GRUP: 3240

GRUP: 3240
AYAKKABI SANAYİ
Tabiî ve sun’i Deri, Kösele, Lastik, Plastik ve Tekstil mamûllerinden biri veya bir kaçının
bileşimi ile yapılan ve ayağa giyilen mamûl çeşitlerine ayakkabı denir.
Ayakkabılar:
- Dikme,
- Yapıştırma,
- Vulkanizasyon,
- Enjeksiyon,
- veya bunların kombinasyonu ile imâl edilir.
Dikişli ve Yapıştırma Tip Ayakkabılar:
1- Saya Kesimi:
Deri ve astar, özel kalıplara göre kesilir.
- El işçiliği:
1 işçi 8 saatte 60 çift/saya ve astar keser.
- 1 işçi 1 pres 8 saatte 180 çift/saya ve astar keser (özellik arzeden preslerde kronometraj
yapılacaktır.)
2- Saya Dikimi (Hazırlanması Dahil):
3 işçi (1 usta, 1 kalfa, 1 çırak) 1 saya dikiş makinası 8 saatte 40 çift/saya diker.
3- Alt taban ve İç taban Kesimi (topuk köselesi, fort-bombe kesimi dahil):
1 işçi 1 pres 8 saatte 200 çift keser.
4- Fort-Bombe Hazırlanması ve Sayaya Konulması:
Kapasiteye müessir değildir.
5- Kalıba Taban Konması:
Kapasiteye müessir değildir.
6- Saya’nın Kalıba Monte Edilmesi:
1 işçi 8 saatte 20 çift/saya monte eder.
(Monte makinası kullanıldığı taktirde makinanın kapasitesi eksper tarafından hesaplanacaktır.)
7- Monte Edilmiş Sayaya Alt Taban Konulması İçin Gerekli İşlemler:
Traşlama, tırpanlama, doldurma, vardolalı ayakkabılar için vardola çevrilmesi.
8- Alt Taban’ın Hazırlanması:
Traşlama, tırpanlama, zımparalama, haralama, (dikiş olduğu) açma, (kadın ayakkabısı imalinde
haralama açma ameliyesi yoktur.)
9- Monte Edilmiş Ayakkabı Altının ve Alt Taban’ın İlaçlanması:
1
10- Yapıştırma İşlemi:
1 işçi 8 saatte 100 çift/yapıştırma işlemi yapar. (Makina ile yapıldığı taktirde eksper tarafından
tayin edilir.)
11-
Dikişli Tip Erkek Ayakkabılarında (Fora Dikişli):
a) Dikiş oluğunun dikişe hazırlanması,
b) Kalıptan çıkarılması,
c) Fora dikişinin yapılması.
(Kapasite hesaplanmasında fora dikişi makinasının kapasitesi nazara alınacaktır.)
d) Kalıplama ve dikiş oluğunun ilaçlanarak kapatılması,
e) Ayakkabı vardolalı ise harlama kapatılmadan kazuma dikişinin yapılması.
Kıstaslar:
- 7. 8. ve 9. proseslerde, harama açma ve vardola çevirme harici 1 işçi 8 saatte 100
çift/ayakkabı çalışır.
- Harama açma:
1 işçi 8 saatte 100 çift
1 işçi 1 harama açma makinası 8 saatte 500 çift harama açar.
- Vardola çevrilmesi:
Kapasiteye müessir değildir.
- Kazuma dikişi:
1 işçi 1 makinası 8 saatte 400 çift kazuma dikişi yapar.
Ökçe Hazırlanması ve Ayakkabıya Monte Edilmesi (Kadın Ayakkabılarında):
Ökçenin deri veya kösele ile kaplanması,
1 işçi 8 saatte 200 çift ökçe kaplar.
- Kadın ayakkabılarında ökçenin monte edilmesi (yağıştırma ve çivileme ameliyesi dahil),
1 işçi 8 saatte 100 çift ökçe koyar. Ökçe makinası ile monte edildiği taktirde makina kapasitesi
nazara alınacaktır.
12-
-
13- Finisaj:
Ayakkabının frezelenmesi, boyanması, cilalanması, parlatılması ve diğer temizlik işlemleri ile
aksesuar takılması.
Banko tipi frezelerde:
1 usta, 1 kalfa, 1 çırak 8 saatte:
Altı kösele ayakkabılarda: 300 çift erkek veya
400 çift kadın veya
500 çift çocuk ayakkabısı frezelenir.
Banko tipi olmayan freze makinalarında, makina kapasiteleri kronometraj ile tespit edilir.
Kauçuk veya neopren esaslı sun’i köselelerde bu miktarlar iki misli alınır (frezelemenin dışında
kalan finisaj işlemleri kapasite hesabında nazara alınmaz).
Yalnız Fora Dikişli Kazuma Dikişi veya Freze İşleri Yapan Tesislerde Kapasite Hesabı:
a) Fora Dikişi:
1 işçi 8 saatte altı kösele 500 çift/diker.
2
b) Kazuma Dikişi:
1 altı kösele 400 çift/ diker.
c) Freze İşlemi (Banko Tipi Freze Tezgahında):
3 işçi (1 usta, 1 kalfa, 1 çırak) 8 saatte altı kösele 300 çift erkek ayakkabısı veya 400 çift kadın
ayakkabısı veya 500 çift çocuk ayakkabısı frezeler.
Neopren ve kauçuk esaslı sun’i kösele ve kösele dışında kalanların freze işlemi yukarıdaki
miktarların iki misli kabul edilir. Banko tipinin dışında kalan freze makinalarında kapasite
kronometraj usulü ile eksper tarafından tayin ve tespit edilir. İhtiyaç maddeleri banko tipi freze
tezgahlarında tespit edildiği şekilde kabul edilmiştir.
Tamamen El İşçiliği İle Ayakkabı İmal Eden Tesislerde Kapasite Tespiti:
Kapasite: Bir önceki yıl üretimi kapasite olarak kabul edilecektir. Diğer taraftan ekspertizin
yapıldığı yılın başında, ekspertizin yapıldığı tarihe kadar olan imalatı da tespit edilecek ve 1 yıla
iblağ edilecektir. Bu miktar bir yıl önceki imalat miktarlarından fazla ise bu miktar kapasite olarak
alınacaktır.
Bant usulü çıkan tesislerde kapasite hesabı:
Tek tip seri imalat yapan, bant usulü ile çalışan firmalarda 1 saatlik zaman periyodu içinde
bitirilen ayakkabı miktarı nazara alınarak kapasite tespit edilecektir.
Açıklamalar:
Ham ve yardımcı madde miktarları, malzemelerin imalata uygun vasıfta olduğu görüşünden
hareket edilerek tespit edilmiştir.
Ham ve Yardımcı Maddeler:
Kadın Erkek Garson- Filet Köstane patik Bebe
1)Alt taban
a) Kösele
gr.
600
1000
veya krespol
gr.
400
1000
2
b) Sun?i kösele
m
0,007 0,10
(*)
c) Hazır alt taban
çift
çift
2) İç taban (kösele fort-bombe, vardola, ökçe dahil)
a) Sun’i maddelerden taban
m2 0,05
0,08
b) Kösele Taban
gr.
300
625
c) (Fort Bombe, vardola hariç
gr.
150
225
olursa) ökçe
3)Yüzlük Deri (**)
Ayakkabı
dm2 20(***)
25
2
Çizme
dm
100
90
2
Fotin-rok-bot
dm
40
45
4)Astarlık deri
a)Tümü deriden (mostra dahil)
dm2
26
32
b)Yarı bez- yarı deri
750
600
0,08
çift
400
400
0,05
çift
-
0,06
200
0,04
200
-
100
100
-
19
55
32
12
40
28
7
-
25
18
3
Astarlık için
- Deri
dm2
20
25
2
- Bez
m
0,08 0,010
5) Saya dikişi ipliği
gr.
3
4
6) For a dikişi ipliği (keten)
gr.
4
6
(makinası olanlar için)
7) Kazuma dikişi ipliği (keten)
gr.
10
(makinası olanlar için)
8) Saya ağız şeridi
mt.
1,2
1,5
9) Emdirilmiş veya sıvanmış
m2 1,10
0,10
bombelik veya fortluklar.
- Özel çelik bombeler (ağır sanayi
ayakkabıları için)
10) Çeşitli çiviler
gr
60
60
11) Makina monte çivisi (çivili
monte makinası olan tesisler için
gr.
30
30
ilave olarak verilecek) (Çeşitli
çivilerden düşürülecek)
12) Tahta çivi (kullananlar için) (Bu
çivi miktarı el çivisi miktarından
gr.
6
6
tenzil edilecek)
13) Yan monta teli (telli yan monte
gr.
9
9
makinası olan tesisler için)
14) Burgulu prinç tel (çivili ökçe
gr.
40
bağlama makinası olan tesisler için)
15) Bel için çelik
adet
2
2
16) Yapıştırıcı
gr.
150
200
17) Termoplastik yapıştırıcı (monte
makinası olan tesisler için ilave
olarak verilir) (bu taktirde sıra
gr.
50
50
16’da yazılı yapıştırıcıdan tenzil
edilir)
18) Ökçe lastiği
adet
2
2
19) Taban süngeri
m
0,01
0,01
20) Çeşitli finisaj boyaları (alt ve üst
gr.
30
40
için)
21) Ökçe
adet
2
2
22) Çeşitli mumlar
gr.
3
3
23) Cilâ
gr.
2
2
2
24) Yalnız çıkarma şeritler
m
0,02
0,01
25) Ağaç kalıp (ayakkabı kapasitesinin %?5 i nisbetinde)
26) Aseton (yapıştırıcının % 10’u kadar)
20
0,08
2
14
0,05
-
-
4
6
0,6
0,07
2 adet
40
20
3
3
2
120
30
0,005
15
2
2
1
0,005
(*) Hazır alt taban kullanılıyorsa cinsi (polüretan, kauçuk vs.) belirtilecek.
(**) Yüzlük deri miktarları (deri hataları nazara alınarak tespit edilmiştir).
(***) Spor ayakkabılar 28 dm2
4
NOT: Bağ, toka, rivet, fermuar, kapsül, burgu ve yan lastikler, mantar, gome (sıvanmış, emdirilmiş
mensucat) vb. Aksesuar, sanayi alkolü, saraç ipliği, kopça, ıstampa mukavvası miktarları, kapasiteyi
yapan eksper tarafından imal edilen ayakkabı çeşit ve miktarlarına göre ayrıca hesaplanacaktır.
Yalnız fora ve kazuma dikişi ile freze işlemi yapan tesisler için gerekli ihtiyaç maddeleri:
Makina başına
Kadın
Erkek
Çocuk
1500 adet/yıl
a) Saya Makinası iğnesi
1
(muhtelif)
b) Fora dikişi yapanlar (1 makina 1 işçi)
Keten ipliği
4 gr
6 gr
4 gr
Fora iğnesi
3000 adet/yıl
Reçine
500 adet/yıl
c) Kazuma dikişi yapanlar (1 makina 1 işçi)
Keten ipliği
10 gr.
6 gr.
Kazuma iğnesi
3000 adet/yıl
Kazuma tığı
3000 adet/yıl
Reçine
500 kg/yıl
d) Freze (Banko tipi işleri yapanlar) (1 makina 1 işçi)
Boya-cila
Freze edilen kundura adedine göre
Rolo zımpara
250 m2/yıl
Bıçak
150 adet/yıl
Çeşitli fırça
25 adet/yıl
Freze bıçağı bileme taşı
120 adet/yıl
Samur fırça (Alt boyama
20 adet/yıl
için)
1- Eksperler tarafından, tesiste daha yüksek kapasiteli makinalar tespit edildiği taktirde, eksper,
makinanın özelliğini belirterek kronometraj suretiyle kapasiteyi tespit eder. Ayrıca kriterde
belirtilmemiş makinalar için kronometraj yapılacaktır.
2- Monte ameliyesinin dışında kalan diğer işlem ve malzemeler, piyasadan temin ediliyor veya
fason yaptırılıyorsa, bu işler ve malzemeler için ham ve yardımcı madde tüketim kapasitesi
tespit edilemez. Ancak rapora hazır temin edilen mallar yazılır.
3- Bir yıl evvelki fiili üretimi, yukarıdaki kriterlere göre hesaplama kapasitesinden fazla olan iş
yerlerinde fiili üretim, kapasite olarak kabul edilir.
4- Bu kriterler standart tipler nazara alınarak hazırlanmıştır.
5- Makinalaşmış veya yan makinalaşmış tesislerde, monte ameliyesi el ile yapıldığı takdirde, bu
kısımda çalışan montör kalfa veya usta adedi nazara alınarak kapasite tayin edilir.
6- Tesiste çalışan personel adedi işçi sigortalarına verilen bodrolarından çıkarılacaktır.
5