PDF ( 45 ) - DergiPark

Turkish Journal of Management
2016, 1(1): 1-7.
GİRİŞ: TÜRKİYE’DE YÖNETİM ALANINDAKİ AKADEMİK DERGİLERE
İLİŞKİN GÖRÜNÜM VE YENİ BİR YAYIN MECRASI
1İşletme
Mustafa KURT1* ve Aytuğ SÖZÜER2
Bölümü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yalova Üniversitesi, Yalova, Türkiye
2İşletme Fakültesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
ÖZET
Bu çalışma Türkiye’de yönetim alanındaki akademik dergilerin bir değerlendirmesini
sunmakta ve ilk sayısı yayınlanan Turkish Journal of Management (TJM)’ın ortaya çıkış
koşullarını aktarmaktadır. Bu amaçla, öncelikle akademik dergiler aracılığıyla, bilimsel üretimin
Türkiye’deki durumuna değinilmiş, ardından yönetim alanına odaklı dergilerin gelişiminden ve
çeşitli kriterler itibariyle kapsamlarından bahsedilmiştir. Son olarak alanda yeni bir mecraya
olan ihtiyacın vurgusu yapılmış ve TJM’nin ilk sayısının içeriği takdim edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yönetim ve örgüt yazını, yönetim dergileri, TJM
Preface: Outlook of Academic Journals in Management Field in Turkey and a New Outlet
ABSTRACT
This study portrays an outlook of academic journals in management field published in Turkey
and describes the emerging conditions which led to the start of Turkish Journal of Management
(TJM) with this first issue. In regard, the present state of knowledge output through academic
journals in Turkey is referred at first and then the progress of publications with management
focus and their scopes are addressed. Finally, in response to a call for a new outlet in the field,
the contents of TJM’s first issue is introduced.
Keywords: Management and organization literature, management journals, TJM
1. Giriş*
Akademik yayınlar, araştırmacıların inceleme ve bulgularını bilim çevreleriyle paylaşması ve mevcut birikime katkı sağlaması açısından önemli olmakla birlikte, akademik
kariyerleri bakımından da belirgin rol oynamaktadır. Bu yayınların yer aldığı ana mecralardan biri olan akademik dergiler de, bilimsel
bilgi paylaşımının temel araçlarından biridir.
Araştırmacıların, bilimsel çalışmalarını, alanlarındaki en saygın akademik dergilerde
yayınlatmak istemeleri doğaldır. Bu durum,
bilim dünyasında, dergileri bazı nesnel kıstaslara göre değerlendirme ve karşılaştırma olgusunu da beraberinde getirmiştir. Bir derginin
kalitesi, ağırlıklı olarak, çalışmaları yayınlama*
İletişim: [email protected]
dan önce ne kadar sıkı bir değerlendirme
sürecinden geçirdiği ve yayınlarına başka
dergilerden ne kadar atıf aldığıyla ilişkilendirilmektedir (Rousseau, 2002). Dünyada
yayınlanan 26.000’nin üzerindeki hakemli
dergi içinden (Morrison, 2012) çok azı, tarihsel üstünlüklerinin de etkisiyle, en nitelikli
kabul edilen çalışmaların çekim merkezi
halindedir. Dolayısıyla, herhangi bir akademik
derginin, alanında saygın konuma gelmesi
oldukça zorlu bir süreçtir. Buna rağmen,
dünyadaki bilgi üretiminin hızlı artışı, akademik yayın mecralarının sayısına da yansımaktadır. Örneğin, 1990-2010 yılları arasında,
dünyada bilim ve mühendislik alanlarında
yayınlanan makale sayısı her yıl ortalama %3
artış göstermektedir (Dünya Bankası, 2016).
1
Kurt ve Sözüer (2016)
Benzer biçimde, Scopus dizini de, oluşturulduğu 2004 yılında 14.200 dergi içermekteyken, 2015 yılında bu sayı 21.500’e çıkmıştır
(Elsevier, 2014; 2016). Zaman içinde,
akademik dergilerin sayısındaki artış, bunlara
erişimi kolaylaştırmak ve belirli nitelikte olanları öne çıkarmak adına çeşitli veri tabanlarının (Ebsco, Jstor, vb.) ve atıf dizinlerinin
(Scopus, Web of Science, vb.) ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bunlar içinde, Thomson
Reuters şirketi tarafından yürütülen Web of
Science (WoS) dizinlerinde yayın sahibi olmak,
dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de araştırmacıların akademik yükselme, atama ve teşvik
süreçlerine en çok katkı sağlayan ölçütlerden
biri durumundadır. Bu dizinlerde dünya çapında yayınlanan 13.800’ün üzerinde dergi bulunmaktadır (Thomson Reuters, 2016). 2005–
2010 yılları arasında, WoS dizinleri hızlı bir
genişleme politikası izlemiş ve kapsadıkları
dergi sayısını 8.883’ten 11.739’a çıkarmıştır
(Testa, 2011). Aynı dönemde, dizindeki
Türkiye adresli dergilerin sayısı da 8’den 75’e
yükselmiş (Binici, 2012) fakat Ekim 2015
tarihi itibariyle bu sayı 69’a düşmüştür
(ULAKBİM, 2015). WoS’taki genişlemenin
sürmesine rağmen, 2015 yılına gelindiğinde
Türkiye adresli dergilerin sayısındaki gerileme
dikkat çekicidir.
Bilimsel yayın dünyasında Türkiye adresli
dergilerin yeri, az sayıda da olsa, çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Literatürde özellikle
tıp dergileri üzerine değerlendirmeler öne
çıkmaktadır (örneğin Akçiçek vd., 1992;
Güzelant, 1998; İrgil ve İrgil, 1993; Özsoylu,
1991). Öte yandan, dergileri makro açıdan
inceleyen çalışmalar da mevcuttur. Örneğin
Tonta ve Al (2007), Türkiye’deki bilimsel
yayıncılığı değerlendirdikleri çalışmada, Cumhuriyet Dönemi Makaleler Bibliyografyası
1923-1999’u analiz etmiştir. İlgili kaynakta
dizinlenen 520.000 makalenin 2.509 ayrı
dergide yayınlandığı tespit edilmiştir. Dergilerin %36’sının sosyal bilimler, %33’ ünün
teknoloji (uygulamalı bilimler) alanlarında
olduğu görülmüştür. Toplam dergi sayısının
%3,2’sini oluşturan 80 “çekirdek” derginin,
tüm makalelerin üçte birini; dergi sayısının
yaklaşık %7’sini oluşturan 182 derginin tüm
makalelerin yarısını; dergilerin yaklaşık %15’
ini oluşturan 358 derginin de tüm bütün
makalelerin üçte ikisini kapsadığı hesaplanmıştır. Çalışmada, yayınların çeşitli bibliyometrik yasalara uyup uymadığı test edilmiş
2
fakat anlamlı destek bulunamamıştır (Tonta
ve Al, 2007).
Kozak (2003), 1999 ve 2003’de yayınladığı
Türkiye Akademik Dergiler Rehberlerini karşılaştırdığında, beş yıllık süre içinde oluşan bazı
değişiklikleri tespit etmiştir. Bunlar özetlenecek olursa; a) Türkiye’de üniversiteler bünyesinde yayınlanan akademik dergi sayısı
artarken, yayınevlerininki düşmektedir, b)
dergilerin yayın sıklıkları yılda 2-3 sayı biçiminde yoğunlaşmaktadır, c) yayın dili olarak
Türkçe artış göstermektedir, d) makale değerlendirmesi için görüşüne başvurulan hakem
sayısı 2-3 üzerinde yoğunlaşmaktadır, e)
makale değerlendirme süresi 1-30 gün aralığında ağırlık kazanmaktadır, f) önerilen
makalelerin kabul oranlarında farklılaşma
olmaktadır, g) Doç. Dr. ve daha alt basamaktaki öğretim elemanları dergilere daha az
sayıda makale önermektedir ve h) dergilerin
uluslararası dizinlerdeki görünürlüğü artmaktadır (Kozak, 2003).
Al ve Soydal (2011), 1998-2008 yılları
itibariyle WoS dizinlerindeki Türkiye adresli
dergilerin etki faktörleri açısından alanlarındaki konumlarını, yayın dillerini, yayın
kurullarındaki kişilerin ve yazar katkısının ne
oranda Türkiye’deki araştırmacılardan oluştuğunu değerlendirilmiştir. Bulgularda, dergilerdeki yayınların %80’inden fazlasında en az bir
yazarın Türkiye’de görev yaptığı, her üç
yayından birinin dilinin Türkçe olduğu ve
dergilerin yarıdan fazlasında Türkiye adresli
hakem kurulu üyesinin %70’ten fazla olduğu
saptanmıştır. Sonuçta, Türkiye adresli dergilerin nispeten yerel özellik göstermesi ve
vasat etki faktörü performansı, belirgin bir
politika değişikliği yapılmadığı takdirde, alanlarında önde gelen dergiler arasına girmelerinin zor olduğu yorumu yapılmıştır (Al ve
Soydal, 2011).
Binici (2012), Türkiye’de uygulanan
bilimsel politikalar ve uluslararası yayın teşvik
programları aracılığıyla, ülke kaynaklı akademik ürünlerin yabancı dergilere yönlendirilmesiyle ortaya çıkan “yayın göçü” olgusuna değinmiştir. Bunu incelemek için, 19902009 yılları arasında WoS dizinlerindeki
Türkiye adresli yayınlar ile ULAKBİM Ulusal
Veri Tabanlarındaki (UVT) yayın sayılarını
karşılaştırmıştır. Söz konusu dönemde, UVT
kapsamındaki dergi sayısı sürekli artmasına
karşın, yabancı dergilerde yayınlanan Türkiye
adresli makalelerin oranının çoğunlukta
Turkish Journal of Management
2016, 1(1): 1-7.
olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan, yayınların etki değeri nispeten düşük yabancı dergilerde yer bulduğu ve üretilen bilgide nitelikten
çok niceliğe önem verildiği görüşüne destek
verilmiştir. Türkiye’deki akademik yükselme
ve teşvik politikalarının bir sonucu olarak
görülen bu durumun, ayrıca, Türkiye adresli
dergilerin kalitesini, dolaylı da olsa, olumsuz
etkilediği ifade edilmiştir (Binici, 2012).
Bu değerlendirmeler ışığında, Türkiye’deki
akademik dergilerin uluslararası bilim camiasında daha fazla saygınlık kazanması için kat
etmesi gereken süreçler bulunduğu ve bunun
için bilinçli politikaların oluşturulması gerektiği anlaşılmaktadır. Makalenin bundan sonraki kısmında, işletme biliminin alt dallarından biri olan yönetim ve örgüt alanındaki
mevcut durum ve alınabilecek önlemler tartışılacaktır.
2. Türkiye Bağlamında Yönetim Dergileri:
Geçmişten Günümüze Birikim
Türkiye’de işletme ve kamu yönetimi
eğitimiyle ilgili kuruluşların ortaya çıkması ile
birlikte yayın ortamlarının oluşması 1950’
lerden sonra belirginleşmektedir. İkinci Dünya
Savaşı sonrası gelişmeler ve Türkiye’nin Batı
ülkeleri ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’yle kurduğu bağlar da bu sürecin şekillenmesinde belirleyici rol oynamıştır (Üsdiken ve
Çetin, 2001). Elbette yönetim alanıyla ilgili ilk
dergi örnekleri daha eskilere dayanmaktadır.
Örneğin 1943-1948 yılları arasında 43 sayısı
yayınlanan, ancak daha çok işletme ekonomisine odaklanan, İşletme–İşletme Ekonomisi
ve Organizasyon Mecmuası dergisi bu alanda
bir ilk kabul edilebilir (Üsdiken ve Erçek,
2009). Yine de yönetim alanına odaklı akademik dergilerin3 1960’larla birlikte ortaya çıkmaya başladığı söylenebilir (Berkman, 2009).
Literatürde yönetim ve örgüt yazını üzerine
değerlendirmeler ise 1970’lerde işletme ve
kamu yönetimi hakkındaki çalışmalarla ön
Bu dergiler; İstanbul İTİA Dergisi (1963),
Eskişehir İTİA Dergisi (1965), Sevk ve İdare Dergisi
(1966), Amme İdaresi Dergisi (1968), Ankara İTİA
Dergisi (1969), ODTÜ Gelişme Dergisi (1970),
Adana İTİA Dergisi (1971), Bursa İTİA Dergisi
(1972), İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi (1972),
Boğaziçi Üniversitesi Dergisi (1972)’dir
3
almış (ör. Heper ve Berkman, 1979a; 1979b);
ardından yönetim bilimine de odaklanarak (ör.
Berkman, 1987), 1990’lardan itibaren ivme
kazanmıştır. Bugüne kadar, alandaki gelişim
belli başlı akademik dergilerde yayınlanmış
makalelerin içerik analizleri (ör. Üsdiken ve
Çetin, 1999; Üsdiken, Selekler ve Çetin, 1998),
atıf analizleri (ör. Üsdiken ve Erden, 2002;
Üsdiken ve Pasadeos, 1992) ile kongre
bildirileri (ör. Erdemir, 2008; Özen, 2001;
Yozgat ve Kartaltepe, 2009), doktora tezleri
(ör. Semerciöz ve Dikmenli, 2005) veya ders
kitapları (ör. Coşkun, 2009) gibi çeşitli
kaynaklar ve yöntemlerle izlenmeye çalışılmıştır. Bunlarla birlikte, 1993 yılından itibaren sürekli düzenlenen ve yaklaşık çeyrek
asırlık geçmişe sahip olan Ulusal Yönetim ve
Organizasyon Kongreleri, alan yazınının çeşitli
açılardan değerlendirildiği önemli bir bilgi
üretim platformu konumundadır.
Yukarıda adı geçen çalışmalarda yer alan
değerlendirmelerin vardığı sonuçlardan en
belirgini; alan yazınındaki temel yaklaşımın,
özellikle 1990’lı yıllara dek, yönetim açısından
başarılı olduğu düşünülen ülkelerdeki fikir ve
yöntemlerin yabancı kaynaklardan aktarılarak, iş dünyasındaki uygulamacıları bu
yönde teşvik etmeye dayalı “yol gösterici”liğin
hâkim olduğu şeklindedir. Ağırlıklı olarak
Kuzey Amerika kaynaklı yönetim kavramları
ve uygulamalarını sorgulamadan kabul eden,
yerel bağlama az önem veren ve işletmeleri
değiştirmeye dönük normatif tarzda bilgi
üretme eğiliminin yaygın olduğu gözlenmiştir.
Bu yaklaşım sebebiyle de teoriye dayalı saha
araştırmalarının kısıtlı kaldığının altı çizilmektedir (Üsdiken ve Erden, 2001; Üsdiken ve
Wasti, 2009). Örneğin, Üsdiken, Selekler ve
Çetin (1998) Sevk ve İdare Dergisi’nde
1966‐1978 yıllarında yayınlanan ve yönetim
makalesi olarak nitelenen 131 çalışmayı içerik
analizine tabi tutmuş; Kuzey Amerika merkezli, kaynaktan transfer/çeviriye dayalı, genel
öğütler veren ve bir yönetim tekniğini açıklamaya odaklı metinlerin %80’ler civarında
olduğunu belirtmişlerdir. Berkman (1987),
Amme İdaresi Dergisi’nde 1968-1987 yılları
arasında yayınlanan 503 makaleyi incelemiş,
çalışmaların ağırlıklı olarak derlemeye dayalı
olduğu ve çok az eserin birincil veriye dayandırıldığı vurgulamıştır. Aynı çalışmada altı
çizilen bir diğer husus, ilgili dönemde yazındaki odaklanmış ve ayrıntılı çalışmaların
yetersizliğidir. Üsdiken ve Erden’in (2002)
3
Kurt ve Sözüer (2016)
1990‐1999 yıllarında Amme İdaresi Dergisi,
Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, İstanbul
Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi ve
ODTÜ Gelişme Dergisi’nde yayınlanan makalelerin atıf analizine dayalı çalışmasında, ders
kitabı niteliğindeki atıfların yoğun olduğu ve
örgütsel davranış alanının bu dönemde öne
çıktığını belirtmişlerdir. Öte yandan, 1990’lı
yıllardan sonra alandaki veri destekli çalışmalar artış gösterse de, bunların nitelik durumunun, alanın bilimselleşme sürecini pek de
hızlandırmadığı anlaşılmaktadır (Özen, 2001).
Türkiye’deki yönetim ve örgüt yazınında
gecikmiş bilimselleşmenin nedenlerini irdelemek, tarihsel süreci anlamak adına önem arz
etmektedir. Üsdiken ve Wasti (2009) bir
yanda ekonomik gelişmişlik düzeyi, araştırma
geleneğinin yaygın olmaması, öğretim üyelerinin finansal kaynak yetersizlikleri ve ders
yükleri gibi kısıtlayıcı genel geçer sebepleri
belirtmiştir. Diğer yandan, Türkiye bağlamında akademik kurumlardaki formların çokluğu
(ABD ve Kıta Avrupası menşeli) ve yükseköğretim rejimindeki değişikliğin (Yükseköğretim Kurulunun oluşturulması) muhtemel
etkilerini irdelemiştir. Benzer biçimde,
Üsdiken ve Erden (2001) meseleyi kurumsal
kuram çerçevesinde değerlendirmiş, ancak
bilimselleşme sürecinde kurumların benzeşmesinden ziyade tarihsel bağlılıkların etkisi
olduğunu ortaya çıkarmıştır. Gerçi bu çalışmalar, Türkiye bağlamında “merkez” kabul
edilebilecek akademik yayın organları üzerinde yapılmış, “çevre”de üretilen bilgiyi içine
alan bir değerlendirmeyi kapsamamıştır. Diğer
taraftan, Özen (2002) lisansüstü eğitimde
genel anlamda bilimsel formasyon eksikliğini
vurgulamış; öğretim elemanı yetiştirme ve
hareketlilik mekanizmalarıyla, belirli geleneklerin farklı üniversitelere yayılarak oradaki
araştırma şablonlarını etkilemiş olabileceğini
öne sürmüştür. Ayrıca, Türkiye’deki yönetim
ve örgüt çalışmalarında, çeşitli bilimsel
paradigmalara ilişkin bilinç, ana kuramları
kavrayış, bağlamın özgünlüğüne dair hassasiyet ve araştırma yöntemlerinin niteliği konularında ilerleme gerektiğini belirtmiştir (Özen,
2002). Berkman (2009) ise Türkiye’de
yönetim ve örgüt alanında, 2000’lerde geçmişten bugüne egemen olan “ABD” ve “anket”
eğiliminin sürmesine rağmen, son dönemde
bu görünümün bir nebze de olsa kuramsal
katkı sağlayan, “esaslı” çalışmaların ve “çeşit4
liliğin” arttığını, buradan yola çıkarak geleceğe
ilişkin iyimserliği bir ölçüde sürdürmenin
mümkün olduğunu vurgulamıştır.
1990 yılı sonrası döneme bakıldığında,
yönetim ve örgüt yazını açısından, sadece
yönetim temalı dergileri ele almak yeterli
olmayacak, 1990 öncesi 29 olan üniversite
sayısının yirmi beş yıl içinde 190’a
yaklaşmasıyla, bunların bünyesindeki fakülte
ve enstitü dergilerini de değerlendirmek
gerekecektir. Yükseköğretim Kurulu internet
sayfasında yer verilen 109 devlet üniversitesi
üzerinden yapılan taramada, sadece İktisadi
İdari Bilimler4 ve İşletme Fakülteleri bünyesinde 41 adet derginin yayınlandığı görülmektedir. Türkiye’de yönetim alanında akademik
araştırma yürütenlerin bu dergileri, yaygın
şekilde, yayın mecrası olarak tercih ettikleri
bilinmektedir. Fakülte dergilerinin yanı sıra,
yine üniversitelerce yayınlanan Sosyal Bilimler Enstitü Dergilerinin de genellikle işletme
ve yönetim alanındaki çalışmalar için bir kanal
oluşturduğu, hatta bu dergilerin sayısının
fakülte dergilerinden daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Özetle, vakıf üniversitelerince çıkarılan dergiler de hesaba katıldığında, yönetim çalışmaları için mecra kabul
edilebilecek 100 civarında akademik derginin
varlığından söz edilebilir. Fakülte ve enstitü
dergilerinin bu kadar çoğalması alanda yapılan yayınlara ilişkin nicel bir artışa sebep olsa
da yönetim alanına odaklanan dergilerde
görülen “derinleşememe” sorununu, en azından, sürdürdükleri söylenebilir. Bu dergilerin,
genellikle niteliği değil, yayının devamlılığını
öncelediklerinden, alan yazınının genel kalitesini bir nebze aşağı çektiği de iddia edilebilir.
Bu durumun, muhtemelen daha iyi bir yayın
performansı gösterebilecek yönetim camiasının da nitelik kaygısından uzaklaşmasına,
nispeten kolay üretim yapabildiği bir yol
izlemesine yol açtığı çıkarımı yapılabilir. Bir
yandan da, alandaki nitelikli yayınların, yabancı menşeli dergilerde yer bulmasının bu olguyu pekiştirdiği düşünülmektedir. Elbette,
bahsedilen kısır döngüyü kırmış görünen ve
belirli bir derinleşme ile birlikte kaliteyi
gözetip saygınlık kazanmış dergi örnekleri de
vardır fakat bu sınıfta sayılabilecek bazı
Hemen hemen tüm İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültelerinde işletme bölümün var olduğu
varsayılabilir.
4
Turkish Journal of Management
2016, 1(1): 1-7.
dergiler, çeşitli sebeplerle, sürdürülebilirlik
problemi ile karşı karşıya görünmektedir.
3. Yeni Bilgi Üretme Platformlarına
Duyulan İhtiyaç Üzerine
Yukarıda özetlendiği şekilde, yönetim ve
örgüt yazınında, dönemler itibariyle mecraların çeşitlenerek arttığı görülmekle birlikte,
bu mecralarda yer alan çalışmaların bilimsel
katkıları üzerine ciddi bir tartışma devam etmektedir. Berkman (2009)’ın da vurguladığı
şekilde; Üsdiken ve Erden’in (2001) “görünürde bilimselleşme” ve Özen’in (2002) “törensel
görgülcülük” kavramlarıyla yansıtılan, bilgi
üretmekten çok veri üretmeye yarayan bir
yaklaşımın Türkiye’deki yönetim ve örgüt
yazınına damgasını vurduğu ve bu durumun
Türkiye bağlamında yönetim ve örgüt olgularını anlamak ve açıklamakta çoğu zaman
yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu noktada,
mevcut yayın mecralarının kalite kaygısı peşine düşmeleri iyileştirici bir önlem olabileceği
gibi, belirli bir akademik odaklanma sahibi
olmadığı için nitelik standardı sağlayamayan
dergilerin yaygınlığı nedeniyle, nitelik yönelimi güçlü olan yeni dergilerin ortaya çıkışının
da alana katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu olumlu beklentiyi destekleyecek olan,
mesleki yükselme kaygısını geride bırakmış
akademisyenlerin kalite kaygısına odaklanacakları varsayımıdır. Öte yandan, Türkiye’de
son dönemde uluslararası değişim programları ve araştırma ziyaretleri ile artış gösteren
akademik hareketliliğin, henüz bilgi üretimine
yeterince yansımadığı öne sürülebilir. Bu
çerçevede, yabancı araştırma grupları ile
etkileşim mekanizmalarının artması da niteliği
yüksek çalışmaların ortaya çıkmasını tetiklemesi beklenebilir. Ayrıca, Türkiye’de yönetim
alanındaki dergilerin uzun dönemler boyunca
yurt dışındaki araştırmacıları açıkça hedeflememesinden yola çıkarak, bu gruba odaklanmak da yayın niteliğine katkı sağlayabilir.
Böylece, ülke dışından sunulacak yayınların
bir etkileşime yol açacağı, bu yolla araştırmacılarda hâkim olan tek bir yaklaşımı takip
etme eğiliminin kısmen azalabileceği umulmaktadır. Bu gerekçelerden hareketle yayın
hayatına başlayan Turkish Journal of
Management, gerek kurama dayalı ve daha az
işlenmiş bağlamları dikkate alan özgün
çalışmaları özendirme gerekse bahsedilen
hassasiyetleri yurt dışından karşılayacak
araştırmalara yer verme niyeti ile yereldeki
yayın niteliğine mütevazı bir katkı yapabilir.
Bu saikler ile ortaya çıkan yeni mecranın
başarısı, şüphesiz, alandaki araştırmacıların
sözü edilen kaygıları gözeten çalışmalar yoluyla vereceği destekle doğru orantılı olacaktır.
4. İlk Sayının İçeriği Hakkında ve Sonsöz
İlk sayısı ile karşınızda olan Turkish Journal
of Management, yönetim alanında yeni bir
bilgi yayma platformu olma amacıyla ortaya
çıkmıştır. Türkiye’de yönetim alanına odaklanan az sayıdaki dergiden biri olarak, uzun
süreli olacağını umduğumuz yolculuğunun ilk
sayısında, yönetimin alt alanlarına dair güncel
durumu tanımlamak adına 4 davetli çalışma
yer almaktadır. Bu makaleler yönetimin üç
temel disipliniyle (stratejik yönetim, örgüt
teorisi ve örgütsel davranış) birlikte işletmecilik tarihi alanına ilişkin çerçeveyi ortaya
koymakta, bu alanların gündemindeki son
gelişmeleri ele almakta, metodolojik tartışmalara değinmekte ve Türkiye bağlamını da dikkate alarak tavsiye niteliğinde bazı değerlendirmeler sunmaktadır. İlk çalışmada Mehmet
ERYILMAZ, “Bir Araştırmacının Naçizane Gözlemleri: İlgili Dergilerin Editör Ve Hakemleri
Stratejik Yönetim Alanı Yazarlarından Ne
Beklerler?” isimli çalışmasında öncelikle stratejik yönetim alanındaki araştırmacılara, kendi tecrübelerinden de yola çıkarak, oldukça
yararlı kuramsal tavsiyelerini titizlikle detaylandırarak sunmakta, ardından disiplinin gündemindeki yöntem tartışmalarına da değinerek bu konuda takip edilmesi gereken yolu/
yolları tarif etmektedir. İkinci olarak Kerim
ÖZCAN “Bir Bilimsel Disiplin Olarak Örgüt
Kuramı” adlı makalesinde, öncelikle modern
toplum ve örgüt ilişkisini etraflıca ortaya
koymuş, ardından örgüt kuramının kapsamına
ilişkin bir çerçeve çizmiştir. Devamında örgüt
kuramının ortaya çıkışını ve görece geç gelişiminin sebeplerini değerlendirerek bu alanda
geçmişten günümüze geçerli paradigmaların
üzerinde durmuş, son dönemde post-yapısalcı
bir paradigmanın egemen olmaya başladığını
vurgulamıştır. Yazar son olarak örgüt kuramı
alanında çalışmalar yürütecek olanlara yol
gösterecek tavsiyelerini iki temel kategoride
sunmuştur. Tuğba DEDEOĞLU, Yasemin KAYA
ve Mahmut ÖZDEVECİOĞLU ’nun ortak eseri,
“Örgütsel Davranış Disiplini: Gelişimi ve
Mevcut Durumuna İlişkin Değerlendirmeler”
5
Kurt ve Sözüer (2016)
isimli çalışmada ise öncelikle disiplinin
gelişimindeki temel adımlar hakkında bilgi
sunulmakta, ardından bu alanın çerçevesini
net bir şekilde tarif edilmektedir. Yazarlar
daha sonra alandaki son gelişmeleri yorumlayıp üç düzeyde (birey-grup-örgüt) öne çıkan
konuları sıralayarak alanın çerçeve-sini güncel
olarak da ortaya koymuşlardır. Son olarak “Bir
Disiplin Olarak İşletmecilik Tarihi: Doğuşu,
Gelişimi ve Türkiye’de Potansiyeli Üzerine”
isimli çalışmasında Mustafa KURT, öncelikle
işletmecilik tarihi disiplininin Harvard
Üniversitesi’nde başlayan doğuş öyküsünü ve
dünyada yayılımını ele almakta, süreç
içerisinde ve güncel olarak, disiplinin içsel
olarak yaşadığı gerilimleri ortaya koymakta,
halen sürdürülen yöntem tartışmalarına
değinmekte ve işletmecilik tarihi disiplini için
Türkiye’deki zemin ve potansiyeli değerlendirmektedir. Özveriyle tamamladıkları çalışmalarını akademik camianın ilgisine sunarak
derginin ilk sayısının ortaya çıkmasında eşsiz
emekleri bulunan yazarlara gönülden teşekkür
ederiz. Uzun soluklu bir yolculuğun ilk ve
güçlü adımı olması temennisiyle…
Kaynakça
Akçiçek, E., Kayar, R., Çatal, H. (1992), “İzmir’ de
Yayınlanan Tıp Dergilerinin Tarihçesi 3.
Dergilerin Bilimsel Standart ve Kalitesi”, SSK
Tepecik Hastanesi Dergisi, 2(3): 333-340.
Al, U. & Soydal, İ. (2011), “Atıf Dizinlerindeki
Türkiye Adresli Dergiler Üzerine Bir
Değerlendirme”, Bilgi Dünyası, 12(1): 13-29.
Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2003), “Nitel
araştırmanın dayanılmaz hafifliği”, 11.
Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi,
Afyon Kocatepe Üniversitesi, Bildiriler
Kitabı, 415-419.
Berkman, A. Ü. (1987), “Amme İdaresi Dergisinde
Yayınlanan Makaleler ve Türk Yönetim
Bilimi”, Amme İdaresi Dergisi, 20(4): 19-42.
Berkman, A.Ü. (2009), “Türk Yönetim Yazını ve
Türkiye’de Yönetim‐Örgüt Alanının Gelişimi:
1990 Yılı Sonrası (Nereden Nereye)”,
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF
Dergisi, 4(1): 13‐24.
Binici, K. (2012), “Türkiye’de Yayın Göçü: Web of
Science
ve
ULAKBİM
Ulusal
Veri
Tabanlarında İndekslenen Yayınlar Üzerine
bir İnceleme”, Bilgi Dünyası, 13(1): 165-181.
Coşkun, R. (2009), “’Yönetim‐Organizasyon’ Ders
Kitaplarında Biçim ve İdeoloji”, Eskişehir
Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1):
239‐258.
6
Dünya Bankası (2016), Scientific and Technical
Journal Articles, http://data.worldbank.org/
indicator/IP.JRN.ARTC.SC, Erişim tarihi: 20.
01.2016.
Elsevier. (2014), Scopus Content Coverage Guide,
https://www.elsevier.com/__data/assets/p
df_file/0007/69451/sc_content-coverageguide_july-2014.pdf, Erişim tarihi: 20.01.
2016.
Elsevier. (2016), Scopus Content, https://
www.elsevier.com/solutions/scopus/
content, Erişim tarihi: 20.01.2016.
Erdemir, E. (2008), “Yönetim ve Örgüt Araştırmalarında Ölçek Kullanımı: Yönetim
Organizasyon Kongre Bildirileri Örneği”, 16.
Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi,
İstanbul Kültür Üniversitesi, Bildiriler Kitabı,
397-403.
Güzelant, A.F. (1998), “Türk Tıp Dergilerinin ve Bu
Dergilerde Yer Alan Araştırmaların Özellikleri, Araştırma Özetlerinin Sunum Niteliği:
Türk Tıp Dergilerinin 1996 Yılında Yayınlanan Son Sayılarından Bir Kesit”, Uzmanlık
Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi.
Heper, M. & Berkman, A.Ü. (1979a), “Türkiye’de
Kamu Yönetimi Araştırma ve Eğitimde Kavramsal Kuram ve Yönetim Sorunları”, Amme
İdaresi Dergisi, 12(2): 3-18.
Heper, M. & Berkman, A.Ü. (1979b), “Administrative Studies in Turkey: A General
Perspective”, International Social Science
Journal, 31(2): 305‐327.
İrgil, C. & İrgil, E. (1993), “Türkiye’deki Tıp
Dergilerinin Sorunları ve Öneriler”, SSK
Tepecik Hastanesi Dergisi, 3(1): 89-94.
Kozak, N. (2003), “Türkiye’de Yayınlanan Akademik Dergilerin Niteliklerindeki Zaman
İçerisindeki Değişim Nedenleri: Sağlık,
Sosyal ve Teknik Bilim Alanlarında Yayınlanan Dergiler Üzerine Bir İnceleme”, Bilgi
Dünyası, 4(2): 146-174.
Morrison, H. (2012), “About 30% of Peer Reviewed
Scholarly Journals Are Now Open Access”,
http://poeticeconomics.blogspot.com.tr/20
12/05/about-30-of-peer-reviewedscholarly.html, Erişim tarihi: 20.01.2016
Özen, Ş. (2001), “Türk Yönetim/Organizasyon
Yazınında Yöntem Sorunu: Kongre Bildirileri
Üzerine Bir İnceleme”, Doğu Akdeniz
Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi,
1(1): 89-118.
Özen, Ş. (2002), “Türkiye’deki Örgütler/Yönetim
Araştırmalarında Törensel Görgülcülük
Sorunu”, Yönetim Araştırmaları Dergisi,
2(2): 187-213
Özsoylu, Ş. (1991), “Türkiye’de Tıp Dergileri”. Tıp
Alanında Bilimsel Yayınlar Sempozyumu,
Ankara: TÜBİTAK.
Turkish Journal of Management
2016, 1(1): 1-7.
Semerciöz, F. & Dikmenli, O. (2005), “Yönetim
Alanında Yapılan Doktora Tezleri Üzerine
Bir Araştırma: 1995-2004 Arasındaki
Durum”, 13. Ulusal Yönetim ve Organizasyon
Kongresi, Marmara Üniversitesi, Bildiriler
Kitabı, 79-85.
Rousseau, R. (2002), “Journal Evaluation: Technical
and Practical Issues”, Library Trends, 50(3):
419-439.
Testa, J. (2011), “The Globalization of Web of
Science: 2005-2010”, http://wokinfo.com/
media/pdf/globalwos-essay.pdf,
Erişim
tarihi: 20.01.2016.
Thomson Reuters. (2016), Master Journal List,
http://ip-science.thomsonreuters.com/
mjl/#journal_lists, Erişim tarihi: 20.01.2016.
Tonta, Y. & Al, U. (2007), “Türkiye’nin Bilimsel
Yayın Haritası: Türkiye’de Dergi Yayıncılığı
Üzerine Bir Araştırma”, Proje Sonuç Raporu,
Ankara: Hacettepe Üniversitesi, http://
www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgibelge/file/1
05K088.pdf, Erişim tarihi: 15.01.2016.
ULAKBİM. (2015), WOS Türkiye Adresli Bilimsel
Dergiler, Yayın ve Atıf Sayıları, http://
cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/
sites/4/2015/10/WoS-Ekim2015.pdf
,
Erişim tarihi: 20.01.2016.
Üsdiken, B. & Çetin, D. (1999), “Türkiye'de Akademik Dünyanın Yönetme İşine Yaklaşımında
1950'li Yıllarla Birlikte Ne Değişti?”, Amme
İdaresi Dergisi, 32(4): 47.65.
Üsdiken, B. & Çetin, D. (2001), "From Betriebswirtschaftslehre to Human Relations:
Turkish Management Literature Before and
After the Second World War", Business
History, 43(2): 99-124.
Üsdiken, B. & Erçek, M. (2009), “Türkiye’de İş
Dünyası için İlk ‘İşletme’ Degisi: İşletmeİşletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuası”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(1):
53-90.
Üsdiken, B. & Erden, Z. (2001), “Örnek Alma,
Mecbur Tutulma ve Geçmişe Bağımlılık:
Türkiye’deki Yönetim Yazınında Değişim”,
Amme İdaresi Dergisi, 34(4): 1-31.
Üsdiken, B. & Erden, Z. (2002), “1990’lı Yıllarda
Türkiye’de Yönetim Alanı: Disiplinin Yapısı
ve Yaklaşımlar”, Yönetim Araştırmaları
Dergisi, 2(1): 91-112.
Üsdiken, B. & Pasadeos, Y. (1992), “Türkiye’de
Yayınlanan Yönetimle İlgili Makalelerdeki
Atıflar Üzerine Bir İnceleme”, Amme İdaresi
Dergisi, 25(2): 107-134.
Üsdiken, B. & Pasadeos, Y. (1993), “Türkiye’de
Örgütler ve Yönetim Yazını”, Amme İdaresi
Dergisi, 26(2): 73-93.
Üsdiken, B., Selekler, N. & Çetin D. (1998),
“Türkiye’de Yönetim Yazınına Egemen
Anlayışın Oluşumu: Sevk ve İdare Dergisi
Üzerine Bir İnceleme”, Amme İdaresi
Dergisi, 31(1): 57-87.
Üsdiken, B. & Wasti, S.A. (2009), “Preaching,
Teaching and Researching at the Periphery:
Academic Management Literature in Turkey,
1970–1999”, Organization Studies, 30(10):
1063–1082.
Yozgat, U. & Kartaltepe, N. (2009), “Ulusal Yönetim
ve Organizasyon Kongre Kitaplarında Yer
Alan Bildirilerin Bibliyometrik Profili: Örgüt
Teorisi ve Örgütsel Davranış Bildirileri
Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi
Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1): 149-165.
7