İstihdam, Çalışma Hayatı ve Yoksulluk Kolaylaştırıcı: Yrd. Doç. Dr

İstihdam, Çalışma Hayatı ve Yoksulluk
Kolaylaştırıcı: Yrd. Doç. Dr. Menekşe ŞAHİN
Raportör: Tuğba Şavlı
Sorunlar
Çalışma Hayatı
Ücret düzenlemeleri ve ücretlerin
yetersiz olması
Tarımda çalışan kadınlara daha
düşük yevmiye verilmesi
İşe alım deneme süreçlerinde
maaşların düşük verilmesi
Kadınların çalışma hayatında az
olması
Açıklamalar
Toplumsal yapı, eğitim, mesleki
bilgi, çalışma alanlarının dar
olması, ev işleri bunda etkili
olmaktadır.
Emeklilik yaşı yüksek olduğu için
Kadınlarda kayıt dışılık, gönüllü
kadınların kayıt dışı çalışması ve
olabiliyor, bu da işin geçici
eşlerinin sigortalarını kullanmaları- görülmesinden kaynaklanıyor.
Tarımda ücretsiz aile işçisi olarak
çalışma
Tekstilde ücretlerin yetersiz
Tekstilde 300-400 TL maaş
olması, tekstilde çalışma
veren firmaların bulunması
şartlarının ağır olması
Sosyal yardımların kayıt dışı
2012 mevzuat değişikliği ile
istihdama yol açması
SGK’ya kayıtlı olanlar da sosyal
yardımlardan yararlanabiliyor
Sığınmacıların sigortasız ve düşük
ücretle çalışması
İşverenin maliyetleri düşürmek
için kayıt dışı çalıştırmasıYasal boşluklarla işverenlerin vergi
kaçırması
Asgari ücret üzerinde maaş
Elden maaşı geri alanlar
gösterilip elden firmalar
genelde küçük firmalarda
tarafından geri alınması
oluyor-Sigorta işlemlerinin zor
gelmesi ile kayıt dışı çalışma
yaygınlaşıyor.
Ev işlerinde çalıştırılan kadınlara
Ev hizmetlerinde çalışanlar 1
sigorta yaptırılmaması
gün bile çalışsa kayıt altına
alınabiliyor
Kamu kurumları dışında çalışma
şartlarının kötü olması
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
İşsizlik
İstihdam alanlarının yetersiz
olması
Yeterli bilgi beceri ve mesleki
bilginin olmayışı
Kadın ve gençlerde işsizliğin
yüksek olması
İlçelerde çocuk bakımı
imkanlarının olmaması ile
kadınların çalışamaması
Eğitim aldığı alanda değil başka
alandan çalışılması
Kadınların talep ettiği ve
işverenlerin kadınlara uygun
olduğunu
düşündükleri
iş
kolları sınırlı
Özellikle meslek lisesinden
mezun olanlarda bu durum
görülüyor.
Ücretlerin yetersiz olması
İş beğenmeme
Yanlış mesleki yönlendirme
Özel sektörde kıdem tazminatı
verilmemesi için işçilerin sık işten
çıkarılması
İlçelerde iş imkânlarının az olması
İşsizlerin ilçe/il dışına göç etmesi
İlçelerde genç nüfusun kalmaması
HEM kursları için Nüfusu az olan
yerlerde 12 kursiyer gerekmesi
zorluk yaratabilmesi
Kadınların istihdama girmeye
çekinmeleri
Kadın istihdamı için kreş
zorunluluğu, sosyal haklar gibi
sorumluluklar nedeniyle
işverenlerin kadın işçi çalıştırmak
istememeleri
KOSGEB prosedürlerinin zor
gelmesi sonucu girişimcilik
desteklerinden yararlanılamaması
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
En kolay ulaşılabilen HEM
kursları ve bunların da desteği
yok, farkındalık ve yönlendirme
olması gerekiyor, eğitim ve
mesleki eğitim sonrasında
işgücünün piyasaya
yönlendirilmesi gerekiyor
Bireysel İstihdam Destek
Ofisleri projesi sonrasında
Oğuzlar’da Ayda 300-400 lira
kazanma imkanı ve paketleme,
satışta, destek verilmesine
rağmen sadece 3-5 kadın
başvuruda bulundu.
Yoksulluk
Gelir dağılımda adaletsizlik
Tarım ve hayvancılık sektöründe
katma değer düşük olması
Eğitimsizlik eğitim düzeyinin düşük
olması
Çalışma alanlarının yetersizliği
Sosyal yardımlar nedeniyle
çalışmadan uzaklaşma
Kırsal alanda çok çocuklu aile
yapısı
Kadınların eğitim seviyesinin
düşük olması
Kırsalda tarım dışı çalışma
alanlarının azlığı
Hastalık ve yaşlılık-55, 60 yaş
üzerinde yoğunlaşıyor yoksulluk,
kadınlarda daha erken başlıyor
Aile bütçesi yapamama
Kargı'da tasarruf yapma isteği var,
yaşam standartlarını düşürüyorlar,
toplumsal yapı kırsal alanda bu
durumda
Gençlerde harcamanın artması
ama geliri olmaması
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
Mesleki Eğitim-İstihdama İlişkin Tespitler
Çorum'da toprak sanayi gelişmiş ama ilgili meslek
lisesi yok. Meslek liselerinde piyasa ihtiyaçlarına
uygun değil, bölümler standartlaşmış bölge
ihtiyaçlarını göz önüne almıyorlar.
Nitelikli eğitim verilmemesi, iş bilmeden mezun
olması
Sanayide kullanılan ve meslek liselerinde kullanılan
teknolojinin aynı olmaması
OSB'lerde meslek liselerinin kurulması gerekiyor.
Sungurlu'da OSB var ama çalışacak eleman yok
İstihdam garantili kurslar, çoğu kursa sertifika için
katılım sağlanıyor, iş garantisi ya da kredi imkanı
sunulması, yevmiye verilmesi katılım sonrası,
girişimcilikten
kadınlar,
yüksek
öğretime
özendirilmeleri korkuyor, para verilmesi katılım
olmuyor.
Sosyal Yardımlara İlişkin Tespitler
72 yardım çeşidi var vakıfların.
Yoksulların Profiline İlişkin Tespitler
SYDV'nin hedefi zaten çalışabilir durumdaki
kişiler değil, mütevelli heyeti kışın veriyor
sadece çalışabilir durumundakilere. Yardım
kriterleri çok objektif değil, 30 dönüm
denildiğinde zengin gibi gözükebiliyor,
kriterlerin bölgesel olarak belirlenmesi
gerekmeli. Devlet kurumları kayıtları sorunlu
olabiliyor, tapu, tarım, araç- kurumdan kişi bilgi
alınması gerekiyor, varsayılan değerler gerçek
olmayabiliyor.
Düzenli yardım sadece SYDV'de yapılıyor. Acil
ihtiyaçlar karşılanabiliyor ama çok çeşitli
talepler var, taleplerin hepsi karşılansa
En fakirinin evine 500 lira giriyor, korunmaya
muhtaç engelli, eşi vefat etmişler, yaşlılara
düzenli maaşlar veriliyor, yoksulluk politikalar
çeşitlenmiş durumda
Kırsaldan hastane için Çorum'a gidiş için çok
yardım isteniyor, ilaç almada yardım çok
isteniliyor.
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
Kişi başı 286 TL aylık yardım alabilir, sosyal
güvenliği olsa dahi, 6 ayda bir değişiyor net
asgari ücretin 3'te biri
Kenar mahalleler -Nadık mahallesi, Kale
Mahallesi, Devane daha yoksul.
STK'lardan gıda yardımı oluyor.
Çorum Vakfı öğrencilere nakdi yardım yapıyor.
Belediyelerin gıda yardımı oluyor.
Devlet bana bakmakla mükellef diye
düşünülüyor, böyle bir aldı oluşmuş durumda
var siyasi baskı da bu sistemi destekliyor-kısır
döngü oluşuyor.
Kırsaldaki daha kanaatkar -her ilçede böyle değil
İŞKUR'a kaydediliyor ama İŞKUR farklı ilçeden iş
gösteriyor, toplum yararına programlara
gösteriliyor, sadece kayıt oluyor , ilçede
gösterilecek iş yok zaten, müracaat etmedikleri
için takibi yapılmıyor, İşe başlama desteği
veriliyor, İŞKUR mesaj atarak işleri haberdar
ediyor.
Verilen yardımlar çalışma bıraktıracak kadar çok
değil, 1 yılda 1000 lirayı geçmiyor genellikle,
daha çok zihniyet yapısını etkiliyor.
Kırsal Alana İlişkin Tespitler




Her ilçede tarım, hayvancılık, turizm gibi öne
çıkan sektörlerin belirlenerek yatırımların
yönlendirilmesi
Sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması
Kamu kurumları dışında çalışma şartlarının
kötü olması
Düzenli gelir kaynaklarının olmaması
Alaca-Simpaş holding yardım ofisi kurulmuş.
Özel işletmeler kurumsal sosyal sorumluluk
projeleri gerçekleştiriyor mu?
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
TOBB aracılığı ile gıda ve öğrencilere yönelik
yardımlar oluyor.
II. Bölüm
Yenilikçi Çözüm Önerileri
Başlık
1. Kırsalda
İstihdamın
Geliştirilmesi
Çözüm Önerileri
Tarım ve sanayi sektöründe ürün çeşitliğinin artırılması, katma
değeri yüksek ürün geliştirilmesi
Tarım ve hayvancılık desteklerinin artırılması
Tarım sektöründe işgücüne eğitim verilmesi
Kırsal kesimde arazi tahsisi gibi teşviklerin sunulması
İhtisas OSB'lerin kurulması
2. İşsizliğin
Azaltılması
3.Kadın İstihdamın
Artırılması
Özel sektörde ücretlerin iyileştirilmesi-ücret politikalarının
düzenlenmesi
Vergi ve sigorta primlerinin azaltılması-işverene sosyal sigorta
desteği
Üretim firmalarının kaynak sıkıntılarının giderilmesi-üretim
maliyetlerinin azaltılması
Özel sektörün istihdam alanlarını artırılması, girişimciliğin
desteklenmesi-işverenlere olan desteklerin artırılması-sanayi
sektörünün geliştirilmesi
İl ve ilçede öne çıkan sektörler ve bölgenin özelliklerine göre
eğitim kurumlarının yapılandırılması
Meslek liselerinin aktif hale getirilmesi
Meslek edindirme kursların ihtiyaçlara göre açılması ve kurs
bitikten sonra yönlendirmelerin yapılması
İşsizlerin bilinçlendirilmesi ve işe yönlendirilmesi
Aile işletmelerinin güçlendirilmesi
Demografik trendlere göre sanayi yatırımlarının yapılmasıkaymakamlıklar ve belediyelerin yönlendirmeleri yapmaları
Girişimcilik desteklerinin artırılması
Aracılık fiyatlarının düzenlenmesi
Yatırımların yerel potansiyele göre yapılması, her ilçede sektörel
işgücü ihtiyaçlarının belirlenmesi
Mültecilerin kayıt dışı çalışmasının önlenmesi
Kadınların eğitim seviyesinin artırılması-mesleki eğitim açısından
kalifiye firmaların kurslarına talep var
Evde yapılabilecek iş imkanlarının geliştirilmesi
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
4.Kayıt Dışı
İstihdamla
Mücadele Edilmesi
5. Yoksullukla
Mücadele Edilmesi
6. Mesleki Eğitimin
İyileştirilmesi
Kreşlerin açılması, yaygınlaştırılması ve ücretlerin düşük olması
için devlet tarafından destek verilmesi
Kız çocuklarının mesleki eğitime yönlendirilmesi
Eş ve toplumsal çevrenin olumsuz bakışının giderilmesi
Sektörlerdeki ücretlerdeki cinsiyet ayrımcılığın giderilmesiişverenin bilinçlendirilmesi
Primlerin devlet tarafından desteklenmesi
Denetimlerin daha etkin hale getirilmesi, denetçi sayısının
artırılması
Sigorta primlerinin bölgesel olarak il/ilçeye göre değişken olarak
belirlenmesi/ aynı zamanda esnaflar / küçük-büyük işletmeler
için bunun farklılaşması, işyeri büyüklüğü ya da çalışan
sayısına/üretimdeki katkısına göre primlerin farklılaşması
Asgari ücretin sektörel bazda belirlenmesi
İşaat sektöründe taşeronlaşma ile ilgili mevzuatta değişiklik
yapılması
Kayıt dışı çalışan işçiye cezai yaptırım uygulanması
Sigortalı çalışma konusunda bilgilendirme yapılması
Emekli ücretlerinin artırılması
İş ahlakının geliştirilmesi-yasalara uyulması, toplumsal farkındalık
oluşturulması
Sosyal yardımların kısa süreli olarak verilmesi ile çalışmanın
teşvik edilmesi
Sosyal yardım kriterlerinin daha iyi tanımlanması ve bölgesel
farklılıklar getirilmesi
Halkın yardımlar konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme
Mesleki yönlendirmelerin sektörel ihtiyaçlara göre tespit
edilmesi
Mesleki eğitim kurslarının çeşitlendirilmesi
Kız çocuklarının meslek liselerinin yönlendirilmesi
Kadın mesleği-erkek mesleği ayrımının kaldırılması
TYÇP'nın yararlanan kişilerin daha adil şekilde belirlenmesiyoksul kesime öncelik verilmesi
Bilgi ve becerilere göre mesleki yönlendirmelerin yapılması
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı