Polipte Kanser Dr.Cem Terzi Dokuz Eylül Üniversitesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Kolorektal Cerrahi Birimi Polip ve polipoid karsinoma POLĐP • Epitelyal yüzeyden kaynaklanan çıkıntı HĐSTOLOJĐK POLĐP TĐPLERĐ NEOPLASTĐK ADENOMATÖZ POLĐPLER HĐPERPLASTĐK POLĐPLER TUBULER ADENOM (%75) TUBULÖVĐLLÖZ ADENOM (%15) VĐLLÖZ ADENOM (%10) NEOPLASTĐK OLMAYAN ĐNFLAMATUVAR POLĐPLER KARIŞIK TĐP HAMARTOMATÖZ POLĐPLER Adenom kanser dönüşümü Tubuler adenom Zaman Tubulovillöz adenom “High grade” displazi (Karsinoma-in-situ) Đnvaziv kancer 7-10 yıl Kanserleşme riskini artıran özellikler • Çap (>1cm) • Villöz yapı • Displazi (“high grade”) varlığı • Çoğul adenom (>2) • Flat adenomlar (Japonya) • Genetik sendromlarla birliktelik Karsinoma in-situ x Đnvaziv karsinom Karsinoma in-situ: • Displastik değişikliklermukozayı tüm kat işgal etmemiştir • Eş anlamlı terimler: – – – – Yüksek dereceli displazi Ağır displazi Đntramukozal karsinom Đnvaziv olmayan karsinom • Lamina propriada lenfatik drenaj olmadığı için bu lezyonların tam eksizyonu metastaz ya da lokal rekürrens riski içermez • TisNxMx Đnvaziv Adenokarsinom: • Kanser hücreleri muskularis propriayı invaze edip, submukozaya ilerlediklerinde, lenfovasküler yapılara ulaşırlar ve lokal rekürrens ve metastaz potansiyeli kazanırlar • Malign polip ya da erken adenokarsinom terimi, muskularis mukozayı aşmış, submukozal uzanımı olan ancak submukozayı aşmamış lezyonlar için kullanılır • T1NxMx Polipte kanser = Malign polip muskularis mukozayı aşmış Karsinoma in-situ Đnvaziv karsinoma muskularis mukoza Karsinoma in-situ Đnvaziv karsinom muskularis mukoza Haggitt dereceleri Düzey 0 = mukozada karsinoma in situ Düzey 1 = başta sınırlı Düzey 2 = boyunda Düzey 3 = sapta Düzey 4 = sapı aşmış, submukozaya ulaşmış (T1) Đnvaziv kanserli sapsız polipler, Düzey 2’den ba Haggitt polip-kanser sınıflaması • Düzeylere göre barsak duvarındaki rezidüel kanser mevcudiyeti, rejyonel lenf bezleri, uzun dönemde lokal rekürrens ya da metastaz gelişme riski belirlenmiştir Düzey 0 = %0 Düzey1 = %0.7 Düzey2 = %5 Düzey 3 = %12.9 Düzey 4 = %15 – 25 • Progozun değerlendirilmesinde ve kolektomi kararı alınmasında kullanılır KUDO x HAGGĐTT sınıflaması Muskularis mukozayı geçerek submukozaya ilerlemiş,, muskularis propriayı invaze etmemiş ( T1 ) için Sm sınıflaması eklenmiştir KUDO sınıflaması Sm 1: Submukozanın üst 1/3’ünde invazyon Sm 2: Submukozanın üst 2/3’ünde invazyon Sm 3: Muskularis propria’ya kadar invazyon Diğer prognostik faktörler – Sınır temizliği • Tümörün 2mm’lik rezeksiyon sınırında mevcudiyeti – Histoloji • Histolojik tip (kötü diferansiye, müsinöz adenokarsinom) • Lenfatik invazyon • Venöz invazyon Distal rektumda makroskopik görünümü malign özellik taşıyan polipte yaklaşım farklı! • Bu durumda polipektomiden vazgeçilir • Đnsizyonel biyopsi sonrası ERUS ile evrelendirme yapılmalıdır. – ERUS ile T0 olarak saptanan lezyonlar polipektomi ya da cerrahi eksizyon ile çıkartılır. – T1 lezyonlar transanal endoskopik mikrocerrahi (TEM) ile güvenle çıkarılabilir. – T2 ya da lenf nodu pozitif lezyonlar radikal cerrahi yöntemlerle eksize edilmelidir. Olgular Karsinoma in-situ Đnvaziv karsinom Adenom Muscularis mukoza Submukoza Karsinoma in-situ Đnvaziv karsinom Adenom Muscularis mukoza Submukoza 1. HASTA: 60 yaşında kadın hasta Dışkıda taze kan görüyor. FB’de anormallik yok. Rektal tuşe normal. a. Kolonoskopide inen kolonda 1 cm çaplı saplı polip Nasıl tedavi edelim? Nasıl izleyelim? YANIT: Endoskopik polipektomi patoloji de malignite saptanmazsa tedavi tam 3-6 ay sonra kolonoskopiyi tekrarla: polibin tamamen çıkarıldığından emin ol 3 yılda bir kolonoskopi ile izle Aynı hasta b. Kolonoskopide inen kolonda 5 cm çaplı saplı polip YANIT: “Piecemeal” tekniği ile ya da birden fazla endoskobik girişim ile endoskopik eksizyon • Patolojide malignite yoksa tedavi tam • 3-6 ay sonra kontrol kolonoskopisi •3 yılda bir kolonoskopi ile izlem Polip tabanının çapı 1.5 santimden büyükse “piecemeal” yöntemi ile birkaç seferde çıkartmak daha güvenlidir. Bu yöntemle tecrübeli endoskopistler yüksek cerrahi risk taşıyan hastalarda çapı 5 cm.’e kadar olan polipleri birkaç seansta çıkarabilmektedir. Aynı hasta c. Kolonoskopide 4 cm sapsız polip • Kolonoskopide insizyonel biyopsi •Patoloji malign ise cerrahi (2 cm büyük sapsız poliplere standart cerrahi eksizyon) Bazı yazarlar polip altına SF enjeksiyonu ve “snare” ile polip eksizyonun öneriyorlar Yüksek risk taşıyan poliplerde daha geniş sınır elde etmek için, snare barsak mukozasına daha yakın yerleştirilerek koterizasyon uygulanır Submukozal enjeksiyonla da rezeksiyon sınırı genişletilebilir Bu poliplerin eksizyon yeri indocyanin yeşili ya da hint mürekkebi ile endoskopik olarak işaretlenmelidir 2. HASTA : 2 cm saplı polip Endoskopik polipektomi yapılmış Patoloji: şiddetli atipi belirtiyor Ne yapalım? YANIT: Polipektomi yeterli yakın izlem Epitel hücrelerinde homojenite kaybı Hücresel dizilimde bozulma Şekil ve büyüklük olarak normal kolon epitelinden farklı, iri hiperkromatik çekirdeği olan, yüksek mitotik aktiviteleri bazal tabakalarla sınırlı olmayan epitelyal hücre guruplar 3. HASTA 2 cm çap saplı polip Endoskopik polipektomi yapılmış Patoloji: polip başında karsinoma in-situ, polip sapında invazyon yok karsinoma in-situ muskularis mukoza YANIT: TisNxMx •Polipektomi yeterli tedavidir •(Karsinoma in-situ polip başında sınırlı, muskularis mukozaya bir invasyon yok ) •Barsak rezeksiyonu gereksiz •Uzun dönemde lenf nodu metastazı riski %1-3 • 3-6 ay sonra kolonoskopiyi tekrarla • 12 ayda bir kolonoskopi ile izlem Karsinoma in-situ Yüksek dereceli displazi/Ağır displazi/ Đntramukozal karsinom/Đnvaziv olmayan karsinom Lamina propriada lenfatik drenaj olmadığı için bu lezyonların tam eksizyonu metastaz ya da lokal rekürrens riski içermez 4. HASTA 2 cm saplı polip Endokopik polipektomi yapılmış Patoloji: polip sapında karsinom TEDAVĐ: Tümör sapta: Haggitt Düzey 3 - 2 mm’den daha büyük temiz sınır sağlanmışsa - Kötü differansiye değilse - Vasküler invazyon/lenfatik invazyon/perinoral invazyon gibi olumsuz prognostik faktörler YOKSA polipektomi yeterli Bu özelliklerden biri sağlanmamışsa endokopik işaretleme sonrası barsak rezeksiyonu (cerrahi) yapılmalıdır 5. HASTA: 2 cm sapsız polip Endokopik polipektomi yapılmış Patoloji: karsinom TEDAVĐ: Patoloji raporunda sm1/sm2 ? sm3? •Barsak rezeksiyonu gerekir (Endoskopik rezeksiyon sonrası lokal nüks %20) • 3-6 ay sonra kontrol kolonoskopi •12 ayda bir kolonoskopi ile izlem ÖZET Polipektomi yeterli • Polip tamamen eksize edilmiş ve histolojik olarak doğrulanmış ise • Kanser kötü diferansiye değilse • Vasküler ve lenfatik tutulum yoksa • Eksizyon sınırında malign hücre invazyonu yoksa (özellikle eksizyon sınırından 2mm) Am J Gastroenterol 2000 Cerrahi gerekli • Rezeksiyon sınırının 2 mm içinde invazyon olan veya sınırı net değerlendirilemeyen malign polipler • Polip kötü diferansiye invaziv karsinom içeriyorsa • Sesil malign poliplerde submukozaya invazyon (T1-sm3) • Vasküler veya lenfatik tutulum varsa Am J Gastroenterol 2000