SİGARA BAĞIMLILIĞI Önleyici ve Tedavi Edici Yöntemler
advertisement
SİGARA BAĞIMLILIĞI Önleyici ve Tedavi Edici Yöntemler S İ G A R A B A Ğ I ML I L I Ğ I N D A T E D A V İ P R O G R A ML A R I V E İ L A Ç S E Ç E N E K L E R İ . D E RY A İ R E N A K B I Y I K S İ G A R A B A Ğ I ML I L I Ğ I N D A N K O R U N MA , T E D A V İ D E G E N E L İ L K E L E R V E Y Ü R Ü T Ü L E N P R O J E L E R . Y I L D I Z A K V A RDA R S İ G A R A B A Ğ I ML I L I Ğ I N D A B D T Y Ö N T E ML E R İ . B U RH A N E T T İN K A YA SİGARA BAĞIMLILIĞINDA TEDAVİ PROGRAMLARI VE İLAÇ SEÇENEKLERİ D O Ç . D R . D E RY A İ R E N A K B I Y I K A N K A R A O N K O L O İ E Ğ İ T İ M V E A R A Ş T I R MA H A S T A N E S İ S İ G A R A B I R A K MA V E P S İ K O S O S Y A L T E D A V İ B İ R İ Mİ [email protected] 46. U L U S A L P S IK IYAT RI KON G RE S I, 0 5 - 0 9 E K I M 2 0 1 0 , İ Z Mİ R SİGARA BAĞIMLILIĞINDA TEDAVİ PROGRAMLARI VE İLAÇ SEÇENEKLERİ P R O F. D R . O Ğ U Z K I L I N Ç ’ A ( D O K U Z E Y L Ü L Ü N I . , T ı P F A K Ü LT E S I , G Ö Ğ Ü S H A S TA L ı K L A R ı A D ) U Z M. D R . T İ J E N Ş E N G E Z E R ’ E ( A N K A R A N U MU N E E Ğ I T I M A R A Ş T ı R MA H A S T A N E S I A MA T E M ) B U S U N U MU N H A Z I R L A N MA S I N D A K I K AT K IL A R IN DA N D O L A Y I T E Ş E K K Ü R E D E R IM 4 6 . U L U S A L P S I K I Y A T R I K O N G R E S I , 0 5 - 0 9 E K I M 2 0 1 0 , İ Z M İ R Sigara İçen Hastaların Evrelemesi B A R DA ĞI B O Ş O L A N L A R B A R DA ĞI Y A R I D O L U O L A N L A R B A R DA Ğı TA Ş I R A N S O N DA ML A Y A İH T İY A Ç DU YA NL A R Hem tedavi hem de korumak için hastanın bilgilendirilmesi ve izlem — Sigara bağımlılığından korunmak için izlenecek en pratik yollardan bir sigarayı bırakmak için başvuran tüm hastalara bu konuda bilgi vermektir. Örneğin; — -Çocuklara model olduklarını anlatın. — -Evlerinde misafirlerinin de sigara içmemeleri yönünde uyarın. — -Tedaviye aile üyeleri ya da işyeri arkadaşları ile birlikte davet edin. Sigara İçen Hastalarda Farm akoterapi • • • B İRİN C İL S E Ç E N E K L E R Nikotin yerine koyma tedavileri Bupropion Vareniklin İK İN C İL S E Ç E N E K L E R • • • • Nortriptilin Klonidin GELECEKT EKİ SEÇENEKLER Rimonobant Nikotin aşısı Sigara Bağım lılığında Farm akoterapi N İKOT İN R E P L A S MA N T E DA V İS İ B U P RO P İO N V A R E N İK L İN Nikotin Replasman Tedavisi N İKOT İN B A N T I N İKOT İN B U RU N S P R E Y İ N İKOT İN O R A L F O R ML A R I Nikotin sakızı Nikotin dilaltı tableti Nikotin pastil Nikotin inhaler Nikotin Replasman Tedavisi NİKOTİN BA NTI — Ülkemizde nikotin bantının 24 saatlik kullanılan formu vardır — 30 (21mg nikotin), 20 (14mg nikotin) 10 (7mg nikotin) Gün boyu düzenli nikotin salınım ı sağlar. Nikotin Replasman Tedavisi Günde 10 sigaradan fazla Günde 10 sigaradan daha az § 21 m g/ gün (6-8 hafta) § 14 m g/ gün (6 hafta) § 14 m g/ gün (2-4 hafta) § 7 m g/ gün (2-4 hafta) § 7 m g/ gün (2-4 hafta) Nikotin Replasman Tedavisi Nikotin Bantı Uygulam a İlkeleri — Bant üst kola veya gövde ön yüzünde tüysüz bir bölgeye uygulanır. § 14 m g/ gün (6 hafta) — Her gün aynı saatte, farklı bir § 7 m g/ gün (2-4 hafta) bölgeye uygulamak gerekir. — Hastayı ayrıntılı bilgilendirmek, uygulamalı olarak eğitmek gerekir. Nikotin Replasman Tedavisi Sık Yan Etkiler Nadir Yan etkiler — Allerjik reaksiyon (lokal) — Allerjik Reaksiyon (yaygın) — Aritmi — Bulantı, karın ağrısı, dispepsi — Taşikardi — Kabızlık ya da diyare — Baş ağrısı — Sersemlik, — Soğuk algınlığı yakınmaları — Kabuslar, ileri uyku — Uyku bozuklukları bozuklukları — Artrit — Anksiyete — Öksürük — Kas, eklem ve sırt ağrıları Nikotin Replasman Tedavisi NİKOTİN BA NTI — Yan etkiler genellikle hafif ve geçici. — Genellikle tedaviyi kesmeyi gerektirmez. — Gerçek kontrendikasyon yok. Özel Durum lar — Gebelik için D kategorisinde. — Gebelikte ve süt veren kadınlarda iki kere düşün. — Akut ya da son 1 ay içerisinde geçirilmiş myokard infarktüsü — Nikotin bantı ile beraber sigara içmeyi sürdürmek daha tehlikeli. — Kontrol edilemeyen aritmiler. NİKOT İN REPLA SMA N T EDAV İSİ Nikotin Sakızı — 2 mg ve 4 mg’lık formlar — Biyoyararlanımları sınırlı 2 mg’lık sakız ile 0.9 mg 4 mg’lık sakız ile 1.2 mg nikotin — Nikotin çiğneme sırasında ağız mukozasından emilir — Alkali ortamda nikotin emilimi daha iyi. Yani iyi emilim için ağzın PH’ı önemli. Sakızlar bikarbonat içerir. — Amaç sigara içiminin tamamen durdurulması ve NİKOT İN REPLA SMA N T EDAV İSİ sabahtan itibaren 8-10 saat sonrasına kadar her saat düzenli olarak sakız çiğnenmesidir. — Günde 10-15 sakız çiğnenmesi hedeflenir. (yapılan çalışmalarda bu miktarın çok daha azının tüketildiği saptanmış) — Nikotin sakızı sigara içme isteği oluştuğu zaman Nikotin Sakızı kullanılabilir. Günde >25 sigara= 4 mg’lık sakız Günde <25 sigara= 2 mg’lık sakız Kullanım: 1. gün-6. haftaya kadar 1 sakız /1-2 saat 7. hafta-10. haftaya kadar 1 sakız /2-4 saat 10. hafta-12. haftaya kadar 1 sakız /4-8 saat § İlk 6 hafta günde 9 ve üstü sakız kullanımı önemli § Günde en fazla 24 adet çiğnenebilir. NİKOT İN REPLA SMA N T EDAV İSİ Nikotin Sakızı — Nikotin sakız tedavisinin 8-12 hafta kullanılması yeterliyse de bazen bir yıla kadar devam eder. — Sigarayı bu yöntemle bırakan olguların %10’unun bir yıldan daha uzun süre sakız çiğnemeye devam ettiği bildirilmiştir. NİKOT İN REPLA SMA N T EDAV İSİ Nikotin Sakızı — Hızlı çiğnenmesi aşırı tükürük salgısına, sindirim sistemi yan etkilerine yol açar. Yavaş çiğnenmeli. — Nikotin tadını hissedene kadar sakızı 5-10 kez çiğneyip bir kaç dakika yanak mukozasında bekleterek, mukozadan emilim sağlanır. — İki sakız arasında en az yarım saat ara bırakılmalıdır. — Sakız yaklaşık 20 - 30 dakika çiğnenir — Çiğneme esnasında herhangi bir şey yenilip içilmemeli. NİKOT İN REPLA SMA N T EDAV İSİ — Hamilelerde C kategorisinde. — Boğaz ve midede nikotin yutulmasına Nikotin Sakızı bağlı olarak ortaya çıkan yan etkiler olabilir; • • • • Bulantı Kusma Sindirim güçlükleri Hıçkırık Nikotin Replasman Tedavisi Nikotin Dil A ltı Tableti — Nikotinin 2 mg’lık dilaltı tablet formu — Oral mukozadan emilir. — Etkinliğin iyi olabilmesi için her saat bir tablet kullanılması önerilir — Tabletler 20 dakika kullanıldıktan sonra atılmalıdır Doz § Günde >20 sigara için her saat 2 tablet § Günde <20 sigara için her saat 1 tablet § Kullanım süresi 3 ay § Günde en fazla 40 tablet kullanılabilir Nikotin Replasman Tedavisi Nikotin Pastilleri — Nikotin pastillerinin 1mg, 2 mg ve 4 mg’lık formları mevcut — Pastilin ağzın içinde çevirilerek yavaş yavaş çözülmesi sağlanır — Pastil 30 dakikalık bir kullanımdan sonra atılmalı — Hedef saatte bir pastil, günde 15 ve üstü pastil kullanılması Doz Sigara Bağımlılığı TANI TEDAVİ Hafif Fagerstom:1­2, günde 10 sigaradan az CO: 10­15 ppm Sigara içme isteği oluştuğunda 1adet sakız çiğnenmesi Orta Fagerstom 3 ve üstü 15 sigara ve azı/gün CO: 10­ 20 ppm Nikotin transdermal bant veya günde 12 kez sakız Ağır Fagerstom 5 ve üstü, 15­25 sigara/ gün CO: 15­35 ppm Nikotin transdermal bant ve Gereğinde nikotin sakızı veya nikotin nasal sprey (sigara içme isteği oluştuğunda kullanılmak üzere ) Çok Ağır Fagerstom 7 ve üstü, 25­40 sigara/ gün CO> 30­45 ppm Nikotin transdermal bant ve günde 12 kez sakız ve Gereğinde nikotin nasal sprey BUPROPİON HCL — Norepinefrin ve dopaminin sinaptik geri — — 150 mg’lık tb. 300 mg/gün 8 hafta kullanım — — — — — alınımının zayıf bir inhibitörüdür Eski bir antidepresandır. Nikotin içermeyen, ama sigara tedavisinde rehberlere girmiş ilk ilaçtır. Sigara bağımlılığındaki etkisi antidepresan etkisinden bağımsızdır. Nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasına neden olmaktadır. 150 mg’lık tabletleri vardır 300 mg/gün, 8 hafta kullanımı önerilir Tedavinin 6 ay kadar sürdürülebileceği bildirilmektedir BUPROPİON HCL 150 m g’lık tb. 300 m g/gün 8 hafta kullan. (7-12 hafta) — Tedaviye sigara bırakılmadan önce başlanır, — İlk 3 gün 150 mg x1, 4. günden itibaren 150mg x2 (300 mg ) — İki doz arası en az 8 saat olmalı — Son doz akşam erken saatlerde alınmalı — 7-14 gün içinde bir sürede hedef bırakma günü belirlenir. — Yan etkileri: ÷ ÷ ÷ baş ağrısı uykusuzluk (% 35-40) ağız kuruluğu ( % 10) — Günlük dozun yarıya inmesi gereken durumlar ÷ ÷ ÷ Ağır karaciğer ve böbrek yetmezliği 65 yaş üzeri hastalar Ağırlığı 45 kg’ın altında olan hastalar BUPROPİON HCL — Aktif ya da geçirilmiş epilepsi anamnezi — Konvulsiyon eşiğini düşüren ilaç kullanım öyküsü — Nöroleptik ya da alkol gibi epilepsi eşiğini düşüren ilaç kullanımı Kontrendikasyonlar — Santral Sinir Sistemi travma veya cerrahisi sonrası (1 saat ve üzeri bilinç kaybı) — Bilinç kaybı ile giden kafa travması öyküsü. — Monoaminooksidaz inhibitörleri ile birlikte kullanım — Anorexia nervosa, bulimia — Hamilelerde B kategorisinde. BUPROPİON HCL — Antidepresanlar — İlaç Etkileşim leri — — — — — (imipramin, paroxetine) Betablokerler (metoprolol) Tip 1c antiaritmikler (propafenon,flekanid) Antipsikotik (risperidon,thioridazin) Hipoglisemik ajanlar ve insülin Teofilin Sistemik steroidler — Vareniklin α4, β2 subüniteleri içeren nöronal VA RENİKLİN nikotinik reseptörlerin parsiyel agonisti. — α4, β2 subüniteleri reseptörleri uyararak nikotinik agonist etkileri ile nucleus 12 haftalık tedavi accumbensden dopamin salınımını sağlar. — Nucleus accumbensden dopamin salınımı 1-3 gün: 0.5 mg tb nikotin kadar güçlü değil (etkisinin %32-45 kadar) 4 gün: 2 x 0.5 mg tb — Dopamin sürekli orta dozda salınır 1-12 hf: 2 x 1 mg tb — Yoğun sigara içme isteği ve yoksunluk semptomlarının ortaya çıkmasını engeller — Vareniklin kullanırken nikotin alınsa bile dopamin salınımında artış olmaz (antagonist etki) Nikotinin Merkezi Sinir Sisteminde Etki Mekanizması b2 b2 a4 b2 a4 a4b2 Nikotinik Reseptör 1. Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:277-279. 2. Dani JA, Harris RA. Nature Neuroscience 2005; 8:1465-1470. 3. Coe JW. J Med Chem 2005; 48:3474-3477. VA RENİKLİN Yan etkiler — En sık görülen yan etki bulantıdır. Çözüm? — Görme bozukluğu ve dikkat eksikliği yapabildiği bildirilmiştir. Bu nedenle uzun süre araç kullananlarda, pilotlarda, hava trafik kontrolü yapanlarda kullanılmamalıdır. — Duygudurum değişiklikleri (Depresyon, intihar düşünceleri) ?? Bupropion/Plasebo Nikotin Sakızı/Plasebo Nikotin Bantı/ Plasebo Vareniklin/Plasebo Vareniklin/Bupropion
