Trakea ve ana bronfllar›n hava ak›fl›na engel olan

Solunum 2002
Cilt: 4
Say›: Ek 2
Sayfa: 328-329
ENDOBRONfi‹YAL TEDAV‹
Mustafa YAMAN
‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi, Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹STANBUL.
Hastan›n klinigi uygunsa rekonstrüksiyonlu radyolojik
inceleme yarar sa¤layacakt›r. Acil fleksibl bronkoskopi
yap›larak görüntünün kaydedilmesi tedavi planlanmas›
için çok önem tafl›maktad›r. Ak›m volüm e¤risi hava
yolu obstruksiyonunun fonksiyonel özelliklerini
gösterecektir. Rutin kan tetkiklerine, olas› tan›ya uygun
ilave tetkiklerde eklenebilir.
Hava yolu darl›¤›n›n etyolojisi netlefltikten sonra olgu
multidisipliner yaklafl›mla konsülte edilmelidir.
Giriflimsel bronkoskopi ünitesinde çal›flan
bronkoskopistin deneyimli olmas› baflar› yüzdesini
art›racakt›r.
Trakea ve ana bronfllar›n hava ak›fl›na engel olan
patolojiler solunum s›k›nt›s›na yol açarlar. Büyük
yollar›n›n akut olarak daralmas› hastada giderek artan
nefes darl›¤›, öksürük, sitridor, hipoksi, hiperkarbi ve
solunum yetersizli¤ini tablosunu ortaya ç›kar›r. Bu
semptom ve bulgular akut solunum yetersizli¤i
oluflturdu¤unda hastan›n mental fonksiyonlar› ve
hemodinamik stabilitesi bozulmaya bafllar. Hastalar
genellikle Acil Yo¤un Bak›m, Kulak Burun Bo¤az,
Gö¤üs Cerrahisi, Gö¤üs Hastal›klar›, Onkoloji
uzmanlar›n›n tetkiki sonucu endobronsiyal tedaviye
yönlendirilirler. Hava yolu obstrüksiyonu benign ve
malign nedenlerle ortaya ç›kabilir.
ENDOBRONfi‹YAL TEDAV‹ YÖNTEMLER‹
BEN‹GN HASTALIKLAR
1-Lazer tedavisi
Lazer enerjisi dokuda ›s›nma, harabiyet, nekroz,
koagülasyon, karbonlaflma ve buharlaflmaya neden
olmaktad›r. Nd-YAG laser 1064 nanometre dalga
uzunlu¤unda ve fleksibl quartz dan iletilebilir. NdYAP lazer 1340 nm dalga boyunda ve çok daha iyi
koagulasyon sa¤lama özelli¤inden dolay› bronkoloji
de tercih edilmektedir. Rijit ve fleksibl bronkoskopi
ile kullan›labilir. Rijit bronkoskopi kullan›larak spontan
solunum da genel anestezi ile uygulama tercih
edilmektedir. Benign lezyonlarda küratif, malign
lezyonlarda palyatif tedavi sa¤lar. Semptomatik
düzelme % 53-100 oran›nda sa¤lan›r. Ekstrensek
kompresyon, 4cm den uzun obstrüksiyon, 4-6 haftadan
uzun süren atelekteziler, ozefagus veya mediasten
invazyonu olan lezyonlar ve majör koagulapatisi
olanlarda yap›lmamal›d›r.
Benign tümörler (fipom, hamartom), adenom,
endobronsiyal tüberküloz, histoplazmozis,
papillomatozis, aspergillozis, post entubasyon darl›klar›,
post trakeostomi darl›klar›, kimyasal ve termal
inhalasyona ba¤l› darl›klar, Wegener granül omatozis,
amiloidozis, mediasten lenfadenopatileri, özefagusa
konan stentler, post akci¤er transplantasyon darl›klar›,
yabanc› cisim aspirasyonu, granülomatoz doku
geliflmesi gibi pek çok sebep hava yollar›n› daraltarak
akut obstrüksiyonu sebep olabilir. Bu lezyonlar›n
tedavisinde ana prensip hava yolu aç›kl›¤›n› sa¤lay›p
hastan›n solunum s›k›nt›s›n› ortadan kald›rmak ve daha
sonra uygun tedaviyi planlamakt›r.
MAL‹GN HASTALIKLAR
Bronfl kanseri, mediastinal maligniteler, karsinoid
tümör, adenoid kistik karsinom, sarkomlar, özefagus
kanserleri, kolon kanseri, tiroid kanseri, meme kanseri,
renal karsinom gibi malign hastal›klar hava yoluna iç
veya d›fl k›s›mdan etkiliyerek daralt›r ve t›kayabilir.
2- Elektrokoter
Son y›llarda yüksek frekansl› elektrokoter lazer
tedavisine alternatif olarak gelifltirilen bir yöntemdir.
Ucuz oluflu avantajd›r. Ancak hemoptizi, bronfl
perforasyonu, trakea da yan›k oluflma riski vard›r.
Hava yolu darl›¤› olan hastaya yaklafl›m nas›l
olmal›d›r?
Anamnez, fizik muayene ve radyolojik incelemeler
(P.A akci¤er grafisi, toraks CT) rutin yap›lmal›d›r.
3- Kriyoterapi
Hücrelerin sogutularak öldürülmesi prensibine dayan›r.
S›v› nitrojen veya nitrous oksit kullan›l›r. Ucuz ancak
328
Endobronfliyal tedavi
s›k tekrar edilmesi gereken ve etkisi geç ortaya ç›kt›¤›
için akut tedavide kullan›m› olmayan yöntemdir.
malign stenoz, 1 olguda karsinoid tümör, 7 olguda
benign stenoz mevcuttur. 15 olguyu lazer tedavisi, 4
olguya balon dilatasyonu ve 17 olguya stent uygulamas›
yap›lm›flt›r. Olgular›n tümünde semptomatik ve
fonksiyonel düzeltme sa¤lanm›flt›r. Komplikasyon
oran› son derecede düflük olan serimizde peroperatif
mortalite yoktur.
4- Brakiterapi
Endobronsiyal radyasyon tedavisi yöntemidir. High
Dose Radiation (HDR) kullan›m› tercih edilir. Abondan
hemoptizi, brons ülserasyonu en s›k görülen
komplikasyonlard›r.
KAYNAKLAR
1.
5- Dilatasyon ve stent tedavisi
Rijit ve fleksibl bronkoskop arac›l›¤› ile dilatasyon ve
stent uygulamas› yap›labilir. Stent uygulamas›n›n amac›
hava yolunun aç›kl›¤›n› temin etmektedir.
2.
Cerrahpafla T›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› Anabilim
Dal› Giriflimsel Bronkoskopi Laboratuvar›nda Haziran
2001- Mart 2002 tarihleri aras›nda 20 olguya
endobronsiyal tedavi uygulanm›flt›r. Olgular›n 13ü
erkek, 7si kad›n olup yafl ortalamas› 55 dir. 12 olguda
3.
4.
329
Colt H.G: Functional Evaluation before and after
Interventional Bronchoscopy. In Bolliger C.T,
Mathar PN, eds. Interventional Bronchoscopy.
Basel. Karger,2000:vol30.55-64.
Dumon J.F: Laser bronchoscopy. Solunum 3. Özel
say› 2: 250-254,2001.
Sanderson D,R: Treatment planning for endobroncehial
therapy . Solunum. 3 Özel say› 2: 176-178,2001.
Yaman M: Endoskopik Yöntemler. Erk M. Gö¤üs
Hastal›klar›. ‹stanbul 2001, 1.Cilt: 149-172.