Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığında gelinen süreç

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığında
gelinen süreç
İşçi Partisi kurucusu Hardie zamanında devletler arası ticari ortaklıklara yönelik‘
insanı insandan ayıran suların nihayet ortak insanlık için artık karıştığını ve
kaynaştığını’ belirtmişti. Sonra, bu uluslararsı idealism anlayışı ile milli menfaatlerin
korunması anlayışı birleştiğinde Clement Atlee nin İkinci dünya Savaşı sonrası,
1948'de 23 ülke ile birlikte imzaladığı Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması
(GATT) yürürlüğe girmişti. GATT'ın kuruluş amacı, ithalat vergilerini azaltmak,
uluslararası ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmak ve ticarette ayırımcı
uygulamalara son vermek olarak belirlenmişti.
23 kurucu üye, 45 bin kalem malın gümrük tarifinde karşılıklı taviz vermişti. Daha
sonrasında 1995 de Dünya Ticaret Örgütü (WTO), uluslararası ticaretin en etkin
kurumu olarak, Ticaret ve Gümrük Tarifeleri Genel Anlaşması'nın (GATT) yerine
kurulmuştu. 1930 larda yaşanan büyük bunalım Franklin Rosseevelt’in öncülüğünde,
Amerikayı bu bunalımdan çıkarmış kötü gidişatı tersine çevirmişti. Şimdi İngiltere de
yine bu geçmişten gelen ticari ortaklıklara yönelik dönüşümcü ve ilerici yöntemlerle
ticaretin desteklenmesi geleneğini sürdürmek istiyor. O nedenle AB ve ABD arasında
müzakere
edilmekte
olan
Transatlantik
Ticaret
ve
Yatırım
Ortaklığına
da (Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP) destek vermeye
hazırlanıyor.
Çok iyi biliniyor ki, uygulamaya geçildiğinde, bu anlaşma tarihteki en büyük iki taraflı
anlaşma olacaktır. Çünkü AB ve ABD arasındaki ticari ortaklık, uluslararsı toplam
ticaretin %30 una, uluslararsı toplam üretimin %50 sine ve karşılıklı yatırımların
değerinin ise 3,7 trilyon dolara tekabül ettiği bir ticari alanda kurulması
planlanmaktadır. Bu nedenledir ki geçmiş ticaret anlaşmalarından çok daha fazla ilgi
ile yakından takip edilmeli özellikle İngiltere için çok önemli ‘safety’, kamu ve halk
hizmeti ile milli egemenliğin korunması meselelrine gelindiğinde eleştirilere hükümet
tarafından aciliyetle açıklık getirilmelidir.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Evet doğru İngilterenin buna ekonomik olarak çok ihtiyacı olabilir. Çünkü ülkede
ekonomide iyiye doğru bir gidişat olsa dahi, uluslararsı finansal kriz öncesine
bakıldığında ülke ekonomsi hala %1.3 oranında küçülmüş, üretim %10 oranında
düşmüş ve 2010 dan buyana gözlemlenen ekonomik büyüme büyük bir oranla
maalesef tüketici borçlanmaları ve harcamalarına dayandırılmıştır.
Ihracata yeterince destek verilememiş olması ve 2013 yılı sonu verilerine
göre ülkenin ithalat ihracat farkının 30 milyar sterlin olması göz yaşartıcıdır. Ancak
AB-ABD arasında yapılacak olası bir ticari ortaklığı, ülkeyi sağlıklı bir ekonomik
büyüme trendine taşıyacağı konusunda bir takım çalışmalar yapılmalıdır. Bu
çalışmalar ikna edici olduğu takdirde, ticari ortaklık desteklenmelidir. Sadece ilerici bir
duruş ortaya koymak adına değil, ticaretin önünü gerçek anlamda açmak ve de bunu
yaparken eş zamanlı olarak müzakerecileri belirli milli hassaiyetlerden sorumlu
tutmak gerektiği düşüncesindeyim.
Özellikle planlanan ticari ortaklığın, uluslararası şirketlerin yatırımlar ve her türlü
sermaye ilişkileri üzerinde neredeyse son sözü söyleme hakkına sahip olabileceği bir
düzenleme anlamına gelmemesi gerekmektedir. Bu anlaşmanın, bölgedeki uluslararı
ticari kooperasyonun, serbest ürün ve hizmet ticaretinin kural ve kaidelerinin
düzenlenerek
güçlendirildiği
bir
anlaşma
anlamına
geldiğini
göstermek
gerekmektedir.
Bu çerçevede müzakereleri birtakım testlere tabii tutmak şart. Neler dir bu testler.
Öncelikle herhangi bir ticarei ortaklığın İngilteredeki istihdam ve büyümeye hizmet
edip etmediğine bakılmalı. En güvenilir verilere bakıldığında ülkenin gayrı safi yurtiçi
hasılasına yapılacak, yıllık 4-10 milyar sterlin destek, binlerce istihdamı ve maaşlarda
artışı beraberinde getirebileceği tespit ediliyor.
Ancak henüz bunun net rakamsal seviyesine yönelik bir açıklık yok. Böyle bir
kazanımın İngiltere’de olacak dağılımına yönelik net bir bilgimiz yok. Ya da bu ticari
ortaklığın ülkedekin istihdam ve büyüme beklentilerine tam olarak nasıl, ne
oranda yansıyacağı hakkında cok az bir fikrimiz var.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Dolayısı ile geniş tabanlı bir destek için hükümetin hiç gecikmeksizin bu çok önemli
verileri masaya yatırması gerekmektedir. İkincisi müzakerelerin bir an evvel daha
şeffaf ve birebir üzerinde etkili olduğu gruplar tarafında sorgulanabilir hale gelmesi
şart. İlk defa olarak bu ortaklık anlaşması, Brüksel ve Washington daki karar
vericilerin, kapalı kapılar ardında müzakere ettiği bir anlaşma olmaktan çıkıp daha
şeffa hale gelmelidir.
Her ne kadar da geçmişteki anlaşmalar ile mukayese edildiğinde daha şeffaf olduğu
söylense de – ki AB Komisyonu bu müzakereleri bügüne kadar yapılan ticari ortaklık
müzakerelerinin içinde en şeffafı olarak nitelendirse de, hala yaygın bir güvensizlik
olduğu göz ardı edilmemelidir.
Hem AB Komisyonunun hem de İngilterede hükümeti’nin müzakereleri tartışmaya
açık ve daha da şeffaf hale getirmesi gerekiyor. Üçüncüsü ise sözkonusu bir
anlaşmanın tüketici, işçi, çevresel vs standardları en üst seviyede gözetmeyi
hedeflemesi gerekmektedir.
AB ve ABD arasındaki ticari engellerin başında bu standardlardan gelen yasal
engellemeler geldiğinden her zaman bu yüksek standardların gözetileceğine yönelik
verilecek garantiler, müzakerelerin temelini ve merkezini oluşturacak bir test
olacaktır. AB Komisyon üyesi De Gucht geçtiğimiz hafta bunun önemine dikkat
çekmiş
‘Bu
ticari
ortaklıktan
dolayı
Avrupadaki
hiç
bir
standardın
düşürülemeyeceğine; gıda standardlarından tutun da , çevre dogal kaynaklara
yönelik standard ların, sosyal standardların ve ‘data koruma’ standarlarının hiçbir
şekilde düşürülmesine yönelik bir müzakerenin sözkonusu olmayacağı açıklamasını
yapmuştır.
Simdi sıra bunların gerçekten de gözetilmesine yönelik ilgili baskı gruplarının,
milletvekillerinin ve hükümetin, tüm tarafları yakın takibe almasındadır. Son olarak
AB-ABD arasında varılacak bir anlaşmanın her zaman milli hükümetlere, milli
menfaatlareri çerçevesinde hareket edebilme alanı bırakacağının öneminin altı
çizilmelidir. Hükümetlerin kendi kamu ve halk yararına, politikalarını gözetme ve
düzenleme fırsatı hiçbirşekilde riske edilmemelidir.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Geçtiğimiz Aralık ayında AB Komisyonu raporu buna net bir şekilde açıklık getirmiş,
bu anlaşmanın içeriğinde mutlaka hukuk devleti ilkesinin riske atılmaması,
sermayenin geldiği ülke hukukunun geçerlilik kazanmasına yol açabilecek bir etki
yaratılmaması için ve hükümetlerin kendi kamu politikalarının değiştirilemeyeceğine
yönelik önlem almak için bir şart konulmasını taleb etmiştir. Ancak bu yeterli
olmayabilir, spesific olarak İngiltere için örneğin
özellikle NHS in uluslararsı
yatırımcıdan korunmasına yönelik gerekli kaidelerin ve diğer hassasiyetlerin
belirlenmesi ve sökonusu müzakerenin içerisinde yer alması gerekmektedir. Bunun
gibi hassasiyetlere yönelik konulacak şartlar, atılacak bu gibi adımlar güvensizliği
ortaydan kaldırmaya yönelik faydalı olacaktır. TTIP şüphesiz uluslararası ticaret
alanındaki “oyunun kurallarını değiştirecek” (game-changer) bir etkisi olacaktır. daha
fazla istihdam, maaşlarda artış ve bahsettiğm bu testler yapılırsa uluslararsı
standardlarda yükselmeyi beraberişnde getirecektir. Ülkenin buna çok ihtiyacı vardır.
Hardie, Atlee ve Roosevelt gibi geçmiş liderlerin ilerici adımlarını takiben serbest
ancak bir o kadar da tüm bu testlerle adil olduğundan emin olunan bir ticaret
anlaşmasına destek tam olacaktır...
Tugce Uz
Avrupa Gazete.
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme
amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır. Evrim Yazılım ve Danışmanlık.
[email protected] | www.evrim.com