İslami Devir Türk Edebiyatı (İlk Ürünler)

T
IM
KAVRAMA
ST
TE
KAZ
AN
12-B
TEST
5
İslami Devir Türk Edebiyatı (İlk Ürünler)
1. Didaktik bir eserdir. Karahanlılar zamanında (XI. yüzyıl)
yazılmıştır. Mesnevi nazım şeklinde aruz vezniyle 6645
beyit olarak yazılan bu eserde 173 tane de dörtlük vardır. Yazarın bu eseri oluşturmasındaki amacı, toplum
hayatındaki bozuklukları düzeltecek, insanı mutlu edecek yollar bulmak; bu yolları, devrin hükümdarına öğütler hâlinde göstermektir. İdeal bir devlet yönetiminin
nasıl olması gerektiği üzerinde durulan bu eser, aynı
zamanda “ilk siyasetname” olma özelliği de taşır.
4. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in Türk edebiyatı
ve kültürüne yaptığı etkilerden biri değildir?
A) 11. yy.dan itibaren Türkler Arap alfabesini kullanmaya başlamışlardır.
B) Türk kültürü, İslam dininin etkisiyle yeni bir görünüm
kazanmıştır.
C) Edebiyatımızda Arap ve Fars edebiyatlarından etkilenme sonucu halk edebiyatı oluşmuştur.
D) İslam inancının izlerini taşıyan destanlar, halk
hikâyeleri oluşmaya başlamıştır.
E) Türk edebiyatı yeni biçim ve içeriklerle zenginleşmiştir.
Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
2. Aşağıdakilerden hangisi İslam etkisinde gelişen
Türk edebiyatının ilk ürünlerinden biri değildir?
A) Kutadgu Bilig
B) Atabetü'l Hakayık
C) Divan-ı Hikmet
D) Mantıku't Tayr
E) Divanü Lügati't Türk
3. Eser bir sözlüktür. Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır. Bundan dolayı Türkçenin Arapça
karşısında savunulduğu bir eser olarak değerlendirilir.
Eserde Türkçe sözcüklerin Arapça karşılıklarıyla birlikte her maddeden sonra birtakım Türkçe metinler örnek
olarak verilmektedir. XI. yüzyılda Hakaniye Türkçesiyle
yazılan eserde 7500 civarında Türkçe sözcük Arapça
olarak açıklanmıştır. Türk boylarının dilleri ve Türk illeri
hakkında bilgi verilen bu eserde Türk dünyasını gösteren bir harita da yer almaktadır.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Atebetü’l Hakayık – Edip Ahmet Yüknekî
B) Muhakemetü’l Lügateyn – Ali Şir Nevai
C) Divan-ı Hikmet – Ahmet Yesevi
D) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
E) Divanü Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
Î
ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
A) Tezkiretü’ş Şuara
B) Kutadgu Bilig
C) Divanü Lügati’t Türk D) Divan-ı Hikmet
E) Atabetü’l Hakayık
5. “Atabetü’l Hakayık” adlı eser için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İyilikten, cömertlikten söz eden bir öğütler kitabıdır.
B) Eser, 12. yüzyıl başlarında Arapça yazılmıştır.
C) Nazım birimi olarak beyit ve dörtlükler kullanılmıştır.
D) Edip Ahmet Yükneki tarafından kaleme alınmıştır.
E) “Gerçeklerin eşiği” anlamına gelen didaktik bir eserdir.
6. Eser “mutluluk veren bilgi” anlamına gelir. Dört ana karakter arasında geçen diyaloglardan oluşur. Küntogdı,
Aytoldı, Ögdülmiş ve Odgurmış adlı bu karakterler
sembolik bir anlam taşıyarak adaleti, saadeti, aklı ve
akıbeti temsil ederler. Bu yönüyle de edebiyatımızın
ilk alegorik eseri olma özelliğini taşır. Eserin dilinde
Arapça ve Farsça etkisi fazla yoktur. Nazım birimi beyit, ölçüsü aruzdur. Bilinen üç nüshası, bugün Fergana,
Viyana ve Mısır’da bulunmaktadır.
Bu parçada özellikleri verilen eser aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divanü Lügati’t Türk
C) Atabetü’l Hakayık
D) Divan-ı Hikmet
E) Göktürk Yazıtları
T
TEST
5
12-B
İslami Devir Türk Edebiyatı (İlk Ürünler)
7. Aşağıdaki yargılardan hangisinde bir bilgi yanlışı
vardır?
10. Dinî, tasavvufi ve öğretici olan bu eser, 12. yüzyılda
Ahmet Yesevi tarafından söylenen şiirlerle oluşturulmuştur. Eserde dünyanın mal ve gösterişine aldanmanın boş olduğu belirtilmiştir. Hakaniye lehçesiyle hece
ölçüsü ve dörtlükler hâlinde yazılan bu eser halk şiirinin
geleneksel yapısıyla benzerlik gösterir.
A) Geçiş Dönemi Edebiyatı'mızda Uygur alfabesinin
yanında Arap alfabesi de kullanılmıştır.
B) Türk dili, İslamiyet’in kabulünden sonra Hakaniye
lehçesi ve Oğuz Türkçesi olarak iki bölüme ayrıldı.
C) Dede Korkut Hikâyeleri, destan geleneğinden halk
hikâyeciliğine geçişin ilk izlerini taşır.
D) İslamiyet’in kabulü ile din dışı eser yazımı terk edilmiş, sadece dinî tarzda eserler yazılmaya başlanmıştır.
E) İslami Dönem Edebiyatı'mızın ilk yıllarından itibaren
dörtlük ile birlikte beyit nazım birimi de kullanılmaya
başlanmıştır.
I. Edebiyatımızın ilk mesnevisidir.
II. İslam kültürü etkisindeki ilk edebi eserdir.
III. Hakaniye lehçesiyle yazılan eserde Arapça ve
Farsça sözcükler de kullanılmıştır.
IV.Ahlak, dinin önemi, devlet idaresi gibi konulara değinilmiştir.
V. Türkçenin Farsçadan üstünlüğü ortaya konmaya
çalışılmıştır.
Yukarıda Kutadgu Bilig ile ilgili olarak verilen numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı
yapılmıştır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
9. Kaşgar yazı diliyle yazılan eser, ayet ve hadislere
dayanarak ahlaktan ve dindar olmanın öneminden,
ilmin mutluluğa götüren yol olduğundan bahseder. Bu
bakımdan didaktik özellikler taşımaktadır. Hem beyit
hem dörtlük nazım birimi kullanılmıştır. Dörtlükler aaxa
şeklinde uyaklıdır. Eserin XII. yüzyılda yazıldığı sanılmaktadır.
Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
KAVRAM
IM
Adı
A
T
TES
KAZAN
A) Atabetü’l Hakayık
B) Divanü Lügati’t Türk
C) Divan-ı Hikmet
D) Nehcü’l Feradis
E) Vesiletü’n Necat
:.............................................
A) Şecere-i Türki
B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Hikmet
D) Divanü Lügati’t Türk
E) Atabetü’l Hakayık
ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
8.
Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
11. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri’ne
ait bir özellik değildir?
A) Çok temiz, zengin ve güzel bir Türkçe kullanılmıştır.
B) Genelde Oğuz Türklerinin iç ve dış savaşlarını anlatır.
C) Hikâyeler tamamen nesir şeklinde yazılmıştır.
D) On iki hikâye ve bir ön sözden oluşur.
E) Hikâyelerde yer yer masal ve destan özellikleri görülür.
12. Sav
Günümüz Türkçesi
Ermegüke bulıt yük bolır. Tembele bulut yük olur.
Aç ne yimes, tok ne times. Aç ne yemez, tok ne de
mez.
Efdeki buzagı öküz bolmas. Evdeki buzağı öküz ol
maz.
Kanıg kan bile yumas.
Kanı kanla yıkamazlar.
Tag taga kavuşmas, kişi
Dağ dağa kavuşmaz,
kişike kavuşur.
kişi kişiye kavuşur.
Alın arslan tutar, küçin Al (Hile) ile aslan tutulur,
sıçgan tutmas.
güç ile sıçan tutulmaz.
Sözlü Dönem ürünü olan bu savlar aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
A) Kutadgu Bilig
B) Şecere-i Türki
C) Atabetü’l Hakayık
D) Divanü Lügati’t Türk
E) Muhakemetü’l Lügateyn
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............