italya ülke raporu - Konya Ticaret Odası

İTALYA ÜLKE
RAPORU
Dış Ticaret Servisi
Haziran 2015
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
1. Ülke Kimliği ........................................................................................................................... 4
1.1. Genel Bilgiler ...................................................................................................................... 5
1.1.1. Coğrafi Konum.......................................................................................................... 5
1.1.2. Siyasi ve İdari Yapı ................................................................................................... 5
1.1.3. Nüfus ve İşgücü Yapısı ............................................................................................. 6
1.2. Genel Ekonomik Durum ..................................................................................................... 7
1.2.1. Ekonomik Yapı ......................................................................................................... 7
1.2.2. Ekonomik Performans ............................................................................................... 8
1.2.3. Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler ................................................................ 9
1.2.4. Enflasyon................................................................................................................... 9
İKİNCİ BÖLÜM
SEKTÖRLER
2.1. Sektörler ............................................................................................................................ 10
2.1.1. Tarım ve Hayvancılık .............................................................................................. 10
2.1.2. Sanayi ...................................................................................................................... 10
2.1.3. İnşaat ....................................................................................................................... 10
2.1.4. Turizm ..................................................................................................................... 11
2.1.5. Madencilik............................................................................................................... 11
2.1.6. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Altyapısı ............................................................. 11
2.1.7. Enerji ....................................................................................................................... 12
2.1.8. Perakende Sektörü…………………………………………………………… ....... 12
2.1.9. Finansal Hizmetler……………………………………………………………….. 13
KTO Dış Ticaret Servisi
1
İTALYA
ÜLKE RAPORU
ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
3.1. Doğrudan Yabancı Yatırımlar ........................................................................................... 13
3.1.1. Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü ........................................................... 13
3.1.2. Yatırımlarda Öncelikli Alanlar ............................................................................... 13
3.1.3. Ülkede İş Kurma Mevzuatı ..................................................................................... 14
3.1.4. Yatırımlara Sağlanan Teşvikler…………………………………………………... 14
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DIŞ TİCARET
4.1. Dış Ticaret ......................................................................................................................... 15
4.1.1. Genel Durum ........................................................................................................... 15
4.1.2. Ülkenin Dış Ticareti ................................................................................................ 15
4.1.3. İhracatında Başlıca Ürünler..................................................................................... 15
4.1.4. İthalatında Başlıca Ürünler ..................................................................................... 16
4.1.5. Başlıca Ülkeler İtibari İle İhracatı ........................................................................... 17
4.1.6. Başlıca Ülkeler İtibari İle İthalatı ............................................................................ 18
BEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE İLE TİCARET
5.1. Türkiye İle Ticaret ............................................................................................................. 19
5.1.1. Genel Durum ........................................................................................................... 19
5.1.2. Türkiye – İtalya Dış Ticaret Değerleri .................................................................... 19
5.1.3. Türkiye’nin Fasıllar Bazında İtalya’ya İhracatı ...................................................... 19
5.1.4 Türkiye’nin Fasıllar Bazında İtalya’dan İthalatı ...................................................... 20
5.1.5. İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller .......................................................... 21
5.1.6. Türkiye-İtalya Yatırım İlişkileri .............................................................................. 22
5.1.7. İtalya’da Düzenlenen Fuarlar. ................................................................................. 22
5.1.8. İş Birliği İmkanları……………………………………………………………… .. 22
KTO Dış Ticaret Servisi
2
İTALYA
ÜLKE RAPORU
5.1.9. İş Adamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar…………………….. ... 23
ALTINCI BÖLÜM
KONYA İLE TİCARET
6.1. Konya İle Ticaret ............................................................................................................... 25
6.1.1. Konya’nın 2013 Yılında İtalya’ya Yapmış Olduğu İhracat Kalemleri ................... 25
6.1.2. Konya’nın 2013 Yılında İtalya’dan Yapmış Olduğu İthalat Kalemleri .................. 26
6.1.3.Türkiye’nin ve Konya’nın İtalya’ya Yıllara Göre İhracat-İthalat Rakamları .......... 28
BİRİNCİ BÖLÜM
KTO Dış Ticaret Servisi
3
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İTALYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1. ÜLKE KİMLİĞİ
Resmi Adı:
İtalya Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi:
Parlamenter Cumhuriyet
Devlet Başkanı:
Kraliçe II. Elizabeth
Başbakan:
David Cameron
Başkent:
Roma
Nüfusu:
59.685.000 Nüfusun etnik dağılımı:
İtalyan
Yüzölçümü:
301.338km2
Doğal kaynakları:
Cıva, potas, mermer, sülfür, doğal gaz, ham petrol, balık, kömür,
işlenebilir arazi
Diller:
İtalyanca (resmi), Almanca, Fransızca, Slovence
Din:
Roma Katolikleri, Protestanlar, Museviler, Müslümanlar
Başlıca Şehirleri: (nüfus)
Birmingham (1 milyon) , Leeds ( 799 bin), Glasgow ( 593 bin) ,
Sheffield (556 bin)
Para Birimi:
Pound sterling (GBP)
İdari bölümler:
Abruzzi, Basilicata, Calabria, Campania, Emilia-Romagna,
Friuli-Venezia Giulia, Lazio, Liguria, Lombardia, Marche,
Molise, Piemonte, Puglia, Sardegna, Sicilia, Toscana, TrentinoAlto Adige, Umbria, Valle d'Aosta, Veneto
1.1. GENEL BİLGİLER
1.1.1. Coğrafi Konum:
KTO Dış Ticaret Servisi
4
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İtalya, Avrupa’nın güneyinden Akdeniz içlerine doğru kuzeybatı güneydoğu yönünde uzanan
bir yarımada üzerinde yer alır. Güneyinde ve batısında Akdeniz, doğusunda Adriyatik Denizi
ve kuzeyinde Alp Dağları ile çevrelenmiştir. Akdeniz’deki Sicilya ve Sardunya adaları ile
yarımada çevresindeki irili ufaklı birçok ada İtalya’ya aittir. Kuzeyde, Lugano Gölü’nün
İsviçre’de bulunan kısmında, göl kıyısında bulunan Campione kasabası da İtalya
topraklarından tamamen ayrı bir durumda olmasına rağmen resmi olarak İtalya toprağıdır.
İtalya’nın kendi toprakları içerisinde bulunan iki bağımsız ülke ile de sınırı vardır. Bu
ülkelerden biri Katolik mezhebinin dini başkenti olan, Roma içerisindeki Vatikan Devleti
(0,44 km2); diğeri de Avrupa’nın yaşayan en eski cumhuriyeti olan ve Floransa’nın 100 km.
kadar batısında yer alan San Marino Cumhuriyeti (481 km2)’dir.
1.1.2. Siyasi ve İdari Yapı:
İtalyan siyasi birliği, 1861 yılında İtalya Krallığı’nın yeninden ihdasının (Risorgimento)
ardından, 1866’da Garibaldi öncülüğünde başlatılan Bağımsızlık Savaşı sonucunda
sağlanmıştır. 1870-71 Prusya-Fransa Savaşı’nın ardından son kalan Fransız güçlerinin de
ülkeden atılmasıyla bağımsız ulus-devlet kurulmuştur.
Krallık, İkinci Dünya Savaşı’nın bitimine kadar sürmüş, bu süre zarfında İtalya’nın
günümüzdeki toprak bütünlüğü ortaya çıkmıştır.
Mussolini dönemindeki faşist yönetimine müttefikler tarafından son verilmesinin ardından,
1946 yılında İtalya’da Cumhuriyet kurulmuştur. 1993 yılına kadar süren bu devir, ülke
siyasetine Soğuk Savaş mantığının ve kısa süreli çok parti koalisyonlarının yol açtığı
istikrarsızlığın damgasını vurduğu bir dönem olmuştur.
1993 yılında Silvio Berlusconi ve Kuzey Ligi gibi yeni aktörlerin gelmesiyle başlayan
dönemden itibaren (1994-95 Berlusconi ve 1996-98 Prodi) benzer eğilimdeki siyasi partilerin
bir
araya
gelerek
koalisyonlar/bloklar
oluşturmaları
dikkat
çekmektedir.
İkinci Dünya Savaşı’ndan günümüze değin 61 hükümetin görev yaptığı İtalya’da, iktidarların
48’ini koalisyonlar oluşturmuş, partilerin tamamı dönemsel yeni isimler almış ve yeniden
yapılanmışlardır.
Son genel seçimler 24- 25 Şubat 2013 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bir sonraki seçimler ise
Şubat 2018’de gerçekleştirilecektir.
2006 yılında göreve başlayan ve 2013 yılında tekrar seçilen Cumhurbaşkanı Giorgio
Napolitano’nun görev süresi 2020’de sona erecektir.
1.1.3. Nüfus ve İşgücü Yapısı:
Nüfus İstatistikleri
KTO Dış Ticaret Servisi
5
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Toplam Nüfus
60.800.000
Nüfusun dağılımı (%)
Erkek
48,5
Kadın
51,5
0-14 yaş
14,0
15-64 yaş
65,7
65 yaş ve üstü
20,3
Nüfus Artış Oranı (1.000 kişide)
7,14
Doğum oranı
9,67
Ölüm oranı
9,81
Net dış göç oranı
7,28
Doğal nüfus artış oranı
-0,14
Ortalama Yaş*
43,3
Şehirleşme Oranı (%)*
68,0
Ortalama Yaşam Süresi
81,4
Okur Yazarlık Oranı (%)*
98,8
Ortalama Eğitim Süresi*
16 yıl
Eğitim Harcamalarının GSYİH’deki Payı (%)*
4,5
Kaynak: ISTAT
İstihdam-İşgücü İstatistikleri
2009
İşgücü (milyon kişi)
25
Çalışan
23
İşsiz
2
İşgücü artış oranı (%)
-0,4
İşsizlik Oranı (%)
7,8
2010
25
22,9
2,1
0
8,4
2011
25,1
23
2,1
0,4
8,4
2012
25,2
22,7
2,5
0,3
9,9
2013
25,1
22,5
2,6
-0,1
10,3
Kaynak: EIU
Nüfusun Şehirlere Göre Dağılımı
Bölge
Bölge Başkenti
Lombardia
Milano
Campania
Napoli
Lazio
Roma
Sicilia*
Palermo
Veneto
Venezia
Piemonte
Torino
Emilia-Romagna
Bologna
Puglia
Bari
Toscana
Firenze
Calabria
Catanzaro
Sardegna*
Cagliari
Liguria
Genoa
Marche
Ancona
Abruzzo
L'Aquila
KTO Dış Ticaret Servisi
Bölge Nüfusu
9.917.000
5.834.000
5.728.000
5.051.000
4.937.000
4.457.000
4.432.000
4.091.000
3.749.000
2.011.000
1.675.000
1.616.000
1.565.000
1.342.000
6
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Friuli-Venezia Giulia*
Trentino-Alto Adige*
Umbria
Basilicata
Molise
Valle d’Aosta*
Trieste
Trento
Perugia
Potenza
Campobasso
Aosta
1.235.000
1.037.000
906.000
587.000
320.000
126.000
Kaynak: ISTAT
1.2. GENEL EKONOMİK DURUM
1.2.1. Ekonomik Yapı:
IMF 2013 yılı verilerine göre İtalya dünyanın dokuzuncu, Avrupa’nın dördüncü büyük
ekonomisidir.Avrupa Birliği’nin kurucu üyesi olan İtalya, aynı zamanda ABD, Almanya,
İngiltere, Fransa, Kanada, Japonya ve Rusya ile birlikte G8 adı verilen sanayileşmiş ülkeler
grubuna dahildir.
Ülke, II. Dünya Savaşı sonrasında savaşın getirdiği ağır ekonomik çöküntüye maruz kalmıştır.
Takip eden dönemde ABD’nin uyguladığı Marshall Planı ile sanayi tesislerini yeniden
yapılandırma konusunda ihtiyaç duyduğu dış sermayeyi elde eden İtalyan ekonomisi, sanayi
sektöründe istihdam edilecek işgücünü de ülkenin güney kesimlerinden gelen göçmenlerden
karşılamıştır. 1950-1960 döneminde bu iki önemli itici gücün birleşmesi sonucunda zayıf bir
tarımsal ekonomiden güçlü bir sanayileşmiş ekonomiye dönüşüm gerçekleştirilmiştir. 1959 ve
takip eden üç yıl boyunca ortalama olarak yıllık % 6,3 oranında ekonomik büyüme
gerçekleşmiştir.
1957 yılında AB’nin temelini oluşturan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)’nun
kurulmasıyla başlayan süreçte Altılar olarak anılan Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda,
Belçika ve Lüksemburg’un oluşturduğu gümrük birliği sayesinde aralarındaki ticareti sürekli
olarak geliştiren söz konusu ülkeler aynı zamanda Avrupa’nın ekonomik gelişimine de hız
kazandırmıştır.
GSYİH'nin Sektörlere Göre Dağılımı
2010a
2011a
2012a
Tarım
1,9
2,0
2,0
Sanayi
25,0
25,0
24,8
Hizmetler
73,1
73,0
73,2
2013b
2,0
24,2
73,8
2014c
2,0
23,9
74,1
2014c
2,0
23,8
74,2
2015c
2,0
23,8
74,3
2016c
2,0
23,8
74,4
Kaynak: EIU 2013 yılı tahminlerine göre GSYİH’nin % 73,8’ini hizmet sektörü oluşturmaktadır. Ancak
yıllar içinde hizmet sektörünün GSYİH içindeki payının yükselmesi bu sektördeki
büyümeden değil sanayi sektöründe daralma yaşanmış olmasından kaynaklanmaktadır.
1.2.2. Ekonomik Performans: İtalya, büyük ve gelişmiş bir ekonomiye sahip olsa da çeşitli sorunlarla karşı karşıyadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
7
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İtalyan ekonomisi zayıf yatırımcı ve tüketici güveni, uzun süren mali sıkılaştırma, bozulan
işçi piyasaları, yavaş ücret artışı ve sıkı kredi koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan
resesyondan iki yıldır çıkmaya çalışmaktadır.
Reel GSYİH Büyüme Projeksiyonu
GSYİH
Özel Tüketim Harcamaları
Hükümet Harcamaları
Gayri Safi Sabit Yatırımlar
Mal ve Hizmet İhracatı
Mal ve Hizmet İthalatı
İç Talep
Tarım
Sanayi
Hizmetler
2012a 2013b 2014c 2015c 2016c 2017c
-2
-1,9
0,5
1
1,2
1,1
-4,2
-2,6
-0,1
0,1
0,5
0,2
-1
-0,1
-0,5
0
0,8
0,8
-9
-5,4
0,8
2
2,3
2,5
1,8
0,1
2,3
2,8
3,3
3,4
-8
-2,5
1,6
1,6
2,2
2,7
-4,8
-2,6
0,2
0,6
0,8
0,8
0,5 -0,05
0,3
0,3
0,3
0,3
-5
0,2
1
1,4
1,3
0,6
-1,1
0,6
1,1
1,1
1,1
1,2
Kaynak: EİU
Tekstil, mobilya ve beyaz eşya gibi önemli sektörlerdeki firmalar düşük maliyetle üretim
yapan Çin firmaları karşısında rekabet edemez duruma gelmektedir.
The Heritage Foundation tarafından yapılan Ekonomik Serbest Endeksine göre (Index of
Economic Freedom) İtalya dünyada 92, Avrupa ülkeleri arasında 36’ıncı sırada yer
almaktadır. Diğer AB ülkelerine kıyasla İtalya’da verimsiz devlet bürokrasisi ve yüksek
seviyelerdeki yolsuzluğun yanı sıra ağır vergi yükü ve yüksek oranlı kamu harcamaları
bulunmaktadır.
İtalya güçlü ekonomik yapısını, daha çok aile şirketi olan ve bu aileler tarafından yönetilen,
sanayi grupları içerisinde bir araya gelmiş olan küçük ve orta ölçekli firmalara borçludur. Bu
firmalar çeşitli kapital ve tüketim ürünleri kategorilerinde uzmanlıklar geliştirmişlerdir.
İtalya ekonomisinde imalat sektörü çok güçlüdür. Ana sanayiler arasında otomotiv, gemi
yapımı, kimyasallar, mobilya, giyim ve tekstil, deri eşya ve ayakkabı, gıda prosesi, seramik
ürünler, parçalar ve makineleri sayılabilir.
İtalyan sanayisinin en gelişmiş sektörleri arasında mekanik, yapı, kimya ve taşıt araçları
sanayi başta gelmektedir. İtalya’nın en önemli gücü diğer sanayileşmiş ülkelere oranla küçük
ve orta ölçekli firma sayısının fazlalığıdır: İSTAT’ın İtalya’nın üretim yapısını inceleyen
raporunda, İtalya’da 4,5 milyon şirketin faaliyet gösterdiği, % 95’inin mikro ölçekli şirket
olduğu ve istihdamın % 46’sına denk gelen 17,9 milyon kişiyi istihdam ettikleri
belirtilmektedir. Şirket bünyesinde çalışan sayısı ortalama 4 kişiden oluşurken, sadece %
0,08’inin 250 den fazla çalışanı bulunmakta, büyük ölçekli firmalar daha çok Kuzey ve Orta
İtalya’da toplanırken Güney İtalya’da daha çok tarım ve turizm alanında faaliyet gösteren
küçük işletmeler faaliyet göstermektedir.
İtalyan ekonomisinin bir diğer gücü ise “sanayi bölgeleri” olarak adlandırılan ve aynı
sektörde, her biri üretim aşamalarının başka bir dalında uzmanlaşmış birçok firmanın sıkı
KTO Dış Ticaret Servisi
8
İTALYA
ÜLKE RAPORU
ekonomik ilişkiler içerisinde bir arada bulunduğu alanların gelişimidir. Bugün İtalya’da
200’den fazla sanayi bölgesi mevcuttur.
1.2.3. Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler: Ekonomik Projeksiyon(2008-2013)
GSYİH (milyar dolar, cari fiyatlarla)
GSYİH (milyar avro, cari fiyatlarla)
Reel Büyüme Oranı (%)
Cari İşlemler Dengesi (milyar dolar)
İşsizlik Oranı (%, ort.)
Enflasyon Oranı (%, ort., TÜFE)
Enflasyon Oranı (%, ort., ÜFE)
Kredi Faiz Oranı (%, ort.)
Döviz Kuru (€/$, yıl sonu)
İhracat (fob, milyar dolar)
İthalat (fob, milyar dolar)
Dış Ticaret Hacmi (fob, milyar dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyar dolar)
2008
2.315
1.575
-1,2
-66,3
6,8
2,3
5,8
6,8
0,72
545
548
1.093
-3
2009
2.126
1.526
-5,1
-41
7,8
1
-5,3
4,8
0,7
408
406
814
2
2010
2.063
1.554
1,4
-72
8,4
2
3,1
4
0,75
448
476
924
-28
2011
2.203
1.583
0,4
-70,4
8,4
3,6
5
4,4
0,76
516
537
1.053
-21
2012b
2.033
1.595
-1,5
-54
9,5
1,8
2,7
4
0,8
474
491
965
-17
2013c
1.984
1.613
0
-40,3
9,4
1,8
0,2
3,8
0,81
472
476
948
-4
Kaynak: The Economist Intelligence Unit
1.2.4. Enflasyon:
Enflasyon İstatistikleri
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
Alkollü İçecekler ve Tütün
Giyim ve Ayakkabı
Konut, Elektrik, Su, Gaz ve Diğer
Yakıtlar
Mobilya, Ev Aletleri ve Hizmetler
Sağlık Hizmetleri
Ulaşım
Haberleşme
Eğitim
Otel ve Restoranlar
Diğer Mal ve Hizmetler
GENEL İNDEKS
Hizmetler
2007
2,9
3,4
1,4
2,6
2008
5,4
4,2
1,7
6,4
2009
1,8
3,8
1,3
-0,1
2010
0,2
2,8
1
1,2
2011
2,4
3,5
1,7
5,1
2,4
0,3
2,2
-8,4
2,2
2,7
2,3
1,8
2,1
3,1
0,2
5,2
-4,2
2,3
2,5
3
3,3
3
1,8
0,6
-2,2
-0,3
2,2
1,2
2,6
0,8
1,9
1,1
0,3
4,2
-0,9
2,5
1,6
3,2
1,5
1,9
1,7
0,5
6,2
-1,2
2,3
2,2
3,2
2,8
2,3
Kaynak: ISTAT
İKİNCİ BÖLÜM
SEKTÖRLER
2.1. SEKTÖRLER
KTO Dış Ticaret Servisi
9
İTALYA
ÜLKE RAPORU
2.1.1. Tarım ve Hayvancılık:
Tarım sektörü GSYİH’nin %2’sini oluşturmakta, iş gücünün % 3,3’ü tarım sektöründe
istihdam edilmektedir. Kuzey bölgelerde tahıl, şeker pancarı, soya fasulyesi, et ve süt ürünleri
üretimi yaygınken, güney bölgelerde meyve-sebze, zeytinyağı ve şarap üretimi
yapılmaktadır.
Güney bölgelerdeki üretim yöntemlerinin verimli olmayışı nedeniyle İtalya tarım
potansiyelini yeteri kadar kullanamamaktadır. Gıda tüketiminin bir bölümünü ithalatla
karşılayan ülke net gıda ithalatçısı durumundadır.
2.1.2. Sanayi:
2011 yılında % 0,6 oranında büyüme gösteren sanayi sektörü GSYİH’nın % 24,7’sini
karşılamaktadır.
Hizmet sektörünün GSYİH’deki payı sanayiye göre çok yüksek olsa da bu sektördeki
faaliyetlerin önemli bir bölümü sanayi sektöründe gerçekleştirilen üretimin dağıtımı veya
diğer destek hizmetleri ile ilgilidir.
İtalya, özellikle üretiminde orta seviyede teknoloji gerektiren tüketim ve yatırım malları
açısından dünya pazarlarında önemli bir paya sahiptir. Ancak hızlı bir gelişme gösteren,
yüksek teknoloji gerektiren bilgi ve iletişim sektörlerinde zayıftır.
Kuzey ve Orta İtalya’da yoğunlaşan KOBİ’ler İtalyan ekonomisinin temelini oluşturmaktadır.
İtalyan KOBİ’lerinin bir çoğu özellikle ihracata yönelik faaliyet gösteren sanayi bölgelerinde
yoğunlaşmıştır. Bu bölgelerdeki üretici birlikleri ve yerel bankalar, sektörel uzmanlaşma
gösteren sanayiyi desteklemektedir. Sassuolo’da seramik üretimi, Prato’da yünlü tekstil,
Como’da ipek, Verona’da ayakkabı, Montebelluna’da spor ayakabı ve bot, Belluno’da
gözlük, Marche’de mutfak araç ve gereçleri, Biella ve Bergamo’da tekstil ve tekstil
makineleri üretimi konularında gerçekleştirilen uzmanlaşma, yerel finansman sağlayıcıların
sektörleri daha iyi inceleme ve ihtiyaçları belirlemelerine olanak tanımaktadır.
Kalite ve üretim esnekliği ile ünlü olan ihracata dönük üretim yapan sektörler son yıllarda Çin
ve diğer düşük maliyetle üretim yapan ülkelerle rekabet etmekte zorluklar yaşamaktadır.
2.1.3. İnşaat:
İnşaat sektörü İtalyan ekonomisinin temel sektörlerinden biridir. ISTAT verilerine göre
GSYİH’nin yaklaşık % 6’sını oluşturan sektörün yaklaşık % 60’ını konut amaçlı olmayan
inşaatlar oluşturmaktadır.
Uzun yıllardır olumsuz bir performans sergileyen yeni konut inşaatları ve bayındırlık projeleri
krizden ciddi şekilde etkilenmiştir. Buna rağmen konut yenileme inşaatları ve konut-dışı özel
inşaatlardaki büyüme pozitif olmuştur.
KTO Dış Ticaret Servisi
10
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Milano’da düzenlenecek olan 2015 Expo fuarının bölgede 3,2 milyar avroluk yatırımın
yapılacağı geniş çaplı bir inşaat faaliyetine yol açması ve projelerin 2014 Eylül ayında
bitirilmesi beklenmektedir.
2.1.4. Turizm:
Turizm sektörü İtalya için en önemli sektörlerden birisidir. İtalya sahip olduğu eşsiz tarihi ve
doğal miras sayesinde Dünya’nın en önemli turist merkezlerinden biridir ve turizm sektörü
İtalya’nın ödemeler dengesi için hayati önem arz etmektedir.
ABD ve İngiltere gibi geleneksel pazarlardan ve Rusya ve Çin gibi gelişmekte olan ülkelerden
gelen turist sayısındaki önemli artışlar turizm sektörünün iyi bir performans göstermesini
sağlamıştır.
2011 yılında tek gecelik konaklayan turistlere yönelik yeni bir turist vergisi uygulamaya
konmuş, bu vergi yerel yönetimler için ek gelir kaynağı yaratmıştır.
Turizm İstatistikleri (Milyar Euro)
Turizm Gelirleri
Turizm Giderleri
Net Turizm Gelirleri
2006 2007 2008
30,4 31,1 31,1
18,4
20 20,9
12 11,1 10,2
2009
28,9
20
8,9
2010
29,7
20,2
9,5
2011
31,2
20,2
11
Kaynak: Euromonitor
2.1.5. Madencilik:
İtalya madencilik açısından fakir bir ülkedir. Mermer, granit, traverten, ponza taşı, kireçtaşı,
alçıtaşı, kalker, brom, feldspar, bentonit, çinko, potasyum karbonat, barit, asbest, florit,
feldispat ve pirit İtalya’da çıkarılan önemli madenlerdir.
Doğal taşlar olarak adlandırılan mermer, traverten ve granit üretiminde İtalya dünyanın en
önemli üreticileri arasındadır. Aynı zamanda Avrupa’nın en büyük doğal taş üreticisidir.
2.1.6. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Altyapısı:
Demiryolları: 20 bin kilometrelik bir demiryolu ağına sahip olan İtalya’da en uygun yurt içi
ulaşım aracı trenlerdir. Kuzeydeki bütün gelişmiş şehirlerarasında ve güneyde Napoli’ye
kadar hızlı trenle ulaşım sağlanabilmektedir.
Havayolları: 2,5 km. üzerinde asfalt piste sahip olan 38 adet havaalanı bulunmaktadır.
Milano, Roma, Palermo, Verona ve Venedik’teki havaalanları en yoğun havaalanlarıdır. THY
İstanbul’dan Milano ve Roma’ya günde üçer sefer, Venedik’e bir sefer yapmaktadır.
Karayolları: 6.400 kilometresi otoyol olan 815 bin kilometrelik karayolu ağı bulunmaktadır.
Önemli Limanlar: Gioia Tauro, Cenova, La Spezia, Taranto, Livorno.
KTO Dış Ticaret Servisi
11
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Telekomünikasyon: İtalya Avrupa’nın üçüncü büyük telekomünikasyon pazarıdır. Pazardaki
üç büyük servis sağlayıcı firma olan Telecom Italia, Vodafone Italia ve Wind’in pazar payları
sırasıyla % 55, % 20 ve % 16’dır. Telecom Italia’nın sabit hatlar pazarındaki payı % 70’tir.
2.1.7. Enerji:
İtalya dünyadaki en büyük net enerji ithalatçılarından biri ve AB’deki en büyük üçüncü enerji
tüketicisidir. Enerji tüketiminde ise petrol ve doğal gaz toplam tüketimin % 78’ine eşittir.
Kömür ve yenilenebilir enerji kaynaklarına olan talep her iki ürün için de % 9 seviyesindedir.
İtalya diğer AB ülkelerinde olduğu gibi enerji arzı güvenliği ve arz çeşitlendirmesi sorunları
yaşamaktadır. Fakat yerli enerji kaynaklarının sınırlı olması ve tüketimini karşılayabilmek
için petrol, doğal gaz ve elektrik ithalatına bağımlı olması sonucu sorunlar artmaktadır. Bu
durum enerji kaynaklarının ve arzının çeşitlendirilmesi konusunda yeni politikalar
üretilmesine yol açmakta ve yenilenebilir enerji yatırımlarının önündeki bürokratik engellerin
kaldırılması çalışmalarını teşvik etmektedir. Son yıllardaki enerji politikaları kapsamında
doğal gaz ve elektrik piyasalarının özelleştirilmesine de yer verilmiştir; ancak kamuya ait
firmaların piyasadaki hâkimiyeti devam etmektedir. Petrol ve doğal gaz ithalatının büyük
bölümü Ulusal Hidrokarbon Kurumu (Ente Nazionale Idrocarburi - ENI) tarafından kontrol
edilen uluslararası boru hatları yoluyla sağlanmaktadır.
İtalya’da yıllık 3,5 ton petrole eşdeğer kişi başına enerji tüketimi gerçekleştirilmektedir. Bu
rakam diğer büyük AB ekonomilerine göre düşüktür (Fransa 4,4 ton, Almanya 4,2 ton,
İngiltere 3,5 ton). Bu durum İtalya’nın hem daha az enerji tüketimine imkân veren bir iklime
sahip olmasından hem de AB’deki en yüksek enerji vergilerinin (benzin % 76, mazot % 70)
uygulandığı ülke olmasından kaynaklanmaktadır.
2.1.8. Perakende Sektörü:
İtalya perakende pazarı AB’deki en büyük dördüncü perakende pazardır. 2011 yılında
perakende sektörü GSYİH’nin % 15,6’sını, özel tüketim harcamalarının % 25,8’ini ve toplam
istihdamın % 9,2’sini oluşturmaktadır.
Nüfusun % 70’i şehirlerde yaşamaktadır, ancak nüfus küçük şehirlere yayılmış durumdadır.
Üç büyük şehir olan Roma, Milano ve Napoli şehir merkezlerinde toplam 5 milyon kişi
yaşamaktadır.
Perakende satışlar son yıllarda düşme eğilimine girmiştir. Ülkedeki yüksek işsizlik oranının,
tüketici kredi koşullarının sıkı olmasının ve özellikle genç nüfusta internet üzerinden yapılan
satışların artmasının perakende satışların düşmesinde etkili olduğu düşünülmektedir.
Gıda, içecek ve tütün harcamalarının özel tüketim harcamaları içindeki payı % 17,5’tir. Bu
oran İngiltere, Almanya ve Fransa gibi diğer geliri yüksek AB ülkelerinden daha yüksektir.
2.1.9.
Finansal Hizmetler:
KTO Dış Ticaret Servisi
12
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Finansal hizmetler sektörü, üretilen katma değerin % 5’ini ve toplam istihdamın % 2,5’ini
oluşturmaktadır. 1990’ların başından itibaren sektör, özellikle bankacılık ve sigortacılık
alanlarında, AB düzenlemeleri ve uluslararası rekabete açılma gerekliliği sonucu köklü
değişiklikler geçirmiştir. Yine de yerli firmaların sektördeki hâkimiyeti devam etmektedir.
İtalya, yüksek ulusal tasarruf oranı sonucu finansal hizmetler için potansiyel arz eden bir
ülkedir. 2011 yılında kişi başına düşen harcanabilir gelir 32.115 dolar, milli tasarruf oranı ise
harcanabilir gelirin % 11,4’ü olarak gerçekleşmiştir.
İtalyan bankacılık sektörüne UniCredito Italiano ve Intesa Sanpaolo adında iki özel banka
hakimdir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
3.1. DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
3.1.1. Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü:
Yabancı Yatırımlar
2007 2008 2009 2010 2011c
Doğrudan Yabancı Yatırımlar (milyar $)
40 -9,5 16,6
9,6 32,6d
DYY / GSYİH (%)
1,9 -0,4
0,8
0,5
1,5
DYY / Gayri Safi Sabit Sermaye
8,8
-2
4
2,4
7,6
Yatırımı (%)
DYY İhracı (milyar dolar)
-92,1 -69,5 -19,8 -32,6
59,8d
Net DYY (milyar dolar)
-52,1
-79 -3,2 -23
27,2d
DYY Stoku (milyar dolar)
376,5 327,9 364,4 332 338,5
Kişi Başına DYY Stoku (dolar)
6.328 5.475 6.048 5.482 5.568
DYY Stoku / GSYİH (%)
17,7 14,2 17,2 16,1 15,4
2012c 2013c 2014c 2015c
31 32,5 33,5 34,5
1,5
1,6
1,7
1,6
8,4
8,9
8,9
-44,9 -47,1 -49.5 -51,9
-13,9 -14,6
-16 -17,4
369,5
402 435,5
470
6.061 6.581 7.119 7.675
18,1
20 21,6 22,3
3.1.2.
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar:
Devlet yardımları çoğunlukla İtalya içerisinde nispi olarak az gelişmis olan, AB kriterlerine
göre birinci derecede öncelikli olarak nitelendirilen altı coğrafi bölgede (Objective 1)
yoğunlaşmaktadır (Basilicata, Calabria, Campania, Puglia, Sardegna and Sicilia). Ayrıca,
Abruzzo, Molise ve Orta ve kuzey İtalaya’da bulunan kalkınma ihtiyacı içerisindeki
"objective 2" bazı özel bölgeler yardımlardan öncelikle yararlanmaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
8,9
13
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Ülkede Venedik Limanı ve Trieste Limanı olmak üzere sadece iki adet serbest ticaret bölgesi
bulunmaktadır.
3.1.3. Ülkede İş Kurma Mevzuatı:
İtalya'da pek çok yabancı firma ürünlerinin dağıtım ve pazarlaması için yatırım yapmaktadır.
İhracat doğrudan aracısız yapılabildiği gibi, İtalya pazarında ürünlerin sunumu, bağımsız
acenta ve komisyoncular ya da yetkili acenta ve distribütörler aracılığıyla yapılmaktadır.
Ayrıca, yabancı firmaların şube yada temsilcilik ofisi açması, joint venture, %100 yabancı
sermayeli şirket veya bağlı ortaklık (subsidiary) oluşturmaları mümkündür.
İtalyan hükümeti serbest girişim ve serbest ticareti teşvik etmektedir. Yabancı yatırımlar için
bir kayıt yada ön izin sistemi bulunmamakta ancak şirketlerin kuruluş faaliyet alanı ve şirket
türlerine göre yatırılması gereken minimum nominal sermaye miktarı belirlenmiş
bulunmaktadır.
Banka ve sigorta şirketleri ile hisse senedi, yatırım aracı kuruluşlarının AB Direktifleri ile
belirlenen kriter ve koşulları karşılaması zorunludur. Yabancı yatırımcılar mevcut teşvik
mekanizmalarından yararlanabilmekte ancak bunun için anonim veya limited şirket
statüsünde örgütlenmiş olmaları gerekmektedir.
3.1.4. Yatırımlara Sağlanan Teşvikler:
İtalyan teşvik sistemi, devlet yardımları alanındaki AB muktesabatına ve bu çerçevedeki
normlara uygun olarak yürütülmekte ve daha çok İtalya içerisindeki az gelişmiş bölgelere ve
KOBİ’lerin desteklenmesine yöneltilmiş bulunmaktadır. Ancak, AR-GE ve şirketlerin
uluslararasılaşma faaliyetleri gibi bir takım özel amaçlar için uygulanan destek mekanizmaları
da sistem içerisinde önemli yer tutmaktadır. Teşvik sistemi içerisinde sağlanan destekler
çoğunlukla program ve projeler kapsamında verilen uzun vadeli düşük faizli kredi
imkanlarından oluşmakta, az sayıdaki hibe şeklindeki destekler özelikle az gelişmiş
bölgelerdeki firmaların yatırım harcamalarına, KOBİ’lere ve uluslararası promosyon
faaliyetlerinin desteklenmesi için meslek örgütleri, Odalar ve ihracat konsorsiyumlarına
yönelik olarak kullandırılmaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
14
İTALYA
ÜLKE RAPORU
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DIŞ TİCARET
4.1. DIŞ TİCARET
4.1.1. Genel Durum:
2008 Küresel Finans Krizi gerçekleştiği sıralarda 1,1 trilyon dolara ulaşan dış ticaret hacmi
kriz ile birlikte 2009 yılında yaklaşık olarak %26 azalarak 821,3 milyar dolara yükselmiştir.
Aynı dönemde dış ticaret açığı ise bir önceki yıla göre %55 azalarak 8,6 milyar dolara
gerilemiştir.
2010 yılında dünyada ekonomik koşulların düzelmesi ile birlikte gerek ihracatın gerekse de
ithalatın artışı ile birlikte dış ticaret hacmi kriz öncesi seviyesine ulaşamasa da %14 artarak
933,8 milyar dolara ulaşmıştır. Dış ticaret açığı ise %367’lik rekor bir artışla 40 milyar dolara
yükselmiştir.
2012 yılında ülkenin ihracatı 2011 yılına göre %4,2 azalarak 501,2 milyar dolara gerilerken
ithalattaki azalışın ihracattaki azalıştan daha fazla olması (%12,6) olması sebebiyle 14,1
milyar dolar civarında bir ticaret fazlası verilmiştir. 2013 yılında da ihracatın artması ve
ithalatın azalması nedeniyle İtalya’nın dış ticaret fazlası 40,3 milyar dolara yükselmiştir.
4.1.2. Ülkenin Dış Ticareti:
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyar Dolar)
2009
2010
2011
2012
2013
İhracat İthalat Hacim
Denge
406,5
414,8
821,3
-8,6
446,8
487
933,8
-40,2
523,2
557,5 1.080,70
-34,3
501,2
487,1
988,3
14,1
517,7
477,4
995,1
40,3
Kaynak: ITC Trademap
4.1.3. İhracatında Başlıca Ürünler:
İtalya’nın ihracatına bakıldığında ağırlıklı olarak makine, nakliye ekipmanı, metal ve
kimyasallar gibi orta düzey teknoloji gerektiren ürünlerin olduğu görülmektedir. Bunun
yanında gıda ve içecek, tekstil, kıyafet, deri, ayakkabı, seramik gibi İtalyan küçük ve orta
ölçekli işletmelerinin belkemiğini oluşturan emek yoğun ürünler de İtalya’nın ihracatında
önemli yer tutmaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
15
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
ÜRÜNLER
Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar
Petrol yağları ve bitumenli minerallerden elde edilen yağlar
Kara taşıtları için aksam, parçaları
Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları
Ayakkabı; yüzü deri, tabanı kauçuk, plastik, tabii, suni vb
kösele
Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf
dahil
Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası
Yıkama, temizleme, kurutma, doldurma vb. .işler için
makine, cihaz
Deri ve kösele vb. Den seyahat eşyası
Taze uzum şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil)uzum
sırası
Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)
Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü,vantilatör,
aspiratör
Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri
Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri
Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için cihazlar
88.01 veya 88.02 pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam
ve parçaları
2011
16.466,10
22.069,10
15.504,00
9.230,90
8.421,30
2012
17.647,40
25.016,90
13.623,10
9.178,90
8.132,80
2013
20.900,20
20.438,60
14.944,20
9.950,40
8.839,10
7.971,70
8.241,00
8.821,00
7.743,90
6.071,50
6.648,40
7.262,90
6.230,60
6.380,90
7.719,30
6.984,80
6.958,90
5.396,40
6.135,00
5.976,80
6.032,60
6.825,90
6.696,40
8.338,50
5.968,10
5.072,30
4.630,90
10.214,90
5.493,00
4.572,10
4.737,30
6.045,30
5.469,30
4.790,00
4.680,00
4.286,90
3.723,90
3.652,20
2.827,50
4.099,50
3.614,60
3.668,40
3.496,90
4.386,70
4.282,50
3.942,30
3.830,30
Kaynak: ITC Trademap
4.1.4. İthalatında Başlıca Ürünler:
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
ÜRÜNLER
Ham Petrol
Petrol Gazları Ve Diğer Gazlı Hidrokarbonlar
Otomobil, Steyşın Vagonlar, Yarış Arabaları
Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere
Hazırlanan İlaçlar (Dozlandırılmış)
Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden
Elde Edilen Yağlar
Telli Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar
Kara Taşıtları İçin Aksam, Parçaları
Altın (Ham, Yarı İşlenmiş, Pudra Halinde)
Sadece Azotlu Heterosiklik Bileşikler
Otomatik Bilgi İşlem Makineleri, Üniteleri
İnsan Ve Hayvan Kanı, Serum, Ası, Toksin
KTO Dış Ticaret Servisi
2011
57.910,00
31.295,40
29.680,80
15.800,80
2012
56.960,50
32.879,50
20.272,80
14.979,40
2013
46.478,60
28.673,40
20.204,00
15.349,00
11.585,20
11.285,00
13.865,70
7.356,30
7.124,60
6.518,20
3.981,00
6.089,80
4.283,00
6.770,50
6.003,20
7.545,80
3.840,80
5.278,00
4.170,10
7.510,00
6.464,70
5.613,70
5.267,50
5.189,50
4.330,40
16
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Vb. Ürünler
Arıtılmış Bakır, İşlenmemiş Bakır Alaşımları
Ayakkabı; Yüzü Deri, Tabanı Kauçuk,
Plastik, Tabii, Suni Vb. Kösele
Elektrik Enerjisi
Tıp, Cerrahı, Dişçilik, Veterinerlik Alet Ve
Cihazları
Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde
ürünleri (genişlikleri 600 mm veya daha fazla)
(sıcak haddelenmiş) (kaplanmamış)
Etilen Polimerleri (İlk Şekillerde)
Domuz eti (taze, soğutulmuş veya
dondurulmuş)
Kauçuktan yeni dış lastikler
5.644,70
3.548,00
4.691,50
3.105,40
4.268,10
3.242,50
4.150,20
3.174,30
3.360,70
2.692,00
3.043,30
3.019,30
3.498,80
2.170,30
2.924,50
3.230,60
2.577,60
2.746,50
2.421,70
2.903,30
2.685,40
3.037,30
2.420,00
2.552,50
Kaynak: ITC Trademap
4.1.5. Başlıca Ülkeler İtibari İle İhracatı:
AB üyesi ülkelerin İtalya’nın ihracatında payı 2001 yılında %60,5 iken yıllar içerisinde
azalarak 2011 yılında %55,5’e düşmüştür.
Almanya tek başına İtalya’nın toplam ihracatının %13’ünü oluşturmaktadır. Türkiye ise
İtalya’nın en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında 9. sırada ter almaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (Milyar Dolar)
ÜLKELER
Almanya
Fransa
ABD
İsviçre
İngiltere
İspanya
Belçika
Rusya
Türkiye
Çin
Polonya
Hollanda
Avusturya
Japonya
Romanya
BAE
Brezilya
Suudi Arabistan
2011
68,3
60,3
31,7
28,8
24,2
27,5
13,2
12,9
13,3
13,9
13
12,6
12,1
6,6
8,5
6,5
6,6
5,2
2012
62,3
55,1
34,2
29,5
24,1
23,3
13,1
12,8
13,5
11,5
11,7
11,8
11
7,2
7,5
7
6,4
5,1
2013
64
55,7
35,8
27,1
25,8
22,6
14,9
14,3
13,2
13
12,3
12
11,2
8
7,9
6,8
6,7
5,9
Kaynak: Trade Map
KTO Dış Ticaret Servisi
17
İTALYA
ÜLKE RAPORU
4.1.6. Başlıca Ülkeler İtibari İle İthalatı:
İtalya’nın en büyük ticaret ortağı olan Almanya, aynı zamanda İtalya’nın en çok ithalat
gerçekleştirdiği ülkedir. 2012 yılı itibarı ile Almanya’nın İtalya’nın ithalatındaki payı
%14,6’dır.
Çin son 10 yılda İtalya’nın ithalatındaki payını önemli ölçüde arttırmıştır. 2002 yılında Çin’in
İtalya’nın ithalatındaki payı %3,2 iken 10. sırada yer alıyorken 2012 yılında ise %6,5 pay ile
3. sıraya yükselmiştir.
Türkiye %1,4 pay ile İtalya’nın ithalat yaptığı ülkeler arasında 17. sırada bulunmaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (Milyar Dolar)
ÜLKELER
2011
2012
2013
ABD
2.262,60 2.333,80 2.330,80
Çin
1.743,40 1.818,20 1.949,90
Almanya
1.260,30 1.173,30 1.187,70
Japonya
855,4
885,8
833,1
Fransa
700,9
663,3
680,6
İngiltere
637,2
689,1
654,4
Hollanda
492,8
501,1
590,8
G.Kore
524,4
519,6
515,6
İtalya
559,1
487,1
477,3
Kanada
450,6
462,4
461,3
Belçika
465,2
437,9
450,6
Meksika
350,8
370,7
381,2
Singapur
365,8
379,7
373,2
İspanya
362,8
325,8
332,3
Rusya
306,1
316,2
317,8
Türkiye
240,8
236,5
251,7
Tayland
228,5
247,6
248,8
Brezilya
226,2
223,1
239,6
Avustralya
234,2
250,5
233,4
Malezya
187,6
196,4
207
Kaynak: ITC Trademap
KTO Dış Ticaret Servisi
18
İTALYA
ÜLKE RAPORU
BEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE İLE TİCARET
5.1. TÜRKİYE İLE TİCARET
5.1.1. Genel Durum:
2011 yılında 21,4 milyar dolar ile rekor düzeye ulaşmış olan Türkiye- İtalya ikili ticaret
hacmi 2012 yılında İtalya’nın yaşamakta olduğu ekonomik krize bağlı olarak İtalya’nın
ülkemizden ithalatının azalmasıyla birlikte yaklaşık olarak %7 azalarak 20 milyar dolar
civarına gerilemiştir. 2012 yılında ihracatımız bir önceki yıla göre %19 azalarak 6,4 milyar
dolara gerilemiştir. İthalatımız ile aynı düzeyde kalarak 15,6 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir. 2013 yılında Türkiye’nin İtalya’ya ihracatı 2012 yılına göre %5 artarken
İtalya’dan ithalat ise %3 azalmıştır. Bunun sonucunda dış ticaret hacminde önemli bir
değişme olmazken Türkiye’nin İtalya’ya karşı dış ticaret açığı ise %%11’lik bir azalma
meydana gelmiş ve 6,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
İtalya 2014 yılı itibarı ile Almanya, Irak ve İngiltere’den sonra ülkemizin en çok ihracat
gerçekleştirdiği ülke konumundadır. Türkiye ihracatının %4,53’ünü İtalya’ya yaparken
ithalatının %5’ini İtalya’dan gerçekleştirmektedir. AB üyesi ülkelere gerçekleştirilen ihracatta
İtalya’nın payı %10,7 iken AB ülkelerinden yapılan ithalatta ise İtalya’nın payı %14,1’dir.
5.1.2. Türkiye – İtalya Dış Ticaret Değerleri: (Milyon Dolar)
Yıl
İhracat Dolar
2010
6.505.276.857
2011
7.851.479.976
2012
6.373.079.588
2013
6.718.355.101
2014
7.141.427.882
İthalat Dolar
10.139.887.874
13.449.860.657
13.344.467.997
12.884.863.686
12.055.969.981
Hacim
16.645.164.731
21.301.340.633
19.717.547.585
19.603.218.787
19.197.397.863
Denge
-3.634.611.017
-5.598.380.681
-6.971.388.409
-6.166.508.585
-4.914.542.099
Kaynak: TÜİK
5.1.3. Türkiye’nin Fasıllar Bazında İtalya’ya İhracatı:
Türkiye’nin İtalya’ya ihracatında en önemli ürün grubu toplam ihracatın %22’sini oluşturan
otomotiv sanayi ürünleridir. Dokumacılık ürünleri toplam ihracatın %13’ünü oluşturmakta
olup bir diğer önemli ihraç ürün grubu da yaklaşık %10 pay ile gıda maddeleridir.
KTO Dış Ticaret Servisi
19
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Türkiye'nin İtalya’ya İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
ÜRÜNLER
Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere
imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış
Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu
çıkarılmış/soyulmuş)
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
Diğer örme mensucat (en>30cm, elastomerik/kauçuk
iplik=>%5)
Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim
eşyası (örme)
Siklik hidrokarbonlar
Kauçuktan yeni dış lastikler
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen
yağlar
Diğer örme mensucat
Pamuk ipliği (dikiş ipıiği hariç) (ağırıık itibariyıe pamuk
oranı >=%85 ve perakende olarak satııaca
Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla
pamuk içeren ve m2 ağırlığı 200 gr. I geçe
Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve
dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket,
blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzm
Bakırdan demetlenmiş teller, kablolar, örme halatlar ve
benzerleri (elektrik için izole edilmiş olan
88.01 ve 88.02 pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam
ve parçaları
Traktörler
Çözgü tipi örgülü diğer mensucat
Ev veya çamaşırhane tipi yıkama makinaları (yıkama ve
kurutma tertibatı bir arada olanlar dahil)
Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08
pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları
2012
2013
2014
660.432 614.755 719.943
321.385 349.015 581.405
508.623 501.195 429.395
200.810 238.031 260.127
105.085 132.148 147.928
139.093 141.529 137.068
105.555 78.811 128.934
138.499 142.432 127.285
178.926 161.762 122.642
76.896 101.481 102.187
90.693 98.493 100.293
76.807
89.707
95.796
103.963
94.279
94.783
95.968
96.874
89.774
99.479
86.892
86.736
50.906
81.684
85.879
30.334
54.160
55.940
70.427
76.279
63.009
77.600
77.517
71.886
39.347
41.011
70.893
Kaynak: Trademap
5.1.4. Türkiye’nin Fasıllar Bazında İtalya’dan İthalatı:
Türkiye’nin İtalya’dan gerçekleştirdiği ithalata bakıldığında diğer makine ve ulaşım araçları
%30 pay ile ilk sırada yer alan ürün grubudur. Mineral yakıtlar ve mineral yağlar %16 pay ile
ikinci sırada yer alırken diğer tüketim malları da %9 paya sahip ürün grubudur.
KTO Dış Ticaret Servisi
20
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Türkiye'nin İtalya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
ÜRÜNLER
2012
2013
2014
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
2.675.255 1.742.090 1.354.925
Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
432.992
504.526
513.642
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
247.108
253.908
303.463
Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli
203.943
236.715
229.455
metallerle kaplama metallerden)
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar
223.870
303.353
212.396
(dozlandırılmış)
Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makinalar ve mekanik
171.711
148.259
204.587
cihazlar
Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için
185.511
203.399
202.594
musluklar, valfler (vanalar) ve ben
Bulaşık, şişe vb yıkama ve kurutma makinaları, şişe, kutu çuval vb
172.147
206.900
197.151
doldurma, etiketleme makinaları,
Sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlar (dizel ve
158.927
152.846
194.366
yarı dizel)
Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen
215.210
212.232
139.490
yağlar)
Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde)
119.170
111.405
138.375
166.596
119.713
137.890
Hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz kompresörleri,
fanlar, aspiratörü olan havalandırmaya
Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için cihazlar,
110.224
164.016
112.958
elektrikli olmayan şofbenler veya depol
Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği
65.231
80.465
112.521
600 mm veya daha fazla olanlar (kapla
Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın) ve sıvı
110.221
171.176
110.565
elevatörleri
Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
86.517
94.638
109.245
Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >=
195.771
154.157
102.249
600 mm) (sıcak haddelenmiş) (kaplanm
Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı
89.735
114.667
99.118
(anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, ku
Amino reçineler, fenolik reçineler, poliüretanlar (ilk şekillerde)
88.590
91.243
95.924
Kaynak: Trade Map
5.1.5. İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller:
Anlaşma Adı
Ekonomik, Endüstriyel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması
Ekonomik, Sanayi ve Teknik İşbirliği Karma Komisyonu VI. Dönem
Mutabakat Zaptı
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
İmza
Tarihi
16.12.1976
14.12.1989
27.07.1990
22.03.1995
Kaynak: T.C. Roma Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği
KTO Dış Ticaret Servisi
21
İTALYA
ÜLKE RAPORU
5.1.6. Türkiye - İtalya Yatırım İlişkileri:
Merkez Bankası verilerine göre, 2012 yılında İtalya’daki yerleşik kişilerin Türkiye’de
gerçekleştirdikleri doğrudan yabancı yatırım miktarı 178 milyon dolar olmuştur. 2011
Temmuz ayı itibariyle 1954’ten beri Türkiye’de yatırım gerçekleştirmiş olan İtalyan
firmalarının sayısı 985’tir.
Türkiye hizmet ve üretim sektörlerinde faaliyet gösteren İtalyan yatırımcıların çoğu sanayi
sektöründe ağırlıklı olarak gıda, hazır giyim, kimyasal ürünler, elektrik-elektronik, makine
imalatı, mobilya, demir-çelik, otomotivde; hizmet sektöründe ise ticaret, turizm, haberleşme,
bankacılık ve yatırım finansmanı üzerine yoğunlaşmıştır.
Türkiye’de kayıtlı şirketlerin İtalya’da yaklaşık 53 ortaklık veya iştiraki bulunmaktadır. Söz
konusu ortaklık ve iştiraklerin toplam sermaye stoku 176,3 milyon dolar seviyesindedir.
Ayrıca, özellikle Kuzey İtalya’da Türk vatandaşlarına ait çok sayıda işletme faaliyet
göstermektedir. Bununla birlikte, söz konusu işletmeler, diğer Avrupa ülkelerindeki
işletmelere kıyasla daha küçük ölçekli yapıdadır.
5.1.7. İş Konseyi:
Türk-İtalyan İş Konseyi 1990 yılında kurulmuştur. İş Konseyi faaliyetleri ortak toplantılar,
yatırım seminerleri ve bölgesel toplantılar çerçevesinde sürdürülmektedir. Söz konusu
toplantılar çerçevesinde ticari ilişkiler, ortak yatırımlar, teknolojik işbirliği ve üçüncü
ülkelerde işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
İki ülkenin KOBİ’leri arasında işbirliğinin geliştirilmesi yönünde potansiyel yüksektir. Bu
nedenle İtalya ve Türkiye’de bölgesel ve sektörel işbirliği toplantılarına İş Konseyi
çalışmalarında ağırlık verilmekte ve her iki ülkede ilgi kuruluşlar ile işbirliği yapılmaktadır.
Ayrıca, İtalya’nın Türkiye’deki yatırımlarının artırılması ve GAP bölgesindeki işbirliği
olanaklarının değerlendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
5.1.8. İşbirliği İmkanları:
Türkiye’nin AB üyeliğini destekleyen ülkelerin başında gelen İtalya, Türkiye'nin Almanya ve
Rusya’dan sonraki en büyük üçüncü ticaret ortağıdır. İtalya, aynı zamanda Türkiye’deki en
büyük beşinci yabancı yatırımcı konumunda bulunmaktadır.
Türkiye ve İtalya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler son yıllarda hızla gelişmektedir.
İtalyan Ticaret Odası’ndan yapılan açıklamalara göre, Türkiye İtalya için Çin, Rusya veya
Brezilya'dan çok daha önemli bir yatırım ve ticaret ortağı durumundadır. Bunun başlıca
nedenleri arasında Türkiye’nin İtalya’ya yakın olması ve komşu olduğu pazarlara girebilmek
için önemli bir merkez oluşturmasıdır.
Avrupa Birliği’nin en gelişmiş ekonomileri arasında yer alan İtalya ile Türkiye arasındaki
ilişkiler birbirini tamamlar niteliktedir. Tekstil-konfeksiyon, deri, makine imalat, gıda işleme
KTO Dış Ticaret Servisi
22
İTALYA
ÜLKE RAPORU
ve kimya sektörleri İtalyan firmalarının işbirliğine son derece açıktır. Bu sektörlerin yanı sıra
ambalaj, madencilik, mobilya, otomotiv yan sanayi, elektronik, güvenlik sistemleri,
mücevherat, haberleşme, mühendislik, lojistik, metal işleme, gemi inşa, enerji, ulaştırma,
çevre projeleri, savunma sanayi, sağlık, finansal hizmetler ve turizm sektörleri de işbirliği
potansiyeline sahiptir.
5.1.9. İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar:
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler: İtalyanların büyük çoğunluğu iyi İngilizce
konuşamamaktadır. Bu nedenle iş görüşmesi sırasında firmaların tercüman bulundurması
gerekebilir.
Kartvizitlerin bir tarafının Türkçe veya İngilizce diğer tarafının ise İtalyanca olmasına önem
verilmektedir.
İtalyan iş kültüründe "dakik olma" birincil önem verilen bir konu değildir. Yine de ziyaretçi
olarak görüşmelerde zamanında bulunmak iyi bir davranış olacaktır.
Yaz tatili ve resmi tatil günlerinden mutlaka haberdar olunması gerekmektedir. Birçok firma
ağustos ayının büyük bölümünde kapalıdır. Çoğu ülkeden daha fazla resmi tatile sahip olan
İtalya'da iş ziyaretlerinin bu dönemlere rastlamaması önem taşımaktadır.
Pasaport ve Vize İşlemleri: Ülkeye girişte, Avrupa Birliği vatandaşları için pasaport ya da
nüfus cüzdanı yeterlidir. Diğer ülke vatandaşlarından istenilen belgeler, yasal geçerlilik
taşıyan bir pasaport ve İtalyan Büyükelçiliği veya konsolosluklarından alınmış geçici giriş
veya oturma vizeleridir.
Vize uygulamasının olmadığı ülke vatandaşları için 90 günü aşmamak ve çalışmamak
kaydıyla geçici giriş hakkı mevcuttur.
Umuma Mahsus Pasaport hamilleri vizeye tabidir. Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport
hamilleri ise 180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla, anılan ülkeye yapacakları
seyahatlerinde vizeden muaftır. (Vatikan için de geçerlidir).
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri:
Çalışma saatleri hafta içi 5 gün, çalışma saatleri ise 09:00-13:00 ile 14:00-18:00 arasındadır.
İtalya’daki büyükelçiliğimizin çalışma saatleri 09.00-12.30, 13.30-18.00 olarak
düzenlenmiştir.
Hukuki Yapı: İtalyan piyasası, hukuki yapı sebebiyle pazara yeni girecekler için karmaşık ve
bazı durumlarda şeffalıktan yoksundur.
Küçük aile şirketlerinin hakimiyeti, bölgesel farklılıklar ve eşitsizlikler, ticari faaliyetlerde
ilave güçlüklere yol açabilmektedir.
KTO Dış Ticaret Servisi
23
İTALYA
ÜLKE RAPORU
İtalyan pazarına girebilmenin ön koşulu İtalyan firmalarla işbirliği yapmak ve ortak hareket
etmektir. Doğru İtalyan ticaret ortağını bulmak, İtalya’da ticari bir faaliyet kurmanın en
önemli bölümünü oluşturmaktadır. İdeal İtalyan ortak hali hazırda iletişim ağlarına sahip
olmalı ve yerel ticari ve yasal uygulamalardan iyi anlamalıdır. Teknik ürünler için, potansiyel
ortağın, İtalyan tüketicilere satış sonrası hizmet sunabilecek kapasitede olması da büyük önem
taşımaktadır.
Özellikle küçük ölçekli şahıs firmaları ile olan alacak tahsilatlarının hukuki sürecin uzun
olmasından dolayı imkansız hale gelmesi ve sıkça görülen şirket dolandırıcılıklarından
korunmak için yeni bir firmayla (özellikle Güney İtalya’daki firmalar) bağlantı kurulma
aşamasında titizlikle araştırılmalı ve ödeme şekli için güvenilir kanallar tercih edilmelidir.
Şirket kurma prosedürünün uzun olması, çalışma ve oturma müsaadelerinin alınması
süreçlerinin çok uzun olması, bürokrasinin ağır işleyişi göz önünde bulundurularak, özellikle
şube ve temsilcilik açılmasına karar verilmesi durumunda güvenilir bir hukuk firması ile
işbirliği yapılması büyük önem taşımaktadır.
KTO Dış Ticaret Servisi
24
İTALYA
ÜLKE RAPORU
ALTINCI BÖLÜM
KONYA İLE TİCARET
6.1. KONYA İLE TİCARETİ
6.1.1. Konya’nın 2014 Yılında İtalya’ya Yapmış Olduğu İhracat Kalemleri:
Ürün Adı
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler,
bunların aksam ve parçaları
Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer
kısımlarından elde edilen müstahzarlar
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara
taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı
Demir veya çelikten eşya
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
Yenilen meyveler ve sert kabuklu meyveler
İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve
izotopların organik-anorganik bileşikleri
Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntüses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı
Alüminyum ve alüminyumdan eşya
Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları,
ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar
Silahlar ve mühimmat, bunların aksam, parça ve aksesuarı
Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı
Kauçuk ve kauçuktan eşya
Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi
metallerden bunların aksam ve parçaları
Dolar
13.734.105
4.221.517
4.190.095
3.511.796
3.151.918
2.408.750
2.402.270
485.821
257.084
249.970
125.227
117.530
82.477
65.649
Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve
cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı
Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya
Plastikler ve mamulleri
Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve
dokunmuş diğer eşya, paçavralar
60.560
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)
Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları
Organik kimyasal ürünler
Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento
20.964
17.790
6.899
6.775
Demiryolu vb hatlara ait taşıtlar ve malzemeler, bunların aksamparçaları, mekanik trafik sinyalizasyon cihazları
6.075
Bakır ve bakırdan eşya
4.271
KTO Dış Ticaret Servisi
35.651
32.395
24.353
25
İTALYA
ÜLKE RAPORU
6.1.2. Konya’nın 2014 Yılında İtalya’dan Yapmış Olduğu İthalat Kalemleri:
Ürün
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler,
bunların aksam ve parçaları
Dolar
25.436.139
Demir veya çelikten eşya
Plastikler ve mamulleri
Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon
görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı
Yağlı tohum ve meyvalar, muhtelif tane, tohum ve
meyvalar,sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem
8.147.851
8.017.521
6.766.697
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer
kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı
1.215.314
Kauçuk ve kauçuktan eşya
Hububat
Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama-yağlama
müstahzarları, mumlar,bakım müstahzarları, dişçilik müstahzarları
998.608
954.409
952.072
Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve
cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı
921.541
Demir ve çelik
Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları, adi
metallerden bunların aksam ve parçaları
919.930
751.072
Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya
695.885
Sentetik ve suni devamsız lifler
Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal
menşeli ürünler
651.261
620.692
Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri,
dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.)
541.296
Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler, yumrular, kökler ve benzerleri, kesme
çiçekler ve süs yaprakları
534.978
Alüminyum ve alüminyumdan eşya
Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları,
ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar
374.226
208.684
Emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokunabilir
mensucat, dokunabilir maddelerden teknik eşya
201.882
Şeker ve şeker mamulleri
İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve
izotopların organik-anorganik bileşikleri
197.029
190.717
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde
edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar
175.200
Seramik mamulleri
KTO Dış Ticaret Servisi
1.439.684
92.486
26
İTALYA
ÜLKE RAPORU
Özel dokunmuş mensucat, tufte edilmiş dokunabilir
mensucat,dantela,duvar halıları, şeritçi ve kaytancı eşyası, işlemeler
88.134
Dokunabilir maddelerden hazır eşya, takımlar, kullanılmış giyim ve
dokunmuş diğer eşya, paçavralar
85.643
Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri
85.043
Gübreler
Organik kimyasal ürünler
Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb.)
73.348
64.420
61.847
Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya
47.570
Sentetik ve suni filamentler, şeritler ve benzeri sentetik ve suni
dokumaya elverişli maddeler
39.932
Cam ve cam eşya
Yapağı ve yün, ince veya kaba hayvan kılı, at kılından iplik ve
dokunmuş mensucat
38.286
37.940
Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi vb.)
28.456
Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular
Nikel ve nikelden eşya
Bakır ve bakırdan eşya
Saatler ve bunların aksam ve parçaları
Örme giyim eşyası ve aksesuarı
Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı
27.838
23.552
18.947
14.980
6.048
5.843
Albüminoid maddeler, değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler,
tutkallar, enzimler
3.355
Mantar ve mantardan eşya
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
Basılı kitaplar, gazeteler, resimler ve baskı sanayiinin diğer
mamulleri, el ve makina yazısı metinler ve planlar
3.116
1.522
887
Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü
Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar,
pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler
775
740
Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar, alçılar, kireçler ve çimento
Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri, bunların aksam, parça ve
aksesuarı
721
141
KTO Dış Ticaret Servisi
27
İTALYA
ÜLKE RAPORU
6.1.3. Türkiye’nin İtalya’ya ve Konya’nın İtalya’ya Yıllara Göre İthalat / İhracat
Rakamları
Türkiye- İtalya Rakamları:
Dolar
2011
2012
2013
2014
İhracat 7.851.479.976 6.373.079.588 6.718.355.101 7.141.427.882
İthalat 13.449.860.657 13.344.467.997 12.884.863.686 12.055.969.981
Konya-İtalya Rakamları:
Dolar
İhracat
İthalat
Hacim
Denge
2011
81.930.372
77.695.046
159.625.418
4.235.326
KTO Dış Ticaret Servisi
2012
46.342.918
70.211.534
116.554.452
-23.868.616
2013
32.231.891
58.340.559
90.572.450
-26.108.668
2014
35.224.623
61.764.953
96.989.576
-26.540.330
28