Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temel Ekonomik Göstergeler Sunumu

23.06.2017
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
MİLLİ GELİR
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
ENDEKSLER
ENFLASYON
DIŞ TİCARET
BÜTÇE
BANKACILIK
VERİLERİ
İSTİHDAM
FAİZ VE
DÖVİZ KURU
ÖDEMELER
DENGESİ
BORÇ
YÖNETİMİ
SEKTÖREL
VERİLER
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Dünya’nın En Büyük Ekonomileri
GSYH Büyüme Oranları Karşılaştırması
Avrupa’nın En Büyük Ekonomileri
GSYH Büyüme Oranları
GSYH Karşılaştırması
GSYH Büyüme Oranı Dönemsel Ortalama
Cari Fiyatlarla GSYH, Milyar TL
Kişi Başına GSYH Karşılaştırması
GSYH Beklentileri
Kişi Başına GSYH
Harcamalar Yönünden GSYH
Kişi Başına GSYH Dönemsel Ortalama
Üretim Yönünden GSYH
İÇİNDEKİLER
Dünya'nın En Büyük Ekonomileri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(GSYH, Satın Alma Gücü Paritesine Göre, Milyar Dolar, 2016)
ÇİN
21.292
ABD
18.569
HİNDİSTAN
8.662
JAPONYA
5.238
ALMANYA
3.980
RUSYA
3.800
BREZİLYA
3.141
ENDONEZYA
3.032
İNGİLTERE
2.786
FRANSA
2.734
MEKSİKA
2.316
İTALYA
2.235
TÜRKİYE
1.988
GÜNEY KORE
1.934
SUUDİ ARABİSTAN
1.751
İSPANYA
1.687
KANADA
1.682
İRAN
1.455
AVUSTRALYA
1.187
TAYLAND
1.165
0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
5.000
10.000
15.000
20.000
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
IMF, 2016 yılı için Türkiye’nin en büyük 13. ekonomi
olacağını öngörmektedir.
25.000
Avrupa'nın En Büyük Ekonomileri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(GSYH, Satın Alma Gücü Paritesine Göre, Milyar Dolar, 2016)
ALMANYA
3.980
İNGİLTERE
2.786
FRANSA
2.734
İTALYA
2.235
TÜRKİYE
1.988
İSPANYA
1.687
POLONYA
1.054
HOLLANDA
869
BELÇİKA
510
İSVEÇ
498
İSVİÇRE
496
ROMANYA
442
AVUSTURYA
417
ÇEK CUMHURİYETİ
351
İRLANDA
325
0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
IMF, 2016 yılında Türkiye’nin, Avrupa Birliği ülkeleri ile
karşılaştırıldığında, en büyük 5. ekonomi olacağını
öngörmektedir.
GSYH Karşılaştırması*
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Cari Fiyatlarla, Milyar Dolar)
80.000
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
2002
2003
2004
2005
Dünya
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
2006
2007
Gelişmiş Ülkeler
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017, TÜİK, TCMB
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
2008
2009
2010
Gelişmekte Olan Ülkeler
2011
ABD
AB-28
2012
2013
2014
2015
2016
Türkiye
2016 yılında Türkiye’nin cari fiyatlarla GSYH’si 857 milyar
dolar olmuştur.
GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Cari Fiyatlarla, Milyar TL)
2.591
2.338
2.044
1.810
1.570
1.394
1.160
789
359
2002
468
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
577
2004
995
999
2008
2009
880
674
2005
2006
2007
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin cari fiyatlarla GSYH’si 2.591 milyar
TL olmuştur.
GSYH Beklentileri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Cari Fiyatlarla, Milyar TL)
2.987
2.686
2.404
2.148
2016
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
2017
2018
2019
Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2017-2019
2016 yılında Türkiye’nin cari fiyatlarla GSYH’sinin 2.148 milyar TL,
2017 yılında ise 2.404 milyar TL gerçekleşmesi beklenmektedir.
Harcamalar Yönünden GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Cari Fiyatlarla, % Pay)
24,5
22,2
1,6
1,6
19,6
20,8
64,4
12,9
22,8
21,0
21,7
21,2
22,8
22,3
23,7
22,3
23,8
3,2
1,0
1,2
0,1
23,3
22,1
0,9
0,6
2,1
25,4
26,7
28,7
28,1
26,8
22,4
24,9
28,1
27,3
28,5
28,9
29,7
29,8
65,9
65,0
64,1
62,3
62,6
61,6
62,0
63,1
63,2
62,4
61,9
60,8
60,4
59,5
12,7
12,4
-0,2
12,3
13,0
13,5
13,7
15,8
15,0
13,7
14,2
14,1
14,1
13,9
-1,4
14,7
-23,4
-25,4
-24,4
-26,5
-26,1
-27,1
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Devletin Nihai Tüketim Harcaması
KAYNAK
MİLLİ GELİR
20,4
0,4
-23,0
İÇİNDEKİLER
22,6
Yerleşik Hanehalkı Tüketimi
0,6
-23,4
2009
2,1
-25,5
-30,4
-28,6
-28,1
-27,6
-26,0
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Gayrisafi Sabit Sermaye Oluşumu
Stok Değişmeleri
İhracat
-1,1
-25,0
2016
İthalat
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin cari fiyatlarla GSYH’sinin %59,5’ini
hanehalkı tüketimi, %29,8’ini toplam yatırımlar, %22,1’ini ihracat
ve %14,7’sini kamu tüketimi oluşturmuştur.
Üretim Yönünden GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(İktisadi Faaliyet Kollarına Göre, Cari Fiyatlarla, % Pay)
8,0
7,9
8,1
10,5
10,8
10,6
4,5
24,3
16,9
4,6
24,1
17,1
5,3
24,4
16,9
8,5
8,9
9,6
9,7
10,3
10,4
10,7
10,7
5,6
23,9
16,9
6,3
24,0
6,8
9,0
8,6
8,2
8,0
7,7
7,8
11,1
11,4
11,1
11,3
11,0
11,6
7,2
7,5
8,1
8,1
8,2
21,3
21,6
22,0
21,8
22,3
22,2
10,5
9,9
12,0
11,7
5,6
6,1
21,8
6,8
8,8
23,8
23,8
17,1
16,8
16,3
15,2
15,1
16,5
15,9
16,2
16,8
16,7
16,7
21,2
10,3
9,9
9,4
9,3
8,2
7,5
7,5
8,1
9,0
8,2
7,8
6,7
6,6
6,9
6,1
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Tarım, ormancılık ve balıkçılık
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
İmalat sanayi
Hizmetler
İnşaat
Kamu Yönetimi, Eğitim, Sağlık
Gayrimenkul faaliyetleri
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin cari fiyatlarla GSYH’sinin %16,7’sini
imalat sanayi, %21,2’sini hizmetler, %11,6’sını ise kamu yönetimi,
eğitim ve sağlık faaliyetleri oluşturmuştur.
GSYH Büyüme Oranları Karşılaştırması*
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Yıllık % Değişim)
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-2,0
-4,0
-6,0
Türkiye
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
ABD
Dünya
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
AB-28
Gelişmekte Olan Ülkeler
Gelişmiş Ülkeler
2016 yılında küresel büyüme %3,1 seviyelerinde iken Türkiye’nin
büyümesi %2,9 olmuştur
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
GSYH Büyüme Oranları
(Çeyrek Dönemlik % Değişim)
15,0
10,0
5,0
2002 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2003 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2004 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2005 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2006 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2007 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2008 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2009 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2010 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2011 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2012 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2013 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2014 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2015 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2016 Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
2017 Ç1
0,0
-5,0
-10,0
-15,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
TÜİK
2016 yılının I. çeyreğinde %4,5, II. çeyreğinde %5,3 büyüyen, III. çeyreğinde
%1,3 daralma kaydeden Türkiye, IV. çeyrek dönemde %3,5 oranında
büyümüştür. 2017 yılının ilk çeyreğinde ise büyüme oranı %5 olarak
gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
GSYH Büyüme Oranı Dönemsel Ortalama
(%)
7,7
6,5
3,4
2002-2005
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
2006-2010
2011-2016
TÜİK
2002-2005 döneminde ortalama %7,7 büyüyen Türkiye, 2006-2010
döneminde %3,4 ve 2011-2016 döneminde %6,5 büyümüştür.
Kişi Başına GSYH Karşılaştırması, 2016*
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
8.727
8.929
9.465
10.807
12.095
12.316
12.778
14.060
14.174
14.890
16.499
17.633
17.901
18.286
19.832
20.150
21.320
23.352
25.214
26.609
27.539
30.507
37.678
38.128
38.345
38.917
40.096
41.283
41.902
42.210
43.169
43.528
44.498
45.283
51.165
51.850
52.961
53.744
57.436
59.629
60.787
62.562
70.392
79.242
103.199
(ABD Doları)
2016 yılı için Türkiye’nin kişi başına geliri 10.807 dolar olarak
gerçekleşmiştir.
Kişi Başına GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Dolar)
12.480
11.205
10.931
12.112
11.588
11.014
10.807
10.560
9.656
8.980
7.906
7.304
5.961
4.698
3.581
2002
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2002 yılında 3.581 dolar olan kişi başına gelir, 2016 yılında 10.807
dolar olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Kişi Başına GSYH Dönemsel Ortalama
(Dolar)
11.534
9.606
5.386
2002-2005
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
MİLLİ GELİR
2006-2010
2011-2016
TÜİK
2002-2005 döneminde kişi başına düşen gelir ortalama 5.386 dolar
iken, 2006-2010 döneminde 9.606 dolar ve 2011-2016 döneminde
11.534 dolar olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Sanayi Üretim Endeksi, Yıllık
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı
Sanayi Üretim Endeksi, Aylık
Reel Kesim Güven Endeksi
Sanayi Ciro Endeksi, Yıllık
Tüketici Güven Endeksi
Sanayi Ciro Endeksi, Aylık
Sektörel Güven Endeksi
Perakende Satış Hacmi Endeksi
Ekonomik Güven Endeksi
Perakende Ciro Endeksi
İÇİNDEKİLER
Sanayi Üretim Endeksi, Yıllık
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
130,0
124,1
126,4
120,6
120,0
116,5
112,6
109,9
110,0
100,6
100,0
100,2
99,5
92,7
89,1
90,0
86,4
80,0
75,2
68,9
70,0
63,3
60,0
2002
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış sanayi üretim endeksi 2015 yılına göre %2 oranında
artarak 126,4 olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Sanayi Üretim Endeksi, Aylık
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
140,0
130,0
120,0
110,0
100,0
90,0
80,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TÜİK
2017 yılı Nisan ayında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış sanayi üretim endeksi 2016 yılının aynı ayına göre
%6,7 oranında artarak 133,9 olarak gerçekleşmiştir.
Sanayi Ciro Endeksi, Yıllık
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
220,0
199,5
200,0
186,5
180,0
172,6
153,4
160,0
139,8
140,0
129,2
120,0
100,3
93,3
100,0
84,7
82,6
73,2
80,0
61,4
60,0
40,0
20,0
2005
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış sanayi ciro endeksi 2015 yılına göre %8 oranında
artarak 199,5 olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Sanayi Ciro Endeksi, Aylık
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
300,0
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
0,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TÜİK
2017 yılı Nisan ayında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış sanayi ciro endeksi 2016 yılına göre %30 oranında
artarak 249,2 olarak gerçekleşmiştir.
Perakende Satış Hacmi Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
140,0
131,8 131,6
130,0
123,4
118,8
120,0
118,8
110,0
107,8
108,1
111,7
121,9
126,2
127,4
129,1
121,0
116,7
111,7
123,1
127,3
127,6
127,0 127,0
130,9
129,9
116,3
114,1
110,3
106,0
100,0
100,0
98,4
98,4
90,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış perakende satış hacmi endeksi 2015 yılına göre %1
oranında artarak yıllık ortalama 129,5 olmuştur.
Perakende Ciro Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış)
220,0
207,6
200,0
181,6 183,4
180,0
172,2 174,3
160,0
152,8 153,2
138,0
140,0
123,3 125,4
135,4
138,5
157,4
161,4
166,4 165,0 165,6
142,7 142,3
128,5
117,6
120,0
107,6
100,0
186,0
195,4
189,5
97,9 98,0
111,0
100,5
80,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış perakende ciro endeksi 2015 yılına göre %8,1
oranında artarak 186,6 olarak gerçekleşmiştir.
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
90
85
83,3
81,8
82,8
80
81,5
80,8
78,5
80,3
78,3
76,3
75
74,8
69,9
70
68,7 68,8
76,4
76 75,9
76,3
74,5
77,4
76,5
76,5
77,1
77,7
77,3
75,7
77,9
77,4
75,9
74,7
75,2
77,6
75,2
78 77,9
77,6
77,6
78,6
77,6
75,4
69,7
66,8
65
63
60
55
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TCMB
2016 yılında Türkiye’nin mevsim etkilerinden arındırılmış imalat
sanayi kapasite kullanım oranı yıllık ortalama 77,4 olarak
gerçekleşmiştir. 2017 yılı Haziran ayında ise 78,6 olmuştur.
Reel Kesim Güven Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
130
120
113,7
110
110,8
114
110,5
107,1
109,7
103,9
100
110,3
107,2
97,8
95,9
97,3 97,6
90
112,3
111
111,5
108,4
109
106,7
104
103,6
104,9
110
106,4105,3
103,8
105,4
103,1
105
100
108,8
106,6
106,6
104,6
104,1
101,9
106,5
103,9
99
89,7
80
70
67,2
60
60
50
40
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TCMB
2016 yılında Türkiye’nin mevsim etkilerinden arındırılmış reel
kesim güven endeksi yıllık ortalama 105,1 olarak gerçekleşmiştir.
2017 yılı Haziran ayında ise 108,8 olmuştur.
Tüketici Güven Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
100,0
97,8
93,4
91,9
88,8
90,0
88,5
89,6
86,2
85,8
78,9
82,3
80,0
83,9
78,1
83,2
80,7
80,9
79,2
80,5 78,8
80,2
77,8
78,8
74,8
72,0
79,3
76,8
77,2
73,6
71,5
72,7
74,9
68,7
70,0
76,2
72,1
72,1
67,5
73,7 74,0
75,0
70,0
69,4
67,7
66,4
68,7
67,8
67,0
65,6
61,6
74,3
73,6
64,4
63,4
61,8
60,0
58,5
56,7
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
6
12
2017-3
9
6
2016-3
9
12
6
2015-3
12
9
6
2014-3
12
9
6
12
2013-3
9
6
2012-3
9
12
6
2011-3
12
9
6
2010-3
12
9
6
12
2009-3
9
6
2008-3
9
12
6
2007-3
12
9
6
2006-3
12
9
6
12
2005-3
9
6
2004-3
50,0
TÜİK
2016 yılında tüketici güven endeksi yıllık ortalama 69,5 olarak
gerçekleşmiştir. 2017 yılı Haziran ayında tüketici güven endeksi 70
seviyesindedir.
Sektörel Güven Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
120,0
109,2
110,0
111,2
109,4
107,8
106,6
110,3
104,8 105,9
103,1
101,8
92,0
106,9
105,0
103,9
101,8
104,6
100,0
107,7
106,9
105,7 107,0
93,6
110,5
109,3
104,1
102,4
103,7
102,5 102,9
105,4
101,9
104,9
103,1 103,5
99,6
103,9
100,2 99,6 101,0
100,8
98,8
98,4
99,3
98,1
98,0
90,0
99,0
95,8
89,3
88,5
84,0
85,7
80,0
82,6
84,4
82,7
82,7
83,4
80,6
85,2
96,9
96,2
93,5
88,4
97,7
96,1
91,7
89,6
100,7
93,3
85,8
85,1
80,9
81,4
98,8
80,9
86,7
82,0
81,5
78,0
76,1
70,0
Hizmet Sektörü Güven Endeksi
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi
İnşaat Sektörü Güven Endeksi
TÜİK
2016 yılında Türkiye’nin mevsim etkilerinden arındırılmış perakende
ticaret güven endeksi yıllık ortalama 102, hizmet sektörü güven endeksi
94 ve inşaat sektörü güven endeksi 80,6 olmuştur.
Ekonomik Güven Endeksi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
120,0
114,1
111,8
110,0
110,2
110,0
109,1
109,7
104,7
103,2
98,9
100,0
96,4
106,8
108,1 104,2
104,9
104,2
102,1
100,3
102,5
102,0
101,3
99,6
97,6
95,6 95,6
98,4
99,9
94,9
90,4
87,8
90,0
95,2
108,2
111,6
112,7
97,0
94,7
96,0
93,4
90,4
89,5
80,0
70,0
72,0
64,2
60,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENDEKSLER
TÜİK
Ekonomik güven endeksi 2016 yılında bir önceki yıla göre %3
oranında azalarak yıllık ortalama 93,9 değerinde gerçekleşmiştir.
2017 yılı Mart ayında ise 96 olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Dünya’da İşsizlik Oranı
İşsizlik Oranı Karşılaştırması
İşsizlik Oranı
İşsizlik Oranı Beklentileri
İşgücü Göstergeleri, Bin Kişi
İşgücü Göstergeleri, Oransal
Tarım Dışı İşsizlik Oranı
İşgücüne Katılma Oranı
Ekonomik Faaliyetlere Göre İstihdam
Sektörlerin Toplam İstihdam İçindeki Payı
İÇİNDEKİLER
Dünya’da İşsizlik Oranı, 2016
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
25,0
23,8
19,6
20,0
15,0
15,0
12,9
10,0
5,0
2,1
4,2
3,7 4,0 4,0
3,0 3,1 3,3 3,3
4,8 4,8 4,9 4,9 4,9
6,0 6,1 6,1 6,2 6,4
5,5 5,7 5,9
7,0 7,0
7,7 7,9 7,9 7,9 8,0
8,8
10,0
9,6 9,7
10,8 11,1
11,3 11,7
0,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
IMF, 2016 yılında Türkiye’nin işsizlik oranının %10,8 seviyelerinde
gerçekleşeceğini öngörmüştür.
İşsizlik Oranı Karşılaştırması
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2004
2005
2006
2007
Dünya
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
2008
Türkiye
2009
Avro Bölgesi
2010
AB-28
2011
2012
2013
2014
ABD
The World Bank
Dünya Bankası verilerine göre 2004 yılında Türkiye’de işsizlik
oranı %10,8 iken 2014 yılında %9,9 oranında gerçekleşmiştir.
İşsizlik Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
14,0
11,9
10,6
2005
11,0
10,2
2006
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
10,3
2007
9,8
2008
2009
2010
2011
9,2
2012
9,7
9,9
2013
2014
10,3
2015
TÜİK
Türkiye’de 2016 yılında işsizlik oranı %10,9 olmuştur.
10,9
2016
İşsizlik Oranı Beklentileri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
10,5
10,2
10,1
9,8
2016
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
2017
2018
2019
Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2017-2019
Türkiye’de 2016
öngörülmektedir.
yılında
işsizlik
oranının
%10,5
olacağı
İşgücü Göstergeleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim Etkilerinden Arındırılmış, Bin Kişi)
35.000
4.000
3.500
30.000
3.000
25.000
2.500
20.000
2.000
15.000
1.500
10.000
1.000
5.000
500
İşgücü
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
İstihdam
2017-3
12
9
6
2016-3
12
9
6
2015-3
12
9
6
2014-3
12
9
6
2013-3
12
9
6
2012-3
12
9
6
2011-3
12
9
6
2010-3
12
9
6
2009-3
12
9
6
2008-3
12
9
6
2007-3
12
9
6
2006-3
12
9
6
0
2005-3
0
İşsiz (sağ eksen)
TÜİK
Türkiye’de mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı 2017
yılının Mart ayında yaklaşık 3,6 milyon kişi olarak gerçekleşmiştir.
İşgücü Göstergeleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Mevsim Etkilerinden Arındırılmış, %)
55,0
14,0
13,0
50,0
12,0
45,0
11,0
40,0
10,0
35,0
9,0
30,0
8,0
25,0
7,0
İşgücüne Katılma Oranı
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
İstihdam Oranı
2017-3
12
9
6
2016-3
12
9
6
2015-3
12
9
6
2014-3
12
9
6
2013-3
12
9
6
2012-3
12
9
6
2011-3
12
9
6
2010-3
12
9
6
2009-3
12
9
6
2008-3
12
9
6
2007-3
12
9
6
2006-3
12
9
6
6,0
2005-3
20,0
İşsizlik Oranı (sağ eksen)
TÜİK
Türkiye’de mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı 2017
yılının Mart ayında %11,5 olarak gerçekleşmiştir.
Tarım Dışı İşsizlik Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
20,0
18,0
18,0
16,0
16,0
14,0
14,0
12,0
12,0
10,0
10,0
8,0
8,0
Tarım Dışı İşsizlik Oranı
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
2017-3
12
9
6
2016-3
12
9
6
2015-3
12
9
6
2014-3
12
9
6
2013-3
12
9
6
2012-3
12
9
6
2011-3
12
9
6
2010-3
12
9
6
2009-3
12
9
6
2008-3
12
9
6
2007-3
12
9
6
2006-3
12
9
6
6,0
2005-3
6,0
İşsizlik Oranı (sağ eksen)
TÜİK
Türkiye’de işsizlik oranı 2017 yılının Mart ayında %11,7 oranında;
tarım dışı işsizlik oranı ise %13,7 oranında gerçekleşmiştir.
İşgücüne Katılma Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
80
70,6
69,9
70
70,1
69,8
71,7
70,8
70,5
71,5
71
72
71,6
71,3
60
50
46,4
46,3
47,9
46,9
46,2
50,8
50,0
49,9
48,8
52
51,3
50,5
40
30
23,6
23,6
23,3
27,6
26
24,5
28,8
29,5
30,8
31,5
30,3
32,5
20
10
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Toplam
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
2011
Erkek
2012
2013
2014
2015
2016
Kadın
TÜİK
Türkiye’de işgücüne katılma oranı 2016 yılında %52 olarak
gerçekleşmiştir. Bu oran erkeklerde %72 seviyelerinde iken
kadınlarda %32,5 olmuştur.
Ekonomik Faaliyetlere Göre İstihdam
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Kişi)
İnşaat
Tarım
6,0
2,5
5,5
2,0
5,0
1,5
4,5
1,0
3,5
0,5
2005-3
6
9
12
2006-3
6
9
12
2007-3
6
9
12
2008-3
6
9
12
2009-3
6
9
12
2010-3
6
9
12
2011-3
6
9
12
2012-3
6
9
12
2013-3
6
9
12
2014-3
6
9
12
2015-3
6
9
12
2016-3
6
9
12
2017-3
2005-3
6
9
12
2006-3
6
9
12
2007-3
6
9
12
2008-3
6
9
12
2009-3
6
9
12
2010-3
6
9
12
2011-3
6
9
12
2012-3
6
9
12
2013-3
6
9
12
2014-3
6
9
12
2015-3
6
9
12
2016-3
6
9
12
2017-3
4,0
Tarım İstihdamı
İnşaat İstihdamı
Tarım İstihdamı (Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
Sanayi
5,5
İnşaat İstihdamı (Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
Hizmet
5,0
4,5
4,0
2005-3
6
9
12
2006-3
6
9
12
2007-3
6
9
12
2008-3
6
9
12
2009-3
6
9
12
2010-3
6
9
12
2011-3
6
9
12
2012-3
6
9
12
2013-3
6
9
12
2014-3
6
9
12
2015-3
6
9
12
2016-3
6
9
12
2017-3
3,5
Sanayi İstihdamı
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
Sanayi İstihdamı (Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
2005-3
6
9
12
2006-3
6
9
12
2007-3
6
9
12
2008-3
6
9
12
2009-3
6
9
12
2010-3
6
9
12
2011-3
6
9
12
2012-3
6
9
12
2013-3
6
9
12
2014-3
6
9
12
2015-3
6
9
12
2016-3
6
9
12
2017-3
15,0
14,0
13,0
12,0
11,0
10,0
9,0
8,0
Hizmet İstihdamı
Hizmet İstihdamı (Mevsim Etkilerinden Arındırılmış)
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılının Mart ayında hizmet sektöründe 15 milyon
kişi, tarım sektöründe 5 milyon kişi, sanayi sektöründe 5,3 milyon
kişi ve inşaat sektöründe 2 milyon kişi istihdam edilmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Sektörlerin Toplam İstihdam İçindeki Payı
(%)
100,0%
80,0%
60,0%
40,0%
20,0%
0,0%
Tarım
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
İSTİHDAM
Sanayi
İnşaat
Hizmet
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılının Mart ayında hizmetler sektörü toplam
istihdamın %54,8’ini oluştururken, sanayi sektörü %19,4’ünü,
tarım sektörü %18,5’ini ve inşaat sektörü %7,3’ünü oluşturmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TÜFE-Aylık Yüzde Değişim
TÜFE ve Alt Gruplar
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim
İşlenmemiş Gıda Hariç ve Enerji Hariç Enflasyon
TÜFE-Yıllık Ortalama Yüzde Değişim
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Dönemsel Ortalama
Yİ-ÜFE Aylık Yüzde Değişim
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Beklentileri
Yİ-ÜFE Yıllık Yüzde Değişim
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Karşılaştırması
Yİ-ÜFE Yıllık Ortalama Yüzde Değişim
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Karşılaştırması, 2016
Yİ-ÜFE ve ALT Gruplar-I
Gıda Enflasyonu Yıllık Yüzde Değişim
Yİ-ÜFE ve ALT Gruplar-II
İÇİNDEKİLER
2004-1
2004-3
2004-5
2004-7
2004-9
2004-11
2005-1
2005-3
2005-5
2005-7
2005-9
2005-11
2006-1
2006-3
2006-5
2006-7
2006-9
2006-11
2007-1
2007-3
2007-5
2007-7
2007-9
2007-11
2008-1
2008-3
2008-5
2008-7
2008-9
2008-11
2009-1
2009-3
2009-5
2009-7
2009-9
2009-11
2010-1
2010-3
2010-5
2010-7
2010-9
2010-11
2011-1
2011-3
2011-5
2011-7
2011-9
2011-11
2012-1
2012-3
2012-5
2012-7
2012-9
2012-11
2013-1
2013-3
2013-5
2013-7
2013-9
2013-11
2014-1
2014-3
2014-5
2014-7
2014-9
2014-11
2015-1
2015-3
2015-5
2015-7
2015-9
2015-11
2016-1
2016-3
2016-5
2016-7
2016-9
2016-11
2017-1
2017-3
2017-5
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
TÜFE-Aylık Yüzde Değişim
(%)
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
-1,0
-2,0
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılı Mayıs ayında enflasyon, bir önceki aya göre
%0,45 oranında artmıştır.
2004-1
2004-3
2004-5
2004-7
2004-9
2004-11
2005-1
2005-3
2005-5
2005-7
2005-9
2005-11
2006-1
2006-3
2006-5
2006-7
2006-9
2006-11
2007-1
2007-3
2007-5
2007-7
2007-9
2007-11
2008-1
2008-3
2008-5
2008-7
2008-9
2008-11
2009-1
2009-3
2009-5
2009-7
2009-9
2009-11
2010-1
2010-3
2010-5
2010-7
2010-9
2010-11
2011-1
2011-3
2011-5
2011-7
2011-9
2011-11
2012-1
2012-3
2012-5
2012-7
2012-9
2012-11
2013-1
2013-3
2013-5
2013-7
2013-9
2013-11
2014-1
2014-3
2014-5
2014-7
2014-9
2014-11
2015-1
2015-3
2015-5
2015-7
2015-9
2015-11
2016-1
2016-3
2016-5
2016-7
2016-9
2016-11
2017-1
2017-3
2017-5
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim
(%)
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılı Mayıs ayında enflasyon, bir önceki yılın aynı
ayına göre %11,72 oranında artmıştır.
TÜFE-Yıllık Ortalama Yüzde Değişim
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
10,43
9,59
8,94
8,60
8,85
8,58
8,78
7,79
8,19
7,67
7,49
6,45
6,28
2004
2005
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
Türkiye’de 2016 yılında yıllık ortalama enflasyon %7,79 olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Dönemsel Ortalama
(%)
23,4
8,92
2002-2005
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2006-2010
7,86
2011-2016
TÜİK
Türkiye’de enflasyon oranı 2002-2005 yıllarında ortalama %23,4
seviyelerinde iken 2006-2010 yıllarında ortalama %8,92 ve 20112016 yıllarında ortalama %7,86 seviyelerinde gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Beklentileri
(%)
7,5
6,5
2016
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2017
5,0
5,0
2018
2019
Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2017-2019
Türkiye’de enflasyon oranının 2017 yılında %6,5 seviyelerinde
gerçekleşmesi beklenmektedir.
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Karşılaştırması
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
15,0
12,0
9,0
6,0
3,0
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-3,0
Dünya
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
Gelişmiş Ülkeler
AB-28
Gelişmekte Olan Ülkeler
Türkiye
ABD
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
IMF verilerine göre 2016 yılında gelişmiş ülkelerde enflasyon %0,8
seviyesinde gerçekleşirken, gelişmekte olan ülkelerde %4,5 ve AB28 ülkelerinde %0,3 oranında gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TÜFE-Yıllık Yüzde Değişim Karşılaştırması, 2016
(%)
12,0
10,2
10,0
8,7 8,9
7,8
8,0
7,0
6,0
3,6
4,0
2,0
1,3 1,3
1,0 1,1
0,7 0,7 0,9
0,6
0,3 0,4 0,4 0,4
0,0 0,1 0,1 0,3
0,0
-2,0
-1,2
-1,6 -1,3
1,8 2,0
-0,2 -0,2 -0,1 -0,1 -0,1
-0,6 -0,5 -0,4
-4,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
IMF, 2016 yılı için Türkiye’nin enflasyon oranının %7,8 olacağını
öngörmüştür.
Gıda Enflasyonu Yıllık Yüzde Değişim
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
14,0
12,4
12,8
12,6
12,0
11,1
10,6
10,4
9,7
10,0
8,6
8,2
9,6
8,8
8,0
8,9
8,6
8,4
8,0
6,8
9,1
8,9
7,7
7,5
7,8
6,5
6,0
5,8
6,2
6,3
4,9
4,0
2,0
0,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
TÜFE
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
TCMB
2016 yılında Türkiye’de enflasyon yıllık ortalama %7,8 seviyesinde
gerçekleşmiş iken gıda enflasyonu yıllık ortalama %5,8 olmuştur.
TÜFE ve Alt Gruplar
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
2004
2005
2006
2007
2008
Giyim
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2009
2010
Konut, Su, Elektrik, Gaz
Sağlık
2011
Ulaştırma
2012
2013
2014
2015
2016
Eğitim
TCMB
2016 yılında Türkiye’de sağlık fiyatlarındaki artış %9,6, eğitim
fiyatlarındaki artış %8,2, giyim ve ulaştırma fiyatlarındaki artış
%7,4 ve konut, su, elektrik, gaz fiyatlarındaki artış %6,6 olmuştur.
İşlenmemiş Gıda Hariç ve Enerji Hariç Enflasyon
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
12,0
11,0
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
2004
2005
2006
2007
2008
TÜFE
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2009
2010
2011
İşlenmemiş Gıda Ürünleri Hariç
2012
2013
2014
2015
2016
Enerji Hariç
TÜİK
2016 yılında işlenmemiş gıda hariç enflasyon yıllık ortalama %8,3
seviyesinde iken enerji hariç enflasyon %8,4 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
12,0
10,0
10,4
9,78
9,6
8,87
8,6
8,8
8,0
8,6
8,2
7,33
9,17
8,9
7,23
7,17
8,50
7,5
8,9
8,03
7,7
7,8
2015
2016
6,20
6,5
6,3
6,0
6,26
5,64
4,43
4,15
4,0
2,0
0,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
TÜFE
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2010
2011
2012
2013
2014
Çekirdek Enflasyon (I Endeksi)
TÜİK
2016 yılında çekirdek enflasyon yıllık ortalama %8,5 olmuştur.
-1,0
2006-1
2006-3
2006-5
2006-7
2006-9
2006-11
2007-1
2007-3
2007-5
2007-7
2007-9
2007-11
2008-1
2008-3
2008-5
2008-7
2008-9
2008-11
2009-1
2009-3
2009-5
2009-7
2009-9
2009-11
2010-1
2010-3
2010-5
2010-7
2010-9
2010-11
2011-1
2011-3
2011-5
2011-7
2011-9
2011-11
2012-1
2012-3
2012-5
2012-7
2012-9
2012-11
2013-1
2013-3
2013-5
2013-7
2013-9
2013-11
2014-1
2014-3
2014-5
2014-7
2014-9
2014-11
2015-1
2015-3
2015-5
2015-7
2015-9
2015-11
2016-1
2016-3
2016-5
2016-7
2016-9
2016-11
2017-1
2017-3
2017-5
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
Yİ-ÜFE Aylık Yüzde Değişim
(%)
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
-2,0
-3,0
-4,0
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılı Mayıs ayında Yİ-ÜFE, bir önceki aya göre %0,52
oranında artmıştır.
2006-1
2006-3
2006-5
2006-7
2006-9
2006-11
2007-1
2007-3
2007-5
2007-7
2007-9
2007-11
2008-1
2008-3
2008-5
2008-7
2008-9
2008-11
2009-1
2009-3
2009-5
2009-7
2009-9
2009-11
2010-1
2010-3
2010-5
2010-7
2010-9
2010-11
2011-1
2011-3
2011-5
2011-7
2011-9
2011-11
2012-1
2012-3
2012-5
2012-7
2012-9
2012-11
2013-1
2013-3
2013-5
2013-7
2013-9
2013-11
2014-1
2014-3
2014-5
2014-7
2014-9
2014-11
2015-1
2015-3
2015-5
2015-7
2015-9
2015-11
2016-1
2016-3
2016-5
2016-7
2016-9
2016-11
2017-1
2017-3
2017-5
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
Yİ-ÜFE Yıllık Yüzde Değişim
(%)
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
-5,0
TÜİK
Türkiye’de 2017 yılı Mayıs ayında Yİ-ÜFE, bir önceki yılın aynı ayına
göre %15,26 oranında artmıştır.
Yİ-ÜFE Yıllık Ortalama Yüzde Değişim
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
14,0
12,70
12,0
11,07
10,29
10,0
9,31
8,51
8,0
6,41
6,0
6,17
5,27
4,31
4,48
4,0
2,0
1,37
0,0
2006
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
Türkiye’de 2016 yılında yıllık ortalama Yİ-ÜFE %4,31 olmuştur
Yİ-ÜFE ve Alt Gruplar-I
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-5,0
-10,0
Madencilik ve Taşocakçılığı
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
TCMB
İmalat
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme uretimi ve dagitimi
Su temini
2016 yılında Türkiye’de madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %2’lik artış,
imalat sektöründe %5,6’lık artış ve su temini sektöründe %8,3’lük artış
olurken; elektrik, gazi buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe
%8,6’lık azalış olmuştur.
Yİ-ÜFE ve Alt Gruplar-II
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-5,0
Tütün Ürünleri
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ENFLASYON
Mobilya
Tekstil Ürünleri
Motorlu Kara Taşıtları
Giyim Eşyası
Gıda Ürünleri
TCMB
2016 yılında tütün ürünleri %11,6, mobilya %11,4, tekstil ürünleri
%8,1, motorlu kara taşıtları %6,3, giyim eşyası %5 ve gıda ürünleri
%3,9 artmıştır.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TCMB Faiz Oranları
TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru
EUR/TL Kuru ve USD/TL Kuru
USD/TL Kuru ve DXY Endeksi
İÇİNDEKİLER
TCMB Faiz Oranları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
16,0
15,0
14,0
13,0
12,0
11,0
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
Gecelik Borç Alma
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
FAİZ VE DÖVİZ KURU
Gecelik Borç Verme
Geç Likidite Penceresi Borç Verme Faiz Oranı
TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti
1 Haftalık Repo Faizi
TCMB
27.04.2017 tarihi itibariyle TCMB 1 haftalık repo faizi %8, gecelik
borç alma faizi %7,25, gecelik borç verme faizi %9,25, geç likidite
penceresi borç verme faizi ise %12,25 seviyelerindedir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru
160,0
140,0
120,0
100,0
80,0
60,0
OCA.03
NİS.03
TEM.03
EKİ.03
OCA.04
NİS.04
TEM.04
EKİ.04
OCA.05
NİS.05
TEM.05
EKİ.05
OCA.06
NİS.06
TEM.06
EKİ.06
OCA.07
NİS.07
TEM.07
EKİ.07
OCA.08
NİS.08
TEM.08
EKİ.08
OCA.09
NİS.09
TEM.09
EKİ.09
OCA.10
NİS.10
TEM.10
EKİ.10
OCA.11
NİS.11
TEM.11
EKİ.11
OCA.12
NİS.12
TEM.12
EKİ.12
OCA.13
NİS.13
TEM.13
EKİ.13
OCA.14
NİS.14
TEM.14
EKİ.14
OCA.15
NİS.15
TEM.15
EKİ.15
OCA.16
NİS.16
TEM.16
EKİ.16
OCA.17
NİS.17
40,0
TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100)
TÜFE -Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100)
TÜFE -Gelişmiş Ülkeler Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100)
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
FAİZ VE DÖVİZ KURU
TCMB
2017 yılının Nisan ayında TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru (REK)
90,31, gelişmiş ülkeler bazlı REK 104,43 ve gelişmekte olan ülkeler
bazlı REK 60,92 olmuştur.
İÇİNDEKİLER
FAİZ VE DÖVİZ KURU
KAYNAK
EUR/TL
NİS.17
OCA.17
EKİ.16
TEM.16
NİS.16
OCA.16
EKİ.15
TEM.15
NİS.15
OCA.15
EKİ.14
TEM.14
NİS.14
OCA.14
EKİ.13
TEM.13
NİS.13
OCA.13
EKİ.12
TEM.12
NİS.12
OCA.12
EKİ.11
TEM.11
NİS.11
OCA.11
EKİ.10
TEM.10
NİS.10
OCA.10
EKİ.09
TEM.09
NİS.09
OCA.09
EKİ.08
TEM.08
NİS.08
OCA.08
EKİ.07
TEM.07
NİS.07
OCA.07
EKİ.06
TEM.06
NİS.06
OCA.06
EKİ.05
TEM.05
NİS.05
OCA.05
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
EUR/TL Kuru ve USD/TL Kuru
4,50
4,00
3,50
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
USD/TL
TCMB
2017 yılı Mayıs ayında EUR/TL aylık ortalama 3,9395 olurken,
USD/TL aylık ortalama 3,5703 olmuştur.
İÇİNDEKİLER
FAİZ VE DÖVİZ KURU
KAYNAK
USD/TL
12.05.2017
21.04.2017
31.03.2017
10.03.2017
17.02.2017
27.01.2017
06.01.2017
16.12.2016
25.11.2016
04.11.2016
14.10.2016
23.09.2016
02.09.2016
12.08.2016
22.07.2016
01.07.2016
10.06.2016
20.05.2016
29.04.2016
08.04.2016
18.03.2016
26.02.2016
05.02.2016
15.01.2016
25.12.2015
04.12.2015
13.11.2015
23.10.2015
02.10.2015
11.09.2015
21.08.2015
31.07.2015
10.07.2015
19.06.2015
29.05.2015
08.05.2015
17.04.2015
27.03.2015
06.03.2015
13.02.2015
23.01.2015
02.01.2015
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
USD/TL Kuru ve DXY Endeksi
4
105,0
3,8
103,0
3,6
101,0
3,4
99,0
3,2
97,0
3
95,0
2,8
93,0
2,6
91,0
2,4
89,0
2,2
87,0
DXY (Sağ Eksen)
TCMB, FinData
31 Mayıs 2017 tarihi itibariyle USD/TL kuru 3,5707 olurken, DXY
endeksi 96,97 değerini almıştır.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Küresel Dış Ticaret
Ülkelere Göre İthalat
Altın ve Enerji Hariç Dış Ticaret
Dünya İhracatı, 2016
Dış Ticaret Fazlası Veren Ülkeler
Yıllar İtibariyle Altın ve Enerji Hariç Ticaret
Dünya İthalatı, 2016
Dış Ticaret Açığı Veren Ülkeler
Gümrüklere Göre İhracat
Türkiye Yıllık Dış Ticareti
Ticaret Yapılan Ülke Sayısı
Gümrüklere Göre İthalat
Türkiye Yıllık Dış Ticaret Hacmi
Coğrafi Bölgelere Göre İhracat
İllere Göre İhracat
Türkiye Yıllık Dış Ticaret Dengesi
Coğrafi Bölgelere Göre İthalat
İllere Göre İthalat
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı
Ekonomik Bölgelere Göre İhracat
Gümrük Rejimlerine Göre Dış Ticaret
Dış Ticaret Beklentileri
Ekonomik Bölgelere Göre İthalat
Dahilde İşleme Rejimi Kapsamı Dış Ticaret
Büyüme ve Dış Ticaret
Fasıllara Göre İhracat
Taşıma Şekline Göre Dış Ticaret
İhracat/GSYH, İthalat/GSYH
Fasıllara Göre İthalat
Döviz Cinsine Göre Dış Ticaret
Türkiye Aylık Dış Ticareti
Dış Ticaret Fazlası Veren Fasıllar
Ödeme Şekline Göre Dış Ticaret
2016 ve 2017 Aylık Dış Ticaret
Dış Ticaret Açığı Veren Fasıllar
Firma Sayılarına Göre Dış Ticaret
Türkiye Yıllık Dış Ticaret Seyri
Ticaret Yapılan Fasıl Sayısı
Dış Ticaret Profili
2015 ve 2016 Yılları Dış Ticareti
Teknolojik Sınıflamaya Göre Dış Ticaret
Beyanname Sayıları
Ülkelere Göre İhracat
BEC Sınıflamasına Göre Dış Ticaret
İÇİNDEKİLER
Altın ve Enerji Ticareti
Küresel Dış Ticaret
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
25.000
16.225
15.955
16.743
16.489
19.101
19.005
19.018
18.952
18.705
18.496
18.503
18.338
15.511
15.301
12.782
12.555
16.572
14.330
14.023
12.461
12.131
10.870
9.574
9.223
7.869
7.590
6.743
5.000
6.499
10.000
10.509
15.000
16.160
20.000
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
İhracat
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
İthalat
WTO
2016 yılında küresel ihracat 16 trilyon dolar, küresel ithalat ise 16,2
trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı yıl küresel dış ticaret
hacmi 32,2 trilyon dolar olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Dünya İhracatı, 2016
(Milyar Dolar)
2.500.000
2.000.000
1.500.000
1.000.000
500.000
0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
WTO
2016 yılında Çin 2,1 trilyon dolar, ABD 1,5 trilyon dolar ve Almanya
1,3 trilyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin
2016 yılı ihracatı 142,6 milyar dolar olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Dünya İthalatı, 2016
(Milyar Dolar)
2.500.000
2.000.000
1.500.000
1.000.000
500.000
0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
WTO
2016 yılında ABD 2,3 trilyon dolar, Çin 1,6 trilyon dolar ve Almanya
1,1 trilyon dolar değerinde ithalat gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin
2016 yılı ithalatı 198,6 milyar dolar olmuştur.
Türkiye Yıllık Dış Ticareti
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2004
2005
2006
2007
2008
İhracat
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2010
242,2
251,7
236,5
2012
2014
2015
142,5
143,8
157,6
151,8
2013
198,6
207,2
2011
152,5
134,9
185,5
2009
113,9
140,9
102,1
132,0
107,3
85,5
116,8
73,5
97,5
2003
63,2
69,3
47,3
51,6
36,1
2002
139,6
170,1
202,0
240,8
(Milyar Dolar)
2016
İthalat
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ihracatımız 142,5 milyar dolar ve toplam
ithalatımız 198,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye Yıllık Dış Ticaret Hacmi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
450
400
375,7
389,0
403,5
399,8
351,1
350
334,0
299,4
277,3
300
341,2
225,1
250
243,1
190,3
200
160,7
150
100
116,6
87,6
50
0
2002
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam dış ticaret hacmimiz 341,2 milyar dolar
olmuştur.
Türkiye Yıllık Dış Ticaret Dengesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
0
-15,5
-20
-22,1
-34,4
-38,8
-43,3
-40
-54,0
-56,1
-63,4
-62,8
-60
-71,7
-69,9
-84,1
-80
-84,6
-100
-99,9
-105,9
-120
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam dış ticaret açığımız 56 milyar dolar olmuştur.
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
80,0%
72,5%
71,8%
69,9%
70,0%
69,4%
68,1%
65,4%
64,8%
63,1%
62,9%
65,1%
64,5%
61,4%
61,3%
60,0%
60,3%
56,0%
50,0%
40,0%
2002
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı %71,8 olmuştur.
Dış Ticaret Beklentileri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
454,9
406,9
367,3
261,8
236,9
214
170
153,3
2017
2018
-60,7
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2019
-66,9
İhracat
KAYNAK
193,1
İthalat
Dış Ticaret Hacmi
-68,7
Dış Ticaret Dengesi
Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2017-2019
2017 yılında ihracatın 153,3 milyar dolar, ithalatın 214 milyar
dolar, dış ticaret hacminin 367,3 milyar dolar ve dış ticaret açığının
60,7 milyar dolar gerçekleşmesi beklenmektedir.
Büyüme ve Dış Ticaret
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(% Değişim)
50%
12,0%
40%
10,0%
30%
8,0%
20%
6,0%
10%
4,0%
0%
2,0%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-10%
0,0%
-20%
-2,0%
-30%
-4,0%
-40%
-6,0%
İhracat Değişim
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
İthalat Değişim
Büyüme Oranı (Sağ Eksen)
GTB, TÜİK
Yıllar itibariyle bakıldığında, ekonomik büyüme ile yıllık ihracat ve
ithalat değişim oranları paralellik göstermektedir.
İhracat/GSYH, İthalat/GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
29,0
25,4
24,2
15,2
2002
15,1
2003
25,3
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
26,0
24,1
23,2
21,9
15,6
2004
14,7
2005
15,6
2006
15,9
2007
17,2
2008
15,9
2009
İhracat/GSYH
KAYNAK
26,5
24,1
23,4
22,2
21,7
27,1
26,4
16,2
17,5
16,0
14,8
2010
2011
2012
2013
16,9
2014
16,7
2015
16,6
2016
İthalat/GSYH
GTB, TÜİK
2016 yılında ihracatın hasıla içindeki payı %16,6 olurken; ithalatın
hasıla içindeki payı %23,2 oranında gerçekleşmiştir.
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
KAYNAK
İhracat
OCA.17
KAS.16
EYL.16
TEM.16
MAY.16
MAR.16
OCA.16
KAS.15
EYL.15
TEM.15
MAY.15
MAR.15
OCA.15
KAS.14
EYL.14
TEM.14
MAY.14
MAR.14
OCA.14
KAS.13
EYL.13
TEM.13
MAY.13
MAR.13
OCA.13
KAS.12
EYL.12
TEM.12
MAY.12
MAR.12
OCA.12
KAS.11
EYL.11
TEM.11
MAY.11
MAR.11
OCA.11
KAS.10
EYL.10
TEM.10
MAY.10
MAR.10
OCA.10
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Türkiye Aylık Dış Ticareti
(Milyar Dolar)
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
İthalat
GTB, TÜİK
2017 yılının Nisan ayında ihracat 12,8 milyar dolar, ithalat ise 17,8
milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
2016 ve 2017 Nisan Ayı Dış Ticareti
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
35,0
30,6
30,0
28,1
25,0
20,0
17,8
16,2
15,0
12,8
12,0
10,0
5,0
0,0
-5,0
-4,2
-4,9
-10,0
İHRACAT
İTHALAT
DIŞ TİCARET HACMİ
2016 Nisan
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
DIŞ TİCARET DENGESİ
2017 Nisan
GTB, TÜİK
2017 yılının Nisan ayında ihracat 12,8 milyar dolar, ithalat ise 17,8
milyar dolar, dış ticaret hacmi 30,6 milyar dolar ve dış ticaret açığı
4,9 milyar dolar olmuştur.
Türkiye Yıllık Dış Ticareti
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
300,0
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
İhracat
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
İthalat
GTB, TÜİK
2016 yılında bir önceki yıla göre ihracattaki gerileme %0,9 ve
ithalattaki gerileme %4,2 olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Dış Ticareti
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
400,0
351,1
350,0
341,2
300,0
250,0
207,2
198,6
200,0
150,0
143,8
142,5
100,0
50,0
0,0
İHRACAT
İTHALAT
DIŞ TİCARET HACMİ
DIŞ TİCARET DENGESİ
-50,0
-63,4
-56,1
-100,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında ihracat 142,6 milyar dolar, ithalat 198,6 milyar dolar,
dış ticaret hacmi 341,2 milyar dolar ve dış ticaret açığı 56 milyar
dolar olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Ülkelere Göre İhracat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
16,0
14,0
14,0
13,4
12,0
11,7
10,0
10,6
8,0
8,5
7,6
6,9
6,0
7,6
6,4 6,6
5,8 6,0
4,7
4,0
5,4
4,7 5,0
3,7
2,0
5,7
5,0
3,2
3,6
3,5 3,2
2,7 3,0
3,1
2,7
2,7
2,8 2,7
2,3
2,7
2,6 2,5
1,7
2,4
2,4 2,3
1,8 1,7
0,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında Almanya toplam ihracatımızın %10’unu, İngiltere
%8’ini ve Irak %5’ini oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Ülkelere Göre İthalat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
30,0
25,0
24,9
25,4
20,0
21,5
21,4
20,4
15,0
15,2
10,0
11,1
10,9
10,6
10,2
7,6 7,4
5,0
7,1
6,4
5,6 5,8
5,6 5,7
5,5 5,3
6,1
4,7
3,1
0,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
3,9
2,0
3,7
3,0 3,2
3,1 3,2
2,9 3,0
2,2 2,6
3,4
2,5
2,4 2,5
2,6 2,2
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında Çin toplam ithalatımızın %13’ünü, Almanya %11’ini ve
Rusya %8’ini oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları En Çok Dış Ticaret Fazlası
Verilen Ülkeler (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
9,0
8,0
8,3
7,0
6,8
6,0
5,0
6,4
5,0
4,0
3,0
2,7
2,0
1,7
1,0
1,6
1,0
1,9
1,4 1,3
1,3
1,1
1,3
1,5
1,3
1,7
1,0
0,9 1,0
0,9 0,8
2015
2016
0,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
1,3
0,8
1,2
0,7
0,7 0,7
0,7 0,7
0,5 0,6
0,7 0,6
0,2 0,6
0,6 0,6
0,4 0,5
GTB, TÜİK
2016 yılında Irak ile yapılan dış ticaretimiz sonucunda 6,8 milyar
dolar fazla verilmiş iken; İngiltere ile 6,4 milyar dolar ve BAE ile 1,7
milyar dolar dış ticaret fazlası verilmiştir.
2015 ve 2016 Yılları En Çok Dış Ticaret Açığı
Verilen Ülkeler (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
0,0
-5,0
-7,5
-7,9
-5,9
-6,5
-5,0-5,1
-4,2
-4,7
-2,8
-3,6
-2,6
-3,8
-1,4-1,8
-1,0-1,7
-1,6-1,5
-1,8-1,5
-1,3-1,5
-1,8-1,3
-1,0-1,3
-2,3-1,3
-1,4-1,2
-0,6-0,8
-0,8-0,7
-0,4-0,7
-10,0
-13,4
-15,0
-16,8
-20,0
-22,5
-23,1
-25,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında Çin ile yapılan dış ticaretten 23,1 milyar dolar açık
verilmiş iken Rusya ile 13,4 milyar dolar ve Almanya ile 7,5 milyar
dolar dış ticaret açığı verilmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Ticaret Yapılan
Ülke Sayısı (Adet)
İhracat
İthalat
2015
2016
2015
2016
10 milyar dolar üstü
2
2
5
5
5 milyar ile 10 milyar dolar arası
5
5
6
5
1 milyar ile 5 milyar dolar arası
25
23
25
27
500 milyon ile 1 milyar dolar arası
14
19
15
13
100 milyon ile 500 milyon dolar arası
62
56
37
41
100 milyon dolar altı
131
138
148
147
Toplam
239
243
236
238
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
GTB, TÜİK
2016 yılında ihracat yaptığımız toplam ülke sayısı 243; ithalat
yaptığımız toplam ülke sayısı 238 olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Coğrafi Bölgelere Göre İhracat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
64,0
AVRUPA BİRLİĞİ 28
68,4
31,1
31,3
YAKIN VE ORTA DOĞU
14,1
DİĞER AVRUPA (AB HARİÇ)
9,7
10,3
9,7
DİĞER ASYA
8,5
7,8
KUZEY AFRİKA
7,1
7,4
KUZEY AMERİKA
1,9
1,8
SERBEST BÖLGELER
GÜNEY AMERİKA
1,3
1,1
ORTA AMERİKA VE KARAYİPLER
0,8
0,8
AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA
0,6
0,7
0,0
20,0
40,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
60,0
80,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında AB-28 ülkeleri ile yapılan ihracat toplam ihracatımızın
%48’ini, Yakın ve Orta Doğu ülkeleri ile yapılan ihracat %22’sini ve
diğer Avrupa ülkeleri ile yapılan ihracat %7’sini oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Coğrafi Bölgelere Göre İthalat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
78,7
77,5
AVRUPA BİRLİĞİ 28
53,3
54,3
DİĞER ASYA
28,1
DİĞER AVRUPA (AB HARİÇ)
21,9
13,6
13,8
YAKIN VE ORTA DOĞU
12,1
11,9
KUZEY AMERİKA
3,7
4,1
GÜNEY AMERİKA
KUZEY AFRİKA
3,0
3,2
SERBEST BÖLGELER
1,2
1,4
ORTA AMERİKA VE KARAYİPLER
1,0
1,0
AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA
0,6
0,7
0,0
30,0
60,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
90,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında AB-28 ülkeleri ile yapılan ithalat toplam ithalatımızın
%39’unu, diğer Asya ülkeleri ile yapılan ithalat %27’sini ve diğer
Avrupa ülkeleri ile yapılan ithalat %11’ini oluşturmuştur
2015 ve 2016 Yılları Ekonomik Bölgelere Göre İhracat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
75,4
77,1
OECD ÜLKELERİ
64,0
AVRUPA BİRLİĞİ 28
GELİŞMİŞ ÜLKELER (G-8)
42,7
41,3
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT)
25,1
25,1
PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER (OPEC)
19,8
20,2
SINIR KOMŞUSU ÜLKELER
17,1
16,4
17,3
15,8
14,6
13,1
14,1
AKDENİZ HAVZASI ÜLKELERİ
ASYA PASİFİK EKONOMİK İŞBİRLİĞİ (APEC)
KARADENİZ EKONOMİK İŞB.TEŞKİLATI (KEİ)
DİĞER AVRUPA (AB HARİÇ)
9,7
9,6
9,6
8,2
9,1
7,4
7,8
10,6
7,8
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT)
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER(D-8)
KUZEY AMERİKA SER.TİC.AN.(NAFTA)
BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU(BDT)
5,3
4,0
TÜRK CUMHURİYETLERİ
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
68,4
47,7
48,7
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında OECD ülkelerinin toplam ihracatımız içindeki payı
%54 olurken, AB-28 ülkelerinin payı %48 ve G-8 ülkelerinin payı
%34 olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Ekonomik Bölgelere Göre İthalat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
101,5
100,5
OECD ÜLKELERİ
78,7
77,5
80,7
75,4
77,8
73,5
AVRUPA BİRLİĞİ 28
GELİŞMİŞ ÜLKELER (G-8)
ASYA PASİFİK EKONOMİK İŞBİRLİĞİ (APEC)
31,5
24,2
22,4
23,2
28,1
21,9
27,2
20,7
KARADENİZ EKONOMİK İŞB.TEŞKİLATI (KEİ)
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT)
DİĞER AVRUPA (AB HARİÇ)
BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU(BDT)
12,9
12,8
12,3
12,4
11,8
10,9
11,0
9,4
9,3
7,7
6,5
7,2
KUZEY AMERİKA SER.TİC.AN.(NAFTA)
PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER (OPEC)
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER(D-8)
SINIR KOMŞUSU ÜLKELER
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT)
GÜNEY-DOĞU ASYA ÜLKELERİ İŞBİRLİĞİ (ASEAN)
0,0
20,0
40,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
60,0
80,0
100,0
120,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında OECD ülkelerinin toplam ithalatımız içindeki payı %51
olurken, AB-28 ülkelerinin payı %39 ve G-8 ülkelerinin payı %38
olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Fasıllara Göre İhracat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
20,0
16,0
12,0
8,0
4,0
0,0
84
71
85
62
39
87
73 Demir
Kazan,m Kıymetli 61 Örme Elektrikl
Örülme Plastik
Motorlu
72 Demir
veya 8 Yenilen
akine,me veya yarı giyim i makina
miş
ve
kara
ve çelik
çelikten meyve
kanik kıymetli eşyası
ve
giyim mamulle
taşıtları
eşya
cihaz
taşlar
cihazlar
eşyası
ri
63
76
20
27
40
25 Tuz, Dokunab
Alüminy
Sebzeler,
52
19
Mineral
Kauçuk kükürt,
ilir
94
um ve
57
meyveler Pamuk, Hububat,
yakıtlar,
ve
toprakla maddele
Mobilya alüminy
Halılar
,sert
pamuk un,nişast
mineral
kauçukta r ve
rden
umdan
kabuklu ipliği
a
yağlar
n eşya
taşlar
hazır
eşya
meyveler
eşya
2015
17,5
12,3
11,3
8,9
8,3
6,6
5,9
5,4
5,5
4,4
4,5
2,8
2,4
2,2
2,3
1,9
2,0
2,2
1,7
1,5
2016
19,8
12,4
12,2
8,9
7,8
6,2
5,9
5,0
5,0
3,9
3,2
2,7
2,2
2,2
2,2
2,0
1,9
1,8
1,7
1,5
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında ’87-Motorlu kara taşıtları’ ihracatı toplam ihracatımızın
%14’ünü oluştururken, ’84-Kazan, makine ve cihazlar’ ve ’71-Kıymetli
veya yarı kıymetli taşlar’ %9’unu oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Fasıllara Göre İthalat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
84
Kazan,m
akine,me
kanik
cihazlar
27
85
39
71
87
Mineral Elektrikl
Plastikle Kıymetli
Motorlu 72 Demir
yakıtlar, i makina
r ve
veya yarı
kara
ve çelik
mineral
ve
mamulle kıymetli
taşıtları
yağlar cihazlar
ri
taşlar
90 Optik,
fotoğraf,
sinema
cihazları
54
76
40
Sentetik
38
55
29
73 Demir Alüminy 74 Bakır
52
88 Hava
30
48 Kağıt Kauçuk
dokumay Muhtelif Sentetik
Organik
veya
um ve
ve
Pamuk,p
ve uzay Eczacılık
ve
ve
a
kimyasal ve suni
kimyasal
çelikten alüminy bakırdan
amuk
taşıtları ürünleri
karton kauçukta
elverişli maddele devamsız
ürünler
eşya
umdan
eşya
ipliği
n eşya
maddele
r
lifler
eşya
r
2015
25,6
37,8
17,6
17,5
14,8
12,3
4,2
4,6
4,7
3,8
4,3
2,7
3,3
3,0
2,7
2,5
2,3
2,1
2,0
2,0
2016
27,3
27,2
20,1
17,8
12,6
11,6
7,2
4,6
4,4
4,3
4,2
3,0
2,9
2,7
2,7
2,6
2,3
2,1
2,0
2,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında ’84-Kazan, makine ve cihazlar’ ve ’27-Mineral yakıt ve
yağlar’ ithalatımız toplam ithalatımızın %14’ünü oluştururken, ’85Elekrikli makine ve cihazlar’ ithalatımızın %10’unu oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları En Çok Dış Ticaret Fazlası
Verilen Fasıllar (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
-1,0
71
62
73 Demir
87
61 Örme Kıymetli Örülme
8 Yenilen veya
Motorlu
giyim veya yarı
miş
meyveler çelikten
kara
eşyası kıymetli giyim
eşya
taşıtları
taşlar
eşyası
63
20
Dokunab
3
25 Tuz, Sebzeler,
19
11
69
4 Süt
ilir
94
68 Taş,
Balıklar,
57
kükürt, meyveler
Hububat, Değirme 60 Örme
89
Seramik 7 Yenilen ürünleri,
maddele Mobilyal
alçı,
kabuklu
Halılar toprakla
,sert
un,
ncilik
eşya
Gemiler
mamulle sebzeler yumurtal
rden
ar
çimento
hayvanla
r
kabuklu
nişasta ürünleri
ri
ar
hazır
r
meyveler
eşya
2015
8,1
7,1
4,1
3,9
2,7
-0,1
1,9
1,9
2,1
1,7
1,4
1,3
1,1
1,0
0,7
0,5
0,4
0,4
0,6
0,4
2016
8,1
5,0
4,2
3,3
2,0
2,0
1,8
1,8
1,8
1,7
1,7
1,3
1,2
1,1
0,6
0,6
0,6
0,5
0,5
0,5
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında en fazla dış ticaret fazlası verdiğimiz ürün 8,1 milyar dolar ile ’61Örme giyim eşyası’ olurken, bunu 5 milyar dolar ile’71-Kıymetli ve yarı kıymetli
taşlar’ ve 4,2 milyar dolar ile ’62-Örülmemiş giyim eşyası’ takip etmiştir.
2015 ve 2016 Yılları En Çok Dış Ticaret Açığı
Verilen Fasıllar (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
0,0
-5,0
-10,0
-15,0
-20,0
-25,0
-30,0
-35,0
84
27
85
39
Kazanlar
90 Optik,
Mineral
Elektrikl Plastikle
,makinel
72 Demir fotoğraf,
yakıtlar,
i makina
r ve
er,meka
ve çelik sinema
mineral
ve
mamulle
nik
cihazları
yağlar
cihazlar
ri
cihazlar
32
Debagatt
15
23 Gıda
38
e ve
47 Odun Hayvans
54
29
74 Bakır
sanayiini
88 Hava
30
Muhtelif 12 Yağlı 48 Kağıt
boyacılık
hamurla al ve
Sentetik
Organik
ve
n kalıntı
31
10
ve uzay Eczacılık
kimyasal tohum ve
ve
ta
rı, geri bitkisel ve suni
kimyasal
bakırdan
ve
Gübreler
Hububat
taşıtları ürünleri
maddele meyveler karton
kullanıla
kazanılm katı ve filamentl
ürünler
eşya
döküntül
r
n
ış kağıt
sıvı
er
eri
hülasala
yağlar
r
2015
-33,3
-13,3
-9,4
-6,9
-8,2
-3,9
-4,2
-3,1
-3,4
-1,8
-1,5
-1,7
-1,5
-1,0
-1,1
-1,1
-1,6
-0,7
-0,9
-0,5
2016
-23,9
-14,9
-12,4
-6,6
-6,4
-3,9
-3,9
-3,6
-3,4
-1,6
-1,5
-1,4
-1,3
-1,2
-1,1
-1,1
-1,0
-0,7
-0,7
-0,6
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında en fazla dış ticaret açığı verdiğimiz ürün 23,9 milyar dolar ile ’27Mineral yakıtlar ve mineral yağlar olurken, bunu 14,9 milyar dolar ile ’84-Kazan,
makine ve cihazlar’ ve 12,4 milyar dolar ile ’85-Elektrikli makine ve cihazlar’ takip
etmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Ticaret Yapılan
Fasıl Sayısı (Fasıl Bazında)
İhracat
İthalat
2015
2016
2015
2016
10 milyar dolar üstü
3
3
6
6
5 milyar ile 10 milyar dolar arası
6
5
0
1
1 milyar ile 5 milyar dolar arası
22
22
25
24
500 milyon ile 1 milyar dolar arası
21
21
17
17
100 milyon ile 500 milyon dolar arası
19
20
33
30
100 milyon dolar altı
26
26
16
19
Toplam
97
97
97
97
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
GTB, TÜİK
2016 yılında fasıl bazında ihracat ve ithalat yaptığımız toplam ürün
sayısı 97 olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Teknolojik Sınıflandırmaya Göre
İmalat Sanayi Dış Ticaret (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
47,1
İHRACAT
DÜŞÜK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
46,9
42,7
ORTA-YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
44,2
39,7
ORTA-DÜŞÜK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
37,9
4,9
YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
4,7
73,9
İTHALAT
ORTA-YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
75,0
44,2
ORTA-DÜŞÜK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
42,8
26,2
YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
28,4
22,5
DÜŞÜK TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER
21,0
0,0
10,0
20,0
30,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
2016
TÜİK, GTB
2016 yılında düşük teknolojili ürünlerin toplam ihracatımız
içindeki payı %33 olurken; orta yüksek teknolojili ürünlerin
toplam ithalatımız içindeki payı %38 olarak gerçekleşmiştir.
2015 ve 2016 Yılları Geniş Ekonomik Sınıflandırmaya
(BEC) Göre Dış Ticaret (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
160,0
143,3
140,0
134,3
120,0
100,0
80,0
68,4
66,9
59,1
60,0
58,9
34,9
40,0
15,4
20,0
35,9
28,6
27,9
15,9
0,0
HAMMADDE (ARAMALLARI)
TÜKETİM MALLARI
YATIRIM (SERMAYE)
MALLARI
HAMMADDE (ARAMALLARI)
İHRACAT
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
TÜKETİM MALLARI
İTHALAT
2015
KAYNAK
YATIRIM (SERMAYE)
MALLARI
2016
TÜİK, GTB
2016 yılında hammadde ihracatımız toplam ihracatımızın %47’sini, tüketim
malları %41’ini ve sermaye malları %11’ini; hammadde ithalatımız toplam
ithalatımızın %68’ini, sermaye malları %18’ini ve tüketim malları %14’ünü
oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Altın ve Enerji Ticareti
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
250,0
207,2
200,0
143,8
150,0
198,6
142,6
100,0
50,0
37,8
27,2
11,9
11,0
4,5
6,8
3,8
3,2
0,0
ALTIN
27. FASIL
TOPLAM
ALTIN
İHRACAT
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
TOPLAM
İTHALAT
2015
KAYNAK
27. FASIL
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ihracatımızın %8’i altın, %2’si ise enerji
ihracatı olmuştur. Aynı yıl toplam ithalatımızın %3’ü altın, %14’ü
enerji ithalatı olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Altın ve Enerji Hariç Ticareti
(Milyar Dolar)
250,0
207,2
200,0
198,6
203,5
191,8
169,4 171,4
150,0
143,8
142,6
132,9 130,8
165,6 164,7
139,3 139,4
128,3 127,5
100,0
50,0
0,0
İHRACAT
ALTIN HARİÇ
İHRACAT
27. FASIL HARİÇ
İHRACAT
ALTIN VE 27. FASIL
HARİÇ İHRACAT
İTHALAT
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
ALTIN HARİÇ
İTHALAT
27. FASIL HARİÇ
İTHALAT
ALTIN VE 27. FASIL
HARİÇ İTHALAT
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında altın ve 27. fasıl hariç ihracatımız 127,5 milyar dolar
olurken; altın ve 27. fasıl hariç ithalatımız 164,7 milyar dolar
olmuştur.
Yıllar İtibariyle İhracat ve İthalat,
Altın ve Enerji Hariç İhracat ve İthalat (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
300,0
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
0,0
2002
2003
2004
2005
İhracat
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2006
2007
2008
2009
Altın ve 27. Fasıl Hariç İhracat
2010
İthalat
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Altın ve 27. Fasıl Hariç İthalat
GTB, TÜİK
2016 yılında altın ve 27. fasıl hariç ihracatımız 127,5 milyar dolar
olurken; altın ve 27. fasıl hariç ithalatımız 164,7 milyar dolar
olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Gümrük Müdürlüklerine Göre
İhracat (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
HALKALI
GEMLİK
A.H.L. KARGO
ERENKÖY
AMBARLI
İZMİR
ALİAĞA
DERİNCE
MERSİN
İZMİT
GAZİANTEP
A.H.L. YOLCU SALONU
DİLOVASI
SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI
BURSA
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında Halkalı Gümrük Müdürlüğünden 19,8 milyar dolarlık,
Gemlik Gümrük Müdürlüğünden 11 milyar dolarlık ve A.H.L. Kargo
Gümrük Müdürlüğünden 10,2 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır.
2015 ve 2016 Yılları Gümrük Müdürlüklerine Göre
İthalat (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
A.H.L. KARGO
AMBARLI
HALKALI
DERİNCE
ERENKÖY
DİLOVASI
MERSİN
ALİAĞA
GEMLİK
İZMİR
İZMİT
GEBZE
İSKENDERUN
İSDEMİR
KÖRFEZ PETROKİMYA
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
22,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında A.H.L. Kargo Gümrük Müdürlüğünden 20,2 milyar dolarlık,
Ambarlı Gümrük Müdürlüğünden 14,6 milyar dolarlık ve Halkalı
Gümrük Müdürlüğünden 13,5 milyar dolarlık ithalat yapılmıştır.
2015 ve 2016 Yılları İllere Göre İhracat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
77,0
76,2
İSTANBUL
8,6
9,8
8,1
8,4
7,4
6,5
7,0
6,5
6,3
6,4
BURSA
İZMİR
KOCAELİ
ANKARA
GAZİANTEP
1,9
2,6
2,5
2,4
1,8
1,8
1,8
1,7
1,7
1,6
1,6
1,5
1,4
1,5
1,5
1,4
1,4
1,3
SAKARYA
DENİZLİ
MANİSA
HATAY
ADANA
KAYSERİ
MERSİN
TRABZON
KONYA
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
60,0
70,0
80,0
90,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ihracatımızda İstanbul’un payı %53 olurken,
Bursa’nın payı %7 ve İzmir’in payı %6 olmuştur. Ankara’nın toplam
ihracat içindeki payı ise %5’tir.
2015 ve 2016 Yılları İllere Göre İthalat
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
118,0
116,0
İSTANBUL
9,7
10,9
8,7
8,8
8,1
8,7
8,4
8,1
ANKARA
İZMİR
BURSA
KOCAELİ
4,9
4,8
3,3
2,7
3,2
2,6
1,5
2,0
2,0
1,9
1,9
1,7
1,5
1,4
1,0
1,3
1,2
1,2
1,0
1,1
GAZİANTEP
MANİSA
HATAY
SAKARYA
ADANA
DENİZLİ
KAYSERİ
KAHRAMANMARAŞ
MERSİN
ANTALYA
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
70,0
80,0
90,0
100,0
110,0
120,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ithalatımızda İstanbul’un payı %58 olurken,
Ankara’nın payı %5 ve İzmir’in payı %4 olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Gümrük Rejimlerine Göre
Dış Ticaret (Milyar Dolar)
79,9
79,5
DAHA ÖNCE BİR REJİME TABİ TUTULMAMIŞ EŞYANIN KESİN İHRACATI
57,5
57,2
İHRACAT
DİR ŞARTLI MUAFİYET SİSTEMİNE TABİ TUTULAN EŞYANIN YENİDEN İHRACATI
4,3
4,2
MUAFİYETE TABİ OLMADAN SERBEST DOLAŞIM İLE EŞ ZAMANLI YURTİÇİ KULLANIMA GİREN EŞYANIN KESİN İHRACATI
1,3
1,0
DİR GERİ ÖDEME SİSTEMİ KAPSAMINDA YURTİÇİ KULLANIMA GİREN EŞYANIN YENİDEN İHRACATI
0,3
0,2
SERBEST DOLAŞIMDA BULUNAN EŞYANIN HİR KAPSAMINDA GEÇİCİ İHRACATI
107,9
105,1
DAHA ÖNCE BİR REJİME TABİ TUTULMAMIŞ EŞYANIN MUAFİYETE TABİ OLMADAN YURTİÇİ KULLANIMI
69,5
64,4
İTHALAT
GÜMRÜK ANTREPO REJİMİNE TABİ TUTULAN EŞYANIN MUAFİYETE TABİ OLMADAN YURTİÇİ KULLANIMI
19,1
18,1
DAHA ÖNCE BİR REJİME TABİ TUTULMAMIŞ EŞYANIN DİR ŞARTLI MUAFİYET SİSTEMİNE TABİ TUTULMASI
6,3
5,9
GÜMRÜK ANTREPO REJİMİNE TABİ TUTULAN EŞYANIN DİR ŞARTLI MUAFİYET SİSTEMİNE TABİ TUTULMASI
2,9
3,4
DAHA ÖNCE BİR REJİME TABİ TUTULMAMIŞ EŞYANIN GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ KAPSAMINDA İTHALATI
0,0
20,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
2016
GTB
2016 yılında toplam ihracatımızın %56’sı kesin ihracat, %40’ı DİR şartlı muafiyet
sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı şeklinde gerçekleşmiştir. Toplam
ithalatımızın ise %53’ü kesin ithalat, %32’si antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın
ithalatı şeklinde gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Dahilde İşleme Rejimi (DİR)
Kapsamında Dış Ticaret (Milyar Dolar)
250,0
207,2
200,0
143,8
150,0
198,6
142,6
100,0
58,8
58,2
50,0
26,3
24,7
0,0
DİR KAPSAMI İHRACAT
TOPLAM İHRACAT
DİR KAPSAMI İTHALAT
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
TOPLAM İTHALAT
2016
GTB
2016 yılında DİR kapsamında gerçekleştirilen ihracat toplam
ihracatımızın %41’ini oluştururken; DİR kapsamında gerçekleştirilen
ithalat toplam ithalatımızın %12’sini oluşturmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Taşıma Şekline Göre
Dış Ticaret (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
140,0
124,4
120,0
120,4
100,0
80,0
78,0
78,4
60,0
46,7
44,8
40,0
34,4
17,3
20,0
20,0
17,7
0,8
0,0
DENİZYOLU
KARAYOLU
HAVAYOLU
DEMİRYOLU
1,2
DENİZYOLU
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
KARAYOLU
HAVAYOLU
1,4
DEMİRYOLU
İTHALAT
2015
GTB, TÜİK
23,0
0,6
İHRACAT
KAYNAK
34,3
2016
2016 yılında toplam ihracatımızın %55’i denizyoluyla, %31’i karayoluyla
ve %12’si havayoluyla gerçekleşirken; toplam ithalatımızın %61’i
denizyoluyla, %17’si karayoluyla ve %12’si havayoluyla gerçekleşmiştir.
2015 ve 2016 Yılları Döviz Cinsine Göre
Dış Ticaret (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
140,0
122,4
120,0
111,3
100,0
80,0
64,2
68,8
60,0
68,2
67,9
70,3
60,7
40,0
20,0
6,1
7,9
13,6
4,9
4,5
0,0
AVRO
ABD DOLARI
TÜRK LİRASI
İNGİLİZ STERLİNİ
0,1
0,8
0,2
POLONYA
ZLOTİSİ
ABD DOLARI
İHRACAT
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
AVRO
TÜRK LİRASI
0,9
İSVİÇRE FRANKI
0,9
0,8
JAPON YENİ
İTHALAT
2015
KAYNAK
14,3
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ihracatımızın %48’i Avro ile, %43’ü Dolar ile
ve %6’sı Türk Lirası ile gerçekleşirken; toplam ithalatımızın %56’sı
Dolar ile, %35’i Avro ile ve %7’si Türk Lirası ile gerçekleşmiştir.
2015 ve 2016 Yılları Ödeme Şekline Göre
Dış Ticaret (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
95,0
94,9
MAL MUKABİLİ ÖDEME
21,4
20,6
İHRACAT
VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
13,9
15,5
PEŞİN ÖDEME
9,7
8,2
AKREDİTİF
2,1
1,6
VADELİ AKREDİTİF
68,8
MAL MUKABİLİ ÖDEME
81,5
95,3
İTHALAT
PEŞİN ÖDEME
AKREDİTİF
VADELİ AKREDİTİF
77,5
0,0
11,2
0,0
9,7
10,7
9,0
VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
0,0
20,0
40,0
60,0
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
80,0
100,0
120,0
2016
GTB, TÜİK
2016 yılında toplam ihracatımızın %67’si mal mukabili ödemeyle, %14’ü vesaik
mukabili ödemeyle ve %11’i peşin ödemeyle gerçekleşirken; toplam ithalatımızın
ise %41’i mal mukabili ödemeyle, %39’u peşin ödemeyle ve %6’sı akreditif
yoluyla gerçekleşmiştir.
2015 ve 2016 Yılları Firmalara Göre
Dış Ticaretimiz (Milyar Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
160,0
150,8
143,5
140,0
132,6
125,7
120,0
100,0
91,5 90,9
89,1
82,4
78,2 78,2
80,0
60,0
73,1
51,8 52,8
42,6 43,7
42,3
40,0
20,0
66,6
34,4
32,1
15,2 14,9
24,6
23,8 24,2
0,0
İLK 5 FİRMA İLK 10 FİRMA İLK 50 FİRMA
İLK 100
FİRMA
İLK 500
FİRMA
İLK 1000
FİRMA
İLK 5 FİRMA İLK 10 FİRMA İLK 50 FİRMA
İHRACAT
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
İLK 500
FİRMA
İLK 1000
FİRMA
İTHALAT
2015
KAYNAK
İLK 100
FİRMA
2016
GTB
2016 yılında en fazla ihracat gerçekleştiren ilk 5 firmanın ihracatı
14,9 milyar dolar olurken; en fazla ithalat gerçekleştiren ilk 5
firmanın ithalatı 24,6 milyar dolar olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Dış Ticaret Profili
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
41.642
41.342
37.553
35.376
29.486
SADECE İHRACATÇI
SADECE İTHALATÇI
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
29.226
HEM İTHALATÇI- HEM İHRACATÇI
2016
GTB
2016 yılında ihracat gerçekleştiren 37.553, ithalat gerçekleştiren
41.342, hem ihracat hem ithalat gerçekleştiren 29.226 dış ticaret
erbabı bulunmaktadır.
2015 ve 2016 Yılları Beyanname Sayıları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
3.251.823
3.390.428
2.359.794
İHRACAT BEYANNAMESİ
İTHALAT BEYANNAMESİ
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
DIŞ TİCARET
2.373.524
2016
GTB
2016 yılında 3.390.428 adet ihracat beyannamesi işlem görmüşken;
2.373.524 adet ithalat beyannamesi işlem görmüştür.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Yıllıklandırılmış Cari İşlemler Dengesi
Döviz Varlıkları ve Menkul Kıymetler
Altın ve Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi
Resmi Rezervler
Cari Denge/GSYH
Net Hata ve Noksan
Cari Denge/GSYH Karşılaştırması, 2016
TCMB Toplam Rezerv Varlıkları
Cari Denge ve Cari Denge/GSYH Beklentileri
Toplam Rezervlerin Cari Açığı Karşılama Oranı
Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
Sermaye Girişlerinin Cari Açığı Finanse Etme Oranı
Hizmetler Dengesi Alt Kalemleri
Uluslararası Doğrudan Yabancı Yatırım Girişi
Gelir Dengesi Alt Kalemleri
Ülkelere Göre UDYY Girişi
Finans Hesabı Alt Kalemleri
Sektörlere Göre UDYY Girişi
İÇİNDEKİLER
Yıllıklandırılmış Cari İşlemler Dengesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
20.000
10.000
0
-10.000
-20.000
-30.000
-40.000
-50.000
-60.000
-70.000
-80.000
2002
2003
Cari İşlemler Dengesi
-626
-7.554
-14.198 -20.980 -31.168 -36.949 -39.425 -11.358 -44.616 -74.402 -47.962 -63.621 -43.597 -32.118 -32.590
Altın Hariç Cari İşlemler Dengesi
729
-5.032
-10.791 -17.226 -27.823 -32.595 -38.060 -14.365 -44.163 -69.624 -53.671 -51.842 -39.701 -36.073 -34.380
Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi
7.886
3.041
-1.220
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2004
2005
-2.366
2006
-5.876
2007
-8.214
2008
1.324
2009
14.626
2010
2011
-10.588 -26.823
2012
4.447
2013
-14.428
2014
5.181
2015
1.207
2016
-8.632
TCMB, TÜİK
2016 yılında yıllıklandırılmış cari açık 32.590 milyon dolar
olurken, altın hariç cari açık 34.380 milyon dolar ve enerji hariç
cari açık 8.632 milyar dolar olmuştur.
Çekirdek Cari İşlemler Dengesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Altın ve Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi) (Milyon Dolar)
20.000
10.000
0
-10.000
-20.000
-30.000
-40.000
-50.000
-60.000
-70.000
-80.000
2002
2003
Cari İşlemler Dengesi
-626
-7.554
Altın ve Enerji Hariç Cari Denge
9.241
5.563
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-14.198 -20.980 -31.168 -36.949 -39.425 -11.358 -44.616 -74.402 -47.962 -63.621 -43.597 -32.118 -32.590
2.187
1.388
-2.531
-3.860
2.689
11.619
-10.135 -22.045
-1.262
-2.649
9.077
-2.748
-10.422
TCMB, TÜİK
2016 yılında yıllıklandırılmış cari açık 32.590 milyon dolar
olurken, çekirdek cari denge olarak düşünülen altın ve enerji hariç
cari açık 10.422 milyon dolar olmuştur.
Cari Denge/GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
0,0%
-1,0%
-0,3%
-1,8%
-2,0%
-2,4%
-3,0%
-3,5%
-4,0%
-3,7%
-3,8%
2015
2016
-4,2%
-5,0%
-6,0%
-5,7%
-5,5%
-4,7%
-5,5%
-5,1%
-5,8%
-7,0%
-6,7%
-8,0%
-9,0%
-9,0%
-10,0%
2002
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
TCMB, TÜİK
2016 yılında cari denge/GSYH oranı -%3,8 olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Cari Denge/GSYH Karşılaştırması, 2016*
(%)
12,0
9,6
8,5
8,1
7,0 6,8
5,8
5,1 4,8
4,7 4,7 4,6
4,3 4,2
3,9 3,9
2,7 2,7
2,4 2,4
2,0 1,8 1,7
1,1 1,0
0,4
-0,3 -0,6
-0,9 -0,9 -1,1 -1,1
-1,3
-2,4 -2,4 -2,6 -2,6
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
IMF Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017, TÜİK, TCMB
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
-3,3
-3,8
IMF’ye göre 2016 yılında Türkiye’nin cari açığının hasılaya oranı
-%3,8 olarak gerçekleşmiştir.
-4,4
Cari Denge ve Cari Denge/GSYH
Beklentileri (Milyar Dolar, %)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
-3,5%
-3,9%
-32,0
-31,7
-31,2
2017
2018
2019
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
-4,2%
2017
2018
2019
Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2017-2019
2017 yılında cari işlemler açığının 32 milyar dolar, cari dengenin
hasılaya oranının ise %4,2 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.
Cari İşlemler Hesabı Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
40.000
20.000
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-20.000
-40.000
-60.000
-80.000
-100.000
Cari İşlemler Dengesi
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
Dış Ticaret Dengesi
Hizmetler Dengesi
Gelir Dengesi
Cari Transferler
TCMB
2016 yılında dış ticaret dengesi 40,9 milyar dolar açık, hizmetler
dengesi 15,5 milyar dolar fazla, gelir dengesi 9 milyar dolar açık ve
cari transferler 1,8 milyar dolar fazla vermiştir.
2015 ve 2016 Yılları Hizmetler Dengesi Alt Kalemleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
21.248
SEYAHAT
13.960
6.152
TAŞIMACILIK
5.082
375
511
İNŞAAT HİZMETLERİ
814
444
DİĞER HİZMETLER
67
İŞLEM GÖREN MALLAR
-3
TAMİR VE BAKIM HİZMETLERİ
-315
-316
SİGORTA HİZMETLERİ
-423
-386
FİNANSAL HİZMETLER
-1.121
-934
RESMİ HİZMETLER
-1.076
-1.172
DİĞER TİCARİ HİZMETLER
-1.513
-1.718
-5.000
0
5.000
10.000
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
15.000
20.000
25.000
2016
TCMB
2016 yılında net seyahat gelirleri 2015 yılına göre %34 gerileyerek
ve net taşımacılık gelirleri %17 gerileyerek cari dengeyi olumsuz
etkilemiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Gelir Dengesi Alt Kalemleri
(Milyon Dolar)
0
-1.000
-407
-700
-2.000
-2.082
-3.000
-2.718
-2.479
-3.318
-4.000
-3.438
-3.497
-5.000
-6.000
-7.000
-8.000
-8.297
-9.000
-9.235
-10.000
ÜCRET ÖDEMELERİ
YATIRIM GELİRİ
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
DOĞRUDAN YATIRIM
PORTFÖY YATIRIMLARI
DİĞER YATIRIMLAR
2016
TCMB
2016 yılında net yatırım gelirlerinin verdiği açık bir önceki yıla göre
%10 azalarak cari dengeyi olumlu etkilerken; net ücret ödemelerinin
verdiği açık %72 artarak cari dengeyi olumsuz etkilemiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2015 ve 2016 Yılları Finans Hesabı Alt Kalemleri*
(Milyon Dolar)
20.000
15.719
15.000
10.000
5.000
0
-5.000
-6.292
-10.000
-7.085
-9.148
-12.455
-15.000
-13.374
-20.000
-25.000
-21.941
-21.712
FİNANS HESABI
DOĞRUDAN YATIRIMLAR
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
TCMB
*Ödemeler Bilançosu Çift Taraflı Kayıt Yöntemi ile
tutulduğundan
Finans
Hesabı’nda
yatırım
hesaplarındaki negatif değerler net sermaye girişlerini
(yükümlülük artışı); pozitif değerler net sermaye
çıkışlarını (yükümlülük azalışı) göstermektedir.
PORTFÖY YATIRIMLARI
DİĞER YATIRIMLAR
2016
2016 yılında doğrudan yatırımlardan kaynaklı net girişler 9,1 milyar
dolar olurken, portföy yatırımlarındaki net girişler 6,3 milyar dolar,
diğer yatırımlardan kaynaklı net girişler 7,1 milyar dolar olmuştur.
Döviz Varlıkları ve Menkul Kıymetler
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
35.000
8.000
30.000
6.000
25.000
4.000
20.000
2.000
15.000
0
10.000
5.000
-2.000
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-4.000
-5.000
-6.000
-10.000
-8.000
-15.000
-20.000
-10.000
Menkul Kıymetler
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
Döviz Varlıkları (Sağ Eksen)
TCMB
2016 yılında döviz varlıkları 1.003 milyon dolar artarken, menkul
kıymetler 190 milyon dolar azalmıştır.
Resmi Rezervler
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
25.000
20.814
20.000
17.847
15.000
12.809
9.911
10.000
8.032
6.153
4.047
5.000
6.114
112
824
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
-1.058
2009
813
-468
2010
2011
-1.813
2012
2013
2014
2015
-5.000
-10.000
-11.831
-15.000
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
TCMB
2016 yılında rezerv varlıklar 813 milyon dolar artmıştır.
2016
Net Hata Noksan
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
12.000
10.855
10.198
10.000
8.295
8.000
6.000
4.489
4.000
1.966
2.000
2.314
1.577
1.495
2.040
838
-315
0
2002
-758
2003
2004
2005
2006
-896
2007
2008
2009
2010
-464
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-927
-2.000
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
TCMB
2016 yılında net hata ve noksan kalemine 10,9 milyar dolarlık giriş
olmuştur.
TCMB Rezervleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar Dolar)
120,0
112,0
106,3
100,3
100,0
95,7
80,7
78,3
80,0
71,3
70,1
92,1
69,6
60,8
60,0
50,5
40,0
36,0
33,6
26,7
20,0
20,0
20,9
20,1
17,5
9,9
1,6
1,3
1,0
1,9
2,4
3,3
2,8
3,7
14,1
5,3
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Altın Rezervi
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Brüt Döviz Rezervi
TCMB
2016 yılında brüt döviz rezervi 92,1 milyar dolar olurken altın
rezervi 14,1 milyar dolar olmuştur.
Toplam Rezervlerin Cari Açığı Karşılama Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
7,0
6,5
6,0
5,0
4,6
4,0
3,5
3,3
3,0
2,7
2,9
2,5
2,5
2,0
2,0
2,1
1,9
2,0
1,9
1,2
1,0
0,0
2003
2004
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TCMB
2016 yılı itibariyle, toplam rezervler ile 3,3 yıllık cari açığımızı
finanse edilebilir.
Yabancı Sermaye Girişlerinin Cari Açığı Finanse Etme
Oranı (%)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
120%
103%
100%
94%
102%
101%
101%
98%
95%
93%
95%
89%
80%
80%
68%
67%
60%
40%
41%
20%
0%
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TCMB
2016 yılı itibariyle yabancı sermaye girişleri toplam cari açığımızın
%67’sini finanse edebilmektedir.
Uluslararası Doğrudan Yabancı Yatırım Girişi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Dolar)
20.000
18.000
17.550
16.000
16.182
14.000
13.628
12.000
12.896
12.828
2013
2014
12.302
10.000
9.099
8.000
6.000
4.000
2.000
0
2010
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
2011
2012
2015
2016
T.C. Ekonomi Bakanlığı
2016 yılında 12,3 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yabancı
yatırım girişi olmuştur.
2015 ve 2016 Yılları Ülkelere Göre Uluslararası
Doğrudan Yabancı Yatırım Girişi (Milyon Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
09.01.2017
2.500
2.305
2.000
1.619
1.500
1.252
1.184
1.000
955
950
839
585
500
747
652
355
430
409
390
350 375
361
175
80
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
314 329
309
259
152
0
0
2015
350
164
88
180
79
2016
T.C. Ekonomi Bakanlığı
2016 yılında uluslararası doğrudan yabancı yatırım girişlerinde ilk ülke
955 milyon dolar ile Hollanda olmuştur. Hollanda’yı 950 milyon dolar ile
İngiltere ve 652 milyon dolar ile Azerbaycan izlemiştir.
2015 ve 2016 Yılları Sektörlere Göre Uluslararası
Doğrudan Yabancı Yatırım Girişi (Milyon Dolar)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
6.271
HİZMETLER
4.193
4.225
İMALAT
1.711
3.516
FİNANS VE SİGORTA
1.705
1.338
ENERJİ
740
598
602
TOPTAN-PERAKENDETİCARET
1.524
ULAŞTIRMA-DEPOLAMA
544
983
GIDA-İÇECEK TÜTÜN
586
106
İNŞAAT
308
340
287
KİMYA
58
SAĞLIK
273
0
1.000
2.000
3.000
2015
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
ÖDEMELER DENGESİ
4.000
5.000
6.000
7.000
2016
T.C. Ekonomi Bakanlığı
2016 yılında en fazla uluslararası doğrudan yabancı yatırım çeken sektörler
sırasıyla hizmetler ve imalat faaliyetleri olmuştur. Hizmetler sektörü içinde
en fazla yatırım çeken alan finans ve sigorta faaliyetleri olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Merkezi Yönetim Bütçesi
Bütçe Dengesinin GSYH’ye Oranı
Bütçe Dengesi-Faiz Dışı Denge
Merkezi Yönetim Bütçesi Gelir Kalemleri
Merkezi Yönetim Bütçesi Gider Kalemleri
Faiz Hariç Bütçe Gideri ve Vergi Hariç Bütçe Geliri
Faiz Hariç Giderde ve Vergi Gelirinde Yıllık Değişim
Faiz Hariç Giderin ve Vergi Gelirinin GSYH’ye Oranı
Ülkelere Göre Bütçe Dengesi/GSYH Karşılaştırması
Bölgelere Göre Bütçe Dengesi/GSYH Karşılaştırması
İÇİNDEKİLER
Merkezi Yönetim Bütçesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
506,3
482,8
448,8
408,2
389,7
361,9
314,6
296,8
294,4
254,3
268,2
215,5
204,1
190,4
200,0
209,6
300,0
227,0
400,0
332,5
500,0
425,4
583,7
600,0
554,4
700,0
100,0
0,0
-13,7
-17,4
-52,8
-100,0
2007
2008
2009
-40,1
2010
Bütçe Geliri
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
-17,8
2011
-29,4
2012
Bütçe Gideri
-18,5
2013
-23,4
2014
-23,5
2015
-29,3
2016
Bütçe Dengesi
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında bütçe geliri 554,4 milyar TL, bütçe gideri 583,7 milyar
TL ve bütçe açığı 29,3 milyar TL olmuştur.
Bütçe Gelir, Gider ve Dengesinin GSYH’ye Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
30,0%
26,8%
25,0%
20,0%
23,2%
25,4%
22,8%
21,6%
21,1%
-1,6%
-1,8%
21,6%
21,9%
22,6%
23,1%
22,6%
21,3%
21,2%
21,5%
-1,3%
-1,9%
2011
2012
22,5%
21,9%
21,7%
20,8%
20,7%
-1,0%
-1,1%
-1,0%
-1,1%
2013
2014
2015
2016
21,4%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
-5,0%
-3,5%
-5,3%
-10,0%
2007
2008
2009
2010
Gelir/GSYH
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
Gider/GSYH
Denge/GSYH
T.C. Maliye Bakanlığı, TÜİK
2016 yılında bütçe gelirinin hasılaya oranı %21,4, bütçe giderinin
hasılaya oranı %22,5 ve bütçe açığının hasılaya oranı -%1,1
olmuştur.
Bütçe Dengesi-Faiz Dışı Denge
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
40,0
35,0
33,2
31,4
30,0
26,5
24,4
29,5
21,0
19,0
20,0
8,2
10,0
0,4
0,0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
-23,4
-23,5
2016
-10,0
-20,0
-13,7
-17,4
-17,8
-18,5
-30,0
-29,4
-29,3
-40,0
-40,1
-50,0
-52,8
-60,0
Bütçe Dengesi
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
Faiz Dışı Denge
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında bütçe 29,3 milyar TL açık vermiş iken faiz dışı fazla 21
milyar TL olmuştur.
Merkezi Yönetim Gelir Kalemleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
458,7
500,0
407,8
450,0
326,2
210,6
253,8
300,0
278,8
350,0
152,8
168,1
172,4
250,0
200,0
352,5
400,0
150,0
34,6
23,7
20,8
12,8
26,6
19,7
18,6
7,9
28,3
16,1
16,7
9,5
23,7
14,3
14,1
10,1
22,7
14,0
11,9
2,1
19,7
9,1
10,3
2,5
21,1
9,8
8,2
3,4
23,1
9,9
6,8
2,0
17,1
7,4
6,6
9,1
50,0
15,7
8,2
5,6
6,1
100,0
0,0
2007
2008
Vergi Gelirleri
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
2009
Faizler, Paylar ve Cezalar
2010
2011
2012
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
2013
2014
Özel Büt. İd. Gel.+Düz. Den. Kur. Gel.
2015
2016
Sermaye Gelirleri
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında vergi gelirleri toplam gelirin %83’ünü oluştururken,
faizler, paylar ve cezalar %6’sını, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri
%4’ünü oluşturmuştur.
Merkezi Yönetim Gider Kalemleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
182,7
224,9
250,0
148,9
59,4
53,9
50,2
125,1
57,2
45,6
53,0
48,2
40,8
49,9
43,8
36,4
50,0
96,2
110,4
148,7
30,9
32,8
42,2
34,4
32,9
48,4
86,5
110,5
26,0
29,2
48,3
62,3
72,9
101,9
20,1
29,8
53,2
55,9
92,0
50,7
48,9
18,5
24,4
13,0
22,3
43,6
50,0
48,8
63,3
70,4
100,0
129,5
150,0
162,3
200,0
0,0
2007
2008
Cari Transferler
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
2009
2010
Personel Giderleri
2011
2012
Sermaye Giderleri
2013
Mal ve Hizmet Alımları
2014
2015
2016
Faiz Harcamaları
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında cari transferler toplam giderin %39’unu, personel
giderleri %26’sını ve sermaye giderleri %10’unu oluşturmuştur.
Faiz Hariç Bütçe Gideri ve Vergi Hariç Bütçe Geliri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
700,0
600,0
500,0
400,0
300,0
200,0
100,0
0,0
2007
2008
2009
Bütçe Gideri
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
2010
2011
Faiz Hariç Giderler
2012
Bütçe Geliri
2013
2014
2015
2016
Vergi Geliri Hariç Bütçe Geliri
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 faiz hariç bütçe gideri 533,4 milyar TL olmuştur. Aynı yıl vergi
gelirleri hariç bütçe geliri 95,8 milyar TL seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Faiz Hariç Gider ve Vergi Geliri
Yıllık Değişim (%)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
22%
22%
21%
18%
17%
15%
14%
14%
16%
14%
11%
11%
10%
14%
12%
10%
8%
3%
2008
2009
2010
2011
2012
Faiz Hariç Giderler
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
2013
2014
2015
2016
Vergi Gelirleri
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında faiz hariç giderler, bir önceki yıla göre %18 artmıştır.
Aynı yıl vergi gelirleri 2015 yılına kıyasla %12 artmıştır.
Faiz Hariç Giderin ve Vergi Gelirinin GSYH’ye Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
25%
22%
21%
21%
20%
20%
20%
18%
17%
18%
18%
18%
18%
17%
20%
20%
19%
17%
17%
2014
2015
18%
18%
17%
15%
10%
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Faiz Hariç Giderler/GSYH
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
2013
2016
Vergi Gelirleri/GSYH
T.C. Maliye Bakanlığı
2016 yılında faiz hariç giderlerin hasıla içindeki payı %21 olurken
vergi gelirlerinin hasıla içindeki payı %18 olmuştur.
Ülkelere Göre Bütçe Dengesi/GSYH Karşılaştırması, 2016
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
5,0
4,8
4,0
3,3
2,9
3,0
1,7 1,6
2,0
0,8
1,0
0,3 0,2
0,0
0,0
0,0 -0,1
-0,2 -0,3
-0,4 -0,5
-0,7
-1,0
-2,0
-3,0
-0,9 -1,0
-1,2
-1,4 -1,5
-1,8 -1,8 -1,9 -1,9
-2,0
-2,4 -2,4 -2,4
Maastricht Kriteri: %3
-4,0
-2,7 -2,7
-3,1 -3,3
-3,7 -3,7
-3,9
-5,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
2016 yılında Türkiye’nin bütçe açığının hasılaya oranı -%1,2 olarak
gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Bölgelere Göre Bütçe Dengesi/GSYH Karşılaştırması, 2016
(%)
0,0
-1,2
-1,0
-1,7
-1,8
-2,0
-2,9
-3,0
-4,0
Maastricht Kriteri: %3
-4,8
-5,0
-6,0
TÜRKİYE
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BÜTÇE DENGESİ
EURO BÖLGESİ
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
*Türkiye verileri TÜİK hesaplamalarına göre verilmiştir.
AB-28
GELİŞMİŞ EKONOMİLER
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER
2016 yılında IMF verilerine göre gelişmiş ekonomilerin bütçe
dengesinin hasılaya oranı -%2,9 iken gelişmekte olan ekonomilerin
bütçe dengesinin hasılaya oranı -%4,8 olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku ve Enstrümanları
Merkezi Yönetim İç Borç ve Dış Borç Stoku
Borç Stoku/GSYH, İç Borç Stoku/GSYH, Dış Borç Stoku/GSYH
Ortalama İç Borçlanma Vadesi
Toplam İç Borç Çevirme Oranı
Kamu Net Borç Stoku, Kamu Net Borç Stoku/GSYH
AB Tanımlı Borç Stoku, AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH
Ülkelere Göre Borç Stoku/GSYH Karşılaştırması
Bölgelere Göre Borç Stoku/GSYH Karşılaştırması
İÇİNDEKİLER
Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku ve Enstrümanları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
800,0
678,2
700,0
586,2
600,0
519,1
474,1
500,0
442,0
317,0
283,2
300,0
200,0
243,1
294,5
37,0
522,0
500,0
474,6
400,0
320,0
300,0
200,0
55,3
2002
KAYNAK
BORÇ YÖNETİMİ
600,0
549,8
234,3
25,4
51,3
30,3
52,4
17,8
44,6
42,7
9,6
2003
2004
2005
2006
Hazine Bonosu
İÇİNDEKİLER
607,5
377,8
33,2
6,1
46,9
14,0
14,0
2007
2008
2009
Toplam Tahvil
62,0
52,7
50,2
9,5
0,0
2001
700,0
150,7
100,0
20,0 26,9
269,5
293,2
333,9
679,0
206,5
178,2
131,2
331,9
345,5
800,0
412,0
380,8
400,0
457,1
532,9
612,5
759,7
2010
Kredi
0,0
2011
64,2
54,6
3,7
2012
0,0
2013
0,0
2014
79,6
70,8
62,7
0,0
2015
1,0
100,0
0,0
2016
Toplam Borç Stoku
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılında toplam borç stoku 759,7 milyar TL olmuştur. Bunun
%89’u tahvil, %10’u kredi ve %0,1’i hazine bonosu şeklinde
gerçekleşmiştir.
Merkezi Yönetim İç Borç ve Dış Borç Stoku
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
468,6
(Milyar TL)
414,6
386,5
291,0
238,1
197,9
183,2
146,4
150,3
121,3
112,0
106,0
78,6
94,0
87,2
368,8
330,0
255,3
251,5
224,5
92,5
100,0
88,8
93,2
149,9
150,0
194,4
250,0
244,8
300,0
274,8
350,0
200,0
352,8
400,0
403,0
450,0
440,1
500,0
50,0
0,0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
İç Borç Stoku
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Dış Borç Stoku
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılında iç borç stoku 468,6 milyar TL olurken dış borç stoku
291 milyar TL olmuştur.
Borç Stoku/GSYH, İç Borç Stoku/GSYH,
Dış Borç Stoku/GSYH (%)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
80,0%
70,0%
67,7%
60,5%
60,0%
54,9%
49,3%
50,0%
41,7%
41,5%
40,0%
38,9%
37,9%
36,3%
31,9%
30,0%
44,2%
43,8%
20,0%
37,2%
33,0%
29,0%
25,9%
19,0%
40,9%
38,3%
27,6%
33,9%
30,4%
26,4%
24,6%
32,4%
22,3%
30,0%
20,3%
16,0%
12,9%
11,9%
8,9%
10,0%
10,7%
11,2%
10,5%
10,8%
2008
2009
2010
2011
29,0%
29,3%
18,8%
18,1%
9,3%
10,1%
9,7%
10,2%
11,2%
2012
2013
2014
2015
2016
0,0%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Borç Stoku/GSYH
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
İç Borç Stoku/GSYH
Dış Borç Stoku/GSYH
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, TÜİK
2016 yılında toplam borç stokunun hasılaya oranı %29,3 olurken, iç
borç stokunun hasılaya oranı %18,1 ve dış borç stokunun hasılaya
oranı %11,2 olmuştur.
Ortalama İç Borçlanma Vadesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Ay)
80,0
74,0
71,9
69,7
68,9
70,0
60,1
60,0
50,3
50,0
40,5
40,0
34,2
32,1
30,9
30,0
28,1
25,3
20,0
14,3
10,3
10,0
0,0
2003
2004
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılında iç borçlanmanın ortalama vadesi 69,7 ay olmuştur.
Toplam İç Borç Çevirme Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
110,0
103,5
100,0
91,9
88,4
90,0
89,4
90,6
89,3
84,5
76,3
84,4
81,5
81,4
79,5
80,0
84,5
74,3
70,0
60,0
50,0
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılında toplam iç borç çevirme oranı %90,6 olarak
gerçekleşmiştir.
2002 Ç1
2002 Ç2
2002 Ç3
2002 Ç4
2003 Ç1
2003 Ç2
2003 Ç3
2003 Ç4
2004 Ç1
2004 Ç2
2004 Ç3
2004 Ç4
2005 Ç1
2005 Ç2
2005 Ç3
2005 Ç4
2006 Ç1
2006 Ç2
2006 Ç3
2006 Ç4
2007 Ç1
2007 Ç2
2007 Ç3
2007 Ç4
2008 Ç1
2008 Ç2
2008 Ç3
2008 Ç4
2009 Ç1
2009 Ç2
2009 Ç3
2009 Ç4
2010 Ç1
2010 Ç2
2010 Ç3
2010 Ç4
2011 Ç1
2011 Ç2
2011 Ç3
2011 Ç4
2012 Ç1
2012 Ç2
2012 Ç3
2012 Ç4
2013 Ç1
2013 Ç2
2013 Ç3
2013 Ç4
2014 Ç1
2014 Ç2
2014 Ç3
2014 Ç4
2015 Ç1
2015 Ç2
2015 Ç3
2015 Ç4
2016 Ç1
2016 Ç2
2016 Ç3
2016 Ç4
%
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
Kamu Net Borç Stoku, Kamu Net Borç Stoku/GSYH
(Milyar TL,%)
350,0
70,0
300,0
60,0
250,0
50,0
200,0
40,0
150,0
30,0
100,0
20,0
50,0
10,0
0,0
0,0
Kamu Net Borç Stoku
Kamu Net Borç Stoku/GSYH (Sağ Eksen)
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılının IV. çeyrek döneminde kamu net borç stoku 218,9
milyar TL ve kamu net borç stokunun hasılaya oranı %8,4 olarak
gerçekleşmiştir.
AB Tanımlı Borç Stoku, AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
800,0
80,0
700,0
70,0
600,0
60,0
500,0
50,0
400,0
40,0
300,0
30,0
200,0
20,0
100,0
10,0
AB Tanımlı Borç Stoku
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
2016 Ç4
2016 Ç3
2016 Ç2
2016 Ç1
2015 Ç4
2015 Ç3
2015 Ç2
2015 Ç1
2014 Ç4
2014 Ç3
2014 Ç2
2014 Ç1
2013 Ç4
2013 Ç3
2013 Ç2
2013 Ç1
2012 Ç4
2012 Ç3
2012 Ç2
2012 Ç1
2011 Ç4
2011 Ç3
2011 Ç2
2011 Ç1
2010 Ç4
2010 Ç3
2010 Ç2
2010 Ç1
2009 Ç4
2009 Ç3
2009 Ç2
2009 Ç1
2008 Ç4
2008 Ç3
2008 Ç2
2008 Ç1
2007 Ç4
2007 Ç3
2007 Ç2
2007 Ç1
2006 Ç4
2006 Ç3
2006 Ç2
2006 Ç1
2005 Ç4
2004 Ç4
2003 Ç4
0,0
2002 Ç4
0,0
%
(Milyar TL, %)
AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH (Sağ Eksen)
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
2016 yılının IV. çeyrek döneminde AB tanımlı borç stoku 732,8
milyar TL ve AB tanımlı borç stokunun hasılaya oranı %28,3 olarak
gerçekleşmiştir.
Ülkelere Göre Borç Stoku/GSYH Karşılaştırması, 2016
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
239,2
(%)
250,0
181,3
225,0
200,0
132,6
175,0
0,0
0,1
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
108,0
107,4
105,5
96,6
89,2
84,4
83,9
78,9
76,4
74,2
69,5
67,6
63,6
62,6
59,4
54,2
52,3
46,2
45,4
41,7
41,1
40,0
39,9
38,6
37,7
34,3
33,2
29,1
19,3
17,0
25,0
9,5
50,0
27,8
Maastricht Kriteri: %60
22,6
75,0
39,2
100,0
74,1
125,0
99,3
150,0
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
2016 yılında IMF verilerine göre Türkiye’nin borç stokunun
hasılaya oranı %29,1 olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Bölgelere Göre Borç Stoku/GSYH Karşılaştırması, 2016
(%)
120,0
106,5
100,0
91,3
85,8
80,0
60,0
Maastricht Kriteri: %60
47,3
40,0
29,1
20,0
0,0
TÜRKİYE
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BORÇ YÖNETİMİ
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER
AB-28
EURO BÖLGESİ
GELİŞMİŞ EKONOMİLER
IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2017
2016 yılında IMF verilerine göre Türkiye’nin borç stokunun
hasılaya oranı %29,1 olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Banka Sayıları
Seçilmiş Bilanço Kalemleri
Yerli & Yabancı Para Cinsinden Aktif Kalemler
Yerli & Yabancı Para Cinsinden Pasif Kalemler
Aktif Büyüklük/GSYH
Mevduatın Krediye Dönüşüm Oranı
Krediler
Türlerine Göre Kredilerin Gelişimi
Seçilmiş Sektörlerin Toplam Krediler İçindeki Payı
Bireysel Kredilerin Gelişimi
Kredi Kartları
Takipteki Alacaklar
Sermaye Yeterlilik Rasyosu
İÇİNDEKİLER
Banka Sayıları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
25
21
20
15
10
9
6
5
3
4
3
5
0
KAMU
YERLİ ÖZEL
MEVDUAT
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
YABANCI
KAMU
YERLİ ÖZEL
KALKINMA VE YATIRIM
YABANCI
KATILIM
TBB, TKBB
2017 yılı Mart ayı itibariyle Türk Bankacılık Sektöründe 34 adet
mevduat, 13 adet kalkınma ve yatırım, 5 adet katılım bankası
olmak üzere toplamda 52 adet banka faaliyet göstermektedir.
Seçilmiş Bilanço Kalemleri, 2016
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER
222
ZORUNLU KARŞILIKLAR
184
KREDİLER
1.734
TAKİPTEKİ ALACAKLAR (BRÜT)
58
MENKUL KIYMETLER
351
TOPLAM AKTİFLER
2.731
MEVDUAT
1.454
BANKALARA BORÇLAR
418
REPO İŞLEMLERİ
138
İHRAÇ EDİLEN MENKUL KIYMETLER
116
ÖZKAYNAKLAR
300
TOPLAM PASİFLER
2.731
0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
BDDK
Bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 2016 yılında 2.731 milyar
TL olarak gerçekleşmiştir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Yerli&Yabancı Para Cinsinden Aktif Kalemler, 2016
(Milyar TL)
3.000
1.096
2.500
2.000
603
1.500
1.000
1.635
1.131
500
111
143
79
0
NAKİT VE NAKİT BENZERİ
KALEMLER
184
0,1
0,1
ZORUNLU KARŞILIKLAR
KREDİLER
TAKİPTEKİ ALACAKLAR
(BRÜT)
Türk Lirası
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
58
240
MENKUL KIYMETLER
TOPLAM AKTİFLER
Yabancı Para
BDDK
2016 yılında yabancı varlıkların toplam varlıklara oranı %40,1
olmuştur. Yabancı para kredilerin toplam krediler içindeki payı
%34,8 olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Yerli&Yabancı Para Cinsinden Pasif Kalemler, 2016
(Milyar TL)
3.000
2.500
1.251
2.000
1.500
609
1.000
1.480
500
845
381
37
45
93
87
0
MEVDUAT
BANKALARA BORÇLAR
REPO İŞLEMLERİ
29
İHRAÇ EDİLEN MENKUL
KIYMETLER
301
ÖZKAYNAKLAR
-1
TOPLAM PASİFLER
-500
Türk Lirası
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
Yabancı Para
BDDK
2016 yılında yabancı para yükümlülüklerin toplam yükümlülüklere
oranı %45,8 olmuştur. Yabancı para mevduatlarının toplam
mevduatlar içindeki payı %41,9 olmuştur.
Aktif Büyüklük/GSYH
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2.500
1,10
1,01
2.000
1,00
0,96
0,98
1.500
0,87
0,87
0,90
0,87
0,83
1.000
0,80
0,74
500
0,70
0,66
0,63
0
0,60
2006
2007
2008
2009
GSYH
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2010
Toplam Aktifler
2011
2012
2013
2014
2015
Aktif Büyüklük/GSYH (Sağ Eksen)
BDDK
2015 yılında bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün GSYH’ye
oranı 1,01 olarak gerçekleşmiştir.
Mevduatın Krediye Dönüşüm Oranı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
2.000
1,40
1.800
1,18
1,19
1,19
1,11
1.600
1.485
1,03
0,98
1.734
1.454
1,00
1.400
0,80
1.200
0,81
0,71
1,20
1.245
1.241
0,85
0,76
0,80
1.053
1.047
946
1.000
800
617
600
455
400
308
219
286
357
367
515
683 695
795 772
0,60
526
0,40
393
0,20
200
0
0,00
2006
2007
2008
2009
Krediler
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2010
2011
Mevduat
2012
2013
2014
2015
2016
Kredi/Mevduat (Sağ Eksen)
BDDK
2016 yılında toplam krediler 1.734 milyar TL olurken mevduat
tutarı 1.454 milyar TL olmuştur. Mevduatın krediye dönüşüm oranı
2016 yılında 1,19’dur.
Krediler
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
2.000
1.800
1.600
602
1.400
471
1.200
360
1.000
295
800
206
600
198
142
400
200
105
104
163
217
262
288
2006
2007
2008
2009
56
69
753
1.131
588
485
384
881
1.013
0
2010
2011
Türk Lirası
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2012
2013
2014
2015
2016
Yabancı Para
BDDK
2016 yılında bankacılık sektöründe toplam kredi tutarı 1.734
milyar TL olmuştur. Bunun 1.131 milyar TL’si TL kredilerden, 602
milyar TL’si yabancı para kredilerden oluşmuştur.
Türlerine Göre Kredilerin Gelişimi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
1400
1200
420,5
1000
388,7
333,3
800
337,6
271,4
306,2
600
199,7
162,8
400
125,5
200
0
76,5
59,6
47,5
33,1
67,7
58,1
2006
2007
84,6
83,3
83,2
93,3
82,7
86,9
2008
2009
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
248,1
194,3
168,4
129,0
135,2
178,2
221,6
2010
2011
2012
İşletme Kredileri
KAYNAK
281,9
Tüketici Kredileri
284,5
2013
361,0
2014
449,9
2015
544,3
2016
KOBİ Kredileri
BDDK
2016 yılında işletme kredileri 544,3 milyar TL, KOBİ kredileri 420,5
milyar TL ve tüketici kredileri 337,6 milyar TL olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Seçilmiş Sektörlerin Toplam Krediler İçindeki Payı,
2016 (%)
İNŞAAT
8,2%
TOPTAN TİCARET VE KOMİSYONCULUK
8,1%
ELEKTRİK, GAZ VE SU KAYNAKLARI ÜRT. DAĞT. SAN.
6,8%
TARIM
4,0%
PERAKENDE TİCARET VE KİŞİSEL ÜRÜNLER
3,9%
TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ SAN.
3,1%
ARAŞTIRMA DANIŞMANLIK REKLAM VE DİĞER FAALİYETLER
3,0%
METAL ANA SAN. VE İŞLENMİŞ MADEN ÜRT. SAN.
2,9%
GIDA, MEŞRUBAT VE TÜTÜN SAN.
2,9%
OTELLER
0,0%
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2,3%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
7,0%
8,0%
9,0%
BDDK
2016 yılında toplam krediler içinde inşaat sektörünün payı %8,2,
toptan ticaret ve komisyonculuk sektörünün payı %8,1 olmuştur.
Bireysel Kredilerin Gelişimi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
450
400
82,4
350
78,7
300
74,1
250
166,9
83,8
156,1
200
71,6
55,5
150
43,6
100
27,1
50
0
34,0
21,5
15,6
6,5
21,9
25,7
5,9
30,0
33,1
5,3
35,3
2006
2007
2008
62,0
36,6
45,8
38,2
4,3
5,6
58,8
42,0
2009
Konut
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2010
Taşıt
7,4
67,4
8,5
6,7
6,4
6,8
8,0
73,3
85,1
2011
2012
İhtiyaç
96,2
86,4
109,7
2013
125,4
2014
143,2
2015
163,7
2016
Bireysel Kredi Kartları
BDDK
2016 yılında toplam tüketici kredileri 337,6 milyar TL olmuştur.
Bunun 166,9 milyar TL’si ihtiyaç kredisi, 163,7 milyar TL’si konut
kredisi ve 6,7 milyar TL’si taşıt kredisi olarak gerçekleşmiştir.
Kredi Kartları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
110,0
100,0
90,0
11,1
16,3
80,0
19,8
12,7
5,9
70,0
3,0
60,0
50,0
1,6
40,0
0,9
83,8
1,0
71,6
0,7
30,0
10,0
21,5
27,1
78,7
82,4
55,5
0,5
20,0
74,1
34,0
36,6
2008
2009
43,6
0,0
2006
2007
2010
2011
Bireysel Kredi Kartları
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2012
2013
2014
2015
2016
Kurumsal Kredi Kartları
BDDK
2016 yılında toplam 102,2 milyar TL değerinde kredi kartı harcaması
olmuştur. Bunun 82,4 milyar TL’si bireysel kredi kartlarından, 19,8
milyar TL’si kurumsal kredi kartlarından oluşmuştur.
Takipteki Alacaklar
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyar TL)
70,0
60,0
58,2
50,0
47,5
45,0
40,0
36,4
35,5
30,0
29,6
20,0
23,4
21,9
18,3
14,1
10,0
8,6
7,7
10,3
9,0
20,0
16,8
19,0
15,1
26,9
22,6
17,6
11,2
0,0
2006
2007
2008
2009
2010
Takipteki Alacaklar
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Takipteki Alacaklar Karşılığı
BDDK
2016 yılında 58,2 milyar TL değerinde takipteki alacaklar için 45
milyar TL değerinde karşılık ayrılmıştır.
Sermaye Yeterlilik Rasyosu
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(%)
23,00
21,90
20,62
20,00
18,97
18,94
17,99
17,86
16,55
17,00
16,28
15,28
15,57
15,57
2015
2016
14,00
11,00
8,00
5,00
2006
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
BANKACILIK VERİLERİ
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
BDDK
2016 yılında sermaye
gerçekleşmiştir.
yeterlilik
rasyosu
%15,57
olarak
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Otomobil & Hafif Ticari Araç Satışları
Yerli & İthal Araç Satışları
Motorlu Kara Taşıtları Sayısı
Türlerine Göre Motorlu Kara Taşıtları Sayısı
Yıllar İtibariyle Beyaz Eşya Üretimi, Satışı ve İhracatı
Beyaz Eşya Üretimi, Satışı, İhracatı ve İthalatı
Türlerine Göre Beyaz Eşya Üretimi, Satışı, İhracatı ve İthalatı
Sebze ve Meyve Üretim Miktarı
Esnaf Sayısı
Konut Satış Sayıları
Yüzölçümü Cinsinden Yapı Ruhsatı
Daire Sayısı Cinsinden Yapı Ruhsatı
Yüzölçümü Cinsinden Yapı Kullanma İzin Belgesi
Daire Sayısı Cinsinden Yapı Kullanma İzin Belgesi
İÇİNDEKİLER
Otomobil & Hafif Ticari Araç Satışları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
1.000.000
800.000
600.000
400.000
200.000
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Hafif Ticari
249.122
237.297
188.025
187.307
251.129
270.920
221.481
188.723
180.350
242.421
226.782
Otomobil
373.219
357.465
305.998
369.819
509.784
593.519
556.280
664.655
587.331
725.596
756.938
Toplam
622.341
594.762
494.023
557.126
760.913
864.439
777.761
853.378
767.681
968.017
983.720
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
ODD
2016 yılında toplam 983.720 adet otomobil ve hafif ticari araç
satılmıştır. Bunun %77’si otomobil, %23’ü ise hafif ticari araç
şeklinde gerçekleşmiştir.
Yerli & İthal Araç Satışları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
1.000.000
800.000
600.000
400.000
200.000
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
İthal
371.146
345.057
297.861
309.432
455.559
526.365
501.758
607.472
512.415
646.292
672.856
Yerli
251.195
249.705
196.162
247.694
305.354
338.074
276.003
245.906
255.266
321.725
310.864
Toplam
622.341
594.762
494.023
557.126
760.913
864.439
777.761
853.378
767.681
968.017
983.720
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
ODD
2016 yılında toplam 983.720 adet otomobil ve hafif ticari araç
satılmıştır. Bunun %68’i ithal araç satışı iken %32’si yerli araç
satışı şeklinde gerçekleşmiştir.
Motorlu Kara Taşıtları Sayısı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Adet)
21,1
20,0
16,1
12,2
10,2
8,7
8,9
2002
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2004
13,0
13,8
14,3
17,0
17,9
18,8
15,1
11,1
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında Türkiye’de toplam 21,1 milyon adet motorlu kara
taşıtı kaydı gerçekleşmiştir.
Türlerine Göre Motorlu Kara Taşıtları Sayısı, 2016
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Adet)
12,0
11,3
10,0
8,0
6,0
4,0
3,4
3,0
1,8
2,0
0,8
0,5
0,2
0,1
OTOBÜS
ÖZEL AMAÇLI
0,0
OTOMOBİL
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
KAMYONET
MOTOSİKLET
TRAKTÖR
KAMYON
MİNİBÜS
TÜİK
2016 yılında 21,1 milyon adet motorlu kara taşıtının 11,3 milyon
adedi otomobil, 3,4 milyon adedi kamyonet ve 3 milyon adedi
motosiklet olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Yıllar İtibariyle Beyaz Eşya Üretimi, Satışı ve İhracatı
(Adet)
26.233.578
24.563.133
22.595.875
21.940.026
21.690.707
19.547.508
18.082.490
16.903.600
16.297.200
16.061.314
6.455.318
6.830.775
6.706.437
7.090.051
7.469.796
2012
2013
2014
2015
2016
Üretim
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
İç Satış
İhracat
TÜRKBESD
2016 yılında 26,2 milyon adet beyaz eşya üretimi, 19,5 milyon adet
beyaz eşya ihracatı ve 7,5 milyon adet beyaz eşya satışı
gerçekleşmiştir.
Beyaz Eşya Üretimi, Satışı, İhracatı ve İthalatı
Ocak-Nisan 2017 (Milyon Adet)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
9,4
8,1
4,0
3,0
6,0
5,8
2,0
2,9
2,1
1,0
0,5
0,3
0,0
ÜRETİM
İÇ SATIŞ
İHRACAT
2016 Ocak-Nisan
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
İTHALAT
2017 Ocak-Nisan
TÜRKBESD
2017 yılı Ocak-Nisan döneminde toplam beyaz eşya üretimi 9,4
milyon adet olurken, iç satış 2,9 milyon adet, ihracat 6 milyon adet
ve ithalat 539 bin adet olarak gerçekleşmiştir.
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
ÜRETİM
İÇ SATIŞ
2016 Ocak-Nisan
İHRACAT
21
23
45
71
17
27
BULAŞIK MAKİNESİ
FIRIN
84
125
396
385
252
279
ÇAMAŞIR MAKİNESİ
KURUTUCU
643
822
710
844
498
668
251
360
18
92
31
45
146
360
74
201
0
DERİN DONDURUCU
BUZDOLABI
FIRIN
BULAŞIK MAKİNESİ
KURUTUCU
ÇAMAŞIR MAKİNESİ
DERİN DONDURUCU
BUZDOLABI
FIRIN
BULAŞIK MAKİNESİ
KURUTUCU
ÇAMAŞIR MAKİNESİ
DERİN DONDURUCU
570
677
1.000
BUZDOLABI
1.147
1.272
1.794
1.776
1.547
1.410
1.435
1.758
1.206
1.557
1.500
FIRIN
421
456
2.000
BULAŞIK MAKİNESİ
KURUTUCU
2.446
2.697
3.000
ÇAMAŞIR MAKİNESİ
500
335
535
2.242
2.359
2.500
DERİN DONDURUCU
BUZDOLABI
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Türlerine Göre Beyaz Eşya Üretimi, Satışı, İhracatı ve
İthalatı, Ocak-Nisan 2017 (Bin Adet)
İTHALAT
2017 Ocak-Nisan
TÜRKBESD
2017 yılı Ocak-Nisan döneminde üretimde, iç satışta ve ihracatta ilk
sırada yaklaşık %30 pay ile çamaşır makinesi gelirken ithalatta ilk
sırada %37 pay ile derin dondurucu yer almıştır.
Sebze ve Meyve Üretim Miktarı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon Ton)
70
60
65,2
65,1
63,7
59,4
50
40
30
30,3
29,6
28,6
28,5
20
18,2
19
17,8
17,1
10
0
2013
2014
2015
Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
Sebzeler
2016
Meyveler
TÜİK
2016 yılında toplam 65,2 milyon ton tahıl ve diğer bitkisel ürün
üretimi gerçekleştirilmiş iken 30,3 milyon ton sebze üretimi ve 19
milyon ton meyve üretimi gerçekleştirilmiştir.
Esnaf Sayıları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
1.696.503
1.589.208
1.572.473
1.507.563
2013
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2014
2015
2016
GTB
2016 yılında toplam 1.696.503 adet esnaf hizmet vermektedir.
Konut Satış Sayıları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Adet)
1.341.453
1.289.320
1.157.190
2013
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
1.165.381
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında 1,3 milyon adet konuş satışı gerçekleştirilmiştir.
Yüzölçümü Cinsinden Yapı Ruhsatı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon m2)
250
220,7
203,7
200
175,8
176,4
188,7
158,7
150
122,9
125,1
106,4
123,6
103,8
100
100,7
69,7
50
45,5
36,2
2002
2003
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında yapı ruhsatı verilen yapıların toplam yüzölçümü 203,7
milyon m2 olmuştur.
Daire Sayısı Cinsinden Yapı Ruhsatı
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Bin Adet)
1 200
1.031,8
992,0
1 000
907,5
892,8
839,6
771,9
800
600,4
600
585,0
546,6
650,1
503,6
518,5
400
330,4
202,9
200
161,9
2002
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında yapı ruhsatı verilen toplam daire sayısı 992 bin adet
olmuştur.
Yüzölçümü Cinsinden Yapı Kullanma İzin Belgesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Milyon m2)
180,0
160,0
152,9
138,5
140,0
151,0
143,1
120,0
105,7
107,0
2011
2012
94,6
100,0
85,3
80,0
71,0
57,2
60,0
40,0
63,4
50,3
31,7
30,9
31,0
2002
2003
2004
20,0
0,0
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında yapı kullanma izin belgesi verilen yapıların toplam
yüzölçümü 151 milyon m2 olmuştur.
Daire Sayısı Cinsinden Yapı Kullanma İzin Belgesi
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
(Bin Adet)
900
777,6
800
732,8
726,3
752,6
700
600
556,8
556,3
2011
2012
470,0
500
429,8
400
326,5
295,4
300
200
357,3
249,8
161,5
162,9
165,0
2002
2003
2004
100
KAYNAK
İÇİNDEKİLER
SEKTÖREL VERİLER
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2013
2014
2015
2016
TÜİK
2016 yılında yapı kullanma izin belgesi verilen toplam daire sayısı
752,6 bin adet olmuştur.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
YASAL UYARI
Sadece bilgi amaçlı olan bu sunum, kamuya açık kaynaklardan elde edilen veriler
kullanılmak suretiyle hazırlanmış olup hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir
taahhüt içermemektedir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, bu sunum ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle
doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan hiçbir şekilde sorumluluk kabul
etmemektedir.
İÇİNDEKİLER