Tavşan Eti

8 Ocak 2011
Tavşan Eti
Tavşan etinin helâlliği konusunda Ehl-i sünnet ve Ehl-i Beyt ekolleri birbirinden farklı görüşlere
sahiptir. Bu yazımızda her iki ekolün görüşlerini ve sundukları delillerin bazılarını aktarmaya
çalışacağız.
Ehl-i sünnet ekolünde tavşan etinin mekruh olduğunu söyleyenler olsa da Ehl-i sünnet
ulemasının kahir ekseriyeti tavşan etinin helal olduğuna dair görüş belirtmişlerdir. Ebu
Davud’un naklettiği bir rivayette Abdullah ibn Ömer (r.a) Peygamber Efendimizin (s.a.v) tavşan
etini yemediğini fakat yenilmesinide haram kılmadığını söylüyor:
Hâlid İbnu'l-Huveyris (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bir adam bir tavşan avladı ve
Abdullah İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ)' ya gelip: "Ne dersiniz (bunun eti yenir
mi?)" diye sordu. Abdullah: "Tavşan Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a da (böyle
avlanıp) getirilmişti. Ben de o sırada yanında oturuyordum. Ondan ne yedi ne de
onun yenmesini yasakladı, tavşanın hayız gördüğüne inanıyordu" dedi." (Ebû
Dâvud, Et'ime 27)
Peygamber Efendimizin (s.a.v) tavşan etini yediğine dair Ehl-i sünnet uleması tarafından
nakledilen bir sahih bir rivayet bildiğim kadarıyla mevcut değil. Efendimizin tavşan etini yediği
iddia edenler genelde bunu Buhari ve Müslim’deki bir rivayate dayandırıyorlar fakat ne gariptir
ki bu rivayeti tam nakletmiyorlar. Tespit edebildiğim kadarıyla rivayetin aslı şöyledir:
Enes (r.a.) anlatıyor: "Yürüdük ve Merri'z Zahrân'dan bir tavşan kaldırdık.
Arkadaşlarımız peşinden koştular ve (sonunda yakalamaktan) âciz kaldılar. Bu
sefer ben koştum, yetiştim ve yakaladım. Onu (babalığım) Ebû Talha (r.a.)'ya
getirdim. O, tavşanı keskin bir taşla kesti. Budunu benimle Resulullah'a gönderdi.
Resulullah onu yedi." Enes'e: "Yedi mi, (gördün mü yediğini?)" diye sorulmuştu. Yani
kabul etti" dedi." (Buhârî, Sayd 32, 10, Hibe 5; Müslim, Sayd 53, (1953); Ebû Dâvud,
Et'ime 27, (3791); Tirmizî, Et'ime 2, (1790); Nesâî, Sayd 25, (7, 196).)
Bu rivayette Efendimizin tavşan etini kabul ettiğine dair kesin bir haber olsada eti yediğine dair
kesin bir delil yoktur.
Ehl-i Beyt ekolü ise tavşan etinin haram olduğunu kabul eder. Buna gerekçe olarak kanama
görmesi, meshedilmiş1 hayvanlardan olması ve Efendimizin yediğine dair kesin bir rivayetin
olmayışı gösterilmektedir. Ehl-i Beyt kaynaklarında tavşan etinin haram olduğuna dair
rivayetlerden bazıları şunlardır:
1
Meshden maksat, İslam öncesi bazı insanların veya ümmetlerin yaptıkları günahlardan ötürü Allah tarafından bir ceza
olarak cinsiyetlerinin bahsi geçen bazı hayvanların cinsiyetine dönüştürmesidir. Bu ceza İslam ümmetinde, İslam
Peygamberi’nin hürmetine kaldırılmıştır.
-
İmam Caferi Sadık (a.s): “Allah ve Resulü mesh olmuş bütün hayvanları haram
kılmıştır.” ( El-Kafi, c.6, s.247)
-
Hz. Ali’den (a.s) şöyle nakledilmiştir: “Resulullah’tan (s.a.a) meshedilmişlerin ne
olduğunu sorduğumda, şöyle buyurdu: “Bunların sayısı on üçtür ve şunlardan
ibarettir: Fil, ayı, domuz, maymun, yılan balığı, kertenkele, yarasa, lavra, akrep,
örümcek, tavşan, zuhre ve süheyl [dünyayı dolaşan iki deniz hayvanı] ” (Vesail-üş
Şia, c.16, s.317)
-
İmam Rıza (a.s): “Tavşanın haram kılınış sebebi şudur ki onlar da kediler
gibidir. Aynı kediler gibi ve vahşi hayvanlar gibi pençeleri vardır. Bu yüzden
onlar gibi sayılmıştır. Ayrıyeten kendisi de pistir. Zira kadınlar gibi hayız
olmaktadır. Çünkü o mesh olanlardandır.” (Vesail-üş Şia, c.16, s.316)
Dişi tavşanların üreme organlarında görülen kanama olayını hayız diye yorumlayanlar olduğu
gibi bu durumun rahim kanserinden kaynaklandığını belirtenlerde olmuştur. Zira bazı
akademik çalışmalarda kısırlaştırılmamış dişi tavşanlarda rahim kanserine yakalanma
olasılığının %80 olduğu ve kanama vakkıalarınında kanser kaynaklı olduğu öne sürülmüştür.
Özcan İLİKHAN
Doktora öğrencisi,
Winconsin Üniversitesi Madison kampüsü.
http://pages.cs.wisc.edu/~ilikhan
Kaynaklar:
1- İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Muhtasarı ve Şerhi, Cilt 7 - Zebaih (Kesimler) Bölümü,
Üçüncü Fasıl. Akçağ Yayınları.
2- Diyanet İşleri Başkanlığı, İLMİHAL, Cilt 2, Ondördüncü Bölüm: Haramlar ve Helâller.
http://www.diyanet.gov.tr/turkish/basiliyayin/weboku.asp?sayfa=5&yid=36
3- Tebyan.Net, Şer-i Hükümler, Tavşan eti neden haramdır?
http://www.tebyan.net/Islam/Ahkam_Precepts/Q_A/2010/2/6/114939.html
4- Dana Krempels, Spay or Neuter my Rabbit?. http://www.bio.miami.edu/hare/spay.html
5- Small Animal Community Practice (SACP) Newsletter. Purdue University School of
Veterinary Medicine,
http://www.vet.purdue.edu/vth/SACP/documents/SACPnewsletter2.pdf
6- Greene, HSN 1958 Adenocarcinoma of the uterine fundus in aged rabbits. Am J. Pathol.
68: 653-56
2