelecekte o kadar çok robot
olacakki, belki hepsini tek tek inceleyerek
yönetmek mümkün olmayacak, o nedenle
insanların
yapacağı
yalnız
robotlara
politikayı/hedefi vermek olabilir. Örneğin,
şu sektörde arama yap, yalnız şu sektörde
hücum icra et vs. yapay zekaya hedefin
aktarılması..
http://erichorvitz.com/ - Yazara ait site
http://www.george-orwell.org/ - George
Orwell’e dair kapsamlı bir site
İlgili Filmler
Something the lord made- Bu film gerçek bir
öyküye dayanıyor. Bir cerrahı konu ediniyor.
(http://www.imdb.com/title/tt0386792/)
İrobot
– Gelecekte yapay
ulaşabileceği noktanın resmi
* Yapay zekanın öğrenebilir olması kısmı
önemli. Bu tür yapay zekalar kendisini
geliştirebiliyor, arzu edilen işi daha iyi
yapabiliyor. Gelecekte yapay zekalardan
çekincelerden bir kısmı yapay zekaların
öğrenebilmesi ve kontrolü ele geçirmesi
üzerine kurulu.
zekanın
http://www.sinemalar.com/film/1181/ben
-robot
Chappy – Yapay zeka ve robotlar
http://www.sinemalar.com/film/167056/c
happie
* Something the lord made- Bu film gerçek
bir öyküye dayanıyor. Bir cerrahı konu
ediniyor.
(http://www.imdb.com/title/tt0386792/)
Artificial Intelligence – Steven Spielberg’in
efsanevi filmi
http://www.sinemalar.com/film/1068/yap
ay-zeka
3
10.06.2017
Equilibrium – İnsan duygularını yok ederek
robotlaştırmaya yönelik bir senaryo.
(Filmdeki silah teknikleri film dünyasında
çığır açmış olabilir. Sonrasında çıkan aksiyon
filmlerine oldukça yansıyor.)
http://www.imdb.com/title/tt0238380/
4