sporcu algılamalarına göre bireysel ve takım sporu
advertisement
SPORCU ALGILAMALARINA GÖRE BİREYSEL VE TAKIM SPORU ANTRENÖRLERİNİN İLETİŞİM BECERİ DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI1 *İdris YILMAZ **Zafer ÇİMEN ***Fatih BEKTAŞ * Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, Türkiye, [email protected] ** Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, [email protected] *** Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye ÖZET Bu çalışmanın amacı, bireysel ve takım sporu antrenörlerinin iletişim beceri düzeylerini sporcu algılarına göre ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Türkiye liglerinde 2006/2007 sezonunda futbol, voleybol, hentbol badminton ve güreş branşlarında en üst kategoride mücadele eden takım sporcuları, örneklemini ise çalışmaya gönüllü olarak katılan 739 sporcu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Antrenör İletişim Beceri Ölçeği” kullanılmıştır. Betimsel nitelikteki bu araştırmada elde edilen verilere göre bireysel spor antrenörlerinin takım sporu antrenörlerine göre iletişim beceri düzeyleri anlamlı derecede yüksek bulunurken, takım sporu antrenörlerinin etkili fakat geliştirilmesi gereken, bireysel spor antrenörlerinin üst düzeyde etkili iletişim becerilerine sahip oldukları tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İletişim, İletişim Becerisi, Antrenör, Spor COMPARISON OF COMMUNICATION SKILL LEVELS OF INDIVIDUAL AND TEAM SPORTS TRAINERS: PERCEPTIONS OF ATHLETES ABSTRACT The aim of this study was to find out the communication skill levels of individual and team sports trainers according to the athletes’ perception. Football, volleyball, handball, badminton and wrestling athletes (739) which are compete first divisons leagues in 2006/2007 season in Turkey, participate in this study voluntarily. “Trainer Communication Skill Scale” that was developed by researchers, used in this study. According to the results of the research; individual sports trainers communication skills level is meaningfully higher than team sports trainers, team sports trainers have effective but need to be developed communication skills and the individual sports trainers have high effective communication skills. Key Words: Communication, Communication Skill, Trainer, Sports 1 Bu çalışma 10. Uluslar arası Spor Bilimleri kongresinde (Kasım 23-25, 2008 Bolu) Sözel Bildiri Olarak Sunulmuştur. Atabesbd 2009; 11 (4) : 52-57 52 İdris YILMAZ ve Ark alındığında, etkili iletişim becerilerinin GİRİŞ başladığı bireysel ve mesleki yaşamda başarılı günden itibaren diğer insanlarla ve olmada hayati bir öneme sahip olduğu çevresiyle kadar, İletişim yaşama etkileşim halinde olan insan gruplarını yönetmek içinde gerekli olduğu söylenebilir11 insanın kendini tanımlamasında ve ifade etmesinde toplumsal yapının Benzer durum, bir grup insanın temel taşı olarak önemli rol oynar. yöneticisi konumundaki antrenörler İnsanoğlu, için de geçerlidir. Yukelson2 etkili iletişim sayesinde diğerlerini ve çevresini etkilerken, iletişim becerilerinin varlığını kişilerle sürekli sürdürebilmek için belli çalıştıkları iletişim içinde üreterek olmaları gereken antrenör, sporcu, örgütlenmiş toplumsal ve kültürel spor yöneticisi ve spor psikologlarında kurumlar bulunabilecek güçlü araçlardan biri kurallar ve değerler oluşturmuştur. Bunun ile olduğunu ileri sürerken, Martens9 ise geleneklerini ve kültürel kimliklerini iletişimde bulunurken saygı ve değer koruma ve yeni düşünce ve değerleri verme, yanında, iletişim aracılığı 10 pozitif yaklaşım, de yaygınlaştırma olanağı bulmuştur . bilgilendirmesi Bu bağlamda, sosyal ve örgütsel verme, tutarlılık, dinleme becerisi, yapının temelini oluşturan iletişim; sözel olmayan iletişime önem verme, bireyler, gruplar ve örgütler arası güçlendirme ve pekiştirme ilkelerini ilişkiler kurmayı amaçlayan bir olgu bilme, sportif becerileri öğretmede olarak karşımıza çıkmaktadır12 bilgi ve deneyimi bir antrenör için Bu haliyle etkili iletişim yüksek mesajlar mutlaka geliştirilmesi gereken sekiz becerileri, her türlü insan ilişkilerinde önemli ve her türlü meslek alanında ilişkileri sıralamıştır. kolaylaştırıcı rol oynayabilmektedir. iletişim Ayrıca, becerisi Ansel ve olarak Orlick3 Özellikle, insanlarla daha fazla bir antrenör ve sporcu iletişimi konulu arada meslek çalışmada, iletişim antrenörlerin, dürüst, pozitif, yapıcı ve becerilerine daha fazla hâkim olmaları sempatik olma, alınacak kararlarda gerekmektedir7. Bu nedenle, günümüz takımın düşüncesini önem verme gibi toplum ve örgüt yaşamında iletişim olumlu olmadan başarılı ilişkiler kurulmasının göstermelerinin önemini vurgularken; oldukça Bloom1 olunması alanlarında gereken çalışanların güç olacağı dikkate 53 kaliteli iletişim davranış antrenörün için özellikleri iletişim İdris YILMAZ ve Ark becerilerinin bir enerji açığa bütünleşmesi, sporcu-antrenör çıkardığını ve bunun “antrenörlük iletişimi sürecinde” bütün faktörleri etkilediği araştırma konusu olmakta ve özellikle ve daha etkili iletişim özellikleri liderlik, iletişim ve grup psikolojisi gösteren çalışan gibi konuların takım performansı ve bulundukları başarısına katkıları daha çok gündeme antrenörlerle sporcuların, içinde organizasyon, antrenman müsabakalarda daha iyi gibi gelmekte ve konular ve vurgulanmaktadır8. gelişme derinliğine önemleri Bu noktadan gösterdikleri, keyif aldıkları, başarılı hareketle, takım ve bireysel spor olma ve kendilerini gerçekleştirmede antrenörlerinin bütün potansiyellerini kullanabildikleri düzeylerinin sonucuna ulaşmıştır. çerçevesinde sporcu algıları belirlenip davranışını değiştirmek, kişiler ve oluşturmuştur. gruplar arası ilişkileri geliştirmek, YÖNTEM Araştırmanın örgütte bir haberleşme ağı kurmak, takım beceri karşılaştırılması araşmanın amacını Bu noktadan hareketle, insan motivasyon, iletişim evrenini 2006– 2007 sezonunda Türkiye liglerindeki bütünleşmesi, çatışmaları yönetmek ve koordinasyon kulüp sağlamak amacıyla kullanılan iletişim Futbol, Voleybol, Hentbol, Badminton sürecinin5 ve Güreş branşlarında en üst lig etkin şekilde sporcuları, örneklemini ise de kategorisinde müsabakalarda yer alan işlerinde daha başarılı olabileceği ve araştırmaya gönüllü olarak katılan söylenebilir. Çünkü, tüm yönetim 739 sporcu oluşturmuştur. Çalışmanın süreçlerinin temelinde verileri nedeniyle insan etkileyen önemli kullanılmasıyla durumundaki antrenörlerin yer alması araştırmacılar davranışlarını geliştirilen bir eleman maddeden oluşan “Antrenör İletişim başarıyla Beceri Ölçeği” ile toplanmıştır. Bu tip iletişimi 5’li likert tarafından 48 gerçekleşmeden etkili bir yönetim araştırmalarda gerçekleştirmek de zordur. puanlama yöntemi olan “ölçekten Bu alınan puanların aritmetik ortalaması ve 5.00–4.20 arasında ise iletişim becerisi başarılı antrenörlükle ilişkili olarak, üst düzeyde etkili, 4.19–3.40 arasında liderlik sitilleri, bu sitillerin başarı ve ise etkili fakat geliştirmesi gereken, performansa 3.39–2.60 arasında ise vasat, 1.80– sporda özellikle kullanılan son yıllarda nedenle, sıklıkla türü etkili katkısı, liderlik takım 54 İdris YILMAZ ve Ark. 2.59 arasında ise zayıf, 1.00–1.79 tutarlılık kat sayısı (Cronbach Alfa arasında ise etkisiz” değerlendirmesi Katsayısı) .95 olarak bulunmuştur. Bu benimsenmiş ve yorumlamalar bu noktada ölçeğin güvenirlilik değerinin yönde yüksek yapılmıştır. Ölçeğin yapı olduğu anlaşılmaktadır. geçerliliği faktör analizi ile incelenmiş Verilerin analizinde aritmetik ortalama ve ve. 05 önem düzeyinde ilişkisiz ”t” 48 maddenin madde toplam korelasyonlarının.44 ile .86 arasında değiştiği görülmüştür. Ölçeğin testi kullanılmıştır. iç BULGULAR Tablo 1: Farklı Branştaki Antrenörlerin İletişim Becerilerine İlişkin Betimsel Veriler İletişim Becerisi Branşlar Futbol Voleybol Hentbol Badminton Güreş Toplam Tablo.1 incelendiğinde N Χ SS 218 166 109 103 143 739 4.15 4.23 4.04 4.52 4.20 4.21 .734 .690 .620 .540 .721 .693 sporcu antrenörlerinin etkili fakat algılarına göre antrenörlerin iletişim geliştirilmesi gereken iletişim becerileri becerilerine sahip olduğu puanları sırasıyla; Χ = 4.52±.540, voleybol görülmektedir.Tablo.2’ye bakıldığında Χ = 4.23±.690, güreş Χ = 4.20±.721, sporcu algılarına göre bireysel spor futbol Χ = 4.15±.734 ve hentbol Χ = antrenörlerinin ( Χ = 4.36±670), takım 4.04±.620 görülmektedir. sporu antrenörlerine ( Χ = 4.15±.697) Başka bir anlatımla, badminton, güreş göre daha yüksek puan ortalamasına ve sahip oldukları ve aradaki farkın badminton olduğu voleybol antrenörlerinin üst anlamlı olduğu görülmektedir [t737= düzeyde etkili; futbol ve hentbol 3.312; p<0.05]. Tablo 2: Bireysel ve Takım Sporu Antrenörlerin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılmasına İlişkin t testi Branşlar N Χ SS Takım Sporları 493 4.15 .697 Bireysel Sporlar 246 4.36 .670 * p<0.05 55 t p 3.312 .001* İdris YILMAZ ve Ark. çalışmada TARTIŞMA ve SONUÇ bu takımlarda çalışan Bireysel ve takım sporlarında antrenörlerin etkin dinleme becerisine çalışan antrenörlerin sporcu algıları sahip, açık iletişim kurma becerisi çerçevesinde iletişim beceri yüksek ve orta düzeyde konuşma düzeylerinin tespit edilerek becerisine sahip oldukları sonuçlarına amaçlandığı ulaşmış olması bu düşünceyi destekler karşılaştırılmasının araştırmada, antrenörlerin, bireysel ya niteliktedir. Buna karşın, takım sporlarında da takım sporu antrenörü olmasına göre iletişim değerlendirildiğinde; (Χ= antrenörlerinin özelikle sporcu-sporcu ve sporcu- becerileri bireysel spor 4.36), takım antrenör arasında önüne iletişim becerilerinin yüksek olduğu ve sonuçlarına aradaki antrenörlerinin istatistiksel olarak duruma antrenörlerinin, bireysel takım alındığında, göre araştırma takım bireysel sporu spor antrenörlerine göre düşük de olsa anlamlı olduğu görülmüştür. Bu oranda etkileşim ve iletişim gerektirdiği göz sporu antrenörlerine ( Χ = 4.15) göre farkın yüksek spor iletişim beceri düzeylerinin çok etkisiz sporu olmadığı söylenebilir. Zaten, eldeki antrenörlerine oranla daha az sayıdaki bulgular Erkan’ın3, sporda iletişimin oyuncu gruplarıyla çalışmaları ve buna önemi ve takım performansına etkisini paralel olarak antrenörlerin sporcularla araştırdığı özel olarak ilgilenme şansının artması, takımlarında sporcuyu daha sık ve yakından takip sorunlarının daha çok yöneticilerden etme, müdahalede bulunma ve geri kaynaklandığı ve bildirim verme şansı, karşılıklı olarak antrenörleriyle açık rollerin açıklanması, kabulü ve bu kurduğunu bulgusuyla da rolleri örtüşmektedir. çalışmada varılan yerine anlamaların getirmede azaltılması, gerçekleştirmek için yanlış hedefleri Her çalışmada, futbol yaşanan iki iletişim sporcuların bir iletişim uygulanacak sonuçların eldeki çalışma sonuçlarıyla yöntem ve stratejiler konusunda daha örtüşmesi yapılacak diğer çalışmalarda az antrenör ve sporcu çatışmasının bu durumun değişmeyeceği anlamına varlığının gelmediği etken olduğu ’ 4 gibi, araştırma düşünülmektedir. Gerek in yüzme ve kapsamındaki antrenörlerin iletişim sutopu becerilerinin yüksek olması da bu takımları üzerinde yaptığı 56 İdris YILMAZ ve Ark. becerilerin geliştirilmesine gerek becerilerinin geliştirilmesinin sporda olmadığı anlamına gelmemektedir. başarı için daima bir zorunluluk Nitekim, Hannula6 etkin olduğu söylenebilir. iletişim kurabilme yeteneğinin bir antrenörün başarısını gösteren öğelerden biri en Bu noktadan hareketle, oyuncu önemli olduğunu algıları fakat çerçevesinde antrenörlerin iletişim becerilerine ilişkin bulgular iletişimin meslek yaşamı boyunca değerlendirildiğinde; geliştirilebilir ve gösterilmesi zorunlu voleybol ve güreş antrenörlerinin üst bir tecrübe olduğunu ileri sürmektedir. düzeyde etkili, hentbol ve futbol İletişim becerilerinin doğuştan ve antrenörlerinin sezgi geliştirilmesi yoluyla gerçekleştiğini badminton, etkili fakat gereken iletişim düşünenler olsa da pek çok çalışma becerilerine sahip olduğu sonucuna iletişim tekniklerinin çoğu öğesinin varılmıştır. Bloom’un1, antrenörlerin öğretilebilir ve öğrenilebilir özellikler iletişim olduğunu göstermektedir2. çıkarttığını Özellikle, kişilik ve kültürel etkilediği yabancı oyuncularla dikkate antrenörler ve özellikteki yabancı çalışan zamanda ve bunun bir enerji antrenörlük sürecinde yer alan bütün faktörleri açıdan farklılık gösteren yerli ve aynı becerilerinin yönündeki alındığında açıklaması sporcuların bu antrenörlerinin iletişim becerilerini iyi antrenörlerle düzeyde algılamalarının Türk sporu çalışan sporcular için de iletişim adına olumlu olduğu söylenebilir. KAYNAKLAR 1-.Bloom G.A. Characteristics, Strategies and Knowledge of Expert Team Sport Coaches. Ph D.Diss., University of Ottawa, Ontario, Canada, 1997. 2-Egan, G. Psikolojik Danışmaya Giriş. Akkoyun F. (Çev). Ankara: Form Ofset, 1994. 3-Erkan M. Sporda İletişimin Önemi ve Takım Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, 2002. 4-Gerek T. Spor ve İletişim: Yönetici, Antrenör ve Sporcu Kümeleri Bağlamında 1.Lig Yüzme ve Sutopu Kulüplerindeki İletişimsel Yapı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2001. 5-Gürüz D, Temel A. İletişimde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2005. 6-Hannula D. Bir Yüzme Antrenörlüğü Felsefesi. Geliştirme. www.turyad.com 25.11.2007 7-Korkut F. Yetişkinlere Yönelik İletişim Becerileri Eğitimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005; 28: 143–149. 8-Lyle J. Sports Coaching Concepts: A Framework For Choshes’ Behavior. Routledge, London, 2002. 9-Martens R. Successful Coaching. Second Edition, Leisure Pres, Champaing, II Iinois, 1990. 10-Mutlu E. İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi, 1994. 11-Singer M.G. Human Resource Management. Boston: PSW-KENT Publishing, 1990. 12-Sabuncuoğlu Z, Tüz M. Örgütsel Psikoloji. 4.Baskı. Bursa: Furkan Ofset, 2003. 57
