İşçi ve İşverenlerin İSG Açısından Hak Ve

ÇALIŞANLARIN
YASAL
HAK
SORUMLULUKLARI
VE
İŞÇİLERİN GÖREVLERİ
Doğru Çalışma
Kendisinin ve Diğerlerinin Sağlığını Koruyacak Biçimde
+
Doğru Kullanma
Tesisat / Makine / Tezgah / El Aleti / Malzeme/
Kişisel Koruyucu
+
Tehlike ve Riskleri Bildirme
+
İşbirliği ve Katılım
İŞÇİNİN GÖREVİ - SORUMLULUĞU
İş sağlığı güvenliğine ilişkin olarak işçinin görevi ve
sorumluluğu; Alınan tedbirlere, iş sağlığı ve güvenliği
usullerine ve talimatlarına uymaktır.
A) İşçiler, davranış ve kusurlarından dolayı, kendilerinin
ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğinin olumsuz
etkilenmemesi için azami dikkati gösterirler ve
görevlerini, işveren tarafından kendilerine verilen
eğitim ve talimatlar doğrultusunda yaparlar.
B) İşçiler, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim
ve talimatlar doğrultusunda, özellikle;
İŞÇİNİN GÖREVİ - SORUMLULUĞU
1) Makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde,
taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını
doğru şekilde kullanmak,
2) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı
doğru kullanmak ve kullanımdan sonra
muhafaza edildiği yere geri koymak,
3) İşyerindeki makina, cihaz, araç, gereç, tesis
ve binalardaki güvenlik donanımlarını kurallara
uygun olarak kullanmak ve bunları keyfi olarak
çıkarmamak ve değiştirmemek,
İŞÇİNİN GÖREVİ - SORUMLULUĞU
4) İşyerinde sağlık ve güvenlik için ciddi ve ani bir
tehlike olduğu kanaatine vardıkları herhangi bir
durumla karşılaştıklarında veya koruma tedbirlerinde
bir aksaklık ve eksiklik gördüklerinde, işverene veya
sağlık ve güvenlik işçi temsilcisine derhal haber
vermek,
5) İşyerinde, sağlık ve güvenliğin korunması için teftişe
yetkili makam tarafından belirlenen zorunlulukların
yerine getirilmesinde, işverenle veya sağlık ve güvenlik
işçi
temsilcisi
ile
işbirliği
yapmak,
6) İşveren tarafından güvenli çalışma ortam ve
koşullarının sağlanması ve kendi yaptıkları işlerde
sağlık ve güvenlik yönünden risklerin önlenmesinde,
işveren veya sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi ile
mevzuat uygulamaları doğrultusunda işbirliği yapmakla
yükümlüdürler .
İÇKİ VEYA UYUŞTURUCU MADDE
KULLANMA YASAĞI
İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış
olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya
uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.
İşveren;
İşyeri
eklentilerinden sayılan
kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve
hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini
belirleme yetkisine sahiptir.
İŞÇİLERİN SORUMLULUKLARI
İşçiler sorumluluklarını yerine getirmezse:
 İş akdinde ve iç yönetmelikte dayanağı
bulunmak koşuluyla işçilere disiplin cezası
uygulanabilir.
 Özen
borcuna
aykırılık
kapsamında
işverene BK 321/2 uyarınca tazminat
ödemek zorunda kalabilir.
 İş sözleşmeleri haklı nedenle derhal
feshedilebilir.
İŞÇİLERİN SORUMLULUKLARI
Yargıtay’a göre;
Yanıcı maddeyle çalışan arkadaşının yanında sigara
yakarak onun yaralanmasına neden olan işçinin bu
davranışı derhal fesih nedeni oluşturur.
İşverenin haklı nedenle fesih hakkını kullanabilmesi için
mutlaka bir zararın meydana gelmesi de gerekli değildir.
İşçinin davranışının işyerindeki iş güvenliğini tehlikeye
düşürmüş olması yeterlidir.
İşçinin davranışı kendi sağlığına ve güvenliğine zarar
verecek nitelikteyse, haklı nedenle fesih hakkına yol
açacağını kabul etmektedir. Yargıtay işçinin toz maskesi
kullanmayı reddetmesini haklı fesih nedeni saymıştır.
İŞÇİLERİN HAKLARI
 Bilme hakkı
 Eğitim hakkı
 Görüş bildirme hakkı
 Katılma hakkı
 Seçme ve seçilme hakkı
 Çalışmaktan kaçınma hakkı
 Fesih hakkı
İŞÇİLERİN HAKLARI
Talep hakkı, işyerinde yakın, acil ve hayati bir
tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve
güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerinde
işveren veya vekiline başvurarak durumun tespit
edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar
verilmesini talep edebilir (4857 sayılı İş Kanunu
Madde 83)
 Çalışmaktan kaçınma hakkı, kurul işçi lehinde
karar verirse işyerinde gerekli iş sağlığı ve
güvenliği tedbiri alınıncaya kadar işçi çalışmaktan
kaçınabilir. Bu dönem içinde ücreti ve diğer
hakları işveren tarafından ödenmek zorundadır.

İŞÇİLERİN HAKLARI





Derhal fesih,
İş sağlığı ve güvenliği kurulunun kararına ve işçinin
talebine
rağmen
gerekli
tedbirin
alınmadığı
işyerlerinde işçiler altı iş günü içinde,
4857-MADDE 24. - Süresi belirli olsun veya
olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini
sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini
beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin
niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya
yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan
buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi
bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa
tutulursa.
II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı
noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar
göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya
sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve
namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda
bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada
bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi
üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır,
sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi
gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet
kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde
cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine
rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya
sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya
ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi
kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve
tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman
esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa,
yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin
durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.