04.04.2014 4.7. MAKSIMUM GÜÇ AKTARıMı 4.7. MAKSIMUM GÜÇ AKTARıMı Bir kaynağa bağlanan yüke ilişkin gücün en büyük değerde olmasını sağlayan yük değerinin bulunmasına «Maksimum Güç Aktarma» teoremi denir. Yüke aktarılacak maksimum gücü bulmak için Thevenin eşdeğer devresi kullanılır. Devrede Bu durumda yükteki güç; yük direncinin ayarlanabildiğini düşünelim. 1 04.04.2014 4.7. MAKSIMUM GÜÇ AKTARıMı Bu eşitlikte değiştikçe güç miktarı da değişecektir. Bu eğriden de görüldüğü üzere, değeri okunmaktadır. = olduğunda maksimum güç Maksümum güç değerini bulmak için aşağıdaki denklem kullanılır. ÖRNEKLER 2 04.04.2014 4.8. PSPICE ILE DEVRE MODELLEME ÖRNEK 4.15: Kitabınızda bulunan bu devreyi Pspice ile çizip, Güç eğrisini bulunuz. 4.9. KAYNAK MODELLEME Kaynak modellemede Thevenin ve Norton eşdeğer devrelerinden faydalanılır. Pil gibi aktif kaynaklar genelde bu eşdeğer devreleri ile modellenir. İdeal gerilim kaynağı, yükteki akım değişiminde hep sabit gerilim vermektedir. Gerçekte ise gerilim kaynağı küçük de olsa bir iç dirence (kaynak direncine) sahiptir. 3 04.04.2014 4.9. KAYNAK MODELLEME kaynak Pratikteki gerilim kaynağı Kaynağa yük bağladığımızda çekilen gerilim; Kaynak iç direnci sıfır ise (ideal) ya da << ise çıkış gerilimi sabittir ve 4.9. KAYNAK MODELLEME kaynak Pratikteki akım kaynağı Kaynağa yük bağladığımızda çekilen akım; Kaynak iç direnci olmaması demek >> anlamına gelir. Bu durumda çıkış akımı sabittir ve 4 04.04.2014 4.9. KAYNAK MODELLEME Bazı durumlarda kaynağın gerilimi gerekebilir. Bu durumlarda uygulanmalıdır: 1- Açık devre gerilimi ölçülür: ve ve iç direnci i bilmemiz bulmamız için şu adımlar 4.9. KAYNAK MODELLEME 2- Kaynağın çıkışına ayarlanabilir yük direnci bağla: oluncaya kadar ’yi değiştir. Bu durumdaki direnç değeri kaynağın iç direncine eşittir. 5 04.04.2014 ÖRNEK: DIRENÇ ÖLÇÜMÜ Dirence bir gerilim uygulayıp, üzerinden geçen akımı ölçerek yani ohmmetre yöntemi kullanarak ölçmek oldukça kolay bir yöntem olmasına karşın çok hassas sonuçlar vermez. Wheatstone köprüsü kullanarak daha hassas direnç ölçümleri yapılabilmektedir. Wheatstone köprüsü ya da bir diğer adıyla direnç köprüsü bir çok uygulamada kullanılmaktadır. Burada bilinmeyen bir için kullanacağız. direncinin değerini bulmak 6 04.04.2014 DIRENÇ ÖLÇÜMÜ Devredeki ayarlanabilir direnç değeri Galvanometre den hiç akım geçmeyesiye kadar değiştirilir. Bu durumda köprü «denge»de dir denilir. Gene bu durumda olur. Dengede olduğuna göre bu iki gerilim eşittir. DIRENÇ ÖLÇÜMÜ Köprü dengede olmadığında Galvonametreden geçen akımı bulmak için; Galvonometrenin uçlarına Thevenin yöntemi uygulayarak bulabiliriz. Galvonometrenin direnci ise; 7 04.04.2014 ÖRNEK: 8