başyazı - Somuncu Baba Dergisi

başyazı
Sebahaddin ATEŞ
Dünyanın Çini Başkenti: Kütahya
Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde yer alan Kütahya, bugün de işletilen zengin maden yatakları dolayısıyla tarihin her devresinde ilgi görmüş, bu sayede geniş ticaret yollarına sahip olmuş, hızla gelişmiştir. Malazgirt Zaferi’nin ardından XI. yüzyılın sonunda Türk uygarlıklarıyla tanışan Kütahya, Germiyanoğlu
Beyliği’ne başkentlik yapmıştır. Kütahya’daki Germiyanoğlu eserleri arasında bugün Çini Müzesi olan II. Yakup İmaret Külliyesi, şimdi Arkeoloji Müzesi olan Umur-Bin Savcı Medresesi ile İshak Fakih Camii ve Medresesi sayılabilir. Germiyanoğulları döneminde Yıldırım Bayezid’in Kütahya Valiliği sırasında yapımına başlanan
Ulu Camii XV. yüzyılda Musa Çelebi döneminde tamamlanmıştır. Kütahya Osmanlı mimarisi açısından da güzel örneklerle donatılmış, çeşme, köprü, cami, medrese, han ve hamamlarla imar edilmiştir.
Ertuğrul Gazi’nin annesi, Osman Gazi’nin ninesi Hayme Ana’nın kabri, Domaniç ilçesine bağlı Çarşamba Köyü’ndedir. Kabrin etrafı duvarlarla çevrilidir. II. Abdülhamit devrinde, Çarşambalı bir köylü evinde sakladığı dedesinden kalma deri üzerine yazılmış bir vesikayı köye gelen birine okutur. Vesikanın Hayme Ana’ya
ait olduğu ortaya çıkar. Görevli İstanbul’a giderek Yıldız Sarayı’na varır ve vesikayı padişaha ulaştırır. II. Abdülhamit vesikayı incelettikten sonra bir heyeti Çarşamba’ya gönderir. Büyük ninesinin kabrini buldurarak üzerine bir türbe ve külliye yaptırır.
Selçuklulardan bu yana devam eden çini sanatı Osmanlı dönemde en parlak devrini yaşamıştır. İlin simgesi ve onu bütün dünyaya tanıtan çinicilik Kütahya’da en önemli sanat dalı olmanın yanı sıra halkın önemli
bir geçim kaynağı olma özelliği de taşır. Kütahya’da Hititlerle başlayan seramik yapımı Osmanlı dönemi sonuna kadar sürekli gelişme göstermiştir. Kütahya, 100 yılı aşkın bir süre Selçuklularla Bizanslılar arasında tampon bölge olarak kalmıştır. Bu dönem çiniciliğinde Bizans ve Selçuklu kültürünün özellikleri birlikte kullanılmıştır. Daha sonra Beylikler dönemine giren Kütahya’da Osmanlı etkisi görülmeye başlamıştır. 13l4 tarihli
Umur-Bin Savcı Medresesi’ndeki Abdülvacit Efendi’nin sandukasında, 1429 tarihli II. Yakup Bey Türbesi’nde
erken Osmanlı dönemi renkli sırlı çinilerin kullanıldığı görülmektedir. 15. yy. Osmanlı seramik ve çini sanatı, mavi beyaz grubu çinileri ile dikkat çeker. 15. yy. mavi beyaz çinileri Kütahya’daki bazı yapıların yanı sıra
İstanbul ve Kudüs mimari eserlerinde de kullanılmıştır. 16. yy. Kütahya çini ve seramik sanatı faaliyetlerinin
yavaşladığı bir dönem olmakla beraber, İstanbul ve diğer önemli merkezlerde yapılan mimari eserlerde, Kütahya çinilerinin kullanıldığı görülür. Günümüzde ihraç malları arasına giren, desen ve renk zenginliği kazanan Kütahya çiniciliği olumlu bir yoldadır. İrili, ufaklı 500’e yakın atölyede yapılan çiniler yurt içi ve yurt dışındaki pek çok eseri süslemektedir. Kurtuluş Savaşı’nın en büyük muharebelerinden olan Büyük Taarruz; 26
Ağustos 1922’de Kocatepe’de başlamış, 30 Ağustos’ta Zafertepe Çalköy’de mücadelenin kazanılması ile Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri Kütahya’da atılmıştır. Dünyanın çini başkenti olan Kütahya, Evliya Çelebi’nin
de memleketidir. Kütahyalı okurlarımız başta olmak üzere bütün gönül dostlarımıza selam ile…
The World’s Capital of Tile: Kütahya
Located in the Central Western Anatolian Part of Aegean Region, Kütahya has always been in the centre of attention in each era of the history because of the rich mineral stratum there; therefore, it has had large trading routes and
developed quickly. The tomb of Hayme Ana (Mother), Ertuğrul Ghazi’s mother and Osman Ghazi’s grandmother, is in
Çarşamba Village in Domaniç District.
The art of tile (ceramics), which has been going on since Seljukians, had its heyday in this period. Besides being the
symbol of the city and which has made the city well-known in the world, “the art of tile-making” is not only an important work of art but is also an important source of income for the dwellers of the province. Our best regards to our readers from Kütahya and all…
somuncubaba 1