macaristan genel ekonomik durum ve dış ticaret özet bilgi
advertisement
MACARİSTAN GENEL EKONOMİK DURUM VE DIŞ TİCARET ÖZET BİLGİ 1. GİRİŞ Macaristan’daki firmaların % 99.9’u KOBİ niteliğinde firmalar olup, bu firmaların GSMH’ya katkıları % 48,9’dur. Ayrıca istihdamın 2/3’si ve ihracatın da % 36,8’i KOBİ’ler tarafından gerçekleştirilmektedir. Toplam firma sayısında geri kalan % 0.1’lik kesim ise sermayesinin tamamı ya da hisselerinin büyük çoğunluğu yabancı sermayeye ait büyük şirketlerden oluşmakta olup, bu firmaların GSMH’ya katkısı ise % 51,1 seviyesindedir. Avrupa Birliği’ne üye olan her ülkede gözlemlendiği üzere, Macaristan’ın dış ticaretinin büyük bir bölümü AB ülkeleri ile gerçekleşmektedir 1 Mayıs 2004 öncesinde toplam ihracatının % 70.7’si AB’ne yönelik olan ihracat ise 2005 yılında % 76.2’ye yükselmiştir. Bu yüzden AB ekonomisinde yaşanan her türlü gelişme de Macar dış ticaretini doğrudan etkilemektedir. Macaristan’ın hem ihracat hem de ithalatında “makine ve taşıt araçlarının” ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Nitekim, 2006 yılı sonu itibariyle, anılan ürün grubunun Macaristan’ın toplam ihracat ve ithalatı içindeki payı sırasıyla % 62 ve % 51 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, bir çok ulaşım ağları ve koridorlarının ülke sınırlarından geçtiği gözönüne alındığında, Macaristan’ın Avrupa içindeki lojistik önemi kaçınılmazdır. Macaristan, özellikle Bulgaristan ve Romanya’nın AB üyesi olduğu 2007 yılı başına kadar Türkiye açısından AB’ye Balkanlardan giriş kapısı konuma gelmiştir. Bir çok uluslararası firma için Macaristan’da üretimde bulunmak, dağıtım merkezi ya da lojistik üst kurmak, ürünlerini gerek Batı Avrupa’ya gerekse Balkanlardan Asya’ya karayolu ile ulaştırmada nakliye maliyetleri açısından avantaj sağlamaktadır. Avrupa Birliği ve ABD’nin bu ülkeye yaptıkları büyük yatırımlar Macaristan’ın Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine yönelim için seçilmiş bir merkez olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Bugün itibariyle Macar ekonomisi gerek kişi başına gelir, işgücü yeterliliği gibi alanlarda gösterdiği performans ile hala gelişmiş sanayi ülkelerinin oldukça gerisindedir. Özellikle yedi bölgeye ayrılmış olan ülkede sözkonusu bölgeler arasında da büyük gelişim farklılıkları bulunmaktadır. 2.1. Ülke Kimliği Ulusal adı Başkent Yönetim Şekli Yüzölçümü Nüfus: Erkek Kadın Nüfus yoğunluğu Bölgesel yapılanma Büyük kentler Dil Din Kişi başına GSYİH Para Birimi Üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar Haftalık çalışma saati Yerel Saat Tatil Günleri (2006) Uluslararası Telefon Kodu : Macaristan Cumhuriyeti : Budapeşte (nüfus 1.77 milyon) : Macaristan, 1989 yılından itibaren Parlamenter Demokrasi rejimi ile idare edilmektedir. : 93.036 km2 : 10 064 000 (1 Ocak 2006 itibariyle) : 4 784 579 : 5 292 002 : 108.3 km2/kişi : 19 vilayet ve bir başkent : Budapeşte (1 775 203) Debrecen (211 038) Miskolc (184 129) Szeged (168 276) Pécs (162 502) Győr (129 415) : Macarca (resmi dil, %97) : %70 Katolik, %25 Protestan, %3 Ortodoks, %0.5 Musevi, %1.5 diğer : 11,000 ABD Doları (2006) : Forint (HUF) (2006 yıllık ortalama kur) 1 EUR = 264,3 HUF : DTÖ, AB, IMF, Dünya Bankası, OECD, NATO, CEFTA, CEI, SECI : 40 saat Türkiye’den 1 saat geri 1 Ocak Yeni Yıl : 15 Mart Milli Bayram 1 Mayıs İşçi Bayramı 16 Mayıs Dini Bayram 20 Ağustos Devlet Bayramı 23 Ekim Cumhuriyet Bayramı 1 Kasım Azizler Günü 25-26 Aralık Noel : 00 36 1 2.2. Ekonomik Göstergeler 2004 20,429 100,8 149,8 5.2 2005 21,802 109,2 2006 23,562 112,2 173,7 180,6 4.2 3.9 54.4 4.2 3.3 9,980 5.5 5.1 10.116 2,251 -2.4 5 4.9 10,090 3.3 1.3 10.097 2,275 Sabit sermaye yatırımları (milyar HUF) 6.1 4,170 7.2 4,468 -6.1 9.5 3.3 11,140 6.5 5 10.076 2,302 7.5 İnşaat Makina ve ekipman 2,278 1,738 2,572 1,793 2,686 1,897 Bütçe Açığı/GSYİH (%) Cari İşlemler Açığı (Milyon Euro) Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (%) Toplam Dış Borç (milyar Euro) Orta ve Uzun Vadeli Kısa Vadeli Toplam Dış Borç Stoğu/GSYİH (%) -6.5 -6,916 8,4 57,1 38,2 7,4 -7.8 -6,091 6,9 68,3 45,9 9,9 -9.2 -5,197 5,8 83,9 55,4 10,2 69,3 76,9 94 9.09 8.25 5.17 4.93 7.45 6.9 3,633 44,779 18,1 47,232 15,8 6,099 50,121 11,9 51,581 9,2 4,874 58,416 16,5 58,833 14.1 92,011 101,700 84,534 GSYİH (milyon HUF) GSYİH (milyar ABD ) GSYİH-SAGP (milyar ABD Doları) GSYİH Büyüme Oranı (%) Tarım Sanayi Hizmet Kişi başına düşen ortalama gelir Tüketici Enflasyonu (%) Çekirdek Enflasyon (%) Nufus (milyon) İşgücü (Faal Nüfus) (bin kişi) İşsizlik oranı (%) Ticari faiz oranları (ortalama) 1 yıla kadar 1 yıl üstü Doğrudan Yab. Sermaye (Milyon Euro) İhracat (milyon Euro) İhracat artış oranı (%) İthalat(milyon Euro) İthalat artış oranı (%) Hacim (milyon Euro) Ülke toplamı içinde Türkiye’nin payı (%) İhracat 0,80 1,49 4,647 1,57 2 İthalat 0,60 Ortalama Dolar Kuru Ortalama Euro Kuru 0,63 202,6 251,7 0,58 199,7 248,0 210,5 264,3 Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi, Ekonomi Bakanlığı, Macar Merkez Bankası 3. GENEL EKONOMİK DURUM VE TİCARİ İLİŞKİLER 3.1. Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret Avrupa Birliği’ne üye olan her ülkede gözlemlendiği üzere, Macaristan’ın da dış ticaretinin büyük bir bölümü AB ülkeleri ile gerçekleşmektedir. 1 Mayıs 2004’den önce Macaristan ithalatının % 62.2’sini AB’den yaparken yeni üyelerin katılımıyla bu oran 2005 yılında % 67.7’ye çıkmıştır. Benzer şekilde, yine 1 Mayıs 2004 öncesinde toplam ihracatının % 70.7’si AB’ne yönelik yapılırken, bu oran 2005 yılında % 76.2’ye yükselmiştir. 2006 yılında da, benzer trendin devam etmekte olduğu görülmektedir. Nitekim, bu dönemde AB-25’in toplam Macaristan ihracatı ve ithalatı içindeki payları sırasıyla % 75 ve % 68 olarak gerçekleşmiştir. Tablo-1: Macaristan Dış Ticaretinde İlk 20 Ülke 2005 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Almanya Avusturya Rusya İtalya Fransa Polonya Hollanda İngiltere Çek Cum. ÇHC Slovakya Romanya İspanya ABD Belçika Japonya Ukrayna İsveç G. Kore İhracat (Milyon $) 18,734 3,482 1,171 3,434 3,187 2,021 2,406 3,162 1,900 402 1,766 2,335 1,998 1,896 1,326 361 821 837 127 İthalat (Milyon $) 18,211 4,342 4,868 3,209 3,262 2,500 2,868 1,640 1,891 3,588 1,491 1,111 917 1,111 1,467 2,249 539 745 1,202 2006 İhracat (Milyon $) 21,615 3,555 1,999 4,011 3,409 2,946 2,209 3,283 2,526 762 2,832 2,295 2,431 2,025 1,429 381 1,304 804 203 İthalat (Milyon $) 20,809 4,720 6,179 3,475 3,588 3,235 3,258 1,757 2,228 3,857 2,077 1,717 1,053 1,293 1,596 2,209 836 1,037 1,415 3 20 Türkiye Liste Toplamı Genel Toplam 927 56,853 62,272 418 62,691 65,920 1,152 47,535 73,341 438 52,142 75,739 25.000 20.000 Almanya; 21.615 Grafik.1. 2006 Yılı Macaristan’nın İhracat Yaptığı İlk 20 Ülke Dağılımı G. Kore; 203 Japonya; 381 ÇHC; 762 İsveç; 804 Türkiye; 1.152 Ukrayna; 1.304 Belçika; 1.429 Rusya; 1.999 ABD; 2.025 Hollanda; 2.209 Romanya; 2.295 İspanya; 2.431 Çek Cum.; 2.526 Slovakya; 2.832 Polonya; 2.946 İngiltere; 3.283 Fransa; 3.409 5.000 Avusturya; 3.555 10.000 İtalya; 4.011 15.000 0 Grafik.2. 2006 Yılı Macaristan’nın İthalat Yaptığı İlk 20 Ülke Dağılımı 4 20.000 Almanya; 20.809 25.000 Türkiye; 438 Ukrayna; 836 İsveç; 1.037 İspanya; 1.053 ABD; 1.293 G. Kore; 1.415 Belçika; 1.596 Romanya; 1.717 İngiltere; 1.757 Slovakya; 2.077 Japonya; 2.209 Çek Cum.; 2.228 Polonya; 3.235 Hollanda; 3.258 İtalya; 3.475 Fransa; 3.588 ÇHC; 3.857 5.000 Avusturya; 4.720 10.000 Rusya; 6.179 15.000 0 Tablo-1’den de görüleceği üzere. Macaristan’ın en fazla ihracat ve ithalat yaptığı ülke Almanya olmuştur. Dış ticaret hacmi açısından bakıldığında diğer önemli ülkeler ise sırasıyla; Avusturya. Rusya Federasyonu. İtalya. Fransa. Polonya. Hollanda ve İngiltere olmuştur. Ayrıca. yine Tablo-21’den anlaşılacağı üzere. Macaristan’ın ÇHC. Japonya. G. Kore gibi Uzakdoğu ülkelerine ve buna ilave olarak Rusya gibi doğalgaz aldığı ülkelere karşı dış ticaret açığı verdiği görülmektedir. 3.2. Dış Ticaretin Sektörel Dağılımı Tablo-2’den da görüleceği üzere. Macaristan’ın hem ihracat hem de ithalatında “makine ve taşıt araçlarının” ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Nitekim. 2006 yılı sonu itibariyle. anılan ürün grubunun Macaristan’ın toplam ihracat ve ithalatı içindeki payı sırasıyla % 62 ve % 51 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca. bu ürün gruplarında Macaristan’ın “net-ihracatçı ülke“ olduğu görülmektedir. Bu ürün grubunda yapılan ihracat ve ithalatta.. Bu iki ana ürün grubunun dışında kalan diğer sanayi ürünlerinde de. ihracat açısından “kimyasalların” (organik ve inorganik kimyasallar. plastik ve mamulleri. kauçuk ve mamulleri ve diğer kimyasal ürünler) ön plana çıktığı görülmektedir. 5 . Bunun dışında. demir ve demir dışı metaller. tıbbi cihazlar ve eczacılık ürünleri ve profesyonel. bilimsel ve kontrol cihazlarının ihracat içinde önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Öte yandan. Macaristan’ın ithalatında petrol ve enerji ithalatının da önemli bir konuma sahip olduğu ve bu iki ürün grubunun toplam ithalat içindeki payının % 11 seviyesinde olduğu görülmektedir. Tarımsal ürünler açısından bakıldığında ise. son yıllarda ithalatın artış eğiliminde olduğu. ancak buna rağmen 2006 yılı sonu itibariyle Macaristan’ın tarımsal ürünlerde “net ihracatçı” olmaya devam ettiği anlaşılmaktadır. Tablo-2. Ürün Grupları İtibariyle Macaristan Dış Ticareti (Milyon Dolar) 2005 İhracat Gıda. İçecekler ve Tütün Et ve Et ürünleri Meyve ve Sebze Hububat Hammaddeler Yağlı Tohum ve Meyveler Maden Cevherleri Petrol ve Elektrik Enerjisi Petrol ve Petrol Ürünleri Doğalgaz Elektrik Sanayi Ürünleri Organik Kimyasallar İnorganik Kimyasallar Tıbbı Cihazlar ve Eczacılık Ürünleri Plastik ve Mamulleri Kauçuk ve Mamuller Kimyasal Ürünler Kağıt ve Kağıt Ürünleri Tekstil Ürünleri 3.592 834 673 699 1.236 273 413 1.698 1.462 53 164 17.215 1.043 237 1.450 1.474 696 180 716 667 2006 İthalat İhracat 2.688 4.045 328 809 482 730 232 895 1.181 1.403 42 237 209 547 6.705 1.852 3.477 1.465 2.529 57 467 282 21.670 20.245 776 1.297 225 290 1.751 1.903 1.657 1.876 665 773 728 188 1.084 805 1.244 682 İthalat 3.029 311 505 244 1.297 61 322 8.422 4.089 3.402 709 24.769 952 255 2.148 1.911 706 718 1.154 1.232 6 Demir-Çelik Demir-dışı Metaller Metal İşleme Mobilyalar Hazırgiyim Ayakkabı Profes.. Bilimsel ve Kont.Cih. Makine ve Taşıt Araçları Güç Üreten Mak.ve Aks. Genel Sanayi Mak.ve Aks. Ofis ve Otom.Bilgi İşl.Mak. Haberleşme Cihaz ve Aks. Elektrikli Mak.ve Aksamları Taşıt Araçları TOPLAM 858 768 1.435 946 1.327 304 1.210 38.549 7.129 2.507 5.614 11.080 6.938 5.281 62.272 1.591 1.084 2.251 555 885 288 1.386 33.677 4.740 3.113 2.907 4.791 10.916 5.134 65.920 1.099 990 1.768 990 1.117 363 1.778 45.796 8.148 3.409 4.753 12.543 8.229 7.172 73.341 2.129 1.713 2.613 576 898 328 1.367 38.223 5.143 3.664 3.453 5.778 11.757 6.099 75.739 * Paylar 2006 yılı rakamlarına göre hesaplanmıştır. (Kaynak: Macaristan İstatistik Ofisi) Grafik.3. 2006 Yılı Macaristan’nın İhraç Ettiği Ürün Gruplarının Dağılımı Gıda. İçecekler ve Tütün 4.045 6% Makine ve Taşıt Araçları 45.796 61% Hammaddeler 1.403 2% Petrol ve Elektrik Enerjisi 1.852 3% Sanayi Ürünleri 20.245 28% Grafik.4. 2006 Yılı Macaristan’nın İthal Ettiği Ürün Gruplarının Dağılımı 7 Gıda. İçecekler ve Tütün Hammaddeler 3.029 1.297 4% 2% Makine ve Taşıt Araçları 38.223 50% Petrol ve Elektrik Enerjisi 8.422 11% Sanayi Ürünleri 24.769 33% 4. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER Tablo-3: Macaristan’daki Belli Başlı Türk Yatırımları FİRMA ADI Çelebi Holding Türkiye Halk Bankası Küresel Rulman San. ve Tic. Ltd. Şti. Aunde Teknik A.S. TTL Taşımacılık ve Tic. Ltd. Şti. Polilas A.S. Haytek Konfeksiyon Unip Ltd. Ege Seramik SEKTÖR Budapeşte Ferighy yer hizmetleri Volksbank’ın hisselerinin yaklaşık % 5’lik kısmı Rulman üretim fabrikası Araba koltuk kılıfı imalatı Lojistik merkezi Lastik. kauçukRubbers Tarjan’da konfeksiyon fabrikası Oroszlany’da lojistik merkezi Seramik ticareti 4.1. Türkiye ile Dış Ticaret Durumu Tablo-4: Türkiye-Macaristan İkili Ticari İlişkileri (Milyon dolar) 8 İhracat* 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 77.1 111.9 113.5 181 244.5 219.3 350.5 417.9 438.2 Değ. (%) 12.6 45.1 1.4 59.5 35.1 -10.3 59.8 19.2 4.8 İthalat* 99.1 78.4 189.9 146.9 260.9 290.2 506.3 926.5 1.151.6 Değ. (%) 19.7 -20.9 142.2 -22.6 77.6 11.2 74.5 83.0 24.3 Hacim 176.2 190.3 303.4 327.9 505.4 509.4 856.8 1.344.4 1.589.7 Denge -22 33.5 -76.4 34.1 -16.4 -70.9 -155.8 -508.6 -713.4 (Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi) * Türkiye’nin Macaristan’a ihracaıt ve Macaristan’dan ithalatı. Türkiye ile Macaristan arasında son 10 yıllık dönemde İkili ticari ilişkilerde görülen artışın 2006 yılında da devam ettiği anlaşılmaktadır. Nitekim. 2005 yılında 1.3 milyar dolar olan ikili ticaret hacmi. 2006 yılı sonu itibariyle % 18 oranında artmış ve 1.6 milyar dolara yaklaşmıştır. İhracatımız açısından bakıldığında da. Macaristan’a yönelik ihracatımızın 2006 yılında bir önceki yıla göre % 5 oranında artarak 438 milyon dolar seviyesine çıktığı görülmektedir. Öte yandan. 2005 yılı sonunda 926 milyon dolar olan ithalatımız ise 2006 yılında bir önceki yıla göre % 24 oranında artarak 1.2 milyar dolara yaklaşmıştır. Bu gelişmeler sonucunda. 2005 yılında 508 milyon dolar olan dış ticaret açığı ise 2006 yılı sonunda 713 milyon dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar sonucunda. 2006 yılı sonu itibariyle. Türkiye toplam dış ticaret hacmi açısından Macaristan’ın en büyük 20. ticaret ortağı olurken. toplam ihracatı ve ithalatı içindeki payı ise sırasıyla % 1.57 ve % 0.58 olarak gerçekleşmiştir. 4.2 Ürün Grupları İtibariye Macaristan ile Dış Ticaretimiz 4.2.1 İhracatımızın Sektörel Yapısı Türkiye’nin Macaristan’a yönelik ihracatının sektörel yapısına bakıldığında. 87. fasılda yer alan “otomotiv ana ve yan sanayi” ürünleri ihracatının % 17.6’lık payla ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bununla birlikte. anılan ürün grubunun ihracatı 2006 yılında bir önceki yıla göre % 18 oranında gerilemiş ve 77 milyon dolar olmuştur. 9 Macaristan’a yönelik ihracatımızda ön plana çıkan bir diğer ürün grubu ise 85. fasılda yer alan “elektrik-elektronik mamulleri” olmuştur. Bu ürün grubunun ihracatı. 2006 yılında bir önceki yıla göre % 17 oranında artmış. ve 70 milyon dolar olmuştur. Macaristan’a yönelik ihracatımızda önemli bir yere sahip olan ve payını hergeçen yıl artıran ürün gruplarından birisi de “tekstil sektörü” dür. Nitekim. söz konusu sektörün toplam ihracatı 2006 yılında bir önceki yıla göre % 5 oranında artmış ve 58 milyon dolar olurken. toplam ihracat içindeki payı ise % 13 olarak gerçekleşmiştir.. Macaristan’a ihracatımızda bir diğer önemli ürün grubu ise. 84. fasılda yer alan “makine ve aksamları” olmuştur. 2006 yılında bu fasıldan yapılan ihracat bir önceki yıla göre % 28 oranında artarak 41 milyon dolara yaklaşmış olup. toplam ihracatımız içindeki payı ise % 9.6 olarak gerçekleşmiştir.. Ülkemizin 2006 yılında 01-24. fasıllar arasında yer alan “tarımsal ürünler”de Macaristan’a yaptığı ihracat ise. bir önceki yıla göre % 5 seviyesinde artarak 34 milyon dolara yükselmiştir.. 2006 yılı ihracatında görülen düşüşe rağmen. toplam ihracatımız içinde önemli bir yere sahip olan bir diğer ürün grubu ise “kimyasallar” olmuştur. Plastik ve mamulleri ile bilikte değerlendirildiğinde. anılan sektörün ihracatı 2006 yılında 2005 yılna göre % 11 oranında düşmüş ve 27 milyon dolar olmuştur.. Ülkemizin hem genel hem de Macaristan’a yönelik ihracatında önemli bir konuma sahip olan bir diğer ürün grubu “demir-çelik” sektörünün ihracatında ise bir önceki yıla göre % 38’lik bir artış görülmüş. ve söz konusu sektör ihracatı 31 milyon doları aşmıştır. Macaristan’a yönelik ihracatımızda son yıllarda ön plana çıkan bir diğer ürün grubu olan “demir-dışı metaller” sektörünün 2006 yılı ihracatı ise bir önceki yıla göre % 25 oranında artmış ve yaklaşık 29 milyon dolar olmuştur Tablo-5. Türkiye’nin Macaristan’a İhracatın Sektörel Yapısı Ürün Grupları Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler Meyve-Sebze.Hububat ve Bakliyat Ürünleri Hayvansal ve Bitkisel Yağlar Hazır Gıda Ürünleri. İçecekler ve Tütün Mineral Ürünler Kimyasal Ürünler 2005 (1000 $) 928 24.715 412 6.459 2.151 8.753 2006 (1000 $) Pay.(%) 928 0.2 24.795 5.7 124 0.0 8.327 1.9 3.795 0.9 6.904 1.6 10 Plastik ve Kauçuk Mamulleri Kağıt ve Mamulleri Tekstil Hazırgiyim Ayakkabı ve Diğer Aksesuarlar Taş, Çimento, Seramik, Cam Mamulleri Değerli Taşlar ve Mücevherat Demir-Çelik ve Mamuller Demir Dışı Metaller Makine ve Aksamları Elektrik-Elektronik Taşıt Araçları ve Yan Sanayi Çeşitli Sanayii Ürünleri (94-96) Diğer TOPLAM 21.058 1.700 55.341 28.224 3.377 11.048 8.670 22.867 23.104 31.772 60.040 93.094 9.772 12.888 417.904 19.556 3.353 58.005 25.393 3.312 13.436 4.812 31.441 28.968 40.693 70.325 76.846 11.918 16.355 438.164 4.5 0.8 13.2 5.8 0.8 3.1 1.1 7.2 6.6 9.3 16.0 17.5 2.7 3.7 100.0 (Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi) Grafik.5. 2006 Yılı Türkiye’nin Macaristan’a İhraç ettiği Ürünlerin Dağılımı Plastik,Kauçuk 19.556 5% Diğer; 56.909 13% Taşıt Araç.veYan San. 76.846 18% Meyve,Sebze. Hububat, Bakliyat 24.795; 6% Hazırgiyim ; 25.393; 6% Demir Dışı Metaller ; 28.968; 7% Demir-Çelik 31.441; 7% Elektrik-Elektronik 70.325 16% Tekstil 58.005 13% Makine ve Aksamları ; 40.693; 9% .. 4.2.2. İthalatımızın Sektörel Yapısı 11 Macaristan’dan yapılan ithalatın ürün grupları itibariyle dağılımına bakıldığında ise. ithalatın çok büyük oranda 84. 85 ve 87. fasıllarda yer alan yer alan “makine. elektrik-elektronik ve taşıt araçları”ndan oluştuğu görülmektedir. Nitekim. bu 3 fasılın toplam ithalat içindeki payı 2006 yılında % 78 olarak gerçekleşmiştir Öte yandan. Macaristan’dan yapılan toplam ithalatın yaklaşık % 15’lik kısmı ise plastik ürünleri ile birlikte düşünüldüğünde “kimyasallar” ürün grubunda gerçekleşmekte olup. 2006 yılında bu sektörden yaptığımız ithalat bir önceki yıla göre % 14 oranında azalarak 168 milyon dolar olmuştur. Macaristan’dan yaptığımız “tarımsal ürün” ithalatının ise. 2006 yılında bir önceki yıla göre % 46 oranında azalarak 23 milyon dolara gerilediği görülmektedir. Bu düşüşün en önemli nedeni ise. ayçiçeği tohumu ve yağı ithalatında görülen büyük oranlı azalma olmuştur. Nitekim bu ürün ithalatı 2005 yılında 15 milyon dolar iken. 2006 yılında nerdeyse sıfır seviyesine gerilemiştir. Tablo-6 : Macaristan’dan Yapılan İthalatın Sektörel Yapısı (ABD Doları) Ürün Grupları Tarımsal Ürünler Mineral Ürünler Kimyasal Ürünler Plastik ve Kauçuk Mamulleri Kağıt ve Mamulleri Tekstil ve Hazırgiyim Taş.Çimento.Seramik ve Cam Mam. Demir-Çelik ve Mamuller Makine ve Aksamları Elektrik-Elektronik Taşıt Araçları ve Yan Sanayii Diğer TOPLAM 2005 (1000 $) 42.698 4.130 43.931 151.675 7.754 3.605 10.841 20.892 138.881 386.743 99.514 15.853 926.515 2006 (1000 $) 23.183 5.556 45.023 123.770 12.209 6.005 7.239 8.521 300.434 484.823 113.493 21.318 1.151.573 Pay.(%) 2.0 0.5 3.9 10.7 1.1 0.5 0.6 0.7 26.1 42.1 9.9 1.9 100.0 (Kaynak Macaristan İstatistik Ofisi) Grafik.6. 2006 Yılı Türkiye’nin Macaristan’dan İthal ettiği Ürünlerin Dağılımı 12 Diğer 48.639 Tarımsal Ürünler; 4% Kağıt ve Mamulleri 23.183 12.209 2% Kimyasal Ürünler ; 1% 45.023 4% Taşıt Araç.ve Yan Sanayii 113.493; 10% Elektrik-Elektronik 484.823 42% Plastik ve Kauçuk 123.770 11% Makine ve Aksam 300.434 26% Macaristan’daki Belli Başlı Ekonomik ve Ticari Kuruluşlar o Macaristan Ekonomi ve Ulaştırma Bakanlığı (www.gkm.gov.hu) o Macaristan Maliye Bakanlığı (www.pm.gov.hu/web/home.nsf/frames/english ) o Macaristan Gümrük Ofisi (http://vam.gov.hu/mainMenu.do?modulId=11) o Macaristan Yatırım ve Ticareti Geliştirme Ajansı (www.itdh.hu) o Gümrük Vergilerine İliskin Bilgi (www.vaminfo.hu) o Macaristan Sanayi ve Ticaret Odası (www.mkik.hu) o Budapeşte Sanayi ve Ticaret Odası (www.bkik.hu) o Ulusal Kalkınma Ofisi (www.nfh.hu) o Macaristan İstatistik Ofisi (www.ksh.hu) o Macar Merkez Bankası (www.mnb.hu) 13 Ülkede Yerleşik Türk Dernek/Oda/Birlikler Macaristan’da yerleşik işadamlarımız tarafından iki organizasyon oluşturulmuştur; 1997 yılında kurulan ve başkanlığını Osman Şahbaz’ın (Tempo Uno Kft.-) yaptığı Türk-Macar İşadamları Derneği 2000 yılında kurulmuş olan ve başkanlığını Suat Karakuş’un (Ege Seramik Ltd.) yaptığı Türk-Macar Sanayi ve Ticaret Odası. Bunun yanısıra. 2007 yılı içinde başkanlığını Hakan Garip Yıldız yaptığı “Aktif İşadamları Derneği”de kuruluş işlemlerini tamamlamıştır. EK-1: MACARİSTAN`DAKİ EN BÜYÜK 20 FİRMA ÜNVAN 1 MOL Magyar Olaj- és Gázipari Rt. 2 Audi Hungária Motor Kft. 3 Flextronics International Kft. SEKTÖR Yakıt ve gaz endüstirisi Otomobil üretimi Elektronik 4 Matáv Rt. Telekomünükasyon 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Philips Magyarország Kft. Magyar Villamos Művek Rt. (MVM) Co-op Hungary Rt. GE Hungary Rt. Panrusgáz Magyar-Orosz Gázipari Rt. IBM Storage Products Kft. E.ON Hungária Rt. Tesco-Globál Áruházak Rt. Metro Holding Magyarország Kft. Westel Mobil Távközlési Rt. Magyar Államvasutak Rt. (MÁV) Vegyépszer Rt. 17 Budapesti Elektromos Művek Rt. (Elmű) Electronik. telekomünükasyon Elektrik Gıda ticareti Üretim sanayi Enerji ticareti Elektronik. bilgisayar aksamı Enerji sanayi Parekende Ticaret Mobil telekomünükasyon Demiryolu taşımacılığı İnşaat Elektrik sağlayıcısı 14 18 Pannon GSM Távközlési Rt. Mobil telekomünükasyon 19 Dunaferr Dunai Vasmű Rt. 20 Magyar Suzuki Rt. Metal sanayi. ticaret Otomobil üretimi Kaynak: Budapest Business Journal 2008 Yılı Macaristan’da düzenlenecek olan Fuarlar : Exhibition / Fair CARAT International Trade Exhibition Jewellery, Gems and Watches Feb. 28 – Mar. 2 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair Intergarden 2008 Mar. 7-9 Pécs Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht. Exhibition / Fair Vinfood 2008 Viniculture, Food and Gastronomy Trade Fair Apr. 1-2 Pécs Pécsi Rendezvényszervező Kht. Exhibition / Fair CONSTRUMA International Trade Exhibition for Building Industry Apr. 9-13 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair DECORSTONE International Trade Exhibition for Marble, Stone and Granite Industry 15 Apr. 9-13 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair XII. HAJDÚÉP 2008 Trade Fair for Construction and Home Furnishing Apr. 18-20 Debrecen Organiser V-Trade Kiállítások Kft. Exhibition / Fair VII. DEGÉP Construction Engineering Trade Fair Apr. 18-20 Debrecen Organiser V-Trade Kiállítások Kft. Exhibition / Fair VII. NYILÉP Door, Window, Shading Installations Trade Fair Apr. 18-20 Debrecen Organiser V-Trade Kiállítások Kft. Exhibition / Fair ROOM for LIVING Trade Fair Apr. 25-27 Tatabánya Organiser Sportmix Kft. Exhibition / Fair INDUSTRIAInternational Industry Trade Fair May 27-30 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair ElectroSalon Int. Trade Fair for Electronics, Electrical Technology and Automation May 27-30 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair CHEMEXPO International Chemical and Plastic Industry Exhibition May 27-30 Budapest Organiser Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair Pécs EXPO 28th General Trade Fair June. 5-8 Pécs Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht. 16 Exhibition / Fair PÉCS INFO 13. IT Trade Fair June. 5-8 Pécs Organiser Pécsi Rendezvényszervező Kht. Exhibition / Fair OUTLET Fair 2008 June. 5-8 Pécs Pécsi Rendezvényszervező Kht. Exhibition / Fair XVIII. GYŐR GENERAL FAIR June. 5-8 Győr Győri Vásár Kft. Exhibition / Fair ROOM for LIVING Construction Trade Fair June. 5-8 Győr Győri Vásár Kft. Exhibition / Fair IV. Zemplén Expo General Fair of Consumer Goods and Services June. 6-8 Szerencs Novico Bt. Exhibition / Fair VÉRTES EXPO General Exhibition and Fair Aug. 28-31 Tatabánya Sportmix Kft. Exhibition / Fair BNV BUDAPEST INTERNATIONAL FAIR Sep. 10-14 Budapest Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair SPA & WELLNESS Health Tourism Trade Show, Conference and Exhibition Nov. 6-9 Budapest Hungexpo ZRt. Exhibition / Fair IFE Foodapest International Food, Drink and Hospitality Exhibition Nov. 18-21 Budapest Hungexpo ZRt. 17 Exhibition / Fair FOODATECH International Trade Fair for Food Technology and Packaging Nov. 18-21 Budapest Hungexpo ZRt. KAYNAKÇA 1- Macaristan Ekonomi ve Ulaştırma Bakanlığı’nın internet sayfası. çeşitli yayınları ve yazışmalar 2- Macaristan Merkez Bankası’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları 3- Macaristan Tarım Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları 4- Macaristan Çalışma Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları 5- Macaristan Maliye Bakanlığı’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları 6- Ulusal Alanlar ve Bölgesel Gelişim Otoritesi’nın internet sayfası ve çeşitli yayınları 7- Macarisan Gümrük ve Finans Muhafaza Birimi’nin internet sayfası. çeşitli yayınları ve yazışmalar 8- Macaristan Yatırımları ve Ticaret Geliştirme Ajansı’nın (ITDH) internet sayfası. çeşitli yayınları ve yazışmalar 9- Macaristan Başbakanlık Ofisi’nin internet sayfası ve çeşitli yayınları 18 10- Macaristan Ulusal Kalkınma Ofisi 11- Macaristan İstatistik Ofisi 12- Macaristan Dışişleri Bakanlığı internet sayfası. çeşitli yayınları ve yazışmalar 13- Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü- GKI 14- Ernst and Young Danışmanlık Firması 15- KPMG Danışmanlık Firması 16- GfK Hungaria Danışmanlık Firması 17- BBJ-Budapest Business Journal 18- Budapest Sun 19- Hungary Around C’lock 19
