Dünya genelinde kimyasal gübreler kullanımı sürekli artmaktadır

Dünya genelinde kimyasal gübreler kullanımı sürekli artmaktadır,yıllık 100 milyon ton kimyasal yolla
üretilen azotla birlikte 90 milyon ton doğal süreçte bağlanan azot tüketilmektedir.Nitrojen atmosferde sabittir
ve organik formda bir azot molekülünün ortalama kalış süresi 370 yıl olarak hesaplanmaktadır. Azotlu bileşik
ve N türevlerinin atmosfer ve doğada bıraktıkları emisyon küresel ısınma veya soğuma açısından 2018 yılının
kritik dönem olarak öngörülmesine neden olmaktadır.
Azotlu gübreler çevre ve habitat için ciddi hasarlara ve geri dönülmez tahribatlara neden olmaktadır.
Nitrat formları memelilerde nitrite indirgenip zehirlenmelere neden olabileceği gibi aynı zamanda Nitrosamin
türevlerine dönüşerek kanserojenik riskler doğurabilmektedir.Bilinen 300 Nitrosamin bileşiğinden 297 tanesi
kanserojendir.Nitrat bitkiler tarafından yüksek seviyelerde depolanabilir , bazı ülkeler bu riske karşı nitrat için
sınırlama getirmişlerdir , nitratın tersine bitkiye verilen üre ve ammonifikasyon sonucu oluşan amonyağın
yüksek seviyesi hem memeliler hem de bitkiler için zehirleyicidir.
Kimyasal gübreler yüksek seviyelerde kullanılmaktadır ve gerçekte bitkiye verilen miktarlar verim ve
performans açısından yetersiz kalmaktadır.Organik Tarım stratejistleri ise bugüne kadar etkin ve yüksek verim
sunan bir alternatif geliştirememişlerdir; organik madde ve eko-azot açısından yetersiz seçenekler tarımın hala
kimyasal yollardan yapılmasına neden olmaktadır . Kimyasal azot gübrelerinden olan Üre' nin hızla amonyağa
dönüşmesi ve amonyağın kolayca buharlaşmasından dolayı oluşan kayıp %30 - 50 arasında gerçekleşmektedir.
Amonyum Nitrat ve diğer çeşitli nitratlı gübrelerde de benzeri buharlaşma problemleri , denitrifikasyon işlemi
gerçekleşen nitrat kayıpları görülebilmektedir . Azotlu gübre çeşitlerinin hiçbiri % 100 verimli değildir.
Organik gübre formunda verilen azotun biyokimyasal yollara akışı ise enzimatik ve katabolik prosese
çok bağımlıdır ve önemli aktivasyon engelleriyle karşılaşabilir.Organik ve mikrobiyal yıkım az miktarda serbest
amino asit ortaya çıkarırken yüksek seviyede amonyak indirgenmesi ile sonuçlanır ,organik azotlu bileşiklerde
amonyuma yıkımlanırlar ve kimyasal azotlu bileşiklerle aynı amonyum özümlemesi yoluna akarlar .OrganikN
azot içeriği belirtilmiş hiçbir ürün gerçekte serbest ve bitki tarafından diğer azotlu bileşiklere dönüştürülebilen
amin azot kaynağını ifade etmez . Organik Azot parçalanmamış proteinlerden gelebilir veya benzeri polimerik
azotlu bileşiklerinin yapısında bulunuyor olabilir ,gerçek serbest organik azot sadece L-Glutamine amid azotu
ve Gamma Amino Azotu olup bitki tarafından çevrimlenebilen ve diğer amino asitler ile alfa azotlu bileşiklere
dönüşebilen yegane ekolojik azot türüdür.
Bitkiye kimyasal ve organik gübre şeklinde verilen azot bileşenlerin tamamı veriliş şekli , tipi ve özel
kimyasal yapısının önemi olmaksızın L-Glutamin amid azotuna özümlenir . Bitkiler fitokimyasal yoldan üre
amonyum ve nitrat özümlemesi , fotorespirasyon yolu olan ışıkla solunum ve mikrobiyal azot fiksasyonu ile
elde edilen amonyum ve nitratları L-Glutamin amin azotuna dönüştürürler. Nitrat ve amonyak özümlemesi
için her 1 saf azot başına 12 ATP ile 16 ATP arasında enerji kullanılır. Bitkiler böylece tüm kuru ağırlıklarının
%4 'ü olan Azotu özümleme ve transport için enerjilerinin %25 ile 30'unu harcarlar.Bitkiye serbest L formda
verilen glutamin enerji harcanmadan alınır , serbest L-Glutamin amonyağın katabolizmasında ilk üründür
amonyum nitrat , üre veya diğer kimyasal azotlu bileşikler amonyuma indirgenir ve amonyumun organik
bileşiklere katılması l- glutamin yoluyla gerçekleşir . Glutamin amid azotu geniş bir aralıktaki biyosentetik
tepkimelerde amino grubu kaynağı ve transaminasyon tepkimelerinde diğer amino asitler için amin grubu
kaynağıdır. Yaprak plastidlerinde sentezlenen ve sülfür asimilasyonu ile elde edilen cysteine ve methionine
dışında diğer tüm amino asitlere dönüşebilir.
Kimyasal Azotun Saf Azot kaynağı olarak kullanılması için harcanan enerji : 1 Saf Azot başına 12-15 ATP
Kimyasal Azotun Amin kaynağı olarak kullanılması için harcanan toplam enerji-aktivite oranı : %25-30
Kimyasal Azot çevriminde harcanan ve fosfor bileşikleri olarak kullanılamayan fosfor : 1 Azot- 1 Fosfor
1 Birim Glutamine kullanımı sonucu elde edilen veya tasarruf edilen enerji : 12 ATP
DOMATES
BİBER
PATLICAN
HIYAR
SAF AZOT
3.5KG
5.7KG
5.5KG
2.0KG
UREA
7.60KG
12.20KG
12.00KG
4.20KG
AMONYUM NİTRAT
13.40KG
22.00KG
21.10KG
7.70KG
GLUTAMINE
840GR
1.350GR
1.330GR
220GR
1 ton sebze için gerekliolan saf azot ,üre ,amonyum nitrat ve glutamine ihtiyacı
Azotlu Gübreler için harcanan enerji ve kullanılmayan atıl fosfor
Amonyum Sülfat 1 Br için 294 ATP ve 21 fosfor ,Amonyum Klorür 1Br için 336 ATP ve 24 fosfor
DAP 1 Br için 252 ATP ve 18 fosfor ,Potasyum Nitrat 1 Br için 196 ATP 14 fosfor CAN 1 Br 210 ATP