Sayı - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi

(SAYI: 9 YIL: 2016 - ISSUE: 9 YEAR: 2016)
UHEYAD DERGİMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1. Dergimiz hakemli ve uluslararası indeksli bir dergidir. Her yayın en az iki alan uzmanı
hakem tarafından değerlendirilmektedir. İki alan hakemi tarafından olumlu “yayınlanabilir”
yönünde rapor almayan yayınlar dergimizde yayınlanmaz. Bu durum karşısında hiçbir
yazar(lar) dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Dergimizde yayınlanmaya
hak kazanan “Etik Kurul Raporu” bulunan yayınlara dair etik kurul bilgileri yazılı olarak
editörlüğe gönderilmesi ve sisteme yayın yüklenirken sisteme yüklenmesi zorunludur.
Etik kurul raporu olan ve sisteme bilgisi girilmeyen ya da yazılı olarak editörlüğe bilgileri
ulaştırılmayan çalışmalardan doğan her türlü sorumluluk yazar(lar)’a aittir. Dergimizin
hiçbir kurulu ve yetkilisi bu konuda maddi ve manevi sorumluluk kabul etmez. Dergi
kurul ve üyeleri “yetkilileri” Hukuki yükümlülük altına alınamaz. Her yazar ve yazarlar bu
durumu peşinen kabul etmiştir.
2. Dergi hakem ve kurullarında yer alan akademisyen ile diğer yetkililer hakkında yazar(lar)
dergi sistem işleyişi sürecine dair bir talepte bulunamaz. Bulunsalar bile herhangi bir bilgi
kendilerine verilmez, sistem süreci değiştirilmez. Dergimiz ile ilgili her türlü bilgi derginin
web sayfasında www.uheyadergisi.com adresinden edinilebilir.
3. Dergimiz yılda dört sayı şeklinde çıkmakta her yılın “Mart – Haziran – Eylül ve Aralık”
aylarının son günü derginin sayısında bulunan tüm makaleler tek cilt halinde dergi web
sistemine yüklenir. Dergi web sisteminden makaleler tüm okuyucular tarafından indirilir
ve ilgili eser “makale” ve dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm
sayılarına okuyucular ücretsiz olarak ulaşmaktadır.
4. Dergimizde yayınlanan tüm makaleler (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 140012004 Belge No: 12880) kalite belgeleriyle ve (2015/03942-2015-GE-17293) Marka patent
ile güvence altına alınmıştır. Yayınlanmış olan makaleler kalite, marka patent ve doi bilgileri
ile ilgili çalışmanın yazarlarına eserleri hakkında her türlü hukuki hak ve uluslararası
güvence sağlamaktadır.
II
5. Dergimiz basılı ve e dergi olarak yayınlanmaktadır. Print ISSN NO: 2148-8207 ve Online
ISSN NO:2149-2492 numarası ile T.C. Kültür Bakanlığından dergimiz hakkında her türlü
bilgiye ulaşılabilir.
6. Metin içinde (Yılmaz, 2015: 1) veya (Yılmaz ve diğ., 2015:1) şeklinde kaynak gösterimi,
kaynakçada ise YILMAZ, M., (2015). Çalışanlarda Ödüllendirmenin İş ve Performans
Üzerine Etkisi, UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları
Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 1, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel
sayılarını takip ederek ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi
çalışmalarında uygulayabilir. İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi ve son
ulaşılabilen internet linkinin tamamının başta kaynakça ve metinin kullanıldığı sayfa altında
numaralandırılarak gösterilmesi bir zorunluluktur.
7. Kaynakça Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Tüm yazarlar için derginin son
sayısındaki yazım formatı dikkate alınmak zorundadır.
8. Dergimiz uluslararası indeksli bir dergi olup dergimizde yayınlanan tüm çalışma ve
makaleler derginin yayınlandığı tarih itibariyle ilgili indekslere mail yolu ile ulaştırılır.
9. Dergimizde özgün araştırma, inceleme, derleme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı
“makale formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir.
10. Dergimize gönderilen tüm çalışmalar sisteme yüklendiği şekil ve an itibariyle başka bir
dergide yayınlanmamış, değerlendirmeye alınmamış ve red edilmemiş olması gerekir.
Tüm sisteme yüklenen makaleler yazar(lar) tarafından bu kurallara uyulduğunu kabul
etmiş sayılır. Aksi durumda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz hukuki haklarını saklı tutar.
Oluşabilecek olumsuzluk karşısında maddi ve manevi tüm sorumluluk ilgili yazar(lar)’a
aittir. Dergimiz T.C. Kanunlarına göre hareket eder.
III
GENERAL INFORMATION ABOUT UHEYAD JOURNAL
1. Our journal is a refereed and internationally indexed journal. Each paper is evaluated by
two referees who are field experts. The articles not reported as “issuable” positively by
two field referees aren’t published in our journal. None of the author(s) can lay a claim on
our journal in this case. Data, concerning the ethics committe of the studies, approved to
be published in our journal, having the Ethics Committee Report, should be submitted to
the editors in written and uploaded to the system with the article. Author(s) should take
the responsibility of their articles, having the Ethics Committee Report, which were not
submitted to the editors in written and were not uploaded to the system. None of the
committes and the authorities in our journal are responsible for financial and emotional
damage. The committes and the authorities in our journal do not have any legal obligations.
Author(s) have accepted this situation beforehand.
2. Author(s) cannot make a demand for the journal’s procedure concerning the academicians
in journal’s referee board and other boards and other authorities. Even if so, they aren’t
given any information, system process cannot be changed. All kinds of information about
our journal can be obtained from the website of the journal www.uheyadergisi.com
3. Our journal publishes four times a year, all articles in the relevant volume of journal are
uploaded to the web system of the journal in one volume on the last day of the months
“Mart - June - September December”.” All readers can download the articles from the
journal’s web system and the relevant paper “article” can be used on condition that our
journal is cited. Readers can download all volumes of our journal for free.
4- All articles published in our journal are assured with certificate of quality (ISO 9001-2008
Doc. No: 12879 & ISO 14001-2004 Doc. No: 12880) and trademark patent (2015/039422015-GE-17293). Articles published provide their authors with all kinds of legal rights
and international assurance regarding their articles with quality, trademark, patent and doi
information.
IV
5. Our journal has both printed and online version. All kinds of information about our journal
can be obtained from the T.R. Ministry of Culture with the number Print ISSN NO: 21488207 ve Online ISSN NO:2149-2492
6. Reference within the text should be (Yılmaz, 2015: 1) or (Yılmaz et al. 2015:1), in the
reference part “YILMAZ, M., (2015)”. It is indicated as Effect of Rewarding in Employees
on Job and Performance, UHEYAD International Refereed Journal of Researches on
Economy Management , Issue:1, Volume:1, pp.1-2. All authors must follow the latest
volumes of our journal and apply the print format of the published articles in their own
papers. It is an obligation to indicate the access date of the internet sources and the last
accessed full internet link in the references and below the page by giving numbers.
7. References are arranged by the Turkish alphabet. The printing format in the last volume of
the journal should be taken into account by all authors.
8. Our journal is an internationally indexed journal, and all articles and papers published in
our journal are sent to relevant indices via e-mail by the publication date of the journal.
9. Original research, analysis, compilation, case study, project and book introduction “have to
be in an article format” and these publications are also included.
10. All papers sent to the journal and uploaded to the system shouldn’t be previously published,
not evaluated and not rejected. All articles uploaded to the system are acknowledged that
author(s) conform to these rules. Otherwise, our journal keeps its legal rights reserved. All
material and moral responsibility regarding a negative situation belong to author(s). Our
journal acts in line with the T.R. Law.
V
İÇİNDEKİLER
ARAŞTIRMA ve UYGULAMA
PARASAL AKTARIM MEKANIZMASI DÖVİZ KURU
KANALI: TÜRKİYE
1-24
Yakup Koray DUMAN
25-42
Melih YÜCESAN, Hilmi ZENGİN
61-80
KADIN YÖNETİCİLERDE İŞ TATMİN
DÜZEYLERİNİN BİREYSEL DEMOGRAFİK
DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Murat KOÇ, Hediye TİTİZ
THE RELATIONSHIP BETWEEN CREDIT RISK
MANAGEMENT AND EU BANKS’ PERFORMANCE
İYİLEŞTİRİLMESİ
Arzu EREN ŞENARAS, Onur Mesut ŞENARAS
BİR İŞLETMEDE HEDEF PROGRAMLAMA İLE
ÜRETİM PLANLAMASI UYGULAMASI
ESNEK İMALAT SİSTEMLERİNİN ETKİNLİĞİNİN
43-60
Işık AKIN
VI
81-112
BAŞ EDİTÖR
Murat ERCAN
Hatice Nur GERMİR
BAŞ EDİTÖR YARDIMCILARI
Ayhan AYTAÇ
Murat SAĞBAŞ
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Ercan ŞAHBUDAK
DERGİ SEKRETERYASI VE
İLETİŞİM
Michael KUYUCU
TÜRKÇE DİL EDİTÖRLERİ
Gülsemin HAZER
Yakup POYRAZ
İNGİLİZCE DİL EDİTÖRLERİ
Feryal ÇUBUKÇU
Gökşen ARAS
ULUSLARARASI İLİŞKİLER
Giray Saynur DERMAN
Kenneth SCLUHTZ
Murat ERCAN
Mike TOMZ
Judith Goldstein
İŞLETME VE YÖNETİM
ORGANİZASYON
Arvind BHAMBRI
David CARTER
Christine EL HADDAD
Fast NATHANAEL
Mihael COMMBS
Paul ADLER
Ramazan ERDEM
John BOUDREAU
MUHASEBE VE FİNANS YÖNETİMİ
Adrian BELL
George ALEXANDRIDIS
Hacı Arif TUNCEZ
Simon ARCHER
BANKACILIK VE RİSK YÖNETİMİ
David H. PYLE
Muzaffer AKSOY
Hatice Nur GERMİR
TARIM EKONOMİSİ
Martin ODENING
Silke HUTTEL
Yener ATASEVEN
EKONOMETRİ
Mehmet Akif ARVAS
Robert SHERMAN
Rolf LARSSON
Taner AKÇACI
PAZARLAMA VE PAZAR
EKONOMİSİ
Aygül YANIK
H. Yelda ŞENER
Marcus MARKTANNER
İKTİSAT
Nur DİLBAZ ALACAHAN
Suat UĞUR
İKTİSAT TARİHİ
Nurullah KARTA
Nejla GÜNAY
İSTATİSTİK
Amir DEMBO
Ani ADHIKARI
Ching Shui CHENG
David P. HARRINGTON
David ALDOUS
Emmanuel J. CANDES
Luke BORN
Le BAO
Michael AKRITAS
Naomi ALTMAN
Persi DIACONIS
Peter BARTLETT
Sourav CHATTERJEE
Sercan ALMALI
Sandrine DUDOIT
Steven EVANS
Tirhankar DASGUPTA
KAMU YÖNETİMİ
Tamer BUDAK
MALİYE
Ahmet Burçin YERELİ
ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE
ENDÜSTRİYEL İLİŞKİLER
Alan BEGGS
Brian BELL
Brian A’HEARN
Faruk ANDAÇ
Johannes ABELER
Lan CRAWFORD
Mark ARMSTRONG
Martin BROWNING
Suat UĞUR
Süleyman ÖZDEMİR
SPOR EKONOMİSİ VE YÖNETİMİ
Çetin YAMAN
David K. STOTLAR
Fatih ÇATIKKAŞ
Gülten HERGÜNER
Gil FRIED
Kenneth CORTSEN
Mustafa TÜRKMEN
Selahattin DEVECİOĞLU
Matthew T. BROWN
Serdar TOK
YAYIN KURULU
Ahmet Burçin YERELİ
Ayhan AYTAÇ
Ali Serdar YÜCEL
Aslı UÇAR
Av. Bülent EKER
Av. Onur BAYKAN
Av. Nazmi ARİF
Çetin YAMAN
Gökşen ARAS
Gülsemin HAZER
Gülten HERGÜNER
Giray SAYNUR DERMAN
Hatice Nur GERMİR
Faruk ANDAÇ
Murat ERCAN
Muzaffer AKSOY
VII
Mustafa TALAS
Ramazan ERDEM
Suat UĞUR
Süleyman ÖZDEMİR
Sefer GÜMÜŞ
Tamer BUDAK
Taner AKÇACI
Ümran SEVİL
Yener ATASEVEN
ULUSLARARASI YAYIN KURULU
Adigun AGBAJE
Alhassan BUNYAMİNU
Alvaro ANGUIX
Bayo OKUNDE
Bruna ECCHIA
David W. STEWART
Daniel L. RUBINFELD
Fernando MATIAS RECHE
Fabio SABATINI
Gautam SENGUPTA
Grigorios L.
KYRIAKOPOULOS
Hing KAI CHAN
Johann KIRSTEN
John KUADA
Javier LIORENS MONTES
Joshua ALABİ
Kwame GYEKYE
Mai ISMANDAR DATTA
Min YOUNG LEE
Marco MAFFEI
Mark M. SPIEGEL
Mohsen ELHAFSI
Mawutor AVOKE
Nazrul ISLAM
Nur Adiana HİAU
ABDULLAH
Patrick VELTE
Ruhei WU
Robert S. PINDYCK
Rashid SUMAİLA
Richard F. GHISELLI
Sennye MASIKE
Stephen L.VARGO
Vincent OMACHONU
Vibha GABA
Valentina DELLA CORTE
YÖNETİM KURULU
Ali Serdar YÜCEL
Ayça GÜRKAN
Av. Onur BAYKAN
Av. Bülent YILMAZ
Av. Nazmi ARİF
Çetin YAMAN
Doğuş ONUR
Deniz ONUR
Ercan ŞAHBUDAK
Gülten HERGÜNER
Gökşen ARAS
Mustafa TALAS
Murat SAĞBAŞ
Murat ERCAN
Ozan KARABAŞ
Pelin AVŞAR KARABAŞ
Ümran SEVİL
YAYIN KABUL ETTİĞİMİZ BİLİM DALLARI
³³ Bankacılık ve Risk Yönetimi
³³ Para ve Politika
³³ Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel
İlişkiler
³³ Pazarlama ve Pazar Ekonomisi
³³ Ekonometri
³³ Spor Ekonomisi ve Yönetimi
³³ Sigortacılık ve Risk Yönetimi
³³ Ekonomi
³³ Tarım Ekonomisi
³³ Kamu Yönetimi
³³ Uluslararası İlişkiler
³³ Makro İktisat
³³ İktisat
³³ Mali Hukuk
³³ İktisat Tarihi
³³ Maliye
³³ İstatistik
³³ Mikro İktisat
³³ İşletme ve Yönetim Organizasyon
³³ Muhasebe ve Finans Yönetimi
DISCIPLINES
³³ Bankingand Risk Management
³³ Money andPolitics
³³ LabourEconomicsandIndustrialRelations
³³ Marketing and Market Economy
³³ Econometrics
³³ Insuranceand Risk Management
³³ Economy
³³ Sports Economicsand Management
³³ Public Administration
³³ AgriculturalEconomics
³³ Macroeconomics
³³ International Relations
³³ Financial Law
³³ Economics
³³ Finance
³³ EconomicHistory
³³ Microeconomics
³³ Statistics
³³ Accounting and Financial Management
³³ Business Organisationand Management
VIII
DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER
IX
DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER
X
DİĞER DERGİLERİMİZ
1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI
2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ
3. İŞ GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN SAĞLIĞI DERGİSİ
4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI
5. MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ
http://www.dbhadergisi.com
http://www.jacsdergisi.com
www.isguvenligivecalisansagligidergisi.com
6. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ
7. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER
8. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ
9. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI
10. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI
11. HEMŞİRELİK
12. MİMARLIK VE TASARIM
13. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI
14. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI
15. ORTOPEDİ TRAVMATOLOJİ ve SPOR HEKİMLİĞİ
http://www.iibdergisi.com
http://www.uhbabdergisi.com
http://www.sstbdergisi.com
http://www.uhedergisi.com
http://www.aceddergisi.com
http://www.khsdergisi.com
http://www.mtddergisi.com
http://www.uhpdergisi.com
http://www.uhmadergisi.com
www.otshdergisi.com
http://www.uhpadergisi.com
http://www.hmfdergisi.com
XI
Çetin YAMAN
Baş Editör
Aslı UÇAR
Baş Editör
Değerli Okurlar.,
Dergimizin bu sayısında toplam beş çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. İlk üç çalışma araştırma ve
uygulama şeklinde olup son iki çalışma ise araştırma inceleme ve derleme şeklinde hazırlanmıştır. Dergimizin bu sayısı dahil olmak üzere ilk yayın hayatına başladığı an itibariyle toplam 8 sayının hazırlanması,
sevk edilmesi, idare edilmesi ve sizlerle buluşmasında her türlü bilgi, emek, katkı ve tecrübeleriyle bizleri ve
okurlarımızı yalnız bırakmayan kıymetli bilim insanı dergi baş editörümüz Doç. Dr. Aslı UÇAR hocamız bu
sayı ile birlikte dergi baş editörlüğünü Doç. Dr. Çetin YAMAN hocamıza devretmiştir. 9 ncu sayı ile birlikte
dergimizin baş editörlüğünü artık Çetin YAMAN hocamız idare edecektir. Kıymetli okurlar ve değerli bilim
insanları, dergimizin daha kurumsal bir kimlik kazanması ve ulusal nitelikler başta olmak üzere uluslararası
niteliklere de sahip olması amacıyla dergi grubumuz da yer alan toplam 17 dergimiz Ekim 2016 tarihli yapılan
yönetim kurulu toplantısı ile İstanbul Bilim ve Akademisyenler Derneğine yönetimi ve hukuki yetkileri devredilmiştir. Dergilerimizin her türlü yönetimi artık ilgili dernek tarafından yönetilecektir. Bu vesile ile dernek
başkanı sayın Prof. Dr. Ümran SEVİL hocamıza bizlere sağladığı katkı ve destekten dolayı teşekkür ediyoruz.
Derneğin diğer yönetim organları ve yöneticilerine de ayrıca teşekkür ediyoruz. Kıymetli okurlar ve değerli
bilim insanları, dergimiz yılda 3 sayı çıkarmakta olup, bir sonraki sayısı Çetin YAMAN başkanlığında Nisan
2017 tarihinde sistemdeki yerini alacaktır. 2016 yılı başta ülkemiz olmak üzere bazı üzücü terör olayları ile
sorun yaşamıştır. Farklı dünya ülkelerinde de aynı tip sorunların yaşandığını bilmekteyiz. Bu durum ve yaşanan terör olaylarını dergimiz yönetimi adına her türlü kınıyor ve tekrar etmemesini en içten dileklerimizle
temenni ediyoruz. Türk toplumunun güç, inanç ve kararlığının terör karşısındaki duruşu daim olarak devam
edecektir. Biz buna sonsuz inanıyor ve her türlü katkıyı sağlayacağımızı da beyan ediyoruz. Ölen şehitlerimize
Allahtan rahmet kalanlara ve gazilerimize acil şifalar, yakınlarına başsağlığı ve sabırlar diliyoruz. 2017 yılının
ülkemiz başta olmak üzere tüm dünya ülkelerine ve insanlara sağlık, huzur, mutluluk, esenlik, bol kazanç,
bilim ve güzel günler getirmesini diliyor, bir sonraki sayımızda görüşmek üzere hepinize esenlikler diliyoruz.
(Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda
oluşan ya da oluşacak bir sorunda problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve
bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür.
Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir).
XII
Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi
zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı
olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri
kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar
kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek
her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer
şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde
dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve
mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması
aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur.
XIII
Dear Readers,
There are a total of five papers in this volume. First three papers are research and application studies and
last two papers are research, analysis and compilation studies. Distinguished chief editor of our journal Assoc.
Prof. Aslı UÇAR who has always stood by our side with her valuable knowledge, contribution and experiences
in preparation, administration and publication of a total of 8 volumes since the first day of publication life
transferred her duty to Assoc. Prof. Çetin YAMAN. Our professor Çetin YAMAN will be the chief editor of
our journal as of the 9th volume. Dear readers and scientists, management and legal authorities of our journal were transferred to Istanbul Association of Science and Academicians with the decision of the executive
board meeting made in October 2016 with the purpose of providing a more corporate identity and national
qualifications to the journal. All kinds of management of our journal will belong to the relevant association.
Hereby, we would like to thank the head of the association Prof. Dr. Ümran SEVİL for her contributions and
support. We also thank other management organs and executives of the association. Esteemed readers and
scientists, our journal is published triannually and the next volume will be on the system in April 2017 under
the authority of Çetin YAMAN. Saddening terrorist incidents have been experienced in the year 2016 in our
country. We know that other world countries have experienced same problems. We condemn such terrorist
incidents vehemently on behalf of our journal management and deeply hope that we will not experience such
incidents again. The strength, faith and determination of Turkish society against terror will sustain permanently.
We believe it without any doubt and declare that we will make all kinds of contribution. May The God rest the
soul of our martyrs and we wish our veterans quick recovery and their relatives our condolences and patience.
We hope to meet you in the next volume and wish both our country and all other world countries a joyful and
happy new year in 2017 with full of health, prosperous days and science. Best regards
(In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the
data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system.
Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake
any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged
to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)).
As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published
works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of
m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and
publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which
contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political,
legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. In case of
a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible
material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t
accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition.
In this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current
status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers
and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication.
XIV
UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT
PARASAL AKTARIM MEKANIZMASI DÖVİZ KURU KANALI:
TÜRKİYE 1
MONETARY TRANSMISSION MECHANISM EXCHANGE RATE
CHANNEL: THE CASE OF TURKEY
Yakup Koray DUMAN
Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Antalya / Türkiye
Öz: Parasal Aktarım Mekanizması, para politikasının döviz
kurlarındaki değişmelerle üretim ve istihdamı nasıl etkilediği
ile ilgilenir. Dalgalı kur rejimlerinde para politikasının yürütülmesi parasal aktarım mekanizmasında döviz kurunun
rolünü anlamak için oldukça büyük bir öneme sahiptir. (
MTM) .Döviz kurundaki bir değişikliğin etkilerinin büyüklüğü
ve zamanlaması enflasyon ve üretim üzerinde farklı etkileri
yaratabilir. Döviz kurundaki değişmelerin enflasyon ve
üretim üzerindeki etkisi geleneksel faiz oranı kanallarının
yarattığı etkilerden daha farklı olabilir. Uygulanan optimum
politikalarının değişmesine neden olabilir Türkiye’de son
dönemde enflasyon hem yüksek hem de süreklidir. Bu
nedenle enflasyonist beklentiler çok güçlüdür. Para arzı,
kısa vadeli faiz oranları ve döviz kuru politikası enflasyon
hedefi ile uyumlu olacaktır. Bu çerçevede çalışmada, esnek
döviz kuru rejimini benimseyen Türkiye’de parasal aktarım
mekanizması döviz kuru kanalının, para arzı ve özellikle
fiyatlar düzeyi üzerindeki etkinliği vektör otoregresif
(vector autoregressive: VAR) modeliyle sorgulanmaktadır.
Değişkenlere ait veriler yıllık olarak 2003 – 2015 dönemini
kapsayan üçer aylık verilerden oluşmaktadır. Döviz kuru
kanalının Türkiye’de etkin olduğu sonucuna varılmıştır.
Abstract: Monetary Transmission Mechanism , changes
in production and employment in the exchange rates of
the monetary policy is concerned with how it affects For
the conduct of monetary policy under floating exchange
rates it is important to understandthe role of the exchange
rate in the monetary transmission mechanism (MTM).
The timing and the magnitude of the effects of a change
in the exchange rate on output and inflation may be quite
different from traditional interest rate channels, thereby
affecting optimal policy. In recent years Turkey both high
and inflation is continuous Therefore, inflationary expectations are very powerful. Money supply, short-term interest
rates and exchange rate policy will be consistent with the
inflation target. In this study, the effectiveness of monetary
transmission mechanism exchange rate channel on Money
supply and price level is analyzed by using VAR model
for Turkey which has adopted flexible exchange rate regime. As a result of the test, for the quarterly the period
2003 – 2015 , it is found That exchange rate channel is
effective in Turkey.
Key Words: Exchange Rate, Money Supply, Inflation,
VAR Model
Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, Para Arzı, Enflasyon,
VAR Modeli
Doi: 10.17373/UHEYAD.2016922038
(1) Sorumlu Yazar: Yakup Koray DUMAN, Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F. İktisat Bölümü, Bursa / Türkiye kduman@
akdeniz.edu.tr Geliş Tarihi / Received: 07.03.2016 Kabul Tarihi/ Accepted: 26.09.2016 Makalenin Türü: Type
of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik
Kurul Raporu Var – There is report of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The
Research Council Permit Yes / No” “NO”
1
GİRİŞ
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
mı altında incelenen, döviz kuru kanalı
İNCELENMESİ
üzerinde
durulacaktır. Bu bağlamda Türkiye gibi
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Para, mübadele aracı, değer ölçüsü
ve değer
dışaYönetmeni
açık bir ekonomide parasal aktarım meGrup A.Ş. Finans
biriktirme fonksiyonları ile günlükGüven
yaşantımı1
kanizması Bölümü
döviz kuru kanalının incelenmesi
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
zın vazgeçilmez unsurları arasındadır.
Para,
oldukça anlamlıdır. Döviz kuru kanalı ile para
genel olarak, toplumun
ödeme aracı olarak
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileripolitikalarındaki
kullanılarak hazırlanan bir
bu çalışma,
sanayi ulusal paranın
değişiklik
konutlardaPara
kullanılan
doğalgaz ileparaelektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
kabul ettiği herveşeydir.
sistemleri,
değerini
net ihracatı
dolayısıyşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlananve
çalışmada
ANOVAetkileyecek
modeli
nın işleyişi ve uygulanmıştır.
niteliği ileAyrıca
ilgilihipotez
kurallar
testleribütüuygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
la reel hasıla ve fiyatlar genel düzeyini (enfSanayi ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
nüdür. Para standartları,
işlemlerin
kurallara
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik lasyon)
bulgulara göre
sonuca gidilmiştir. Ekonomilerin
Elde
de deetkileyecektir.
dışa
bağlı etkin bir edilen
şekilde
gerçekleşmesini
sağla-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
bulgular
sonucunda; sanayi sektörü
açıklık
düzeyi döviz
kuru
kanallının işleyişi
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
mak amacıyla vardır.
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
üzerinde etkilidir. Özellikle son yıllarda küAnahtar
Kelimeler
:
Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,
Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Para politikalarının ekonomiyi etkileme yol- reselleşmenin
artmasıyla birlikte esnek (ya da
ları ile ilgili ilk çalışmalar Keynesyen IS-LM serbest)döviz kuru sisteminin kullanımının
ECONOMETRIC
ANALYSIS Ancak
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
analizi çerçevesinde
yürütülmüştür.
yaygınlaşması,
parasal
aktarım kanalları içeACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
daha sonraki çalışmalarda finansal piyasalarHOUSES
risinde döviz kuru kanalının önem derecesini
daki asimetrik enformasyonun, para politi- daha da artırmıştır (Cambazoğlu: vd 2012: 5)
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
kaları aktarımındaki
rolü önem
kazanmıştır.
aktarım
işleyişini
analyzed. ANOVA model was applied to the Parasal
study prepared
with the mekanizmasının
use of different
Ekonomi politikasının
altanalysis.
dalı olan
para tests
politechniques for
Moreover,
of hypothesis were applied and the research was
belirlemeye
yönelik
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and naturalyapılan
gas prices araştırmalarda,
tikası, toplam üretim, istihdam ve fiyat hareAmerika Birleşik Devletleri (ABD) ekonoketlerini kapsayan genel ekonomik faaliyetlemisi için yapılan araştırmalar yoğunluktadır.
rin yönünü ve gelişimini etkilemek amacıyla
1990’lı yıllardan itibaren uluslararası kuruluşkullanılan temel araçlardan biri durumuna
lar ve gelişmekte olan ülkelerin de parasal akgelmiştir. Para politikasının arz yönlü doğtarım mekanizması ve işleyiş kanalları konurudan etkisi azdır ve ekonomi üzerindeki asıl
sunda çalışmalara ağırlık verdiği gözlenmeketkisini çoğunlukla toplam talebi etkileyerek
tedir. Türkiye’de ise parasal aktarım mekanizgösterir (Haan, 2001:25-28). Dolayısıyla para
masına ilişkin çalışmalar daha çok 2000’li yılpolitikası uzun vadede, mal ve hizmetlerin
larda artış göstermiştir. Literatüre bakıldığınnominal değerini, yani genel fiyatlar düzeyini
da parasal aktarımın kredi kanalı üzerine bir
belirlerken, kısa ve orta vadede de reel aktiviyoğunlaşma olduğu Ancak Türkiye gibi dışa
teler üzerinde oldukça önemli etkiye sahiptir.
açık bir ekonomide parasal aktarımın döviz
Bu çalışmada, parasal aktarım mekanizması kuru kanalının da incelenmesi faydalı olacakkanalları içinde, diğer varlık kanalları kapsa- tır. Bu yönde bir katkı sağlanması amacıyla
2
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
PARA POLİTİKASI AKTARIM
hazırlanmış olan çalışmamız, sadece parasal
İNCELENMESİ
MEKA-
NIZMASI
aktarım mekanizmasının döviz kuru
kanalı Hakan
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
üzerinde yoğunlaşmaktadır(Büyükakın,
Güven Grupvd
A.Ş. Finans Yönetmeni
Para politikası aktarım mekanizması, genel
1
2009:178). Bu çerçevede uygulanan
para
po- Elektrik-Enerji
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Bölümü
olarak para
politikasının toplam çıktı(reel
litikasının reel ekonomi ve enflasyon üzerinGSYİH) ve toplam harcamalar (nominal
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
deki etkisinin belirlenmesinde
döviz
kurunun
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi ve bu etkilerin
GSYİH)
üzerindeki
etkilerini
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
rolü değerlendirilmeye çalışılmaktadır
rol
oynayan
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakortaya
araştırmaçıkışında
daha kapsamlı
hale
getirilmiştir.aktarım kanallaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesi
rınıveifade
etmektedir.
Daha
açık bir ifadeyle,
Bu çalışmanın yönünde
amacı,hareket
Türkiye’de
para
politiedilmiş olup,
yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
para aralığı
politikası
para poedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça,aktarım
elektrik vemekanizması,
doğalgaz
kası-reel ekonomi
etkileşimini
ve parasal
ak- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği
litikası kararlarının toplam talebi, enflasyon
aralığı Kw
cinsinden yükseldikçe,
tarım kanallarından
hangilerinin
etkin fiyatlarda
olarak da azalma meydana gelmektedir.
beklentilerini ve enflasyon oranını etkileme
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
çalıştığını araştırmak,
bu konu hakkındaki
süreci olarak da tanımlanabilir (Büyükakın
bilgiyi geliştirmektir. Bu çerçevede, çalışmavd. 2008: 45)
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
nın birinci bölümünde
parasal
aktarım
mekaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSESBu çerçevede dört farklı parasal aktarım kananizmasının işleyişine ilişkin yaklaşımlardan
lından söz etmek mümkündür: Bunlar sırasıyla,
bahsedilecek, Abstract:
parasalIn aktarım
kanallarının
this study prepared
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
industrykanalı,
and houses
is statistically
faizin oranı
varlık
fiyatları kanalı, kredi
neler olduğu ve
üretim
seviyesini
analyzed.
ANOVA
model wasnasıl
appliedetto the study prepared with the use of different
kanalıwereveapplied
dövizandkuru
kanalıdır.
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
the research
was İncelediğimiz
kiledikleri teorik
olarak ele alınacaktır. Çamade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
döviz kuru kanalının ise son dönemlerde ülke
lışmanın ikinci bölümünde, parasal aktarım
ekonomileri üzerindeki etkisi daha fazladır.
mekanizması kanallarının işleyişinin araştıBu çerçevede döviz kur kanalını kısaca tanımlamak gerekmektedir. Döviz kuru kanalında
parasal bir daralma esnek döviz kurları sistemi
ve tam sermaye hareketliliği varsayımı altında
ülke parasının değerlenmesine sebep olacaktır.
Burada parasal daralmadan dolayı ülke parasının değerlenmesinin çıktı üzerindeki etkisini
şu şekilde analiz edebiliriz; parasal daralma
reel faiz oranında bir artışa yol açar, bu artış
ülkeye sermaye girişlerinin hızlanmasına neden olacaktır. Ülke içinde yükselen faiz oranlarından yararlanmak isteyen yabancı girişim-
rılmasında yaygın olarak kullanılan Vektör
Otoregresyon (VAR) modelinden ve bu modelin araçlarından bahsedilecektir. Üçüncü
bölümde, Türkiye’de ve Dünya’da parasal
aktarım mekanizmasının işleyişine ilişkin
yapılan çalışmalardan bahsedilecek ve Türkiye için bir VAR modeli oluşturulacaktır.
Dördüncü bölümde ise çalışma ana hatlarıyla
özetlenecek ve ampirik bulguların genel bir
değerlendirmesi yapılacaktır.
3
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
satarak yerli varlıkları satın almak
Döviz kuru kanalı faiz oranındaki
İNCELENMESİ
ciler döviz
değişmeleistemeleri sonucunda yerli paranınMurat
değeri
ar- Hakan
rin etkisini
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ de içermektedir. Çünkü dünya çatacaktır. Yerli paranın değerinin yabancı
parapında uluslararası sermaye hareketlerinin hızGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
lar karşısında artması ülke içerisinde
üretilen
la liberalleştiği ve sermaye hareketlerinin faiz
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
malların fiyatını yurt dışında üretilen benzer
esnekliğinin çok yüksek olduğu bir ortamda
: 2012-2014 Yılları
TUİK verileriülkelerin
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,para
sanayipolitikaları faiz
mallara oranla Özet
artıracaktır.
Diğerarasındaki
bir deyişle
uyguladıkları
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ihracat mallarının
fiyatı29artarken
üzerinden
şeklindedir.
Farklı analiz ithalat
tekniklerimalkullanılarakoranı
hazırlanan
çalışmadadöviz
ANOVAkurunda
modeli güçlü etkiler
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
larının fiyatı azalacaktır. Net ihracat buna bağmeydana getirebilmektedir. Şöyle ki; Merkez
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
lı olarak azalır yönünde
ve çıktıda
azalış
Bankasının
(daraltıcı)
bir para pohareketbir
edilmiş
olup,meydana
yapılan istatistik bulgulara
göre degenişletici
sonuca gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
gelir (Norrbin,2001).
litikası izlemesi halinde sermayenin maliyeti
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
olanmeydana
reel faiz
oranı düşmekte (yükselmekte),
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir.
Döviz kuru değişmelerinin bir diğer etkireel Anova,
faiz oranlarının
düşmesi (yükselAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yurtiçi
Sanayi, Konut,
TUİK, Fiyat
si de ülkede yerleşik kişilerin, firmaların ve
mesi) ise, anında sermaye hareketlerinin hacbankaların yani finansal ve finansal olmayan
mini değişikliğe uğratmaktadır. Bunun nedeECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
kurumların yabancı
para
ile
belirlenmiş
borç
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
TERMS OF
INDUSTRY
AND
ni, INyabancı
(ulusal)
para
bazlı mevduatların
HOUSES
miktarını etkileyerek üretimde bir değişiklik
ulusal(yabancı) para bazlı mevduatlara göre
yaratmasıdır. Yükselen
ekonomilerin çoğunAbstract: In this study prepared by using data ofdaha
TSI belonging
the years
of 2012-2014, Sonuçta ulusal
cazip tohale
gelmesidir.
consumption
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
da finansal ve thefinansal
olmayan
kesimlerin
analyzed. ANOVA model was applied to the para
study prepared
the use of different
değer with
kaybederken
(kazanırken) döviz
yabancı para cinsinden
borçları
bulunmaktatechniques for
analysis. Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
kuru değer
kazanmaktadır(kaybetmektedir).
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural gas prices
dır. Bu borçlara karşılık yabancı para cinsinUlusal paranın değer yitirmesi (kazanması)
den varlık bulundurulmadığı durumda döviz
ise, yurtiçi malları ucuz (pahalı) yurtdışı malkurlarında meydana gelen değişmeler finanları da pahalı (ucuz) hale getirdiğinden net
sal ve finansal olmayan kesimlerin bilançoihracat artmakta (düşmekte) ve dolayısıyla
larının net değerini değiştirmektedir. Ülkeda milli gelir yükselmektedir(azalmaktadır).
nin finansal olmayan ve finansal kesimleri
Diğer bir deyişle net ihracat artar (azalır), net
dünyanın geri kalan kısmına karşı net borçlu
ihracatın artması(azalması) da firmaların yeni
durumda ise ülke parasının değer kaybetmeyatırım kararı almaları ile toplam talebin ve
si yabancı para cinsinden borçların yükünün
reel çıktının artmasına (azalmasına) yol açar
artmasına ve bilanço değerinin azalmasına
(Mishkin, 1995: 5, Mishkin, 2001: 7).
neden olmaktadır. Bilanço değerindeki azalış
yeni kredi sağlama olanaklarını azaltmakta ve
Döviz kuru değişmeleri hane halklarının ve
borçla finanse edilen harcamaların azalması
firmaların bilançolarını da etkiler. Birçok ülsonucunu doğurmaktadır (Mishkin,2001:10).
kede hane halkları ve firmalar ya doğrudan
4
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ya da yerli bankalar yoluyla ülke
sine neden olmuştur. Camarero vd.
İNCELENMESİ
dışarıdan,
(2002),
içinden yabancı para cinsinden borçlanırlar.
İspanya
için 1986-1998 dönemi eş bütünleMurat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Bu borçların yabancı para cinsinden
varlıkşik yapısal VAR yöntemi ile parasal aktarım
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
larla tamamıyla karşılanmadığı
durumlarda,
kanallarını incelemiş ve parasal daralmanın
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
döviz kuru değişmeleri firmaların ve hane
fiyatlar üzerinde aşağı yönlü zayıf bir tepkiye
: 2012-2014 Yılları
TUİK verilerineden
kullanılarak
hazırlanan bu
çalışma,
sanayi
halklarının netÖzetdeğerlerini
ve arasındaki
borç-varlık
olduğunu,
aynı
zamanda
kısa ve uzun
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
oranlarını etkileyerek,
borçlanfaiz
oranlarında
toplam çıkşeklindedir. harcama
Farklı analiz ve
teknikleri
kullanılarakdönem
hazırlanan
çalışmada
ANOVA arttığını,
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
ma davranışlarında önemli değişikliklere yol
tının azaldığını ve döviz kurunun değerlenSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
açar. (Kamin,1998)
mesinegöre
neden
olduğu
bulunmuştur.
Boughara
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
de sonuca
gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
(2003), 1988Q1 – 2001Q4 için Fas ve Tunus
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Genel anlamda,fiyatlarının
döviz kuru
kanalının
aktarım
içinmeydana
yapmış
olduğu çalışmasında her iki ülke
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir.
mekanizmasındaki etkisi, ülkelerin dışa açıkdöviz
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,için
Sanayi,
Konut,kuru
Anova,kanalının
TUİK, Fiyat etkin olduğunu bullık dereceleri ile doğru orantılıdır. Bir ülke ne
muştur. Döviz kuru kanalına ilişkin önemkadar çok dışa açık ise döviz kuru kanalı o
li çalışmalardan birisi Smets veWouters’in
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
kadar etkili olacaktır
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
(1999:
496-499)
çalışmasıdır.
Bu çalışmada
HOUSES
LİTERATÜR TARAMASI
VAR modeli kullanılarak 1975- 1997 dönemi
Abstract: In this study prepared by using data ofiçin
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
Almanya’da
döviz
kuru kanalının ayrınthe consumption
electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
Literatürde parasal
aktarımof mekanizmasının
analyzed. ANOVA model was applied to the study
prepared
withyapılmıştır.
the use of different
tılı bir
analizi
Parasal daralmanın
kanalları ile ilgili
birçok
çalışma
yapılmış
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
ardından
yerli and
paranın
değerlendiğini
ortaya
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
natural gas
prices
ve konuyla ilgili farklı bulgular elde etmişkoymuştur. Bu değerlenme karşısında ithaler. Bunlar arasında parasal aktarım mekalat fiyatları ihracat fiyatlarına göre çok daha
nizmasının döviz kuru kanalıyla ilgili olarak
güçlü tepki göstermiştir. Yurtiçi mallar, fiyatı
yapılmış başlıca çalışmalar şunlardır. Smets
ucuzlayan ithal malları ile ikame edilmiştir.
ve Wouters (1999), 1975-1997 dönemi için
Böylece yurtiçi talepte azalma olmuş ve reel
Almanya’da döviz kuru kanalını VAR modeGSYİH düşmüştür. Mehrotra (2007), döviz
liyle incelemiş ve parasal daralma sonrasında
kuru kanalını Japonya, Hong Kong ve Çin
döviz kurunun değerlendiğini, ithalat fiyatlaekonomileri için incelemiştir. Deflasyon dörının ihracat fiyatlarına göre daha güçlü tepki
nemlerini kapsayan çalışmada, yapısal VAR
gösterdiğini, ithal malların ucuzladığı, yurt
modeli tahmin edilerek, fiyat kontrolü için
için talebin ve ihracatın azalmasıyla birlikte
döviz kuru şoklarının önemli olup olmadıgelirin düştüğü bulmuştur. Döviz kuru kanalı,
ğı incelenmiştir. Sonuçlar Japonya ve Hong
dış ticaret dengesinin bozulmasına; faiz oraKong için anlamlı olmakla birlikte, Çin’de
nı kanalının ise, ticaret dengesinin iyileşmedöviz kuru şoklarının fiyatların gelişimini
5
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ölçüde etkilemediğini göstermiştir.
1995-2003 dönemini incelediği çalışmasında
İNCELENMESİ
önemli
Nagayasu(2007), Japonya’da ise Murat
dövizKORKMAZ,
kuru Hakan
Türkiye’de
AÇIKGÖZ banka kredi kanalı, döviz kuru
kanalının önemli olduğu sonucu ortaya
çıkkanalı ve varlık fiyatları kanallarının, para
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
mıştır. Elde edilen bulgular, üretimi
etkilemepolitikasının reel ekonomi üzerindeki etkin1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
de döviz kuru kanalının yeterince işlemediği
liğini azalttığı, fiyatlar üzerindeki etkinliğini
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriise
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sonucuna ulaşılmıştır
artırdığı
sonucu
eldesanayi
etmiş, geleneksel
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
oranı çalışmada
kanalının
ise en
etkin kanal olduşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakfaiz
hazırlanan
ANOVA
modeli
Türkiye için yapılmış
belli başlı çalışmauygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakğunu
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
sonucuna ulaşmıştır. Kasapoğlu (2007),
Sanayi
ve konutlarda tüketim
aralıklarınave
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
lar ise şu şekilde
özetlenebilir.
Saraçoğlu
1990:01göre– 2006:07
dönemiElde
için yapmış olduyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
de sonuca gidilmiştir.
Köse (1999), 1980-1996
dönemi için VAR
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ğu çalışmasında döviz kurundaki değişmeye
fiyatlarının genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
yönetimini kullanarak,
döviz
kurunun
enflassanayi
üretiminin
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir. anlamlı tepki vermediği,
yonu etkileyen en önemli değişken olduğunu
dövizTUİK,
kuruFiyat
kanalının üretim üzeAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,dolayısıyla
Sanayi, Konut, Anova,
bulmuştur. Türkiye’de 1986-1998 dönemi
rinde etkili olmadığı, enflasyon oranın ise
için banka kredi kanalını inceleyen çalışmabelirli gecikmeyle anlamlı tepki verdiği, bu
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
sında döviz kurunu
da
modele
dahil
etmiş
ve
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
durumda
döviz
kuru kanalının
ithal girdilerin
HOUSES
sonuç olarak, döviz kuru kanalının işlerliğive nihai malların fiyatını değiştirerek enflasni ortaya koymuştur.
Öztürkler ve Çermikli
Abstract: In this study prepared by using data ofyonu
TSI belonging
the years of
2012-2014, sonucuna ulaşönemlito ölçüde
etkilediği
consumption
of electricity and dönenatural gas used in industry and houses is statistically
(2007), Türkiyetheiçin
1986:01-2001:12
analyzed. ANOVA model was applied to the mıştır.
study prepared
use of different
Başçıwithvd.the(2008),
Türkiye için parasal
mi için parasaltechniques
aktarımformekanizması
analysis. Moreover,kanaltests of hypothesis were applied and the research was
aktarımelectricity
mekanizması
analiz ettimade more comprehensive. The purpose was to determine
and natural kanallarını
gas prices
larının incelediği çalışmasında faiz oranlaği çalışmasında döviz kuru kanalının Türkirındaki artışın enflasyonda da artışa neden
ye için önemli bir aktarım kanalı olduğunu,
olduğu sonucuna ulaşmış ve genişletici para
dış ticaret yoluyla toplam talep üzerindeki
politikalarının ulusal paranın değer kazanmageleneksel etkisinin dışında, beklentiler, risk
sına yol açtığını, Türkiye’de faiz oranı ve döprimi, firma bilançosu, üretim maliyetleri
viz kuru kanallarının ters yönlü çalıştığı sove fiyatlar gibi temel değişkenler üzerinde
nucuna ulaşmıştır. Sezer (2003), Türkiye’de
de etkili olduğu bulmuştur, fakat 2001 krizi
faiz oranı ve döviz kuru kanallarının çalıştığı,
sonrası döviz kuru kanalının ihtiyatlı maliye
fakat banka kredi kanalının işlemediğine ilişpolitikası ve dalgalı döviz kuru rejimi altında
kin bulgular bulmuştur. Faiz oranı ve döviz
uygulanan enflasyon hedeflemesi stratejisi ile
kuruna verilen şoklara sanayi üretim endekbirlikte zayıflama eğilimine girdiğini de ortasinin güçlü tepki verdiğini, para arzına veriya koymuştur. Erdoğan ve Yıldırım (2008),
len şoklara kredilerin tepki vermediği, sanayi
1995:1 – 2006:12 dönemi için döviz kuru
üretiminin de kredilerden yeterince etkilenkanalının işleyişini VAR modeliyle araştırmediği sonucuna ulaşmıştır. Çiçek (2005),
6
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
çalışmalarında Türkiye’de döviz kuru
hareketleri istikrarı bozucu etki yaratmıştır.
İNCELENMESİ
dıkları
kanalı işlediğini bulmuşlardır. Örnek
Geçmişte
Murat(2009),
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZyaşanan ekonomik krizlerin ardınVAR yöntemi kullanarak Türkiye’de
parasal
dan uygulanan başarısız istikrar programlarıGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
aktarım kanallarının hangisinin
etkin olarak
nın temel olarak sabit kur rejimine dayanma1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
çalıştığını 1990-2006 dönemi için incelemiş,
sı, güçlü endeksleme davranışının yanı sıra
Özet : 2012-2014
arasındaki
TUİK verileridöviz
kullanılarak
hazırlanan bu enflasyon
çalışma, sanayi beklentilerinin
Türkiye’de geleneksel
faizYılları
oranı
ve döviz
kurlarının
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
kuru kanallarının
çalıştığını,
hisseteknikleri
senedikullanılarak
fitemel
belirleyicisi
olması
naneden olmuşşeklindedir.
Farklı analiz
hazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
yatı ve banka kredi kanallarının istatistiksel
tur. Dalgalı kur rejiminin uygulanmadığı bu
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
olarak anlamlı yönünde
sonuçlar
vermediğini
dönemde,
döviz
geçişkenliği
yalnızca
hareket
edilmiş olup, bulmuşyapılan istatistik bulgulara
göre de
sonuca kuru
gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
tur. Büyükakın vd. (2009), 1990:1 -2007:9
büyüklük olarak değil hız olarak da oldukça
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
dönemi için Türkiye’de
dövizyükseldikçe,
kuru kanalını
yüksek
seviyelerde
aralığı Kw cinsinden
fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir. gerçekleşmiştir. Dalgalı
incelemiş, paraAnahtar
politikası
şokunun
ardından
rejiminin
uygulanmaya
devam edildiği
Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,kur
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
reel döviz kuru, net ihracat, üretim ve fiyatlave enflasyon hedeflemesi rejiminin uygulanrın dinamik tepkisi
tahmin edilmiştir. Sonuç
maya başlandığı dönemde, ekonomik birimECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
olarak, para politikası
şoklarının
fiyatlar üze-RANGES
lerin
fiyatlama
yaparkenAND
döviz kurlarını daha
HOUSES
rinde önemli bir etkiye sahip olduğunu ve döaz dikkate almaya başladıkları ve kurlardan
Abstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
TSI belonging
to the etkisinin
years of 2012-2014,
viz kurunun parasal aktarım mekanizmasında
fiyatlara
geçiş
hem büyüklük hem
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA
model was applied to the study
preparedbakımından
with the use of azaldığı
different
önemli rol oynadığını
bulunmuştur.
de süre
saptanmıştır
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
(TCMB,
2013:and
4-5).
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
natural gas prices
Türkiye’de döviz kuru kanalının ile ilgili yapılmış çalışmalarda genel olarak döviz kuru
Geleneksel parasal aktarım mekanizması
kanalının işlediği, özellikle fiyatların gelişimi
çerçevesinde, yerel paranın değer kazanmaaçısından döviz kuru değişkeninin önemli olsının dış ticaret üzerindeki etkisi aracılığıyduğu tespit edilmiştir.
la ekonominin daralmasına neden olacağı
düşünülmektedir (Helene,2001: 5). Bununla
2001 yılı sonrası dönemde geleneksel aktabirlikte Türkiye ekonomisinde, Türk lirasının
rım mekanizması çerçevesinde döviz kuru
değer kazandığı dönemlerde ekonomi genişkanalının işlerliğinde de önemli değişimler
leme sürecine girmiş, döviz kurunun değer
gözlemlenmiştir. Diğer gelişmekte olan ekokaybettiği dönemlerde ise durgunluk yaşannomilerde olduğu gibi Türkiye ’dede 2001
mıştır. Yüksek sermaye girişlerinin yaşanyılı öncesinde dolarizasyon, hükûmetin gelir
dığı dönemlerde Türk lirasının değer kazanve giderleri arasındaki dengesizlik, sağlıksız
ması, döviz cinsinden borcu olan firmaların
işleyen bankacılık ve finans sektörü ile finet değerini ve firmaların yatırım ve üretime
nansal kırılganlık gibi nedenlerle döviz kuru
7
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ayırabilecekleri kaynakları artırmaktadır.İNCELENMESİ
Ayni ve politika yapıcılarının enflasyonu
kontrıca üretim sürecinde ithal girdilerin
rol AÇIKGÖZ
etmede döviz kuru değişkenini etkin bir
Muratyüksek
KORKMAZ, Hakan
ağırlığı nedeniyle söz konusu dönemlerde
şekilde kullanabileceğini ortaya koymuştur.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
firmalar aynı miktarda malı1Kilis
daha
düşük fiTürkiye’de döviz kuru kanalının ile ilgili ya7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
yata üretebilmekte, diğer yandan satın alma
pılmış çalışmalarda genel olarak döviz kuru
2012-2014
Yılları arasındaki
kullanılarak hazırlanan
çalışma, sanayi
gücündeki artışÖzet
iç :talep
üzerinde
artırıcıTUİK
etkiverilerikanalının
işlediğibuözellikle
fiyatların gelişimi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
yaratmaktadır. şeklindedir.
Tüm bu etkenler,
lirasındeğişkeninin
önemli olFarklı analizTürk
teknikleri
kullanılarakaçısından
hazırlanan döviz
çalışmadakuru
ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
daki değer artışına bağlı olarak ekonomik faduğu tespit edilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
aliyetin hızlanmasına
yol açmaktadır.
yönünde hareket
edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
VERİ SETİ ve YÖNTEM
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Parasal aktarım
mekanizması
hem
teoride
Çalışmanın
amacı 2003.01-2015.04 dönemi
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
hem de uygulamada çok karmaşık bir süreç
Türkiye’de
aktarım mekanizmaAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,için
Sanayi,
Konut, Anova,parasal
TUİK, Fiyat
olduğundan, mekanizmanın işleyişinin ansı döviz kuru kanalının etkinliği VAR yönlaşılması para politikasının etkili bir şekilde
temiyle test etmektir. Bu çalışmada, parasal
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
yönetimini kolaylaştırmaktadır.
Bu
sayede,
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRYkanalları
AND
aktarım
mekanizması
içinde, diğer
HOUSES
konjonktürün farklı evreleri için hangi polivarlık kanalları kapsamı altında incelenen,
tika seçeneğinin
kullanılması gerektiği, en
Abstract: In this study prepared by using data ofdöviz
TSI belonging
the yearsüzerinde
of 2012-2014,
kuru tokanalı
durulacaktır. Bu
consumption
of electricityüretimdeand natural gas used in industry and houses is statistically
uygun parasal the
kuralın
ne olduğu,
analyzed. ANOVA model was applied to the bağlamda
study prepared Türkiye
with the use
of different
gibi
dışa açık bir ekonoki değişkenlik techniques
ile enflasyondaki
değişkenlik
for analysis. Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
mide parasal
aktarım
döviz
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and
natural gasmekanizması
prices
arasındaki seçime ait tercihin nasıl yapılacakuru kanalının incelenmesi oldukça anlamlığı ve sabit kur rejiminin enflasyon ve üretim
dır Greene (1993) değişkenler arası dinamik
üzerindeki muhtemel etkilerinin nasıl değerilişkileri araştırmada VAR modellerinin dilendireceğine yönelik sorulara cevap buluğer yapısal modellerden daha etkin olduğunabilmektedir (Mishkin, 1995: 8-9). Politika
nu ileri sürmektedir. Sims’e (1980) göre ise,
yapıcılar finansal büyüklüklerdeki hareketleekonomik modelde kullanılacak değişkenler
ri daha iyi yorumlayabilecekler ve daha iyi
arasında eş zamanlılık söz konusuysa. mopolitika hedefleri seçebileceklerdir (Taş vd
delde kullanılan değişkenlere içsel mi dışsal
2012:53-54).
mı olduğu konusunda ayrıştırma yapılmayıp
Yukarıda ele alınan ve gerek Türkiye ve geaynı ölçüde yaklaşılmalıdır. Bu nedenle Sims
rekse diğer ülkeler için döviz kuru kanalını
modelde kullanılacak tüm değişkenlerin içsel
inceleyen çalışmalardan çıkan sonuç, Çin dıolarak ele alınması gerektiğini ifade etmiştir.
şında diğer ülkelerde döviz kurunun özellikle
Bunun anlamı her bir denklemin indirgenmiş
fiyatların gelişimini önemli ölçüde etkilediğiformunun aynı açıklayıcı değişkenler setin8
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
meydana gelmesidir. Böylelikle araştırtepki ve varyans ayrıştırma istatistikleri
İNCELENMESİ
den
daha
macı modele dahil ettiği değişkenlerin
içsel Hakan
bilgiAÇIKGÖZ
vericidir (Stock ve Watson. 2001:104).
Murat KORKMAZ,
(endojen) mi dışsal (egzojen) mı Güven
olduğu
huGrup A.Ş. Finans Yönetmeni
Granger nedensellik testi bir değişkenin gesusunda kaygılanmamakta ve
öngörüde bu1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
cikmeli değerlerinin
diğer değişkenin tahmin
lunması kolaylaşmaktadır (Asteriou ve Hall.
edilmesine yardımcı olup olmadığını inceleÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
2007: 279-280).
mektedir.
Etki-tepki
analizi
ise. VAR modeve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
VAR modelleriuygulanmıştır.
üç farklı Ayrıca
şekilde
olabilmekte- li hatalarının cari değerlerindeki bir birimlik
hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi
ve konutlarda
aralıklarına İngöre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
dir: indirgenmiş
form
ardışıktüketim
ve yapısal.
artışa
modeldeki
hertespit
biredilmesi
değişkenin cari ve
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
dirgenmiş formdaki
VAR modelinde her bir gelecek değerlerinin verdiği tepkiyi gösteredilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
değişken kendifiyatlarının
geçmişgenel
değerlerinin
doğrusal
mektedir
(sistemdeki
değişkenlerden
birinde
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
bir fonksiyonudur. İndirgenmiş formda diğer cari dönemde meydana gelen bir birimlik şoka
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
değişkenlerin geçmiş değerleri de göz önün- diğer değişkenlerin cari dönem ve gelecek
de bulundurulmakta ve bunların hata terimleri dönemlerdeki tepkisini gösterir). Varyans ayECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
arasında bir ilişki
bulunmamaktadır. İndir- rıştırması (öngörü hata ayrıştırması) ise belirACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
genmiş formda her bir eşitlik en küçük kareli bir zaman ufkunda sistemdeki herhangi bir
ler yöntemi kullanılarak
tahmin edilmektedir. değişkenin öngörü hata varyansının yüzde kaAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
of electricity
and natural
used in diğer
industry açıklayıcı
and houses is değişkenlerdeki
statistically
Farklı değişkenlerin
birbirleriyle
ilişkili
olma-gas çının
şoklara
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
sı durumunda eşitliklerin
terimleri
techniques for hata
analysis.
Moreover,arasıntests of hypothesis
were applied
and the research was göstermektedir
bağlı olarak
açıklanabileceğini
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
da da ilişki olabilecektir. Ardışık VAR yapı- (Stock ve Watson. 2001:104–106).
sında ise her bir regresyon eşitliğindeki hata
Çalışmada değişkenlerin seçiminde uluslaterimleri. bir önceki eşitlikteki hata terimleri
rarası ampirik çalışmalar dikkate alınmıştır.
ile ilişkisizdir. Yapısal VAR modeli ise. iktiPara, mal ve döviz kuru piyasalarının birbirsat teorisini kullanarak değişkenler arasındaki
leriyle etkileşim içinde olduğu bu çalışmada,
eşanlı ilişkileri ortaya çıkarmaktadır (Stock
para piyasasını temsilen kısa vadeli faiz oranı
and Watson. 2011:102-104).
(üç aylık vadeli mevduat faiz oranı) döviz kuru
VAR analizinin standart uygulamalarında piyasasını temsilen reel efektif döviz kuru deGranger nedensellik testi etki-tepki analizi ve ğişkenleri kullanılmıştır. Fiyatlar genel düzeyi
varyans ayrıştırma analizlerinden elde edilen ise, tüketici fiyat endeksi (2003=100) ile ölsonuçlar rapor edilmektedir. VAR modelinde- çülmüştür. Bununla birlikte. VAR modelinin
ki karmaşık yapı nedeniyle VAR tahmininden kapsadığı kısa vadeli faiz oranı reel efektif döelde edilen regresyon katsayıları ya da istatis- viz kuru ve tüketici fiyat endeksi olmak üzere
tikleri rapor edilmemektedir. Nedensellik etki- toplam üç makro ekonomik değişken kullanıl9
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Baz yılı 2003 olan veri seti Türkiye
sürmektedir. Dickey ve Fuller (1981).
İNCELENMESİ
mıştır.
hata
Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik
Veri Hakan
teriminin
otokorelasyona sahip olması duruMurat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
Dağıtım Sistemi’nden temin edilmiştir.
munda. otokorelasyonu kaldırmak için bağımGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
lı değişkenin ilave gecikmeli değerlerini içe1
Kilisçalışma
7 Aralık Üniversitesi,
VAR analizinin uygulandığı bu
da ilk Elektrik-Enerji Bölümü
recek şekilde Dickey-Fuller birim kök testini
önce söz konusu serilerin bazı işlemlere tabi
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri
kullanılarak hazırlanan bu
çalışma, sanayi Dickey-Fuller
geliştirmişlerdir.
Geliştirilmiş
tutulması gerekmektedir.
İlk aşamada
değişve konutlarda kullanılan
doğalgaz ile
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
birim
kök çalışmada
testi olarak
modelde
Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
ANOVAadlandırılan
modeli
kenlerin birim şeklindedir.
değerlerinden
bağımsız kılınuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
ilave terimlerdeki gecikme uzunluğu Akaike
Sanayigetirilmesi)
ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
ması (aynı düzeye
için tüm
değişKriteri
yada Schwartz
Bayesyen
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikBilgi
bulgulara
göre de (AIC)
sonuca gidilmiştir.
Elde
kenlerin logaritması
alınmıştır. Değişkenlerin
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Kriteri (SBC) tarafından belirlenmektedir.
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
mevsimsel etkiler
barındırıp
barındırmadığı
Tablo
1’degelmektedir.
görüldüğü üzere modelde kullanıaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana
sorgulanmıştır. Herhangi bir mevsimsel etkiye
lanSanayi,
değişkenlerin
durağanlığı
önce düzeyleri
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
rastlanmamıştır.
için sorgulanmış ve faiz değişkeni haricinde
İkinci aşamada ise
VAR modellerinde tüm de- tüm değişkenler birinci farkı alındıktan sonra
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS OFgörülmüştür.
INDUSTRY AND
ğişkenlerin durağan
olması gerektiğinden
dedurağanlaştığı
HOUSES
ğişkenlerin durağan olup olmadığı sınanmıştır.
Yapılan durağanlık sınaması sonucu değişkenAbstract:
In this Genişletilmiş
study prepared by using
data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Literatürde yaygın
olarak
Dicthe consumption of electricity and natural gas lerin
used in Faiz
industrydışında
and housesdüzey
is statistically
değerlerinde birim
analyzed. ANOVA
model
was applied
to the study prepared with the use of different
key-Fuller (Augmented
Dickey
Fuller:
ADF)
kök içerdikleri
ancak
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied bulunmuş
and the research
was serilerin birintesti kullanıldığından
durağanlık
sınaması
için
made more
comprehensive.
The purpose
was to determine electricity and natural gas prices
ci farkları alındığında I(1) durağan oldukları
ADF birim kök testi tercih edilmiştir. Dickey
gözlenmiştir. Tüm zaman serileri aynı dereceve Fuller (1979) tarafından geliştirilen birim
den durağan olmadıkları için uzun dönemli bir
kök testi. bütün serileri birinci dereceden otodenge ilişkisinin sağlanamayacağı sonucuna
regresif süreç olarak ele almakta ve hata terimulaşılmıştır.
lerinde otokorelasyonun bulunmadığını ileri
10
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 1. LogFaiz
Birim Kök Testi
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
t-Statistic
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Prob.*
Augmented Dickey-Fuller
test statistic
1
-11,41867
0.0000
Test critical values:
1% level
-3,473672
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
kullanılarak
bu çalışma,
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri5%
level hazırlanan
-2,880463
sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak10%
-2,576939ANOVA modeli
hazırlanan çalışmada
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanaraklevel
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Tablo 2. ADF Birim Kök Test Sonuçları
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
İstatistiği
Olasılık
Test İstatistiği
Olasılık
aralığı Kw Test
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
LogTufe(2)
-9.293.961
0.0000 Tüketim,
Logrer
(2)Konut, Anova,
-9.268.142
Anahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Sanayi,
TUİK, Fiyat
1% level
-4.020.396
1% level
-4.020.396
5% level ECONOMETRIC
-3.440.059
OF ELECTRICITY
5% level AND NATURAL
-3.440.059
ANALYSIS
GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
0.0000
ADF birim kök testi için gecikme uzunlukla- terine (AIC) dayalı olarak 6 seçilmiştir.(bknz
rının belirlenmesinde
minimum
Akaike
bilgi
tablo
2) ). VAR
tahmin edilen geAbstract: In
this study prepared
by using
data of
TSI belonging
to themodelinden
years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
kriteri kullanılmıştır.
Parantez
uzunluğunun(
kullanılması
analyzed. ANOVA
model içerisindeki
was applied to the cikme
study prepared
with the use 6ofgecikme)
different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were
applied
and
the
research
was
sayılar gecikme
uzunluklarıdır. Seriler sabit durumunda elde edilen Granger nedensellik
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
terim ve trende sahiptirler. MacKinnon %1 sonuçları Tablo 4’de gösterilmiştir. Granger
önem düzeyinde durağan olduğunu göster- nedensellik analizi için öncellikle VAR modeli
mektedir.
tahmin edilmiştir. VAR modeli gecikme uzunluğu seçimine duyarlıdır. VAR modelinin optiDurağanlığını elde ettiğimiz seriler arasındamal gecikme uzunluğu. tablo 2’den görüleceği
ki Granger nedensellik analizi için öncellikle
gibi Akaike bilgi kriteri (AIC) olabilirlik oranı
VAR modeline dayalı olarak gecikme sayısı
test istatistiği (LR) nihai öngörü hatası (FPE)
elde edilmiştir. VAR modelinden elde edilen
ve Hannan-Quinn bilgi kriterine (HQ) dayalı
optimal gecikme uzunluğu Akaike bilgi kriolarak 6 seçilmiştir.
11
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 3. VAR Modeli Gecikme
Uzunluğunun Belirlenmesi
İNCELENMESİ
Lag
LogL
LR
0
-3756
NA 1
2
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
FPE
AIC
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
9.45e+18
1
52.20586
SC
HQ
52.26773
52.23100
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
-3722
66.22205
6.67e+18
51.85785
52.10533*
51.95841
-3702
38.36820
5.71e+18
51.70279
52.13589
51.87878*
7
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve
konutlarda 15.48353
kullanılan doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel 52.33095
olarak analiz edilmesi
-3693
5.77e+18
51.71224
51.96365
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
-3684
17.83655
5.71e+18
51.70108
52.50541
52.02792
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak araştırma
daha kapsamlı
hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
-3677 hareket
12.12147
5.89e+18
51.73138
52.72132
52.13364
yönünde
edilmiş olup, yapılan
istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
edilen
bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü
için
tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik
ve
doğalgaz
-3664
22.88567* 5.57e+18* 51.67330* 52.84885
52.15098
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı
yükseldikçe, 5.78e+18
fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
-3657Kw cinsinden
11.16334
51.70680
53.06796
52.25990
8
Anahtar
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, 51.76638
Sanayi, Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
-3652 Kelimeler
7.784187
6.15e+18
53.31316
3
4
5
6
52.39491
VAR modelinin gecikme uzunluğu olarak 6 birim çemberin içinde olduğu görülmektedir
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
seçilmiştir. Grafik
yardımıyla
analizin tek(Grafik
1). Bu
VAR
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OFnedenle
INDUSTRY
ANDmodelinin istikrar
HOUSES
rarlanması durumunda ters köklerin hepsinin koşulu sağlanmaktadır.
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Grafik 1.ofAR
Karakteristik
the consumption
electricity
and natural gasPolinomunun
used in industry andTers
housesKökleri
is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
12
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
modelinden elde edilen artıkların İNCELENMESİ
otoOtokorelasyon LM testi sonuçlarına
VAR
göre
korelasyona sahip olup olmadığının
seride
otokorelasyonun olmadığı yönündeki
MuratincelenKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
mesi için otokorelasyon LM testi yapılmıştır.
boş hipotez reddedilememektedir(Tablo3).
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Kilis
BölümüTesti
Tablo
4.7 Aralık
VARÜniversitesi,
Modeli Elektrik-Enerji
Otokorelasyon
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki
verileri kullanılarak
Lags TUİKLM-Stat
Probhazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
1
8,482 hazırlanan
0,486 çalışmada ANOVA modeli
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri
kullanılarak
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
2
7,381
0,597
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup,
göre de sonuca gidilmiştir. Elde
3 yapılan istatistik
10,89 bulgulara
0,283
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
7,813
0,553
fiyatlarının genel seviyesinde 4düşüş gözlendiği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
5
14,6
0,102
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
6
13,8
0,129
7
13,55
0,139
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
8
5,252
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES IN 0,812
TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
9
7,12
0,625
10 by using 11,74
0,228 to the years of 2012-2014,
Abstract: In this study prepared
data of TSI belonging
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
11 applied to
8,58
0,447 with the use of different
analyzed. ANOVA model was
the study prepared
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
12 purpose was
21,18
0,012
made more comprehensive. The
to determine
electricity and natural gas prices
Modelde yer alan TÜFE faiz ve reel döviz
kuru değişkenleri arasındaki karşılıklı nedensellik ilişkilerini incelemek için Granger nedensellik testi uygulanmıştır. VAR modelin-
den tahmin edilen gecikme uzunluğunun (6
gecikme) kullanılması durumunda elde edilen Granger nedensellik sonuçları Tablo 4’de
gösterilmektedir.
Tablo 5. Granger Nedensellik Testi Sonuçları
Yokluk Hipotezi
Olasılık
Karar
DLogtufe Dlogrer’in nedeni değildir
0,0052
H:0 red
DLogrer Dlogtufe’nin nedeni değildir
0,018
H:0 red
Logfaiz DLogrer’in nedeni değildir
0,0134
H:0red
DLogrer Logfaiz’in nedeni değildir
0,6047
H:0kabul
Logfaiz Dlogtufe ‘nin nedeni değildir
0,0248
H:0 red
DLogtufe Logfaiz’in nedeni değildir.
0,5759
H:0kabul
13
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
di şokuna tepkisi yavaş yavaş yok
Nedensellik testi sonuçlarına göre TÜFEİNCELENMESİ
ve
olmuştur.
ReelAÇIKGÖZ
döviz kuruna verilen bir birimlik şok
reel kur arasında iki yönlü nedensellik
ilişkisi Hakan
Murat KORKMAZ,
enflasyon üzerinde 3. Döneme kadar negatif
bulunmaktadır. Yani enflasyon ve Güven
reel kurlar
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
yönde bir etki gösterirken 3. Dönem sonunda
arasındaki karşılıklı bir etkileşim
bulunmak1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
pozitif bir etki göstermiş ve bu etki Zaman
tadır. Faiz oranlarından reel döviz kurlarına
Yılları bulunmaktaarasındaki TUİK verilerizaman
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayida artış yönünazalıcı
zaman
zaman
doğru tek yönlüÖzet
bir: 2012-2014
nedensellik
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
bir etkiçalışmada
olmuştur.
Kurlar
faiz oranı şokladır. Faiz oranlarında
ortaya
bir değişşeklindedir.
Farklıçıkacak
analiz teknikleri
kullanılarakdehazırlanan
ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
rına büyük tepki vermekte ve 3 ayda sıfırın
me reel kurları doğrudan etkilemektedir. AySanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
altında göre
% de
5 sonuca
seviyesinde
rıca faiz oranlarındaki
değişmelerde
yönünde hareket
edilmiş olup,TÜFE’yi
yapılan istatistik bulgulara
gidilmiştir.dip
Eldeyapmakta ve 6
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ay sonra faizin kurlar üzerindeki etkisi azalyani enflasyonufiyatlarının
etkilemektedir.
Faiz oranlagenel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,ise
fiyatlarda
meydana
makta
ve gelmektedir.
onuncu ayın sonunda kaybolmakrıyla TÜFE arasındaki
nedensellik
tek da azalma
Kelimeler : Elektrik,
Tüketim,tadır.
Sanayi, TÜFE’ye
Konut, Anova, verilen
TUİK, Fiyatbir birimlik şok ise
yönlüdür. Yani Anahtar
f aiz oranlarındaki
birDoğalgaz,
artış ya
reel döviz kuru üzerinde ani ve sert bir etki
da azalış enflasyonu etkileyebilmektedir.
yaratarak,
3. Döneme
kadar düşmesine neECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
Granger nedensellik
analizi TO
sonuçlarına
göreRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
CONSUMPTION
den olmuştur. Bu dönemden sonra ise etki
HOUSES
aralarında karşılıklı nedensellik ilişkisi bulupozitif yönde gerçekleşmiş ve onuncu ayın
nan değişkenlerin
karışlıklı
etkileşimAbstract:
In thisdinamik
study prepared
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
sonunda
etkisini
yitirmiştir.
Bu sert düşüşün
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses
is statistically
leri etki-tepki ve
varyans ayrıştırma analizleri
analyzed. ANOVA model was applied to the en
studyönemli
prepared nedeni
with the 2001
use of different
krizi ve 2003 yılında
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
ile incelenmiştir.
Etki-tepki
analizi
sistemdeki
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity anddolar
naturalkarşısında
gas prices
Türk Lirası’nın
değerlenmiş
içsel bir değişkende meydana gelen bir şokun
olması olarak görülebilir. Özellikle kısa vasistemdeki diğer içsel değişkenler üzerindeki
deli sermaye hareketlerinin faiz oranlarındaki
etkisini göstermektedir. Etki-tepki analizi sodeğişmelerden etkilenmesi bulgularımızla örnuçları Granger nedensellik analizi sonuçlarını
tüşmektedir. Kısa vadeli sermaye hareketleri
desteklemektedir. Grafiklerde dikey eksende
faiz oranlarındaki değişmelerle birlikte giriş
ilgili değişkene verilen bir standart sapmalık
ve çıkış koşulları değişmekte ve kurlar üzeartış şokuna diğer değişkenlerin verdiği tepkirinde etki yaratmaktadır. Faiz oranlarındaki
nin yönü ve yüzde olarak büyüklüğü yatay ekdeğişmelerin bir taraftan da enflasyon aracısende ise dönem sayısın şokun verilmesinden
lığıyla kurları etkilediği bilinmektedir. Şöyle
sonra geçen 10 çeyrek dönemi göstermektedir.
ki faiz değişiklikleri, aktarım mekanizmasınTablo 5 ’de görüldüğü üzere reel döviz kuruda döviz kuru üzerinde de etkin bir rol oynanun kendi şokuna tepkisi başlangıç döneminyarak toplam talebi etkiler. Bunun arkasında
den üçüncü döneme kadar azalış yönündedir.
yatan temel neden, reel faiz oranlarının, söz
Bu dönemden sonra reel kur değişkenin kenkonusu ülkede yapılan portföy yatırımlarının
14
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
belirleyicilerinden olmasıdır. Zira birİNCELENMESİ
ülsöz konusu parasal süreçte faiz oranı
ana
kanalıkede yatırımların getirisinin ne ölçüde
cazip Hakan
nın AÇIKGÖZ
döviz kuru kanalı ile etkileşimi nedeniyMurat KORKMAZ,
olduğu, o ülkeye giriş-çıkış yapan
yabanle TCMB’nin döviz kuru kanalını etkilemek
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
cı sermayeye yön verir. Özetle
elde edilen
suretiyle fiyatlar genel düzeyi üzerinde etkin
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
etki tepki fonksiyonu sonuçlarına istinaden
olabileceği söylenebilir.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Tablodoğalgaz
6. Etki-Tepki
Analiziistatistiksel
Sonuçları
ve konutlarda kullanılan
ile elektrik tüketiminin
olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Response to
Cholesky One S.D.araştırma
Innovations ± 2daha
S.E. kapsamlı hale getirilmiştir.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak
of FARKLOGTUFE
FARKLOGRER
Responsegöre
Response ofve
FARKLOGTUFE
to FARKLOGTUFE
Sanayi
konutlarda
tüketim aralıklarına
elektrikto ve
doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
.015
.015
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
.010
.010
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
.005
.005
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
.000
.000
-.005
.015
-.005
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10
9 10
7 ANALYSIS
8
6
4
5
2
3
1
ECONOMETRIC
OF
ELECTRICITY
AND
NATURAL GAS PRICES
Response
of FARKLOGRER to LOGFAIZ
of FARKLOGTUFE
to LOGFAIZ
of
FARKLOGRER
to
FARKLOGTUFE
Response
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES
IN
TERMS
OFResponse
INDUSTRY
AND
.015
.015
HOUSES
.010
.010
.010
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
.005 natural gas used in industry and houses is statistically
the consumption of electricity and
.005
.005
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover,
tests
of
hypothesis
were
applied
and the research was
.000
.000
.000
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
-.005
-.005
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
Reel kur TÜFE ve kısa vadeli faiz serilerindeki değişimlerin nedenlerini belirlemenin bir
diğer yolu varyans ayrıştırma analizidir. Varyans ayrıştırma analizi değişkenlerde meydana gelen şokların kaynaklarının ayrıştırılmasını sağlamaktadır. Varyans ayrıştırma analizine göre. TÜFE’ de ortaya çıkan bir değişimin kaynağı ilk dönemde yüzde yüz TÜFE
iken nihai dönemde baktığımızda TÜFE’deki
kaynağın %11’i reel kur tarafından açıklanmaktadır. - faiz oranının gecikmesi kendisini
%95 oranında, döviz kuru %4 TÜFE ise %1
oranında açıklamaktadır. Daha sonraki aylar-
6
7
8
9
10-.005
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
da döviz kuru yaklaşık %5 TÜFE %3 ve faiz
oranlarının kendi gecikmesi %90 oranında
açıklayıcı etkiye sahip olmaktadır. Reel döviz kurundaki artışlar ithal mallarının ulusal
para cinsinden pahalanmasına ve mal ve hizmet fiyatlarının bu artışı yansıtacak biçimde
yükselmesine yol açacağı belirtilmektedir.
Nitekim reel döviz kuru varyans ayrıştırması bunu destekler niteliktedir. Geçiş etkisinin
büyüklüğü ampirik bir sorundur. Ülkeden ülkeye, dönemden döneme etkinliğin boyutu
değişebilmektedir.
15
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo. 6a TÜFE’ninİNCELENMESİ
Varyans Ayrıştırma Sonuçları
Dönem
S.E.
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
DLOGTUFE
DLOGRER
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
LOGFAIZ
1
0,01124
100
0
0
2
0,01189
99,18983
0,016999
0,793175
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
3
0,01225
3,059281
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki 95,41674
TUİK verileri kullanılarak
hazırlanan bu1,52398
çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
4
0,0125
92,62497
5,824045
1,550982
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez testleri91,64146
uygulanarak araştırma
daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
5
0,0125
6,304456
2,054081
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
0,0125
90,98126
6,299494
yönünde 6hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik bulgulara
göre de sonuca 2,719244
gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
7
0,0125
88,9073
6,939634
4,153062
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw
yükseldikçe, fiyatlarda
da azalma meydana
gelmektedir.3,969362
8 cinsinden0,0125
84,77197
11,25867
Anahtar9Kelimeler0,0125
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
84,73307
11,26561
4,001327
10
0,0125
83,69086
11,96578
4,343364
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF
ELECTRICITY 11.95286
AND NATURAL 4.487529
GAS PRICES
11
0,0125
83.55961
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
12
0,0125
83.47732
11.93675
4.585935
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Tablo.
6 b Reel
Dövizand
kurunun
Ayrıştırma
Sonuçları
the consumption
of electricity
natural gas Varyans
used in industry
and houses is
statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Dönem
S.E.
DLOGTUFE
DLOGRER
LOGFAIZ
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
1
0,011236
98,65942
1,34058
0
2
0,012057
96,54423
2,600547
0,855226
3
0,012369
93,86288
4,841564
1,295561
4
0,01264
91,10612
7,629739
1,264143
5
0,012704
90,45713
8,056452
1,486415
6
0,012776
90,12613
7,996917
1,876951
7
0,012972
87,82706
8,459684
3,713259
8
0,013291
83,86644
12,54782
3,585736
9
0,013297
83,82865
12,54599
3,625357
10
0,013385
82,7875
13,22383
3,98867
11
0,013398
82.670.06
13.222.65
4.107.296
12
0,013409
82.604.75
13.201.27
4.193.976
16
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo. 6 c Kısa Vadeli Faiz Oranlarının
İNCELENMESİVaryans Ayrıştırma Sonuçları
Dönem
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
S.E. Murat DLOGTUFE
DLOGRER
LOGFAIZ
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
Bölümü
1.35E+14
0,014256 Elektrik-Enerji
4,047507
95,93824
2
1.37E+14
94,56908
0,192234
5,238686
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
3
1.39E+14
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz ile2,431838
elektrik tüketiminin5,192953
istatistiksel olarak 92,37521
analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
4
1.39E+14
2,854459
5,316939
91,8286
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi5ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının91,36192
tespit edilmesi
1.40E+14
3,115594
5,522491
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
1.40E+14sanayi sektörü
3,231862
5,556847
91,21129
edilen 6bulgular sonucunda;
için tüketim aralığı
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
1.41E+14
3,232508
5,652517
aralığı 7Kw cinsinden
yükseldikçe, fiyatlarda
da azalma meydana
gelmektedir. 91,11498
8 Kelimeler
1.41E+14
3,319487
91,04231
Anahtar
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi,5,638208
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
9
1.41E+14
3,313309
5,846489
90,8402
10
1.41E+14
3,298906
6,265402
90,43569
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF
ELECTRICITY AND
NATURAL GAS
PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
11
1.41E+14
3,298622
6,201488
90.399.89
HOUSES
12
SONUÇ ve
1.41E+14
3,296754
6,354298
90.348.95
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ÖNERİLER
TÜFE,
reelwith
döviz
Kuru
ve Faiz serileri araanalyzed. ANOVA model was applied to the study
prepared
the use
of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
sındakielectricity
nedensel
bulunduğu
için VAR (
made more comprehensive. The purpose was to determine
and ilişki
natural gas
prices
Döviz kurunun enflasyona olan etkisinin incelendiği bu araştırmada 2003-2015 yılları
arası üçer aylık verilerden yararlanılmıştır.
Çalışmanın ilk aşamasında bağımlı ve bağımsız değişkene ilişkin ADF testleri ile serilerin
durağanlıkları incelenmiş ve birinci dereceden durağan oldukları belirlenmiştir.
Vektör Otoregresyon) modelleri uygulanmıştır. VAR modellerinin tahmininde en uygun
gecikme uzunluğunun tespitinde SCI Bilgi
Kriteri kullanılmıştır. Modellerin tespitinde
sekiz gecikme uzunluğundan aşağı doğru gecikme uzunlukları denenmiş ve en küçük SCI
Kriterini veren gecikme uzunluğu altı olarak
Yapılan Granger nedensellik testi sonuçlarına
göre reel döviz kuru ve TÜFE değişkeninin
gecikmeli değerlerinin katsayıları istatistiksel
olarak anlamlı olduğu için TÜFE’deki değişmenin bir kısmını reel döviz kuru ve faiz değişkenlerinin geçmiş değerleriyle açıklamak
mümkün olmaktadır.
seçilmiştir. TÜFE’ye verilen bir birimlik şok
ise reel döviz kuru üzerinde ani ve sert bir etki
yaratarak, 3. Döneme kadar düşmesine neden
olmuştur. Bu dönemden sonra ise etki pozitif
yönde gerçekleşmiş ve onuncu ayın sonunda
etkisini yitirmiştir.
17
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
çişkenliği, dolarizasyon ve rezervler
Granger nedensellik testiyle uyum
İNCELENMESİ
gibi söz
Bu durum
sağlamaktadır. Faiz oranları varyans
konusu
sürtüşmelerin yanı sıra, kontrol dışı
Muratayrışım
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
tablosundan görüldüğü üzere 1. dönemde
faiz
şokların da mekanizmanın etkinliği üzerinde
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
oranının gecikmesi kendisini1Kilis
%95
oranında,
yansımalar gösterdiğini unutmamak gerekir.
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
döviz kuru %4 TÜFE ise %1 oranında açıkDolayısıyla, politika değişikliklerinin nihai
Özetsonraki
: 2012-2014
Yılları arasındaki
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
lamaktadır. Daha
aylarda
döviz TUİK
kuruverilerisonucunun,
tüm bu
parametrelerin
de rol oyve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
yaklaşık %5 TÜFE
%3Farklı
ve analiz
faiz oranlarının
entegre
bir ANOVA
mekanizmaya
bağlı olduğu
şeklindedir.
teknikleri kullanılaraknadığı
hazırlanan
çalışmada
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
kendi gecikmesi %90 oranında açıklayıcı etortadadır.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
kiye sahip olmaktadır.
Reeledilmiş
döviz
kurundaki
yönünde hareket
olup,
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
KAYNAKÇA
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
artışlar ithal mallarının
ulusal para cinsinden
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
ASTERIOU,
D., Et al., (2007). Applied
pahalanmasınaaralığı
ve mal
ve hizmet
fiyatlarının
Anahtar Kelimeler
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
Econometrics
A Modern
Approach (Rebu artışı yansıtacak
biçimde: Elektrik,
yükselmesine
vised Edition), New York: Palgrave Macyol açacağı belirtilmektedir. Nitekim reel döviz kuru varyansECONOMETRIC
ayrıştırması ANALYSIS
bunu destekler
OF ELECTRICITYmillian
AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
niteliktedir.
HOUSES
BOUGHRA, A., (2003). “What Do We Know
About toMonetary
Policy and TransmisTürkiye’de sonAbstract:
dönemde
enflasyon
hem
yük-data of TSI belonging
In this
study prepared
by using
the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
sion Mechanism in Morrocco and Tunisek hem de süreklidir.
Bu nedenle enflasyoanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were applied
and theAnnual
research was
nist beklentiler çok güçlüdür. TÜFE, kısa
sia?”,
The 10th
Conference of the
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
vadeli faiz oranları ve döviz kuru politikası
Economic Research Forum (ERF), 1-30
enflasyon hedefi ile uyumlu olacaktır. ÖzetBRANSON, W. H., (2001). “Intermediate
le bu çalışmadan elde edilen bulgular, enfExchange,Rate Regimes For Regimes For
lasyondaki değişmeler açısından döviz kuru
Group Of Developing Countries” Don’t
değişkeninin önemli bir gösterge niteliği taFix Don’t Float, Ed., By., Jorge Braga De
şıdığı, Türkiye ekonomisinde parasal aktaMacedo, Daniel Cohen And Helmut Reirımın döviz kuru kanalının işlediğini ortaya
sen, Oecd Publishing, pp.57,58
koymaktadır
BAŞÇI, E., et al., (2008). “The monetary
Parasal aktarım mekanizmasına ilişkin tetransmission mechanism in Turkey: new
mel hususlar bu çerçevede olmakla birlikte,
developments”, BIS Papers, no 35, Bank
sistemin işleyişinin ülkeden ülkeye farklılıkfor International Settlements
lar arz ettiğini ve özellikle geliş mekte olan
BUBULA, A., et al., (2002). “The Evolution
ekonomilerdeki belli başlı gürültülerden etkiOf Exchange Rate Regimes Since 1990:
lendiğini de vurgulamakta yarar var. Kur ge18
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Çukurova Üniversitesi, Sosyal
Evidence From De Facto Policies”, İNCELENMESİ
Imf
Bilimler
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana
Working Paper, Wp/02/155, Murat
September,
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
p.7
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
ÇATALBAŞ, G.K., (2007). Türkiye’de Para
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Arzı İle Enflasyon Arasındaki İlişkinin
BÜYÜKAKIN, F., ve diğ., (2008). Türkiye’de
Parametrik Olmayan Regresyon Analizi
Para Politikası
Aktarım Mekanizması:
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
İleistatistiksel
İncelenmesi,
Gazi
Üniversitesi İktisave konutlarda
ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi
Döviz Kuru
Kanalı kullanılan
Üzerinedoğalgaz
Bir Değerşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
di Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9 /
lendirme, 2.
Ulusal İktisat
Kongresi,
İzuygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve3doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
(2007).
197 - 212
mir
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
CAMBAZOĞLU, B., ve diğ., (2012). “Pagözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
BÜYÜKAKIN,fiyatlarının
F., ve genel
diğ.,seviyesinde
(2009).düşüş
“Parasal
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir. Mekanizması Döviz Kuru
rasal Aktarım
Aktarım Mekanizması: Türkiye’de DöAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
Kanalı;
Türkiye
Örneği”, Celal Bayar
viz Kuru Kanalının VAR Analizi” Dokuz
Üniversitesi İ:İ:B:F Dergisi, 19 (2),2012.
Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari BiECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYs.53-68
NATURAL GAS PRICES
limler Fakültesi
Dergisi,TOCilt:24,
Sayı:1,RANGES IN AND
ACCORDING
CONSUMPTION
TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Yıl:2009, ss.171-198
ÇİÇEK, M., (2005). “Türkiye’de Parasal Aktarım Mekanizması:
Var (Vektör Otoregthis study prepared by using data of TSI belonging
years of 2012-2014,
CALVO, G.A.,Abstract:
etconsumption
al., In(2000).
“Fear and
Ofnatural
Flo- gas used in industry toandthehouses
the
of electricity
is statistically
rasyonu) Yaklaşımıyla Bir Analiz” İktisat
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
ating” , (Çevrimiçi)
Http://Drum.Lib.
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis İşletme
were applied
the research
was 20, Sayı: 233,
veandFinans,
Cilt:
made
more
comprehensive.
The
purpose
was
to
determine
electricity
and
natural
gas
prices
Umd.Edu/Bitstream/1903/4294/1/CiYıl: 2005
ecrp11.Pdf ( 01.05.2012), p.5
EDWARDS, S., (2001). “Exchange Rate ReCAMBAZOĞLU, B., ve diğ., (2012). “Pagimes, Capital Flows And Crisis Prevenrasal Aktarım Mekanizması Döviz Kuru
tion”, Nber Working Paper, Series 8529,
Kanalı: Türkiye Örneği” Yönetim Ve
p.15
Ekonomi Yıl:2012 Cilt:19 Sayı:2
EKİNCİ, A., (2012). Türkiye’de Para ArzıCENGİZ, V., (2009). Parasal Aktarım Menın Makroekonomik Değişkenler Üzerikanizması İşleyişi Ve Ampirik Bulgular,
ne Etkisinin Ekonometrik Analizi: 1990
Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bi- 2002 Dönemi Uygulaması
limler Fakültesi Dergisi, Sayı: 33, TemERDOĞAN, S., ve diğ., (2010). “Is There An
muz, Aralık 226, ss.225,247
Interest Rate Channel For Monetary PoÇAKMAKLI, S., (2005). Parasal Aktarım
licy In Turkey”, METU Studies in Development, pp.247-266, 2010
Mekanizmaları: Türkiye Uygulaması,
19
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
S., (2001). “Exchange Rate RegiHOOPER, P., et al., (1989). “Exchange
İNCELENMESİ
FISHER,
Rate
Pass,Through İn The 1980s: The Case Of
mes: Is The Bipolar View Correct?”,
Jo- Hakan AÇIKGÖZ
Murat KORKMAZ,
U.S. Imports Of Manufactures Brookings
urnal Of Economic Perspectives,
Volume
Güven
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
PapersBölümü
On Economic Activity, Vol. No.
15, Number 2, 200 p.3 1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
1,1989.P. 300
FRANKEL, J.,Özet
(1999).
“No
Single
Currency
: 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
IŞIĞIÇOK,
(1994).
Zaman serilerinde
konutlarda
doğalgaz ile
istatistikselE.,
olarak
analiz edilmesi
Regime Is ve
Right
For kullanılan
All Countries
Orelektrik
At tüketiminin
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
nedensellik çözümlemesi. Bursa, Uludağ
All Times”uygulanmıştır.
Nber Working
Paper,
Series
Ayrıca hipotez
testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik veÜniversitesi
doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi
Basımevi
7338,1999. P.18
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
KADILAR, C., (2000) Uygulamalı
fiyatlarının
seviyesinde
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
I.,
et al.,genel
(2000).
“Is düşüş
Adopting
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
ğişkenli
zaman serileri analizi.
çok deGOLDFAJN,
Ankara,
Full Dollarization The Solution? Looking
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut,Büro
Anova,Basımevi
TUİK, Fiyat
Bizim
At The Evidence” Department Of Economics Pontifícia Universidade Católica Do
KAMIN, S., et al., (1998). “The TransmisECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Rio De Janeiro,
FebruaryTO14,
2000.P.2 RANGES INsion
Mechanism
ofAND
Monetary Policy in
ACCORDING
CONSUMPTION
TERMS
OF INDUSTRY
HOUSES
Emerging Market Economies”. BIS TebGUJARATI, D. N., (2001). Temel Ekonolii, No 3,s.
In this study prepared by using data of TSI belonging
to the5-65
years of 2012-2014,
metri, Çev.Abstract:
Ümit
Şenesen
ve Gülay
the
consumption
of electricity
and Günnatural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the KENNY,
study prepared
the use (1996).
of different“Exchange Rate
G.,with
(1996).
lük Şenesen,
Literatür Yayıncılık, İstantechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and natural
prices Import Prices”
Pass,Through
AndgasIrish
bul
Economic Analysis, Research And PubliGÜL, E. E., (2006). Türkiye’de Enflasyon
cations Department, Central Bank Of IreVe Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik
land, Technical Paper 6/Rt/96, P.O. Box
İlişkisi: 1984 – 2003, Sosyal Bilimler
559, Dublin 2, p.3
Dergisi 2006/1
MEHROTRA, A.N., (2007). “Exchange and
HAAN, J. D., et al., (2001). “How To Reduce
interest rate channels during adeflatiInflation: An Independent Central Bank
onary era Evidence from Japan Hong
Or A Currency Board? The Experience
Kong and China”, Journal of ComparatiOf The Baltic Countries” Emerging Marve Economics, 35, ss. 188-210
kets Review, 2001. pp. 220,222
MISHKIN, F.S., (1995). The Economics Of
HELENE, P., (2001). “How The Countries
Money, Banking And Financial Markets,
Choose Their Exchange Rate Regime”,
Fourth Edition, New York, Harper ColImf Working Paper, Wp/01/46,2001. p.5
lins College Publishers, p.132
20
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
MISHKIN, F. S., (2001). “The Transmission
SMETS, F., et al., (1999). “The
İNCELENMESİ
Exchange
Rate and the Monetary Transmission
Mechanism and The Role of Asset
Prices Hakan AÇIKGÖZ
Murat KORKMAZ,
Mechanism in Germany”, De Economist
in Monetary Policy”, NBER Working
PaGüven Grup
A.Ş. Finans Yönetmeni
per 8617, 1-21
1
147, 4,Bölümü
ss. 489-521
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
J.H., etbual.,
(2001).
NAGAYASU, J.,
(2007).
“Empirical
Analysis
Özet
: 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileriSTOCK,
kullanılarak hazırlanan
çalışma,
sanayi “Vector Autove konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
regressions”, Journal of Economic Persof the Exchange
Rate Channel in Japan”,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
AyrıcaMoney
hipotez testleri
araştırma
daha kapsamlı
hale pp.
getirilmiştir.
pectives,
15 (4),
101-115
Journal of uygulanmıştır.
International
anduygulanarak
FiSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
nance, 26, yönünde
ss. 887904edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
hareket
TAKATISHI, I., et al., (2006). “Exchange
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaRate
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim In Post,Crisis
Changes
And
Inflatıon
NORRBIN, S.,fiyatlarının
(2000).genel
“What
Have We Leararalığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Asian Economies: Var Analysis Of The
ned From Empirical
Tests of TheMonetary
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Exchange Rate Pass,Through”, Nbr WorTransmission Mechanism”Erişim:http://
king Paper Series 12395,2006. pp.3,4
w w w. r i k s bECONOMETRIC
a n k . c o m / uANALYSIS
p l o a d / 4OF
8 4ELECTRICITY
0/
AND NATURAL GAS PRICES
wp_121.pdf
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
TAŞ, S., ve diğ., ( 2012). “ Banka
HOUSES
Kredi Kan-
lı ve Türkiye Uygulaması” Ç.Ü. Sosyal
OBSTFELD, M.,
et al.,
(1995).
“ThebyMiraAbstract:
In this
study prepared
using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
consumption of electricity and natural gas used inBilimler
industry andEnstitüsü
houses is statistically
Dergisi, Cilt 21, Sayı
ge Of FixedtheExchange
Rates”, Journal Of
Economic
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
2012,
ss.and53-74
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis 1,
were
applied
the research was
Perspectives,Volume 9, Nummade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
ber 4,Fall, p.74
TEMURLENK, M. S., (1998). Vektör Otoregresyon Modeli: Türkiye’de 1980
ÖZTÜRKLER, H., ve diğ., (2007). “Türki­
Sonrası Dönemde Uygulanan İstikrar
ye’de Bir Parasal Aktarım Kanalı Olarak
Politikalarının Etkinliği Üzerine Bir Uy-
Banka Kredileri”, Finans Politik & Eko-
gulama, Atatürk Üniversitesi İİBF Yayın
nomik Yorumlar, 44(514), 57-68
No: 209, Erzurum Türkiye Cumhuriyet
REINHART, C., et al., (2001). “Reflections
Merkez Bankası” Parasal Aktarım Meka-
On Dollarization”, University Of Mary-
nizması “Kasım 2013”
land, College Park, Department Of Eco-
WILLIAMSON, J., (2002). “The Evolution
nomics, Munich Personal Repec Archi-
Of Thought On Intermediate Exchange
ve, p.4
Rate Regimes”, The Annals Of The Ame-
SIMS, C.A., (1980). “Macroeconomics and
rican academy Of Political And Socia
Reality”, Econometrica, 48 (1), pp. 1-48
lscience, Volume:579, p.82
21
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
A., (2000). “ Reel Döviz KuruİNCELENMESİ
HaC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler
ZENGİN,
reketleri ve Dış Ticaret Fiyatları
Murat(Türkiye
KORKMAZ, Hakan Dergisi,
AÇIKGÖZ 2(2), 27-41
Ekonomisi Üzerine Ampirik Güven
Bulgular)”,
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
22
Fakültesi
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
EXTEND ABSTRACT
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
The monetary transmission mechanism
describes how policy induced changes in the nominal
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
money stock or the short-term nominal interest rate impact on real variables such as aggregate
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verilerimechanisms
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
output and employment.
Monetary
transmission
(MTMs)
are sanayi
the channels throve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ugh which monetary
policy
are transmitted
to changes
in real
outputmodeli
and the price level.
şeklindedir.
Farklı actions
analiz teknikleri
kullanılarak hazırlanan
çalışmada
ANOVA
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
In his article about the role of monetary policy, Friedman (1968) avers that monetary policy
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
cannot peg either
interest
the
unemployment
their gidilmiştir.
equilibrium
yönünde
hareket rates
edilmiş or
olup,
yapılan
istatistik bulgulararate
göre at
de sonuca
Elde rates, through
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
cheap money policy, for more than very limited periods. Unemployment cannot be maintaifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
ned away fromaralığı
its natural
rate
withoutfiyatlarda
accepting
a positive
and finite rate of inflation. Thus,
Kw cinsinden
yükseldikçe,
da azalma
meydana gelmektedir.
monetary policy
can affect
the
real economy
only Sanayi,
in theKonut,
short
run.TUİK,
In the
Anahtar
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,
Anova,
Fiyatlong run, inflation is
a monetary phenomenon, and real output is driven by real factors. Although the vast majority
of economists agree
with Friedman’s view about the role of monetary policy, economists are
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
divided regardingACCORDING
the question
of how monetary
policy
actions
can affectAND
the real economy in
HOUSES
the short run. Generally speaking, four MTM channels have been highlighted in the literatuIn this
prepared by
data of TSIrate
belonging
to the years
2012-2014,
reThey are; theAbstract:
interest
ratestudy
channel,
theusing
exchange
channel,
theofasset
price channel, and
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVA
model was
to the study
prepared
the use of
the credit channel.
Money
supply
andapplied
monetary
policy
workwiththrough
thedifferent
economy in several
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
different ways.made
Themore
foregoing
investigation
into
the macroeconomics
comprehensive.
The purpose was
to determine
electricity and natural of
gas the
pricescredit view has
confirmed that the “special role of credit” when capital markets are imperfect or less developed like inTurkey contributes significantly to the connection between money and economic
activity, and indeed deserves closer attention from macroeconomists. On the other hand, the
credit channel of monetary transmission is not easily detectable, nor is it easily predictable and
controllable for policy purposes, at very aggregate levels of analysis. Specific firm-bank structures and relationships, as well as local institutional features, determine the credit-channel’s
transmission of monetary impulses whether these impulses are amplified or dampened in a
way that requires detailed microeconomic analysis. Further considerations to be drawn from
our analysis can be summarized as follows. Firstly, the shift in theoretical focus implied by the
credit view is important, yet whether the credit transmission mechanism has stronger effects
than the money transmission mechanism remains largely an empirical matter. Secondly, there
are both theoretical and empirical clues pointing to credit conditions as an important vehicle
for real supply-side effects of monetary policy that has hitherto been disregarded. Pursuing this
view opens some interesting lines of research . On theoretical grounds, the time structure of
23
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL
KODU: E52
ID:98 K:86
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
transactions, contractual arrangements inİNCELENMESİ
the labour and credit markets, and the formation
and
effect of price expectations are allMurat
critical
elements
modelling a credit economy that call for
KORKMAZ,
HakaninAÇIKGÖZ
more careful anlysis. With regard Güven
to empirical
analysis, it is also important to discriminate the
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
source and nature of the shocks
driving the adjustment of real and nominal variables in the eco1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
nomy: credit, real or inflationary shocks trigger different patterns of adjustment, though they all
Özettransmission
: 2012-2014 Yıllarımechanism.
arasındaki TUİKDiscriminating
verileri kullanılarak hazırlanan
çalışma,
involve the credit
amongbuthem
is sanayi
necessary in order
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
to correctly identify
the existence
extent
of the exchange
rate inANOVA
the monetary
transmission
şeklindedir.
Farklı analiz and
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan çalışmada
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
mechanism. Monetary Transmission Mechanism , changes in production and employment in
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
the exchange rates
ofhareket
the monetary
is concerned
affects For
yönünde
edilmiş olup,policy
yapılan istatistik
bulgulara with
göre dehow
sonucaitgidilmiştir.
Elde the conduct of
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
monetary policy under floating exchange rates it is important to understandthe role of the excfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
hange rate in the
monetary
transmission
mechanism
(MTM).
The timing and the magnitude of
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe, fiyatlarda
da azalma meydana
gelmektedir.
the effects of a Anahtar
changeKelimeler
in the :exchange
rate on
output
and
inflation
mayFiyat
be quite different from
Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,
traditional interest rate channels, thereby affecting optimal policy. The transmission mechanism
and its length, how-ever,
may change from one time to another, and the effects can furthermore
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS
OF INDUSTRY
be non-linear or even
dependon
whether the RANGES
central IN
bank
is tightening
orAND
easing the monetary
HOUSES
stance and on the position of the business cycle. Considerable uncertainty thus surrounds the
Abstract: In this
study
prepared
by using
data of TSI
to thepolicy.
years of 2012-2014,
transmission mechanism
and
the
ultimate
effects
of belonging
monetary
To a large extent, they
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVAaffects
model was
applied to the of
study
prepared with
the use and
of different
will depend onanalyzed.
how policy
expectations
eco-nomic
agents
the confidence with
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
which they hold
these
underlining
theimportance
monetary policy to
made
more expectations,
comprehensive. Thefurther
purpose was
to determine electricity
and natural for
gas prices
be transparent and credible Monetary transmission mechanism channels play a dominant role in
the Turkey economy? The paper is organized as follows. Section 2 specifies a structural VAR
model in a small open economy. Section 3 analyzes the estimation results of the study. Section
4 conclude. In recent years Turkey both high and inflation is continuous Therefore, inflationary expectations are very powerful. Money supply, short-term interest rates and exchange rate
policy will be consistent with the inflation target. In this study, the effectiveness of monetary
transmission mechanism exchange rate channel on Money supply and price level is analyzed
by using VAR model for Turkey which has adopted flexible exchange rate regime. As a result
of the test, for the quarterly the period 2003 – 2015 , it is found That exchange rate channel
is effective in Turkey
24
UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT
BİR İŞLETMEDE HEDEF PROGRAMLAMA İLE ÜRETİM
PLANLAMASI UYGULAMASI 1
APPLICATION OF AGGREGATE PRODUCTION PLANNING IN A FIRM
Melih YÜCESAN1, Hilmi ZENGİN2
Tunceli Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü, Tunceli/ Türkiye
Karadeniz Teknik Üniversitesi Ekonometri Bölümü, Trabzon/ Türkiye
1
2
Abstract: Production planning is defined as a function which
assigns levels and margins of manufacturing and services.
In this study, In this study, the importance of production
planning and control activities on firm productivity and
obligation of using scientific methods in these activities are
aimed to reveal for a manufacturer that produced furniture
in East Blacksea region of Turkey. Incapable of capacity
planning and undetermined of work stations bottleneck are
current problems of the firms. This study is started with
the time study practice which is one of the most necessary components of production planning. The amount of
production of previous period is determined using linear
programming model. The required working time for previous
period is calculated and it was compared with last year’s
data. Goal programming model has been suggested that
work stations will be used more effectively for the next
period for acquired higher profit. This model created which
minimized positive and negative deviation production goal
and minimized negative deviation profit goal.
Öz: Üretim planlaması gelecekteki imalat veya hizmet
faaliyetlerinin düzeylerini ve limitlerinin belirleyen fonksiyon olarak tanımlanır. Bu çalışmada, Türkiye’nin Doğu
Karadeniz bölgesinde mobilya üretimi yapan bir firmanın
üretim planlama ve kontrol faaliyetlerinin işletme verimliliği
üzerindeki öneminin ortaya konulması ve bu faaliyetlerde
bilimsel metotların kullanılma zorunluluğunun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. İşletmedeki mevcut problemler;
işletmenin kapasite planlaması yapamaması ve üretimdeki
dar boğaz yaratan iş istasyonlarını tespit edememesi politikası
uygulayamamasıdır. Bu çalışma, bir üretim planlamamın
en önemli (gerekli) unsuru olan zaman etüdü çalışmasıyla
başlanmıştır. Geçmiş dönemin üretim miktarları doğrusal
programlama kullanılarak belirlenmiştir. İş istasyonlarının
geçmiş dönemde ne kadar çalışması gerektiği hesaplanmıştır.
Bu verilerle geçen yılın gerçek verileriyle karşılaştırılmıştır. Gelecek dönem için iş istasyonlarının daha etkin
kullanılacağı, daha yüksek karın elde edilebileceği hedef
programlama modeli önerilmiştir. Üretim hedefinin pozitif
ve negatif sapma miktarlarını ve kar hedefinden negatif
sapma miktarının minimize edileceği model oluşturulmuştur.
Key Words: Goal Programming, Furniture, Production
Planning, Lingo
Anahtar Kelimeler: Programlama, Mobilya, Üretim
Planlaması, Lingo
Doi: 10.17373/UHEYAD.2016922040
(1) Sorumlu Yazar: Melih YÜCESAN, Tunceli Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü, Tunceli / Türkiye meli-
[email protected] Geliş Tarihi / Received: 14.03.2016 Kabul Tarihi/ Accepted: 19.09.2016 Makalenin
Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok /
None“Etik Kurul Raporu Var – There is report of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK”
“The Research Council Permit Yes / No” “NO”
25
1. GİRİŞ
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Üretim planlamasında karşılaşılan
İNCELENMESİ
başlıca
problemlerden
biri de talebin zamana göre
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Üretim sistemlerinin faaliyet yoğunluğu
ve
değişmesidir,
Üretim hızını sabit tutup, talepGüven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
karmaşıklığı, işletme içi faaliyetlerin
koor1
te ki değişimleri
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü stok miktarı ile dengelemek
dinasyonu, işletmeler arasındaki
bağımlılık
bütünleşik üretim planlaması yöntemlerinden
ve ilişkilerin gelişmesi,
işletmenin ekonomik
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribiridir
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
(Jaaskelainen,
1969:
25). Yapılan çave konutlarda
kullanılanamacıyla
doğalgaz ile elektrik
düzeyde çalışmasını
sağlamak
mo- tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
lışmada
boyunca
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanandönem
çalışmada
ANOVA üretim
modeli hızı sabit oladern işletmelerde
üretim planlamasına
ihtiyaç
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
rak belirlenmiştir. İş istasyonlarındaki işçi save konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
duyulur. ÜretimSanayi
planlaması,
üretim
konusunu
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik yılarının
bulgulara göre
de sonuca
gidilmiştir. Eldeatıl kapasitenin
tekrar
düzenlenerek
edilen bulgular
sonucunda; planlamasısanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
her yönüyle kapsayan
ve işletme
önünevarılmaktadır.
geçilmesi,
gelecek
dönemler için hedef
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuç
olarak tüketim
nın bir bölümünü
oluşturan
temel
bir
üretim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
programlama modeli kullanılarak istenilen
fonksiyonudur.Anahtar
Üretilecek
olan
mamule
yöKelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
kar ve üretime ulaşılması ve bu hedefler için
nelecek olan talebin belirlenmesinden, buna hangi üründen ne kadar üretilmesi gerektiğiuygun üretimin ECONOMETRIC
yapılabilmesi
için gerekli
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
nin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
faktörlerin uygun miktar ve özelliklerde sağHOUSES
lanmasından başlayarak üretimin miktarı, za- Çalışmanın birinci bölümünde üretim planAbstract: In this study prepared by using data oflamasının
TSI belonging önemine
to the years ofdeğinilmiş,
2012-2014,
işletmelerin
manlaması ve kalitesi
ile ilgili
tüm çalışmalar
the consumption
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
üretim
planlaması
uygulaması yapması
analyzed. ANOVA model was applied to the neden
study prepared
with
the use of different
üretim planlaması
kapsamı içinde yer alır.
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
gerekliliği
vurgulanmıştır.
Çalışmanın ikinci
madeplanlaması;
more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity
and natural gas prices
Etkin bir üretim
mevcut
talebi
zamanında ve en düşük maliyetle karşılaya- bölümünde Türkiye’de mobilya sektöründen
bilmelidir. Pazarlama, satış, muhasebe, finans bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde karar verme
bölümlerinin başarısı üretim planlamasına sürecinde kullanılan matematiksel modellerden biri olan hedef programlama yöntemi
bağlı olduğundan dolayı, işletmeler açısından
anlatılmıştır. Dördüncü bölümde üretim planüretim planlama büyük önem taşımaktadır
lamasının tanımı yapılıp üretim planlamanın
(Render ve Heizer, 2006: 4).
amaçlarından bahsedilmiştir. Çalışmanın beBu çalışmada doğrusal hedef programlama şinci bölümünde literatür araştırmasına yer
kullanılarak bir mobilya üreticisine üretim verilmiştir. Çalışmanın altıncı bölümünde,
planlama modeli önerisi yapılmıştır. Planla- üretim planlama modelinin nasıl oluşturulduma dönemi orta vadeli olarak seçilmiştir. Orta ğu ve modelde kullanılan değişkenlerin açıkvadeli bir plan, üç aydan bir yıla kadar ki bir laması yapılmıştır. Son bölümde oluşturulan
dönem için hazırlanmaktadır (Sipper ve Bul- üretim planlama modelinden elde edilen verifin, 1998: 215).
ler yorumlanmıştır.
26
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
2. LİTERATÜR İNCELEMESİ
hedeflerine ulaşmayı amaçlamışlardır.
İNCELENMESİ
Bu he-
deflere
ulaşırken farklı ülkelerin mevzuatları
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Bu bölümde hedef programlama Murat
ile ilgili
lidolayısıyla
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni mevzuat gereği koyulan kota kıteratür incelemesi sunulmuştur. Chen
ve Tsai
1
sıtlamalarıBölümü
da dikkate alınmıştır. UygulamaKilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
(2001), bulanık hedef programlama
üzerinde
da hangi fabrikanın ne kadar üretim yapması
çalışmışlardır. Özet
Bu :çalışmada
bulanık amaçlı
2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
gerektiği bulunmuştur ve istenilen hedeflere
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
çalışmalardan farklı
olarak,
bulanık
amaçlaşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakminimum
hazırlanan çalışmada
ANOVA
modeli
sapmayla
ulaşılmıştır.
rın toplam başarı
derecesini
yauygulanmıştır.
Ayrıcamaksimum
hipotez testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ve önerilmiştir.
konutlarda tüketimToplam
aralıklarınabir
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
pan toplam bir Sanayi
model
Sultanov
Beyaz
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre(2004),
de sonucaVestel
gidilmiştir.
Elde Eşya ve Ticamodel önermelerinin
nedeni,
her bir
bulanık
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ret A.Ş’de K 9000 Btu klimasının MRP uyfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
amacın başarı aralığı
düzeyinin,
kendinden önceki
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
gulamasını
yapmıştır. Araştırma bu ürünün
hedefe ulaşılması
zor
olduğunda
azalmasıdır.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,bütün
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, yurt
Fiyat içi ya da yurt dışı
alt bileşenleri
Elde edilen çözüm sonuçlarında, hem mutlak
temin olarak sınıflandırmıştır. Yurt dışından
öncelik yapısına hem de toplam maksimum
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
NATURAL
GAS PRICES tedarik süreleriteminAND
edilen
bileşenlerde
TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
başarı derecesine ACCORDING
ulaşıldığı görülmüştür.
nin daha uzun olduğu gözlenmiştir. Ayrıca
HOUSES
Wang ve Fang (2001), Masud ve Hwang
araştırmacı Vestel’ in stok miktarlarıyla satış
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
electricity and
in industry arasında
and houses is
‘in oluşturdukları
modeli ofçözmek
içinnatural
ta- gas used
maliyetleri
birstatistically
korelasyon ilişkisi olanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
lep, makine zamanları,
bulanıktechniques for maliyetleri
analysis. Moreover,
tests of hypothesis
werebelirlemiştir.
applied and the research
was MRP bilincinin
duğunu
Şirkette
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
laştırarak bir doğrusal programlama modeli
tam oluşturulamadığı, MRP raporlarının yeoluşturmuşlardır. Önerilen doğrusal bulanık
terince incelenmediği ve siparişlerin takvime
programlama modeli doğrusal programlama
uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir.
olarak yeniden formüle edilmiştir. Masud ve
Sueyoshi (2004), diskriminant analizi ile
Hwang ‘in datalarını kullanarak oluşturdukstandart tam sayılı programlama modeli ve
ları modelin uygulanabilir ve uygun çözümiki aşamalı tam sayılı programlama modelini
ler verdiğini göstermişlerdir.
kullanarak sınıflandırma başarılarını inceleLeung vd. (2003), Uluslararası bir teksil firmiştir. Japon bankalarından elde ettiği veriler
ması için her fabrikasında ayrı ayrı belirlenen
üzerinde de uygulamasını yapmıştır.
iş gücü seviyesi, depolama alanları, kaynak
Wu ve Lai (2004); kargo firmasının, havayolu
miktarları gözetilerek 3 aylık zaman aralığınfirmalarından konteynırları nasıl seçmesi ge-
da hedef programlama uygulaması gerçekleştirmişlerdir. Üretim planlama modelinde
kar hedefi, işe alma işten çıkarma maliyeti
rektiğini ve kargoları bu konteynırlara nasıl
yerleştirmesi gerektiğini belirleyebilmek için
27
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
tamsayılı doğrusal programlama İNCELENMESİ
mogücü maliyetleri işletmenin kullandığı
karma
delini kullanmışlardır.
sezgisel yöntemlerle
ortaya çıkan maliyetlere göre
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
yüzde 20 oranında azalmıştır. Özellikle stok
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Bdaoui ve Teghem (2006), BuGüven
çalışma
maliyetlerinde büyük bir iyileşme sağlanarak
1
Kilis 7tesissisinde
Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Belçika’da bulunan bir döküm
maliyetler yüzde 87 azalmıştır.
karma tamsayılı hedef programlama uygulaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ması yapılmıştır.
Çalışmaya
öncelikle
Şeflek istatistiksel
(2010), olarak
iş etüdü,
talep tahmini, ana
ve konutlarda
kullanılan
doğalgazgeçmiş
ile elektrik tüketiminin
analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
dönemlerin analiziyle
başlandı. Üretim aşaüretim planının oluşturulması, stok kontrolü
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi belirleme komaları benzer olanlar
için iş grupları
yapıldı.
ve veimalatta
parti büyüklüğü
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Bu iş gruplarında
ölü zamanlar sıfırlandı. Uynuları ele alınmıştır. Planlama çalışmalarına
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarınınüretim
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuçyapılan
olarak tüketim
gulananın sonucunda
zamanı
önemli
başlamadan
önce
gözlemlerle işletaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
ölçüde azaltıldı.
mede verimsizliğe neden olan tüm unsurlar
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
saptanmış ve devam eden aşamalarda yaDemet (2006), Uygulama şaselerin üretildipılan metot etütleriyle bu unsurların büyük
ği bölüm olan taban
iskelet bölümünde yaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
bir çoğunluğu imkanlar dahilinde ortadan
ACCORDING
TO CONSUMPTION
pılmıştır. Bu malzeme
miktarlarından
yolaRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
kaldırılmıştır. Stok kontrolü amacıyla Netsis
çıkılarak birim maliyetler belirlenmiştir. Bu
programından yararlanılmış, oluşturulan veIn this study
prepared by using
maliyetlere de Abstract:
genel üretim
maliyetleri
ek-data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
housesreçeteleri
is statisticallyyoluyla gerekli
ritabanı
ve and
üretim
analyzed.
ANOVA model sonucunda
was applied to the study prepared with the use of different
lenmiştir. Hedef
Programlama
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
applied and the
research was
tüm were
entegrasyon
işlemleri
gerçekleştirilmiş
birinci hedef olan
adet şase üretimi
hemade2800
more comprehensive.
The purpose
was to determine electricity and natural gas prices
ve MRP uygulamaları ile aylık periyotlar badefine ulaşılmıştır. İkinci hedef olan normal
zında gereken net sipariş ve üretim değerleri
mesai kapasitesinin aşılmamasına ulaşılmışbulunmuştur. Operasyon temel zamanlarında
tır. Üçüncü öncelikli hedef için taban iskeleti
% 34-75 arasında değişen zaman tasarruflabölümündeki üretim maliyetinin belirlenen
rı sağlanmıştır. İşletme içi düzenlemeler ile
değeri aşmaması hedefine ulaşılamamıştır.
mevcut çalışma alanı yaklaşık %10 oranında
Özkan (2006), mobilya sektöründe faaliyet
arttırılmıştır. Wagner Whitin algoritması kulgösteren işletmelerin üretimlerini daha etkin
lanılarak yapılan parti büyüklüğü belirleme
planlamalarını sağlayacak bir üretim planlaçalışması ile gerekli optimizasyon yapılarak
ma modeli geliştirilmiştir. İşletmenin en çok
üretim maliyetlerinde ciddi tasarruflar sağlasatılan ürünlerinden olan M55 İtalyan cevizi
nabileceği görülmüştür.
yüzeyli yatak odası modeli için bir doğrusal
Güleç Gürel (2011), Denizli‟de faaliyet gösprogramlama modeli kurulmuş. Bu uygulama
teren bir firmanın üretimini yaptığı rafya ip
sonuçlarına göre, toplam üretim, stok ve işve halat ip çeşitlerinin, 2010 yılı verilerini
28
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
2011 yılı hedeflerine ne derece
planlama önerisi sunulmuştur. Kurulan
İNCELENMESİ
kullanarak
bu
ulaşabileceği araştırılmıştır. Üretim
modelde
şeker ve etanol üretim aşamaları teMurat planlaKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
mada hedef programlama kullanılmıştır.
Arz
mel alınmıştır. Yapılan bu çalışmayla şeker
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
ve Talep hedef programlama 1kısıtıyla
prograkamışı hasat zamanı, stok seviyesi, toptanKilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
ma koyulmuştur. Üretici kar hedefi ve üretim
cılara mal gönderim miktarları için optimal
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verilerideğerler
kullanılarakbulunmuştur.
hazırlanan bu çalışma, sanayi
miktarı hedefi Özet
belirlemiştir.
Yapılan
üretim
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
planlama sayesinde
firma,
kar kullanılarak
heşeklindedir.
Farklı istenilen
analiz teknikleri
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Madadi
ve Wong (2013), çalışmasında Iranın
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha kapsamlı hale getirilmiştir.
definde ulaşmıştır. Üretim miktarı hedefi gerSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
başlıca
otomobil
yedek
parçası üreticilerinin
çekleşirken fazla
mesaiye
yönünde
hareketbaşvurulmuştur.
edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
birinde gerçekleşmiştir. İşletme bütün yıl çaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği
varılmaktadır.
Sonuçürün
olarak tüketim
Tuskan (2011),fiyatlarının
Uygulama
için 1994’ten
bu sonucuna
lışmakta
ve geniş
yelpazesine sahiptir.
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
yana İstanbul’da faaliyet gösteren cam kupa
İşletmeninin 2 hedefi vardır. Bunlardan biri
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
üretimi yapan X işletmesi seçilmiştir. Model
toplam maliyet minimizasyonu diğeri ise
olarak bozulabilir ürünler için hedef progürün kalitesi maksimizasyonudur. Toplam
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ramlama ile üretim
planlama modeli oluştumaliyetin minimize edilmesi için normal ve
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
rulmuştur. Model oluşturulurken Leung ve
fazla mesai ücretlerinin minimizasyonu, siNg’nin 2007’de
yayınlanan çalışmalarından
pariş maliyetlerinin minimizasyonu ve elde
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
consumption
of electricity
and natural
in industry andmaliyetinin
houses is statistically
esinlenilmiştir.the
İsletme
ve isçi
kiralama
– çı- gas used
bulundurma
minimizasyonunu
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
karma maliyetleri
hedeflerine
ulaşılmış,
hatta
techniques
for analysis.
Moreover, tests
of hypothesis
were applied Diğer
and the research
was olan ürün kaiçermektedir.
bir hedef
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
stok maliyeti hedefi iyileştirilmiştir. 5000 TL
litesinin maksimize edilmesi ise, hatalı mal
olarak hedeflenen stok maliyeti 3714 TL’ye
gönderen satıcılardan alınan yarı mamullerin
indirilmiş yani yaklaşık % 25’lik bir iyileşme
minimizasyonu ve kalifiye olmayan işçi kulsağlanmıştır.
lanımının minimizasyonunu içerir. Uygulama
sonucu olarak kalitenin maliyeti artırdığı soLiu ve Ma (2011), arı kolonilerinin besin aranucuna ulaşılmıştır. Kalite ve maliyeti dengema süreci tam sayılı programlama modeliyle
de tutan bir üretim planı önerisi yapılmıştır.
incelediler. Araştırma sonuçlarına göre arıların besin arama süreci tam sayılı programlaScala vd. (2014), çalışmasında çoklu taşıyıcı
ma metoduyla diğer algoritmalara göre daha
enerji şebekelerinde optimal enerji akışı yöiyi bir şekilde ifade edilebileceğini belirtiler.
netimini optimal bir şekilde yapmayı amaçlar. Çalışma lineer olmayan kısıtlar ile formüSilva vd. (2013), çalışmasında brezilyada
le edilmiştir. Enerji talepleri ve fiyatları linebulunan şeker ve ethanol fabrikasına hedef
er olmayan hedef programlama ile formüle
programlama kullanılarak bütünleşik üretim
edilip, etkili ve güvenilir bir enerji dağıtım
29
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
3.1.HEDEF PROGRAMLAMA
oluşturulmuş daha sonra kurulanİNCELENMESİ
bu
modeli
modelin geçerliliği test edilmiştir.Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Ignizio, amacı “karar vericilerin arzu ettiği
GüvenKULGrup A.Ş. Finans
Yönetmeni
genel
bir ifadenin yansıması” şeklinde ta3. KARAR VERME SÜRECİNDE
1
Kilis
7
Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
nımlarkenBölümü
hedefi, “istenilen bir seviye ile beLANILAN MODELLER
lirlenmiş bir amaç” olarak tanımlamaktadır
: 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK
Karar vericilerÖzet
uygulamadaki
koşullara
göreverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
(Alp, 2008:
73).
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
çeşitli olgularınşeklindedir.
kritik öğesini
ve değişkenleFarklı analiz
teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotezproblemin
testleri uygulanarakGenellikle
araştırma daha kapsamlı
hale programlama
getirilmiştir.
doğrusal
modelleri
rini belirledikten
sonra, söz
konusu
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
tek bir amaç
optimizasyonuyaynını gösterebilmek
için onları
ve
yönünde hareket
edilmiş birleştirir
olup, yapılan istatistik
bulgulara
göre de fonksiyonunun
sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
la karakterize edilir. Ancak sistemin çok sayıgerçeğin bir gösterimini ortaya koyarlar. Anfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
da amaca
sahip olduğu durumlar da söz kocak model, gerçeğin
görünümünü
değil, da azalma
aralığı Kwtüm
cinsinden
yükseldikçe, fiyatlarda
meydana gelmektedir.
Bu TUİK,
durumlarda
hedef programbazı davranış biçimlerini
açıklayan
sınırlanAnahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,nusu
Sanayi,olabilir.
Konut, Anova,
Fiyat
lama yöntemi kullanılmalıdır. Örneğin, hırslı
dırılmış biçimini gösterir. Gerçek durum­dan
siyasetçiler hem iç borcu azaltmayı vadedip
daha az karmaşıkECONOMETRIC
olmaları nedeniyle,
bir dolu
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TObir
CONSUMPTION
IN de
TERMS
INDUSTRY
ANDvergisi oranlarının
hem
aynıOF
zamanda
gelir
sorunun giderilmesinde
uygun
çalışma bi-RANGES
HOUSES
azaltılması önerisinde bulunabilirler. Bu gibi
çimi sunar (Kobu, 1998: 80).
Abstract: In this study prepared by using data ofdurumlarda
TSI belonging toçelişen
the years of
2012-2014, optimum kılan
amaçları
the consumption
electricity and
natural gas used in industry and houses is statistically
Amaçlara ulaşabilmek
için ofalternatif
yolların
analyzed. ANOVA model was applied to the tek
study bir
prepared
with bulmak
the use ofmümkün
different
çözüm
değildir. Bubulunduğu ve kaynaklara
tüm amaçlan
techniques for analysis.
Moreover, en
testsetof hypothesis were applied and the research was
nun yerine,
amaçların
önem
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural gas
prices derecesine uykin şekilde yerine getirecek kadar yeterli olgun çözümler geliştirilir. (Taha, 2007: 343).
madığı durumlarda ortaya “Atama problemGenel hedef programlama modeli aşağıdaki
leri” çıkar. Bu tür problemlerin çözümünde
gibi formüle edilmiştir; (Öztürk, 2005: 300)
yararlanılan tekniklerin büyük bir kısmı matematiksel programlama adı altında anılmakAmaç fonksiyonu:
tadır. Matematiksel prog­ramlama teknikleri
içinde en bilineni “Doğrusal Programlama”
k
I
(1)
tekniği olup, bu teknik, amaç fonksiyonu ve
P (a + d + + a − d − )
MinZ=
∑∑
teknik sınırlamaların doğrusal birer fonksi­
yon biçiminde ifade edilebildiği durumlarda
kullanılır. Son olarak da, bir atama modelinin, amaç fonksiyonunda birden fazla hedefi
içerecek şekilde yapılandırılması, modelin
“Hedef Programlama” adı almasına yol açar
(Top, 2001: 116).
k =1
i
k
ik
i
ik
i
Kısıtlayıcılar
n
∑ tij x j − di+ + di− = bi
j =1
30
(2)
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
i=(1,2,…….. , I )
ağırlık verilmesidir (Öztürk, 2007:
İNCELENMESİ
308). Modelin
matematiksel ifadesi şu şekildedir.
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
j=(1,2,…….. , n )
Pozitif kısıtlayıcılar
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Min Z = d1+ + d −2 + d 3+ + … d −n
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
(3)
x j ≥ 0 , d i+ ≥ 0 , d i− ≥ 0
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri4.
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma, sanayi
ÜRETİM
PLANLAMASI
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Pk : k’ıncı hedefin
önceliği
şeklindedir.
Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Üretim planlama; müşteri talepleri, finansuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
+
−
aik , aik : k önceliğine
Sanayi ve konutlarda
aralıklarına
göre elektrik
fiyatlarının
tespit
edilmesi
manve doğalgaz
durumu,
üretim
kapasitesi,
insan gücü
sahip i.tüketim
hedefe
ilişkin
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
vb. parametreleri sürekli olarak tartan, kontnegatif ve pozitif
sapma değişkenleri
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
tüketim
rol altında
tutan
birolarak
mekanizma
kurarak bu
d i+ , d i− : i. hedefaralığı
ilişkin
negatifyükseldikçe,
ve pozitif
sap- da azalma meydana gelmektedir.
Kw cinsinden
fiyatlarda
çelişkili amaçlar arasında uzlaşma sağlar
ma değişkenleriAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
(Öztürk, 2007: 9). Kobu (2006: 433)’ ya göre
üretim planlaması işletmelerde kaynakların
t ij : i. hedef ve xj ile ilişkili teknoloji katsayısı
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GASkullanılması,
PRICES
en INuygun
biçimde
kayıpların
ACCORDING
TO
CONSUMPTION
RANGES
TERMS
OF
INDUSTRY
AND
b i :i. hedef düzeyini gösterir.
HOUSES
en aza indirilmesi ve dolayısıyla, minimum
toplam maliyetle istenen kalite, miktar ve
Amaç fonksiyonunun
yapısına göre hedef
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
in industryüretimin
and houses yapılması
is statistically için uygulanır.
zamanda
programlama; the consumption of electricity and natural gas used
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
Bu yüzden
planlama,
üretimde
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
and the research
was önemli bir yer
Eşit Öncelikli made
(Ağırlıklı)
Çok Hedefli
Momore comprehensive.
The purpose
was to determine electricity and natural gas prices
tutmakta ve bu önem, üretim sistemlerinin
deller: Probleme ilişkin hedefler eşit önemli
gelişmesine paralel olarak hızla artmaktadır.
ise, istenmeyen sapma değişkenlerin toplaWu ve Ierapetritou, (2007: 1) ya göre üretim
mı biçiminde ifade edilen amaç fonksiyonu,
planlamanın amacı üretim imkanları ile mevminimum kılınmaya çalışılır. Bu biçimdeki
cut kaynakların birbirleriyle etkin bir şekilde
amaç fonksiyonunun anlamlı olabilmesi, sapkarşılaştırılıp belirli dönemlere göre kaynakma değişkenlerinin aynı birimde olmasına
ların ilgili üretimler için tahsis edilmesini
bağlıdır. Yoksa erişim fonksiyonunun değesağlamaktır. Barutçugil, (1989: 28) göre ürerinin bir anlamı olmaz. Böylesi durumlartim planlamanın amacı, gerek duyulan mal
da, erişim fonksiyonunun yorumlanabilmesi
ve hizmetlerin üretiminde kullanılacak tüm
için her bir sapma değişkeninin ayrı ayrı ele
kaynakların istenen yer ve zamanda, istenen
alınarak yorumlanması gerekir. Bu olumsuz
miktarda bulundurulmasını garanti etmek ve
durumdan sakınmak için yapılması gerekaynak israfını minimum yapmaktır. Üretim
ken işlem, sapma değişkenlerinin ölçü birim
planlaması, üretim konusunu her yönüyle
farklılığını giderecek her bir değişkene farklı
31
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
5.1.ZAMAN ETÜDÜ
ve işletme planlamasının bir bölüİNCELENMESİ
kapsayan
münü oluşturan temel bir üretim fonksiyonuMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Zaman etüdü çalışmasında izlenen yöntem
dur. Üretilecek olan mamule yönelecek
olan
Güven Grup A.Ş. Finans
şu Yönetmeni
şekilde özetlenebilir. Ölçümü yapılacak
talebin belirlenmesinden, buna
uygun
üre1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
iş ve gözlemlenecek
işçi seçildikten sonra
timin yapılabilmesi için gerekli faktörlerin
işlem, öl­çümü en kolay yapılabilecek şekilÖzet
: 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
uygun miktar ve
özelliklerde
sağlanmasından
de akışistatistiksel
dilimlerine
ayrılmıştır.
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi Her akış dilibaşlayarak üretimin
miktarı,
ve
şeklindedir.
Farklı zamanlaması
analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
mi için bir başlangıç ve bitiş olayı belirlenir.
Ayrıca hipotez
testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
kalitesi ile ilgiliuygulanmıştır.
tüm çalışmalar
üretim
planlaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
Bitiş
olayı aynı
zamanda
bir sonraki dilimin
ması kapsamı içinde
alır.
yönünde yer
hareket
edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
başlangıç olayıdır. (t ) ile tempo değerlerinin
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrika ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır. Sonuç
olarak
tüketimTek zamanların
(L) ortalamaları
hesap
edilir.
5. HEDEF PROGRAMLAMA
UYGUaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
ortalaması ile tempoların ortalamalarının çarLAMA
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
pımı ile de her akış diliminin normal za­manı
Üretim planlama uygulamasında çalışmabulunmuş olur.
da şu yol izlenecektir.
Öncelikle işletmenin
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS
OF INDUSTRY
AND
=Tek
zamanlar
ortalaması
t IN
mevcut durumu analizi
edilecek
her bir ürü-RANGES
HOUSESa,ort
nün maliyetleri ve satış fiyatları belirlenecekt =Normal zaman
this study prepared
using data of N
TSI belonging to the years of 2012-2014,
tir daha sonra Abstract:
ürünleriIn üretimine
görebysınıfthe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVAve
model
=(Lprepared
/100)with
ta,ortthe use of different
landırmak, bilgileri
düzenli
açıkwasbirapplied
şekil-to the tstudy
N
ort
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
de göz önüne sermek
her bir ürün
için iş
made moreiçin
comprehensive.
The purpose
was to determine electricity and natural gas prices
İş Akışını oluşturan akış dilimlerinin Normal
akış diyagramları oluşturulacaktır. Ürünlerin
zamanlarının toplanması yoluyla temel zaüretiminde aşamaların standart zamanlarını
man elde edilir.
bulmak amacıyla her bir ürün ve iş istasyonu
Birinci adımda, Tüm akış dilimlerinin tek zaiçin zaman etüdü çalışması yapılmıştır. Zamanlarının geçerli olduğu çevrimler ele alıman etüdü çalışması üretim planlamanın tenarak toplanır ve tz elde edilir.
melini oluşturmaktadır. Delphi yöntemi kullanılarak talep tahmini çalışması yapılmıştır.
İkinci adımda tz,ort bulunması için tz,ort=∑( tz/n)
Üretim planlama dönemi üçer aylık olarak
hesaplanır.
belirlenmiştir. Gelecek dönem için öncelikli
Üçüncü adımda, çevrim zamanlarına ait tek
hedef programlama kullanılarak üretim planzamanlar için “ değer aralığı “ (Rz) bulunur.
laması çalışması yapılmıştır.
Rz=tzmax-tzmin , hesaplanır.
Rz,ort=∑Rz/k, Z=( Rz,ort/tz,ort)
32
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ile örnek arasında uyumu % olarak
9. Bir işlem tamamlanmadıkça o
İNCELENMESİ
Ana kütle
iş istasyoifade eden (Ɛ) güven aralığı belirlenir.
Çev- Hakan
nunda
başka bir işlem başlatılamaz.
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
rimsel akışa göre bulunan ɛ değeri
%5’ den
Güven Grup A.Ş. Finans
10. Yönetmeni
Bir iş istasyonunda başlatılan bir işlem, biküçükse elde edilen sonuçlar1Kilis
%95
güvenilir7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
tinceye dekBölümü
aralıksız sürdürülür.
liğe sahip sonuçlardır. ɛ değeri %5’den fazla
: 2012-2014
Yılları
arasındaki TUİK verileri
kullanılarak
hazırlanan buarası
çalışma,
sanayi süreleri, işlem
çıkmış ise yeniÖzet
gözlem
sayısı
belirlenir.
11.
İş istasyonları
tasıma
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
süreleri
içinde
düşünülür
ve bu süreler taşınşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
5.2.MODELİN
VARSAYIMLARI
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
ma seklinden bağımsızdır.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Ana üretim planlama
oluşturulurken
yönünde hareket
edilmiş olup, aşağıdaki
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
12. Her ürünün üretim rotası belirlenmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
varsayımlar yapılmıştır.
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuçbir
olarak
tüketim
Dönemler
boyunca
değişiklik
göstermeyearalığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
1. Üretim planlama girdilerinin bir yıl boyun- cektir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ca değişmediği varsayılmıştır.
13. İşletmede fazla mesai uygulaması yoktur.
2. Her bir üretim
planlama modeli 3 aydan
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
14. Zaman etüdleri hesaplanırken tempo %100
TO CONSUMPTION
RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
oluşmaktadır. BirACCORDING
yıl için üretim
planlama yaHOUSES
olarak varsayılmıştır.
pılmıştır.
Abstract: In this study prepared by using data of
TSI Üretim
belonging toplanlaması
the years of 2012-2014,
15.
yapılırken bir günde
consumption
of electricity
anddönem
natural gas used in industry and houses is statistically
3. Donem başıthestok
bulunmadığı
yani
analyzed. ANOVA model was applied to the çalışma
study prepared
with7 the
of different
süresi
saatuseolarak
varsayılmış. 1 saat
başı stok düzeyinin
sıfırforolduğu
edilmiştechniques
analysis. kabul
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
bakım
ve beklenmeyen
hatalar için ayrılmade more comprehensive. The purpose was to ve
determine
electricity
and natural gas prices
tir.
mıştır.
4. İncelenen dönem içinde mobilya üretim
5.2.1. MODELDE KULLANILAN PARAhattındaki makinelerde çalışan işgücünün 5.
METRELER
Planlama dönemi içinde değişmediği varsayılmıştır.
Yi= Oturma Grubu
6. Tüm ürünler için başlangıç ürün miktarı sı- pi= i. Oturma grubunun satış fiyatı
fırdır.
ci=i. Oturma grubunun maliyeti
7. Makinelerin bakım ve arıza halinde durma
ii=i. Oturma grubunun elde bulundurma magöz ardı edilmiştir.
liyeti
8. Nakliye aracının bozulma ve arıza vb. durµj,i= i ürününün j istasyonunda geçirdiği süre
ma süresi vermesi göz ardı edilmiştir.
δi =i. iş istasyonun maksimum çalışacağı süre
33
b1=
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Oturma grupları için belirlenen kar hedefi
İNCELENMESİ
11
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
(µ16,iYi ) ≤ δ16
∑
b2= Oturma grupları için belirlenen
üretim
i =1
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
miktarı hedefi
1
(5)
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
d = Oturma grupları için belirlenen kar hede- Döşeme iş istasyonunda işlem gören ürünler
Özet : 2012-2014
kullanılarak
bu çalışma,
finden pozitif sapma
miktarıYılları arasındaki TUİK verileriiçin
üretimhazırlanan
miktarı
ile iş sanayi
istasyonu kapasite
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
kısıtı
ifadeçalışmada
edilmiştir.
Bumodeli
denklemde δ17 bu
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
ANOVA
d1− = Oturma grupları
için belirlenen kar hedeuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
istasyonun maksimum çalışacağı süreyi, µ17,i
Sanayi vemiktarı
konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
finden negatif sapma
i ürünün
istasyonda
geçirmesi gereken
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikise
bulgulara
göre debu
sonuca
gidilmiştir. Elde
+
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
d 2 = Oturma grupları için belirlenen üretim süreyi göstermektedir.
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
miktarı hedefinden
sapma
miktarı
aralığı pozitif
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
11 Konut, Anova, TUİK, Fiyat
(6)
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
d −2 = Oturma grupları için belirlenen üretim
Y
δ
(
µ
)
≤
∑
17,i i
17
i =1
miktarı hedefinden negatif sapma miktarı
+
1
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TOve
CONSUMPTION
IN TERMS OF INDUSTRY AND
HEDEF KISITLARI
AMAÇ RANGES
Süngerhane iş istasyonunda işlem
HOUSES
5.2.2.
FONKSİYONLARI
gören ürünler için üretim miktarı ile iş istasyonu kapasite
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Bu denklemde δ18 bu
the consumption ofişlem
electricity
and natural
used in ifade
industry edilmiştir.
and houses is statistically
Boyahane iş istasyonunda
gören
ürün-gas kısıtı
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
istasyonun
maksimum
çalışacağı
süreyi, µ18,i
ler için üretim miktarı
istasyonu
kapasite
techniques ile
for iş
analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
were applied
and the research
was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
kısıtı ifade edilmiştir. Bu denklemde δ15 bu ise i ürünün bu istasyonda geçirmesi gereken
süreyi göstermektedir.
istasyonun maksimum çalışacağı süreyi, µ
15, i
ise i ürünün bu istasyonda geçirmesi gereken
süreyi göstermektedir.
11
∑ (µ
i =1
11
∑ (µ15,iYi ) ≤ δ15
Y ) ≤ δ18
(7)
18,i i
(4)
Zigana iş istasyonunda işlem gören ürünler
için üretim miktarı ile iş istasyonu kapasite
Tekstil iş istasyonunda işlem gören ürünler kısıtı ifade edilmiştir. Bu denklemde δ19 bu
için üretim miktarı ile iş istasyonu kapasite istasyonun maksimum çalışacağı süreyi, µ19,i
kısıtı ifade edilmiştir. Bu denklemde δ16 bu ise i ürünün bu istasyonda geçirmesi gereken
istasyonun maksimum çalışacağı süreyi, µ16,i süreyi göstermektedir.
ise i ürünün bu istasyonda geçirmesi gereken
11
(8)
süreyi göstermektedir.
(µ Y ) ≤ δ
i =1
∑
i =1
34
19,i i
19
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
iş istasyonunda işlem gören ürünler
İNCELENMESİ
−
+
−
Ay metal
(12)
Min= d 1 + d 1 + d 2
için üretim miktarı ile iş istasyonu
kapasite
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Şeklinde yazılır. Bu hedeflerin için 2 yeni kıδ 20 A.Ş.
bu Finans
kısıtı ifade edilmiştir. Bu denklemde
Güven Grup
Yönetmeni
sıt
eklenmelidir.
Bu kısıtlar denklem 13 ve 14
istasyonun maksimum çalışacağı
süreyi,
µ
1
20, i
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
Elektrik-Enerji Bölümü
ise i ürünün bu istasyonda geçirmesi gereken ifade edilmiştir.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
süreyi göstermektedir.
y1 + y2 + y3istatistiksel
y6 + y7 analiz
y9 +
+ y4 + y5 + olarak
+ y8 + edilmesi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
+
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
y10 + y11 d1 + d1 = 1250
11
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
(µ 20,iYi ) ≤ δ 20Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
i =1
(9) istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
∑( p y +
p y + p y +Sonuç
p y +
p y tüketim
+p y +p y
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
olarak
Hedef 1 Kar hedefi
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
(13)
∑
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
∑ (c 1 y 1
+ pSanayi,
y 8 + pKonut,
y 9 + pAnova,
y 10 + pTUİK,
y 11 ) Fiyat
∑ ( p1 y 1 + p 2 y 2 + p 3 y 3Anahtar
+ p 4 y 4 + Kelimeler
p 5 y 5 + p 6 y:6 Elektrik,
+ p 7 y 7 Doğalgaz, Tüketim,
8
9
10
11
+ c 2 y 2 + c3 y 3 + c 4 y 4 + c5 y 5 + c6 y 6 + c7 y 7 + c8 y 8
+ p 8 y 8 + p 9 y 9 + p10 y 10 + p11 y 11 ) ∑ (c1 y 1
+ c2 y2
+ c9 y9
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
+ c y + c y + c y ) ∑ (i y + i y
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
(10)
+c y +c y +c y +c y +c y +c y
HOUSES
+i y +i y +i y +i y +i y +i y +i y
+ c y + c y ) ∑ (i y + i y
+ i y + i y +) d + + d1 = b
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to 1the years
of 2012-2014,
+ i y + i y + i the
y +consumption
i y + i y + iofy electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
6. SONUÇLAR
+ i y +) d1+ +techniques
d1 = b
for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
9
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
10
11
11
1
1
2
4
+ i10 y 10
4
11
5
11
5
6
6
7
7
8
8
9
1
11
11
1
1
2
7
8
(14)
2
3
10
4
4
11
5
11
5
6
6
7
8
9
9
1
9
1
Hedef 2 Üretim miktarı
∑(y
10
2
10
+ i3 y 3
10
8
3
10
9
+ y 2 + y3 + y 4 + y5 + y 6 + y 7 +
y8 + y9 + y10 + y11 + y12 ) − d 2+ + d 2− = b2 (11)
İşletmede yapılan değerlendirme sonucu 1240
adet oturma odası üretilmesi ve 1140000 TL
kar elde edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçlar
doğrultusunda üretim miktarından negatif ve
pozitif sapma miktarları ve hedeflenen kardan
negatif sapma miktarının minimize edileceği
bir hedef programlama modeli oluşturulmuştur. Minimizasyon denklemi
Günümüzün rekabet koşullarında işletmelerin
devamlılığı ürettiği mal ve hizmetleri mevcut
olan üretim imkanlarını en etkin şekilde kullanmasıyla mümkündür. Orta dönemli üretim
planlaması bu amaca hizmet etmektedir. Üretim planlamasında kullanılan birçok yöntem
vardır. Yapılan bu çalışmada hedef programlama yöntemi kullanılmıştır. Böylece klasik
bir maksimizasyon yada minimizasyon probleminden farklı olarak gerçek hayata daha uygun olan karar vericilerin koyduğu hedeflere
ulaşılması amaçlanmıştır.
35
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
tim süreci ve kullanılan yarı mamuller
bu çalışmada on bir farklı oturma
İNCELENMESİ
birbiYapılan
rinde
farklıdır. İşletme hedeflere ulaşabilmek
grubu üretim işletme için hedef programlama
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
içinYönetmeni
hangi üründen ne kadar üretilmesi gerekkullanılarak üretim planlaması yapılmıştır.
Güven Grup A.Ş. Finans
tiği Tablo Bölümü
1’de gösterilmiştir.
Her bir oturma grubunun satış
fiyatları,
üre- Elektrik-Enerji
1
Kilis
7 Aralık Üniversitesi,
Tablo 1. Üretilecek Ürün Miktarları
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Üretim Miktarı
(Adet)
şeklindedir. Farklı Ürün
analiz No
teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Y1 aralıklarına göre elektrik100
Sanayi ve konutlarda tüketim
ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Y2 sanayi sektörü için tüketim
100aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
edilen bulgular sonucunda;
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Y3
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma75
meydana gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik,
Y4 Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
65 Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Y5
85
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Y6
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES 90
IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Y7
223
Abstract: In this study Y8
prepared by using data of TSI
belonging to the years of 2012-2014,
150
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
150were applied and the research was
techniques for analysis.Y9
Moreover, tests of hypothesis
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Y10
100
Y11
151
Üretim planlama çalışmasında işletmenin
üretim kapasitesi belirlenmiştir. Böylece ilgili dönem içerisinde işletme mevcut üretim
kapasitesini bilecek müşterilere yerine getirilemeyecek veya kapasitenin yetersiz kalacağı
bir üretim hakkında söz vermeyecektir.
2 ve m20’ de 3 kişi toplamda 61 kişi çalıştı-
Çalışma başlangıcında m15 istasyonunda 4,
m16’da 22, m17’de 27, m18’ de 12, m19’da 3
ve m20 de 3 kişi toplam 71 kişi çalışmaktaydı. Önerilen modele göre m15 istasyonunda
3, m16’da 20, m17’de 22, m18’ de 9, m19’da
terilmiştir. Yeni dönem için kurulan üretim
rılırsa aynı işin yapılabileceği belirlenmiştir.
Önerilen modelin kullanılması durumunda
%14 daha az işçi kullanılarak üretim yapılabilir. Tablo 2’ de işçi sayılarının değişimi
için kurulan Lingo programının çıktıları gösprogramlama modelinde atıl kapasiteler göz
önüne alınarak iş istasyonlarındaki işçi sayıları düzenlenmiştir. İstenilen hedeflere ulaşabilmek için hangi oturma grubundan ne kadar
36
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
gerektiği hesaplanmıştır. Gelecek
Yapılan Bu hedef programlama yeni
İNCELENMESİ
üretilmesi
bir ürün
dönem için hedeflenen 1240 oturma
grubu Hakan
tasarımında
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ kullanılabilir.
üretim
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
Kurulan
üretim planı esnek yapıdadır. Yeni
1
Kilis
7
Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Bölümü
hedefine 27 eksikle ulaşılmış, 1213 adet oturbir ürün tasarlandığı
zaman ya da mevcut
ma grubu üretilmiştir. Gelecek dönem hedefürünlerin üretim aşamalarında iyileştirmeler
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
lenen kar miktarı
1140000
TL doğalgaz
ye ulaşılmış
yapıldığı
zaman
model
ve konutlarda
kullanılan
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak
analiz kolayca
edilmesi değiştirilerek
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
ve hedef 130528
TL aşılarak kar 1270528
yeni duruma uyarlanabilir. Önerilen model,
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
TL olmuştur. Çalışma
ile ortaya
konulan
mofarklı
alanlarda
faaliyet
gösteren işletmelere
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
del esas alınarak
gelecek dönemlerde, model
başarılı bir şekilde uygulanabilir. Gelecek çaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
genel seviyesinde
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuçarasındaki
olarak tüketim üretim düzgünüzerinde gerekfiyatlarının
veri sayısı
ve çeşididüşüş
gerekse
lışmalar
için hatlar
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
çalışma dönemi değiştirilerek farklı amaçlar
leştirme hedefini dikkate alan yani bir hedef
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
doğrultusunda yeni sonuçlar elde edilebilir.
programlama modeli önerilebilir.
Tablo 2. LINGO Program Çıktıları
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
GEÇMİŞ DÖNEM
ÖNERİLEN DÖNEM
İş İstasyonu
TM15
İşçi sayısı
Kullanımı (dk)
Kullanım (%)
İşci
Kullanım
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industrySayısı
and houses(dk)
is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
4
671750
3
895666.7
techniques
for analysis.
Moreover, tests of32.39535
hypothesis were applied
and the
research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Kullanım
(%)
43.1938
TM16
22
1564371
75.44227
20
1720808
82.9865
TM17
27
1564907
75.46814
22
1920568
92.6199
TM18
12
2073600
100.0000
10
2073600
100.000
TM19
3
1077323
51.95425
3
1077323
51.9542
TM20
3
548320
26.44290
3
548320.0
26.4429
37
7.
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
KAYNAKLAR
GÜLEÇ GÜREL, S., (2011).
İNCELENMESİ
Bütünleşik
Üretim Planlaması ile Hedef ProgramlaKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
ALP, S., (2008). Doğrusal Hedef Murat
Programlama Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek
A.Ş. Finans Yönetmeni
ma Yönteminin Otobüsle KentGüven
İçi Grup
Toplu
1
Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi SosKilis 7 Aralık Üniversitesi,
Taşıma Sisteminde Kullanılması,
İstan- Elektrik-Enerji Bölümü
yal Bilimler Enstitüsü
bul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Dergisi, 7(13),73-91
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi Yönetimi, 13.
KOBU,istatistiksel
B., (2006).
Üretim
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Baskı,
Beta Basım
Yayım Dağıtım A.Ş.
uygulanmıştır.
AyrıcaÜretim
hipotez testleri
uygulanarak araştırma
daha ,kapsamlı
hale getirilmiştir.
BARUTÇUGİL,
İ., (1988).
Sistemi
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
İstanbul
ve Yönetim
Teknikleri,
2.Baskı,
Bursa,
yönünde
hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Uludağ Üniversitesi
Yayınları
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
LEUNG
C.H, WU,
Y., &tüketim
LAI, K. K., (2003).
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Multi-site Aggregate Production PlanBELLABDAOUI, A., TEGHEM, J., (2006).
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ning with Multiple Objectives: A Goal
“A Mixed-integer Linear Programming
Programming Approach, Production
model for the Continuous Casting PlanECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Control,AND
14, (5). 425-436
ning” Int. J. Production
Economics
104,RANGES INPlanning
ACCORDING TO
CONSUMPTION
TERMS OF&
INDUSTRY
260-270
HOUSES
LIU, Y., MA, L., (2011). Bee Colony Fora-
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
BÜYÜKKEKLİK,
M., (2007).
Üretimand natural gas used inging
Algorithm
Integer Programming,
the consumption
of electricity
industry
and houses for
is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
Business Management and Electronic Intechniques for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
Planlama Problemlerinde
Doğrusal
Programmade more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and
natural gas pricesConference, 5,
formation
International
lama Modellerinin Kullanımı: Bir Üretim
İşletmesinde Uygulama, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Niğde üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
199-201
MADADI, N., WONG K. Y., (2013). A Deterministic Aggregate Production Planning
Model Considering Quality of Products,
Materials Science and Engineering, 46
CHEN, L., TSAI, F., (2001). “Fuzzy Goal
Programming with Different
ÖZKAN, M., (2006). Bir Mobilya Fabrikasında Üretim Planlama Sisteminin Geliştirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Importance And Priorities”, European Journal Of Operational Research, 133(3),548556
DEMET, E., (2006). Hedef Programlama
ile Üretim Planlaması, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
ÖZTÜRK, A., (2005). “Yöneylem Araştırması”, Bursa Ekin Kitapevi, Bursa
38
ÖZTÜRK,
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
A., (2007). Üretim Planlamasında
ŞEFLEK, A., (2010). Tarım Makinaları
İNCELENMESİ
İma-
Çok Hedefli Doğrusal Hedef Murat
Programlalatı Yapan Bir İşletmede Üretim PlanlaKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
ma ve Bir Tekstil İsletmesinde
Uygulama Sisteminin Tasarımı ve UygulanmaGüven
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
ma, Yayımlanmamış Yüksek
Tezi, Elektrik-Enerji
Kilis 7Lisans
Aralık Üniversitesi,
Bölümü
sı, Yayımlanmamış
Doktora Tezi Selçuk
Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler EnsÜniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
A.çalışmada
H., (2000).Yöneylem
Araştırması,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakTAHA,
hazırlanan
ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
SCALA M. L., VACCARO A., & ZOBA, A.,
Literatür
Yayıncılık,
İstanbul
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve, doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
(2014). A Goal
Programming
Methodoyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
TOP,aralığı
A., (2001).
Üretim
Sistemleri Analiz ve
logy for fiyatlarının
Multiobjective
Optimization
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
Planlaması,
Alfa Basım Dağıtım. İstan-
titüsü
of Distributed Energy Hubs Operation,
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
bulKonut, Anova, TUİK, Fiyat
Applied Thermal
Engineering 71 ( 658-
666)
SILVA, A. F.,
TUSKAN, A., (2011). Bozulabilir Ürünler
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TERMS
OF INDUSTRY
AND
Hedef
Programlama
MARINS
F. S.TO
A.,CONSUMPTION
& MONTE-RANGES INiçin
HOUSES
ile Üretim Plan-
lama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans
VECHI, J. A. B., (2013). Multi-choice
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Mixed Integer
Goal Programming
Op- gas used inTezi,
İstanbul
the consumption
of electricity and natural
industry
and housesÜniversitesi
is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
timization techniques
for RealforProblems
in
a
Sugar
analysis. Moreover, tests of hypothesis ler
wereEnstitüsü
applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
and Ethanol Milling Company, 37(6146–
Sosyal Bilim-
WANG R.C., & FANG H. H., (2001). Agg-
6162)
regate Production Planning With Multip-
SUEYOSHI, T., (2004). A Methodological
le Objectives in a Fuzzy Environment,
Comparison Between Standard and Two
European Journal of Operational Rese-
Stage Mixed Integer Approaches for
arch,133(3),521-536
Discriminant Analysis, Asia-Pacific Jo-
WU, YUE., et al., (2004). A Mixed Integer
urnal of Operations Research, 513-528
Programming Model for Container Se-
SULTANOV, F., (2004). Üretim Planlama-
lection and Cargo Loading Problems,
sında Malzeme İhtiyaç Planlamasının
Automation Congress, 18, 329-334
Önemi ve Bir İşletme Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Do-
RENDER, B., HEIZER, J., (2006). Operati-
kuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler
ons Management, 8. Baskı, New Jersey,
Enstitüsü
USA, Prentice Hall Upper Saddle River
39
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
D., & BULFIN, R., (1998). ProducWU, D., & IERAPETRITOU, M.,
İNCELENMESİ
SIPPER,
(2007). Hition Planning, Control and Murat
Integration,
Approach for Production PlanKORKMAZ, Hakan erarchical
AÇIKGÖZ
McGraw Hill, New York, USAGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
ning and Scheduling Under Uncertainty,
Department of Chemical and Biochemical
1
KilisA7 Aralık
JAASKELAINEN, V., (1969).
GoalÜniversitesi,
Prog- Elektrik-Enerji Bölümü
Engineering, 46, 1129-1140
ramming Model of Aggregate Production
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Planning, The
Swedish
Journal
of EconoYazar Notu:
Bu
çalışma
4-5 Aralık 2015 tave konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
mics, 71, 1uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
rihinde
İstanbul Green Park Hotel de
daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik 1.
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesi Yönetimi ve
Uluslararası
Ekonomi
ÖZTÜRK, A., yönünde
(2007).hareket
Üretim
edilmişPlanlamasında
olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Pazar Araştırmaları Kongresinde sözel
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Çok Hedefli
Doğrusal Hedef Programlafiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketimhalinin genişlebildiri
olarak
sunulmuş
ma ve Bir Tekstil
Uygulama,
aralığı Kwİşletmesinde
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
tilmiş şeklidir.
Yayımlanmamış
UluAnahtarYüksek
Kelimeler Lisans
: Elektrik,Tezi,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
dağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
40
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
EXTENDED
ABSTRACT
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Production Plan is necessary 1for
modern business for workload of production planning, coordiKilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
nation of domestic business activities, improvement of relations among business firms, expanÖzet : 2012-2014
Yılları arasındaki
verileri
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
ding of procurement
and distribution
in aTUİK
wide
area,kullanılarak
increasing
of price
competition
and service
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
quality, aimingşeklindedir.
of providing
of business
firm,
materials,
minimizing
of working labor.
Farklı running
analiz teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
Aim of production planning is to provide earmarking resources according to certain periods
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
by comparing production
and
available
An effective
production
yönünde hareketfacilities
edilmiş olup,
yapılan
istatistik resources
bulgulara göreeffectively.
de sonuca gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
planning should reply existing demand in time the lowest expenditure. We should analyze the
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
data of research
done
in the past,
confirm
existing
and
make decisions about the future
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da azalmastate
meydana
gelmektedir.
decisions madeAnahtar
are closely
related
toDoğalgaz,
all of firms’
like
buying,
marketing, control and
Kelimeler
: Elektrik,
Tüketim,functions
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK, Fiyat
financing. If we need to classify production planning; facility planning is included in strategic
and long-termed,ECONOMETRIC
aggregated production
planning or process planning is included in tactic and
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDINGprogramming
TO CONSUMPTION
RANGES IN
OF INDUSTRY
AND
middle-termed, production
is included
inTERMS
operational
and short-termed
planning.
HOUSES
With production planning and control process, the flowing of data and form occurs in the firm.
Abstract:
this study prepared
using data and
of TSIcontrol
belongingdepends
to the yearson
of 2012-2014,
The effectiveness
and In
achievement
of by
planning
the running of this flothe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA
modelwith
was applied
to the study
with the and
use ofcontinuity
different
wing data mechanism.
Because,
its structure,
theprepared
dynamisms
of planning
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
stands out and made
gainmore
importance
in The
production
the and
firms
running
comprehensive.
purpose wasplanning.
to determine For
electricity
natural
gas pricesitself in a dynamic environment it is necessary to design the works about future to find the options to predict
consequence, which are expected. Decision variables of mathematical method, an operation
research can be integer or continuous, on the other hand; objective function and constraint
function can be linear or nonlinear. Optimization problems arise thanks to that kind of model,
and become the resource of development of different solution methods. Among these methods,
the one, which is the most distinct and used in the most successful way, is linear program. In
linear program, all objective and constraint function are linear and all variables are continuous
variables. Among the other mathematical technique developed for the solution of other types
of models, we can mention dynamic programming, integer programming, nonlinear programming, goal programming and network programming. Almost all techniques of operation research come with calculation algorithm which has got iteration in its structure. This situation
shows that the problem is solved with iterations and at the end of each iteration, the solution
approaches optimum. As it has understood recently better, integrated production planning is the
most significant criterion which affects managers’ performance. The success of other parts just
41
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
C44 – C61
– L66 ID:63 K:71
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
marketing, sales, accountancy, finance
and production is related to directly, so,
İNCELENMESİ
like
integrated
production planning plays a majorMurat
partKORKMAZ,
in success
of AÇIKGÖZ
factory. Linear programming is the probHakan
lem of optimizing (maximizing orGüven
minimizing)
a linear function subject to linear constraints.
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
A wide variety of practical problems,
from nutrition, transportation, production planning many
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
more areas can be modeled as linear programs. Basically, goal programming and linear progÖzet
: 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileri
kullanılarak
bu çalışma,
ramming are the
same.
Production
planning
is defined
as ahazırlanan
function
whichsanayi
assigns levels and
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
margins of manufacturing
and
ministry.
this study
revealing
theANOVA
importance
şeklindedir. Farklı
analiz
teknikleri In
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
modeli of production
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
planning and control activities on firm productivity and obligation of using scientific methods
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
in these activities
arehareket
aimed.
This
study
was
done
in one
most
important
yönünde
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göreofdethe
sonuca
gidilmiştir.
Elde firms in East
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Black sea region in Turkey. Existing problems in firms are not making capacity planning not
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
determining work
bottleneck
and notdaapplying
effective
product cost policy. Factory
aralığıstations
Kw cinsinden
yükseldikçe, fiyatlarda
azalma meydana
gelmektedir.
doesn’t do any Anahtar
operations
research
business
firm
aim.
Production
to will be done
Kelimeler
: Elektrik,for
Doğalgaz,
Tüketim,
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,planning
Fiyat
use increase productivity. Products workflow diagrams created. It is started the study with the
time study practice
which is one of the most necessary component of production planning. The
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMSAfter
OF INDUSTRY
ANDprogramming motime study has been
done in TO
158
processes for
12 products.
that Goal
HOUSES
del created. This model logic; minimized positive and negative deviation production goal and
Abstract:
In this studyAt
prepared
using data ofof
TSI
belonging
2012-2014,
minimized negative
deviation.
the by
beginning
the
studyto, the
in years
totalof there
has been working
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVA
model 22
wasworkers
applied to at
the m16
study ,prepared
with the at
usem17,
of different
71 workers in 4analyzed.
workers
at m15,
27 workers
12 workers m18, 3
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
workers m19 and
workers
m20. According
totosuggested
model,
3 workers
made3more
comprehensive.
The purpose was
determine electricity
andifnatural
gas pricesat m15, 20 workers at m16, 22 workers at m18, 9 workers m19, 3workers at m20 workers and 61 workers in
total get to be worked, it is defined to be done the same work. A production plan is suggested
by using 14% of less workmanship if we compared the previous term. This research revealed
the necessity of reviewing the cost policy of the firm’s product groups. This model can be used
easily for the next periods by being added new constraint and aim. As a future research if line
balancing applied further improvement can be realized in production.
42
UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT
THE RELATİONSHİP BETWEEN CREDİT RİSK MANAGEMENT AND
EU BANKS’ PERFORMANCE 1
AVRUPA BANKALARININ KREDİ RİSK YÖNETİMLERİ VE
PERFORMANSLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Işık AKIN
İstanbul Gelişim University, Vocational School, İstanbul / Turkey
Öz: Günümüzde kredi risk yönetimi banka karlılığı için çok
daha önemli hale gelmektedir. Kredi riski, Basel Committee
on Banking Supervision (BCBS) tarafından kredi veren
taraf ile alan tarafın anlaştığı şartlarda ve tarihte anlaşma
şartlarının yerine getirilmemesi olasılığı olarak tanımlanmıştır
(BCBS, 2010: 13). Avrupa’daki bankaların temel gelir kaynaklarından bir tanesi kredi vermeleridir. Böylece kredi risk
yönetimi banka karlılığı ile bağlantılı olmakta ve birbirini
etkilemektedir. Bu çalışmada Avrupa’daki 80 bankanın
kredi risk yönetimlerinin bu bankaların performansını 11
yıl (2003 – 2013) boyunca nasıl etkilediği araştırılmaktadır. Aktif Getiri Oranı (ROA) ve Öz Sermaye Karlılık
Oranı (ROE) bankaların performansını ölçerken Sermaye
Yeterlilik Oranı (CAR), Ödenmeyen Kredi (NPL), Kredi
Kayıp Karşılığı (LLP) ve Verilen Paranın Borca Oranı
(LTD) ise kredi riski yönetimi göstergeleridir. Ek olarak
Enflasyon (INF) ve Kişi Başına Düşen Milli Gelir (GDP)
analizlerde kontrol için kullanılan ülke göstergeleridir.
Bankaların karlılık ve risk yönetimi arasındaki ilişkiyi test
etmek için Panel Data Model kullanılmıştır. Bu çalışmanın
sonucunda ROA ve ROE’nin her ikisinin de bankaların
kredi risk yönetimlerinden önemli derecede etkilendiği
ortaya çıkarılmıştır. CAR Avrupa bankalarının finansal
performanslarını pozitif yönde etkilerken, NPL ve LLP
negatif yönde etkilemektedir. Kısacası Avrupa bankaları
karlılığını arttırmaları için kredi risk yönetimlerini iyi bir
şekilde yapmalıdırlar.
Abstract: Credit risk management is becoming more and
more important in the banking profitability. Credit risk is
described by the Basel Committee on Banking Supervision (BCBS) as “the potential that a bank borrower or
counterparty will fail to meet its obligations in accordance
with agreed terms” (BCBS, 2010: 13). Granting credit risk
is one of the principle sources of the EU banks’ income.
Therefore, credit risk management is in connection with
the bank profitability. This study investigates the impact of
credit risk management on the 80 EU bank performances
within the period of 11 years (2003 – 2013). Return on
Asset (ROA) and Return on Equity (ROE) were used as
the performance indicators while Capital Adequacy Ratio
(CAR), Non-Performing Loan (NPL), Loan Loss Provision (LLP) and Loan to Debt (LTD) were used as credit
risk management indicators. Additionally, inflation (INF)
and Gross Domestic Product Level (GDP Level) were
used as a country dummies indicators. Panel data model
was employed to estimate the determinants of the profit
function. This study concludes that both ROA and ROE
were significantly related to credit risk management. CAR
had a positive effect on banks’ financial performance with
the exception of NPL and LLP which were found to have
a negative impact on the banks’ profitability. Also, LTD
generally was not significant to explain EU banks’ profitability. Shortly, EU banks’ profitability has been affected
positively with better credit risk management.
Anahtar Kelimeler: Kredi Risk, Performans, Panel Data
Analizi, Avrupa Bankaları
Key Words: Credit Risk, Performance, Panel Data Regression, EU Banks
Doi: 10.17373/UHEYAD.2016922037
(1) Sorumlu Yazar: Işık AKIN, İstanbul Gelişim University, Vocational School, İstanbul / Turkey iakin@gelisim.
edu.tr Geliş Tarihi / Received: 19.04.2016 Kabul Tarihi/ Accepted: 11.09.2016 Makalenin Türü: Type of article
(Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul
Raporu Var – There is report of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research
Council Permit Yes / No” “NO”
43
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
INTRODUCTION
high significance to finance professionals
İNCELENMESİ
and
scholars.
As credit financing is the main actiKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
The consequences of the globalMurat
economic
vityYönetmeni
of every bank (key players in the money
Güven Grup A.Ş. Finans
crisis require banks to improve better
credit
market) this topic preserves its importance.
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
risk management strategies. Particularly,
the
Furthermore, the argument can be supported
absence of effective
credit
risk
management
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriby
kullanılarak
bu çalışma,
sanayiof the bank thethe six hazırlanan
major kinds
of risk
ve konutlarda kullanılan
doğalgaz ile elektrik
is one of the determinants
that generated
the tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ory
and these
risksANOVA
are connected
with credit
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
modeli
current financial
crisis. Higher
capital
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testlerirequuygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
policies of banks. These are portfolio risk,
Sanayi veprotections
konutlarda tüketim
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
isites and liquidity
arearalıklarına
targeted
credit
risk, interest risk,
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik credit
bulgulararisk,
göre de
sonucadeficiency
gidilmiştir. Elde
by supervisoryedilen
bodies.
Hence,
there
is global
bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
trade union risk and operating risk. However
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
increase in the aralığı
cost Kw
of cinsinden
banking
business.
It
is
yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir. of these risks is the credit
the meydana
most significant
highlighted by Anahtar
Njanike
(2009:
173-184)
that
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyatgiving it a particular
risk,
therefore
it isTUİK,
worth
primary cause of the banking crisis is a poor attention in financial management research.
quality credit risk management system. This
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
LİTARATURE
REVİEW
CONSUMPTION
IN TERMS OF INDUSTRY
AND
is identified by ACCORDING
speculativeTOloans,
sophisti-RANGES
HOUSES
cated insider loans and high concentration of There have been arguments on the effect of
Abstract:
In thisamong
study prepared
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
credit in particular
sectors
others.
credit risk management and banks’ financial
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the performance.
study prepared with
the use
of different (Liyugi; 2007,
Some
researchers
and professionals
emphasize
techniques
for analysis. Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine
and natural
gas prices
Naceur electricity
and Kandil;
2006,
Kithinji; 2010, Ko-
Both scholars
credit risk as one of the important subjects
of the current financial studies. Actually, directly after the current global economic crisis this debate was more highlighted. Some
of the scholars acknowledge that one of the
essential reasons of harsh banking trouble is
inactive credit risk control. Considering the
supply of credit risk to be the fundamental
business of every bank, credit quality is the
main indication of financial trustworthiness
and healthiness of banks.
lapo et al.; 2012, Kargi; 2011) amongst others have conducted extensive studies about
the related issue. As a result of their studies
mixed results have been found. While some
of them found that both credit risk management and bank’s financial performance affect
each other positively, some found that credit risk management affects banks’ financial
performance negatively. Especially, there is
a significant relationship between credit risk
management and banks’ performance (Kargi,
2011). The Nigeria banks were selected between the period of 2004 and 2008. This study
highlights that non-performing loan and loans
There is a debate on the relation between profitability and credit risk management in the finance literature and this presents a subject of
44
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
performing loans influence on profitability
advances that are major variables, deterİNCELENMESİ
of
banks.
Kithinji (2010)bir eksik mi var result
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
contributes to the logic to take other variabA.Ş. Finans Yönetmeni
Kolapo, Ayeni and Ojo (2012) Güven
foundGrup
that
les, which could affect the performance of
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
the nature and individual firms’
designs do
banks into account.
not determine the effect. Also, the impact of
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Another
study olarak
by Felix
and Claudine (2008)
credit risk management
on banks’
profitabive konutlarda kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
examined the relationship between credit risk
lity level was uygulanmıştır.
rearticulated
(Hosna, ManzuAyrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi
ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi
management
and banks’
performance. It cora and Juanjuan,
2009)
and Boahene,
Dasah
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
uld be
taken
outelektrik
theirvefindings
and Agyei, 2012).
found
thatsanayi
the higher
edilenThey
bulgular
sonucunda;
sektörü için tüketim
aralığı
arttıkça,
doğalgaz that ROA and
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
ROE, which are both measuring
profitability,
capital requirement supports the profitability
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
were vice versa related to non-performing
of bank, positively. Muhammed et al. (2012)
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
loan therefore cause a decrease in profitabialso highlighted that credit risk management
lity. Ahmad and Ariff (2007, pg.135-152) inhas a significant effect on banks’ profitability.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
vestigated
key determinants
of commerACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMSthe
OF INDUSTRY
AND
The relationship between
credit risk manageHOUSES
cial banks’ credit risk on emerging economy
ment and bank’s profitability in the UK was
systems
bench
marking developed
In this study prepared by using data ofbanking
TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
investigated byAbstract:
(2007).
The result
of gas used
theLiyugi
consumption
of electricity
and natural
in industry and houses is statistically
economies. The result showed that regulation
analyzed.showed
ANOVA model
was profitaapplied to the study prepared with the use of different
this research clearly
that the
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied for
and the
research systems
was
is significant
banking
that offer
made
more
comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
bility of the bank
has
been
affected The
negatively
services and multi-products. Also, in emerby credit risk and liquidity. Another research
ging economies, the quality of management
has been done in 2012 by Onaolapo and this
is important in the cases of loan-dominant
research focused on the Nigerian commercibanks. An enhance loan loss provision is also
al banking sector between 2004 and 2009 for
considered to be an important determinant of
analysing the credit risk management efficipotential credit risk. However, the research
ency. The result is quite interesting as it found
showed that credit risk in developed economy
minimum causation between the performanbanks is less than that in emerging economy
ce of the bank and deposit exposure. Also, the
banks.
impact of credit risk management was analyEven though several studies have been carsed by Kithinji (2010) and the result showed
ried out in developing countries, especially
that commercial banks’ profit enhancement
to investigate the influence of banks’ perforis not impacted by non-performing loan and
mance and capital requirement, minority of
the amount of credit. The implication is that
these studies explored the capital requirement
other variables separate from credit and nonand
mine a bank’s asset quality.
45
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
performance in other developing countristructures which may not be that large.
İNCELENMESİ
and
With
es which focused on capital adequacy
taking Hakan
the AÇIKGÖZ
exclusion of size, all banks’ specific deMurat KORKMAZ,
credit risk in a united framework Güven
into Grup
accoterminants influence bank profitability signiA.Ş. Finans Yönetmeni
unt. At the same time, Guidara
et al. (2010)
ficantly in the expected way.
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
investigated the banking regulation in CanaOn the other hand Demirguc and Huizinga
Özet : 2012-2014 Yılları
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
da, and bank performance,
riskarasındaki
and capital
(1998)istatistiksel
investigated
determinants
of commerve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi
buffer under business
This teknikleri
study eduşeklindedir.cycles.
Farklı analiz
kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
cial bank interest margins and profitability.
Ayrıca hipotez testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ced that there isuygulanmıştır.
strong capitalization
in CanaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
Lower
profits
and margins
are provided by
dian banks. Therefore,
Canadian
banks
were
yönünde hareket
edilmiş olup,
yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
a lower
concentration
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı market
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz and a bigger
protected for global
financial crisis. Another
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuç olarak
bank varılmaktadır.
asset to GDP
ratio.tüketim
In developing and
study investigating
thecinsinden
influence
of fiyatlarda
capital da azalma meydana gelmektedir.
aralığı Kw
yükseldikçe,
developed countries the situation is different
requirement onAnahtar
bank performance
isDoğalgaz,
conducKelimeler : Elektrik,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
in terms of foreign banks. In developing coted in Egypt (Naceur and Kandil; 2006). The
untries margins and profits are higher in fofindings of the study
supported the findings
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
reign banks as opposed to domestic banks;
ACCORDING
TO emphasize
CONSUMPTION
of Guidara et al. (2010),
which
theRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
however, in developed countries domestic
significance of capital regulation to bank’s
banks have higher margins and profits.
Abstract:
In this study
prepared by
performance. Also,
another
suggestion
ofusing
Na-data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
was applied
study prepared the
withresearch
the use of(Ravindra
different
ceur and Kandilanalyzed.
(2006)ANOVA
is thatmodel
the state
of theto the Generally,
et al.; 2008)
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
economy is a main
determinant
forThethe
bank
investigated
theandinfluence
of capital adequacy
made more
comprehensive.
purpose
was to determine
electricity
natural gas prices
performance.
on bank’s performance and found out that capital adequacy improves performance. AltAdditionally, Flamini et al. (2009) highlighhough the demonstrations on contemporary
ted that credit risk, higher returns on assets
effect of capital adequacy on banks perforare related with private ownership, activity
mance may be combined, it is possible that
diversification and larger bank size. The recapital adequacy can influence banks’ profit
sult also illustrates a moderate persistence
by buffering the influence on loan losses.
in profitability.However, Athanasoglou et al.
(2005) investigated the influence of macroMETHODOLOGY
economic, industry and bank specific deterIn financial modelling, data comprise mostly
minants of bank profitability. According to
both time series and cross-sectional elements,
Athanasoglou et al. (2005), profitability perand such a dataset would be known as a panel
sists to a balanced size. It demonstrates dedata or longitudinal data. Information across
partures from completely competitive market
both time and space will be embodied by a
46
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Uit = µi + Ʋit
analysis. Significantly, sameİNCELENMESİ
in-
panel data
(2)
dividuals or objects (hereafter will
beKORKMAZ,
called Hakan AÇIKGÖZ
Murat
Therefore equation (1) could be rewritten by
‘entities’) are kept by a panel andGüven
measureGrup A.Ş. Finans
Yönetmeni in for U from (2) to obtain:
substituting
it
ment of some quantity about them
is
provided
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Yit = α + βXit + µi + Ʋit
(3)
over time.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
µi as encapsulating
ofedilmesi
the variables that afEconometrically,
the setup
we may
haveile iselektrik
as tüketiminin
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
istatistiksel olarak all
analiz
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
fect Y cross-sectional but do not vary over
described in theuygulanmıştır.
followingAyrıca
equation:
hipotez testleri uygulanarak araştırmait daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
doğalgaz
edilmesi variables can
timeve can
be fiyatlarının
thought tespit
of. Dummy
+ Uhareket
Yit = α + βX
yönünde
edilmiş olup, yapılan (1)
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
it
it
calculate this model and it would be descedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
genel seviyesinde
gözlendiği
Sonuç squares
olarak tüketim
Where Yit is thefiyatlarının
dependent
variable,düşüş
α is
the sonucuna
ribedvarılmaktadır.
by the least
dummy variable
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
intercept term, β is a k × 1 vector of parame(LSDV) approach:
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ters to be estimated on the explanatory variYit = βXit + µ1D1i + µ2D2i + µ3D3i + ……….
ables, and Xit is a 1 × k vector of observati+ Ʋit
(4)
+ µNDN
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
ANDi NATURAL
GAS PRICES
ons on the explanatory
variables,
t
=
1,
2,
3
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Where D1i, D2i, D3i…… DNi are dummy
……… T; i = 1, 2, 3 …….. N.
variables that take the value 1 for all obserAbstract:
In this study
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Mainly, there are
two classes
of prepared
panel estimathe consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses
statistically
vations
on the
1, 2, 3is ……
N entity and zero
ANOVA
model in
wasfinancial
applied to the study prepared with the use of different
tor approachesanalyzed.
that can
be used
otherwise.
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied and the research was
research: Fixedmade
Effects
models and
more comprehensive.
TheRandom
purpose was to determine electricity and natural gas prices
Time-Fixed Effects Models
Effects models. The simplest types of fixed
effects models allow the intercept in the regInstead of an entity fixed effects model there
ression model to differ cross-sectional but not
is possibility of having a time-fixed effects
over time, while all of the slope estimates are
model. Such a model could be used where
fixed both cross-sectional and over time.
we thought that the average value of Yitchanges over time but not cross-sectional. Hence,
Fixed Effects Model
with time fixed effects, the intercepts would
The equation (1) above can be taken, and debe admitted to change in time but would be
composed the disturbance term, Uit, into an
presumed to be identical across entities at
individual specific effect, µi and the ‘remaeach given point in time. A time-fixed effects
inder disturbance’, Ʋit, that varies over time
model could be written as
and entities (capturing everything that is left
(5)
unexplained about Yit).
Yit = α + βXit + λt + Ʋit
47
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
λt is a time-varying intercept that capagain these intercepts are constant
İNCELENMESİ
Where
over time,
and Hakan
tures all of the variables that affect
withAÇIKGÖZ
the relationship between the explanatory
MuratY
KORKMAZ,
it
that vary over time but are constant
crossand explained variables assumed to be the
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
sectionally. Time variation 1in
the intercept
same both cross-sectionally and temporally.
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
terms can be permitted for in completely the
On the other hand, the random effects model
2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
identical way Özet
as :with
entity-fixed
effects.
examines
differently
because
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi the intercepts
That is, a leastşeklindedir.
squares dummy
variable
Farklı analiz
teknikleri mokullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
for each cross-sectional unit are presumed to
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
del could be calculated:
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
tespit intercept
edilmesi
occur
from fiyatlarının
a ordinary
α (which is
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
+ λbulgular
D2t +sonucunda;
λ3D3t +sanayi
……….
+
Yit = βXit + λ1D1
the identical for all cross-sectional units and
t
2
edilen
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
varılmaktadır.
olarak tüketim
(6)genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
λTDTt + Ʋit
in time),
plus aSonuç
random
variable ϵi that variaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
es cross-sectionally but is constant over time.
D1t, denotes a dummy
variable
that takes
the
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ϵi measures the random deviation of each
value 1 for the first time period and zero elentity’s intercept term from the ‘global’ intersewhere, and so on.
The only variation is that
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
cept term α. We can write the random effects
ACCORDING
TO CONSUMPTION
now, the dummy variables
catch
time variati-RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
panel model as
on instead of cross-sectional variation.
Abstract: In this study prepared by using data ofY
TSI=belonging
α + βX to+theωityears
, ofω2012-2014,
ϵ + Ʋit
(8)
= i
the consumption
of electricity
natural gas usedit in industry itand houses
is itstatistically
Lastly, it is possible
to allow
for bothandentityanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
Where
is still
a 1research
× k vector
of explanafixed effects and
time-fixed
effects
within
theof hypothesis
techniques
for analysis.
Moreover,
tests
wereXapplied
and the
was
it
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
tory variables, but unlike the fixed effect mosame model. Such as model would be termed
del, there are no dummy variables to capture
a two-way error component model, which
the heterogeneity (variation) in the crosswould combine equation (3) and (5), and the
sectional dimension. Instead, this occurs via
LSDV equivalent model would contain both
the ϵi terms. Note that this framework necescross-sectional and time dummies
sitates the presumptions that the new crossYit = βXit + µ1D1i + µ2D2i + µ3D3i + …… +
sectional error term, ϵi, has zero mean, is inµNDNi + λ1D1t + λ2D2t + λ3D3t + ….. + λT DTt
dependent of the individual observation error
+ Ʋit (7)
term (Ʋit) and has constant variance and
The Random Effects Model
is independent of the explanatory variables
(Xit). The error components model is another name
Actual Model
of the random effects model. Like fixed effects, the random effects approach proposes
The panel data is used to take the form of:
different intercept terms for each entity and
48
Pit (ROA,
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
β is a vector of parameters to be estimated.
ROE) = F (Yit, Zit) + eit
İNCELENMESİ
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
eit is the error term.
Where Pit represents performance Murat
of bank
i at
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
time t. Yit is the vector of variable characterisDefinitions of Variables
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
features
tic of bank I at time t. Zit represents
ROA: The ratio of net income to total assets. of the banks. eit is the error term.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
The empirical şeklindedir.
framework
theteknikleri
investigaTheçalışmada
ratio ofANOVA
net income
Farklıfor
analiz
kullanılarakROE:
hazırlanan
modeli to shareholuygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
tion of the connection between credit risk
ders’ equity.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
practice and banks’
is given
as
yönünde profitability
hareket edilmiş olup,
yapılan istatistik
bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
CAR: (Tier one capital + Tier two
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
follows:
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
capital)
/ Sonuç
riskolarak tüketim
weighted
assets.
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Pit = α + β1CARit + β2NPLit + β3LLPit + β4LAit
NPL: A sum of borrowed money upon which
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
+ β5CONTi,t + eit
the debtor has not made his or her scheduled payments for at least 90 days. A nonperWhere;
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
forming loan is either in default or close to beACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Pit is the probability of the bank i at tome
ing in default. NPL is taken from Bloomberg.
t. Two proxies, namely ROA and ROE, are
LLP: An expense set aside as an alloAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
is statistically
used for bank probability.
wance
forand houses
bad loans (customer defaults,
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
or terms
of aandloan
have was
to be renegotiatechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
the research
of Capital The
Adequacy
CARit is the measure
made more comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
ted, etc). LLP is taken from Bloomberg.
Ratio for banks i at time t.
LTD: Total Loan / Total Debt
NPLit is the measure of Non-Performing LoSize: Natural Logarithm of Total Assets
ans ratio for banks i at time t.
GDP Level: The growth ratio of GDP
LLPit is the measure of Loan Loss Provision
ratio for banks i at time t.
INF: Inflation rates are taken from Bloomberg
LTDit is the measure of Loan to Debt ratio for
banks i at time t.
Hypothesis
CONTit is a set of control variables for bank
i at time t which are bank size (SIZE), annual
GDP level (GDP level) and inflation (INF).
H0: The factors have a significant and positive impact on banks’ profitability.
H1: There is a significant and negative effect
between banks’ profitability and factors.
α is a constant
49
Findings
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
range value. Piraeus Bank SA from
İNCELENMESİ
Greece
hadAÇIKGÖZ
a minimum ROE because of the loss net
Murat KORKMAZ, Hakan
Summary statistics are provided
for EU
income according to the other EU banks in
Grup
A.Ş. Finans Yönetmeni
banks. Table 1 gives informationGüven
about
the
2012. One year later the profitability of this
1
Kilisstandard
7 Aralık Üniversitesi,
number of observation, mean,
de- Elektrik-Enerji Bölümü
bank increased and had the higher ROE comviation, minimum level and maximum level.
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileripared
kullanılarak
hazırlanan
çalışma,
sanayi
to the
otherbuEU
banks
in 2013.
Table 1 shows ve
852
and 849
observations
out tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
konutlarda
kullanılan
doğalgaz ile elektrik
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
of the 880 observations
of a ROA and ROE
As Table 8 illustrates, compared to other variuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ve konutlarda
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
respectively. ItSanayi
means
that outtüketim
of 880
obserables
of LTD,
ROE tespit
and edilmesi
LLP presented larger
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
vations, 97% and
96% of observations reporstandard deviation with 468.7913, 55.74827
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır. respectively.Also,
Sonuç olarak tüketim
ted ROA and ROE
respectively.
and 45.72144
7.32 is the
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
smallest bank size that belongs to FIH ErhROA and ROEAnahtar
were Kelimeler
represented
forDoğalgaz,
80 EU
: Elektrik,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
vervsbank from Denmark in 2003 A/S, while
banks for the period between 2003 and 2013.
16.93 is the biggest banks size which belongs
ROA has mean of
0.41 with standard deviaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
to HSBC Holding Plc from UK in 2008. AveTO CONSUMPTION
tion of 1.309. TheACCORDING
low standard
deviation ofRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
rage bank size is 11.87.
ROA demonstrates that the data points tend
this study
prepared
using data ofThere
TSI belonging
to the difference
years of 2012-2014,
to be very closeAbstract:
to the In
mean.
While
thebylower
is a huge
in the GDP level of
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVA
model wasSA
applied
study countries
prepared withwhich
the use are
of different
ROA belonged analyzed.
to Banco
de Valencia
fromto the the
between $29.14 biltechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Spain in 2012,made
the more
higher
ROA belonged
lion andelectricity
$246,249
billion.
The table 8 illustcomprehensive.
The purposeto
was to determine
and natural
gas prices
Alpha Bank AE from Greece in 2013.
rates that the average GDP level is $2112.9
billion. Also, inflation is considered both poROE has a high standard deviation which mesitive and negative.
ans the data points are spread out over a large
50
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Table 1. İNCELENMESİ
Descriptive Statistics
Variable
Obs
ROA
852
ROE
849
CAR
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Mean
Std. Dev.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
0.4140904
1.309366
Min.
Max.
-16.31
4.43
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
3.909271
55.74827
-1250.47
85.82
GDP Levels
829
12.9244 TUİK verileri
3.366916
-5 bu çalışma, sanayi
Özet
: 2012-2014 Yılları arasındaki
kullanılarak hazırlanan
ve konutlarda
kullanılan doğalgaz
677
5.55195ile elektrik tüketiminin
6.662237istatistiksel olarak
0.01 analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı
hale getirilmiştir.
884
19.98164
45.72144
-67.8
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
846 hareket edilmiş 185.9699
3.5 gidilmiştir. Elde
yönünde
olup, yapılan istatistik468.7913
bulgulara göre de sonuca
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
868
11.86639
1.681226
7.32
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı
fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
198Kw cinsinden yükseldikçe,
2112.834
17463.25
29.14
246249
INF
Anahtar
Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi, Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
198 Kelimeler : Elektrik,
1.956566
1.223362
-4.46
4.92
NPL
LLP
LTD
SIZE
Correlation Matrix
45.5
45.86
625.1
8726.23
16.93
variables. The aim of this correlation analysis is
and the degree of the relationship between each variable.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
to illustrate
variablesAND
strength
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMSthe
OF INDUSTRY
demonstrates the correlation coefficiHOUSES
Table 2
ents between the financial performance and the
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
Table
2. Correlation
Matrix
analyzed. ANOVA model
was applied
to the study prepared
with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
TheCar
purpose was to Npl
determine electricity
Roamade more comprehensive.
Roe
Llp and natural gas
Ltdprices
size
Roa
1.0000
Roe
0.645
1.0000
Car
0.1079
0.1415
1.0000
Npl
-0.4425
-0.2308
0.0208
1.0000
Llp
-0.6905
-0.4095
-0.0059
0.5615
1.0000
Ltd
-0.0250
-0.0725
0.0422
-0.0267
0.0591
1.0000
Size
0.0498
-0.0739
0.2158
-0.1294
-0.1414
-0.0462
1.0000
Gdplevel
-0.0035
0.0061
0.0783
0.0152
-0.0042
-0.0182
0.0971
inf
-0.0177
-0.0680
-0.1048
-0.0992
0.0052
0.0052
-0.1400
Gdplevel
Gdplevel
1.0000
inf
0.2020
inf
1.0000
51
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Analysis of the EU Banks the
to Table 9, there is a high correİNCELENMESİ
Period of
According
2003-2013
lation between ROA and LLP atMurat
69%,
ROA Hakan
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
and ROE 65%, and NPL and LLP at
56%. AltGüven Grup A.Ş. Finans
TheYönetmeni
analysis of the EU banks was done achough, there is a moderate correlation
betwe1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
cording to Bölümü
pooled regression model and fixed
en ROA and NPL 44%, and ROE and LLP at
effect model between 2003 and 2013. AddiÖzetcorrelation
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
40%,there is low
among
the TUİK
otherverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
tionally,istatistiksel
ROA and
have been analysed
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak ROE
analiz edilmesi
variables.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
separately for each method.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve
konutlarda tüketim
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
ROA has a positive
correlation
witharalıklarına
the CAR
Relationship
ROA and Credit
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistikThe
bulgulara
göre de sonuca Between
gidilmiştir. Elde
and SIZE whileedilen
ROE
has a positive correlatibulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Risk Management
fiyatlarının
seviyesinde
on with CAR, SIZE
andgenel
GDP
level. düşüş
NPL,gözlendiği
LLP sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
and LTD are negatively correlated to both of The description of the relationship between
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
the two dependent variables ROA and ROE. ROA and credit risk management is provided
Also, GDP level is only negatively correlated in the following section between 2003 and
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
2013. AND NATURAL GAS PRICES
to ROA.
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Table 3. Pooled Regression Model - ROA
Source
Model
Residual
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption SS
of electricity and natural gas used
df in industry and houses is statistically
MS
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis.
Moreover, tests of hypothesis
were applied and the research
was
679.646377
7
97.0923396
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Total
674.207143
651
1.03564845
1353.85352
658
2.05752815
Number of obs = 659
F(7,651) = 93.75
Adj R-squared = 0.4967
Prob > F = 0.0000
Root MSE = 1.0177
R-squared = 0.5020
52
Roa
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Coef.
Std. Err.
t
p>|t|
[95% Conf.
Interval]
Car
.050858
Murat KORKMAZ,
.0120054
4.24 Hakan AÇIKGÖZ
0.000
.0272841
.0744318
Npl
-.0210228
Güven Grup-2.89
A.Ş. Finans Yönetmeni
.0072697
0.004
-.0352977
-.006748
-.0191719
1
-.0211404
-.0172034
Llp
Ltd
Size
Gdplevel
İnf
_cons
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
.0010025
-19.12 Elektrik-Enerji Bölümü
0.000
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
6.40e-06
.000095
0.07
0.946
-.0001801
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
-.0720274
.0254009
-2.84
0.005
-.121905
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi
ve konutlarda1.63e-06
tüketim aralıklarına-0.05
göre elektrik ve doğalgaz
edilmesi
-8.66e-08
0.958 fiyatlarının tespit
-3.29e-06
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
-.026135
.0341353
-0.77
0.444
edilen
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
için tüketim aralığı
arttıkça, elektrik-.0931635
ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
1.140919
.3476361
3.28
0.001
.4582953
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
.0001928
-.0221499
3.12e-06
.0408936
1.823542
The results show that the p-value of the model CAR is positively related to performance but
is lower than 5% so this result is statistically NPL, LLP and size are negatively related. The
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
significant, F (7,651)
= 93.75,
p< 0.05.
The parameter
value shows
that 1 percent increase
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
regression model is a good fit of the data. The
in CAR increases ROA by 0.050858 percent.
R-square value indicates that 50% of the vari- Additionally, NPL, LLP and SIZE increase 1
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the be
consumption
of electricity
andvariabnatural gas percent
used in industry
houses is statistically
ance in ROA can
predicted
from all
ROAanddecreases
by 0.0210228 percent,
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
les. In terms oftechniques
p-valueforCAR,
LLP
0.0191719
percent
andresearch
0.0720274
percent resanalysis.NPL,
Moreover,
testsand
of hypothesis
were applied
and the
was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
SIZE are statistically significant but LTD, INF pectively. Therefore, the better bank profitaand GDP level do not show a significant rela- bility is related to lower NPL, LLP and SIZE,
tionship with the ROA. According to t-value, the higher CAR over the period of 2003 and
LLP is the most important variable. The re- 2013.
sults of ROA on the regression illustrate that
Table 4. Pooled Regression Model With Country Dummies – ROA
Source
SS
df
MS
Model
769.777531
22
34.9898878
Residual
584.075989
636
.918358473
Total
1353.85352
658
2.05752815
Number of obs = 659
Prob > F = 0.0000
F(22,636) = 38.10
R-squared = 0.5686
53
Adj
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
R-squared = 0.5537
Root MSE = .95831
İNCELENMESİ
Country_5
-.8182054
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
.263415
-3.11
0.002
Country_6
-1.126898
.3028258
1
-1.335475
-.3009371
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
-1.721557
-.532239
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
-1.483844
-.42125
-3.52
0.000
Country_7
-.952547
Country_8
.1952044
.3216208
0.61
0.544
-.4363626
Özet : 2012-2014 Yılları
arasındaki TUİK
verileri kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
Country_9
.270559
-3.72
0.000
ve konutlarda kullanılan
doğalgaz ile elektrik
olarak analiz
edilmesi
-.6246435
.2458217
-2.54 tüketiminin istatistiksel
0.011
-1.107364
.8267714
-.1419233
Country_13
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca
hipotez testleri uygulanarak
araştırma0.144
daha kapsamlı hale-1.306233
getirilmiştir.
-.5575459
.3812635
-1.46
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
-.6216576
.2908336
-1.192768
yönünde hareket edilmiş
olup, yapılan -2.14
istatistik bulgulara 0.033
göre de sonuca gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
-.3495188
.2762933
-1.27
0.206
-.8920762
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden.2754453
yükseldikçe, fiyatlarda
gelmektedir. -.1626214
.3782708
1.37da azalma meydana
0.170
Country_14
Anahtar Kelimeler.2707603
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut,
Fiyat
-.6038177
-2.23
0.026 Anova, TUİK,
-1.13551
-.0721254
Country_15
-.4026465
.1260293
Country_16
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL GAS
PRICES
-.7942522
.2867334
-2.77
0.006
-1.357311
Country_10
Country_11
Country_12
.2692242
-1.50
0.135
-.9313222
Country_17
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
-1.284547
.3837371
-3.35
0.001
-2.038092
Country_18
-.5330295
_cons
.2588333
-2.06
0.040
-1.041301
.1930386
-.0505474
.1930386
.919163
-.2311934
-.5310019
-.0247583
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of.4472872
electricity and natural
statistically
1.032091
2.31gas used in industry
0.021 and houses is.1537522
1.910429
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more
comprehensive.
Theprobabipurpose was to determine
and natural
prices
Table
4, less
than 5%
a bank electricity
is the higher
thegasprofitability
gets. On
According to
lity value means that this result is statistically
significant. CAR, NPL and LLP are significant to explain ROA because the p-values of
these variables are less than 5%. R-squared
of 56.86% which means that the model explained 56.86% variance in the dependent variable ROA. In addition, the results illustrate
that CAR has a positive impact on bank profitability, which means that the higher CAR of
the other hand, NPL and LLP have a negative
impact on the profitability.
The Relationship Between ROE and Credit Risk Management
Table 5 shows the relationship between credit
risk management and ROE between 2003 and
2013.
54
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Table 5. PooledİNCELENMESİ
Regression Model - ROE
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Source
SS
df
Model
502814.32
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Residual
7
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
2095913.22
648
MS
71830.576
3234.43399
Total
2538727.26
655
3967.52253
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki TUİK verileri
kullanılarak hazırlanan bu çalışma,
sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
hazırlanan çalışmada
ANOVA modeli
= 0.1935
Number of obsşeklindedir.
= 659 Farklı analiz teknikleri kullanılarakR-squared
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Adj R-squared
= 0.1848
F(7,648) = 22.21
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuç olarak tüketim
Root varılmaktadır.
MSE = 56.872
Prob > F = 0.0000
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Roe
Coef. KelimelerStd.
Err. Doğalgaz,t Tüketim, Sanayi, Konut,
p>|t| Anova, TUİK,[95%
Anahtar
: Elektrik,
Fiyat Conf.
Interval]
Car
2.603533
3.923493
Npl
-.2097536
.4135109
-0.51
0.612
-1.021737
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL GAS
PRICES
Llp
.6722036
3.87
0.000
1.283572
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
-.5168682
.0561017
-9.21
-.6270314
HOUSES
0.000
-.6022296
-.406705
.0020223
Gdplevel
Abstract:
In this study
prepared by using
data of TSI belonging
2012-2014,
-.0083978
.0053066
-1.58
0.114to the years of-.0188179
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVA .1419775
model was applied-0.72
to the study prepared
of different
-1.023891
0.471with the use-3.811807
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made
more comprehensive.
The purpose0.19
was to determine 0.848
electricity and natural
gas prices
.0000175
.0000912
-.0001616
İnf
-2.989238
1.907905
-1.57
0.118
-6.73566
.7571851
_cons
.3925408
19.43124
0.02
0.984
-37.76325
38.54833
Ltd
Size
According to the results presented in table 5
above, the independent variables are statistically significant in predicting the dependent
variable, because of F (7,648) = 22.21, p<0.05
so this model is suitable. The R-squared is
0.1935, meaning that approximately 20% of
the variability of ROA is accounted for by the
variables in the model. So that, the adjusted
R-squared shows that about 19% of the variability of ROA is accounted for by the model, even after taking the number of predictor
1.764025
.0001965
variables into consideration in the model. As
regard to t-value, LLP is the most important
variable. Table 12 clearly indicates that CAR
and LLP coefficients are statistically significantly different from 0 because p-value is
less than 5%. On the other hand, NPL, LTD,
SIZE, GDP level and INF coefficients are not
statistically significant. 1 percent increases
in CAR increase ROA by 2.603533 percent
although 1 percent decrease in LLP increase ROA by 0.5168682 percent. 1 ile başlayan
55
cümede ne
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
neyi yükseltiyor anlayamadım.İNCELENMESİ
As
a result, while LLP affects ROE in
a negative
way,AÇIKGÖZ
CAR affects ROE in a positive way.
Murat KORKMAZ, Hakan
Güven Grup
A.Ş. Finans
Yönetmeni
Table 6. Pooled Regression
Model
With
Country Dummies – ROE
1
Source
Model
Residual
Total
Number of
SS
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
df
MS
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki TUİK verileri
sanayi
694356.554
22kullanılarak hazırlanan bu çalışma,
31561.6615
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
1904370.7
633hazırlanan çalışmada ANOVA
3008.48452
şeklindedir. Farklı
analiz teknikleri kullanılarak
modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
2598727.26
655
3967.52253
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça,
elektrik ve doğalgaz
R-squared
= 0.2672
obsedilen
= 656
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
F(22,633) = 10.49
Adj R-squared = 0.2417
Prob > F = 0.0000
Root MSE = 54.85
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Country_5
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL GAS
PRICES
-7.798429
15.07721
-0.52
0.605
-37.40584
Country_6
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
-17.66506
17.33343
-1.02
0.309
-51.70304
Country_7
-31.65834
Country_8
Country_9
Country_10
15.56559
-2.03
0.042
-62.22478
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of18.41243
electricity and natural
statistically
22.24046
1.21gas used in industry
0.228 and houses is-13.91638
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis.
Moreover, tests
of hypothesis were
applied and the -33.55341
research was
-5.921194
14.07137
-0.42
0.674
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
21.80898
16.37291
-1.091887
58.3973
21.71103
-6.245497
21.82294
-0.29
0.775
-49.09962
36.60862
Country_11
-10.13798
16.64664
-0.61
0.543
-42.82729
22.55134
Country_12
-1.780587
15.82051
-0.11
0.910
-32.84762
29.28645
Country_13
-7.98015
15.76546
-0.51
0.613
-38.93907
22.97877
Country_14
-2.991081
15.49934
-0.19
0.847
-33.42742
27.44525
Country_15
4.11084
15.41069
0.27
0.790
-26.15143
34.37311
Country_16
-10.37036
16.41676
-0.63
0.528
-42.60826
21.86754
Country_17
-28.02864
21.97006
-1.28
0.203
-71.17165
15.11437
Country_18
-9.10893
14.81753
-0.61
0.539
-38.2064
19.98854
_cons
-9.546201
25.60614
-0.37
0.709
-59.82945
40.73705
According to Table 6, the p-value of the result
ROE. R-squared of 26.72% means that, this
is less than 5% and this result is nicely fit-
consequence is not very convincing, as there
ted. CAR and LLP are significant to explain
is 74% unexplained variance. While the hig56
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
CONCLUSION
means the higher profitability,İNCELENMESİ
the
her CAR
higher LLP means the lower profitability.
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Categories
Period
Table7. Summary
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
CAR
NPL
LLP
LTD
SIZE
GDPlevel
INF
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
80 EU Banks ve
2003/2013
+
?
?
?
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket -edilmiş
olup, yapılan
istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.
For instance
this result
hasElde
the same findings
+ = positive relationship,
= negative
relatiedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
onship, ? = the fiyatlarının
relationship
could not
find
with varılmaktadır.
Kargi (2011)
whotüketim
claims that credit
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna
Sonuç olarak
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir. is a significant predictor
riskmeydana
management
CAR effects bank
performance positively for
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,of
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
banks
performance,
and there is a positi80 EU banks between 2003 and 2013. NPL
ve and significant relationship between CAR
demonstrates that there is a negative relatiECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
NATURAL
GAS PRICES
and AND
banks
profitability.
Additionally, NPL
onship between NPL
and the
EU banks’RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TO 80
CONSUMPTION
has a negative impact on banks’ performanHOUSES
performance over the period of 2003 and
and NPL is major variable that determi2013. LLP indicates
the
EU
banks’
per-data ofce
Abstract:that
In this
study
prepared
by using
TSI belonging to the years of 2012-2014,
consumption of electricity and natural gas used
industry
houses isof
statistically
nesinthe
assetandquality
the bank. Also, these
formance was the
affected
negatively
analyzed.
ANOVA
model wasbetween
applied to the study prepared with the use of different
results
by was
Epure and Lafutechniques
for analysis.
tests of hypothesis
werewere
appliedsupported
and the research
the 2003 and 2013
by LLP.
LTDMoreover,
is not signimade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
ente (2012), Felix and Claudine (2008) and
ficant to explain 80 EU banks performance.
Muhammed et al. (2012), but Kithinji (2010)
SIZE illustrates that there is a negative represented opposite findings that NPL is not
lationship between SIZE and 80 EU banks’
affected by doğru mu anladım? commercial
performance.
banks’ profit enhancement.
The empirical analysis investigates whether
Additionally, ROA was used as an indicator
there is a relationship between credit risk maof EU banks’ performance and NPL was used
nagement and EU banks’ performance. Also,
as proxy for credit risk management in Hosna
the impact of credit risk management on the
et al. (2009) and Boahene et al. (2012). So,
EU banks performance before and during the
the result of this study has the same findings
financial crisis was investigated in this study.
with Hosna et al. (2009) and Boahene et al.
The result of this study indicates the better
(2012) in which CAR has a positive effect on
credit risk management results in better bank
bank performance while NPL has a negative
performance. This result was supported by
most of the prior studies.
impact on bank performance.
57
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
to this study, LLP has a negatising. However, there is still need
İNCELENMESİ
According
for further
ve effect on the EU banks’ performance
and Hakan
research.
This research aimed to investigate
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
the same result was found by Kolapo
et al.
theYönetmeni
effect of credit risk management on the fiGüven Grup A.Ş. Finans
(20012) when commercial bank
in Nigeria
nancial performance of EU banks. The analy1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
was analysed over the period of 11 years.
sed 80 EU banks demonstrate that there is a
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerirelationship
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
between
financial
performance
On the other hand,
SIZEkullanılan
might be
an imporve konutlarda
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
terms of
profitability)
and credit risk maşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak(in
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
tant determinant
of bank performance if theuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
nagement (in terms of capital adequacy ratio,
Sanayi
ve konutlarda
tüketim
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
re are increasing
returns
to scale
inaralıklarına
banking.
non-performing
loan
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonucaloans,
gidilmiştir.
Elde loss provision
Although SIZEedilen
could
have
a negative
effectiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
and loan to debt ratio). Shortly, EU banks
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş
when banks turn
into extremely
large
asgözlendiği
a re- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir.
withmeydana
lower
non-performing loans and loan
sult of bureaucratic and other reasons. AlthoAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,loss
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat higher capital adeprovision
and
with
ugh ile başlayan cümle eksik mi The same requacy ratio have higher return on equity and
sult was found by Naceur and Kandil (2008).
returnAND
onNATURAL
assets. GAS PRICES
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Furthermore, INF has a positive impact on
HOUSES
Recommendations for Policy
banks’ performance because high inflation
In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
First
of all,and
credit
(lending guidelirates generallyAbstract:
loan and
interest
theprovide
consumptionhigh
of electricity
natural gas used
in industry
housespolicies
is statistically
analyzed.
ANOVA
model
was
applied
to
the
study
prepared
with
the
use
of
different
nes) should be generated for all banks. The
rates, and therefore
income rates get higher.
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more
comprehensive.
The there
purpose is
was to determine
electricity
and natural
gas prices
objective
of these
policies
should be to defiNaceur and Kandil
(2008)
found that
nitely outline the business development prioa positive relationship between INF and bank
rities that represent senior management’s opiprofitability.
nions. Also, the terms and conditions should
Generally, GDP level is an index of economic
be clearly outlined for loans to be accepted.
development, hence the differences between
At least the annual update of the Lending
banking technology, the mix of banking opGuidelines is required to follow the changes
portunities and any aspect of banking reguin the economic outlook and the bank loan
lations omitted from the regression are refportfolio development. The approval of the
lected. GDP per capita has a positive effect
Lending Guidelines is required by the Maon banks’ performance (Naceur and Kandil,
naging Director/CEO & Board of Directors
2008), while GDP growth has a negative imof the bank. At the same time banks’ Head
pact on banks’ performance (Liyugi, 2007).
of Credit Risk Management and the Head of
Corporate/Commercial Banking should supThe development and expanse of the banks’
port the approval.
credit risk management is constantly increa58
There is a
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Risk Grades should be definitely represented
requirement for a complete credit
İNCELENMESİ
on Credit
Applications.
and risk assessment before the acknowledgeMurat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
ment of loans, and after that all the
activitiGüven
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
References
1
es should be assessed at leastKilisannually.
The Elektrik-Enerji Bölümü
7 Aralık Üniversitesi,
AHMAD, N.H., et al., (2007). Multi-country
assessment results should be published in a
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak
bu Credit
çalışma, sanayi
Studyhazırlanan
of Bank
Risk Determinants,
Credit Application
that arise from the relation
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
International
of Banking and Fişeklindedir.
Farklı(RM)
analiz and
teknikleri
kullanılarak hazırlanan
çalışmada Journal
ANOVA modeli
of manager/account
officer
should
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
nance, 5(1), p.135-152
be approved bySanayi
Credit
Risk Manager.
Custove konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
mer relationship
should be owned by the RM.
ATHANASOGLU,
P.P.,
et al., (2005). “Bank
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim and MacroeThe responsibility should be given to RM in
Specific, Industry Specific
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
conomic Determinants of Bank Profitaorder to make sure the whole credit applicatiAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
bility” [online]. No: 25, Available from:
on submission for approval is accurate. Furthttp://www.sciencedirect.com/science/
hermore, the Lending Guidelines should be
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
[Accesknown by RMs. Also,
due protection
on newRANGES INarticle/pii/S1042443106000473
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
sed: 01/01/2015]
borrowers, guarantors and principals should
Abstract:
In this Additionally,
study prepared by using
TSI belonging to the years of 2012-2014,
be administered
by RMs.
it isdata ofBasel
Committee on Banking Supervision
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVA
was applied
prepared with
the use ofon
different
significant for analyzed.
all banks
to model
organise
Knowto the study (2006).
“Studies
Credit Risk Contechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Your Customermade
(KYC)
and Money
more comprehensive.
TheLaundepurpose was to determine
electricity and[online].
natural gas prices
centration”
Basel, November.
ring guidelines.
Available from: http://www.bis.org/publ/
bcbs_wp15.pdf [Accessed 09/06/2015]
The credit risk grading system should be the
BEN-NACEUR, S., et al., (2006). “The Imfocus of all banks. The risk profile of borropact of Capital Requirements on Banks’
wers should be characterized by the system.
Performance: The Case of Egypt” [onBy doing this account management, structure
line]. Available from: http://papers.
and pricing will be guaranteed and the involssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_
ved risk will be proportional. A key assessid=903655 [Accessed: 04/09/2015]
ment of a bank’s asset quality is risk grading.
Similarly, it is vital that grading is a strong
DEMİRGÜÇ, A., (1998). “Determinants of
Commercial Bank Interest Margins and
Profitability: Some International Evidence” [online]. Available from: http://econ.
worldbank.org/external/default/main?pa
process. All activities should be allocated a
risk grade. In case of risk deterioration the
Risk Grade assigned to a borrower and its activities should be directly changed. Borrower
59
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU: C13-C22-G11-G17-G21
(Ekonomi) & (Economy) ID:101 K:104
(Ekonomi Yönetimi
- Economic Management)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
gePK=64210502&theSitePK=469372&
İNCELENMESİ al Banks in Kenya”, School of
Business,
piPK=64210520&menuPK=64166093
University of Nairobi
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
&entityID=000009265_3980429111510
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni T. F., et al., (2012). “Credit Risk
KOLAPO,
[Accessed: 01/01/2015] 1Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Management and Banks Performance”.
EPURE, M., et al., (2012). “Monitoring
Australian Journal of Business and MaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Bank Performance
in the doğalgaz
Presence
of tüketiminin
nagement
ve konutlarda kullanılan
ile elektrik
istatistiksel Research
olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Risk”, Barcelona
GSE Working Paper
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakLIYUGI.,
araştırma daha (2007).
kapsamlı hale
getirilmiştir.
“Determinants
of Banks
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Series No.61
profitability
its implication
on Risk
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonucaand
gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
FELİX, A.T., et al., AT, (2008). “Bank Permanagement practices: Panel Evidence
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
formance and
Credit
Riskyükseldikçe,
Management”,
from the
UK”. University of Nottingham
aralığı
Kw cinsinden
fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
Masters Dissertation
in Finance,
UniverAnahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
MUHAMMED, S., (2012). “Credit risk and
sity of Skovde
the performance of Nigerian banks” inECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
FLAMINI, V., etACCORDING
al., (2009).TO“The
Determiterdisciplinary Journal of contemporary
CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
nants of Commercial Bank Probability in
research in business
Sub-Saharan
Africa” [online], IMF WorAbstract: In this study prepared by using data ofNJANIKE,
TSI belonging toK.,
the years
of 2012-2014,
(2009).
“the Impact of Effecof electricity
natural gas used in industry and houses is statistically
king Paper,the
09,consumption
15. Available
from:andhttps://
analyzed. ANOVA model was applied to the study tive
prepared
with the
use of
different
Credit
Risk
Management
on Bank
www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2009/
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Survival”,
Annals
ofprices
the University of
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and
natural gas
wp0915.pdf [Accessed: 01/01/2015]
Petrosani, Economics, vol. 9, issue 2, paKARGI, H.S., (2011). “Credit Risk and the
ges 173 – 184
Performance of Nigerian Banks”, AhmaRAVINDRA, Y., (2008). “The impact of caduBello University, Zaria
pital adequacy requirements on perforKITHINJI, A.M., (2010). “Credit Risk Mamance of scheduled commercial banks”
nagement and Profitability of CommerciAsian-pacific Business review
60
UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT
ESNEK İMALAT SİSTEMLERİNİN ETKİNLİĞİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ 1
IMPROVING EFFECTIVENESS OF FLEXIBLE MANUFACTURING
SYSTEM
Arzu EREN ŞENARAS1, Onur Mesut ŞENARAS2
Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Bursa / Türkiye
Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Otomotiv Mühendisliği Bölümü Doktora Öğrencisi,
Bursa / Türkiye
1
2
Öz: Günümüzde rekabetin artmasıyla firmalar için maliyetlerin azalması önem kazanmıştır. Var olan sistemlerin etkin
kullanılması ile firmalar gereksiz yatırım maliyetlerinden ve
direk maliyetlerden kaçınabilmektedir. Bu çalışmanın amacı,
bir imalat atölyesinde bulunan esnek imalat sistemlerinin
kullanım oranlarının iyileştirilmesidir. Çalışmada, deney
tasarımı yöntemlerinden Taguchi metodu ve kesikli olay
benzetimi kullanılarak sistem analiz edilmiştir. Uygun
parametreler elde edilmiştir. Kesikli olay benzetimi Eğer
öyleyse (What if) analizi gerçekleştirir. Ancak uygun faktör
düzeylerinin hesaplanması gerekmektedir. Uygun faktör
düzeyleri Taguchi yöntemiyle hesaplanmıştır. Deneyler
Taguchi L25 ortogonal(dik) düzlemine göre yapılarak deney
sonuçlarının değerlendirilmesinde sinyal/gürültü (S/N) oranı
esas alınmıştır. Minitab 14 yazılımı yardımıyla Taguchi
tekniği kullanılarak faktör düzeyleri belirlenmiş Arena
14.0 programında da deneyler gerçekleştirilerek üretim
hedeflerini sağlayan ve kullanım oranlarını arttıran faktör
düzeyleri belirlenmiştir. Bu çalışma ile 1 no’lu ürünün
çevrim süreleri % 51 arttırılmış; robot tesisinden önce manuel yapılan işlemler bu tesise kaydırılmıştır. Sonuç olarak
ortalama kullanım oranı %41 artarak %89,2’ye ulaşılmıştır.
Abstract: Nowadays, increasing competition enforce companies to reduce their cost. With effective use of existing
systems, companies can avoid unnecessary investment cost
and direct cost. The purpose of this study is to improve the
utilization of flexible manufacturing system in a manufacturing shop. In the study, a design of experiment method
(Taguchi method) and discrete event simulation are used to
analyze system. Optimal parameters are obtained. Discrete
event simulation performs what-if analysis. But appropriate
factor levels must be calculated. Appropriate factor levels
calculated by Taguchi Method. Using design of experiments
optimal solution is obtained by the designer in less time
and with greater confidence. Experiments are based on L25
orthogonal plane and evaluation of the experiments results
are realized based on signal/noise ratios. Factor levels are
obtained by using Minitab 14 and experiments realized in
Arena 14.0 Effectiveness of flexible manufacturing system
is increased by satisfying target production number. The
product 1’s cycle time increased 51 % and manuel works
made before the robot facilities shifted to these facility.
As a result, the average utilization rate has reached from
63 % to 89,2 %.
Anahtar Kelimeler: Kesikli Olay Benzetimi, Kapasite
İyileştirme, Taguchi Metodu, Deney Tasarımı
Key Words: Discrete Event Simulation, Capacity Improvement, Taguchi Method, Experimental Design
Doi: 10.17373/UHEYAD.2016922039
(1) Sorumlu Yazar: Arzu EREN ŞENARAS, Uludağ Üniversitesi, İ.İ.B.F. Ekonometri Bölümü, Bursa / Türkiye
[email protected] Geliş Tarihi / Received: 11.03.2016 Kabul Tarihi/ Accepted: 13.09.2016 Makalenin
Türü: Type of article (Araştırma – İnceleme Literatür / Research - Literature Review) Çıkar Çatışması / Conflict
of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Var – There is report of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni
Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
61
1.Giriş
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
lar yanıtlanırken aynı zamanda, maliyetin
İNCELENMESİ
en
düşük
düzeyde ya da kârın en yüksek düzeyde
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Günümüzde sistem yaklaşımı düşüncesinden
tutulmasına çalışılmaktadır. Tüm bunların yaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
her alanda yararlanılmaktadır. Sistem
yaklanında, müşterilerin istek ve gereksinimlerinin
1
şımı üretim yönetimine genişKilis
bir7 Aralık
bakışÜniversitesi,
açısı Elektrik-Enerji Bölümü
karşılanması, stok düzeyinin olası en düşük
kazandırmakla birlikte üretim akışını doğruÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridüzeyde
kullanılarak tutulması
hazırlanan bu çalışma,
sanayi kaynaklarının
ve üretim
dan etkilemekteveve
üretime
yön vermektedir.
konutlarda
kullanılan
doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
etkin
ve verimli
da önemli olmakşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmadakullanımı
ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
Üretim yönetimi, işletmenin elinde bulunan tadır (Kağnıcıoğlu vd., 2012: 12).
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
malzeme, makine
ve hareket
insanedilmiş
gücüolup,
kaynaklarıyönünde
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Esnek
üretim
sistemi,
mekanik,
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik ve
doğalgaz otomatik bilgi
nın belirli miktarlardaki
mamulün istenilen
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketimdüzeyler açısınaktarma ve bilgisayar kontrol
aralığı Kwzamanda
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
niteliklerde, istenilen
ve mümkünse
dan farklılıklar gösteren bir dizi sistemi temAnahtarüretimini
Kelimeler : Elektrik,
Doğalgaz,biTüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
en düşük maliyetle
sağlayacak
sil eder. (Demir ve Gümüşoğlu,2003:183).
çimde bir araya getirilmesidir. Üretim yönetimi disiplininin amacı,
uygun araç
ve yöntem2. Literatüre
KısaGAS
Bakış
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ler kullanarak yöneticinin karar verme yeteHOUSES
Literatürde, imalat sistemlerinde performans
neğinin geliştirilmesidir (Kobu, 2010: 5).
benzetim
ve Taguchi metodu
Abstract: In this study prepared by using data ofiyileştirmesinde
TSI belonging to the years
of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
Üretim yönetimiyle,
kaynakların en etkin bi- kullanan çeşitli çalışmalar mevcuttur. Yapılan
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
for analysis.en
Moreover,
tests of hypothesis
were applied
and the
research
was
çimde kullanılması, kayıpların
aza indirilçalışmalara
örnek
olarak
aşağıdaki
çalışmalar
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
mesi ve kalite yönünden istenilen seviyeye sunulmuştur:
çıkarılması hedef alınır. Üretim yönetimi, bir
Yang ve Tarng (1998), “Tornalama İşlemleri
malın istenildiği biçimde ve sürede, en az maİçin Kesici Parametrelerin Taguchi Yönteliyetle oluşturulmasını ilke olarak kabul eder.
mi ile Eniyilenmesi” konulu çalışmalarında
Üretim yönetimi, üretim süreçlerini ilgilendiS45C çelik barların tornalanmasında kesici
ren tüm kararların alınması ile ilgilidir (Detakım parametrelerinin en iyi seviyelerinin
mir ve Gümüşoğlu, 2009: 9).
belirlenmesi için Taguchi metodunu kullanÜretim yönetiminin amacı, miktar, zaman, mışlardır. Haskose vd.(2004) çalışmalarında
kalite ve maliyet faktörlerinin en iyi değerle- farklı kontrol rejimli iş yükleri altında sistem
rinin bulunmasına yönelik çalışma yapmaktır. performansının nasıl yapılacağını incelemişÜretim yönetimi ile bu amaca ulaşılmaya ça- tir. İş yükü kontrollerini dört farklı sorun için
lışılırken hangi ürünlerin, ne miktarda, hangi modelleme ve algoritma teknikleri ile inceleözelliklerde, nerede ve kim tarafından üretile- me yapılmıştır. Rivero (2004) çalışmasında
ceği sorularına yanıt aranmaktadır. Bu soru- benzetimin, dinamik sistemlerinin değerlen62
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ve sistem performansını artırmak
çalışmasında bir otomotiv firması
İNCELENMESİ
dirilmesi
için üreiçin yapılan gerçek olaylar için davranış
tü- Hakan
tim AÇIKGÖZ
hattının tasarımında benzetim yöntemini
Murat KORKMAZ,
reten bir hayali üreme olduğunu belirtmiştir.
kullanmıştır.
Mühendislik deneyimlerine daGüven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
Günümüzde ise, lojistik ağlarının
analizi gibi
yanan yöntem ile hızlı model geliştirilmesi
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
karmaşık dinamik sistemlerin animasyonlu
için bir çerçeve önermiştir. Durmaz (2008),
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verilerikauçuk
kullanılarak
hazırlanan buTaguchi
çalışma, sanayi
benzetim modelinin
geliştirilmesinin,
gelişen
prosesine
metodu uygulanave konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
yüksek belleklişeklindedir.
ve modern
bilgisayarlar
kaliteçalışmada
kayıpları
önlenmeye
çalışılmıştır.
Farklı
analiz tekniklerisayekullanılarakrak
hazırlanan
ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
sinde benzetim kullanılarak yapılabileceğini
Kalitenin ürüne tasarım aşamasında kazanSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
söylemiştir. ProModel
programının,
lojistik
dırıldığıgöredüşünülerek
Taguchi
yönünde hareket
edilmiş olup, yapılan
istatistik bulgulara
de sonuca gidilmiştir.
Elde deneysel tasaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
süreçlerini verimli
bir şekilde modelleyebilen
rım metodu uygulanmıştır. Uygulama yapılan
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,olduğufiyatlarda da azalma
meydana problemi,
gelmektedir. imalatını gerçekleştirmiş
animasyonlu bir
benzetim
yazılımı
firmanın
: Elektrik,
Doğalgaz,ile
Tüketim,olduğu
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat müşteri memnuninu belirtmiştir.Anahtar
AyrıcaKelimeler
ProModel
yazılımı
ürünlerin
istenen
benzetim modelleri kurulabilecek sistemleri;
yetini sağlamayarak iade edilmesidir. Bu duçapraz sevkiyat ECONOMETRIC
benzetimi; olası
rotalarOFararumda
amaç,
ürün
dayanıklılığını
etkileyen
ANALYSIS
ELECTRICITY
AND
NATURAL
GAS
PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
sında daha iyi alternatif seçimi, taşımacılık
faktörlerin üretim aşamasındaki en iyi değeHOUSES
operasyonlarında yükleme gibi, insan kayrini bulmak olmuştur. Doğrulama deneyleri
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
nakları, fiziki kaynaklar,
müşteri
siparişlerini
sonucunda
da belirlenen güven
the consumption
of electricity
and natural gas used
in industry bulunan
and houses yanıt
is statistically
analyzed.
ANOVA
model
was
applied
to
the
study
prepared
with
the
use
of
different
bilgi akışının benzetimi,
çağrı merkezleri ve
aralıkları içinde yer almıştır. Optik kontrol
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
madedinamik
more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricityhatalı
and natural
gas prices
bütünleşik lojistik
sistemlerin
benzemakinesinde
çıkan
ürün sayısı, en iyi
timi olarak da bilinen tedarik zinciri boyunca
üretim şartları sağlandığında %60 azalmıştır.
operasyon kontrolü ve bilgi akışı sağlayan,
Ruiz C vd. (2009) çalışmalarında firmaları
ulaşım yolları görmek için daha karlı altermaliyetlerini ve süreçlerdeki kayıpları engelnatifler elde edilebilen sistemler yaratıldığını
lemek için sınırlandırılmış eş zaman yöntemi
ortaya sürmüştür. Lu ve Wong (2005) çalış(BTC, bounded true concurrency) adı verilen
malarında SDESA ve PROMODEL modellezaman süreçli cebir yöntemi kullanmışlarme tekniği ile oluşturulmuş sistemleri karşıdır. Bu yöntemde uygulanan süreçlerin sülaştırmışlardır. SDESA (Simplified Discrete
relerini dikkate almışlardır. Çalışmalarında
Event Simulation Approach, Basitleştirilmiş
benimsedikleri üç değişik yöntemi karşılaşAyrık Olay Simülasyon Yaklaşımı) ile kurutırmışlar ve hesaplamalar sonucunda esnek
lan sistemi PROMODEL ile kontrol etmişlerimalat hücresinin BTC yöntemi kullanılarak
dir. Çalışmalarının sonucunda SDESA sistesistem performanslarını hesaplamışlardır.
minin daha esnek bir yapıya sahip olduğunu
Steinemann vd. (2012), otomotiv firmasında
belirlemişlerdir. Nguyen ve Takakuwa (2008)
montaj hattı için benzetim deneylerinden ya63
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
rarlanabilen üretim sistemi için bir yaklaşım
yapılmasını sağlayan bir araç olarak
İNCELENMESİ
ele alınönermişlerdir. Amaç kesikli olayMurat
benzetimimalıdır.
Kullanıcısına değişik tasarım ve işKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
ni üretim hattında yaygınlaştırmakGüven
ve iyileşletim stratejilerinin genel sistem performansı
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
tirme süreçlerinde benzetim1Kilisdenemelerine
üzerindeki etkisini gösterir.
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
destek olmaktır. Feng vd. (2013), otomobil
Benzetim, gerçek dünyanın temsilinin oluştuÖzet : 2012-2014
Yılları arasındaki
motor parçalarının
üretiminde
kesikli TUİK
olayverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
rulmasıistatistiksel
ve onunla
deney
yapmaktan oluşur;
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi
benzetimini kullanarak
farklı kullanılarak
çişeklindedir. çalışanların
Farklı analiz teknikleri
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
bu
sebeple benzetimin bir alternatifi gerçek
uygulanmıştır.incelemişlerdir.
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
zelgeleme politikalarını
Bae
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
dünyada
deney
yapmaktır.
Gerçek denemelevd.(2015) çalışmasında
üretkenliği
yönünde hareket
edilmiş olup,arttırmak
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
re karşın, benzetim aşağıdaki avantajlara saedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
için gerçekçi üretim
planlarının sağlanması
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
olarak
hiptirvarılmaktadır.
(Pidd,cevSonuç
Sezen
vetüketim
Günal):
amaçlamaktadır.
Optimal
sistem
konfigürasaralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
yonlarını belirlemek
ve istenen
imalat
seviMaliyet:
alabilen ve böyAnahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,• Sanayi,
Konut,Benzetim
Anova, TUİK,zaman
Fiyat
yesine ulaşmak için çeşitli alternatif sistem
lece nitelikli işgücü anlamında pahalı olmasıbileşenlerinin değişimini
önermişlerdir. Elde
na rağmen, gerçek denemeler; özellikle bazı
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TO CONSUMPTION
IN TERMS
INDUSTRY pahalı
AND
ettikleri benzetimACCORDING
sonuçlarına
göre mantıklıRANGES
şeyler
yanlışOFgittiğinde
olabilir.
HOUSES
gelişim stratejileri önermişlerdir.
• Zaman: Herkesin kabul edeceği gibi, benAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
electricity and natural
in industry
and houses
statisticallybilgisayar progBu çalışmada esnek
imalatofsistemlerinin
et- gas used
zetim
modelleri
içinisçalışan
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
kinliğinin iyileştirilmesine
ilişkin
Taguchi
ramlarını
üretmek
miktarda zaman
techniques for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
were applied
and the önemli
research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
metoduyla faktör düzeyleri belirlenmiş ve
alır. Ancak bir kez yazıldıktan sonra büyük
Arena 14.0 paket programında benzetim mofırsatlar sunarlar. Şöyle ki haftaların, ayların
delinde deneyler gerçekleştirilmiştir.
ve hatta yılların saniyelik bilgisayar zamanıyla benzetimini yapmak olasıdır. Böylece
3. Kesikli Olay Benzetimi
politikalar bütünüyle düzenli olarak karşılaşBenzetim, gerçek hayat kaynaklarının ve sütırılabilir.
reçlerinin farklı şekillerdeki operasyonlarının
• Tekrar (Replication): Ne yazık ki gerçek
bilgisayar ortamında modellenmesi ve bendünyada bir deneyin tam olarak tekrarlanzetilmesi tekniğidir. Bir benzetimde model
ması nadiren mümkündür. Fiziki bilimlerle
karakteristiklerini doğru tahmin etmek için
uğraşanların niteliklerinden biri diğer bilim
toplanan verileri sayısal olarak bilgisayar araadamlarınca tekrarlanabilen deneylerin tasacılığıyla değerlendirebilir.
rımıdır. Bu, yönetim biliminde nadiren olaBir benzetim modeli, temel olarak “ne-eğer
sıdır. Bir organizasyonun rakiplerinin, bir
(… olursa ne olur) ” (“what-if”) analizlerinin
indirimde en iyiyi bulmak için fiyat politi64
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
tüm türlerinin denenmesini boşİNCELENMESİ
boş
içinde belirli bir noktada gerçeklesen
kalarının
her
oturup beklemeleri olası görünmektedir.
Yine Hakan
olayda
ölçüm yapan bir zaman belirleyici
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
düşmanın savaşın yinelenmesine izin
vermemekanizma içerir.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
si oldukça az olasıdır. Benzetimler
kesinlikle
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
Kesikli olay
benzetim modelinde en önemli
tekrarlanabilir.
konu, her adımda benzetim zamanının bilinÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
• Güvenlik: Birvebenzetim
çalışmasının
amaçmesi gerekliliğidir.
Benzetim
konutlarda kullanılan
doğalgaz ile
elektrik tüketiminin
istatistiksel olarak analiz
edilmesi zamanını gösşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
larından biri uçuygulanmıştır.
koşullarınAyrıca
etkilerinin
tahmin
teren değişkene “Benzetim Saati” denir. Kehipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi
aralıklarına
göre elektrik
doğalgaz
fiyatlarının tespit edilmesi
edilmesi olabilir
veve konutlarda
gerçek tüketim
dünyada
bunu
siklive olay
benzetiminde
her olayda benzetim
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yapmak tehlikeli
ve hatta yasak olabilir. Bir
zamanının bulunduğu değerden ileri bir değeedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.sağlayacak
Sonuç olarak tüketim
havaalanı yönetimi
havaalanının
kapasitesini
re geçmesini
bir işlem yapılması
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
öğrenmek için, onlar da istiyor olsa, günlük
gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
uçuşların ikiye katlanmasına izin vermek ko4.Taguchi Metodu
nusunda belki ikna edilebilirler. Benzetilmiş
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
uçaklar benzetilmiş
uzayda yakıtları bittiği
Klasik deney tasarım yöntemlerinin kullanıACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
zaman küçük hasarlara yol açarlar.
mı endüstriyel şartlar altında verimli olamamaktadır. Sistemi etkileyen faktörlerin sayısı
Abstract:
In this study
prepared by using
• Yasallık: Mafya
tarafından
çalıştırılmasa
dadata of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses
statistically
arttıkça
gerekli
olanisdeney
sayısı da hızlı bir
analyzed. ANOVA
model was
applied to the study prepared with the use of different
analistin yasalardaki
değişikliğin
etkilerini
şekilde
yükselmekte, uytechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
wereartmakta,
applied and maliyetler
the research was
belirleme isteğimade
olduğu
anlar vardır.TheÖrneğin,
more comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
gulamalar zorlaşmaktadır. Böyle durumlarda
bir şirket sürücülerin çalışma saatlerinde olakesirli faktöriyel tasarım olan Taguchi Metocak yasal değişikliklerin şirketin ürün teslim
du (T.M.) uygulanması daha verimli ve kolay
performansı üzerindeki etkisini görmek isteolacaktır. Karar vermeyi gerektiren birçok
yebilir.
durumda da T.M. başarı ile uygulanabilmekKesikli olay, zaman içerisinde herhangi bir
tedir. Genichi Taguchi, kendi adıyla anılan
noktada oluşan bir anlık olaydır. Uçağın hava
yaklaşımı ile deneylerin gerçekleştirilmesi ve
meydanına inmesi, dağıtım bölümüne varan
değerlendirilmesindeki verimliliği arttıracak
bir parça, bankaya giren bir müşteri, deniz
bir çözüm getirmiştir (Ross, 1996).
otobüsüne binen bir yolcu, kesikli olaya veBöylece deney öncesi yapılan çalışmalar sorilebilen birkaç örnektir. Bu olayların olması
nucunda deney sayılarında önemli derecede
sistem durumunun değişmesine sebep olur.
azalma gözlenmiştir. Taguchi yönteminin
Kesikli olay modellerinin benzetiminde, bilesas amacı; hedef değer etrafındaki değişkengisayar, benzetim saati adı verilen, zaman
liğin azaltılmasıdır. Temeli deney tasarıma
65
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
dayanmaktadır. Bu yöntem, kesirli faktöriyel
Bu adımların izlenmesi sonucunda
İNCELENMESİ
proses
deney tasarımı yöntemine, robustMurat
tasarım
ve Hakan
veyaAÇIKGÖZ
ürün için en iyi performansın elde ediKORKMAZ,
ortogonal diziler gibi kavramları eklemekteleceği deney parametreleri belirlenecek, deGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
dir.
neyde ele alınan faktörlerin kalite değeri üze1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
rindeki etkisi tahmin edilebilecek ve en iyi
Taguchi Deney Tasarımı yönteminde elde
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerideney
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
parametreleri
sonucunda
elde edilebiedilen deney sonuçları
(S/N)
ve konutlardaSinyal/gürültü
kullanılan doğalgaz ile
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
kalite
değeriANOVA
öngörülebilecektir.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraklecek
hazırlanan
çalışmada
modeli
oranına çevrilerek
değerlendirilmektedir.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
konutlarda
tüketimolan
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
Sinyal/GürültüSanayi
oranıvedeğeri
küçük
değer
Deney
tasarımı
1930’larda
Sir Ronald Fisher
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
iyi, büyük olanedilen
değer
iyi, nominal değer iyi
tarafından geliştirilmiş olmasına rağmen, debulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel
seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketimazaltılması için
olarak kalite değerlerinin
hedeflendiği
değere
ney tasarımını,
varyasyonun
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
göre farklı şekillerde hesaplanır ve analiz ediilk uygulayan Taguchi’dir. Taguchi, deney taAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
lir. Taguchi Deney Tasarımı tekniğine göre
sarımında analiz değişkeni ya da performans
yapılacak bir çalışmada izlenecek adımlar
kriteri olarak kullanılması amacıyla, bir dizi,
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
aşağıdaki şekildedir
(Yang vd., 1998):
adına “sinyal/gürültü oranı” denilen, kriter
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
tanımlamıştır. Taguchi, varyasyonu azaltmak
1.Faktörlerin seçimi ve aralarındaki etkileamacıyla, deney tasarımında performans kriAbstract: In this study
preparedfırtınası,
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
şimlerin değerlendirilmesi
(beyin
the consumption of electricity and natural gas used
industry kullanılmak
and houses is statistically
teriinolarak
üzere, sinyal/gürültü
was applied
akış diyagramı,analyzed.
sebepANOVA
sonuç model
diyagramı
gibito the study prepared with the use of different
oranıwere
olarak
adlandırılan
birwas
dizi istatistik getechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
applied
and the research
metotlar kullanarak).
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
liştirmiştir. Taguchi, uygulamadaki problem2.Faktörlerin seviyelerinin belirlenmesi.
leri, hedefin türüne göre üçe ayırmış ve her
biri için farklı bir sinyal/gürültü oranı tanım3. Doğru dengeli tasarımın seçimi.
lamıştır (Şirvancı, 1997).
4.Faktörlerin ve/veya aralarındaki etkileşimEn Küçük – En İyi
lerin dengeli deney düzenindeki kolonlarla
eşleştirilmesi.
Bu tür problemlerde, kalite değişkeni Y’nin
hedef değeri sıfırdır. Bu durumda sinyal/gü5.Deneylerin daha önceki adımlarda planlarültü oranı şöyle tanımlanmaktadır:
nan şekilde gerçekleştirilmesi yani testlerin
yapılması.
S/G Oranı = -10.log(ΣY2/n)
6. Sonuçların analizi.
En Büyük – En iyi
7.Doğrulama deneyinin veya deneylerinin
yapılması.
66
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
5. Uygulama
durumda Y’nin hedef değeri sonsuzdur
ve
İNCELENMESİ
Bu
sinyal/ gürültü oranı aşağıdaki tanımlanmakMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
İmalat sanayinde faaliyet gösteren firma elintadır:
Güven Grup A.Ş. Finans
de Yönetmeni
bulundurduğu robot hattının verimliliğini
1
Kilis
7
Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Bölümü
arttırmak istemektedir.
Üç bölgeden oluşan
S/G Oranı = -10.log[Σ(1/Y2)/n]
sistemde yedi farklı ürün işlem görmektedir.
2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Hedef Değer – Özet
En :İyi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak5.1.Veri
hazırlanan Seti
çalışmada ANOVA modeli
Bu tür problemlerde,
Y için belli bir hedef deuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayiboyutları
ve konutlardagibi)
tüketimverilmiştir.
aralıklarına göre elektrik
ve doğalgazçevrim
fiyatlarının süreleri
tespit edilmesi
Ürünlerin
farklılık gösterğer (örneğin, ürün
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
mektedir.
Yapılan kronometraj çalışmasıyla
Bu durumda, edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuçsüresi
olarak tüketim
elde edilen
çevrim
verileri Tablo 1’de
S/G Oranı = 10.log(Y
/S2) yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
aralığı Kw2cinsinden
dakika bazında gösterilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Her üç problemde de, amaç S/G oranını maksimize etmektir.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS Süreleri
OF INDUSTRY AND
Tablo
1. Ürünlere RANGES
İlişkin Çevrim
HOUSES
Ürünler
Bölge 1
Bölge 2
Bölge 3
Ürün 003
49,82
51,92
48,2
Ürün 004
46,82
48,83
52,83
Ürün 005
15,06
13,05
35,12
Ürün 006
15,06
13,05
35,12
Ürün 007
15,06
13,05
35,12
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
electricity and natural
gas used in
industry and50,93
houses is statistically
Ürünof001
56,42
48,38
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for
analysis.
of hypothesis50,12
were applied49,02
and the research was
Ürün
002 Moreover, tests50,42
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Ürünlerin sisteme hakkında ortalama değer
bilinmekte ve sıralama müşteri talebine göre
değişmektedir. Ürün geliş olasılıkları aşağıdaki tabloda verilmektedir.
67
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 2. Ürün
Geliş Olasılıkları
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Ürün
Olasılık
Kümülatif
Finans Yönetmeni
Ürün 001 Güven Grup A.Ş.
0,25
0,25
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Ürün 002
0,24
0,48
Ürün 003
0,11
0,59
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlardaÜrün
kullanılan
istatistiksel olarak analiz edilmesi
004 doğalgaz ile elektrik
0,04tüketiminin
0,63
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
0,26 araştırma
0,89daha kapsamlı hale getirilmiştir.
uygulanmıştır.Ürün
Ayrıca005
hipotez testleri uygulanarak
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Ürün
006 olup, yapılan istatistik
0,1 bulgulara
0,99
yönünde hareket
edilmiş
göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim 1
aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Ürün 007
0,01
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Sistemin imalat hedefi 320 dakikada 265
sistemin kesikli olay benzetimi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
üründür.1 no’lu ürünün 3 bölgede çevrim
Benzetim modeli Arena 14.0’da geliştirilzamanlarının artırılması ile esnek üretim hatmiştir. Gerçekleştirilen benzetim çalışmasıECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
tının verimliliği ACCORDING
arttırılmakTO istenmektedir.
nınINsonucuna
mevcut
CONSUMPTION RANGES
TERMS OFgöre
INDUSTRY
ANDdurumda ortalama
HOUSES
Hangi bölgede ve ne miktarda bölgelerin zakullanım oranları % 60 civarındadır. Detaylı
manları arttırılmasının
araştırılması için önce
değerler aşağıda gösterilmektedir.
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model
was applied
to the studyOranları
prepared with the use of different
Tablo
3. Kullanım
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Ortalama Kullanım Oranları
Z1
61,375
Z2
65,728
Z3
62,028
Yukarıda verilen kullanım oranlarını 1 no’lu
ürünün 3 bölgedeki çevrim sürelerinin arttırılması ve 320 dakikada 265 üretimi gerçekleştiren sistemin dizaynı için Taguchi deney
tasarımı kullanılmıştır. 3 faklı bölgede yaptığımız deney için 5 faktör seviyesi belirlenmiştir. Faktörlerin serbestlik derecesi ve faktör seviyeleri(cmn) Tablo 4’te verilmiştir:
68
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 4. Faktörlerin Serbestlik
Derecesi ve Faktör Seviyeleri
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Faktör
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Z1
Z2
Serbestlik Derecesi
1. bölge
1
5-1=4
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Z3
2. bölge
5-1=4
3. bölge
5-1=4
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda Toplam
kullanılanSerbestlik
doğalgaz ileDerecesi
elektrik tüketiminin
12 istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlardacmn
tüketim aralıklarına
Z1 göre elektrik
Z2 ve doğalgaz
Z3 fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
1
90
edilen bulgular sonucunda;
sanayi90
sektörü için tüketim
aralığı 90
arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
105
2
105
105
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
120 Tüketim,
120
Anahtar Kelimeler3: Elektrik, Doğalgaz,
Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
120
4
135
135
135
5
150
150
150
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
için 5 farklı düzeyinde, deneneme sayısından 1 eksik olacaktır.
3 değişkenimiz
L25 e göre
yi tam eşleştirmeli
yapmak istenirse 5^3=125 deneyler belirlenmiştir. Yapılacak 25 deney ve
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
electricity andderecenatural gas faktör
used in industry
and houses
statistically
deney yapılmalıdır.
Toplamofserbestlik
düzeyleri
ve isdeneylerden
elde edilen
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were
applied
and
the
research
was
si, maksimum seçilecek ortogonal dizinin de- gözlemler Tablo 5’te gösterilmiştir.
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
69
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 5. Taguchi L25 Ve
Faktör Düzeyleri ve Gözlemler
İNCELENMESİ
Deney
1
2
1
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Faktör
Seviye
Faktör Seviye
Gözlem
Finans Yönetmeni
Z1 Güven
Z2 Grup
Z3A.Ş. Z1
Z2
Z3
Y
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
1
1
1
90
90
90
356
1
2
2
90
105
105
324
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda
kullanılan
tüketiminin
istatistiksel
3
1 doğalgaz
3 ile elektrik
3
90
120
120 olarak
295analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
4
uygulanmıştır.
Ayrıca 1hipotez testleri
uygulanarak
kapsamlı270
hale getirilmiştir.
4
4
90 araştırma
135daha135
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
1 olup,5yapılan5istatistik
90 bulgulara
150göre 150
244
yönünde 5hareket edilmiş
de sonuca
gidilmiştir. Elde
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü
için
tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik
6
2
1
2
105
90
105
330 ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw
azalma meydana
7 cinsinden yükseldikçe,
2
2 fiyatlarda
3 da105
105 gelmektedir.
120
300
Anahtar 8Kelimeler : Elektrik,
Konut,135
Anova, 274
TUİK, Fiyat
2
3Doğalgaz,
4 Tüketim,
105 Sanayi,
120
9
2
4
5
105
135
150
248
10
ECONOMETRIC
ANALYSIS
AND NATURAL
GAS PRICES
2
5 OF 1ELECTRICITY
105
150
90
274
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
11
3
1
3 HOUSES
120
90
120
305
12
3
2
4
120
105
135
279
15
3
5
2
120
150
105
259
16
4
1
4
135
90
135
283
17
4
2
5
135
105
150
259
18
4
3
1
135
120
90
281
19
4
4
2
135
135
105
265
20
4
5
3
135
150
120
244
21
5
1
5
150
90
150
265
22
5
2
1
150
105
90
274
23
5
3
2
150
120
105
259
24
5
4
3
150
135
120
244
25
5
5
4
150
150
135
233
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
of electricity
used in120
industry150
and houses
13
3
3and natural
5 gas
120
255 is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
were applied
the research was
14for analysis.
3 Moreover,
4 tests
1 of hypothesis
120
135
90 and281
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
70
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ölçülmek istenen sinyalin(S) gürültü
içindeki istenmeyen faktörlerin değerini
İNCELENMESİ
Taguchi
gösfaktörüne (N) bölünmesiyle uygun
değer
bu- Hakan
terirken
sistem değeri sistemin verdiği ve ölMurat
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
lunmaya çalışılır. Gürültü değeri gerçek
değer çülmek istenen gerçek değeri gösterir.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Kilis
7 Aralık
Elektrik-Enerji
Bölümü
Tablo
6.Üniversitesi,
Sinyal Gürültü
Değeri
Deney Yılları arasındaki
Faktör Seviye
Ortalama hazırlanan
Sinyal/Gürültü
Özet : 2012-2014
TUİK verileri kullanılarak
bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Z1
Z2
Z3
Y
S/N
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
1 Ayrıca hipotez
90 testleri
90 uygulanarak
90
356 daha kapsamlı
51,029
uygulanmıştır.
araştırma
hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre
elektrik
ve
doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
2
90
105
105
324
50,211
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
3 sonucunda;
90 sanayi
120
edilen bulgular
sektörü120
için tüketim295
aralığı arttıkça, 49,396
elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel
varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketim
4 seviyesinde
90 düşüş
135gözlendiği
135 sonucuna
270
48,627
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
5
90
150
150
244
47,748
105
105
120
300
49,542
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Tüketim,
Sanayi,
TUİK, Fiyat
6
105 Doğalgaz,
90
105
330Konut, Anova,
50,370
7
8
105
120
135
274
48,755
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
ACCORDING
TO105
CONSUMPTION
RANGES
IN
TERMS
OF
INDUSTRY
9
135
150
248
47,889 AND
HOUSES
10
105
150
90
274
48,755
Abstract: In11this study120
prepared 90
by using120
data of TSI 305
belonging to the 49,686
years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
12
120 was 105
analyzed. ANOVA model
applied 135
to the study279
prepared with 48,912
the use of different
techniques for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were applied and
the research was
13
120
120
150
255
48,131
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
14
120
135
90
281
48,974
15
120
150
105
259
48,266
16
135
90
135
283
49,036
17
135
105
150
259
48,266
18
135
120
90
281
48,974
19
135
135
105
265
48,465
20
135
150
120
244
47,748
21
150
90
150
265
48,465
22
150
105
90
274
48,755
23
150
120
105
259
48,266
24
150
135
120
244
47,748
25
150
150
135
233
47,347
Ortalama ve S/N için sonuç tablosu Şekil
1’deki gibidir:
71
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Şekil 1. Ortalama ve S/N İçin Sonuç Tablosu
Sinyal gürültü oranına göre ve ortalamaya
göre değerler Tablo 7’deki gibidir.
72
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 7. Sinyal Gürültü Oranına
Göre ve Ortalamaya Göre Değerler
İNCELENMESİ
Faktörler
Seviyeleri
1
2
3
4
5
Fark
Etki derecesi
S/N eMurat
göreKORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Z1
49,4
49,06
1
Ortalamaya göre
Finans Yönetmeni
Z2Güven Grup A.Ş.Z3
Z1
Z2
Z3
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
49,72
49,3
297,8
307,8
293,2
49,14
49,12
285,2
287,2
287,4
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda
doğalgaz ile elektrik
tüketiminin istatistiksel
edilmesi
48,79 kullanılan 48,7
48,82
275,8 olarak analiz272,8
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
48,5 Ayrıca hipotez
48,34testleri uygulanarak
48,54 araştırma daha
266,4
261,6
uygulanmıştır.
kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
48,12
48,1 bulgulara göre255
250,8Elde
yönünde
hareket edilmiş47,97
olup, yapılan istatistik
de sonuca gidilmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
1,29
1,74
1,2
42,8
57
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw
fiyatlarda da3azalma meydana gelmektedir.
2 cinsinden yükseldikçe,
1
22
1
277,6
267,8
254,2
39
3
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Sinyal-Gürültü oranına ve ortalamalara göre nin 320 dakika içerisinde 265 ürünü üretmesi
Z2, üretim kapasitesinin belirlenmesinde en
gerekmektedir. Deney numaraları ve hedef
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
büyük öneme sahiptir.
Z1 ikinci
öneme sahipRANGES
(265
ürün çıktısı)
imalat
rakamına göre karACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
HOUSES
iken en az öneme Z3 sahiptir. Üretim tesisişılaştırma grafiği aşağıda verilmiştir.
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Şekil 2. Deneylerin Karşılaştırma Grafiği
Grafik incelendiğinde 16 deneyin hedefi aştığı gözlenmiştir. Hedefi sağlayan deneylerin
toplam çevrim sürelerine göre büyükten kü-
çüğe sıralanması aşağıdaki tabloda verilmiştir.
73
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 8. Toplam
Çevrim Süreleri
İNCELENMESİ
Deney
No
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Faktör Seviye
Toplam
Ortalama
Çevrim
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Süresi
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Z1
Z2
Z3
Z1+Z2+Z3
Y
Özet : 2012-2014
arasındaki90
TUİK verileri
çalışma, sanayi
21 Yılları 150
150 kullanılarak
390 hazırlanan bu
265
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
19 analiz135
şeklindedir. Farklı
teknikleri
ANOVA modeli
135kullanılarak
105 hazırlanan
375 çalışmada 265
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
4
90 aralıklarına
135 göre
135
360
270tespit edilmesi
Sanayi ve konutlarda
tüketim
elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
yönünde hareket
olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
8 edilmiş 105
120
135
360
274
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel
gözlendiği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç
12 seviyesinde
120düşüş105
135
360
279olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
16
135
90
135
360
283
10
105
150
90
345
274
14
120
135
90
345
281
22
150
105
90
345
274
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
18 TO CONSUMPTION
135
120 RANGES
90
345 OF INDUSTRY
281
ACCORDING
IN TERMS
AND
HOUSES
Abstract: In this
using data
3 study prepared
90 by120
120of TSI belonging
330 to the years
295of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
7
analyzed. ANOVA
model
the study prepared
use of different
105was applied
105 to 120
330 with the300
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
11
120The purpose
90 was120
330
made more comprehensive.
to determine
electricity and 305
natural gas prices
2
90
105
105
300
324
6
105
90
105
300
330
1
90
90
90
270
356
6. Bulgular
265 hedef üretim rakamını gerçekleştiren çevrim süresi en yüksek değer 21 numaralı de-
neme ile elde edilen 2 no’lu bölgenin 90 cmn
te tutulması ve 1 ve 3 no’lu bölgenin çevrim
süresinin 150 cmn olarak alınması ile sağlanmıştır.
74
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 9. Çevrim
Süreleri (Cmn)
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Başlangıç
Z1
1
Sonuç
Değişim
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
94
150
59,57%
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Z2
80
90
12,50%
78,57%
Z3 arasındaki
84TUİK verileri kullanılarak
150
Özet : 2012-2014 Yılları
hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan
doğalgaz
ile
elektrik
tüketiminin
istatistiksel
51,16%olarak analiz edilmesi
Toplam
258
390
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Tablo
10. Kullanım
Oranları
Sanayi ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik ve
doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda;
sanayiBaşlangıç
sektörü için tüketim
aralığı Değişim
arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Sonuç
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsindenZ1
yükseldikçe, fiyatlarda
da azalma
meydana62,9%
gelmektedir.
61,4
100,0
Anahtar KelimelerZ2
: Elektrik, Doğalgaz,
Anova, TUİK, Fiyat
65,7 Tüketim, Sanayi,
83,8 Konut,
27,6%
Z3
62,0
83,9
35,3%
ECONOMETRIC
ANALYSIS63,0
OF ELECTRICITY
NATURAL GAS PRICES
Toplam
89,2 AND 41,6%
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
azalıp, mevcut tesis kapasitesi etkin bir şekil1 numaralı bölgenin ortalama kullanım oraAbstract:
In this
study prepared
by using data ofde
TSIkullanılmıştır.
belonging to the years of 2012-2014,
nı % 100, 2 ve
3 no’lu
bölgelerin
ortalama
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. %84
ANOVA
model was
appliedteto the study prepared with the use of different
kullanım oranlarının
çıkması
üretim
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
wereolay
appliedbenzetimi
and the research
was analizini gerKesikli
what-if
sisinin oldukçamade
yüksek
çevrim süresi
gösmore comprehensive.
The ile
purpose
was to determine electricity and natural gas prices
çekleştirirken bu deneylerin planlanması, tatermesi açısından anlamlıdır. Ayrıca Taguchi
sarlanması ile optimal çözüm daha kısa süredeney tasarımında da öngördüğü biçimde 2
de ve daha yüksek güven düzeyi ile elde edilno’lu bölgenin minimum değerde tutulması
mektedir. Deney tasarımında ise Taguchi meve diğer bölgelerin çevrim sürelerinin yüksek
todu etkin bir yöntemdir. Sistem tasarımında
tutulması ile sağlanmıştır.
kesikli olay benzetimi ve Taguchi yönteminin
7. Sonuç
kullanılması ile sistem için optimal parametreler yüksek hızla saptanıp sistem tasarım za-
Geliştirilen benzetim modeli ve Taguchi metodunun uygulanması ile mevcut sistemde 1
no’lu ürünün çevrim süreleri % 51 arttırılmış;
robot tesisinden önce manuel yapılan işlemler bu tesise kaydırılmıştır. Sonuç olarak ortalama kullanım oranı %41 artarak %89,2’ye
ulaşılmıştır. Bu sayede direk işçilik giderleri
manı ve maliyeti kısalması sağlanır.
KAYNAKÇA
BAE, K. G., ZHENG, L., IMANI, F., (2015).
“A Simulation Analysis Of The Vehicle
Axle And Spring Assembly Lines”, Pro75
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
KOBU, B., (2010). Üretim Yönetimi.
ceedings of the 2015 Winter Simulation
İNCELENMESİ
Conference
bul: Beta
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
İstan-
Basım
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
DEMİR, H., GÜMÜŞOĞLU, Ş.,
(2003).
LU, M., WONG, L., (2007). “Comparison
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Üretim Yönetimi/İşlemler Yönetimi. İsof two simulation methodologies in motanbul: Beta
Basım
delinghazırlanan
constructionsystems:
ManufacÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak
bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
turing-oriented PROMODEL vs. consşeklindedir.
Farklı analiz teknikleri
kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
DEMİR, M., H.,
GÜMÜŞOĞLU,
Ş., (2009).
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha kapsamlı haleSDESA”,
getirilmiştir. Automation in
tructionoriented
Üretim Yönetimi.
İstanbul:
Beta
Yayım
Sanayi ve konutlarda
tüketim
aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Construction,
86-95Elde
göre de sonuca 16:
gidilmiştir.
Dağıtım yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
NGUYEN, M. D., TAKAKUWA
S.,aralığı
(2008).,
Taguchi
Metodunun
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
S., (2008).
DURMAZ,
“Emergence of Simulation for ManuKauçuğun Anahtar
Vulkanizasyonu
Kelimeler : Elektrik,Prosesine
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
facturing Line Designs in Japanese AuUygulanması, Sakarya Üniversitesi, Fen
tomobile Manufacturing Plants.” In ProBilimleri Enstitüsü,
Endüstri
MühendisECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TO CONSUMPTION RANGES INceedings
TERMS OFof
INDUSTRY
AND
the 2008
Winter Simulation
liği AnabilimACCORDING
Dalı, Yüksek
Lisans Tezi HOUSES
Conference, edited by S. J. Mason, R. R.
FENG, Y., W.Abstract:
FAN, InY.thisQIN.,
(2013).,
“Adata of TSI belonging to the years of 2012-2014,
study prepared
by using
L.andMönch,
Rose, T. Jefferson,
the consumption of electricity and natural gas used inHill,
industry
houses is O.
statistically
Discrete Event
Simulation Based Proanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
and J. W. Fowler, 1847-1855. Piscatatechniques
for analysis. through
Moreover, tests
of hypothesis were applied and the research was
duction Line
Optimization
Marmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
way, New Jersey: Institute of Electrical
kov Decision Process.” Communications
and Electronics Engineers, Inc.
in Computer and Information Science
402: 385-390
PIDD, M., (2009). Computer Simulation In
Management Science, Yöneylem Araş-
HASKOSE, A., KINGSMAN, B.G., WORTHINGTON, D., (2004). “Performance
analysis of make-toorder manufacturing
systems under different workload control
regimes”, Int. J. Production Economics,
90: 169-186
tırmasında Benzetim, Çev. H. Kemal SEZEN, M. Murat GÜNAL, Bursa
RIVERO, L., (2004). “Applications In Logistics Using Simulation With ProModel”, Second LACCEI International Latin American and Caribbean Conference
KAĞNICIOĞLU, H., AYDIN, S., HASGÜL,
S. VE ANAGÜN, S., (2012). Üretim Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Yayınları
for Engineering and Technology (LACCEI’2004), 2-4.06.2004, Miami, Florida,
USA, ss.1-6
76
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
P.J., (1996). Taguchi TecniquesİNCELENMESİ
For
“Adapting Discrete-Event Simulation
ROSS,
ToQuality Engineering, Mcgrow
– Hill
In- Hakan ols
to Support Tactical Forecasting in the
Murat
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
ternational Book Company, ISBN
0-07Automotive Industry.” In Proceedings of
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
114663-6, 1-73
TMCE, Karlsruhe, Germany, 319 –332
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
RUIZ, C., CAZORLA D., CUARTERO, F., ŞİRVANCI, M., (1997). Kalite İçin Deney TaÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
MACIA H.,
(2009).
“Improving
Per- tüketiminin
sarımı,
Literatür
Yayınları,
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz ile elektrik
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi 110
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
formance uygulanmıştır.
In Flexible
Manufacturing
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak
araştırma W.H.,
daha kapsamlı
hale getirilmiştir.
YANG,
TARNG,
Y.S., (1998). Design
ve konutlarda
aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Systems”, Sanayi
The Journal
Oftüketim
Logic
And Aloptimization
cutting
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonucaof
gidilmiştir.
Eldeparameters for
gebraic Programming,
78: 260-273
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
turning operations based on the Taguchi
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
STEINEMANN,
TAIBER,
J., FADEL,
Metod,gelmektedir.
Journal of Materials Processing
aralığıA.,
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana
G., WEGENER,
K., KUNZ,
A.,
(2012).
Technology,
123-130
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,84,
TUİK,
Fiyat
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
77
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
EXTENTED
ABSTRACT
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Introduction: Nowadays, increasing
competition enforce companies to reduce their cost. In
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
market firm cannot easily increase its product price. To increase own revenue, it must reduce
Özet : 2012-2014
Yıllarıalways
arasındakieasy
TUİK and
verileri
çalışma, sanayi By increasing
own cost. Reducing
cost is not
inkullanılarak
generalhazırlanan
requiresbu investment.
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
utilization of existing
companies
can avoid
unnecessary
şeklindedir.systems,
Farklı analiz
teknikleri kullanılarak
hazırlanan
çalışmada investment
ANOVA modelicost and reduce
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale getirilmiştir.
cost. In flexible manufacturing system, utilization rates are increased
through cycle time. In
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
three zones andyönünde
for seven
products,
establishing
appropriate
tempsgidilmiştir.
cycle isEldeconfusing work.
hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik bulgulara
göre de sonuca
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Trial and error method in a flexible manufacturing system is not an appropriate method. So a
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
much more methodic
is needed.
Purpose:
purpose
of this study is to improve the
aralığı Kwsolution
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
da azalmaThe
meydana
gelmektedir.
utilization of flexible
manufacturing
systemTüketim,
in a manufacturing
shop.
Scope:
Anahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Sanayi, Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat In the study, a design of experiments methods Taguchi method and discrete event simulation are used to analyze
system and optimal
parameters are obtained. Discrete event simulation performs what-if analyECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TOmust
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS OF INDUSTRY
AND is one of the most
sis but appropriateACCORDING
factor level
be calculated.
Methodology:
Simulation
HOUSES
powerful analysis tools available to those responsible for the design and operation of complex
Abstract:
thisincreasingly
study prepared bycompetitive
using data of TSIworld,
belongingsimulation
to the years of has
2012-2014,
process or systems.
InInan
become a very pothe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVA design,
model wasand
applied
to the of
study
prepared The
with the
use of different
werful tool for analyzed.
the planning,
control
systems.
majority
of modern computer
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
simulation toolsmade
implement
a paradigm,
called
simulation
(DES).
more comprehensive.
The purpose
was discrete-event
to determine electricity
and natural gas
prices This paradigm
is so general and powerful that it provides an implementation framework for most simulation
languages, regardless of the user worldview supported by them. Discrete event systems simulation is the modeling of systems in which the state variable changes only at a discrete set of
points in time. In a discrete model, though, change can occur only at separated points in time,
such as a manufacturing system with parts arriving and leaving at specific times, machines
going down and coming back up at specific times, and breaks for workers. The simulation
event list is a means of keeping track of the different things that occur during a simulation run.
Anything that occurs during the simulation run that can affect the state of the system is defined
as an event. Typical events in a simple simulation include entity arrivals to the queue, the beginning of service times for entities, and the ending of service times for entities. These events
change the state of the system because they can increase or decrease the number of entities in
the system or queue or change the state of the resources between idle and busy. The event list
is controlled by advances in the simulation clock. In our basic simulation model, the simulation
clock advances in discrete jumps to each event on the event list. This type of model is called a
78
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
event simulation. In the beginning
of the work current situation is observed.
İNCELENMESİ
discrete
Cycle time
is obtained by time analyze and product
distribution
obtained from production planning past
Murat KORKMAZ,
Hakan is
AÇIKGÖZ
3 months data. Then current situation
is modelled in Arena 14.0 environment and simulation
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
model is presented to company
expert as a validation phase and simulation model is validated
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
by comparing simulation’s results and current situation’s results. Current state’s utilization rate
Özet :.2012-2014
Yılları arasındaki
verileri
hazırlanan
bu çalışma,pass
sanayito second stage.
is 61%, 65%, 62%
By observing
close TUİK
results
to kullanılarak
reel situation,
research
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
In the following
phase, Farklı
alternative
strategies
are investigated
to improve
the utilization rates
şeklindedir.
analiz teknikleri
kullanılarak
hazırlanan çalışmada
ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
of welding robots capacity. Optimal utilization rates are determined according to simulation
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
model. Alternative
strategies
canolup,
be yapılan
testedistatistik
to improve
rates Elde
of welding robots
yönünde
hareket edilmiş
bulgulara the
göre utilization
de sonuca gidilmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
capacity but to obtain optimal parameter in short time, experiences are to be designed. As desigfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
ned method, Taguchi
is used. Genichi
Taguchi
is regarded
as the foremost proponent of
aralığı Kwmethod
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da
azalma meydana
gelmektedir.
robust parameter
design,
which
is anDoğalgaz,
engineering
for Anova,
product
orFiyat
process design that foAnahtar
Kelimeler
: Elektrik,
Tüketim,method
Sanayi, Konut,
TUİK,
cuses on minimizing variation and/or sensitivity to noise. When used properly, Taguchi designs
provide a powerful
and efficient method for designing products that operate consistently and
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OForthogonal
INDUSTRY AND
optimally over a variety
of conditions.
A Taguchi
design,
or an
array, is a method of
HOUSES
designing experiments that usually requires only a fraction of the full factorial combinations.
In this study
data of TSIso
belonging
to the years
of 2012-2014,
An orthogonal Abstract:
array means
theprepared
designbyisusing
balanced
that factor
levels
are weighted equally.
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
ANOVAcan
model
applied toindependently
the study preparedof
with
of different
Because of this,analyzed.
each factor
be was
evaluated
allthe
theuseother
factors, so the effect
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
of one factor does
not comprehensive.
influence the
another
factor.
robust
parameter design,
made more
Theestimation
purpose was to of
determine
electricity
and In
natural
gas prices
we first choose control factors and their levels and choose an orthogonal array appropriate for
these control factors. The control factors comprise the inner array. At the same time, we determine a set of noise factors, along with an experimental design for this set of factors. The noise
factors comprise the outer array. The experiment is carried out by running the complete set of
noise factor settings at each combination of control factor settings (at each run). The response
data from each run of the noise factors in the outer array are usually aligned in a row, next to the
factors settings for that run of the control factors in the inner array. For 3 zones and 5 levels,
we must perform 125 experiences, but using Taguchi methods only 25 experience is required.
Experience is realized in simulation model. Experiments are based on L25 orthogonal plane
and evaluation of the experiments results are realized based on signal/noise ratios et mean. Results: According to the signal/noise ratios, Z2 has greater importance than others zone.Z1 and
Z3 follows Z2.Alternatives that produce target number are listed. Only 16 experiments provide
required number and experience 21 has the maximum cycle time as Z1 1,50 mn; Z2 0,90 mn
and Z3 1,5 mn that is coherent with Taguchi result. Utilization rate for Z1 is reached to 100% ,
79
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
M40 - M41
- M49 ID:104 K:15
(Ekonomi)
& (Economy)
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
rate of Z2 is 83,8 % and utilization
rate of Z3 is 83,9 %.Total cycle time is
İNCELENMESİ
utilization
increased
from 2,58 mn to 3,9 mn. Obtained
results
are implemented
Murat
KORKMAZ,
Hakan AÇIKGÖZ in production. At the end of 320
minutes, system produces 265 products
as targeted. Also this is a stage of validation of our reGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
search. Conclusion: Using design
of experiments optimal solution is obtained by the designer
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
in less time and with greater confidence. Factor levels are obtained by using Minitab 14 and
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK verileriof
kullanılarak
bu çalışma, sanayi
experiments realized
in Arena
14.0
Effectiveness
flexiblehazırlanan
manufacturing
system is increased
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
by satisfying target
production
number.
The
producthazırlanan
1’s cycle
time increased
51 % and manual
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarak
çalışmada
ANOVA modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
works made before the robot facilities shifted to this facility. As a result, the average utilization
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
rate has reached
fromhareket
63 %edilmiş
to 89,2
%.Thus
direct
operational
costgidilmiştir.
is reduced
yönünde
olup, yapılan
istatistik
bulgulara
göre de sonuca
Elde using existing
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
facility without any expense.
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
80
UHEYAD
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF RESEARCHES ON ECONOMY MANAGEMENT
KADIN YÖNETİCİLERDE İŞ TATMİN DÜZEYLERİNİN BİREYSEL
DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ 1
INVESTIGATING FEMALE EXECUTIVES’ JOB SATISFACTION
LEVELS IN TERMS OF INDIVIDUAL DEMOGRAPHIC VARIABLES
Murat KOÇ1, Hediye TİTİZ2
Çağ Üniversitesi,İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Mersin / Türkiye
Çağ Üniversitesi, Psikoloji Yüksek Lisans Öğrencisi, Mersin / Türkiye
1
2
Abstract: The aim of the study is to determine the effect
of individual demographic variables on female executives’
job satisfaction. In this respect, the female executives’
job satisfaction levels, who work in Mersin, have been
measured by using JSS Job Satisfaction Scale (Spector,
2007) and the data obtained have been compared with
several variables, such as age, year of experience, marital
status, educational level and the number of children they
have. The findings of the study have been considered in
the scope of the related literature.The sample of the study
consist of 76 female executives, among the female executives working in Mersin. A questionnaire involving two
parts has been used as the instrument of the study. In the
first part, a personal information form is available including
demographic informataion (Appendix 1), and in the second
part JSS Job Satisfaction Scale has been used in order to
measure the executives’ job satisfaction levels (Appendix
2). Mann Whitney U- Test and Kruskal-Wallis analysis has
been held in the analysis of data.The results of the study
have determined that there is a statistically significant difference between the female executives’ job satisfaction levels
and the age variable. However, no meaningful relationship
has been found out between the rest of the variables and
job satisfaction.
Öz: Bu çalışmanın amacı; kadın yöneticilerde bireysel
demografik değişkenlerin iş tatminine olan etkisini tespit
etmektir. Bu bağlamda Mersin ilinde çalışan kadın yöneticilerin iş tatmin düzeyleri JSS İş Tatmin Ölçeği (Spector,
2007) ile ölçülmüş, elde edilen veriler; yaş, kıdem (iş
deneyimi), medeni durum, öğrenim düzeyi ve çocuk sayısı
gibi demografik değişkenlerle karşılaştırılmış, elde edilen
sonuçlar literatürdeki bilgiler ışığında değerlendirilmiştir.
Araştırmanın örneklemi Mersin ilinde çalışan 76 kadın
yöneticiden oluşmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak
anket formu kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan anket
formu iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde demografik
bilgilerle ilgili soruların olduğu kişisel bilgi formu (Ek 1),
ikinci bölümde iş tatminini ölçmek amacıyla Spector’un İş
Tatmin Ölçeği (Ek 2) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Mann
Whitney U testi ve Kruskal-Wallis analizi uygulanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre kadın yöneticilerin iş tatmin
düzeyleri ile yaş değişkeni arasında istatistiksel açıdan
anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0.05).
Buna karşın diğer değişkenler ile iş tatmini arasında anlamlı
bir ilişki bulunmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İş Tatmini, Yönetici, Kadın Yönetici,
Demografik Değişkenler
Key Words: Job Satisfaction, Executive, Female Executive,
Demographic Variables
Doi: 10.17373/UHEYAD.2016922041
(1) Sorumlu Yazar: Murat KOÇ, Çağ Üniversitesi, İ.İ.B.F. Mersin / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Re-
ceived: 17.03.2016 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.09.2016 Makalenin Türü: Type of article (Araştırma – Uygulama
/ Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Var – There is report
of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
81
GİRİŞ
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
melerde örgütsel etkinliğin artması
İNCELENMESİ
çalışanların iş
tatmini ile pozitif ilişkilidir. İş tatmini
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
Günümüzde her alanda hızlı bir değişim
yayüksek
olan bireyler örgütlerine bağlıdırlar.
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
şanmaktadır. Artan rekabet koşullarında
iş1
Yapmış oldukları
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü faaliyetleri dinlendirici niletmeler hayatta kalabilmek için
çalışanlarına
telikte olduğunu savunurlar (Lim, 2008).
yatırım yapmaktadırlar.
İşletmeler, öğrenen
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda
kullanılanBöylece
doğalgaz ileişletelektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesimotivasyon, örişletmeler haline
gelmektedir.
İş tatmini,
örgütsel
bağlılık,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
melerin yönetim
felsefeleri
ve hipotez
yapıları
değiştutum
ve davranışlar oluygulanmıştır.
Ayrıca
testleri
uygulanarakgütsel
araştırmavatandaşlık,
daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
Sanayi ve müşteri
konutlarda tüketim
aralıklarına göre elektrik
doğalgaz birçok
fiyatlarınınalanla
tespit edilmesi
mektedir. İşletmeler
memnuniyetini
makve üzere
ilişki içerisindedir.
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
en üst düzeydeedilen
tutabilmek
için çaba
Örgütaralığı
psikolojisi
alanında
iş tatmini genel
bulgular sonucunda;
sanayigöstersektörü için tüketim
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
mektedirler. Çalışanların
işlerine karşı duy- olarak motivasyonla açıklanmaktadır (Meraralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
dukları memnuniyet
performanslarına yan- canlıoğlu, 2012: 122).
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
sımaktadır. Çalışanlar tarafından gösterilen
İş tatmini endüstri ve örgüt psikolojisinin en
yüksek performans müşteri memnuniyetine
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
NATURAL
GAS PRICES biridir. İş hayafazla AND
araştırılan
konularından
ACCORDING TOyüksek
CONSUMPTION
dönüşmektedir. Çalışanların
perfor-RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
tında ekonomik ve psikolojik açıdan önemli
mansı iş tatminine bağlı olmaktadır (Pekdebir yere sahiptir (Telman ve Ünsal, 2004).
Abstract:
In thisher
study
prepared
by using
mir vd. 2006: 15).
Tutum
şey
değildir
fa-data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses
İşlerinde
tatmin
olanis statistically
bireylerin; işten ayrılkat buna yakındır
( New
Yorkmodel
Times
analyzed.
ANOVA
wasManşeti,
applied to the study prepared with the use of different
ma isteklerinin
düşük
olduğu,
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied and
the research
was işe zamanında
6 Ağustos 2006.
Akt.
Koçel,
2015:The
71).
made
more
comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
gelip devamsızlık yapmadıkları, daha az dokİşletmelerde tutum değişimine yol açan dene- tora gidip daha az rapor aldıkları belirtilmekyimlerden en önemlisi Hawthorne Works of tedir. İş tatmininin sağlandığı ölçüde bireyler
Western Company’de gerçekleşen deneyler- işlerine katılmada gönüllü olacaklardır. İş tatdir. Bu çalışmalar sonucunda tutum değişik- minsizliği bir örgüte işi yavaşlatma, ani grevlikleri konusunda önemli bulgular elde edil- ler, gibi sendikal tepkilerle, düşük verimlilik,
miştir. Tutum, bireyin taşıdığı çevresel koşul- disiplin sorunları ve diğer örgütsel sorunları
ları etkisiyle değişebilmektedir. İş tutumları, getirir (Erdoğan, 1999: 246-250).
çalışanların çalıştıkları işletmeler hakkınİş tatmininin örgütsel açıdan önemi iş tatmida sahip oldukları düşünceler, duygular ve
ni ile işten ayrılma, verimlilik, yabancılaşma,
inançlar bütünüdür (Türk, 2007: 8).
çatışmalar, iş kazaları v.b. kavramlarla olan
İş tatmini insan hayatında önemli bir yere sa- ilişkisine dayanmaktadır. İş tatmininin sağhiptir. Ekonomik ve psikolojik açıdan önemli lanamaması bireylerde hayal kırıklığı, uykubir yer tutmaktadır (Şirikci, 2013:28). İşlet- suzluk, iştahsızlık, gibi rahatsızlıklara neden
82
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
olmaktadır. Ayrıca zihinsel ve fiziksel davraliteratürde aralarında farklılıklar olmakla
İNCELENMESİ
benış bozukluklarına neden olmaktadır
(Gök, Hakan
raber
yönetici rolünü ifade etmek için kullaMurat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
2006: 296-297).
nılan
terimler şunlardır: Manager, AdministGüven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
rator, Supervisor, Executive, Chief Executi1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
İş tatmini araştırmaları, çalışanların
probve Officer (CEO), Vice, President, Director,
lemlerinin tespiti, örgüt içi iletişimin düzenÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriExecutive
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
sanayi 2015: 85-86).
Director
gibi (Koçel,
lenmesi, iş hakkındaki
tutumun
gelişve konutlardagenel
kullanılan
doğalgaz ile
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
tirilmesi, eğitim
ihtiyaçlarının belirlenmesi,
Yöneticiler, örgütün yüksek performans gösuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesi
değişimin planlanması
ve yönetimi
gibi kotermesi
ve toplumun
ihtiyaçlarını
karşılaması
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
nulara ışık tutması
açısından
örgütsel
yarar-için tüketim
için aralığı
örgütleri
sorumludur
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
arttıkça, şekillendirmekle
elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
lar sağlamaktadır. Çalışanın iş tatmini kadar
(Daft, 2015: 38). Yönetim, örgütün tüm biaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
yöneticinin iş tatmini de örgütsel açısından
rimlerini/bölümlerini yönetmek ve koordine
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
etmekten sorumludur. Tepe yönetim, örgütün
önemlidir. Eğer yöneticiler işlerinde tatmin
tamamını ya da ana bölümleri için planlama
sağlayamazlarsa, onların mutsuzluğu, geniş
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
yapar,
hedefOFveINDUSTRY
strateji AND
geliştirir, örgütün yayönetim etkileri ACCORDING
nedeniyle bütün
bir örgüteRANGES
TO CONSUMPTION
IN TERMS
HOUSES
pısına ve tasarımına karar verir. Tepe yönetim
yayılabilir (Newstrom ve Davis, 1993).
tamamından
(Daft, 2015:
In this study prepared by using data oförgütün
TSI belonging
to the years ofsorumludur
2012-2014,
YÖNETİCİ veAbstract:
theYÖNETİM
consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
36). Orta kademe yönetim, örgütün bölüm
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were applied
and the research
was
Yöneticilik kavramında son yıllarda hem tadüzeyinde
uygulama
ve koordinasyonundan
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
nım hem de terim olarak değişiklikler ortasorumludur (Daft, 2015: 27). Orta kademe
ya çıkmıştır. Yönetim sürecinin değişmesine
yönetim pazarlama, finans, üretim gibi temel
paralel olarak “yönetici” terimi yerine bu debölümlerle ilgilidir (Daft, 2015: 36).
ğişimleri ve gelişimleri daha iyi ifade ettiği
Yöneticiler genellikle üst düzey, orta düzey
düşünülen başka terimler kullanılmaya başlave alt düzey olarak sınıflandırılır. Üst düzey
mıştır. Yönetici kavramını yerini almaya aday
yöneticiler, bir örgütün en üstünde yer alan
görünen kavramlardan başlıcaları şunlardır:
yöneticilerdir. Şirketin yönetimiyle ilgili kaKoç (Coach), Lider (Önder), Kolaylaştırıcı
rarları almaktan ve tüm şirket çalışanlarını et(Facilitator), Mentor (Koruyucu), Mümkün
kileyecek strateji ve politikalar belirlemekten
Kılıcı (Enabler), Destekleyici (Sponsor) (Kosorumludur. Üst düzey yöneticilerin CEO,
çel, 2015: 91).
başkan, bakan, yönetim kurulu başkanı, geİngilizce literatürde ve Türkçe kullanımda
nel müdür gibi unvanları vardır. Orta düzey
yöneticiler, üst düzey ve alt düzey arasında
yöneticiyle aynı anda kullanılan çok değişik
bulunan yöneticilerdir. Üst düzey yöneticikavramlar bulunmaktadır. Örneğin İngilizce
83
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
tarafından belirlenen hedefleri dahaİNCELENMESİ
alt
fazla yararlanmaları gerektiğini açıkça
ler
gördüzeydeki yöneticilerin kavrayıpMurat
yerine
ge- Hakan
mektedirler
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ (Barutçugil, 2002: 15-16).
tirebilecekleri hale dönüştürmekleGüven
sorumluGrup A.Ş. Finans Yönetmeni
Türkiye’de ve dünyada çalışan kadın sayısındur. Genellikle diğer yöneticileri
ve
yönetici
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
daki artışaBölümü
rağmen, iş dünyasında üst düzey
olmayan çalışanları yönetirler. Orta düzey
yönetici ve liderler arasında kadınların sayısı
Özet :başkanı,
2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
yöneticiler, daire
bölüm
başkanı,
oldukça
azdır. İngiltere’de
her 20 şirket yöneve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
proje müdürü, şeklindedir.
birim şefi,
mağaza
yöneticisi,
Farklı
analiz teknikleri
kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
ticisinden
yalnızca biri kadındır. Fransa’nın
uygulanmıştır.
Ayrıca
testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
bölüm veya bölge
müdürü
gibihipotez
ünvanlar
alaSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
30.000
büyük
işletmesinde
kadın yöneticilebilirler. Orta kademe
örgütün
bölüm
yönünde yönetim,
hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
rin oranı % 7’dir. ABD’de önde gelen Wall
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
düzeyinde uygulama
ve koordinasyonundan
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuç olarak
tüketim yöneticisi erStreetvarılmaktadır.
şirketlerinin
% 90’ının
sorumludur (Daft,
27).yükseldikçe,
Alt düzey
yö- da azalma meydana gelmektedir.
aralığı 2015:
Kw cinsinden
fiyatlarda
kektir (Barutçugil, 2002: 16). Fortune’nun
neticiler ise yönetici
olmayan
çalışanların
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
500 şirketin en yüksek ücret alanlar listesinde
faaliyetlerini yönetir. Genellikle amir, birim
% 6’sı kadın ve CEO’ların %2’si kadındır.
koordinatörü, vardiya
müdürü, koç, takım liECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Avrupa Birliği’nin en önemli kuruluşlarında
ACCORDING
TO CONSUMPTION
deri olarak adlandırılırlar
(Robbins,
Decenzo,RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
ise oranı % 11’dir (Eagly & Carli, 2007 Akt.
Coulter, 2013: 5-6).
Riggio, 2014: 73).
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
İŞ HAYATINDA
KADIN YÖNETİCİ
analyzed. ANOVA model was applied to the Türkiye’de
study prepared with
the use
of different
TÜİK
2014
verilerine göre üst
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Günümüzde işletmeler
küreselleşme
süredüzey kadın
made more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricityyönetici
and naturaloranının
gas prices % 9,4 olduğu
cinde daha zorlu bir rekabetle karşı karşıya
görülmektedir (TÜİK, 2015).
kalmışlardır. Stratejik yönetim, uluslararası
Kadın Yöneticiler, değişen iş dünyasına farkfaaliyetler, kültürlerarası etkileşim, farklı üllılık ve dinamizm getirerek, kariyer sürecinde
kelerden insanların bir arada çalışması, ortak
hızla ilerlemektedir. Yönetsel pozisyonlar ingirişimler, stratejik birleşme ve satın alma kücelendiğinde, kadınların erkeklere göre daha
reselleşmenin sonuçlarıdır. Bu durumda farkalt kademe yönetsel pozisyonlarda yoğunlaşlılıkların yönetimi büyük önem kazanmaktatığı; erkeklerin ise, üst kademe profesyonel
dır. Farklı kültürel yapılarla çalışan yönetiçalışanlar anlamında çoğunluğu oluşturduğu
cilerin iletişim yeteneklerinin çok iyi olması
görülmektedir. Kadınların egemen olduğu ve
gerekmektedir. İletişim ve bilgi çağında etkili
daha çok kadın yöneticilerin mevcut olduğu
yöneticinin rolü rehber, akıl hocası ve insan
sektörlerde bile, kadınlarla karsılaştırıldığınpotansiyelinin şefkatli koruyucusu olma yoda orantısız biçimde erkekler daha üst kadelunda gelişmektedir. Bu nedenle şirketler armelere yükselmektedir (Wirth, 2001: 2,13).
tık kadınların yönetim yeteneklerinden daha
84
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İstatistik Kurumu’nun 2014 sonuçlağu görülmüştür. Ancak aynı araştırmada
İNCELENMESİ
Türkiye
yer
rına göre Türkiye nüfusunun % 49,8’ini
ka- Hakan
alanAÇIKGÖZ
kazanç memnuniyeti sonuçlarında ise
Murat KORKMAZ,
dınlar oluşturmaktadır (TÜİK, İstatistiklerle
kadınlarda kazanç memnuniyeti 2015 verileGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Kadın 2014). Hanehalkı İşgücü
Araştırması
rine göre çok memnun % 1,8 iken, erkeklerde
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
sonuçlarına göre; 2014 yılında Türkiye’de 15
% 2,6; memnun olan kadınların oranı % 39,4
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileriiken
kullanılarak
hazırlanan %
bu çalışma,
sanayi
yaş ve üzeri yaştaki
nüfus içerisinde
istihdam
erkeklerde
43,1 olduğu
görülmekteve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
oranı % 50,6’sını
oluşturup,
toplam
işgücü(TÜİK,çalışmada
YaşamANOVA
Memnuniyeti
Araştırması,
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarakdir
hazırlanan
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
nün % 30,3’ünü kadınlar temsil etmektedir
2003-2015).
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
(TÜİK, Sayı: 25/2015,
5 Mayıs
. istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yönünde hareket
edilmiş2015)
olup, yapılan
TÜİK 2015 yılı yaşam memnuniyeti araştıredilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genelgöre
seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuçgöre,
olarak tüketim
TÜİK 2014 verilerine
Türkiye’deki
ması varılmaktadır.
sonuçlarına
işyeri ilişkilerinden
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
kadın çalışanların % 49,9’u hizmet sektömemnuniyet sonuçlarına göre kadınlarda %
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ründe, % 32,9’u tarım sektöründe, % 16,1’i
7,4 çok memnun iken erkeklerde % 5,4’ünün
ise sanayi sektöründe çalışmaktadır. Çalışan
çok memnun olduğu görülmüştür. Yine aynı
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
kadınların % 60,2’si
ücretli ve yevmiyeli, %
araştırma sonuçlarına göre kadınlarda % 81,1
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
29,5’i ise ücretsiz aile işçisi olarak faaliyet
oranında işyeri ilişkilerinden memnun oldugöstermektedir.Abstract:
Araştırma
sonuçlarına göre
ğu, erkeklerde ise % 83,1 oranında memnun
In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
electricity
and işsiznatural gas used
in industry
and houses is(TÜİK,
statisticallyYaşam Memnukadınlarda 20-24
yaş grubuof%
22,5 ile
olduğu
görülmüştür
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
lik oranının entechniques
yüksekforolduğu
grubudur.
analysis.yaş
Moreover,
tests of hypothesis
applied and the2003-2015).
research was
niyetiwere
Araştırması,
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Eğitim kadın istihdamı açısında önemli bir
Kadın yöneticiler üzerinde yapılan araştırmafaktör olup kadınların eğitim düzeyi arttıkça
larda başarılı kadınların ailelerinin eğitim düistihdam oranlarının da arttığı görülmektedir.
zeylerinin yüksek olduğu ayrıca ailelerin tek
Eğitim durumu itibariyle kadın işsizlerin %
ya da ilk çocukları olduğu gibi bazı özellikler
34,9’u lise altı eğitimliler, % 32,6’sı yüksek
ortaya çıkmıştır. Başarılı kadınların başka bir
öğrenim mezunlarından oluşmaktadır (TÜİK,
ortak noktası baskın, sosyal ve aktif yapıda
2015).
ve bağımsız olmalarıdır. Diğer yandan başaTÜİK’in yapmış olduğu 2015 yılı yaşam
rılı kadın yöneticiler ile erkek yöneticilerin
memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre,
kişilik özellikleri karşılaştırıldığında çok az
kadınların iş memnuniyeti % 7,1 oranında
bir fark görülmektedir. Kendine güven, başaçok memnun iken, erkeklerde bu oran % 5,8
rı isteği, baskın olma ve sorumluluk başarılı
olarak görülmüştür. Memnun olanların oranı
kadınlarda görülen kişilik özellikleridir (Bakadınlarda % 71,3, erkeklerde % 72,5 oldurutçugil, 2002: 22).
85
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
kadınların çalışma yaşamında
Kadın yöneticilerin, firmaların kuruluş
İNCELENMESİ
Türkiye’de
aşakarşılaştıkları sorunlar, Türkiye’nin
malarında
Murat ekonoKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZfarklı rollerinin olduğu belirtilmekmik, sosyo-kültürel ve gelenekselGüven
yapısı
ile
tedir. Buna göre kadın girişimcilerin çalışma
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
ilgilidir. Erkek egemen kültürel
bir yapıya
alanları genellikle ya küçük çaplı işletmelerin
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
sahip olmak ve yasal düzenlemedeki eksikya da gelişme imkânı az olan işletmelerde
Özet :verilebilir
2012-2014 Yılları
arasındaki1982:
TUİK verilerikurulma
kullanılarak aşamalarında
hazırlanan bu çalışma,
likler örnek olarak
(Kazgan,
rolsanayi
oynadıkları ifade
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
272-285). Sanayi
ve hizmet
kadın
2010: 74).
şeklindedir.
Farklısektöründe
analiz teknikleri
kullanılarakedilebilir
hazırlanan (Soysal,
çalışmada ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
yönetici sayısının artması, sektöre nitelik ve
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi
Türkiye’deki
kadın yöneticilerle
ilgili yapılan
kapasite yönünden
önemli
yönünde
hareket katkıları
edilmiş olup,olacaktır.
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
bir araştırmada, kadının kariyer hedefleri koedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Ekonomide kadının
güçlenmesi sadece Türk
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
nusunda
çok iddialı
olmadığını,
eğer bir yol
ekonomisinin aralığı
güçlenmesine
değil, fiyatlarda
sosyal da azalma meydana gelmektedir.
Kw cinsinden yükseldikçe,
ayrımına geldiyse ailesini kariyerine tercih
yönden de güçlenen
kadının: Elektrik,
daha güçlü
bir
Anahtar Kelimeler
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ettiğini, fakat herkesin memnun olduğu kimtoplum yapı oluşturmasına da katkı sağlayasenin zarar görmediği durumda kadının karicaktır (Besler, Oruç,
2010: 18).
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
yerine değer verdiği, hep başkasını memnun
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Türkiye’de kadınların çalışma hayatına etki
etme çabasında olduğu sonucuna varılmıştır
eden faktörlerin
öğrenim düzeyleri, aile ya(Aycan, 2004: 471-474).
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
of electricity
and natural
pıları, ev işleritheveconsumption
çocuk bakımı
olduğu
gö- gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the İŞ
studyTATMİNİ
prepared with the use of different
rülmektedir. Son
yıllarda
kadın istihdamında
techniques
for analysis.
Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
artış sağlanmış, çocuk bakımı konularında
Genel olarak çalışanların işlerine ilişkin duyolanaklar artmış ancak eşit değerdeki işe eşit
gularının bir reaksiyonu olarak tanımlanan
ücret hedefine ulaşılamamıştır. İşe alma ve
iş tatmini kavramı, ilk kez 1920’lerde ortaya
yükselmede kadınlara yönelik ayrımcı uyguatılmış olup, önemi 1930-1940’lı yıllarda anlamalar devam etmektedir (Ereş, 2006: 47).
laşılmıştır (Gedik, Akyüz ve Batu, 2009: 1).
Tüm sektörlerde faaliyet gösteren örgütlerde
Bu engellerden en önemlisi kadınlara yönelik
çalışanların davranışlarını etkileyen en önemli
önyargılardır. Çoğu negatif olan bu önyargılar
faktörlerden birisi olan iş tatmini, çalışanların
kadınların verilen üst düzey işleri yapamayaişlerinin çeşitli yönlerine karşı beslemiş oldukcağına dair görüşleri içerir. Kişilik, kararlılık
ları tutumların toplam kapsamında değerlendive azim açısından yetersiz olarak değerlenrilmektedir (Pelit ve Öztürk, 2010: 45).
dirilirler. Erkek yöneticiler tarafından oluşturulan diğer engeller ise “kadınlarla iletişim
Locke’a göre iş tatmini, kişinin işini ve iş dekurmanın zorluğu” ve “erkeklerin gücü elde
neyimlerini değerlendirmesi sonucu oluşan
tutma” isteğidir (Ereş, 2006: 47).
zevkli ve olumlu hislerdir (Locke, 1983: 97).
86
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
çalışanın işine karşı hissettiği
luğuna katkıda bulunduğu genel kabul
İNCELENMESİ
İş tatmini
gören
memnuniyet ve memnuniyetsizlikMurat
olarak
ya Hakan
bir AÇIKGÖZ
anlayıştır. İş tatmini yaşam tatmini üzeKORKMAZ,
da çalışanın işine karşı ortaya koyduğu
genel
rine etki eden en önemli faktörlerden biridir.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
tutum şeklinde ifade edilebilir1Kilis
(Konuk,
2006:
İş tatmininin yaşam tatmini üzerindeki etkisi,
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
59).
yaşam tatmininin iş tatmini üzerindeki etkiÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerisinden
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
daha
büyüktür
(Iverson
ve Maguire,
İş tatmini, çalışanların
psikolojik
ve konutlardafiziksel
kullanılan ve
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
807-810).
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak2000:
hazırlanan
çalışmada ANOVA modeli
durumlarının ve
duygularının bir belirtisidir.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayiişten
ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
İş tatmini denince,
elde edilen
maddi çıGeçmiş
bulgular
incelendiğinde
cinsiyet, yaş
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
karlar ile çalışanın
beraber çalışmaktan zevk
ve eğitim düzeyi değişkenlerinin iş tatmiedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
seviyesinde
düşüş gözlendiği
olarak tüketim
aldığı iş arkadaşları
ilegenel
ürün
meydana
getir- sonucuna
ni ilevarılmaktadır.
ilişkileri Sonuç
hakkında
çelişkili sonuçların
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
menin sağladığı mutluluk akla gelir (Bingöl,
bulunduğu görülmektedir (Aksu, 2012; BilAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
1996: 266).
giç, 1998; Kılıç, Ergör, Gürpınar ve Demiral,
2004; Siu, 2002; Yıldız, Yolsal, Ay ve Kıyan,
İş tatmini, kişinin
işi hakkında sahip olduğu
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
2003). Özellikle kadının iş hayatına atılmaACCORDING
TOBelirli
CONSUMPTION
duygu ve tutumlardan
oluşur.
bir işinRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
sında son dönemlerde ülkemizde hızlı artış
olumlu ve olumsuz tüm yönleri, tatmin duyolması (Bedük, 2005) ülkemizde de bu tarz
In this studygelişimine
prepared by using
gularının ya daAbstract:
tatminsizliğin
kat-data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry and
houses is statistically
çalışmaların
yapılmasını
önemli kılmaktadır.
analyzed.
ANOVAverimlilik,
model was applied
kıda bulunabilir.
İş tatmini
kalite,to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
and thebu
research
was
Buradan
hareketle
çalışmada
kadın yönedevamsızlık ilemade
birlikte
endüstri The
psikolojisi
more comprehensive.
purpose was to determine electricity and natural gas prices
ticilerde bireysel demografik değişkenlerin iş
alanındaki araştırmalarda yaygın olarak kultatmini üzerindeki etkisi incelenmiştir.
lanılan ve ölçülen temel bağımlı değişkenlerden biridir (Riggio, 2014: 218).
Literatür incelendiğinde, yapılan araştırmaların, çalışanların iş tatmin düzeylerinin inceİş tatminini etkileyen faktörler kişiden kişiye
lenmesi ile ilgili olduğu görülmektedir. Kadeğiştiği gibi iş tatmininin sonuçları da kişidın yöneticilerde, demografik değişkenlerin
den kişiye farklılık göstermektedir. Farklı biiş tatmin düzeylerine olan etkisi ile ilgili çok
reysel özelliklere sahip çalışanların işten alaz çalışmaya rastlanmıştır ve bu çalışmalar
gıladıkları iş tatmin duygusu da farklı olmaktek bir sektör ile sınırlandırılmıştır. Bu bilgitadır. Yaşamının büyük bir kısmını çalıştığı iş
ler doğrultusunda bu araştırmada literatürdeyerinde geçiren çalışanın tatmin düzeyi, aile
ki bu eksiklik giderilmeye çalışılmıştır.
yaşamını, sosyal yaşamını ve sağlığını olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. İş
tatminini yüksek olmasının çalışanın mutlu-
87
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
MOTİVASYON TEORİLERİ
motivasyonu ve deneyimleri içerir.
İNCELENMESİ
BAŞLICA
Kapsam
VE İŞ TATMİNİNİ ETKİLEYEN
UNteorileri
kısaca insanları tatmine ulaştıracak
Murat KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
SURLAR
ihtiyaçların neler olduğunu ortaya koymaya
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
çalışır (Güleç, 2009: 17).
1
Kilis 7genel
Aralık Üniversitesi,
İş tatmini teorilerinin temelleri
moti- Elektrik-Enerji Bölümü
vasyon teorilerine dayanır. İş tatmini teorileri
İş tatmini ile ilgili kuramlar Motivasyon TeoÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
genelde “kapsam”
ve “süreç”
teorileri
rileri olarak
daolarak
adlandırılmaktadır.
Bu teorileve konutlarda
kullanılan
doğalgaz olmak
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
üzere iki kategoriye ayrılırlar. Kapsam teori içsel faktörlere ağırlık veren teorilere Kapuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi vedış
konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
doğalgaz fiyatlarının
tespit
edilmesi
rileri motivasyonun
kaynaklardan
değil
samve(içerik)
Teorileri,
dışsal
faktörlere ağırlık
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
bireyin kendisinden
kaynaklandığı fikrine
veren teorilere Süreç Teorileri adı verilmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarınınbireyin
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
dayanır. Bu teoriler,
işe kendisinin
Bu nedenle
şekil
1’de
görüldüğü
gibi iki ana
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
taşıdığı bireysel faktörlerden oluşur; bekbaşlıkta toplanmıştır (Koçel, 2001: 510).
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
lentileri, ihtiyaçların, bireyselliği tatminini,
İş Tatmini Teorileri
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Kapsam Teorileri
Süreç Teorileri
HOUSES
Maslow’un İhtiyaçlar
Vroom’un Bekleyiş
Teorisi
Teorisi
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Faktörgas Lawler
Porter’in
the consumptionHerzberg’in
of electricity Çift
and natural
used in industry
andBeklehouses is statistically
analyzed. ANOVA
model was applied to theyiş
study
prepared with the use of different
Etkisi
Teorisi
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Clayton Alderfer’in
Amaçlar
Teorisi
made more comprehensive.
The purpose was toLocke
determine
electricity
and natural gas prices
ERG Yaklaşımı
Eşitlik Teorisi
McClelland’in Başarma
İhtiyacı
Şekil 1. İş Tatmin Teorileri
Kaynak: Koçel, T. (2001)
İş tatminine birçok faktör etki etmektedir. Bu
faktörler iki ana gruba ayrılabilir. İş tatminine etki eden bireysel faktörler; cinsiyet, yaş,
eğitim düzeyi, statü, sosyo-kültürel çevre, kişiliktir. Kurumsal faktörler ise; kurumun işleyişi ve fiziksel koşullar, politikaları, ücret,
kurumda yükselme olanaklarıdır (Çınar ve
Kavlak, 2009: 34). Aslında başlıca iş tatmin
faktörleri; terfi olanakları, kendisi için çalış-
ma, ücret, denetim ve iş arkadaşlarıdır. İşinden zevk alma ise hemen hemen her zaman
yüksek düzeyde bir iş tatmini ile ileri derecede ilişkilidir (Robbins, 2009: 78).
Erken dönem teorileri olarak 1950’ler ve
1960’lar motivasyona ilişkin kavramların gelişimi açısından başarılı bir dönemdir. Eleştirilse de çalışan motivasyonu konusunda en
88
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
bilinen dört teori bu dönemde ortayaİNCELENMESİ
çık- 1. Kapsam Teorileri
çok
mıştır. Bu teoriler Maslow’un İhtiyaçlar
Hi- Hakan AÇIKGÖZ
Murat KORKMAZ,
Kapsam teoriler, kişinin içinde bulunan ve kiyerarşisi Teorisi, X ve Y Teorisi, Herzberg’in
Güven Grup A.Ş. Finans
şiyiYönetmeni
belirli yönlerde davranışa sevk eden fakÇift Faktör Teorisi, McClelland’ın
Üç
İhtiyaç
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü önem vermektedir (Koçel,
törleri anlamaya
Teorisidir. Bu teoriler çağdaş teorilerin üzerin2015: 733).
Özettemeli
: 2012-2014
Yılları etmektedirler.
arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
de yükseldikleri
temsil
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Kapsam
altında
Ayrıca yöneticiler
bu teorileri
veteknikleri
terminoloşeklindedir.
Farklı analiz
kullanılarak
hazırlananteorileri
çalışmada adı
ANOVA
modeli gruplanan teouygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
jiyi çalışan motivasyonunu açıklamada kul- rilerden en çok bilinen dört tanesi şunlardır:
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
lanmaktadırlar yönünde
(Robbins,
Decenzo,
Coulter,
hareket edilmiş
olup, yapılan
istatistik Abraham
bulgulara göreMaslow
de sonuca tarafından
gidilmiştir. Eldegeliştirilen İhtiedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
yaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımı; Frederick Herz2013: 275).
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
berzmeydana
tarafından
geliştirilen Çift Faktör Teorisi
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
gelmektedir.
İşletme yönetiminde kullanılabilecek moti(veya
– Motivasyon
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi,Hijyen
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat Teorisi) ile David
vasyon konusunda geliştirilmiş ve yöneticiMcClelland tarafından geliştirilen Başarma
lerin kullanabileceği çeşitli teori ve modeller
İhtiyacı (Achievement) Teorisi ile Clayton
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
bulunmaktadır (Koçel,
2015:
732).
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS ERG
OF INDUSTRY
AND
Alderfer’in
Yaklaşımı’dır
(Koçel, 2015:
HOUSES
İnsanı sürekli olarak fizyolojik ve psikolojik 733).
Abstract:
In this study
prepared
by using
data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
açılardan gelişen
bir varlık
olarak
ele alan
göthe consumption of electricity and natural gas İhtiyaçlar
used in industryHiyerarşisi
and houses is statistically
Yaklaşımı
analyzed. ANOVA
was appliedbeto the study prepared with the use of different
rüşler, kişinin gelişmesi,
içselmodel
yetenekleri,
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
teorileri
arasında
lirli tutum, algımade
ve düşüncelere
temel
more comprehensive.
Theoluşturan
purpose was to Motivasyon
determine electricity
and natural
gas prices en çok bilineni
rasyonel (cognitive) ve duygusal yönleri üze- Abraham Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi
rinde durmaktadır. Bu görüşler kişiyi anlama- Yaklaşımıdır. Bu yaklaşımın iki ana varsayımı
ya, kişinin içinde bulunan bu faktörlere hitap vardır. Bunlardan birincisi bireyin gösterdiederek kişiyi motive etmeye önem vermekte- ği her davranışın, bireyin belirli ihtiyaçlarını
gidermeye yönelik olduğudur. Birey ihtiyaçdir (Koçel, 2015: 732).
larını gidermek için değişik yönlerde belirli
Motivasyon teorilerinin bir kısmı da kişinin
davranışları gösterir. Dolayısıyla ihtiyaçlar,
içinde bulunan içsel faktörlerden çok kişinin
insanda davranışı belirleyen önemli bir faktördışında, çevresinde bulunan dışsal faktörlere
dür (Koçel, 2015: 734).
ağırlık vermektedir. Bu teoriler, kişilerin davranışlarının dışsal faktörler tarafından etkilen- Çift Faktör Teorisi (Hijyen–Motivasyon Tediği ve kontrol edildiği varsayımına dayan- orisi)
maktadır (Koçel, 2015: 732-733).
Frederick Herzberg’in geliştirmiş olduğu çift
faktör teorisinde dışsal faktörleri iş tatminsiz89
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
içsel faktörleri ise iş tatmini ile ilişkiMcClelland’a göre çalışanların kendi
İNCELENMESİ
liği ile
mesleklendirmiştir. Herzberg’in yapmış olduğu
çalış- Hakan
lerinde
başarılı olma, mükemmeli arama tutMurat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
mada insanların işleri ile ilgili tatmin
düzeyle- kusunun altında başarı ihtiyacı yatmaktadır.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
rini öğrenmek istemiştir. Herzberg
elde ettiği Yüksek başarı güdüsüne sahip çalışanlar daha
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
bulgulara göre geleneksel görüşe göre tatmi- kararlı olup kendilerini amaçlar belirleyip
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verileri
kullanılarak
hazırlananiçin
bu çalışma,
sanayi
nin karşıt anlamının
tatminsizlik
olmadığını
bunlara
ulaşmak
gerekli
bilgi ve beceriyi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ileri sürmüştür.şeklindedir.
Bir işinFarklı
tatminsizlik
yaratan
elde
edip kullanmak
isterler
(Keser, 2006:31).
analiz teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
özellikleri ortadan kalktığı zaman iş tatmini
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit edilmesi
2. Süreç
Teorileri
artmaz. Tatminin
karşıtı
tatmin
olmama,
yönünde
hareket
edilmiş olup,
yapılan tatistatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
minsizliğin karşıtı
tatminsiz olmamadır (Rob- Süreç teorileri altında toplanan motivasyon
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
bins, Decenzo, aralığı
Coulter,
2013:yükseldikçe,
277). fiyatlarda da azalma
teorileri
kişilerin
hangi amaçlar tarafından ve
Kw cinsinden
meydana
gelmektedir.
nasıl
motive
edildikleri
ile ilgilenir. Süreç teAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
Başarma İhtiyacı Teorisi
orileri adı altında dört motivasyon teorisinden
David McClelland
tarafından geliştirilen bu bahsedilebilir:
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
teoriye göre kişi üç
grup ihtiyacın
etkisi altınHOUSES
- Davranışsal Şartlandırma Yaklaşımı
da davranış gösterir. Bunlar:
Abstract: In this study prepared by using data of
TSI belonging
to the years of 2012-2014,
- Beklenti
Teorileri
the consumption
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
- İlişki kurma ihtiyacı
(affiliation
needs)
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
- Eşitlik
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
wereTeorisi
applied and the research was
- Güç kazanmamade
ihtiyacı
(power needs)
more comprehensive.
The purpose was to determine electricity and natural gas prices
- Amaç Teorisi (Koçel, 2015:740).
- Başarma ihtiyacı (achievement needs) (Koçel, 2015:738).
Motivasyon Teorileri ve motivasyon konusuna yaptıkları katkıları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür (Koçel, 2015:751)
90
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 1. Motivasyon Teorileri veİNCELENMESİ
Motivasyon Konusuna Yaptıkları Katkıları
Teori
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
AğırlıkMurat
Noktası
ve Katkısı
İhtiyaçlar Hiyerarşisi
: 1Kişiler belirli bir sıralama göstere ihtiyaçlara sahiptir ve onları tatmin edecek
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
şekilde
davranır.
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Çift Faktör Teorisi
: İhtiyaçlar temel motivasyon faktörüdür. Ancak bazı faktörler motive etmez
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
fakat doğalgaz
motivasyonun
varlığı
için gereklidir.
ve konutlarda kullanılan
ile elektrik
tüketiminin
istatistiksel olarak analiz edilmesi
analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Başarma İhtiyacışeklindedir.
Teorisi Farklı: Bir
kişinin performansı büyük ölçüde sahip olduğu başarı gösterme ihtiyacı
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ile
açıklanabilir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş
olup,
yapılan kademe
istatistik ihtiyaçlarını
bulgulara göre tatmin
de sonuca
gidilmiştir.
: Kişiler
kademe
etmek
üzere Elde
çalışırlar.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Şartlandırma
: Belirli ödül ceza uygulaması ile arzu edilen davranışlar kuvvetlendirilir,
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
ERG Teorisi
Sonuçsal
Teorisi
edilmeyen davranışlar zayıflatılabilir.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Bekleyiş Teorisi
Eşitlik Teorisi
Amaç Teorisi
arzu
: Kişiler iş ile ilgili ödüllere belirli bir değer biçer. Ayrıca sarf edecekleri
gayret ile iş başarma ve ödülü elde etme arasındaki ilişkiler konusunda belirli
bekleyişlere
ECONOMETRIC
ANALYSISsahiptir.
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
: Kişiler kendi sarf HOUSES
ettikleri gayret ve elde ettikleri sonuçları
ile karşılaştırır.
başkalarının ki
Abstract: In this study
prepared
by amaçların
using data ofulaşılabilirlik
TSI belonging to
the yearsileofkişilerin
2012-2014,
: Sahip
olunan
derecesi
gösterecekleri
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
performans
ve
motivasyon
arasında
ilişki
vardır.
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Kaynak: H. CHRUDEN and A. SHERMAN, Jr.; Personnel Management, The Utilization of
Human Resources, 1980
İş Tatminini Arttırmanın Başlıca Yolları
1. İş Rotasyonu
İş tatminini arttırmak için tasarlanmış programlar, iş rotasyonu, iş genişletme ve iş zenginleştirme gibi teknikler aracılığı ile yapısında değişiklikler içerir. Tatmin arttırıcı diğer
metotlar performansa göre ücret ödeme, kar
paylaşımı gibi etkin performansa bağlı olan
metotları kullanarak ücret yapısını değiştirmeyi önerir. Esnek çalışma saatleri çalışanda
memnuniyeti arttırır (Riggio, 2014: 245).
İş Rotasyonu, işin gelişme ve büyümesi için
çalışana sorumluluk verme, fırsat sunma gibi
çalışanların eğitim almalarına, ileri düzeyde
yetenek ve beceriye ihtiyaç duyacakları ortam
yaratmadır (Daft, 2015:516).
İş rotasyonunun çalışanlara sağladığı diğer
avantaj ise esnek bir iş gücü sağlamasıdır.
Çünkü iş rotasyonu ile çalışanlar yeni işler öğrenecek, yeni yetenekler kazanacağı için hangi birimde gerek duyulursa işletme
91
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
lojilerinin iş basitleştirme durumuna
oraya göndererek esneklik kazanılİNCELENMESİ
neden
bireyi
masına yardımcı olacaktır. (Özkalp
veKORKMAZ,
Kırel, Hakan
olduğunu
Murat
AÇIKGÖZbildirmektedir (Daft, 2015: 516).
2003:268).
Çalışanın
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeniyapmış olduğu iş sayısını azaltmak
kolayca yapabileceği ve kısa sürede uzman olabileceği niteliğe
Özet
:
2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK
verileri
kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Çalışanlara planlama, yürütme ve işin değergetirerek
verimliliği artırma yoludur. Ancak,
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
lendirilmesindeşeklindedir.
daha fazla
sorumluluk
veFarklı analiz
teknikleri kullanılarak
hazırlanan çalışmada
ANOVA modeli
işgörenler
basitleştirilmiş,
tekrarlı rutin işleri
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale getirilmiştir.
rilmesi için işleri yeniden tasarlamayı içerir
yapmak
zorunda
kaldığı
zaman monotonluk
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
(Riggio, 2014:204).
İşin
zenginleştirilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
ve can sıkıntısına maruz kalmakta ve olumedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ile işi yapan kimseye,
yaptığı
işle
ilgili
olarak
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak tüketim
suz şekilde
tepki
göstermektedir.
Bu durumKw tanıma
cinsinden yükseldikçe,
daha fazla söz aralığı
hakkı
ve daha fiyatlarda
büyük da azalma meydana gelmektedir.
da, iş verimliliği başlarda olumlu etkilense de
Anahtar Kelimeler
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
sorumluluk yüklemek
yoluyla: Elektrik,
işin temel
niteiş tatmini olumsuz şekilde etkilenmekte ve
liğinde değişiklik yapma halidir. Çalışanlara
işgören işte mutsuz olmaktadır (Eren, 2007:
iş planlama ve karar
verme yetkisinin
verilECONOMETRIC
ANALYSIS OF
ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
548).
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS OF INDUSTRY AND
mesi, kendi kendini
yöneten takımlar oluştuHOUSES
5. İş Tasarımı
rulması ve öneri geliştirme gruplarının oluşAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
turulması iş zenginleştirme
verilebilecek
the consumption ofiçin
electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
İş tasarımı, çalışanlar tarafından yerine getirianalyzed.
ANOVA
model
was
applied to the study prepared with the use of different
başlıca örneklerdir
(Demirel,
2010:
58).
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
lecek hedefleri ve görevleri içerir. Yöneticiler
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
3. İş Genişletme
çalışanlarda motivasyonu ve performansı artırmak için iş tasarımını değiştirebilirler. Yöİş genişlemesi ileri teknolojiyle birlikte çalıneticiler yeni değişen teknoloji kullanımının,
şanlar yeni beceriler öğrenmek zorundadırlar.
çalışanın verimliliği üzerindeki etkisini araşTeknoloji hızlı değişim gösterdiği için yeni
tırmalıdır (Daft, 2015:516).
teknoloji ile daha az sayıda çalışana ihtiyaç
2. İş Zenginleştirme
1
suretiyle onu
işgörenin
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
duyulmaktadır. Bu nedenle çalışanların daha
farklı alanlarda ve sayıda görevi yerine getirmeleri gerekmektedir. İş genişlemesi bir
çalışan tarafından farklı alanlarda ve sayıda
yerine getirilen artıştır (Daft, 2015:516).
İş tasarımı, verimliliği yükseltme ve bireyin
tatminini arttırmak için iş yapılandırmasının
motivasyon yaklaşımlarına uygulanmasıdır.
Diğer bir deyimle, yönetici görevini yürütenler işin yapısını değiştirmek suretiyle işi
işgörene daha uygun hale getirerek iş yapma
arzusunu artırmaktadırlar ( Eren, 2007, 548).
4. İş Basitleştirme
Araştırmalar, teknolojinin insan faktörünün
yerini almasının dışında, seri üretim tekno92
İş
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tatmininin Ölçülmesi
Perminas, 2011). İş tatminin ölçümü
İNCELENMESİ
temelde AÇIKGÖZ
iki yolla yürütülebilmektedir. Bunlardan
Murat KORKMAZ, Hakan
İş tatmini araştırmaları ile yönetim,
iş tatmibiriYönetmeni
mülakattır. Diğer ve en yaygın kullanılan
Güven Grup A.Ş. Finans
ninin sebepleri ve sonuçları hakkında
daha
yöntem ise ölçekler aracılığı ile iş tatmini öl1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
çok bilgi edebilmekte, potansiyel
sorunları
çümüdür (Martins ve Proença, 2012).
teşhis edebilmekte,
devamsızlık
ve
işten
ayÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
İş tatmininin
ölçümünde
kullanılan ölçekve konutlarda
kullanılan doğalgaz
ile elektrik
istatistiksel olarak
analiz edilmesi
rılmaların nedenlerini
görebilmekte,
örgüt
içi tüketiminin
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
lerden
biri, Smith, Kendall, Hulin (1969)
iletişimi geliştirebilmektedir.
etuygulanmıştır. AyrıcaÇalışanların
hipotez testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgazgeliştirilen
fiyatlarının tespit
tarafından
İşedilmesi
Tanımlama Endeksi
kili bir şekilde yönetilmesinde
iş tatmini
araşyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
(Job aralığı
description
Index),
bir diğeri Weiss ve
tırmaları bir araç
olmaktadır.
edilen
bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
arkadaşları (1967) tarafından geliştirilen Miaralığı Kw
cinsinden düzeyinin
yükseldikçe, fiyatlarda
Çalışanlar arasında
iş tatmin
belir- da azalma meydana gelmektedir.
nessota İş Tatmin Ölçeği (Minessota Job SaAnahtaraçısından
Kelimeler : Elektrik,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
lenmesinin yönetim
çeşitli Doğalgaz,
yararları
tisfaction Questionnaire)’dir (Judge ve Diğ.,
vardır. Bu yararların en önemlisi yönetici2001). Diğer bir yaygın kullanılan ölçek ise
ANALYSIS
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
lerin işletmede ECONOMETRIC
çalışanların genel
iş tatmin
Spector
(1985)
tarafından
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND geliştirilen iş tatdüzeyleri hakkında bilgi sahibi olmalarıdır.
HOUSES
min ölçeğidir (Martins ve Proença, 2012).
Bu sayede geleceğe yönelik etkin personel
boyutlar
bazında ölçmektedir.
Abstract: In this study prepared by using data ofİş
TSItatminini
belonging to the
years of 2012-2014,
the consumption
of electricity and natural
in industry and houses is statistically
yönetimi politikası
belirlenebilecektir.
Ça- gas used
En yaygın kullanılan ölçekler arasında yer
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
lışanların işleritechniques
hakkında
ne hissettikleri,
for analysis.
Moreover, testsne
of hypothesis
were applied
and theKendall,
research was
almaktadır.
Smith,
Hulin (1969) tamade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
düşündükleri ve bu duyguların işlerinin hangi
rafından geliştirilen İş Tanımlama Endeksi
yönlerini ilgilendirdiği konularına açıklık ka(İTE); işin kendisi, ödemeler, terfi, yönetici
zandırmaktadır. İş tatminini ölçmek için kulve iş arkadaşlarından tatmin olmak üzere beş
lanılacak ölçme aracı, çalışanlarının sorunboyut üzerinden iş tatminini değerlendirmeklarını tespit etmek için önemli bir tanı aracı
tedir (Kinicki ve Diğ., 2002).
niteliğindedir (Akgündüz, 2006: 119).
İş tatmininin ölçümünde yaygın olarak kulİş tatmininin ölçümü, iş tatminin tanımı, öllanılan ölçek Minessota İş Tatmin Ölçeğidir.
çümü ve iş tatmini araştırmalarında ölçek
Literatür incelendiğinde araştırmalarda bükullanımı; iş tatminin en önemli sorunlarınyük oranda Minnesota İş Tatmin Ölçeğinin
dandır. Özellikle Spector (1997) iş tatmini
kısa formu (Short Form Minnesota Satisfacölçümünde sektör ve çalışan (meslek gruplation Questionnaire - SFMSQ) kullanıldığı
rı, mavi/beyaz yaka) ayrımında ölçek seçimi
gözlemlenmektedir. Minessota İş Tatmin Ölve kullanımına önem verilmesi gerektiğini
çeği Weiss ve arkadaşları (1967) tarafından
geliştirilmiş olup, uzun formu (orijinali) 100
vurgulamaktadır (Astrauskaite, Vaitkevicius,
93
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Porter (1962)’ın üst düzey yöneticilere
oluşmaktadır. Kısa formu ise içsel
İNCELENMESİ
yönelik yaptığı
ve dışsal iş tatmini boyutlarını kapsayan,
20 Hakan
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZaraştırmada; Yönetim pozisyonlarının
dikey sıralanmasının, gereksinimlerin
maddeden oluşan beşli Likert tipi Güven
(1’den
5’e
Grup
A.Ş. Finans
Yönetmeni
1
doyurulmasını
kadar değişen puanlamaya sahip)
bir ölçüm
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümüaçıklamada önemli bir etken
olduğu, alt düzey yöneticilerin, üst düzey yöaracıdır (Martins ve Proença, 2012: 4).
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
neticilerden daha çok iş tatminsizliği yaşadığı
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
İş tatmini araştırmalarında
yaygın kullanılan
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakkanıtlanmıştır.
hazırlanan çalışmada
ANOVA
modeligerçekleştirme,
Ayrıca
kendini
uygulanmıştır.
hipotez 1985)
testleri uygulanarak
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
bir diğer iş tatmin
ölçeğiAyrıca
(Spector,
taotonomi
ve fiyatlarının
saygınlık
gereksinimlerinin,
büSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
tespit
edilmesi
rafından geliştirilmiştir.
Ölçek
36
ifadeden
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
tün yönetim
düzeylerinde
en önemli gerekedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
ve olmak üzere
9 boyuttan oluşan geçerli
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
olarak tüketim
sinimler
olarakSonuç
görüldüğü
fakat güvenlik ve
aralığı Kw
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
ve güvenilir ölçüm
aracıdır.
Ölçek 6’lı
Li- da azalma meydana gelmektedir.
saygınlık gereksinimleri kadar doyurulmadıAnahtar
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
kert derecelemesi
ile Kelimeler
uygulanmaktadır.
Buna
ğı sonucuna ulaşılmıştır.
göre katılımcıların ölçekte yer alan ifadelere;
ClarkAND
(1997)’ın
işGAS
tatmini
ve cinsiyet arasınECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY
NATURAL
PRICES
“1.Hiç Katılmıyorum”,
“2.Katılmıyorum”,
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
daki ilişkisini inceleyen bir araştırmasında,
“3.Kısmen Katılmıyorum”, “4.Kısmen KaHOUSES
kadınların erkeklere göre daha yüksek iş tattılıyorum”, “5.Katılıyorum” ve “6.Tamamen
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
minine
sahip
bulunmuştur. Bunun
the consumptiongöre
of electricity
natural gas used
in industry
and oldukları
houses is statistically
Katılıyorum” seçeneklere
cevapand
vermeanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
nedeninin kadınların işleri hakkında daha az
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
si istenmektedirtechniques
(Watson,
Thompson,
Meade,
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
andolabilecekleri
natural gas prices şeklinde açıkbeklentiye
sahip
2007).
lanmıştır. Ayrıca bu araştırmada, evliliğin kaKadın Yöneticiler ve İş Tatmini İle İlgili
dınların iş tatmini üzerinde olumlu etkisinin
Yapılmış Araştırmalar
olduğu ancak erkeklerin iş tatminini etkilemediği sonucuna varılmıştır (Clark, 1997).
İş tatmini ile demografik değişkenler arasınifadeden
daki ilişkiler araştırmalara konu olmuştur. Bu
Yelboğa (2007)’nın finans sektöründe bireysel demografik değişkenlerin iş tatmini ile
ilişkisini incelediği çalışmada, yaş ilerledikçe iş tatmininin arttığı, cinsiyet değişkeninin
personelin genel iş tatmin düzeyine etkisinin
bulunmadığı, unvan değişkeninin genel iş tatmini üzerinde bir etkisinin olmadığı, öğrenim
düzeyine göre iş tatmin düzeyinin farklı olmadığı ortaya çıkmıştır.
konuda literatürde tutarlı olmayan bulgulara
rastlanmaktadır. Örneğin, yaş ve iş tatmini
ilişkisine bakıldığında, iş tatmininin yaşla birlikte arttığını, diğer taraftan, yaşın iş tatmini
üzerinde bir etkisinin olmadığını (Kılıç, Ergör, Gürpınar ve Demiral 2004; Aksu, 2012;
Yıldız, Yolsal, Ay ve Kıyan, 2003) gösteren
araştırmalara rastlanmaktadır.
94
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
tatmini ve motivasyonun yaşamın
(2006)’nın Nijerya’daki Petrol İNCELENMESİ
Sa-
anlamı
Okpara
üzerine
incelemeye yönelik olarak gerçekleşnayicilerinin yöneticilerine yönelik
yaptı- Hakan
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
tirilen
araştırmada sonucunda, yaşam anlamığı araştırmada, yaş ile iş tatmini arasında
U Finans
Güven Grup A.Ş.
Yönetmeni
nın mevcut anlam alt boyutu ile içsel motişeklinde bir ilişki olduğunu 1ortaya
koymuşKilis 7 Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
vasyon ve iş tatmini arasında pozitif; dışsal
tur. İnsanların işe ilk başladıkları yıllarda iş
: 2012-2014
Yılları daha
arasındaki
TUİK verilerimotivasyonla
kullanılarak hazırlanan
çalışma, sanayi
isebunegatif
ilişki olduğu tespit
tatmini düzeyi Özet
yüksek
olmakta,
sonraki
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Buna ekANOVA
olarak,
yöneticilerin mevyıllarda bu düzey
alçalmakta
ve sonra
tekrar
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarakedilmiştir.
hazırlanan çalışmada
modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakcut
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
anlam düzeyinin cinsiyet ve medeni duyükselmeye başlamaktadır
(Okpara, 2006).
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
rum açısından
anlamlı
farklılıklar
gösterdiği;
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde
Boran Toker’inedilen
(2007)
“Demografik
bulgular
sonucunda; sanayiDeğişsektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
yaş, eğitim durumu, toplam çalışma süresi,
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
kenlerin İş Tatminine
Etkileri:
İzmir’deki
Beş
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
kurumdaki
çalışma süresi ve aylık ücret açıve Dört YıldızlıAnahtar
Otellere
Yönelik
Bir
UygulaKelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,sından
Sanayi, Konut,
Anova,farklılıklar
TUİK, Fiyat göstermediği buanlamlı
ma” adlı çalışmasında kadın ve erkeklerin iş
lunmuştur. Yöneticilerin yaşam anlamlarının
tatmin düzeyleri arasında farklılık bulmamış
aranan
anlam
alt boyutu
ile iş tatmini arasınECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL
GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS OF INDUSTRY AND
ve evli çalışanlarla
bekar çalışanların
iş tat-RANGES
da pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna
HOUSES
min düzeyleri arasında farklılık bulunmadığıek olarak, yöneticilerin aranan anlam düzeAbstract: 2007:
In this study
prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
nı belirtmiştir (Toker,
101).
yinin
eğitimanddurumu,
toplam çalışma süresi
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study
prepared
with
the
use
of
different
ve aylık ücret değişkenleri
açısından anlamlı
Boran Toker’intechniques
(2007)for“Demografik
analysis. Moreover,Değiştests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural gas
prices
farklılıklar
gösterdiği;
cinsiyet,
yaş, medeni
kenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir’deki Beş
durum, kurumdaki çalışma süresi açısından
ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulaanlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuşma” adlı çalışmasında çalışanların iş tatmin
tur.
düzeylerinin eğitim durumları bakımından
farklılık gösterdiğini saptamış ve özellikle
lise mezunu çalışanlarla üniversite mezunu
çalışanlar arasında iş tatmini bakımından anlamlı bir farklılık olduğunu belirlemiştir. Lise
mezunu olan çalışanların iş tatmin düzeyleri
üniversite mezunu çalışanlara göre daha yüksek düzeyde olduğunu da ortaya koymuştur
(Toker, 2007: 101).
Çalışma süresi ve iş tatmini ile bağlantılı olarak Korkut’un (1990) üniversitelerde yaptığı
araştırmada, 1-10 ve 23-40 yıl arası çalışanların iş tatmini düzeylerinin düşük olduğu, doktora düzeyinde çalışan ve hizmet süresi 15-18
yıl olanların ise yüksek iş tatminine sahip olduğu belirtilmiştir.
Wiggins (1984) ise araştırma bulgularında,
çalışma süresi, kişilik ve yaş değişkenin iş
tatminini açıklamakta anlamlı olmadığını,
Bektaş (2012) tarafından otomotiv sektöründe çalışan orta ve üst düzey yöneticilerde iş
95
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
mesleki kıdem ve çalışma ortamı
açısından incelenmesi amaçlanmıştır.
İNCELENMESİ
öte yandan
Bu kouyumu ile pozitif yönde bir ilişkiMurat
olduğunu
nuda
yapılacak bir araştırmanın literatüre katKORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
belirtmiştir.
kı sağlayacağı
düşünülmektedir. Ayrıca insan
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
kaynaklarının yönetimi açısından da yol gös1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Meriç Yılmaz (2013) “Çalışma
Yaşamında
terici olacağı düşünülmektedir.
Kadın Yöneticilerin İş Tatmini ve Bankacılık
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Sektöründe BirveUygulama:
Trabzon
Örneği”
Bu bağlamda
temel amacı; kadın
konutlarda kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel çalışmanın
olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
adlı çalışmasında
kadın yöneticilerin genel
yöneticilerde, bireysel demografik değişkenuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve
konutlardayani
tüketim
aralıklarına
göre elektrik
fiyatlarının
tespit edilmesi etkisini ortaya
iş tatmin düzeyleri
tatminli
olumlu
delerinve doğalgaz
iş tatmin
düzeylerine
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
ğerlendirilebilecek
düzeyde
çıkmıştır.
İçseliçin tüketim
koymaktır.
Araştırmada
bu genel amaca ulaedilen bulgular
sonucunda;
sanayi sektörü
aralığı arttıkça,
elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
tatmin düzeyleri orta tatminli, dışsal tatmin
şabilmek için aşağıdaki sorulara
cevap aranaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
düzeyleri tatminli düzeyde çıkmıştır. Ayrıca
mıştır:
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
evli olan kadın yöneticilerin içsel ve dışsal
1. Kadın yöneticilerin yaşları ile iş tatmin dütatmini, bekar olan kadın yöneticilere göre
zeyleri
arasında
anlamlı
bir ilişki var mıdır?
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL
GAS PRICES
daha fazla çıkmıştır.
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
2. Kadın yöneticilerin medeni durumları ile
Amaç
tatmin
düzeyleri
anlamlı bir ilişki
Abstract: In this study prepared by using data ofiş
TSI
belonging
to the yearsarasında
of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
İş tatmini ile demografik
değişkenler arasınvar mıdır?
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were applied and the research was
daki ilişkiler araştırmalara konu olmuştur. Bu
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural gas
pricesdurumları ile iş
3. Kadın
yöneticilerin
çocuk
konuda literatürde tutarlı olmayan bulgulara
tatmin düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki
rastlanmaktadır. Geçmiş bulgular incelendivar mıdır?
ğinde yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenlerinin iş tatmini ile ilişkileri hakkında
4. Kadın yöneticilerin çocuk sayıları ile iş tatçelişkili sonuçların bulunduğu görülmektedir.
min düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki var
mıdır?
Literatür incelendiğinde, yapılan araştırmaların, çalışanların iş tatmin düzeylerinin ince5. Kadın yöneticilerin öğrenim durumları ile
lenmesi ile ilgili olduğu görülmektedir. Ancak
iş tatmin düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki
kadın yöneticilerde demografik değişkenler
var mıdır?
açısından iş tatmin düzeylerini inceleyen çok
6. Kadın yöneticilerin çalışma süreleri (Kıaz çalışmaya rastlanmıştır. Alanyazında bu
dem) ile iş tatmin düzeyleri arasında anlamlı
konudaki eksikliği gidereceği düşünülerek;
bir ilişki var mıdır?
bu araştırmada kadın yöneticilerde, iş tatmin
düzeylerinin bireysel demografik değişkenler
96
Yöntem
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Veriler ve Toplanması
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Araştırma verileri araştırmacı tarafından
Araştırmada ilk olarak kadın yöneticiler
ve iş
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Mersin ilinde çalışan kadın yöneticilerden
tatmini ile ilgili literatür incelemesi
yapılmış
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü Araştırma verileri örneklem
elde edilmiştir.
ve buradan elde edilen kuramsal bilgilerle
grubundaki kadın yöneticilere Nisan-Mayıs
araştırmadan elde
edilen verilerin analizi gerÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
2016 tarihinde
uygulanan
anket sonuçlarınve Elde
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel olarak
analiz edilmesi
çekleştirilmiştir.
edilen
bilgilere
dayanaşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
dan elde edilmiştir (Anket verileri Nisan-Marak anket tekniği
kullanılmıştır.
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
doğalgaz
fiyatlarınıntoplanmıştır).
tespit edilmesi
yıs ve
2016
aylarında
yönündebir
hareket
edilmiş olup,
yapılan
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Araştırma betimsel
nitelikte
olup,
kadın
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Veri varılmaktadır.
Toplama Aracı
yöneticilerde fiyatlarının
demografik
değişkenlerin
iş sonucuna
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği
Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
tatmin düzeylerine
etkisi incelenmiştir. TaraVeri toplama aracı olarak anket yöntemi kulAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
ma modelleri, geniş grupları içeren evrenden
lanılmıştır. Araştırmada kullanılan anket forseçilmiş bir örneklem grup üzerinde yapılan,
mu iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL GAS PRICES
geçmiş ya da halen
var olan bir
durumu
var
demografik
bilgilerle
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS OF
INDUSTRYilgili
AND soruların olduğu
HOUSES
oldu şekli ile incelemeyi amaçlayan araştırma
Kişisel Bilgi Formu (Ek 1), ikinci bölümde
yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay,
maddeden
oluşan
Spector’un İş Tatmin
Abstract: In this study prepared by using data ofise
TSI36
belonging
to the years
of 2012-2014,
the consumption
of electricityiçinde
and natural
in industry and houses is statistically
birey ya da nesne,
kendi koşulları
ve gas used
Ölçeği (Ek 2) kullanılmıştır.
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
var olduğu gibitechniques
tanımlanmaya
(Kafor analysis. çalışılır
Moreover, tests
of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural özelliklerini
gas prices
Araştırma
grubunun
saptamak
rasar, 2014).
üzere araştırmacı tarafından geliştirilen, kişiKadın yöneticilerde bireysel demografik desel bilgi formu kullanılmıştır. Bu formda yaş,
ğişkenlerin iş tatmini ile ilişkisini inceleyen
medeni durum, çocuk durumu, öğrenim dutarama türündeki bu araştırmanın aşağıda
rumu, iş deneyimi (kıdem) gibi demografik
örneklem grubu, veriler ve toplanması, veri
bilgiler yer almaktadır.
toplama aracı ve verilerin analizi verilmiştir.
Araştırmaya katılan kadın yöneticilerin iş tatEvren ve Örneklem
min düzeylerini belirlemek amacıyla, Spector
(1985)’in geliştirdiği iş tatmin ölçeği kullaAraştırmanın evrenini, 2016 yılında, Mersin
nılmıştır. Ölçek Yelboğa (2009) tarafından
ilinde çalışan kadın yöneticiler oluşmaktaTürkçe’ye uyarlanarak geçerlilik ve güvenirdır. Araştırmanın örneklemi ise 2016 yılında,
lik çalışmaları yapılmıştır.
Mersin ilinde çalışan ve tesadüfi olarak (rastlantısal) seçilen 76 kadın yöneticiden oluşSpector iş tatmin ölçeği toplam 36 ifadeden
maktadır.
oluşmakta olup 9 alt boyuttan meydana gel-
97
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
lanılmıştır. İş tatmin Ölçeği ve demografik
Her 4 ifade bir alt boyutu yansıtİNCELENMESİ
mektedir.
maktadır. Bu boyutlar; ücret, terfi,
yönetim,
değişkenler
Murat
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ arasında farklılık olup olmadığıyan ödemeler, performansa bağlı ödüller,
çanı karşılaştırmak
için ikili karşılaştırmalarda
Güven Grup
A.Ş. Finans
Yönetmeni
lışma şartları, iş arkadaşları,1Kilis
işin7 Aralık
kendisi
ve
Üniversitesi, Elektrik-Enerji
parametrikBölümü
olmayan istatistiksel tetkiklerden
iletişimdir. Ölçek, (1) hiç katılmıyorum, (2)
Mann Whitney U testi, çoklu karşılaştırma2012-2014katılmıyorum,
Yılları arasındaki TUİK
katılmıyorum, Özet
(3) :kısmen
(4)verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
larda ise
Kruskal-Wallis
testi uygulanmıştır.
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
Kısmen katılıyorum,
(5)Farklı
katılıyorum,
(6) kullanılarak
taşeklindedir.
analiz teknikleri
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
mamen katılıyorum
şeklinde 6’lı derecelen4. BULGULAR
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
dirmeye sahiptir.
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça,
elektrik vearaştırma
doğalgaz
Bu bölümde
yapılan
kapsamında
fiyatlarının
genel
seviyesinde
düşüş
gözlendiği
sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim
Verilerin Analizi ve Yorumlanması
belirlenen değişkenlerden elde edilen verilearalığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
analizinde
ortaya
Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,rin
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,çıkan
Fiyat bulgular üzerinde
Ölçme aracı ileAnahtar
elde edilen
verilerin
analizinde SPSS 20.0 istatistik programından yarardurulmuştur.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Tablo
2. Yaş
İçinRANGES
Frekans,
% veOF%INDUSTRY
Değerleri
ACCORDING
TODeğişkeni
CONSUMPTION
IN TERMS
AND
yig
HOUSES
Yaş
20 ile 30
31 ile 40
41 ile 50
n
%
%yig
by using data of TSI21,1
belonging to the years of 2012-2014,
yaş Abstract:
grubu In this study prepared
16
21,1
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
prepared with the use of 64,5
different
yaş analyzed.
grubu ANOVA model
33 was applied to the study43,4
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
yaş made
grubumore comprehensive.
21 The purpose was to determine
27,6 electricity and natural gas
92,1
prices
51 yaş ve üzeri
6
7,9
Toplam
76
100,0
Tablo 2’de verildiği gibi örneklem grubuna dahil olanların % 21,1’inin 20 ile 30, %
43,4’ünün 31 ile 40, % 27,6’sının 41 ile
100,0
50, % 7,9’unun ise 51 yaş ve üzerinde olduğu
görülmektedir.
Tablo 3. Medeni Durum İçin Frekans, % ve %yig Değerleri
Medeni
n
%
%yig
Evli
47
61,8
61,8
Bekar
22
28,9
90,8
Boşanmış
6
7,9
98,7
Dul (eşi vefat etmiş)
1
1,3
100,0
Toplam
76
100,0
98
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
3’de görüldüğü üzere araştırma kap1,3’ünün ise dul (eşi vefat etmiş)
İNCELENMESİ
Tablo
samında yer alanların % 61,8’inin
% Hakan
rülmektedir.
Muratevli,
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
28,9’unun bekar, % 7,9’unun boşanmış,
%
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
olduğu gö-
1
7 AralıkOlma
Üniversitesi,
Tablo 4. ÇocukKilis
Sahibi
İçinElektrik-Enerji
Frekans, Bölümü
% ve %yig Değerleri
: 2012-2014 Yılları arasındaki
TUİK verileri kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
Çocuk SahibiÖzet
Olma
n
%
%yig
Evet
Hayır
Toplam
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
57,9 çalışmada ANOVA57,9
şeklindedir. Farklı analiz44teknikleri kullanılarak hazırlanan
modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
32
42,1
100,0
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup,
göre de sonuca gidilmiştir. Elde
76 yapılan istatistik bulgulara
100,0
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
çalışmanın
örneklem
grubunun
% da azalma
% 42,1’inin
henüz çocuk sahibi
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydana gelmektedir.
Tablo 4’de
57,9’unun çocuk
sahibi
olduğu
gözlenirken,
Anahtar
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,görülmektedir.
Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
olmadıkları
Tablo 5. Çocuk Sayısı İçin Frekans, % ve %yig Değerleri
Çocuk Sayısı
1 çocuk
2 çocuk
3 çocuk
4 çocuk
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION
RANGES IN
AND
n
%TERMS OF INDUSTRY %
yig
HOUSES
22
43,1
43,1
Abstract: In this study prepared
by using data of TSI 49,1
belonging to the years of 2012-2014,
25
92,2
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model3 was applied to the study5,8
prepared with the use of 98,0
different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive.
prices
1 The purpose was to determine
2,0 electricity and natural gas
100,0
Toplam
51
100,0
Tablo 5’de görüldüğü gibi araştırmaya katılanlardan çocuk sahibi olanların% 43,1’inin
1 çocuk, % 49,1’inin 2 çocuk, % 5,8’inin 3
çocuk, % 2,0’ının ise 4 çocuk sahibi oldukları
görülmektedir.
Tablo 6. Eğitim Durumu İçin Frekans, % ve %yig Değerleri
Eğitim Durumu
n
%
%yig
Lise
22
28,9
28,9
Önlisans
11
14,5
43,4
Lisans
37
48,7
92,1
Yüksek lisans/doktora
6
7,9
100,0
Toplam
76
100,0
99
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
çalışma kapsamında yer alanların
7,9’unun ise yüksek lisans/doktora
İNCELENMESİ
Tablo 6’da
% 28,9’unun lise mezunu, % 14,5’inin
önli- Hakan
oldukları
görülmektedir.
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
sans mezunu, % 48,7’sinin lisans mezunu,
%
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
mezunu
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Tablo 7. Çalışma
Süresi
İçin Frekans,
%Bölümü
ve %yig Değerleri
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki
TUİK verileri kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi
Çalışma Süresi
n
%
%yig
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
19,7 çalışmada ANOVA19,7
şeklindedir. Farklı analiz15teknikleri kullanılarak hazırlanan
modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
6 ile 10 yıl
24
31,6
51,3
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
olup, yapılan istatistik bulgulara
11 ile 15 yıl yönünde hareket edilmiş 15
19,7göre de sonuca gidilmiştir.
71,1Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
16 yıl ve üzerifiyatlarının genel seviyesinde
22 düşüş gözlendiği sonucuna
28,9
varılmaktadır. Sonuç olarak100,0
tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
1 ile 5 yıl
Toplam
76
100,0
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Tablo 7’de görüldüğü gibi araştırmaya katıYapılan araştırmanın bu bölümünde çalışma
lanların % 19,7’sinin
1 ile 5 yıldır, % 31,6’sıın
kapsamında yer alan kadın yöneticilerinin iş
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING11
TOile
CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
6 ile 10 yıldır, % 19,7’sinin
15 yıldır, %RANGES
tatmini
ölçeğinden
elde
ettikleri puanların
HOUSES
28,9’unun ise 16 yıl ve üstü görev yaptıkları
demografik değişkenlere göre anlamlı bir şeAbstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
TSI belonging
to the
years of 2012-2014,
görülmektedir.
kilde
farklılık
gösterip
göstermediği ve aralathe consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the rında
study prepared
with the
use ofanaliz
differentsonuçlarına yer
ilişkilere
ilişkin
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
verilmiştir.
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity and natural gas prices
Tablo 8. Yaş Değişkenine Göre Kruskal Wallis Testi Sonucu
Yaş
n
Sıra Ortalaması
Sd
x2
p
20 ile 30 yaş grubu
16
43,59
3
4,361
0,002
31 ile 40 yaş grubu
33
34,42
41 ile 50 yaş grubu
21
37,12
51 yaş ve üzeri
6
52,17
Tablo 8’e bakıldığında; araştırmanın örneklem grubunda yer alan değişik yaşlardaki kadın yöneticilerin iş tatmin düzeyleri ile aralarında istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar
olduğu görülmektedir (x2 = 4,361, p<0,05).
Grupların sıra
ortalamaları dikkate alındığında, yapılan çalışmada en yüksek iş tatminini ‘51 yaş ve
üzeri’ yaş aralığında olduğu, bunu sırasıyla
‘20 ile 30’ yaş grubu, ’41 ile 50’ yaş grubu ve
’31 ile 40’ yaş grubu aralığında yer alan kadın
yöneticilerin izlediği görülmektedir.
100
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Tablo 9. Medeni Durum Değişkenine
Göre Kruskal Wallis Testi Sonucu
İNCELENMESİ
Medeni Durum
Evli
1
Bekar
Hakan AÇIKGÖZ
n Murat KORKMAZ,
Sıra Ortalaması
Sd
x2
p
47 Güven Grup
41,10A.Ş. Finans Yönetmeni 3
6,231
0,101
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
22
31,48
Boşanmış
6 arasındaki49,08
Özet : 2012-2014 Yılları
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile
Dul (eşi vefat etmiş)
1
7,5elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Tablo 9’da araştırmanın
örneklem
grubunda
doğrultusunda
araştırmanın
Sanayi ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi örneklem gruyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
yer alan kadın yöneticilerin
medeni durumlabunda yer alan kadın yöneticilerin medeni
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüşistatisgözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuçiş
olarak
tüketim
rına göre iş tatmin
düzeyleri
arasında
durum
değişkenin
tatmin
düzeylerine heraralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
tiksel açıdan anlamlı herhangi bir farklılığın
hangi bir etkisi olmadığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
: Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
2
olmadığı görülmüştür (x = 6,231, p>0,05).
Bu bulgu
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TO CONSUMPTION
RANGES IN TERMS
OF INDUSTRY
AND U Testi Sonucu
Tablo 10. ÇocukACCORDING
Sahibi Olma
Durum Değişkenine
Göre Mann
Whitney
HOUSES
Çocuk Sahibi Olma Durumu
n
Sıra Ortalaması
Sıra Top-
u
p
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
lamı
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
44
39,27
1728,00
670,0
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The 32
purpose 37,44
was to determine electricity1198,00
and natural gas prices
Evet
Hayır
Tablo 10’da araştırma kapsamında yer alan
kadın yöneticilerin çocuk sahibi olma durumlarına ilişkin iş tatmin düzeyleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı herhangi bir
farklılığın olmadığı görülmüştür (U = 670,0,
0,720
p>0,05). Bu bulgu doğrultusunda çalışmaya
katılan kadın yöneticilerin çocuk sahibi olma
durumlarının iş tatmin düzeylerine herhangi
bir etkisi olmadığını ifade etmektedir.
Tablo 11. Eğitim Durum Değişkenine Göre Kruskal Wallis Testi Sonucu
Eğitim Durumu
n
Sıra Ortalaması
Sd
x2
p
Lise
22
39,36
3
3,089
0,378
Önlisans
11
47,05
Lisans
37
37,08
Yüksek lisans/doktora
6
28,42
101
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
çalışma kapsamında yer alan kadın
incelendiğinde; araştırmaya katılanİNCELENMESİ
yöneticiTablo 11
lerinAÇIKGÖZ
iş tatmin puanlarının eğitim seviyesine
ların eğitim durumları ile iş tatmin
düzeyleri
Murat
KORKMAZ, Hakan
göre farklılık göstermediğini ifade etmektearasında istatistiksel açıdan anlamlı
herhanGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
2
dir.
gi bir farklılığın olmadığı görülmüştür
(x
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
= 3,089, p>0,05). Bu bulgu doğrultusunda
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Tablo 12. Çalışma
Kruskal
Wallis
Testi Sonucu
ve konutlardaSüresi
kullanılan(Kıdem)
doğalgaz ileDeğişkenine
elektrik tüketimininGöre
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
2
uygulanmıştır.
uygulanarak
araştırma dahaSd
kapsamlı hale xgetirilmiştir.
Çalışma Süresi
(Kıdem) Ayrıca hipotez
n testleri
Sıra
Ortalaması
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
1 ile 5 yıl yönünde hareket edilmiş15
38,57
3 sonuca gidilmiştir.
5,171 Elde
olup, yapılan
istatistik bulgulara göre de
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
6 ile 10 yıl fiyatlarının genel seviyesinde
24 düşüş30,73
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
fiyatlarda
11 ile 15 yıl aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
15
41,17 da azalma meydana gelmektedir.
p
0,160
16 yıl ve üzeriAnahtar Kelimeler : Elektrik,
22 Doğalgaz,
45,11Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
p>0,05). Bu bulgu doğrultusunda çalışma
Tablo 12’ye bakıldığında; araştırma kapsaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS OF
INDUSTRY
AND
kapsamında
yer
alan iş tatmin
puanlarının çamında yer alan kadın
yöneticilerin
çalışmaRANGES
HOUSES
lışma sürelerine (kıdem) göre farklılık göstersüreleri (kıdem) ile iş tatmin düzeyleri araAbstract:
In this
study prepared
by using
TSI belonging
to theetmektedir.
years of 2012-2014,
ifade
sında istatistiksel
açıdan
anlamlı
herhangi
birdata ofmediğini
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
2
5,171,to the study prepared with the use of different
farklılığın olmadığı
görülmüştür
analyzed.
ANOVA model(x
was=applied
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
Tablo 13. Demografik Değişkenlerle İş Tatmini Arasındaki Korelasyon Analizi
Değişken
Değişken
Yaş
Medeni
durum
Çocuk sahibi olma
Eğitim
Kıdem
İş Tatmini
Yaş
1,000
-0,202
-0,558
0,001
0,662
0,033
Medeni
durum
-0,202
1,000
0,398
-0,099
-0,247
-0,064*
Çocuk sahibi olma
-0,558
0,398
1,000
0,071
-0,399
-0,048*
Eğitim
0,001
-0,099
0,071
1,000
-0,008
-0,156
Kıdem
0,662
-0,247
-0,399
-0,008
1,000
0,147
İş tatmini
0,033
-0,064
-0,048
-0,156
0,147
1,000
* p<,01
102
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
13’de görüldüğü gibi, medeni durum
‘20 ile 30’ yaş grubu, ‘41 ile 50’
İNCELENMESİ
Tablo
yaş grubu
ile iş tatmini arasındaki negatif yönlü
orta Hakan
ve ‘31
ile 40’ yaş grubu aralığında yer alan
Murat ve
KORKMAZ,
AÇIKGÖZ
bir ilişki olduğu gözlenirken (-0,064),
çocuk
kadın
yöneticilerin izlediği görülmektedir.
Güven Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni
sahibi olma (-0,048) ile iş tatmini
arasındaki
1
Bu sonuç Bölümü
Lee ve Wilbur’un (1985) yapmış
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
negatif yönlü ve zayıf bir ilişki olduğu belirolduğu araştırma sonucu ile paralellik gösterÖzet
:
2012-2014
Yılları
arasındaki
TUİK
verileri
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma, sanayi
lenmiştir (p<,01). Buna karşın diğer değişmektedir.
Yaş ilerledikçe
iş tatmininin arttığı
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
kenler iş tatmini
arasında
bir ilişki
ulaşılmıştır.
şeklindedir.
Farklıanlamlı
analiz teknikleri
kullanılaraksonucuna
hazırlanan çalışmada
ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
bulunmadığı gözlenmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
tespit(2005)
edilmesi araştırmasında
Ancak
Aysenfiyatlarının
Oksay’ın
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
SONUÇ ve ÖNERİLER
en azaralığı
iş tatmini
yaşayanların
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz26-35 yaş arası
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
katılımcılar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Bu bölümde araştırma
soruları
doğrultusunçalışmanın aksine, yapılan bu araştırmada iş
Anahtar Kelimeler
Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
da elde edilen bulgular,
olası: nedenleri
ve bu
tatmini yüksek ikinci grup olarak 20 ile 30
bulgulara ilişkin öneriler literatürdeki bilgiler
yaş grubu olduğu görülmektedir.
ışığında tartışılmıştır.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Kadın yöneticilerin iş tatmin
ölçeğinden elde
Kadın yöneticilerde demografik değişkenleettikleri puanların demografik değişkenlerin iş tatminine
olan Inetkisinin
belirlenmesi
Abstract:
this study prepared
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
houses is statistically
re göre
yaşanddeğişkeni
hariç medeni durum,
amaçlanan bu çalışmada;
yaş, medeni durum,
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
eğitim
çocuk sahifor durumu,
analysis. Moreover,
of hypothesis
weredurumu,
applied andçalışma
the researchsüresi,
was
çocuk durumu,techniques
öğrenim
kıdemtests
gibi
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
bi olma durumu değişkenlere göre farklılık
bazı demografik özellikler bakımından ele
göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu soalınmıştır.
nuç Kartal (2012), Aksu, Acuner ve Tabak
Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre,
(2002)’ın sonuçlarını destekler niteliktedir.
örneklem grubuna dahil olanların % 21,1’inin
Ancak Boran Toker (2007)’in araştırma so20 ile 30, % 43,4’ünün 31 ile 40, % 27,6’sının
nuçlarına göre eğitim durumları ile iş tatmin
41 ile 50, % 7,9’unun ise 51 yaş ve üzerinde
düzeyleri arasında anlamlı bir faklılık olduğu
olduğu görülmektedir. Araştırmanın örnekbulunmuştur. Bu çalışma ile farklılık gösterlem grubunda yer alan farklı yaşlardaki kadın
mektedir.
yöneticilerin iş tatmin düzeyleri ile aralarında
Boran Toker (2007)’in araştırma sonuçlarıistatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu
na göre medeni durum ile iş tatmin düzeylegörülmektedir (x2 = 4,361, p<0,05). Grupların
ri arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır.
sıra ortalamaları dikkate alındığında, yapılan
Ancak bu çalışmada; medeni durum ile iş
çalışmada en yüksek iş tatminini ‘51 yaş ve
tatmini arasında negatif yönlü ve orta bir ilişüzeri’ yaş aralığında olduğu, bunu sırasıyla
103
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
yaş ve kuşaklar bazında incelemekte
görülürken (-0,064), çocuk sahibi
İNCELENMESİ
yarar
ki olduğu
görülmektedir.
Her kuşağın kendine has özelolma (-0,048) ile iş tatmini arasındaki
Murat negatif
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
likleri olması nedeni ile diğer kuşaklardan
yönlü ve zayıf bir ilişki olduğu belirlenmiştir
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
farklılaşmaktadır.
Bireyin iş değerlerinde,
1
(p<,01). Buna karşın diğer değişkenler
iş tat- Elektrik-Enerji
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
Bölümü
kuşaklar arasında farklılaşma olduğu düşümini arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı
kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
gözlenmiştir. Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerinülmektedir.
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
KAYNAKLAR
Gelişimsel manada
tümAyrıca
canlılarda
olduğu
uygulanmıştır.
hipotez testleri
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
gibi insanlarınSanayi
da yaşamlarında
önemli
deAKGÜNDÜZ,
S., (2006).
Stres Kayyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.Örgütsel
Elde
ğişimlerin meydana
geldiğinin
birsanayi
göstergesi
edilen bulgular
sonucunda;
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
naklarının Çalışanların İş Tatmini Üzefiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
olan araştırma aralığı
sorusu,
iş
tatmini
boyutunda
Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
rindeki
Etkisi ve Banka Çalışanları İçin
yaş değişkeninin
önemli bir etkiye sahip olAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyat
Yapılan
Bir TUİK,
Araştırma.
Yayımlanmamış
duğunu da yeniden tanımlamaya dayanak teşYüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül
kil etmektedir.
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
hayata yeniden başladıkları bir
Kadınların
AKSU, N., (2012). İş Tatmininin Bazı Dedönem olan 51 yaş ve sonrası dönemin, tüm
mografik
Açısından İnceAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging
to theDeğişkenler
years of 2012-2014,
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
değişkenlerdentheveconsumption
demografik
özelliklerden
lenmesi, Polis Bilimleri Dergisi, 14(1):
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
bağımsız olarak
iş tatminine
tesir
etmesinin
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis59-79
were applied and the research was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
arkasında yatan nedenin, kadın beyninin nöASTRAUSKAITE, M., VAITKEVIČIUS,
ro-kimyasalların etkisi altında yeniden şekilR., PERMINAS, A., (2011). Job satislenmesinin yattığı değerlendirmesini yapmafaction: A Confirmatory Factor Analysis
mız mümkündür. Öte yandan 20 ile 30 yaş
Based on Secondary School Teacher’s
grubunun iş tatmininde ikinci sırayı alması
Sample, International Journal of Busigöz önünde bulundurulduğunda, iş tatminini
ness and Management, 6(5): 41-50
artırıcı çalışmalarda, Y kuşağına dönük çalışmalara ağırlık verilmesi, bu kuşağın değişen
AŞIK, A. N., (2010). Çalışanların İş Doyutatmin profilinin yeniden ele alınması gerekmunu Etkileyen Bireysel Ve Örgütsel
mektedir.
Faktörler İle Sonuçlarına İlişkin Kavramİş hayatında yer alan farklı yaş gruplarına
yani kuşaklara ait bireylerin düşünce, davranış ve tutumlarının farklılığı çalışma hayatlarına da yansıyacağından, iş tatmini kavramı
sal Bir Değerlendirme, Türk İdare Dergisi, 31-51
AYCAN, Z., (2004). Key Success for Women in Management in Turkey, Applied
104
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Psychology An International Review,
ÇINAR, İ., KAVLAK, O., (2009).
İNCELENMESİ
İzmir İlinde Çalışan Ambulans Ve Acil Bakım Tek53(3): 453-477
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
nikerlerinde İş Doyumunun Ve Buna Etki
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
BARUTÇUGİL, İ., (2002). OrganizasyonlarEden Faktörlerin İncelenmesi, Akademik
1
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
da Duyguların Yönetimi.Kilis
İstanbul:
KariAcil Tıp Dergisi, 8(3): 34
yer Yayıncılık
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
DAFT,istatistiksel
R. L., (2015).
Örgüt
Kuramları ve Tave konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
olarak analiz
edilmesi
BEDÜK, A., (2005).
Türkiye’de
şeklindedir.
Farklı analiz Çalışan
teknikleri Kakullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
sarımını Anlamak (10 Basımdan Çeviri).
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
dın ve Kadın
Girişimciliği,
Elektronik
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve(Çev.
doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi
Ed.
Ömür tespit
N. Timurcanday
Özmen).
yönündeDergisi,
hareket edilmiş
olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Sosyal Bilimler
3(12):106-117
Nobel
Akademik
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim Ankara:
aralığı arttıkça,
elektrik
ve doğalgaz Yayıncılık
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
BEKTAŞ, A., (2012).
Yöneticilerin İş Tatmiaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
DEMİREL,
J., (2010). Hakim, Savcı ve Avuni ve Motivasyon
Düzeylerinin
Yaşam
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
katlarda
İş Tatmini.
Yayımlanmış Yüksek
Anlamı Düzeyi Üzerindeki Etkisi. MalLisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitetepe Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstiSosyal
Bilimle
Üniversitesi Çalışma
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYsiAND
NATURAL
GAS PRICES
CONSUMPTION
TERMS OF INDUSTRY AND
tüsü PsikolojiACCORDING
Anabilim TO
Dalı
Endüstri veRANGES INEkonomisi
ve Endüstri İlişkileri AnabiHOUSES
Örgüt Psikolojisi Programı. Yayımlanmış
lim Dalı Yönetim ve Çalışma Psikolojisi
Abstract:
In this İstanbul:
study preparedMaltepe
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Yüksek Lisans
Tezi,
the consumption of electricity and natural gas used inBilim
industryDalı
and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
Üniversitesi
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were appliedİ.,
and(1999).
the research
was Yönetiminde
ERDOĞAN,
İşletme
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
BESLER ORUÇ, (İ)., (2010). Türkiye’de ve
Örgütsel Davranış. Dönence Basım ve
Basında Kadın Yöneticiler, Anadolu ÜniYayın Hizmetleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10(1):
versitesi İşletme Fakültesi
17-38
EREN, E., (2007). Örgütsel Davranışlar ve
BİLGİÇ, R., (1998). The Relationship BetYönetim ve Organizasyon (10. Basım).
ween Job Satisfaction And Personal Chaİstanbul: Beta Yayınları
racteristics of Turkish Workers, Journal
EREŞ, F., (2006). Türkiye’de Kadının Statüof Psychology, 132(5): 549-558
sü ve Yansımaları, Gazi Üniversitesi EnBİNGÖL, D., (1996). Personel Yönetimi. İsdüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dertanbul: Beta Yayınevi.
gisi, 19: 40-52
CLARK, A. E., (1997). Job Satisfaction and
Gender: Why are Women so Happy at
Work, Labour Economics, 4:341-372
GEDİK, T., AKYÜZ, K. C., BATU, C., (2009).
Orman Endüstri İşletmelerinde Yönetici
İş Tatmin Düzeyinin Belirlenmesi (Düz-
105
ce İli
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
JUDGE, T. A., THORESEN, C.
Örneği), Kastamonu Üniversitesi
İNCELENMESİ
J., BONO,
J. E., & PATTON, G. K., (2001). The
Orman Fakültesi Dergisi, 9(1):
1-11
Murat
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Job Satisfactionjob Performance RelatiGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
GÖK, B., (2006). İş Tatmini Ve Örgütsel Bağ1
onship:
A Qualitative And Quantitative
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
lılığın İncelenmesine Yönelik Bir AraşReview, Psychological Bulletin, 127:
tırma. Erzurum:
AtatürkYılları
Üniversitesi
İk-verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet : 2012-2014
arasındaki TUİK
376-407
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
tisadi Ve İdari
Bilimler Fakültesi Dergisi,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakKARASAR,
araştırma daha kapsamlı
hale getirilmiştir.
N., (2014).
Bilimsel Araştırma
20(1): 291-317
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
Yöntemi
(27. Baskı).
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Ankara:
Elde
GÜLEÇ, D., (2009).
Rotasyon
Çalışan
edilen bulgular
sonucunda; İle
sanayi
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
yınevi
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Hemşirelerde
İş Doyumunun Belirlenaralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Nobel Ya-
KAZGAN, G., (1982). Türk Ekonomisinde
mesi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Kadınların İşgücüne Katılması, Mesleki
Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bi-
Dağılımı, Eğitim Düzeyi ve Sosyo-Ekolimleri Enstitüsü,
İstanbul
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
(Der.
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INnomik
TERMS Statüsü.
OF INDUSTRY
ANDN. Abadan-Unat).
HOUSES
HERZBERG, F., (1966). Work and the NatuTürk Toplumunda Kadın. İstanbul: Kent
re of Man. Abstract:
Cleveland:
In thisThe
study World
prepared Publisby using data of TSI belonging
to the years of 2012-2014,
Basımevi
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
hing Company
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
KESER,
A., (2006).
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were applied
and the Çalışma
research wasYaşamında Momade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
http://dspace.marmara.edu.tr/bitstretivasyon. İstanbul: Alfa Aktüel
am/handle/11424/1560/193-471-1-PB.
pdf?sequ ence=1&isAllowed=y (Erişim
KILIÇ, B., ERGÖR, A., GÜRPINAR, E.,
& DEMİRAL, Y., (2004). Sağlık Ocak-
Tarihi:10.03.2016)
larında Çalışan Personelin İş Doyumu
IVERSON, R. D., MAGUIRE, C., (2000).
(Narlıdere Eğitim Araştırma ve Sağlık
The Relationship Between Job and Life
Bölge Başkanlığı), Sağlık ve Toplum,
Satisfaction: Evidence From A Remote
Mining Community, Human Relations,
53(6): 807-839
14(2): 12-21
KINICKI, A. J., MCKEE-RYAN, F. M.,
SCHRIESHEIM, C. A., & CARSON, K.
Job Satisfaction Survey Across Work Con-
P., (2002). Assessing the construct vali-
texts. Paper presented at the 22nd Annual
dity of the Job Descriptive Index: A revi-
Meeting of the Society for Industrial and
ew and meta-analysis, Journal of Applied
Organizational Psychology, New York
Psychology, 87: 14-32
106
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
MCCLELLAND, D. C., (1987). Human
T., (2001). İşletme YöneticiliğiİNCELENMESİ
(8.
Motivation. Cambridge University Press
Baskı). İstanbul: Beta Basım Murat
Yayım
Da- Hakan AÇIKGÖZ
KORKMAZ,
KOÇEL,
ğıtım A.Ş
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
MERCANLIOĞLU, Ç., (2012). Demografik
Değişkenler Bazında İş Tatmini BoyutKOÇEL, T., (2015). İşletme Yöneticiliği (16.
larında Oluşan Farklılıklar: Okmeydanı
Baskı). İstanbul:
Beta Basım
YayımTUİK
Da-verileri kullanılarak
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
hazırlanan bu çalışma, sanayi
Eğitim
ve Araştırma
Hastanesi Personelive konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
ğıtım A.Ş şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
ne Yönelik Bir Araştırma, Öneri, 10(37):
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik ve21-138
doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
KONUK, M., Sanayi
(2006).
İşletmelerde
Örgüt
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Kültürününedilen
İş Tatmini
Üzerindeki
Etki-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
NEWSTROM J. W., DAVIS K., (2002). Orfiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
si ve Önemi
Konya
Şeker
Fabrikasında
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
ganizational
Behavior, International EdiBir Uygulama.
Yayımlanmamış
Yüksek
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
tion,
McGraw-Hill
Com
Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi
OKPARA, J.O., (2006). The Relationship Of
Sosyal Bilimler
Enstitüsü
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INPersonal
TERMS OFCharacteristics
INDUSTRY AND And Job SatisHOUSES
LİM, S., (2008). Job Satisfaciton of Informafaction: A Study Of Nigerian Managers
tion Technology
in Academic
In The toOil
The Journal of AmeAbstract: Workers
In this study prepared
by using data of TSI belonging
theİndustry.
years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
rican Academy of Business, 10: 49-58
Libraries. Library
& Information
analyzed. ANOVA
model was Science
applied to the study prepared with the use of different
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
Research, 30(2):
115-121
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
and natural gas
prices
ÖZKALP,
E., KIREL,
A.Ç.,
(2003). Örgütsel
Davranış, Eskişehir: Anadolu ÜniversiteLOCKE, E., (1983). Narure and Causes of
si Yayınları
Job Satisfaction. Handbook of Industrial
and organizational Psychology. (ed) Durnette, John Wiley and Sons, USA
MARTINS, H., PROENÇA, T., (2012).
Minnesota Satisfaction QuestionnairePsychometric Properties and Validation
in a Population of Portuguese Hospital
Workers, FEB Working Papers.1-20
MASLOW, A., (1970). A theory of Human
Motivation. Management and Motivation. Penguin Books, London
PEKDEMİR, İ., ÖZÇELİK, O., KARABULUT, E., ARSLANTAŞ, C.C., (2006).
Personel Güçlendirme, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, Verimlilik Dergisi, 2006/4:12-36
PELİT, E., ÖZTÜRK, Y., (2010). Otel İşletmeleri İşgörenlerinin İş Doyum Düzeyleri: Sayfiye ve Şehir Otel İşletmeleri İşgörenleri Üzerinde Bir Araştırma. İşletme
Araştırmaları Dergisi 2/1, 43-72, http://
107
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
isarder.org/tr/2010cilt2no1/c33.pdf, İNCELENMESİ
Erimangazi Üniversitesi İİBF Dergisi,
şim Tarihi: 17.03.2016
5(1):
71-95
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
PORTER, L. W., (1962). A StudyGüven
of PerceSPECTOR, P. E., (1985). Measurement of
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
ived Need Satisfaction in Bottom and
Human Service Staff Satisfaction: DeMiddle Management
Jobs, Journal of
velopment of The Job Satisfaction SurÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan
istatistiksel
olarak analiz
edilmesiof Community
Applied Psychology,
45:1-10doğalgaz ile elektrik tüketiminin
vey,
American
Journal
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Psychology,
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha kapsamlı13:693-713
hale getirilmiştir.
RIGGIO, R. E.,
(2014).
Endüstri
ve
Örgüt
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde
edilmiş
olup, Özkara).
yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
Psikolojisine
Girişhareket
(Çev:
Belkıs
SPECTOR,
P.E.,gidilmiştir.
(1997).EldeJobsatisfaction:
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Ankara: Nobel
Akademik
Yayıncılık
Assesment,
Causes and Confiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucunaApplication,
varılmaktadır. Sonuç
olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
sequences. Thousand Oaks, C.A.:Sage
ROBBINS, P., Anahtar
(2009).
Organisational BehaKelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
vior. South Africa; Pearson Education,
SPECTOR, P.E., (2003). Industrial and Organizational Psychology: Research and
2nd Edition.
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INPractice.
TERMS OFy.y.:
INDUSTRY
AND
John Wiley
& Sons
HOUSES
ROBBINS, P., DECENZO, D. A., COULŞİRİKÇİ, A., (2013). Sağlıkta Hizmet KaTER, M., (2013). Yönetimin EsaslarıAbstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption
of electricity and (Çev.
natural gas used inlitesi,
industryÖğrenen
and houses is
statistically
Örgüt
ve Doktorların İş
Temel Kavramlar
ve Uygulamalar
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
İlişkiEd. Adem techniques
Öğüt, 8.forBasım).
Ankara:tests
No-of hypothesisTatmini
analysis. Moreover,
were appliedDeğişkenleri
and the research Arasındaki
was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
ler: Kahramanmaraş İli Uygulama Örnebel Akademik Yayıncılık
ği. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler
SIU, O., (2002). Predictors Of Job SatisfactiEnstitüsü, İstanbul
on And Absenteeism In Two Samples Of
TELMAN, N., ÜNSAL, P., (2004). Çalışan
Hong Kong Nurses. Journal Of AdvanMemnuniyeti (1. Baskı). İstanbul: Epsiced Nursing, 40(2): 218-229
lon Yayınları
SMITH, P.C., KENDALL, L.M., HULIN,
TOKER, B., (2007). Demografik DeğişkenC.L., (1969). The Measurement of Salerin İş Tatminine Etkileri: İzmir’deki
tisfaction in Work and Retirement Rand
Beş ve Dört. Yıldızlı Otellere Yönelik
Mcnally, Chicago
Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi DerSOYSAL, A., (2010). Kadın Girişimcilerin
gisi, 8(1): 92-107
Özellikleri, Karşılaştıkları Sorunlar ve İş
TÜİK, (2015). Basın Odası HaberleKuracak Kadınlara Öneriler: Kahramanri Sayı:25/2015, 5 Mayıs 2015. http://
maraş İlinde Bir Araştırma, Eskişehir Os-
108
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberWIRTH, L., (2001). Breaking Through
İNCELENMESİ
The
ler/2015_25_20150505.pdf, Erişim
Tari- Hakan AÇIKGÖZ
Glass Ceiling: Women in Management.
Murat KORKMAZ,
hi: 16.03.2016
International Labour Office, Geneva
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
1
7 Aralık Üniversitesi,
Bölümü
TÜİK, (2015). İstatistiklerleKilisKadın
2014. Elektrik-Enerji
YELBOĞA,
A., (2007). Bireysel Demografik
Haber Bülteni Sayı: 18619, 05 Mart
Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
2015. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberFinans
Sektöründe
İncelenmesi. Sosyal
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
Bultenleri.do?id=18619
Erişim Tarihi:
Bilimler Dergisi, 4(2): 3-12
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
16.03.2016Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
YELBOĞA,
A., (2009).
and Reliayönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.Validity
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
TÜİK, (2016). Yaşam Memnuniyeti Araştırbility of the Turkish Version of the Job
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
ması, 2003-2015.
Sayı: 21518,
23fiyatlarda
Şubat da azalma meydana
Satisfaction
Survey (JSS), World Applied
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
gelmektedir.
2016
Sciences
Journal,
6(8): 1066-1072
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
TÜRK, M. S., (2007). Örgüt Kültürü ve İş
YILDIZ, N., YOLSAL, N., AY, P., & KIYAN,
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
Tatmini. Ankara:
Gazi Kitabevi
A., (2003). İstanbul Tıp Fakültesi’nde
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
Çalışan Hekimlerde İş Doyumu, İstanbul
WEISS, D. J., DAWIS, R. V., ENGLAND,
Tıp Fakültesi Mecmuası, 66(1): 34-41
Abstract: In thisL.
study
by using
G. W. & LOFQUIST,
H.,prepared
(1967).
Ma-data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed.
ANOVA Satisfaction
model was applied
prepared with
use of different
nuel for the
Minnesota
Qu-to the study
YILMAZ,
M., the(2013).
Çalışma Yaşamında
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
estionnaire.made
Minneapolis:
University
Kadın
Yöneticilerin
Doyumu ve Banmore comprehensive.
The purposeof
was to determine
electricity
and natural gasİş
prices
Minnesota
kacılık Sektöründe Bir Uygulama: Trabzon Örneği. Yayımlanmış Yüksek Lisans
WIGGINS, D. J., (1984). Personality-enviTezi Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosronmental factors related job satisfaction
yal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim
of school counselors, Vocational GuidanDalı İşletme Programı, Trabzon
ce Querterly. 22:171-177
109
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
EXTEND ABSTRACT
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Companies are investing in 1their
employees to survive in increased competition condition.
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Companies are becoming learning companies. Thus, the companies’ management philosophy
Özet
: 2012-2014 Yılları
arasındakiare
TUİK
verileri kullanılarak
bu çalışma,
sanayi
and structure are
changing.
Companies
striving
to keephazırlanan
the highest
level
of customer satisve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
faction. Employee
satisfaction
is reflected
in the performance
for the
work.modeli
High performance
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri kullanılarak
hazırlanan çalışmada
ANOVA
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
that have been performed by the employees are turning customer satisfaction(Pekdemir vd.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
2006: 15). Employees’
highedilmiş
levelolup,
performance
depend
job
(Pekdemir
vd. 2006:
yönünde hareket
yapılan istatistik
bulgularaon
göre
de satisfaction
sonuca gidilmiştir.
Elde
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
15). Attitude is not everything, but it is close to this (New York Times Manşeti, 6 Ağustos 2006.
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Akt. Koçel, 2015:
71).
The aim
of the study
is da
toazalma
determine
effect of individual demographic
aralığı
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydanathe
gelmektedir.
variables on female
job satisfaction.
InSanayi,
this Konut,
respect,
the
female
Anahtarexecutives’
Kelimeler : Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,
Anova,
TUİK,
Fiyat executives’ job satisfaction levels, who work in Mersin, have been measured by using JSS Job Satisfaction Scale
(Spector, 2007) and
the data obtained have been compared with several variables, such as age,
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
year of experience,
marital status,
educational
level and
the number
of children
they have. The
HOUSES
findings of the study have been considered in the scope of the related literature.The sample of
Abstract:
this studyexecutives,
prepared by using
data of TSI
the years of 2012-2014,
working in Mersin. A
the study consist
of 76Infemale
among
thebelonging
femaletoexecutives
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA
modelhas
was been
appliedused
to theasstudy
with the
use of
different
questionnaire involving
two parts
the prepared
instrument
of the
study.
In the first part, a
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
personal information
form
is available
including
(Appendix 1), and
made more
comprehensive.
The purpose
was to demographic
determine electricityinformataion
and natural gas prices
in the second part JSS Job Satisfaction Scale has been used in order to measure the executives’
job satisfaction levels (Appendix 2). Mann Whitney U- Test and Kruskal-Wallis analysis has
been held in the analysis of data.The results of the study have determined that there is a statistically significant difference between the female executives’ job satisfaction levels and the age
variable. However, no meaningful relationship has been found out between the rest of the variables and job satisfaction. Relations between job satisfaction and demographic variables has
been the subject of researchs. That are not consistent findings in the literature on this subject.
When past findings examining, it is seen with conflicting results; age, gender and educational
level of the job satisfaction with relationships. When examining the literature, the investigation
of the satisfaction level of employees is related to the business of research. But very few works
has been seen in women managers, examining the levels of job satisfaction in terms of demographic variables. The lack of consideration that resolve in the literature on this subject, the aim
has been to examine individual demographic variables of job satisfaction in terms of women
managers in this study. It is thought that the research will contribute to the literature on this sub110
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
addition, it is thought that will be İNCELENMESİ
guiding in terms of human resources management. In
ject. In
this context, the main objective ofMurat
the study
is reveal
the impact of individual levels of demogKORKMAZ,
Hakan AÇIKGÖZ
raphic variables to job satisfactionGüven
in women
managers. To achieve this overall objective, the
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
following questions were sought
in the research: 1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
1.Is there a significant relationship between job satisfaction and age of women managers? 2.Is there a
nagers? 3.Is there a
gers? Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
significant
between
job satisfaction
and marital
şeklindedir. relationship
Farklı analiz teknikleri
kullanılarak
hazırlanan çalışmada
ANOVAstatus
modeli of women mauygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
significant
relationship between job satisfaction and child status of women manaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
4.Is there a significant
relationship
job satisfaction
number
of children of women
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,between
Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi, Konut,and
Anova,
TUİK, Fiyat
managers? ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
5.Is there a significant
relationship between job satisfaction and educational status of women
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
managers? Abstract: In
this study prepared
by usingjob
datasatisfaction
of TSI belonging
to the
years of 2012-2014,
6.Is there a significant
relationship
between
and
priorities
of women managers? the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
the
resultsforofanalysis.
this research,
it isofobserved
thatapplied
21,1%
sample
techniques
Moreover, tests
hypothesis were
andof
thethe
research
was
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
According to
those who had
been included in the group were between 20-30, % 43,4 of them were between 31-40, % 27,6
of them were between 41-50 and 7,9% of them were over the age of 51. Statistically significant
differences were observed between the levels of job satisfaction of women executives of different ages in the sample group of the study (x2 = 4,361; p<0.05). Considering the sequence of
averages of the groups at work, the highest job satisfaction was found in the range of ‘51 years
and over’ and respectively, female managers those who were between ‘20-30’, between ’4150’, and those between ’31-40’ followed the highest ratio. These results are consistent with the
results of Lee and Wilbur’s (1985) research. It was inferred that job satisfaction increases as the
age advances. However, Ayşen Oksay (2005) concluded that participants between the ages of
26-35 had the least job satisfaction. Unlike her research, it is observed in this study that the age
group between 20-30 had the second highest job satisfaction. Considering the job satisfaction
scale scores of female managers, it was concluded in the study that these scores did not show
any differences according to demographic variables such as marital status, educational status
and working hours except from the age variable. These findings have supported the results of
111
UHEYAD
www.uheyadergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi
International Refereed Journal of Researches on Economy Management
Temmuz / Ağustos / Eylül Yaz Dönemi Sayı: 09 Yıl:2016
Ekim / Kasım / Aralık 2014 Sayı: 02 Cilt: 01 Sonbahar Kış
International Refereed Journal of Research on Economics Management
October / November / December 2014 Issue: 02 Volume: 01 Autumn Winter
July / August / SeptemberID:13
Summer
K:02Issue: 09 Year: 2016
JEL KODU:
E21-D14-D31-E44
(Ekonomi)
& (Economy)ID:63 K:71
(Ekonomi
–Economics)
www.uheyadergisi.com
ISSN Print: 2148-8207 Online 2149-2492
(ISO 9001-2008 Belge
/ Document
& ISO
ISO14001-2004
14001-2004Belge
Belge
No12880)
/ Document No: 12880)
(ISO No
9001-2008
BelgeNo:
No: 12879
12879 &
No:
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/03942-2015-GE-17393)
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
(2012), Aksu, Acuner, and Tabak İNCELENMESİ
(2002). However, Boran Toker (2007) has
Kartal
found that
there is a significant difference between
the levels
job satisfaction with educational status,
Murat KORKMAZ,
Hakanof
AÇIKGÖZ
which differs from this study. No significant
difference has been found between marital status
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
and job satisfaction levels according
to Boran Toker’s (2007) research results. However, this
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
study concluded that there was a negative and mid-way relationship between marital status and
: 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİKand
verileri
kullanılarak
hazırlanan was
bu çalışma,
sanayi
job satisfactionÖzet
(-0,064)
whereas
a negative
weak
relationship
determined
between have konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
ving children (-0,048)
jobanaliz
satisfaction
(p<,01). After
all,çalışmada
no significant
was obşeklindedir.and
Farklı
teknikleri kullanılarak
hazırlanan
ANOVA relationship
modeli
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
served between other variables and job satisfaction. As with all living things, in a developmenSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
tal sense, significant
have
also
occurred
in the lives
beings.Elde
This point, which
yönünde changes
hareket edilmiş
olup,
yapılan
istatistik bulgulara
göre dehuman
sonuca gidilmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
is an indicator of the research question, has also constituted the basis to redefine that the age
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
variable has a significant
impact
in thefiyatlarda
dimension
ofmeydana
job satisfaction. It
is possible to estimate
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
da azalma
gelmektedir.
that the reason Anahtar
behindKelimeler
the effect
of a Doğalgaz,
period Tüketim,
(in which
women
start TUİK,
a new
life after 51 years) on
: Elektrik,
Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyat
job satisfaction, regardless of all variables and demographics, is the female brain rearranged
under the influence
of neuro-chemicals. On the other hand, given the age group between 20-30
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMSjob
OF INDUSTRY
ANDpriority should be
to take second place
in job satisfaction,
in order
to enhance
satisfaction,
HOUSES
given to the prospective study on Generation Y, and the changing job satisfaction profile of this
Abstract:
this study prepared
by the
usingdifferences
data of TSI belonging
to the years
of 2012-2014, and attitudes of
generation needs
to be Inreconsidered.
As
in thoughts,
behaviours
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
analyzed. to
ANOVA
model age
was groups
applied to(different
the study prepared
with the use
differentin business life,
individuals belonging
different
generations)
willofreflect
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
it may be usefulmade
to examine
the concept
of job
in theand
basis
ofgas
ages
and generations.
more comprehensive.
The purpose
was satisfaction
to determine electricity
natural
prices
Since every generation has its own characteristics, it differs from others. It is thought that there
is differentiation in between generations in the means of individual’s work values.
112
DERGİ HAKKINDA
UHEYAD Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi; 2014 yılı itibariyle
yayın hayatına girmiştir. Dergimizde literatüre kaynak sağlayacak nitelik ve değerde olan yayınlara
yer verilmektedir. Dergimiz uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda DÖRT sayı çıkarmaktadır. Dergimizin sayıları MART, HAZİRAN, EYLÜL ve ARALIK aylarında sistem üzerinden
yayınlanmaktadır. Dergimiz gerek basılı, gerekse de internet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir.
Dergimizde İktisat, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler, Uluslararası İlişkiler, İşletme,
Finans, Yönetim Organizasyon, Ekonometri, İstatistik ve Ekonomi alanında her türlü yayına yer verilebilmektedir. Dergimizin baş editörleri Doç. Dr. Murat ERCAN ve Yrd. Doç. Dr.
Hatice Nur GERMİR olup, dergi yönetim kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda faaliyetlerini
gerçekleştirilmektedir. Yönetim kurulu başkanı derginin o anki yönetim kurulundaki en üst unvana
sahip hocamız olup yönetim kurulunun %51’ inin aldığı kararlar uygulanmaktadır. Gönderilen her
yayın kendi alanında uzman iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir
görüşüne sahip olmalıdır. Aynı sayı içerisinde yazarın bir yayınına yer verilir. Birden fazla hakem ve
yönetim kurulu onayından geçen çalışmalar sıraya alınarak ilerleyen sayılarda yayınlanır. Hiçbir yazar
hakem ve yönetim kurulu üyeleri üzerinde etkili değildir. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme
yüklenen çalışmalar için yayın telif hakkı sözleşmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar dergiye
devredilmiş olarak kabul edilir. Yazar ya da yazarlar bu durumu kabul etmiş ve derginin yayın kabul
şartlarına uygun hareket etmeyi teyit ederek bu sisteme dâhil olmuştur.
Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacılarının
mutlaka Dr. unvanı almış ve alanında uzman olması gerekmektedir. Ayrıca bilimsel çalışmalar yapmış
olması şartı aranır. Dr. ya da Uzman unvanına sahip olmayan ve alanında yayın yapmayan hiç kimse
bilim, danışma ve hakem kurullarında yer alamaz. Dergi yönetim kurulu derginin en üst karar ve
yürütme mekanizmasını oluşturur. Yönetim kurulunun aldığı her türlü karar kesin ve değiştirilemez
niteliktedir. Yönetim kurulu kararı olmaksızın hiçbir koşul ve şartta dergi üzerinde işlem gerçekleştirilemez ve uygulamaya gidilmez. Dergi baş editörü hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların
dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem sürecine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir.
Bu karar sürecinde yönetim kuruluna bilgi vermek zorunda değildir. Dergimiz bünyesinde hakem,
bilim ve danışma kurulunda yer almak isteyen bilim insanlarının katılımına ancak yönetim kurulu
karar verebilir.
Dergimizde bazı ulusal ya da uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından geçmiş
çalışmalar için özel sayılar şeklinde çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu tip özel sayılar ancak
anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildirilerin mutlaka kongre
bilim kurulundan onay almış hakem değerlendirmesi yapılmış olmalıdır. Hakem değerlendirilmesi
yapılmamış hiçbir çalışma yayına alınmaz. Yayınlanmak için gönderilen çalışmalar dergi hakem
onayına gönderilir. Ancak her iki hakemden olumlu dönüş alan çalışmalar yayına alınır. Ayrıca sözlü
sunulan bildirilerin mutlaka basılı materyali ile hakem onay raporları dergimiz yönetim kuruluna ve
baş editörüne sunulmuş olmalıdır. Bu bilgi ve materyallere sahip olmayan bildirilere dergimizde yer
verilmez. Dergimizde işlem sürecine dair bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Ayrıca dergimize üye olup sisteme giriş yapan her bir yazar süreç ile ilgili bilgileri
derginin web sayfasından kendisi izleyip gelişmeleri takip edebilir. Dergimizdeki koşul ve şartlar her
bir yazar ve yazarlar için aynıdır. Hiçbir kimse için bu kurallar ve koşullar değiştirilmez. Farklılık
sağlanması istenemez talep edilemez. Dergimiz bünyesinde yayınlanması istenen eserlerin mutlaka
derginin yayın kabul ettiği alanlardan olması şartı aranır. Bu özellikleri taşımayan hiçbir yayına
dergimizde yer verilemez. Hakem sürecine dair işleyiş baş editör kontrolünde gerçekleştirilir. Baş
editör yayının dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahip
bulunur. Baş editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dâhil edilmez.
Bu konuda yazar ya da yazarlar dergi ile diğer organlar üzerinde bir yükümlülük oluşturamaz. Hakem
onayından geçse bile editörler ya da yönetim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına olumlu görüş
bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal edilebilir. Böyle bir
durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulamaz. Her türlü yetki tek taraflı olarak dergi
yönetim ve editörler kuruluna aittir.
Dergimiz T.C. hukuk kuralları çerçevesinde “5846” sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanun ve Hükümleri ’ne tabi hareket eder. Bu kanunun gerekliliklerini yerine getirmeyen yazar ya da yazarlar
hakkında dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını korumaya sahiptir. Dergimizde yayınlanması
amacıyla gönderilen çalışmalarda yapılan ilgili kanunlara uygun olarak gerçekleştirilmeyen alıntılar,
intihal gibi konularda yazar ya da yazarlar tek taraflı olarak sorumludur. Her bir yazar ve yazarlar
uluslararası akademik, bilimsel etik kurallara uymak zorundadır. Bu kurallara uymayan yazarlar
hakkında ilgili kurum ve kuruluşlara dergimiz doğrudan resmi olarak bilgi verir. Doktora, Yüksek
Lisans ve Uzmanlık tezlerinden yararlanılarak hazırlanan çalışmalarda mutlaka kaynakça ya da özet
altında hangi çalışmadan yararlanılarak hazırlandığı belirtilmelidir. Aksi durumda bu tip çalışmalar
etik kabul edilmez ve intihal çerçevesinde değerlendirilir. Tez ve uzmanlık tezlerinde mutlaka ilgili
yayının asıl sahibinin ismi bulunmalıdır. İlk sırada etik kurallar çerçevesinde tezin “yayının” asıl
sahibi konumundaki kişi ilk sırada yer almalıdır. Danışman ve diğer yazarlar tezin sahibinin önünde
yer alamaz. Bu tip çalışmalarda tez danışmanı dışında farklı yazar isimleri bulunuyor ise çalışmaya
ne tür bir katkı sağlandığı kaynakça kısmında açıkça belirtilmelidir. Dergimiz basılı ve online olarak
hareket eden bir yayın organıdır. Akademik alanda hazırlanan çalışmaların yer aldığı bir materyal
olarak bilimsel araştırma yapan kurum ve kişilere fayda sağlamak amacıyla toplumsal hizmet sunan
sosyal bir organdır. Dergimiz paralı bir dergi olmayıp, hiçbir yazara ya da yazarlara basılı materyal
göndermek zorunda değildir. Dergimizde kabul edilen ve basıma hak kazanan çalışmalar dergi yayın
kabul şartları ve yazım kurallarına uygun olarak mizanpajı yapılır ve sisteme yüklenir. İhtiyacı olan
yazar ya da yazarlar ile okuyucular sistemden bu sayıyı indirerek ihtiyacını giderebilir. Mizanpaj
yazar tarafından örnek makale baz alınarak yapılmaktadır.
ABOUT THE JOURNAL
UHEYAD International Refereed Journal of Researches on Economy Management began to
be published as of the year 2014. Our journal gives place to the publications having the qualification
and value that will provide source to the literature. Our journal is an international refereed journal
and it is issued FOUR times a year. The volumes of our journal are published in MARCH, JUNE,
SEPTEMBER and DECEMBER on the system. Our journal has both a printed version and can
be reached online. All kinds of publications within the field of Economics, Labor Economics and
Industrial Relations, International Relations, Business Administration, Finance, Management
Organization, Econometrics, Statistics and Economy can be incorporated in our journal. Our journal2s editor-in-chief is Assoc. Prof. Dr. Murat ERCAN and Assist. Prof. Dr. Hatice Nur GERMİR
and carries out the diligent activities in line with the decisions taken by the executive board of the
journal. The head of the executive board is the professor with the highest title in the journal at that
time and the decisions given by 51% of the executive board are performed. Each publication sent
must be gone through two referees of that field and it must be approved by referees for publication.
Only one submission of the same author is included in the same volume. The publications approved
by more than one referee and executive board are taken to queue and published in next volumes.
None of the authors can affect referees and executive board. Publication copyright agreement is not
demanded for the submissions uploaded to the system for the publication. The submissions uploaded
to the system are regarded as assigned to the journal. Author or authors should accept this condition
and they have been included in this system by confirming that they will act in line with the publication
principles of the journal. The academicians and researchers who want to be in our journal’s referee and
science boards must bear the title Dr. and they must carry out scientific studies in their fields. No one
without the title Dr. and publication in her/his field can be involved in science, advising and referee
boards. Executive board is the highest decision-making and execution mechanism of the journal. All
decisions made by the executive board are absolute and unchangeable. Under no circumstances, an
operation can be conducted on journal without the decision of the executive board. Editor-in-chief
can decide on whether the submissions not sent to referee approval are accepted in the journal and
whether they will be sent to referee approval. It isn’t required to inform the executive board during
this decision process. The participation of scientists in referee, science and advisory boards are only
up to the decision of the executive board.
Some special issues are also published in our journal for the submissions published in some national
and international congresses and approved by referees. Such special issues are only valid for verbal
papers presented in the agreed congresses. Those papers must get the approval of congress science
board and that of the referees. None of the submissions not evaluated by referees can be published.
Papers submitted for publication are sent to the referees for approval. The submissions with approval of both referees are taken into publication. Hard copy and referee approval reports of the verbal
papers must be presented to the executive board and editor-in-chief. Our journal doesn’t include the
papers without this information and materials. Author or authors are informed about the process of
our journal as written via the internet address. Every author logging in as a member of our journal
can monitor the course of process from the journal’s website and follow the developments. Conditions
of our journal are the same for all authors. Those rules and conditions cannot be changed for anyone.
A privilege cannot be demanded. The submissions to be published in our journal must be within
a field accepted by the journal. None of the submissions not suitable with those conditions can be
published in our journal. The referee process is performed under the supervision of editor-in-chief.
Editor-in-chief has the authority to inform and decide on the course of referee process. A submission
not approved or accepted by the editor-in-chief isn’t included in the process. In this regard, author
or authors cannot put the responsibility on the journal or other organs. Even if the submission is
approved by the referees and it is accepted for publication on the system, it can be cancelled with
negative opinions of editors or executive board and the decisions of the boards. In that case, author
or authors cannot impose sanctions on the journal. All kinds of authority belong to the executive
board and editorial board unilaterally.
Our journal acts as per the provisions of Law on Intellectual and Artistic Works No. 5846 within
the framework of legal rules of T.R. Our journal has the right to protect its legal rights unilaterally
about author or authors who do not fulfill the requirements of this law. Author or authors shall be
unilaterally responsible regarding plagiarism and the citations not suitable with the relevant laws in
the submissions sent for publication. All authors have to comply with the international academic,
scientific codes of conduct. Our journal directly and formally informs the relevant institutions and
organizations regarding the authors who do not comply with these rules. Citation must be absolutely
stated or the resources used must exist under the summary in the papers prepared by using Doctoral,
Master’s theses and Dissertation. Otherwise, such papers aren’t accepted as ethical and considered
within the framework of plagiarism. The name of the real owner of the relevant paper must be stated
in thesis and dissertation. The name of the person as the real owner of thesis “publication” must be
in the first place within the framework of codes of conduct. Advisor and other authors cannot rank
before the owner of thesis. If there are other author names apart from the advisor in such kinds of
papers, type of contributions made must be clearly stated in the references. Our journal is a media
organ with printed and online versions. As a material incorporating academic studies, it is a social
organ offering social service to the institutions and individuals carrying out scientific researches. Our
journal is a free journal and doesn’t have to send a written material to any author or authors. The
submissions accepted in our journal and approved for publication are sent to edit for layout in line
with the journal’s publication principles and spelling rules and it is uploaded to the system. Author/
authors and readers can download the volume from the system. Layout is conducted by the author
on the basis of the sample article.
YAZARLARA BİLGİ
1. Dergimizin yazım dili Türkçe ve İngilizcedir.
2. Farklı dillerde hazırlanan yayınlar ve çalışmalar editör başta olmak üzere derginin yönetimi onay
vermesi durumunda kabul edilir. Bu durum tek taraflı olarak dergimize aittir.
3. Dergimiz basılı olarak çıkarılmakta olup, internet ortamında sadece İngilizce özet ve Türkçe
özet şeklinde yer alır. Tam metinler pdf şeklinde parçalı ve cilt halinde sisteme yayın tarihinin
son gününde yüklenir.
4. Dergimiz sistemine üye olmadan yayın kabul edilmez.
5. Hiçbir yazar dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz.
6. Yapılan her bir çalışmanın sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) aittir. Dergimiz bu konuda
bir yükümlülük altına alınamaz sokulamaz.
7. Dergimiz bünyesinde değerlendirilmek koşulu ile gönderiler çalışmaların, her hangi bir nedenle
bir başka yerde kullanılmamış veya değerlendirmeye gönderilmemiş olması gerekir. Böyle bir
olumsuzluk ile karşılaşılması durumunda tekzip yayınlanması koşulu ile çalışma reddedilir ve
yazar hakkında hukuki işlem başlatılır.
8. Her bir çalışma alanında uzman iki hakem tarafından değerlendirilip, iki hakemden olumlu görüş
alan çalışmalar sıraya alınmak koşulu ile yayına alınır.
9. Hiçbir çalışmanın bir başka çalışmadan farklılığı veya üstünlüğü yoktur. Her bir yazar ve çalışma
aynı hak ve eşitliğe sahiptir. Her hangi bir ayrıcalık tanınmaz.
10. Yazarlar çalışmalarının hangi hakemler tarafından değerlendirildiğini bilemez ve bilmek isteme
hakkına sahip olamaz. Bu durum sadece sistem yönetici ve editör tarafından bilinir ve gizli
tutulur.
11. Düzeltmeler majör ve minör şeklinde yapılır. Her bir düzeltme sadece iki hakka sahiptir. İki talep
doğrultusunda istenen düzeltmenin yapılmaması durumunda çalışma otomatik olarak ret alır.
12. Tez, sunum ve bildiri şeklinde daha önce kullanılmış çalışmalar makaleye dönüştürülüyor ise
mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin dipnotunda bulundurulmalı ve açıklanmalıdır. Aksi durumda intihal olarak kabul edilir ve dergimiz bu yükümlülüğü kabul etmez.
13. Dergimizin yayın kabul ettiği alanları dışında yapılan çalışmalar ilgili yönetim veya editör
tarafından tek taraflı olarak kabul edilir veya red edilir. Bu durumda yazar bir hak iddiasında
bulunamaz.
14. Dergimize yüklenen çalışmaların her türlü hakkı yazar tarafından dergiye verilmiştir. Bu işlem
için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar her hakkı ile dergimize devredilmiş olur.
15. Dergimizin yayınları değerlendirme süresi hakemlerden gelen dönüşlere göre iki aydır. İki ay
içerisinde dönüş alınamayan çalışmalar bir başka hakeme yönlendirilir. Bu durumda süre uzayabilir ve bir talep oluşturulamaz. Yazar bu durumda hiçbir hak iddiasında bulunamaz, makaleyi
sistemden çekemez.
16. Dergimiz bünyesinde değerlendirmeye alınan çalışmalarda dergimiz ilk sırada yer alan sorumlu
yazarı muhatap alır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunmaz ve birinci yazar dışındaki
kişilere bilgi vermez, vermek zorunda değildir.
17. Çalışmaları değerlendiren hakemler tamamen bağımsız hareket ederler. Bu konuda dergimizin
hakemler üzerinde bir yaptırımı ve özel talebi oluşmaz oluşturulamaz.
18. Dergimizin yayın süresi yılda dört defa olmak üzere; Mart, Haziran, Eyül ve Aralık aylarına
gelen süredir. Bu süreler derginin yayın sistemine bağlı olarak kaymalar oluşturabilir. Bu nedenle
dergimiz hiçbir talep ve sorumluluk altında bulunmaz.
19. Yayın değerlendirmesine ilişkin hakem görüş bildirir raporu ilgili birinci yazara gönderilir. Düzeltme istenen çalışmaların düzeltme süresi 15 gündür. Bu süre içerisinde düzeltmesi yapılmayan
çalışmalar sistemden çıkarılıp reddedilir. Bu durumda yazar dergimiz hakkında bir yaptırım
hakkına sahip olamaz.
20. Türkçe dışında hazırlanan çalışmalarda mutlaka Türkçe Özet bulunmalıdır. Anahtar kelime sayısı 3 ile 7 tanedir. Her bir çalışma en fazla 25 sayfa olmalıdır. Özet Türkçe ve İngilizce olmak
üzere 20 ile 200 Türkçe 750 + üzerinde İngilizce genişletilmiş özet istenir. Dergimizin yazım
şekli TIMES NEW ROMAN olup 12 puntodur. Satır aralığı 1 tir. Çalışmanın konu başlığı 14
punto ve kalındır. Yazar isim ve bulunduğu kurum bilgileri 12 punto kalın ve italik şeklindedir.
Türkçe ve İngilizce özet 10 punto özetler alt alta gelecek şekilde hazırlanmalıdır.
MAKALE İÇİ REFERANSLAR:
• Yazılarda referans gösterim yöntemi olarak yalnızca metin içi kaynak gösterme (Sitedeki Örnek
Makaleye Göre) yöntemi kullanılır. Yani kullanılan kaynakçalar ana metinin yanında, parantez
içinde, yazarın adı, basım yılı ve sayfa numaraları ile belirtilir. (Soyad, Yayın Yılı: Sayfa Sayısı)
(Yılmaz, 2014: 1-2) ya da (Hall, at el; 2014: 1-2) şeklinde gösterilmelidir. İnternet erişim adresleri
ise sayfa altında verilmelidir. İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi belirtilmelidir (Erişim
Tarihi: 14.08.2014) gibi.
• İçeriğe ilişkin ekstra açıklamaların dipnotları ve diğer açıklamalar sayfa altında verilmelidir.
Metnin içinde numaralandırılan notlar, sayfa altında numara sırası ile ve yanında açıklaması ile
yerini alır.
• Sayfa altı açıklamaların dipnotları için de aynı şekilde metin içi referans yöntemi (Örnek Makaleye Göre) kullanılır.
• Bir kaynaktan yapılan alıntılar metin içinde çift tırnak içinde gösterilir. “………………………….”
Gibi.
• 30-40 kelimeden uzun alıntılar, tırnak kullanılmadan girintili (indent) paragraf olarak verilir.
• Referans gösterirken, yazar ismi metin içinde geçmiyorsa parantez içinde yazarın soyadı ve yayın
tarihi belirtilir: (Korkmaz, 2007)
• Belli bir sayfa söz konusuysa, yazar soyadı ve yayın tarihine ilave olarak sayfa numarası da
yazılır: (Kırık, 2010: 13)
• Yazar ismi metin içinde geçiyorsa, parantez içinde yalnızca kaynağın yayın tarihi ve sayfa numarası yazılır: (2005: 33)
• Birbirini takip etmeyen sayfalar şu şekilde ifade edilir: (Joyce, 2002: 21, 48 ve 59)
• Birbirini takip eden sayfalar şu şekilde ifade edilir: (Mandel, 2007: 21-4 ve 33-5)
• İki yazarlı kaynaklarda, her iki yazarın soyadı da kullanılır: (Morley ve Robins, 2007: 19)
• İkiden fazla yazarlı kaynaklarda “vd.” ibaresi yer alır: (Yücel vd., 2012).
• Aynı yazarın, aynı yıl yayınlanmış birden fazla eseri kullanılıyorsa, basım yılına a, b, c, gibi
harfler eklenerek birbirinden ayrılır: (Ortaylı, 1999a) (Ortaylı, 1999b) gibi.
• Metin içinde aynı konuda birden çok kaynağa referans verilecekse kaynaklar birbirinden noktalı
virgül ile ayrılır: (Geray, 2005: 31; Moran; 2006: 37)
KAYNAKÇA YAZIM METODU:
Kaynaklar listesinde sadece yazıda göndermede bulunulan kaynaklara yer verilmeli ve bu kaynaklar
yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır. Bir yazarın birkaç çalışması kaynakçada yer
alacaksa, yayın tarihine göre (eskiden yeniye doğru) bir sıralama yapılmalıdır.
* Kitap
OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2
* Çeviri Kitap
OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2
* Derleme Kitap
OSKAY, Ü., (2005). 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. ss.1-2
* Derleme Kitapta Makale
HALL, S., (1997). “The Work of Representation” Representation: Cultural Represantations and
Signifying Practies, Stuart Hall (der.) içinde London: Sage Publications
* Derleme Kitapta Çeviri Makale
PAZ, O., (2000). “Tarihin Sonu’nda Batı Doğu’ya Dönüyor” Yüzyılın Sonu, Büyük Düşünürler
Çağımızı Yorumluyor, Nathan Gardels (der.) içinde, Çev., B. Çorakçı Dışbudak, İstanbul: Türkiye
İş Bankası Kültür Yayınları, (137-144)
* İki Yazarlı Kitap
MATTELART, A., & NOVEAU, E., (2007). Kültürel İncelemelere Giriş, Çev. Hüsnü Dilli, İstanbul
Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. pp.1-2
* Dergide Makale
KÖKER, L., (2007). “Modern Hukuk Devletinin Eleştirisi Bağlamında Neumann ve Habermas”
Toplum ve Bilim Dergisi, 110 (36-46)
* Yayınlanmamış Tez
KIRIK, A.M., (2010). IP Televizyon Yayın Teknolojisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. ss.1-2
* Gazete Yazısı
“Dünyanın en büyük adamı” (12.07.2012) Hürriyet Gazetesi
* İnternette Yazarı Belli Olan Yazı
KELLNER, D., (2012). “Cultural Studies and Philosophy: Intervention” http://pages.gseis.ucla.edu/
faculty/kellner/essays/culturalstudiesphilosophy.pdf, 12.03.2012 (ERİŞİM TARİHİ MUTLAKA
BELİRTİLMELİDİR!!!!!!!!!!!!)
* İnternette Yazarı Belli Olmayan Yazı
“Anonim” (2012) http://tebesirtozu.blogcu.com/akademik-dergiler/3050689, 12.03.2012 (ERİŞİM
TARİHİ MUTLAKA BELİRTİLMELİDİR!!!!!!!!!!!!)
GUIDELINES FOR THE AUTHORS
1. The language of the journal is Turkish and English.
2. If the editorial board and the administrative board approve the papers prepared in different languages, it is accepted. The journal acts unilaterally.
3. The journal doesn’t have a printed version. In the electronic version, only the Turkish and English abstracts are included.Full texts are uploaded to the system in pdf format seperately and in
volumes on the last day of publication date.
4. Papers are accepted on condition that the author is registered to be a member of the journal.
5. None of the authors can assert legal rights on the journal.
6. The journal cannot be held responsible for the papers; however, the author himself/herself is
responsible for the articles unilaterally.
7. The papers, submitted to the journal, should not have been sent to another journal previously and
under consideration of another journal for publication simultaneously. If such cases occur, the
article is rejected on condition that refutation is published and the journal imposes the required
sanctions on the author(s).
8. Each study is evaluated by the two referees, and the approved papers by the two referees are
saved to be published in the following issues.
9. None of the studies and authors has privileges in the journal. Each author and study has the same
rights and they’re equal. No privilege is granted.
10. The names of the referees-experts in their fields-will not be revealed to the authors. Information
concerning the authors is known only by the system manager and the editor. It is kept confidential.
11. Major and minor corrections are made. These corrections are requested from the authors twice.
If the required corrections are not made, the publication is rejected by the system automatically.
12. If the article is produced from the thesis, presentation, and so on, it should be stated and explained
in the footnote. Otherwise the author is accused of plagiarism. In that case, the journal cannot
be held responsible for this situation.
13. If the paper is not within the scope of the journal, it is the editors and the administrators who
will accept or reject the paper unilaterally. The author cannot assert any legal rights.
14. The uploaded study belongs to the journal with its exclusive rights. For this reason, it is not
necessary for the authors to sign any other documents. The studies uploaded to the system are
regarded as being transferred to our journal with all rights.
15. The evaluation process of the studies uploaded to the system takes two months. Studies that are
not evaluated within this period are sent to a different referee. So this process may take longer
and a demand cannot be asserted. The author cannot assert any legal rights and withdraw his/
her article in this process.
16. In the articles with more than one author, the first mentioned author is regarded as the addressee,
other authors are not communicated. The journal is not supposed to give information to other
authors.
17. The referees act independently in the journal. Authors cannot exercise power over the referees
or cannot demand anything from the referees.
18. The journal publishes four times in a year as March, June, September and December. However,
there might be changes in the periods depending on the publication process. The journal cannot
be held responsible for this.
19. Following the evaluation process of the studies, the referee report is sent to the first author. The
authors should make the required corrections in 15 days. If the corrections are not made in 15
days, the article is rejected by the system automatically. None of the authors can impose sanctions
on the journal in this case.
20. In the studies prepared in languages other than Turkish, there must be an abstract in Turkish.
Key words should be between 3-7 words. Articles should not exceed 20 pages. Appendices
are not included in this number. Turkish and English abstracts must be between 150 and 200
words and extended English abstract must be 750 words and above.. The text should be written
in TIMES NEW ROMAN font, 12 sized. The whole study should be single spaced. The titles
should be written in bold, Times New Roman font, 14 sized. The names and institutions of the
authors should be written in bold, italic, Times New Roman font, 12 sized. Turkish and English
abstracts should be in Times New Roman font, 10 sized one under the other.
REFERENCES IN THE ARTICLE:
• Manuscripts should be prepared according to the sample article format in the system. In other
words, references are indicated with the name of author, year of publication and page numbers
between parentheses beside the main text. (Surname, Year of Publication: Page Number). Indicated as ( Yılmaz, 2014: 1-2) or (Hall, et all; 2014: 1-2). Access address must be given at the
bottom of the page. Access date must be absolutely stated for internet resources Like (Access
Date: 14.08.2014).
• Footnotes of extra explanations about the content and other explanations must be given below the
page. Notes numbered in the text are located below the page by numbers with its explanation.
• Manuscripts should be prepared according to the sample article format in the system.
• Citations made from a source are indicated between double quotes in the text. E.g. “……..”
• Citations longer than 30-40 words are given as an indented paragraph without using quotes.
• While providing reference, if the name of the author isn’t within the text, the surname of the
author and date of publication are indicated between parenthesis: (Korkmaz, 2007)
• In indicating a certain page, page number is given in addition to the surname of the author and
date of publication: (Kırık, 2010: 13)
• If the name of the author is in the text, only the publication date of source and page number are
given between parenthesis: (2005: 33)
• Not sequential pages are indicated as: (Joyce, 2002: 21, 48 and 59)
• Sequential pages are indicated as: (Mandel, 2007: 21-4 and 33-5)
• In sources with two authors, the surnames of both authors are indicated: (Morley and Robins,
2007: 19)
• In sources with more than two authors, “et all.” is indicated: (Yücel et all. 2012).
• If more than one study from the same author published in the same year must be used, the sources are separated by adding the letters like a, b, c: Such as (Ortaylı, 1999a) (Ortaylı, 1999b).
• If more than one source about the same subject is indicated as reference within the text, sources
are separated with semicolon: (Geray, 2005: 31; Moran; 2006: 37)
METHOD OF WRITING REFERENCES
Only the sources cited in the text must be included in the references and those sources must be put
in order alphabetically by the surnames of authors. If more than one study belonging to the same
author is included in the references, it must be sorted by the date of publication (from old to new).
*Book
OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2
*Translated Book
OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2
*Compilation Book
OSKAY ü., (2005) 19. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım, Der Yayınları, İstanbul. pp. 1-2
*Article in a Compilation Book
HALL, S., (1997) “The Work of Representation” Representation: Cultural Representations and Signifying Practices, Stuart Hall (comp.) inside London: Sage Publications
*Translated Article in a Compilation Book
PAZ, O., (2000) “Tarihin Sonu’nda Batı Doğu’ya Dönüyor” Yüzyılın Sonu, Büyük Düşünürler Çağımızı Yorumluyor, Nathan Gardels (comp.) inside, Translated by B. Çorakçı Dışbudak, İstanbul:
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, (137-144)
* Book with Two Authors
MATTELART, A., & NOVEAU, E., (2007). Kültürel İncelemelere Giriş, Translated by Hüsnü Dilli,
İstanbul Bilgi University Publications, İstanbul, pp.1-2
*Article in a Journal
KÖKER, L., (2007). “Modern Hukuk Devletinin Eleştirisi Bağlamında Neumann ve Habermas”
Toplum ve Bilim Dergisi, 110 (36-46)
*Unpublished Thesis
KIRIK, A.M., (2010). IP Televizyon Yayın Teknolojisi, Unpublished Master’s Thesis, Marmara
University Institute of Social Sciences, İstanbul. pp.1-2
*Column
“Dünyanın en büyük adamı” (12.07.2012) Hürriyet Newspaper
*Onymous Article on the Internet
KELLNER, D., (2012). “Cultural Studies and Philosophy: Intervention” http://pages.gseis.ucla.
edu/faculty/kellner/essays/culturalstudiesphilosophy.pdf, 12.03.2012 (ACCESS DATE MUST BE
ABSOLUTELY STATED)
*Anonymous Article on the Internet
“Anonim” (2012). http://tebesirtozu.blogcu.com/akademik-dergiler/3050689, 12.03.2012. (ACCESS
DATE MUST BE ABSOLUTELY STATED)
YAYIN İLKELERİ
1. UHEYAD “Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi”; 4 ayda bir
yayınlanan akademik ve bilimsel nitelikli uluslararası hakemli bir dergidir. Ancak derginin özel
durumlarda ara dönem içerisinde de yayın çıkarma hakkı bulunmaktadır.
2. Dergimizde İktisat, İşletme, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler, Ekonometri, İstatistik,
Ekonomi ve Uluslararası İlişkiler alanlarından bilimsel ve özgün nitelikli çalışmalar yer almaktadır. Çalışmaların bilimsel kaygılarla yazılmış olması, alana katkıda bulunacak nitelikte olması,
alandaki önemli kaynakları referans göstermesi, önyargı ile yazılmamış olması, slogan niteliğinde
cümleler içermemesi beklenir. Ayrıca tarama, araştırma, bildiriden geliştirilme vb. niteliklerinden
birine sahip olmalıdır.
3. Birden fazla yazarın bulunduğu çalışmalarda sorumlu yazar olarak belirtilen yazar muhatap kabul
edilir. Bu durum belirtilmemiş ise ilk sırada yer alan yazar muhatap kabul edilir.
4. Kullanılan kaynaklar derginin yayın kurallarına uygun şablona göre hazırlanmalıdır.
5. Makaleler dergimizin web sitesinde yüklü olan örnek makaleye göre düzenlenmelidir.
6. Yazıların değerlendirilmesi aşamasında öncelikle hakem ve yazarların aynı kurumdan olmamasına özen gösterilir. Hakem ve yazarların isimleri titizlikle saklanır ve hiçbir şekilde açıklanmaz.
Hakem Kurulu her sayıda değişir ve yazıların konusuna göre oluşturulur.
7. Her yazının alanına göre ilk aşamada iki hakem tayin edilir. Hakem raporlarından birinin “Yayınlanamaz”, diğerinin “Düzeltilerek Yayınlanabilir” ya da “Yayınlanabilir” olması durumunda
ilgili alandan 3. hakem tayin edilebilmekte ve onun raporu beklenebilmektedir. Yazardan sadece
üç defa düzeltilme istenir. Her üç düzeltmede de istenilen düzeltmeler gerçekleştirilmemiş ise
yayın sistem tarafından reddedilir.
8. Yazarların, kendilerinden istenen düzeltmelere titizlikle ve ivedilikle uymaları, yazının son
şeklini düzeltilmiş haliyle dergiye 15 gün içinde göndermeleri beklenir. Düzeltmeler konusuna
yeterince uyulmadığı anlaşılırsa bu durum yazara bildirilir. Belirtilen sürede düzeltilmiş olarak
geri gönderilmeyen yazılar yayınlanacaklar listesine alınmaz.
9. Dergimizin yayın dili Türkçe ve İngilizcedir. Farklı dünya dillerinden de çalışmalar kabul edilmektedir. Bu durum ancak baş editörün onayı ve kabul etmesi doğrultusunda işleme alınır.
10. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen yazıların, daha önce başka bir yayın organında yayınlanmamış olması ya da yayın için değerlendirme aşamasında bulunmaması gerekmektedir.
11. Daha önce akademik alanda ulusal ya da uluslararası nitelikli bilimsel toplantı, kongre, konferans
ya da sempozyumda sunulmuş olan bildiriler, başka bir dergi ya da yayında yayınlanmamış olması ve makale formatına ve içeriğine dönüştürülmesi ve makalede belirtilmesi koşulu ile kabul
edilebilir ve hakem sürecine alınır.
12. Çeviri metinler, eğer o metin Türkçe’de ender bulunabiliyorsa, çevirisinin alana katkı sağlayacağı
düşünülüyorsa editör ve yayın kurulunun onayı ile kabul edilir ve hakem süreci başlatılır. Ancak
her sayıda yayınlanacak çeviri sayısı sınırlıdır. Özgün metinler tercih nedenidir.
13. Dergiye gönderilecek yazılar, MS Word Programı kullanılarak, Times New Roman karakterinde,
12 Punto ve 1,5 satır aralığında yazılmalıdır. Sayfanın üst, alt, sol ve sağ taraflarında 3’er cm’lik
boşluklar olmalıdır.
14. Yazılar toplamda 20 sayfayı geçmemeli ve alt ortada sayfa numarası verilmiş olmalıdır. Yazıda
paragraf girintisi olmamalıdır. Sayfa sayısını tablo ve grafik sayıları etkilemez. Tablo ve grafiklerin sayıları 15 + şeklinde düşünülmelidir.
15. Türkçe yazılarda 750 kelime ve üzerinde İngilizce özet, özetin altında 3-7 anahtar sözcük(ler)
yer almalıdır. Özetin, yazıldığı yabancı dilde başlığı ve anahtar kelimeleri (keywords) de bulunmalıdır.
16. İngilizce yazılarda 150-200 kelimeyi geçmeyen Türkçe özet, başlık ve anahtar kelimeler bulunmalıdır.
17. Özette araştırmanın kapsamı, amacı, yöntemi, ulaşılan sonuçlar ve konudan kısaca söz edilmelidir.
18. Yazar adı ya da adları, kapak sayfasında yer almalıdır. Kapak sayfasında ayrıca, yazarın akademik
ünvanı ve çalıştığı kurumun adı, adresi, iş ve cep telefonu, faks numarası ve e-posta adresi de
bulunmalıdır.
19. Yazıların yayınlanması konusunda son karar baş editöre aittir. Baş editörün yazı hakkındaki
değerlendirmesi, yazar(lar)a en kısa zamanda hakem raporlarıyla birlikte iletilir.
20. Dergiye gönderilen yazılar, yayınlansın veya yayınlanmasın geri gönderilmez.
21. Yazıların tüm sorumluluğu yazar(lar)ına aittir.
22. Yayımlanan çalışmaların yayın ve telif hakkı dergimize aittir. Sisteme yüklenen her bir çalışmanın
yayın hakkı yazar tarafından otomatik olarak dergiye devredilir. Bu işlem için hiçbir yazardan
telif hakkı sözleşmesi imza etmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışma için yazar bu şartları
peşinen kabul etmiştir. İtiraz hakkı bulanmamaktadır.
23. Yazar(lar) ulusal ve uluslararası akademik bilgi paylaşımını desteklemek amacıyla yazılarının
tam metin olarak ticari niteliği bulunmayan elektronik veri tabanlarında yer almalarını onaylarlar.
24. “Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi” elektronik sistemle çalışan bir
dergi olup, basılı olarak da yayınlanmaktadır. Basılı yayın almak isteyen kişilerin dergi bedelini
ilgili basım yapan firmaya ödemesi karşılığında temin etme hakkı bulunmaktadır. Dergimiz hiçbir yazara veya bireye, kuruma basılı dergi vermek zorunda değildir. Yine dergimize gönderilen
çalışmalar için yıllık üyelik ücreti ilgili basım firmasına ödenmelidir. Bu ücret sadece derginin
yıllık basım ve diğer giderleri için basım evimin yaptığı harcamalara istinaden alınır. Dergimiz
ücretli bir dergi değildir.
25. Sisteme yüklenen çalışmaların değerlendirme süresi iki aydır. Bu süre içerisinde değerlendirilmeyen ve hakkında ilgili bilgi rapor alınmayan çalışmalar farklı bir hakeme daha gönderilir.
26. Yazar(lar) uygulama içerikli “DENEYSEL”, “VAKA” ve “KURUMSAL” içerikli araştırmalarda
ETİK KURUL raporu gerektiren çalışmalarında mutlaka çalışmanın sisteme yüklenmesi durumunda ETİK KURUL raporunun “TARİHİ” ve “RAPOR BİLGİSİ – RAPOR NUMARASI”
çalışma sisteme yüklenirken sistemde bulunan “ETİK KURUL RAPOR BİLGİSİ” kısmına
gerekli bilgileri yazmak zorundadır. Olası bir olumsuzluk ve eksiklik durumunda dergimiz ulusal
ya da uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde bir sorumluluk yüklenmez. Bu konuda her türlü
sorumluluk yazar(lar) aittir. Etik kurul raporu ve araştırmaya ilişkin resmi bilgiler bulunmakta ise
mutlak surette bu bilgiler çalışma sisteme yüklenirken girilmelidir. Bu konuda, dergi editörleri,
sistem editörleri, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yayın yönetmeni, hakem kurulu ve değerlendirme
yapan hiçbir hakem yükümlülük ve sorumluluk altında değildir. Oluşabilecek her türlü maddi,
manevi ve hukuksal bir olumsuzlukta yazar(lar) sorumludur. DERGİMİZ ADINA OLUŞABİLECEK HER TÜRLÜ MADDİ, MANEVİ VE HUKUKİ BİR DURUMDA “OLUMSUZLUKTA”
DERGİMİZ TEK TARAFLI OLARAK HUKUKİ HAKLARINI ULUSAL VE ULUSLARARASI OLARAK SAKLI TUTAR.
YUKARIDA BELİRTİLEN 26 MADDELİK YAYIN İLKESİ VE BİLGİLERİ SİSTEME DÂHİL
OLAN YAZAR veya YAZARLAR TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ SAYILIR. HİÇ BİR YAZARIN
BU YAYIN İLKELERİNE İTİRAZ ETME HAKKI YOKTUR. DERGİMİZ YAYIN İLKELERİ ve
ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ veya RED EDİLMESİNDE TEK
TARAFLI HAKKA SAHİPTİR. BU HAK HİÇ BİR KOŞUL ve ŞARTA BAĞLI OLMAKSIZIN
DEĞİŞTİRİLEMEZ. İLGİLİ İLKELER veya KURALLAR ÇERÇEVESİ DIŞINDA HAREKET
EDEN YAZAR/YAZARLAR HAKKINDA DERGİMİZ İLGİLİ KANUN VE YÜKÜMLÜKLER
ÇERÇEVESİNDE KANUNİ HAKKINI TEK TARAFLI OLARAK KULLANMA HAKKINA
SAHİPTİR. SİSTEME DÂHİL OLAN HERKES BUNLARI PEŞİNEN KABUL ETMİŞTİR.
PUBLICATION PRINCIPLES
1. UHEYAD International Refereed Journal of Researches on Economy Management is an
international refereed journal with an academic and scientific attributions published in every 4
months. However, the journal holds the right to publish interim issues on special occasions.
2. Scientific and original studies in the fields of Economics, Labor Economics and Industrial Relations, International Relations, Business Administration, Finance, Management Organization,
Econometrics, Statistics and Economy are included in the journal. The papers must be written
with scientific concerns, should contribute to the field, indicate the important resources as references, not be written with prejudice, not include motto-like sentences. They should also have
one of the qualities of scanning, research and developing from a notice.
3. In studies where there is more than one author, the author being in the first place is seen as
addressee.
4. Sources used should be prepared in accordance with the publication template of the journal.
5. Manuscripts should be prepared according to the examples that are installed on the website of
the journal article.
6. Referees and authors shouldn’t be from the same institution regarding the stage of evaluation.
Names of referees and authors are kept confidential and announced by no means. Referee Board
changes in every volume and it is constituted according to the subject of studies.
7. Two referees are assigned according to the field of study in the first place. If one of the referee
evaluations is “Unpublishable” and the other one is “Publishable with editing” or “Publishable”,
a third referee from the related field can be assigned and her/his evaluation is demanded. Only
three editing can be requested from the author. If the requested editing fails to be done in three
times, the submission is rejected by the system.
8. Authors are expected to do the requested editing delicately and to send the edited version of the
paper to the journal within 15 days. If it is noticed that editing hasn’t been conducted properly,
the author is informed. The edited version of submissions not sent back within the prescribed
time are not taken into the publication list.
9. The publication language of our journal is Turkish and English. However, papers prepared in
other world languages can also be accepted. This case is only valid with the approval of editorin-chief.
10. The studies demanded to be published in our journal should bear the feature that they weren’t
published in another place or not in evaluation process for publication at that time.
11. Papers presented in national and international academic scientific meetings, congresses, conferences and symposiums can be accepted and taken into referee evaluation process on condition
that they weren’t published in another journal before and they comply with the article formats
and contents and they are indicated in the article.
12. Translated texts are accepted with the approval of editorial and publication board and referee
evaluation process is initiated if the related text is rarely found in Turkish and if its translation
is thought to contribute to the field. But there are a limited number of translations allowed for
each volume. Original texts are preferred.
13. Submissions to the journal must be written in MS Word Program, with 12 pt Times New Roman
and single line spacing. There must be 3 cm margins in all sides of the page.
14. Papers shouldn’t be over 20 pages; page number must exist at the bottom of the page as centered.
Paragraphs shouldn’t be indented. Number of pages isn’t affected from tables and charts. The
number of tables and charts must be considered as +15..
15. For papers in Turkish, there must be extended English abstract of 750 words and above and 3-7
key words below the abstract. The abstract must include the title of the article and keywords in
that foreign language.
16. For papers in English, there must be a Turkish abstract no more than 150-200 words, title and
key words.
17. The scope of research, its purpose, method, results obtained and subject should be shortly indicated in the abstract.
18. Name(s) of the author must be indicated on the cover page. Academic title of the author, name
of the institution where s/he works, address, work and mobile phone, fax number and e-mail
must exist on the cover page.
19. The decision to publish the papers belongs to editor-in-chief. The evaluation of editor-in-chief
about the paper is sent together with the referee report within the shortest time.
20. Submissions sent to the journal are not sent back whether or not it is published.
21. All responsibility of the submissions belongs to the concerned author(s).
22. Publication and copyrights of the published papers belong to our journal. The copyright of the
each study uploaded to the system is automatically transferred to the journal. No sign for the
copyright agreement is requested from the authors for this operation. The author accepts these
conditions in advance for the paper uploaded to the system. The person reserves no right of
opposition.
23. Author(s) approve(s) the placement of the full texts of their papers on electronic databases bearing
a non-commercial character with the purpose of supporting national and international academic
knowledge sharing.
24. UHEYAD is operated through an “e” electronic system, and also published in a printed version.
Those who wish to have the journal as hardcopy have the right to do so by paying the cost of
the journal to the printing company. Our journal is not obliged to give the printed version to
any institution or individual. Annual fees for the studies sent to our journal should also be paid
to the printing company. The fee is received as based on only the expenses paid by the journal
to the printing company for the annual printing and other expenditures.
25. The evaluation period of the studies uploaded to the system is two months. Studies not evaluated
within this period and not provided with an evaluation report are sent to a different referee.
26. Author(s) are required to write the necessary information in “ETHICAL BOARD INFORMATION
OF REPORT” part while uploading the article to the system with “DATE” and “INFORMATION
of REPORT -REPORT NUMBER” as given by the ETHICAL BOARD if the studies require
ETHICAL BOARD report and have “EMPIRICAL”, “CASE” and “CORPORATE” content.
Our journal doesn’t bear any responsibility in case of a possible negative situation and deficiency
within the framework of national or international rules of law. The whole responsibility belongs
to the author(s) in this sense. If formal information regarding the report of ethical board and
research exist, they must be inserted while uploading the study to the system. In this regard,
editors of the journal, system editors, editorial board, publisher, executive editor, referee board
and the other referees conducting evaluation bear no responsibility. Author(s) are responsible
for any material, moral and legal negative situation that may occur. IN CASE OF ALL KINDS
OF MATERIAL, MORAL AND LEGAL SITUATION “PROBLEM”, OUR JOURNAL UNILATERALLY RESERVES ITS LEGAL RIGHTS IN NATIONAL AND INTERNATIONAL
TERMS.
27-26-ITEM PUBLICATION PRINCIPLES AND INFORMATION STATED ABOVE ARE CONSIDERED AS ADOPTED BY THE AUTHOR OR AUTHORS INCLUDED IN THE SYSTEM.
NONE OF THE AUTHORS HAVE THE RIGHT TO OBJECT THESE PUBLICATION PRINCIPLES. OUR JOURNAL HOLDS THE UNILATERAL RIGHT IN PUBLICATION, EVALUATION or DENIAL OF THE PUBLICATION PRINCIPLES and PAPERS. THIS RIGHT
CAN NOT BE CHANGED NOTWITHSTANDING ANY CONDITION. OUR JOURNAL
HAS THE RIGHT TO USE ITS LEGAL RIGHTS UNILATERALLY WITHIN THE FRAMEWORK OF RELEVANT RULES AND LIABILITIES AGAINST THE AUTHOR/AUTHORS
ACTING OUT OF THE FRAMEWORK OF THE RELEVANT PRINCIPLES or RULES.
EVERYBODY INCLUDED IN THE SYSTEM ACCEPTS THESE RULES IN ADVANCE.
HAKEM KURULU
ÜNVANI
ADI SOYADI
BAĞLI OLDUĞU KURUM
DR.
Ahmet Burçin YERELİ
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ali Serdar YÜCEL
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Alpaslan Hamdi KUZUCUOĞLU
YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Aygül YANIK
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ayhan AYTAÇ
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ayla TAŞKIRAN
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Aylin ZEKİOĞLU
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Baki YILMAZ
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Bülent KILIÇ
ÖZEL HEKİM
DR.
Cemal ZEHİR
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin BEKTAŞ
ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Çetin YAMAN
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Colin C. WILLIAMS
SHEFFIELD UNIVERSITY
DR.
Ebru ONURLUBAŞ
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Emine DEMİRAY
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
DR.
Emine ÖZMETE
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ercan ŞAHBUDAK
CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ
DR.
Fatih ÇATIKKAŞ
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Feryal ÇUBUKÇU
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Fikriye TOKER
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Giray SAYNUR DERMAN
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Gülsüm ÇALIŞIR
GÜMÜŞHANE UNIVERSITY
DR.
Gülten HERGÜNER
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Gökşen ARAS
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
DR.
H. Arif TUNCEZ
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
DR.
H. Yelda ŞENER
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Kürşad ZORLU
AHİEVRAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Lordwell C.T. NKHWANGWA
PENTECOSTAL LIFE UNIVERSITY
DR.
Marijana BARIC
THE UNIVERSITY OF BUCKINGHAM
DR.
Mehmet Akif ARVAS
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet YÜCE
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Michael KUYUCU
İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Murat ERCAN
BİLECİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mustafa TÜRKMEN
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Muzaffer AKSOY
ARAB BANKING
DR.
Nalan AKDOĞAN
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Nezahat GÜÇLÜ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Nilgün SARP
LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Nur DİLBAZ ALACAHAN
ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ramazan ERDEM
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sefer GÜMÜŞ
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Serdar TOK
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Serpil AYTAÇ
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sevinç ÜRETEN
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Suat UĞUR
ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sudi APAK
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ
DR.
Süleyman ÖZDEMİR
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Tamer BUDAK
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Taner AKÇACI
KİLİS ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yagoub ELRYAH
XIAMEN UNIVERSITY
DR.
Yasemin KESKİN BENLİ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yavuz TAŞKIRAN
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Yener ATASEVEN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ömer Okan FETTAHOĞLU
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM
ÜNİVERSİTESİ
DR.
Şebnem ASLAN
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ