www.edebiyatbilgihanesi.com SÜLEYMAN ÇELEBİ: Türk edebiyatının ilk mevlid yazarlarından olan Süleyman Çelebi'nin hayatı hakkında fazla bir bilgi yoktur. Kaynaklara göre 15.yüzyılda Bursa'da doğmuş burada yaşamıştır. "Vesiletün Necat" isimli meşhur mevlidini 1409'da 60-65 yaşlarında yazdığına göre şairin 1350'lerde doğduğu söylenebilir. Osmanlı tarihçisi Gelibolulu Mustafa Ali'nin "Künhül Ahbar" adlı eserinde anlatıldığına göre Süleyman Çelebi'nin babası Ahmed Paşa, Ahmed Paşa'nın babası olan Şeyh Mahmud ise Şeyh Edebali’nin oğlu ve Orhan Gazi'nin silah arkadaşıdır. Yıldırım Bayezid devrinin ünlü şeyhi Emir Sultan'a intisap etmiştir. Eseri "Vesiletün Necat"tan anlaşıldığına göre dinî ilimlere vakıf biridir. Yıldırım Bayezid'in Divan-ı Hümayun imamlığı vazifesini yapmış, Bursa Ulu Cami yapıldıktan sonra 1400 yılında bu camiye imam tayin edilmiştir. Halk arasında "Süleyman dede" olarak anılan şair, 1422 yılında Bursa'da vefat etmiştir. Mezarı Bursa'da Çekirge yolu üzerindedir. Süleyman Çelebi kalbini Allah ve Resulullah sevgisiyle doldurmuş, devlet büyüklerine ve diğer nüfuzlu kişilere minnet etmemiş, hatta eserlerinde onlar hakkında hiçbir şey yazmamıştır. Süleyman Çelebi "Vesiletü'n-necat"ını bir dava ve bir iddia üzerine yazmıştır.1409 yıllarında Ulu Cami’nin imamı olduğu sırada İranlı bir vaizin "La nüferriku beyne ehadin min rusulih" (Biz Allah'ın peygamberlerinden hiçbirini ötekinden ayırmayız.) ayetini yanlış yorumlaması Süleyman Çelebi'yi çok kızdırdı. Vaiz bu ayete dayanarak Allah'ın, peygamberleri arasında hiç fark gözetmediğini, o halde Hz. Muhammed'in Isa Peygamber'den daha üstün tutulamayacağını söyledi. Hâlbuki bu ayet Allah'ın değil, kulların dilinden söylenmişti. Aslında Acem vaiz, Fetret devrini yaşayan Osmanlıları yıpratmak, halkı birbirine düşürmek maksadıyla bilhassa böyle söylüyordu. Müslümanların Hz. Muhammed'e olan saygı ve sevgisini zedelemeye çalışıyordu. İşte Süleyman Çelebi bu kötü niyetlileri susturmak, Hz. Muhammed'in bütün peygamberlerden üstün, en son peygamber olduğunu ispatlamak, Şii-batıni akımlara karşı ehl-i sünnet görüşünü savunmak için "Vesiletü'n-necat" adlı eserini yazmıştır. Mevlid'in asıl adı "Vesiletü'n-necat" tır. Eseri: Vesîletü'n-Necât (mevlid): Tek eseri olan mesnevi türündeki bu eser, Osmanlılar ‘da yazılan ilk eserdir. Adı "Vesiletün necat" olmasına rağmen halk arasında mevlid olarak bilinir. Eserini büyük bir Peygamber aşkı ile yazmıştır. Süleyman Çelebi, mevlidi yazarken Âşık Paşa'nın "Garibname"sinden, Erzurumlu Mustafa Darir'in "Siretün Nebi"sinden ve Ahmedi'nin "Mevlid"inden faydalanmıştır. Bu eserlerin faydalarından başka mevlidin yazılmasında Süleyman Çelebi'nin almış olduğu eğitimin büyük etkisi vardır. www.huseyinarasli.com Mevlid'in bölümleri: 1- Tevhit, münacat ve kitabın yazılış sebebi 2- Âlemin yaratılmasının sebebi 3- Muhammed (SAV) nurunun yaratılması ve Adem'den (AS) başlayarak Peygamber'in alnında karar kılması 4- Veladet (Hz. Muhammed'in doğumu) 5- Hz. Muhammed'in mucizeleri 6- Miraç (Hz. Muhammed'in miraca yükselmesi) 7- Peygamberin vasıfları ve tebliğ vazifesini yerine getirmesi 8- Peygamberin vefatı 9- Kitabın sonu www.edebiyatbilgihanesi.com Allah Adın Bahri Mefhar - i Mevcudât, Hazret-i Fahr-i Alem Muhammed Mustafâ râ Salevât Allâh adın zikredelim evvela Vacib oldu cümle işte her kula Allâh adın her kim ol evvel anâ Her işi âsan eder Allâh anâ Allâh adı olsa her işin önü Hergiz ebter olmaya anın sonu Bir kez Allâh dese şevkile lisan Dökülür cümle günah misli hazan İsm-i pâkin pâk olur zikreyleyen Her murada erişir Allâh diyen Aşk ile gel imdi Allâh diyelim Dert ile göz yaş ile ah edelim Ola kim rahmet kıla ol padişah Ol Kerimü ol Rahimü ol ilâh Birdir ol birliğine şek yokdürür Gerçi yanlış söyleyenler çok dürür Cümle alem yok iken ol var idi Yaradılmıştan Gani Cebbâr idi Var iken ol yok idi ins-ü melek Arşü ferşü ayü güm hem nüh felek Sün ile bunları, ol var eyledi Birliğine cümle ikrar eyledi Kudretin izhâr edüp hem ol Celil Birliğine bunları kıldu delil "Ol!" dedi bir kere var oldu cihan "Olma!" derse, mahv olur ol dem hemân Haşre dek ger denilirse bu kelâm Nice haşr ola, bu olmaya temâm Pes Muhammeddir bu varlığa sebeb Sıdk ile ânın rızasına kıl taleb Ey azizler işte başlarız söze Bir vasiyet kılarız illa size Ol vasiyyet kim derim hem tuta Mis gibi kokusu canlarda tüte Hakk Teala rahmet eyleye anâ Kim beni ol bir dua ile anâ Her kim diler bu duada buluna Fatiha ihsan ede ben kuluna (Mevlid-i Şerif-in müellifi Merhum Süleyman Süleyman Çelebi Hazretleri´nin ruhu için ve bu satırları okuyan, dinleyen, okumasına sebep olanlardan yaşayanların ruhu makamlarına, ahirete göçmüş olanlarının da ruhlarına El-Fatiha.)