Anatomik Terminolojilerle İlgili Temel Bilgiler - E

ANATOMİK TERMİNOLOJİLERLE
İLGİLİ TEMEL BİLGİLER
VE
HATIRLATMALAR
YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP
YRD. DOÇ. DR. Önder AYTEKİN
Kemiklerle İlgili Terimler
Apex: Tepe
Basis: Taban
Canalis: Kanal
Canaliculus: Kanalcık
Caput: Baş
Capitilum: Başçık
Corpus: Gövde
Crista : İbik
Facies: Yüzey
Fissura: Yarık
Foramen: Delik
Fossa: Çukur
Fovea: Çukur
Lamina: Yaprak
Linea: Çizgi
Margo: Kenar
Meatus: Yol
Os: Kemik
Pars: Parça
Porus: Ağız, delik
Processus: Çıkıntı
Ramus: Dal
Septum: Bölme
Sinus: Boşluk
Spina: Diken
Sulcus: Oluk
Trochlea: Makara
Tuberculum: Tümsekçik
Tuberositas: Pütürüklü çıkıntı Supination: Dış yana
döndürmek
Pronation: İç yana döndürmek
Rotation: Döndürmek
Elevation: Yukarı kaldırmak Depression: Aşağı indirmek
Anatomide Kullanılan Bazı Kısaltmalar
A. Arteria (atar damar)
Aa. Arteriae (atar damarlar)
V. Vena (toplar damar)
Vv. Venae (toplar damarlar)
N. Nervus (sinir)
Nn. Nervi (sinirler)
M. Musculus (kas)
Mm. Musculi (kaslar)
Art. Articulatio (eklem)
Lig. Ligamentum (bağ)
For. Foramen (delik)
Proc. Processus (çıkıntı)
I.V. İntra Venöz (damar içi)
I.M. İntra Musküler (kas içi)
HAREKET SİSTEMİ
HAREKET SİSTEMİ NEDİR?
Hareket Sistemi, kemikler, eklemler ve kasların bir
araya gelerek oluşturdukları bir sistemdir. Bu sistem
içerisinde kemikler vücudun iskeletini meydana
getirirler. Ayrıca kaslar için tutunma yeri sağlarlar ve
bir kaldıraç gibi görev yaparak hareketin ortaya
çıkmasına yardımcı olurlar. İnsan vücudundaki
kemikler eklemler aracılığı ile birbirlerine
bağlanırlar. Kaslar ise iskelet sisteminin aktif
elemanlarıdır ve iskelet kasları istemli hareketlerin
ortaya çıkmasını sağlarlar. Hareket sistemini
meydana getiren bu üç unsur ayrı ayrı ele alınacaktır.
KEMİKLER
Canlıların
vücudunda
bulunan kemikler yaşayan
organellerdir.
Kemiğin
1/3’ini organik kısım yani
kemik hücreleri ve ilgili
yapılar,
2/3’sini
ise
inorganik
elementler
meydana getirir.
Bu elementler başta
kalsiyum bileşikleri olmak
üzere potasyum, fosfor ve
demir gibi elementlerdir.
☻Kemiği dıştan periosteum
denilen kemik zarı sarar.
☻Canlı olan bu zar kemik
kırıklarında kırığı onardığı
gibi kemiklere tutunan kas
tendonları için de birer
tutunma bölgesi olarak
görev yapmaktadır.
☻Kemikler dışta sert olan
kompakt kemik, içte ise
yumuşak olan süngerimsi
kemik olmak üzere iki
değişik
tipte
kemik
yapısından
meydana
gelmiştir.
KEMİKLERİN SINIFLANDIRILMASI
Kemikler şekillerine göre 5
gruba ayrılır:
☻ Uzun
kemikler: Humerus
(kol kemiği), Femur (uyluk
kemiği)
☻ Kısa
kemikler: Phalanxlar
(parmak kemiği)
☻ Yassı
kemikler:
(kürek kemiği)
Scapula
☻ Düzensiz şekilli kemikler:
Vertebra (omur), Os coxae
(kalça kemiği)
Resim eklemek için
simgeyi tıklatın
İSKELET
SİSTEMİ
İSKELET SİSTEMİNİN GÖREVLERİ
İnsan vücudunda erişkinlik öncesi dönemde 213, erişkinlik
döneminde ise 206 tane kemik bulunmaktadır. Bu kemikler
birbirleri ile eklem yapmak sureti ile iskelet sistemini
meydana getirirler.
İskeletin Görevleri:
☻ Vücudumuza şekil verir.
☻ Kas ve bağ yapılarının tutunmasına yarar. Bu sayede
kaldıraç gibi görev yaparak hareketin ortaya çıkmasında
yardımcı olur.
☻ İç organların korunması ve tutunmalarına yarar.
☻ Mineral ve yağ deposudurlar.
☻ Kemikler içerisinde bulunan boşluklarda kemik iliği vardır.
İSKELET SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ
İskelet iki
incelenir.
kısma
ayrılarak
1. Apendiküler İskelet: Kollar ve
bacaklar iskeletin apendiküler
parçısını oluşturur. Apendiküler
iskelette toplam 126 tane kemik
vardır.
2. Aksiyal İskelet: Orta ekseni
oluşturan iskelet kısmı demektir.
Baş, göğüs kafesi ve omurga
kemiklerinden meydana gelir.
Aksiyal iskelette toplam 80 kemik
bulunmaktadır.
Apendiküler İskelet Sistemi
Üst Ekstremite Kemikleri
1. Scapula (Kürek Kemiği):
Göğüs kafesinin üst kısmında
bulunan üçgen şeklinde yassı
bir kemiktir.
☻Kaburgalara bakan yüzüne
facies costalis (kaburgaya
bakan yüz),
☻Arkaya bakan yüzüne ise
facies dorsalis
bakan yüz) denir.
(arkaya
☻Arka
yüzde içten dışa
doğru
uzanan
spina
scapulae (dikensi çıkıntı)
arka yüzü üstte küçük
(fossa supraspinata), altta
büyük (fossa infraspinata)
olmak üzere iki çukura
ayırır.
☻Processus
spinosus’un
lateral ucu kalınlaşarak
Acromion
denen
bir
çıkıntı halinde sonlanır.
Acromion,
clavicula
(köprücük kemiği) ile
eklem yapar.
2. Clavicula (Köprücük
Kemiği):
☻Göğüs kafesinin ön tarafında,
kaburgaların
üzerinde
bulunan ve deri altında
kolayca hissedilebilen bir
kemiktir. S harfi şeklinde
kıvrılır.
☻Extremitas
(sternum’a
sternum’a,
acromialis
bakan ucu)
tutunur.
☻Medial
sternalis
bakan ucu) ile
extremitas
(acromion’a
ile de acromion’a
ucunda
facies
3. Humerus (Kol Kemiği):
Humerus, üstte scapula ile altta
ise ulna ve radius isimli
kemiklerle eklemleşir. Üst
ucundaki yarım küre şeklindeki
düzgün çıkıntıya caput humeri
(humerus başı) denir. Başı
çevreleyen oluk ise collum
anatomicum’dur.
Üst
ucu
gövdeye
bağlayan
boyun
bölgesine collum chirurgicum
(cerrahi boyun) denir. Humerus
kırıkları en sık bu noktada
gözlendiği için bu isim verilir.
Humerus’un alt ucunda ise
birisi içte makara seklinde olan
ve ulna ile eklemlesen trochlea
Bu
yapıların
üst
yan
taraflarında içte epicondylus
medialis, dış yanda ise
epicondylus lateralis adında
iki kemik çıkıntı deri altında
da elle hissedilebilir. Alt ucun
anterior yüzünde dışta fossa
radialis, içte ise fossa
coronoidea adlı iki çukur
vardır. Alt ucun arka yüzünde
ise fossa olecrani adlı çukura
ön kolun ekstensiyonunda
ulna’nın
olecranon
adlı
çıkıntısı girer.
4. Radius kemiği: Üst ucundaki caput radii (baş),
humerus’taki capitulum humeri ile eklem yapar. Caput’un
altında collum radii (boyun) bulunur. Alt ucunda ise iç
yanda ulna ile eklem yapan bir çentik (incisura ulnaris)
bulunur. Alt yüzde, el bileği kemikleri ile eklem yapan
facies articularis carpea adlı bir yüzey ve dış kenarda ise
processus styloideus (kalemsi çıkıntı) bulunur. El üzerine
düşmelere bağlı olarak radius’un alt ucunun hemen
üzerinde bir noktada enlemesine kırık meydana gelebilir.
5. Ulna kemiği: Üst ucunda
olecranon adlı bir çıkıntı vardır.
Bunun ön kenarı açıklığı öne
bakan bir oyuk incisura
trochlearis’i taşır. İncisura
trochlearis önde taç seklinde
çıkıntıda
processus
coronoideus’ta sonlanır. Alt
ucunda ise radius ile eklemleşen
caput ulnae ve küçük bir çıkıntı
olan
processus
styloideus
bulunur.
HATIRLAYALIM!
1. Humerus
2. Tuberositas radii
3. Ulna kemiği
4. Radius kemiği
5. Olekranon epifizi
6. Olekranon
7. Radius başı epifizi
1.
Humerus’un
condylusu
lateral
2.
Caput Radii
3.
Collum Radii
4.
Radius kemiği
5.
Humerus’un medial
condylusu
6.
Olekranon
7.
Ulna kemiği