PowerPoint Sunusu

CORYLACEAE
 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir.
 Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır.
 Tomurcuklar sürgüne almaçlı dizilmiştir.
 Tomurcuklar çok pullu, sapsız, sürgüne açı yapmış ya da yatıktır.
 Yaprakları basit ve kenarları dişlidir.
 Çiçekler simoz çiçek kurulu halindedir. Bu dihazyumlar bir araya gelerek başak şeklinde
kurul oluştururlar. Erkek çiçeklerinde çevre yaprağı yok, dişi çiçeklerde vardır.
 Çiçekler yapraklanmadan önce ya da beraber ortaya çıkarlar.
 Meyve nukstur.
 Meyve örtüleri çoğunlukla parçalı ya da torba gibi meyveyi içine almıştır.
 Başak şeklinde kurul oluşturan erkek çiçeklerin her birinin çanak şeklinde çiçek örtüsü
vardır.
 Erkek çiçekler bazı cinslerde sonbaharda oluşur ve kışı açıkta geçirirler. Bazılarında ise
kışı tomurcukta geçirir.
 Dişi çiçekler kışı tomurcukta geçirir.
Cins ve türleri
 Corylus
Corylus avellana
Corylus colurna
Corylus maxima
 Carpinus
Carpinus betulus
Carpinus orientalis
 Ostrya
Ostrya carpinifolia
Corylus (Fındıklar)
Kuzey yarımkürenin ılıman ve serin yerlerinde yetişen 15
kadar türü olup, bunlardan iki tanesi (Corylus avellana ve
C.colurna) ülkemizde doğal olarak yetişmektedir.
Botanik özellikleri:
 Kışın yaprağını döken ağaç ve çalılardır.
 Yaprakları basit, çoğunlukla oldukça geniş ve kenarları
kaba ve keskin dişli, bazen de hafif lopludur; ucu sivri
veya damla uçludur; dip kısımları yürek şeklindedir.
 Tomurcukları almaçlı dizilmiş ve çok pulludur. Yaprak ve
çiçek tomurcukları farklı şekildedir. Yaprak tomurcukları
küçük sivri uçlu; çiçek tomurcukları ise büyük ve
şişkindir. Tomurcuk içerisinde bulunan dişi çiçeklerinin
kırmızı renkli stigmaları dışarıdan görülür.
 Meyve, uçları parçalanmış ve dip tarafı kadeh şeklinde
olan yeşil renkli bir örtü tarafından kaplanmış olan
nukstur.
Corylus colurna L. (Türk Fındığı,
Ağaç Fındığı)
Yayılışı: Dünyada; Romanya, Balkanlar, Kafkasya ve İran’da yayılış
gösteren türün ülkemizdeki yayılışı, Batı ve Orta Karadeniz Dağları ile
Eskişehir-Çatacık ormanlarıdır.
Botanik özellikleri:
 25 m ye kadar boylanabilen düzgün gövdeli bir ağaçtır. Kabukları
boyuna derin çatlaklıdır. Kabukları boz mat renklidir.
 Genç sürgünleri soluk mat boz renkli ve sık tüylüdür.
 Yaprak oldukça geniş, 7-14 x 5-11 cm boyutlarındadır. Kenarları sığ
loplu, kaba dişli veya dilimli dişli, uç kısmı birdenbire incelir ve kısa bir
damla uç oluşturur. Dip kısmı çarpık ve yürek şeklindedir. Alt yüzü
hafif tüylü; yaprak sapı 2,5-4 cm ve tüylüdür.
 Meyve, düzensiz bir şekilde yırtılmış, yeşil renkli bir örtü ile
örtülmüştür. Meyvenin dip tarafındaki örtüye bağlandığı “mat kısım”
fındığın hemen hemen yarı boyuna ulaşır ki, bu Türk fındığı için
karakteristik bir özelliktir.
Coryllus avellana (Adi fındık)
Yayılışı: Genel coğrafi yayılışı bütün Avrupa, Kuzey
Afrika, Kafkasya ve Batı Asya’dır.
Botanik özellikleri: Diğer türden;
 4-5 m ye kadar boylanabilen bir çalı olması,
 Yapraklarının tüylü ve
 Meyvenin uzun, meyve örtüsünün düzensiz ve geniş
parçalı olmasıyla diğer türden ayrılır.
Carpinus (Gürgenler)
Carpinus cinsinin halen Avrupa, Asya ve Kuzey
Amerika’da doğal yetişen 26 türü bulunmaktadır.
Bunlardan iki tanesi (C.betulus ve C.orientalis)
ülkemizde doğal yetişmektedir.
Botanik özellikleri:
 1C 1E, anemogam, kışın yaprağını döken ağaç
veya boylu çalılardır.
 Gövde kabukları gri renkli, düzgün veya bazı
türlerde levhalar halinde çatlaklıdır.
 Tomurcuklar sürgünlere almaçlı dizilmiş, çok
pullu, uzun ve sürgüne tamamen yatmışlardır.
 Yaprak kenarları keskin çift sıralı dişlidir. Yan
damarlar 7-14 çift olup, alt yüzde belirgin
şekilde çıkıntılıdır.
 Meyve; üç loplu veya kaba dişli bir meyve
örtüsü içinde bulunan nuks olup, üzerleri ince
olukludur.
Carpinus betulus (Adi gürgen)
Yayılışı: Hemen hemen büyün Avrupa, Kafkasya ve Iran’da görülen bu
türün ülkemizdeki yayılışı Trakya, Marmara ve Karadeniz Bölgesidir. Batı
Anadolu’da ise Sultan ve Murat Dağlarında görülmektedir.
Botanik özellikleri:
 25 m ye kadar boylanabilen, kışın yaprağını döken ve ileri yaşlarda
oluklu gövde oluşturan bir orman ağacıdır.
 Tomurcukları çok pullu, sürgüne yatmış, sivri uçlu, boyu eninden üç
defa daha uzun olup, kestane kırmızı rengindedir.
 Sürgünleri çıplak veya hafif tüylüdür.
 Yapraklar 3-10 x 3-5 cm boyutlarındadır. Simetrik, kenarları çift sıralı
dişlidir.
 Meyve örtüsü üç lopludur.
Carpinus orientalis (Doğu gürgeni)
Yayılışı: Ülkemizde Trakya, Kuzey ve Güney Anadolu’da
yayılış göstermektedir.
Botanik özellikleri:
 Bu tür diğer doğal türden
 5-6 m ye kadar boylanabilen boylu çalı, yapraklarının
küçük (3-6 x 2-3) ve meyve örtüsünün loplu değil kaba
dişli olmasıyla ayrılır.
Ostrya (Kayacıklar)
Bu cinsin dünya üzerinde 7 türü bulunmakta olup, bunlardan
bir tanesi (Ostrya carpinifolia Scop.) ülkemizde doğal
yetişmektedir.
Ostrya carpinifolia Scop. (Kayacık)
Yayılışı: Güney Fransa’dan Bulgaristan’a kadar tüm güney Avrupa
ile Suriye, Türkiye ve Transkafkaslarda yetişmektedir.
Ülkemizde, Karadeniz ve Akdeniz Dağlarında yayılış
göstermektedir.
Botanik özellikleri:
 Bu tür, Carpinus orientalis’e benzemekle beraber ondan,
 Gövde kabuklarının boyuna çatlaklı olması,
 Tomurcuklarının sürgünlere açı yapması
 Yaprakların en geniş yerinin ortada değil tabana kaymış
olması ve
 Nuks meyvenin torba gibi bir örtünün içinde bulunmasıyla
ayırt edilir.