YYS avantaj da getiriyor sorumluluk da

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
YYS avantaj da getiriyor
sorumluluk da
Gümrükleme tekniğinde yeni dönem 15 Ağustos tarihi itibarı ile başladı ve ithalatçılar
açısından büyük öneme sahip “mavi hat” uygulaması ithalatta yürürlükten kalktı. Mavi
hat uygulamasının uzatılacağı beklentisi de böylece boşa çıktı. Daha önce 2 kere
Mavi hat uygulamasının süresinin uzaması ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü
(YYS) alan şirket sayısının düşük olması bu beklentinin artmasına sebep olmasına
rağmen, gümrük idaresi ithalatta YYS ile gümrük kolaylıklarının uygulanması
yönünde kararını hayata geçirdi.
YYS alan şirket sayısının az olmasından dolayı 15 Ağustos tarihinden sonra gümrük
idaresinde iş yükünün artması tahmin ediliyordu. Nitekim mavi hat uygulaması
kalkması ile normalde mavi hatta girmesi gereken ithalat işlemleri ya kırmızı ya da
sarı hatta işlem görmeye başladı ve bu durum, bu hatlardaki iş yükünü yaklaşık %20
artırdı. Özellikle YYS alımını yapmayan veya yetiştiremeyen şirketlerin yeni dönemde
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi(OKSB) alarak ithalatta azaltılmış kontrolden
yararlanmak istedikleri gözlemleniyor. Bu şirketlere ilişkin gümrük beyannameleri
“sarı hat” yani sadece belge kontrolü yapılarak ithalat işlemleri tamamlanıyor. Bu da
iş yükünün artacağını gösteriyor.
YYS sürecini tamamlayan şirket sayısı 25 Ağustos tarihi itibarı ile 123’dür. Özellikle
üretici-ithalatçı şirketlere bakıldığında bu sayının 112 olduğu görülüyor. İthalatta mavi
hat uygulama süresinin uzaması ile bu sayının kısa sürede artacağını düşünüyoruz.
2016 yılı verilerine göre ithalatta mavi hat avantajını kullanan şirket sayısı 922 idi.
Önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde bu şirketlerin büyük çoğunluğunun YYS’li olacağını
tahmin ediyoruz.
Gümrüklemede yeni bir yaklaşım geliyor
YYS, sadece bir yeşil hat, yani eşyaların gümrüklere uğramadan gümrüklemenin
tamamlanması olanağını vermiyor. Bu uygulama aslında gümrükleme mantığını da
yapısal olarak değiştiriyor. Yerinde gümrükleme uygulaması ile eşyanın yükleme ve
boşaltma işlemlerinin, tamamen daha önceden izin alınan yerlerde gerçekleşmesi
imkânı da veriliyor. Eşyanın yerinde gümrükleme alanında iken, sistemden gümrük
idaresine bağlanıp, gümrük beyannameleri dolduruluyor ve yine sistem üzerinden
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
gümrük işlemleri tamamlanıyor.
YYS'de mevzuata uyumluluk daha da önemli oluyor
YYS alım sürecinde ana hedef mavi hat avantajını kaybetmemek oldu. Birçok şirket
buna odaklanarak YYS alım sürecine başladı ve sürecini sonuçlandırdı. Üretimin
ithalata bağlı olduğu dikkate alındığında ithalat maliyetlerinde ufak bir artış şirketler
açısından ciddi olumsuzluklara neden oluyor ve bu yaklaşımı da kısa vadede yanlış
gözükmüyor. Ancak YYS’li olmak bu avantajlar dışında şirketlere bir dizi
sorumlulukları da beraberinde getiriyor. Öncelikle YYS şirketlerinden beklenti;
gümrük ve dış ticaret uygulamalarında mevzuata tam uyumluluk sağlanmasıdır.. Hem
mevcut uygulamalara hem de değişen mevzuata uyumlu hareket edilmesi ve bu
kapsamda sistematik bir takip ve iş geliştirme disipline sahip olunması bekleniyor. Bir
nevi YYS şirketlerinin gümrük idaresi empatisi kurarak dış ticaret işlemlerini icra
etmesi bekleniyor. ;
Diğer taraftan, YYS şirketleri gümrük idaresi tarafından “izleme” faaliyeti kapsamında
takip ediliyor. Bu takibin yapılabilmesi için de şirketlerin her yıl 108 adet soruyu içeren
bir formu güncelleyerek Bölge Müdürlükleri’ne vermeleri gerekiyor. Ayrıca YYS
koşullarını ve sertifika kapsamında verilen ilave izin ve/veya yetkilere ilişkin koşulların
sağlanıp sağlamadığı yine Bölge Müdürlükleri tarafından kontrol ediliyor. Bunun için
de YYS şirketleri 3 yılda bir başvuru yapar gibi koşulları sağladıklarını gösterir
evrakları bağlı bulundukları Bölge Müdürlükleri’ne iletiyor. “İzleme” faaliyeti
kapsamında; mevcut düzenlemelerde bir “faaliyet raporu”ndan bahsediliyor. Ancak şu
ana kadar bu konu hakkında bir düzenleme yapılmadığını biliyoruz Ama yakın
zamanda bu kısmın da tamamlanacağını tahmin ediyoruz.
Ne yapılmalı?
Mavi hat uygulaması sona erdikten sonra daha önce mavi hat sahibi şirketlerin YYS
alım süreçlerini hızlandırdığı görülüyor. Yakın zamanda 123 olan bu sayının 2 veya 3
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
katına çıkması bekleniyor. Ancak YYS sahibi olan veya planlayan şirketlerin orta ve
uzun vadede bu statüye ilişkin bakış açısının avantajlı bir muayene (yeşil hat) hattına
sahip olmaktan öteye taşımaları gerekiyor. Çünkü YYS, yerinde gümrükleme
uygulamaları ile bir nevi gümrük idaresi gibi gümrük işlemlerini fabrikalarda icra etme
fırsatını sunuyor.
Diğer taraftan, YYS sahibi olmak kadar YYS’nin devamlılığı da büyük önem arz
ediyor. Gümrük İdaresi, “izleme” faaliyeti kapsamında belirli periyotlar halinde YYS
şirketlerini kontrol ediyor. Bu nedenle de YYS sahibi şirketlerin belgelerinin
devamlılığına da odaklanarak, kurumsal bir farkındalık içinde, koşulların sağlanıp
sağlanmadığını takip etmeleri gerekiyor. Aksi durumda, statünün askıya alınması
veya hakkın kaybedilmesi durumları gündeme gelebiliyor.
Sercan BAHADIR
[email protected] | www.evrim.com