Internal Memorandum

Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
İkincil işlem görmüş ürün ve fire ayrımı konusunda son gelişmeler
Sercan Bahadır
I. Giriş
Dahilde işleme rejimi, ihraç eşyaları üretmek için kullanılan ithal maddelerin gümrük vergilerine muafiyet getiren
bir ihracatı teşvik sistemidir. 2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan dahilde işleme rejimi
kararına göre, dahilde işleme rejimi ile hedeflenen temel amaç, dünya piyasa fiyatlarında hammadde temin
etmek suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç
pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmek olarak tanımlanmıştır.
Son dönemlerde, dahilde işleme rejimi uygulamalarında ikincil işlem görmüş ürün ile fireler arasında bir
karışıklık yaşanmaktadır. Bu karışıklığın bir nedeninin de kapasite raporunda anlaşılması gereken fire
kavramıyla dahilde işleme rejiminde anlaşılması gereken fire kavramının farklı olmasından kaynaklandığı
anlaşılmıştır. Bu çalışma ile dahilde işleme rejiminde uygulanan ikincil işlem görmüş ürün ile fire kavramlarını
açıklamak ve bu kapsamda yaşanan son gelişmeler hakkında bilgi vermek amaçlanmaktadır.
II. Dahilde işleme rejimi
Dahilde işleme rejimi (DİR), 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 108 ila 122. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Buna göre, DİR serbest dolaşımda olmayan maddenin, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından
sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası
önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak ithal edilebilmesi şeklinde
tanımlanmaktadır. Bu nedenle de ithal maddenin ihraç eşyasının içerisinde yer alması önem arz etmektedir.
Dahilde işleme rejimi iki şekilde uygulanmaktadır.
Şartlı muafiyet sistemi’nde, Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç) yerleşik firma,
dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihracat yapacağını taahhüt ederek, işlem görmüş eşyanın üretiminde
kullanılan ve serbest dolaşımda bulunmayan ithal maddenin vergisini teminata bağlar. İhracat taahhüdünü
gerçekleştirdiğinde de teminatı iade edilir.
Geri ödeme sistemi’nde ise dahilde işleme izin belgesi kapsamında ithal madde serbest
dolaşıma girer. Maddenin işlem görüp, işlenmesini müteakiben ithalat esnasında alınan vergi geri ödenir.
Ancak geri ödeme sistemi mali dezavantajlarından dolayı pratikte uygulanmamaktadır.
Serbest dolaşıma girmesi sırasında ticaret politikası önlemlerinin uygulanması öngörülen eşyalar, dahilde
işleme rejimi kapsamında giriş yaptıklarında bu önlemlere tabi olmazlar. Eşyalar dahilde işleme rejimi
kapsamında giriş yaptıklarında herhangi bir lisans, izin ya da belge sunmaları gerekmez. Fakat mevzuatın
aradığı belgelerin bulundurulması gereklidir.
Şartlı muafiyet sistemi kapsamında A.TR dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilen sanayi
ürünlerinin, üçüncü ülkelerden ithal edilen hammaddesine ilişkin vergi kaynak ülkelerle var olan
anlaşmalardaki lehte hükümler saklı kalmak kaydıyla ödenir. Bu vergiye telafi edici vergi denir. Sanayi ürünü
dışındaki ürünlerde ise ithal üründeki sanayi payına ilişkin vergi ödenir.
Dahilde işleme rejiminde, işlem görmüş ürünlerin ihracı için gereken süre, dahilde işleme rejimine ilişkin iznin
alındığı tarihten itibaren işlemeye başlar. İzin süresi sektöre göre değişmekle birlikte, azami 12 aydır. Gerekli
durumlarda ve talep edilmesi halinde Bakanlar Kurulu kararıyla ek süre verilebilir.
Dahilde işleme rejiminde, izin konusu ikiye ayrılmaktadır: Dahilde İşleme İzni ve Dahilde İşleme İzin Belgesi.
Dahilde İşleme İzni, gümrük idaresi tarafından verilen izinleri kapsamakta olup bu işlemlere ilişkin usul ve
esaslar Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayımlanan 2006/12 sayılı ihracat tebliğinde düzenlenmiştir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB), Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından verilen izin belgelerini ifade etmektedir.
Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen ürünlere yönelik, gerekli süreler içinde işleme tabi olup ihracı
gerçekleştirilmeyen ürünlerde, alınmayan vergi tahsil edilir. Şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithal edilen
ürünlerde, ithal eşyasına ilişkin alınmayan vergi aynen tahsil edilir. Geri ödeme sistemi kapsamında ihracı
gerçekleştirilmeyen ithal eşyaya ilişkin vergi ise iade edilmez.
A member firm of Ernst & Young Global Limited
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
III. Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) alınma süreci
2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğine göre, Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç)
yerleşik firmaların, DİİB almak için elektronik ortamda Dış Ticaret Müsteşarlığına başvurmaları gerekmektedir.
DİİB almak için, anılan tebliğin ekindeki müracaatlara ilişkin olarak “DİİB Ön İnceleme Formu” doldurulması ve
bu forma, hammadde sarfiyat hesaplanmasına ilişkin değerlendirme notu ve firma müracaat dosyasının
eklenerek Müsteşarlığa iletilmesi gerekmektedir. DİİB almak isteyen firmanın öncelikle bağlı bulunduğu Sanayi
Odasından, firmanın mevcut durumunu doğru bir şekilde yansıtan bir Kapasite Raporu alması gerekir. DİİB için
kaynak oluşturan Proje Formu firmanın Kapasite Raporu esas alınarak hazırlanmaktadır.
Kapasite Raporu
alınır
Proje Formu
hazırlanır
DİİB için
Müsteşarlığa
müracaat yapılır
DİİB alınır
Şekil 1: DİİB Alınma Süreci
Sonuç olarak, DİİB’nin temelini oluşturan Proje Formu, Kapasite Raporu ve hammadde sarfiyat tablolarına
dayanılarak hazırlanmaktadır. Dolayısıyla kapasite raporunda yer alan bilgiler doğrudan DİİB’in içeriğini de
oluşturmaktadır. Dahilde işleme rejiminin arzu edilen şekilde kullanılması için, kapasite raporunun fiili durumu
doğru yansıtması büyük önem arz etmektedir.
IV. Fire kavramı
Dahilde işleme rejimi ile ilgili önemli hususlardan biri de üretim sırasında ortaya çıkan fire miktarlarıdır.
2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan dahilde işleme rejimi kararına göre fire, işleme
faaliyetleri sırasında ortaya çıkan özellikle kuruma, sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ekonomik değeri
olmayan atık olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla, fire olarak belirtilen maddenin ekonomik değeri olmadığından
ticari bir faaliyete de konu edilmemesi gerekir.
Diğer taraftan, ihraç edilecek eşyanın üretiminde kullanılan ithalat miktarının kullanım oranları ve fire miktarları,
dahilde işleme rejimine ilişkin 2005/1 sayılı genelge ile düzenlenmiştir. Buna göre, sektörel faaliyetlere göre
Kapasite Raporunda yer alan fire oranlarına göre işlem yapılır. Kapasite raporunda açıkça yer almayan veya
kullanım oranları tespit edilemeyen maddeler için ihracat 2005/1 sayılı Tebliğde belirtildiği şekliyle “Ekspertiz
Raporu” istenebilir ve bu rapora göre ithalat miktarı hesaplanır.
Ancak iş dünyasındaki fire kavramı dahilde işleme rejiminde bahsedilen fire kavramından farklı olarak
algılanmaktadır. Kapasite raporunda da fire, üretim sırasında hedeflenen ürün dışında ortaya çıkan her türlü
kırpıntı, atık, parça, standart dışı gibi ürünler olarak belirtilmektedir. Bu anlamda eşyanın fire olabilmesi için,
asıl hedeflenen ürün dışında ortaya çıkan her türlü artık ürün olması yeterli kabul edilmektedir. Eşyanın
ekonomik değerinin olup olmamasına dikkat edilmemektedir.
Netice olarak, kapasite raporundaki fire kavramı ile dahilde işleme rejimindeki fire kavramı tamamen birbirinden
farklı kavramlardır. Bu ayrımda temel kriter ise fire olarak tanımlanan eşyanın ekonomik değerinin olup
olmamasıdır.
V. İkincil işlem görmüş ürün
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan dahilde işleme rejimi kararına göre, asıl işlem
görmüş ürün ve ikincil işlem görmüş ürün tanımları şu şekilde yapılmıştır;
Asıl işlem görmüş ürün dahilde işleme rejimi kapsamında elde edilmesi amaçlanan üründür.
İkincil işlem görmüş ürün işleme faaliyetleri sonucunda elde edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki üründür.
Buna göre, üretim faaliyetleri sonucunda, asıl işlem görmüş ürün dışında elde edilen, ekonomik değeri olan
ürünler ikincil işlem görmüş ürün kapsamında değerlendirilmiştir. Aynı zamanda, DİİB kapsamında ihracatı
yapılan işlem görmüş ürün, asıl işlem görmüş ürünün yanı sıra, ikincil işlem görmüş ürün de olabilir. İhracatçı
firma ilgili kuruluşlarca tespit edilen üretim miktarına uygun olarak ithal hammaddeyi işlemden geçirdikten
sonra asıl veya ikincil işlem görmüş ürünün ihracatını yapabilir. Bu durumun da, DİİB belgelerinde belirtilmiş
olması gerekmektedir.
Netice olarak; üretim faaliyetleri sonucunda, asıl işlem görmüş ürün dışında elde edilen, ekonomik değeri olan
ürünler ikincil işlem görmüş ürün kapsamında değerlendirilmektedir. Örneğin çelik sektöründe dahilde işleme
rejiminde asıl işlem görmüş ürün dışında ortaya hurda demir veya üretim sırasında doğal olarak ortaya çıkan
standardı bozuk ürünler tarım sektöründe dahilde işleme rejiminde ortaya çıkan buğday veya mısır kepeği gibi
ürünler.
İkincil işlem görmüş ürünlere ilişkin gümrük mevzuatında yapılacak işlemler şu şekildedir: İkincil işlem görmüş
ürün ihraç edilebilir, imha edilebilir, gümrüğe terk edilebilir veya serbest dolaşıma sokulabilir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 115. maddesi uyarınca, ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma
sokulması halinde, ithalat vergileri; serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı
ve diğer vergilendirme unsurları esas alınarak hesaplanır. 114. madde kapsamında, izin hak sahibinin talebi
üzerine, bu ürünlere ilişkin vergiler ithal eşyasının vergileme unsurlarına göre de yapılabilir.
Ayrıca 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 115. maddesine göre, ikincil işlem görmüş ürünlerin ticari faaliyete
konu olması ve serbest dolaşıma sokulması halinde, ithalat vergilerinin ödenmesi gerekmektedir. Vergi miktarı
hesaplanırken, asıl işlem görmüş ürünün ihraç edilen kısmı oranında ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest
dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurları esas alınır.
İkincil işlem görmüş ürünlerin, herhangi bir işlem yapılmadan iç piyasaya satılması ve yukarıda belirtildiği
şekilde ithalat vergileri ödenmeden serbest dolaşıma sokulması durumunda, kaçakçılık hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi gereğince gümrük vergisinin 2 katı kadar idari para cezası tatbik
edilir. Ayrıca, eşyanın gümrük vergisi ve gecikme faizi tahsil edilir.
VI. İkincil işlem görmüş ürün – fire ayrımı
Dahilde işleme rejiminde, ihraç etmek amacı ile ithal edilen girdi ürünlere tekabül eden ithalat vegileri geçici
olarak teminata bağlanmaktadır. İthal edilen girdi ürünlerin ithalat vergileri belirli bir şartla muafiyete tabi
tutulmaktadır. Rejimin işleyebilmesi ya da bu muafiyetin sağlanabilmesi için, ithal edilen ürünlerin ihraç edilecek
ürünlerin bünyesinde yer alması ve bu şekilde ihraç edilmesi gerekmektedir. Şayet, üretim faaliyeti sırasında
asıl işlem görmüş ürünün bünyesinde yurt dışı edilemeyecek ekonomik değeri olan bir ürün söz konusu ise, bu
ürünün de ihraç edilmesi veya gümrük işlemlerine tabi tutulması (imha, terk, serbest dolaşıma giriş rejimi gibi)
rejimin bir gereğidir. Üretim sırasında asıl işlem görmüş ürün dışında ortaya çıkan ekonomik değeri olan her
ürün de ikincil işlem görmüş ürün olarak tanımlanmaktadır.
Ayrıca, dahilde işleme rejiminde bir ürünün fire olarak tanımlanabilmesi için, özellikle kuruma, buharlaşma,
sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ekonomik değeri olmayan atık gibi ürünlerin olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, DİİB alım sürecinde önemli rolü olan kapasite raporundaki fire kavramı ise, dahilde işleme
rejiminde tanımlanan fire kavramından tamamen farklıdır. Üretim sırasında ortaya çıkan artıklar veya asıl
üretilecek ürün standardında olmayan her ürün fire olarak tanımlanmaktadır.
Netice olarak; dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen ürünlerin işlenmesi neticesinde asıl işlenmiş ürün
dışında ekonomik bir değeri olan başka bir ürün elde edilir ise bunların ikincil işlem görmüş ürün olarak
değerlendirilmesi gerekir. Konu aşağıdaki şekilde de belirtilmiştir:
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
VII. Son düzenlemeler
Dahilde işleme rejimi uygulamalarında ikincil işlem görmüş ürün ve fire ile iş dünyasındaki fire kavramlarının
birbirinden tamamen farklı olduğu yukarıdaki bölümlerde ifade edilmiştir. Bu karışıklık dahilde işleme rejimi
uygulamalarına da sirayet etmiştir. Bu kavram karışıklığı nedeniyle, DİİB alınırken fire olarak tahmin edilen
ürünlerin gerçekte fire mi yoksa ikincil işlem görmüş ürün mü olduğu hususu tam olarak ortaya konulamamıştır.
Bu kavram karışıklığından dolayı, kapasite raporu esas alınarak alınan DİİB belgelerinde de, ekonomik değeri
olan eşyalar fire olarak kaydedilmiştir.
Bu durumun düzeltilmesi için, 13 Kasım 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2010/1045 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile 17 Ocak 2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Kararnamenin eki Dahilde İşleme Rejimi Kararına
geçici 16. madde eklenmiştir.
Bu karara göre, 13.11.2010 tarihinden önce ihracat taahhüt hesabı kapatılan Dahilde İşleme Rejimi
kapsamında yapılan işlemlerde beyan edilmeyen, daha önce ‘fire’ kapsamında değerlendirilmiş ekonomik
değeri olan hurda ya da atık gibi ikincil işlem görmüş ürün için 6 ay süreyle düzeltme yapılabilmesine imkan
sağlanmıştır. Böylece firmalar eşyaların ithalat vergilerini ödemek suretiyle aftan faydalanabilir ve cezai
müeyyidelere tabi olmayabilirler.
Bu düzenlemeden faydalanmak isteyen firmaların yapması gereken işlemler şu şekilde sıralanabilir;
Öncelikle 13 Kasım 2010 tarihine kadar kapatılmış DİİB belgeleri tespit edilmelidir.
13 Kasım 2010 tarihinden itibaren 6 ay içerisinde (son başvuru tarihi 13.05.2011), tespit edilen
DİİB’ler için ikincil ürünlere ilişkin revize işlemlerin yerine getirilmesi için Dış Ticaret Müsteşarlığı’na
başvurulmalıdır.
DİİB kapsamında revize edilen birim ve miktar esas alınarak ikincil işlem görmüş ürünlere ilişkin
hesaplanan ithalat vergilerinin ödenmesi için serbest dolaşıma giriş beyannameleri verilmelidir.
Son olarak ikincil ürünlere ilişkin ithalat vergileri ödendikten sonra tekrar Dış Ticaret
Müsteşarlığı’na başvurularak açtırılan DİİB’leri kapattırılmalıdır.
Ödenecek vergi miktarının, ikincil işlem görmüş ürünler esas alınarak verilecek serbest dolaşıma giriş
beyannameleri ile ithal eşyasının gümrük yükümlüğünün başladığı tarihte geçerli olan vergi oranları üzerinden
ödenmesi gerekmektedir.
Söz konusu düzenlemeye ilişkin uygulamada karşılaşılacak bazı sorunların önüne geçmek için Gümrükler
Genel Müdürlüğünün 2010/57 sayılı Genelgesi yayımlanmıştır. Buna göre;
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
1. İkincil işlem görmüş ürünlerin kıymeti olarak, revize edilen dahilde isleme izin belgesi/izninde yer alan miktar
ve birim fiyatına göre hesaplanan tutar esas alınacaktır.
2. İkincil işlem görmüş ürünün gümrük vergisinin matrahına 17.12.2009 tarihli ve 2009/123 sayılı Genelge
çerçevesinde yurt içi navlun ve sigorta bedeli dahil edilmeyecektir.
3. Vergilendirmede, ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihi
esas alınacaktır. Mükellefin talebi halinde 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 114. madde hükmü uyarınca da
işlem tesisi mümkün bulunmaktadır.
4. İkincil işlem görmüş ürünlerin Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu'na (KKDF) tabi olması söz konusu
değildir.
5. İkincil işlem görmüş ürünlerin, yurtiçinde yapılan üretim sonucu ortaya çıktığı ve mezkur Bakanlar Kurulu
Kararına göre geçmişe dönük beyanı öngörüldüğünden bu ürünlerin gümrük idaresine sunulması söz konusu
olmayacak ve serbest dolaşıma girişine ilişkin gümrük beyannamesine eklenmesi gereken belgeler
aranmayacaktır.
6. Dahilde işleme izin belgesi\izni kapsamında fazladan ihracat yapılmış olması halinde de ikincil işlem görmüş
ürünler beyan edilecektir.
Yapılan son düzenlemeler ile işletmelere her bir DİİB belgesi bazında ikincil işlem görmüş ürün ve fire ayrımı
yaparak geriye yönelik revize etme imkanı sağlanmıştır. Bu düzenlemeler ile bir çok tereddütlü durum
giderilmeye çalışılmış olsa da, ne kadar geriye gidileceği konusu tam bir netliğe kavuşturulamamıştır. Yapılan
işlemlerde ne kadar geriye gidilerek düzeltme yapılması gerektiği konusunda, kaçakçılık hükümleri saklı
kalmak kaydıyla, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesine ilişkin ceza zamanaşımı süresi belirleyici
olmaktadır. Çünkü yapılan düzenleme revize işlemleriyle cezai müeyyidelerin uygulanmamasına yöneliktir, bu
nedenle geriye yönelik ikincil işlem görmüş ürünlere tatbik edilebilecek ceza zamanaşımı süresi esas alınması
gerektiği kanaatindeyiz.
Buradan hareketle, Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2010/43 sayılı Genelgesine göre, 01.06.2005 tarihinden
itibaren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Buna göre, Kabahatler
Kanunu’nun 20. maddesinde Gümrük Kanunu’nun 238. maddesindeki cezalarda uygulanacak ceza
zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir. Ancak, Kabahatler Kanunu’nun 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe
girmesi ve anılan Kanun yürürlüğe girmeden önce Gümrük Kanunu’nda 3 yıl olarak belirlenen ceza
zamanaşımı süresi dikkate alındığı, ikincil ürünlere ilişkin revize işlemlerinde zamanaşımı süresi için
01.06.2005 tarihi (01.06.2005 tarihine kadar tanzim edilen ikincil işlem görmüş ürünlere ilişkin faturalara
tekabül eden DİİB’ler revize için esas alınmalıdır) esas alınması ve dolayısıyla, DİİB belgelerinde düzeltme
yapılırken 01.06.2005 tarihine kadar geriye gidilmesinin daha doğru bir yaklaşım olacağı düşüncesindeyiz.
VIII. Sonuç
DİİB’e esas alınan proje formları kapasite raporlarına göre alınmakta olup bu nedenle de Kapasite raporları
DİİB alınırken önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla, kapasite raporundaki her kavram DİİB belgelerine de
doğrudan yansımaktadır. Kapasite raporunda üretim esnasında ortaya çıkan her türlü artık fire olarak
sayılmakta ve bu eşyanın ekonomik değerinin olup olmaması bir önem arz etmemektedir. Bu durumda,
hazırlanan proje formlarında ve DİİB’lere de bu şekilde yansımaktadır.
Ancak Dahilde işleme rejimi uygulamalarında, fire kavramı bu tanımlamadan farklıdır. Bir eşyanın fire olarak
sayılabilmesi için o eşyanın ekonomik değerinin olmaması ya da buharlaşma, kuruma, sızma veya gaz kaçağı
şeklinde yitirilmiş olması gerekmektedir. Asıl işlem görmüş ürün dışında ekonomik değeri olarak ortaya çıkan
her ürün fire değil ikincil işlem görmüş ürün olarak tanımlanmaktadır. Bu ürünlerin de DİİB’lerde asıl işlem
görmüş ürün gibi kaydedilmesi ve gümrük mevzuatı kapsamında işlemlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Kapasite raporu esas alınarak DİİB’lerde ikincil işlem görmüş ürünlerin fire olarak kaydedilmesi sonucu ortaya
çıkan olumsuz durumun giderilmesi için, 13 Kasım 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2010/1045 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı’na geçici bir 16. madde eklenmiştir. Bu değişiklik ile, 13 Kasım 2010 tarihinden itibaren
6 ay süre içerisinde geriye yönelik DİİB’lerin revize edilmesi imkanı sağlanmışır. Böylece, kapasite raporundan
hareketle fire olarak algılanan ikincil işlem görmüş ürünlerin DİİB’lere kaydedilmesi ve bu ikincil işlem görmüş
ürünlerin gümrük mevzuatına göre gümrük idarelerine beyan edilerek serbest dolaşıma girişi sağlanabilecektir.
Bu nedenle de, 13.05.2011 tarihine kadar bu kapsamdaki gerekli işlemlerin yerine getirilmesi büyük önem arz
etmektedir.
Kuzey YMM A.Ş.
Büyükdere Cad. Beytem Plaza
No:22 K:2 - 8, 34381 - Şişli
İstanbul - Turkey
Tel: +90 (212) 315 30 00
Fax: +90 (212) 234 10 67
www.vergidegundem.com
www.ey.com
Kaynakça:
Deniz, Kenan; “DİİB kapsamında yapılan ithalatlarda fire sorunu ve gümrük idaresinin bir uygulaması”, Dünya
Online, 21.08.2010
Kızılot, Şükrü; “DİİB’de Son Şans”, Hürriyet, 26.11.2010
Uçak, Hakan, “Gümrük Mevzuatında Kıymet ve Uygulamaları”, Gümrük Müfettişleri Derneği Yayınları-14,
Ankara.
Gümrük Dış Ticaret Terimleri Sözlüğü, Gümrük Müfettişleri Derneği Yayınları, İstanbul 1999
www.gumruk.gov.tr
www.dtm.gov.tr
www.gmd.org.tr
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve
açıklamalardan dolayı Ernst & Young ve/veya Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan
önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz