Avrupa sosyal şartı
advertisement
Avrupa sosyal şartı Ass. Jasmina Guric • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 1946 yılında kurulan Avrupa Konseyi’nin geliştirdiği en önemli belgelerden biri olmuştur. • Avrupa Sosyal Şartı ise Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tamamlayıcısı olarak sosyal ve ekonomik alandaki insan haklarına yer veren ve garanti altına alan önemli bir belgedir. • Avrupa Sosyal Şartı, demokratik sistemlere tam işlerlik kazandırılabilmesini teminen, özellikle ekonomik ve sosyal alanlarda, insan haklarının güvence altına alınması amacıyla oluşturulmuş bir mekanizmadır. • Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization - ILO) 1919 yılında imzalanan Versay Anlaşmasında öngörülen Milletler Cemiyeti ile ortaya çıkmıştır. • Amaç; Birinci Dünya Savaşından sonra giderek büyüyen sorunlara yönelik sosyal reform niteliğinde çözümler bulmak ve reformların uluslararası düzeyde uygulanmasını sağlamak olmuştur. • 1919 yılında kurulmuş olan Uluslararası Çalışma Örgütü, sosyal adaletin ve uluslararası insan ve çalışma haklarının iyileştirilmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşudur. • ILO’nun aşağıda belirtilmiş olan dört temel stratejik hedefi bulunmaktadır. • -Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek, • -Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak, • -Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak, • -Üçlü yapıyı ve sosyal diyalogu güçlendirmek. • • • • Yukarıda belirtilmiş olan hedefler; -Temel insan haklarını geliştirmek, -Çalışma ve yaşam koşullarını iyileştirmek, -İstihdam imkanları yaratmak üzere uluslararası politika ve programların oluşturulması. • -Uluslararası çalışma standartlarının oluşturulması ve bu standartların uygulanmasının izlenmesi için uygun mekanizmanın oluşturulması, • -Standartların ulusal merciilere iletilmesi ve söz konusu politikaların hayata geçirilmesinde, • Konularında yol gösterici olmaktadır. • Avrupa Konseyi, 1949 yılında Avrupa’da insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla kurulmuş hükümetler arası bir kuruluştur. • Avrupa Konseyi fikri, ilk olarak İngiltere Başbakanı Winston Churchill tarafından, İkinci Dünya Savaşı sırasında radyoda yaptığı bir konuşma sırasında dile getirilmiş ve 1946 yılında Zürih Üniversitesi’ndeki hitabında, ‘bir tür Avrupa Birleşik Devletleri oluşturulması’ sözüyle tekrarlanmıştır. • Avrupa Sosyal Şartı, temel sosyal ve ekonomik hakları koruyan, medeni ve politik hakları garanti eden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni takviye eden bir Avrupa Sözleşmesi’dir • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) birinci kuşak haklar olarak bilinen temel hakları (yaşam hakkı, işkence yasağı, kölelik ve zorla çalıştırma yasağı, hürriyet ve güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı gibi) güvence altına alırken, ikinci kuşak haklar olarak kabul edilen sosyal ve ekonomik hakları (çalışma hakkı, örgütlenme hakkı, sosyal güvenlik hakkı, adil ücret hakkı gibi) ise Avrupa Sosyal Şartı koruma altına almıştır. • Avrupa Sosyal Şartı, on yıla yakın bir hazırlık döneminden sonra, Avrupa Konseyi üyesi on altı devlet temsilcisince 18 Ekim 1961 tarihinde Torino’da imzalanarak kabul edilmiştir. 35’inci maddesinin 2’nci fıkrası gereğince yürürlüğe girmesi için gerekli olan beşinci onayın gerçekleşmesinden sonra, 26 Şubat 1965 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa Sosyal Şartını onaylayan ilk beş devlet; İngiltere, Norveç, İsveç, İrlanda ve F. Almanya’dır. • Türkiye’de ise 3581 sayılı ve 16 Haziran 1989 tarihli Kanun ile onaylanması uygun bulunan Avrupa Sosyal Şartı; 7 Ağustos 1989’da onaylanması kararlaştırılmış ve iki ay sonra da onay kararnamesi Şartın Türkçe metniyle birlikte yayımlanmıştır. Böylece Türkiye, Sosyal Şartı onaylayan on altıncı ülke olmuştur. • Avrupa Sosyal Şartı’nın hazırlık ve oluşum süreci, yaklaşım yönünden birbirinden önemli çizgilerle ayrılan iki temel evre içinde gözden geçirilebilir. Sosyal Şartın on yılı aşan bir süreyi kapsayan hazırlık çalışmalarının 1953-1956 yıllarına ilişkin ilk evresinde, bu çalışmalara Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin parlamenterlerinden oluşan Danışma Meclisi hakim bulunmaktadır. 19561961 yıllarını kapsayan ikinci evredeyse, üye devletlerin Dışişleri Bakanlarının oluşturduğu Bakanlar Komitesi ön plandadır.
