ilkyardım bilgisi

Ak
ad
em
iY
ay
ın
c
em
ik
g
ılı
k
w
w
w
.a
ka
d
ru
p
.c
o
m
.tr
İLKYARDIM
BİLGİSİ
BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM
ılı
k
Bilinci bozukluğu/bilinç kaybı nedir?
m
.tr
ay
ın
c
Beynin normal faaliyetlerindeki bir aksama nedeni ile uyku
halinden başlayarak(bilinç bozukluğu), hiçbir uyarıya cevap
vermeme haline kadar giden(bilinç kaybı) bilincin kısmen veya
tamamen kaybedilmesidir.
Ak
ad
em
iY
Bayılma(senkop): Kısa süreli yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne
giden kan akımının azalması sonucu oluşur.
ru
p
.c
o
Koma: Süreklilik taşıyan; uyanıklık halinden, çevre ile ilişkisinin bütünü
ile kesilmesine, uyarılara refleks düzeyinde bile yanıt verilmemesine
kadar değişkenlik gösteren bilinç kaybı durumudur.
Bilinç kaybı nedenleri nelerdir?
em
ik
g
Bayılma Nedenleri:

Korku, aşırı heyecan,
ılı
k

Sıcak, yorgunluk,

Kapalı ortam, kirli hava,
ay
ın
c
w
w
w
.a
ka
d

Aniden ayağa kalkma,

Kan şekerinin düşmesi,
Koma nedenleri:
Ak
ad
em
iY

Şiddetli enfeksiyonlar,

Düşme veya şiddetli darbe

Özellikle kafa travmaları,

Zehirlenme,

Aşırı alkol, uyuşturucu kullanımı,

Şeker hastalığı,

Karaciğer hastalığı,

Havale gibi ateşli hastalıklar,
Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir?
ılı
k
Bayılma(senkop) belirtileri:
ay
ın
c

Baş dönmesi,

Baygınlık,
m
.tr

Yere düşme,
Ak
ad
em
iY

Bacaklarda uyuşma,
.c
o

Bilinçte bulanıklık,

Yüzde solgunluk,
ru
p

Üşüme, terleme,
Koma belirtileri:
em
ik
g

Hızlı ve zayıf nabız,
ılı
k

Yutkunma, öksürük vb. tepkilerin kaybolması,
w
w
w
.a
ka
d

Sesli ve ağrılı dürtülere tepki yokluğu,
ay
ın
c

İdrar ve gaita kaçırma,
olmalıdır?
Ak
ad
em
iY
Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl
Kişi, başının döneceğini hissederse;

Sırt üstü yatırılır veya başı öne eğik olacak
şekilde oturtulur.

Ayakları 30 cm kaldırılır.

Sıkan giysiler gevşetilir.

Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi
sağlanır.
Eğer kişi bayıldıysa;
ılı
k

Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır.

Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve
ay
ın
c
korunur.
m
.tr

Sıkan giysiler gevşetilir.
Ak
ad
em
iY

Kusma varsa yan pozisyonda tutulur.
.c
o

Solunum kontrol edilir.
Bilinç kapalı ise;
ru
p

Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır.

Hasta / yaralının yaşam bulguları
em
ik
g
değerlendirilir.(AB)

Hasta / yaralıya koma pozisyonu verilir.
ılı
k

Yardım çağrılır. (112)
w
w
w
.a
ka
d

Sık sık solunum kontrol edilir.
Ak
ad
em
iY
ay
ın
c

Yardım gelinceye kadar yanında beklenir.
Koma pozisyonu(yarı yüzükoyun-yan pozisyon) nasıl
ılı
k
verilir?
kontrol edilir.
ay
ın
c

Sesli veya omzundan hafif sarsarak, uyarı verilerek bilinç
m
.tr

Sıkan giysiler gevşetilir.
Ak
ad
em
iY

Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir.
.c
o

Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir.

Hasta / Yaralının döndürüleceği tarafa diz çökülür.
konur,
ru
p

H/Y'nın karşı tarafta kalan kolu karnının üzerine
kıvrılır,
em
ik
g

Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde
w
w
w
.a
ka
d
yukarı uzatılır,
ılı
k

İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan
hamlede çevrilir,
ay
ın
c

Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir
destek yapılır,
Ak
ad
em
iY

Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne doğru

Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya destek
yapılır,

Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne
eğik konulur,

Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda
tutulur,

3-5 dakika ara İle solunum kontrol edilir,
Havale nedir?
ılı
k
Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen kasılmalardır.
Sinir sisteminin merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden
ay
ın
c
beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur.
m
.tr
Havale nedenleri nelerdir?

Beyinde yaralanma,
Ak
ad
em
iY

Beyinde enfeksiyon,
.c
o

Bazı hastalıklar,
ru
p

Yüksek ateş,
Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir?
em
ik
g
Ateş nedeniyle oluşan havaleler Epilepsi (sara)krizi,
Ateş nedeniyle oluşan havale nedir?
o
ılı
k
Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 c
w
w
w
.a
ka
d
çocuklarda rastlanır.
ay
ın
c
üstüne çıkmasıyla oluşur. Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki
Ateş nedeniyle oluşan havalede ilkyardım nasıl
olmalıdır?
Ak
ad
em
iY

Öncelikle hasta ıslak havlu ya da çarşafa sarılır.

Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığın da bir küvete
sokulur.

Tıbbi (112) yardım istenir.
Sara krizi(epilepsi) nedir?
ılı
k
Kronik bir hastalıktır. Doğum sırasında ya da daha sonra herhangi
bir nedenle beyin zedelenmesi oluşan kişilerde gelişir. Her zaman tipik
ay
ın
c
sara krizi karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır. Sara krizine
m
.tr
davet eden bazı durumlar olabilir. Örneğin uzun süreli açlık,
uykusuzluk, aşırı yorgunluk, kullanılan ilaçların doktor izni dışında
Ak
ad
em
iY
kesilmesi ya da değiştirilmesi, hormonal değişiklikler sara krizinin
.c
o
ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazı durumlarda sara krizi, madde
ru
p
bağımlılarının geçirdiği madde yoksunluk krizi ile karıştırılabilir.
Sara krizinin belirtileri nelerdir?
em
ik
g

Hastada sonradan oluşan ve ön haberci denilen; normalde
olmayan koku alma, adale kasılması vb. ön belirtiler oluşur.
w
w
w
.a
ka
d
yığılır.
ılı
k

Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek
nefesi kesilir.
ay
ın
c

Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar

Dokularda ve yüzde morarma gözlenir
Ak
ad
em
iY

Ardından kısa genel adale kasılması, sesli nefes alma, aşırı
tükürük salgılanması, altına kaçırma görülür.

Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı
kontrolsüz hareketler gözlenir.

Konuşma güçlüğü, 
Kafa karışıklığı,

Sarsıntı ve şuur kaybı,
Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır?
ılı
k

Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. (örn: kişi yol
ortasında kriz geçiriyorsa olay yerindeki trafik akışı kesilmelidir)
ay
ın
c

Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır.
m
.tr

Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır.
Ak
ad
em
iY

Kilitlenmiş çene açılmamalıdır.
.c
o

Yabancı hiç bir madde kullanılmaz, koklatılmaz ya da
ağızdan herhangi bir yiyecek içecek verilmez.
ru
p

Kendisini yaralamamasına dikkat edilir.
engellenir.
em
ik
g

Başın altına yumuşak bir materyal konup, başını çarpması

Yaralanabileceği şeyler etraftan kaldırılır.
ılı
k

Sıkan giysiler gevşetilir.
w
w
w
.a
ka
d

Kusma karşısında tetikte olunmalıdır.
ay
ın
c

Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir.
Ak
ad
em
iY

Tıbbi yardım istenir.(112)
Kan şekeri düşüklüğü nedir?
ılı
k
Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği zaman ortaya
ay
ın
c
çıkan belirtilerdir.
Kan şekeri düşüklüğü nedenleri nelerdir?
m
.tr

Şeker hastalığı tedavisine bağlı,
Ak
ad
em
iY

Uzun egzersizler,
.c
o

Uzun süre aç kalma,

Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası,
ru
p
Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür?

Korku,
Terleme,
Hızlı nabız,
em
ik
g

Titreme,
Aniden acıkma,

Yorgunluk, bulantı,
w
w
w
.a
ka
d
görülür?
ılı
k
Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa şu belirtiler
ay
ın
c

Baş ağrısı,
Görme bozukluğu,

Uyuşukluk,
Zayıflık,
Konuşma güçlüğü,
Ak
ad
em
iY

Kafa karışıklığı, 
Sarsıntı ve şuur kaybı,
Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır?
ılı
k

Hastanın AB' si değerlendirilir.
ay
ın
c

Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli
içecekler verilir, fazla şekerin zararı olmaz. (Ayrıca Belirtiler fazla
m
.tr
şekerden meydana gelmiş ise bile fazladan şeker verilmesi,
Ak
ad
em
iY
hastanın düşük kan şekeri düzeyinde kalmasından daha az zararlı
.c
o
olacaktır. Çünkü düşük kan şekeri, beyinde ve diğer hayati
organlarda kalıcı zararlara neden olabilir.)
için yardım çağırılır.
ru
p

15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi
ılı
k
ay
ın
c
Ak
ad
em
iY
w
w
w
.a
ka
d
yardım çağırılır.(112)
em
ik
g

Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek
Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri vardır?
ılı
k
Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en sık anjina
ay
ın
c
pektoris ve miyokart enfarktüsüne rastlanır. Her ikisi de kalp
kasının belli bir yerine gönderilen kanın azalması sonucu oluşur.
m
.tr
Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir?
Ak
ad
em
iY
Kalp spazmı(Anjina pektoris) belirtileri:
.c
o

Sıkıntı veya nefes darlığı,

Ağrı hissi: genellikle göğüs ortasından başlar kollara,
ru
p
boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler,

Sıklıkla fiziksel hareket, fiziksel zorlama, heyecan, üzüntü
em
ik
g
ya da fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar,

Kısa sürelidir, ağrı yaklaşık 5-10 dakika sürer,
ılı
k

Ağrı, istirahat ile durur, istirahat halinde iken görülmesi
w
w
w
.a
ka
d
ciddi bir durumu gösterir,
Ak
ad
em
iY
ay
ın
c

Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.
Kalp krizi (Miyokart enfarktüsü) belirtileri:
ılı
k

Hasta ciddi bir ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı hisseder,
terleme, mide bulantısı, kusma vs. görülür,
ay
ın
c

Ağrı; göğüs ya da mide boşluğunun herhangi bir yerinde,
Ak
ad
em
iY
kola yayılır,
m
.tr
sıklıkla kravat bölgesinde görülür. Omuzlara, boyuna, çeneye ve sol
.c
o

Süre ve yoğunluk olarak kalp spazmı(Anjina pektoris)
ağrısına benzemekle birlikte daha şiddetli ve uzun sürelidir,
ru
p

En çok hazımsızlık, gaz sancısı ve kas ağrısı şeklinde belirti
verir ve bu nedenle bu tür rahatsızlıklarla karıştırılır(Bu tür gaz ya da
düşünülmelidir),
em
ik
g
kas ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak
ılı
k

Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez.
olmalıdır?
ay
ın
c
w
w
w
.a
ka
d
Göğüste kuvvetli ağrı durumunda ilkyardım nasıl

Hastanın yaşam bulguları kontrol edilir.(AB)

Hasta hemen dinlenmeye alınır, sakinleştirilir.
Ak
ad
em
iY

Yarı oturur pozisyon verilir.

Sakinleştirilir.

Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir.

Yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

Yol boyunca yaşam bulguları izlenir.