Y. Karakılçık 48 sıcak bir çatışma ile fiili olarak yerleşen ABD
advertisement
Y. Karakılçık sıcak bir çatışma ile fiili olarak yerleşen ABD, bölgenin geleceğini 124 şekillendirecek kararlar almaya devam etmektedir . Daha 1994 yılında yayımlanan BM Su Raporu’nda, Türkiye’nin su sıkıntısı yaşayacak ülkelerden biri olacağı, 2040 yılında ise ciddi bir su kriziyle karşılaşacağı, bu sırada susuzluktan kırılma noktasına gelecek olan Suriye ve Irak’ın, Türkiye’nin Fırat ve Dicle üzerindeki barajlarına füze saldırısında 125 bulunabileceği belirtilmiştir . Ortadoğu’nun su denklemi ABD’nin uygulamakta olduğu ve örneğini Afganistan ve Irak’ta sahneye koyduğu BOP çerçevesinde şekillenecektir.. Bu bağlamda, Irak’ın işgaline kadar havzadaş üç ülke arasında düşe kalka ilerleyen, bazen umut bazen umutsuzluk yaratan çözüm arayışları, bu tarihten sonra kesilmiş ve bir belirsizliğe sürüklenmiştir. ABD ise, artık Türkiye ve Suriye’nin fiili komşusu olarak bölgede yerini almış, İsrail ve diğer batılı müttefikleriyle bölgenin su kaynakları dâhil, uzun vadeli geleceğini planlamaktadır. Öte yandan, Türkiye ile üyelik müzakereleri yürüten ve bugüne kadar üyelik koşullarının pek çoğunu Türkiye’nin yerine getirmesini sağlayan AB’nin, bölgenin su kaynaklarına yönelik (özellikle Fırat ve Dicle sularına odaklı) politikaları bulunmaktadır. Türkiye’nin üyelik sürecinde hazırlanan müzakere belgelerinde ve AB Parlamentosu kararlarında Fırat ve Dicle sularını ve bu sular üzerindeki tesisleri, başta İsrail olmak üzere, bölge ülkelerinin ortak kullanması önerilmektedir. Türkiye’nin egemenlik haklarını bir üçüncü ülke ile paylaşması anlamına gelen bu düzenleme, bağlayıcı olmasa da, önemli siyasi 126 sonuçlara yol açacaktır . Ortadoğu bölgesinde ABD ile rekabet içinde olan AB, bölgenin su kaynakları konusunda da belli bir inisiyatif almak ve bölgede söz sahibi olmak istemektedir. Bu bağlamda, Türkiye’ye, (üyelik müzakere süreci yoluyla) yön vermeye, Fırat ve Dicle suları ile ilgili sorunu da politik çıkarları yönünde çözümlemeye, böylece bölge ülkeleri üzerinde güven ve sempati yaratmaya çalışmaktadır. Bölgedeki su sorununu, aynı zamanda bir İsrail-Filistin ve İsrail-Suriye geriliminin ana nedeni olarak gören AB, bölge barışının tesisinde Fırat ve Dicle Nehirleri yoluyla başat bir rol üstlenmeye aday görünmektedir. Irak’ın işgaliyle inisiyatifin ABD’ye geçtiği bölgede geri planda kalan AB için Fırat-Dicle sularının paylaşımı konusu, bölgede söz 124 USİAD, GAP Raporu: GAP’ta Ne Oldu-Bölgede Ekonomik, Stratejik ve Siyasal Gelişmeler, (Ankara: Ertem Matbaacılık, 2008) 125 USİAD, (2007), Su Raporu…, s. 81. 126 Alâeddin Yalçınkaya, ‘AB raporlarında Fırat-Dicle ve İsrail’, Vatan Gazetesi, 3 Kasım 2006, İstanbul. 48
