Uyanı ¸s!
advertisement
Uyanış! MEDYAYA GÜVENEBİLİR MİSİNİZ? ARALIK 2013 Uyanış! BU SAYIDA DAHA FAZLASI İÇİN www.jw.org KAPAK KONUSU GENÇLER Gençlerin sorduğu onlarca soruya Kutsal Kitaptan cevap bulabilirsiniz. Örneğin: “Hakkımdaki Dedikodularla Nasıl Başa Çıkabilirim?” “Cinsel İçerikli Mesajlaşma Konusunda Neler Bilmeliyim?” Medyaya Güvenebilir misiniz? SAYFALAR 4-7 Karşılaştıkları zorluklarda Kutsal Kitabın gençlere nasıl yardım ettiğini web sitemizden öğrenebilirsiniz. (KUTSAL KİTABIN ÖĞRETTİKLERİ > GENÇLER kısmına bakın) 3 DÜNYAYA BAKIŞ ÇOCUKLAR 8 ÜLKELER VE İNSANLAR Brezilya’ya Bir Ziyaret 10 KUTSAL KİTABIN GÖRÜŞÜ İsa Peygamber 12 AİLELER İÇİN YARDIM Nasıl İyi Bir Dinleyici Olabilirsiniz? 14 Diken Kelebeği: Bir Gizem Çözülüyor 15 2013 Yılı Uyanış! Konu Dizini 16 TASARIM ÜRÜNÜ MÜ? DNA’nın Depolama Kapasitesi Vol. 24, No. 12 / Monthly / TURKISH Her Sayının Ortalama Tirajı: 99 Dilde 43.524.000 Adet ˘ ¨ ¨ ¨ Bu yayın parayla satılmaz. Gonull ˘ u bagışlarla desteklenen, ¨ dunya çapındaki Kutsal Kitap egitim programının bir kısmıdır. ¨ Aksi belirtilmedikçe, ayet alıntıları Kutsal Kitap – Yeni Dunya Çevirisi’ndendir. Awake! (ISSN 0005-237X) Druck und Verlag: Wachtturm Bibel– und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus. Verantwortliche Redaktion: Ramon Templeton, Selters/Taunus. ˘ ¨ Bu yayının Turkçesinin hazırlanmasından Yehova’nın Şahitlerini Destekleme Dernegi sorumludur. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Her hakkı saklıdır. Printed in Germany. Resimli Kutsal Kitap hikâyelerini sitemizden okuyabilirsiniz. Bu etkinlik sayfalarını kullanarak çocuğunuzun Kutsal Kitapta adı geçen kişileri daha yakından tanımasını ve ahlaksal ilkeleri öğrenmesini sağlayabilirsiniz. (KUTSAL KİTABIN ÖĞRETTİKLERİ > ÇOCUKLAR kısmına bakın) ¨ Daha fazla bilgi almak ya da hiçbir ucret ¨ odemeden Kutsal Kitabı incelemek ister misiniz? www.jw.org˘ sitesini ziyaret edebilir ya da aşagıdaki adrese yazabilirsiniz. ˙ ¨ ˙ ˙ ˙ ¨ YEHOVA’NIN ŞAHITLERI: PK 23 Ferikoy 34378 Istanbul-TURKIYE. Tel. 0 212 249 04 17. Adreslerin tam listesi için şu siteye bakın: www.jw.org/iletişim DÜNYAYA BAKIŞ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ Yapılan bir araştırmada işlek caddelerde karşıdan karşıya geçen neredeyse her üç yayadan birinin, müzik dinlemek veya telefonda konuşmak gibi uğraşlar yüzünden dikkatinin dağınık olduğu saptandı. Dikkat dağıtan en tehlikeli etken ise mesaj yazmak. Mesaj yazan kişilerin karşıdan karşıya geçme süresi, dikkati dağınık olmayanlara göre yüzde 18 daha uzun. Ayrıca bu yayalar ışık ihlali yapmaya, uygun olmayan bir yerden karşıya geçmeye ya da yolun iki tarafına bakmamaya 3,9 kat daha eğilimliler. DÜNYA Gelişmekte olan ülkelerde sobalardan çıkan duman önemli bir ölüm sebebi olarak görülüyor. Bu ülkelerde her yıl dört milyon insan dumandan kaynaklanan solunum yolu hastalıkları yüzünden ölüyor. Araştırmacılar odun ya da kömür sobalarından yayılan zararlı kimyasalların sigara dumanındaki zehirler kadar öldürücü olduğunu söylüyor. Soba: © Ami Vitale NİJERYA İnsan tacirlerinin Nijerya’dan Avrupa’ya getirdiği kadınlara, juju büyücülük tapınaklarında önceden gizlilik yemini ettiriliyor. Tacirler ruhlar âlemi tarafından cezalandırılma korkusunu kullanarak bu kadınlar üzerinde hâkimiyet kuruyor ve onları seks kölesi olarak kendilerine bağlı tutuyor. İSPANYA Uzun süredir işsiz olan kişilerin yüzde 5 ila 10’u iş başvurusunda bulunurken, üniversite mezunu olduklarını ve profesyonel iş deneyimlerini özgeçmişlerinden çıkarıyorlar; çünkü bu bilgiler başvuruda bulunan kişiyi fazla nitelikli gösteriyor. 3 KAPAK KONUSU Medyaya Güvenebilir misiniz? PEK ÇOK insan okuduğu ya da duyduğu haberlere şüpheyle yaklaşıyor. Bu konuda Türkiye’de 2006’da bir kamuoyu araştırması yapıldı. İnsanlara “Medyaya güveniyor musunuz?” diye soruldu. Ankete katılanların yüzde 67’si bu soruyu “hayır” diye cevapladı. Bu güvensizliğin haklı bir nedeni var mı? Birçok gazeteci ve haber kuruluşu, doğru ve bilgilendirici haber yaptığını iddia eder. Yine de endişelenmek için bazı sebepler var. Şimdi bunlardan birkaçına bakalım: MEDYA PATRONLARI YÖNETİMLER Az sayıda güçlü şirketin kendine ait medya kuruluşları vardır. Bu kuruluşlar hangi haberin, nasıl sunulacağı ve bu habere ne ölçüde önem verileceği konusunda güçlü bir etkiye sahiptir. Bunların çoğu kâr amaçlı şirketler olduğundan medya kuruluşlarının vereceği kararları ekonomik çıkarlar etkileyebilir. Bu yüzden yayın kuruluşu sahiplerinin gelirlerini olumsuz yönde etkileyecek haberler yayımlanmayabilir. Medyadaki haberlerin çoğu hükümet faaliyetleri ve politikacılarla ilgilidir. Yönetimler uyguladıkları politikayı ve görevlendirdikleri yetkilileri halkın desteklemesini ister. Medya hükümetin desteğine ihtiyaç duyduğundan bazen gazeteciler ve hükümet yetkilileri işbirliği yapar. Kutsal Kitapla ilgili başka sorularınıza cevap almak için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. SAHTEKÂRLIK REKLAMLAR Pek çok ülkede medya kuruluşları piyasada kalabilmek için para kazanmak zorundadır ve bu paranın çoğunu reklamlardan alır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde, dergiler gelirinin yüzde 50 ila 60’ını, gazeteler yüzde 80’ini, ticari amaçlı televizyon ve radyo kanalları da yüzde 100’ünü reklamlardan elde eder. Tabii ki şirketler ürünlerini veya çalışma yöntemlerini kötü gösterecek programlara sponsor olmayı istemez. Eğer bir medya kuruluşunun yayımladığı programı beğenmezlerse reklamlarını başka bir yere verebilirler. Bu nedenle editörler sponsorun adını lekeleyebilecek haberleri yayımlamaktan kaçınabilir. GERÇEKLERİN ÇARPITILMASI Gerçekler apaçık ortada olsa bile bunların nasıl sunulacağı gazetecinin bakış açısına bağlıdır. Hangi gerçeklerin habere dahil edileceğine, hangilerinin çıkarılacağına gazeteci karar verir. Örneğin bir futbol takımı iki gol farkla maçı kaybetmiş olabilir. Bu bir gerçektir. Ama takımın maçı kaybetme nedeni, gazetecilerin farklı şekillerde anlatabileceği bir hikâyedir. Her haberci dürüst değildir. Bazı gazeteciler hikâyeler uydurur. Örneğin birkaç yıl önce Japon bir haberci, dalgıçların Okinava’daki mercanlara verdiği zararı belgelemek istedi. Fakat zarar görmüş hiçbir mercan bulamayınca bazılarına kendisi zarar verip fotoğraflarını çekti. Bazı haberciler de insanları aldatmak için fotoğrafları manipüle edebilir, yani üzerinde değişiklik yapabilir. Foto-manipülasyon teknolojisi o kadar gelişmiştir ki, bazı fotoğraflardaki değişiklikleri fark etmek neredeyse imkânsızdır. DETAYLARIN ATLANMASI İlginç bir haber ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleri araştıran gazeteciler, bazen karışıklığa ya da çözümsüz sorunlara yol açabilecek detayları atlar. Bu, bazı gerçeklerin abartılmasına bazılarının ise göz ardı edilmesine yol açar. Örneğin televizyon habercileri ve sunucular bazen karmaşık bir olayı yaklaşık bir dakika içinde anlatmak zorundadır, bu yüzden önemli detaylar atlanabilir. Uyanış! Aralık 2013 5 REKABET Son yıllarda televizyon kanallarının sayısı arttıkça insanların sadece tek bir kanalı izleyerek geçirdikleri süre çarpıcı şekilde azaldı. Bu nedenle haber kanalları izleyicilerin ilgisini canlı tutabilmek için farklı ya da eğlenceli haberler sunmak zorunda kalıyor. Bu gelişmeyi bir kitap şöyle yorumladı: “[Televizyondaki] haberler artık görsel bir şova dönüştü. Durmaksızın insanları şoke eden ya da heyecanlandıran görüntüler sunuluyor. İnsanların dikkat süresi [giderek] kısaldığından haberlerin süresi de kısalıyor” (Media Bias). YANLIŞ VARSAYIMLAR Doğru ve güvenilir haber yapmak düşünüldüğü kadar kolay değildir. Bugün gerçek olarak kabul edilen bir şeyin yarın yanlış olduğu kanıtlanabilir. Örneğin bir zamanlar dünyanın güneş sistemimizin merkezinde olduğuna inanılırdı. Fakat dünyanın güneşin etrafında döndüğünü artık hepimiz biliyoruz. HATALAR Her insan gibi gazeteciler de istemeden hata yapabilir. Yanlış yazılmış bir kelime, yanlış yere konan bir virgül ya da bir gramer hatası tüm cümlenin anlamını değiştirebilir. Sunulan bilgi dikkatli şekilde kontrol edilmemiş olabilir. Aynı zamanda, haberi son teslim tarihine yetiştirmeye çalışan bir gazeteci sayılarla ilgili de hata yapabilir; örneğin 100.000 yerine fark etmeden 10.000 yazabilir. Uyanış! MEDYAYA ¨ ˙ ˙ GUVENEB ILIR ˙ ˙ ˙ MISINIZ? ARALIK 2013 Bu Dergi Hakkında Uyanış! dergisi dikkatli araştırmalar yapılarak hazırlanır. Ele aldığımız bir konuyla ilgili tüm gerçekleri, istatistikleri ve alıntıları belgelemeye çalışırız. Bu dergi aktivistlerin, büyük şirketlerin ya da yönetimlerin etkisi altında değildir. Gönüllü bağışlarla desteklenir. Uyanış! dergisini yayımlayanlar Kutsal Kitabın Tanrı’nın Sözü olduğuna ve içindeki sözlerin güvenilir olduğuna inanırlar. Dengeyi Nasıl Sağlayabiliriz? Haberlerde okuduğumuz her şeye inanmamak akıllıca bir davranış olsa da, bu hiçbir şeye güvenemeyeceğimiz anlamına gelmez. Tabii ki bir yandan açık fikirli olurken diğer yandan dengeli ölçüde şüpheci olmak yerindedir. Kutsal Kitap şöyle der: “Damak yiyeceği tattığı gibi, kulak da duyduklarını sınamaz mı?” (Eyüp 12:11). Duyduğumuz ya da okuduğumuz şeyleri sınamamıza şu noktalar yardım edebilir: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ HABERİ AKTARAN KURULUŞ: Haber güvenilir, yetkili bir kişiden ya da kuruluştan mı geliyor? Program ya da yayın, ciddiyetiyle mi yoksa sansasyonel haberleriyle mi tanınıyor? Bu haber kuruluşuna sermayeyi kim sağlıyor? AMAÇ: Bu haberin asıl amacı bilgilendirmek mi yoksa eğlendirmek mi? Bir şeyleri satmaya ya da desteklemeye çalışıyor mu? TUTARLILIK: Anlatılanlar gazete ya da televizyondaki diğer haberlerle uyumlu mu? Eğer haberler birbiriyle çelişiyorsa dikkatli olun! _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ HABER KAYNAKLARI: Ayrıntılı bir araştırma yapıldığını gösteren kanıtlar var mı? Bu haber için sadece tek bir kaynaktan mı yararlanılmış? Haber kaynağı olarak kimler seçiliyor? Güvenilir, adil ve tarafsız kişiler mi, yoksa taraflı olanlar mı? _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ÜSLUP: Haberin üslubu öfkeli, suçlayıcı ya da fazla eleştirelse bu, haberin mantıklı bir tartışmadan çok bir saldırı amacıyla yapıldığı fikrini verir. GÜNCELLİK: Verilen bilgi yeterince güncel mi? 20 yıl önce doğru olduğu düşünülen bir haber bugün doğru olmayabilir. Diğer yandan bu haber son dakika gelişmesi olarak aktarılıyorsa içerdiği bilgi eksik ve yetersiz olabilir. O halde medyadaki haberlere güvenebilir misiniz? Kral Süleyman’ın şu sözleri çok yerindedir: “Deneyimsiz insan her söze inanır; sağgörülü kişi ise adımını tartarak atar” (Özdeyişler 14:15). 7 ÜLKELER VE İNSANLAR | BREZİLYA Brezilya’ya Bir Ziyaret Amazon Irmağı Havzası BREZİLYA BRASÍLİA Rio de Janeiro Sayfa 8 ve 9: Rio de Janeiro: © Johannes Mann/Corbis; feijoada yemeği: © Marco Andras Est/age fotostock; ırmak havzası: © Juan Carlos Muñoz/age fotostock REZİLYA halkı geçmişte çiftçilerden ve avcı-toplayıcılardan, yani hayvan avlayıp yabani bitki toplayan insanlardan oluşuyordu. Portekizli kâşifler bu ülkeye Katolik inancını getirdiler. Zamanla burada birçok kilise ve şapel inşa edildi. Bunlardan bazıları altın varakla kaplı, özenle hazırlanmış ahşap oymalarla süslenmiştir. 16. yüzyılın ortalarından 19. yüzyılın ortalarına dek, köle gemileri yaklaşık dört milyon Afrikalıyı tarlalarda çalışmaları için Brezilya’ya getirdi. Gelen köleler beraberlerinde dinsel âdetlerini de getirdiler. Böylece ülkede Macumba ve Candomblé mezheplerinin de içinde olduğu Afro-Brezilya dinleri oluştu. Brezilya’nın müziğinde, dansında ve yemeklerinde Afrika kültürünün etkisi açıkça görülür. Portekiz kökenli geleneksel bir yemek olan feijoada, çeşitli etler ve kara fasulyeden yapılan bir yahnidir; pilav ve karalahanayla beraber servis edilir. 19 ve 20. yüzyıllarda Avrupa’dan (başta Almanya, İspanya, B Leziz bir yemek olan feijoada geleneksel bir Brezilya yemeğidir Tukan Amazon Irmağı havzası dünyanın en geniş yağmur ormanına ev sahipliği yapar ya, İtalya ve Polonya), Japonya’dan ve başka yerlerden ülkeye milyonlarca kişi göç etmiştir. Bugün Brezilya’da yaklaşık 750.000 Yehova’nın Şahidi ve 11.000’den fazla cemaat var. Şahitler 800.000’i aşkın Kutsal Kitap tetkiki idare ediyor. Her yıl yaklaşık 250 ila 300 İbadet Salonu inşa etmek ve onarmak için 31 gezici inşa ekibi yerel Şahitlerle birlikte çalışıyor. Mart 2000’den bu yana bu projelerden 3.647’si tamamlandı. BİLİYOR MUYDUNUZ? Amazon Irmağı diğer ırmaklardan çok daha fazla miktarda su taşır ve yaklaşık 6.400 kilometre uzunluğundadır KISA BİLGİ Nüfus: 201.000.000 Başkent: Brasília Konuşulan diller: Portekizce ve 180’den fazla yerli dili İsmin kökeni: Ülkenin ismi, Portekizcede pau-brasil (Caesalpinia echinata) olarak adlandırılan bir ağaçtan gelir. Kırmızı renkte dokuma boyası elde edilen bu ağacın Türkçe adı ise bakam ağacıdır. İklim: Hava kuzeyde sıcak ve nemli, güneyde ise ılımandır. Kış aylarında ara sıra dağlarda kar yağışı görülür. Fiziki yapı: Brezilya Güney Amerika’nın neredeyse yarısını oluşturur. Burada dünyanın en geniş nehir ağlarından biri bulunur. Uyanış! Aralık 2013 9 KUTSAL KİTABIN GÖRÜŞÜ | İSA PEYGAMBER İSA PEYGAMBER İsa Tanrı’ya eşit midir? İNSANLAR NE DİYOR? Birçok insan İsa’nın Tanrı’ya eşit olduğuna inanmıyor. Fakat bazıları Kutsal Kitaptaki ayetleri yanlış yorumlayarak İsa’nın Tanrı’ya eşit olduğunu savunuyor. “Tanrı’yı hiçbir insan görmemiştir” (Yuhanna 1:18). KUTSAL KİTAP NE DİYOR? Kutsal Kitap İsa peygamberden Mutlak Güce Sahip Tanrı olarak söz etmez ya da O’nun Tanrı’ya eşit olduğunu söylemez. Tersine İsa’nın Tanrı’dan aşağı bir konumda olduğunu açıkça belirtir. Örneğin, Kutsal Kitap kayıtları İsa’nın şu sözlerine yer verir: “Baba benden büyüktür” (Yuhanna 14:28). Ayrıca başka bir ayet de şöyle der: “Tanrı’yı hiçbir insan görmemiştir” (Yuhanna 1:18). Yeryüzündeki yaşamı sırasında birçok insan İsa’yı bizzat gördüğüne göre o Tanrı olamaz. İsa’nın birinci yüzyıldaki takipçileri de onun Tanrı olduğunu iddia etmediler. Örneğin İncil yazarı Yuhanna kaleme aldığı kayıtlar hakkında şunu demişti: ‘Yazılanlar, İsa’nın Tanrı’nın Oğlu Mesih olduğuna iman etmeniz için yazılmıştır’ (Yuhanna 20:31). Yaratıcının bir kadınla evlenip baba olması söz konusu değildir. Zaten Kutsal Kitap da bu düşünceyi desteklemez. Bazı ayetlerde İsa’dan “Tanrı’nın Oğlu” olarak söz edilir. Bunun nedeni, İsa’nın Tanrı’ya benzer nitelikler taşıması ve doğrudan O’nun tarafından yaratılmış olmasıdır. Kutsal Kitapla ilgili başka sorularınıza cevap almak için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. İsa ne zaman doğdu? İNSANLAR NE DİYOR? Bazı insanlar 25 Aralık’ın İsa’nın doğum günü olduğuna inanıyor ve o tarihte Noel’i kutluyor. Başkaları ise İsa’nın doğum gününü ocak ayının ilk günlerinde kutluyor. KUTSAL KİTAP NE DİYOR? Kutsal Kitap İsa’nın doğum tarihini belirtmez. Fakat onun doğduğu gün “kırlarda kalan ve geceleri sürülerine nöbetleşe bakan çobanlar” olduğundan söz eder (Luka 2:8). Çobanların aralık ve ocak aylarında sürüleriyle birlikte dışarıda geceledikleri fikri herhalde pek gerçekçi olmayacaktır. Peki neden? “Kırlarda kalan ve geceleri sürülerine nöbetleşe bakan çobanlar vardı” (Luka 2:8). İsa’nın doğduğu yörede aralık ve ocak aylarında hava çok soğuk olurdu. Yılın bu dönemi hakkında Kutsal Kitap, insanların ‘yağan yağmur yüzünden titrediklerini’ ve ‘dışarıda durmanın mümkün olmadığını’ söyler (Ezra 10:9, 13; Yeremya 36:22). Dolayısıyla yılın bu ayları çobanların sürüleriyle “kırlarda” kalabilecekleri bir zaman değildi. İsa’nın öldükten sonra diriltildiği doğru mu? İNSANLAR NE DİYOR? Bazı insanlar, İsa da dahil hiç kimsenin öldükten sonra diriltilebileceğine inanmıyor. KUTSAL KİTAP NE DİYOR? İsa takipçilerine “çok acılar çekmesi, öldürülmesi ve üçüncü günde diriltilmesi gerektiğini” söyle- “Tanrı onu [İsa’yı] diriltti” mişti (Matta 16:21). Kutsal Kitapta İsa’nın öldükten sonra diril(Elçiler 3:15). tildiği ve 500’den fazla insana göründüğü yazar (1. Korintoslular 15:6). Bu görgü tanıklarının onun diriltildiğinden hiçbir kuşkusu yoktu. Hatta onlar bu inanç uğruna ölmeyi bile göze aldılar! (Elçiler 7:51-60; 12:1, 2). BU NEDEN SİZİ İLGİLENDİRMELİ? Kutsal Kitap, İsa’nın ölümünün ve diriltilmesinin tüm insanlığın cennet yeryüzü vaadine erişmesi için bir fırsat sağladığını öğretir (Mezmur 37:11, 29; Vahiy 21:3, 4). Mutlak Güce Sahip Yehova Tanrı ve İsa’nın bizlere gösterdiği sevgi sayesinde, cennet yeryüzünde sonsuza dek mutlu bir hayat yaşama ümidine sahibiz (Yuhanna 3:16; Romalılar 6:23). Uyanış! Aralık 2013 11 AİLELER İÇİN YARDIM | EVLİLİK Nasıl İyi Bir Dinleyici Olabilirsiniz? ZORLUK Eşiniz “Beni dinlemiyorsun!” diyor. Siz ise kendi kendinize “Ama ben dinliyordum” diyorsunuz. Anlaşılan, sizin duyduklarınızla eşinizin söyledikleri birbirinden farklı. Sonunda yeni bir tartışma başlıyor. Böyle sorunların çıkmasını engelleyebilirsiniz. Ancak önce, eşinizi dinlediğinizi düşünseniz bile, sözlerindeki bazı önemli ayrıntıları neden atlamış olabileceğinizi bulmalısınız. NEDEN BÖYLE OLUYOR? Dikkatiniz dağınık ve/veya yorgunsunuz. Diyelim ki, çocuklar bağırıyor, televizyonun sesi çok yüksek ve zihniniz iş yerindeki bir sorunla meşgul. O sırada eşiniz akşam beklediği misafirler hakkında bir şeyler söylüyor. Başınızla onaylıyorsunuz. Fakat söylediklerini gerçekten dinlediniz mi? Muhtemelen hayır. Varsayımlarda bulunuyorsunuz. Bu, zararlı bir zihin okuma yöntemidir. Eşinizle konuşurken gereğinden fazla tahminde bulunuyorsanız, onun sözlerinin ardında gizli bir mesaj olduğunu varsayarsınız. Örneğin, eşiniz size “Bu hafta çok fazla mesaiye kaldın” diyor. Bunu bir eleştiri olarak algılayarak “Bu benim suçum mu? Sen çok para harcadığın için fazla mesai yapmak zorunda kalıyorum” diyorsunuz. Eşiniz de “Seni suçlamadım ki!” diye bağırıyor. Oysa eşinizin niyeti sadece birlikte sakin bir hafta sonu geçirip dinlenmeyi önermekti. Hemen çözümler bulmaya çalışıyorsunuz. Mine şöyle diyor: “Bazen sadece içimi dökmek istiyorum, fakat Murat hemen sorunu nasıl çözeceğimi söylüyor. Ben çözüm istemiyorum ki, sadece neler hissettiğimi bilmesini istiyorum.” Neden böyle oluyor? Çünkü Murat hızlı düşünerek bir çözüm bulmaya odaklanıyor. Bunun sonucunda, Mine’nin söylediği bazı şeyleri, belki de hiçbir şeyi anlamayacak. Sorunun nedeni ne olursa olsun, nasıl daha iyi bir dinleyici olabilirsiniz? Bu makaledeki isimler değiştirilmiştir. Ailelere yardımcı olabilecek başka makaleler için www.jw.org adresine bakabilirsiniz. SİZ NE YAPABİLİRSİNİZ? Tüm dikkatinizi eşinize verin. Eşinizin size söyleyeceği önemli bir şey olduğunda onu dinlemeye hazır mısınız? Belki de değilsiniz. Zihniniz o anda başka şeylerle meşgul olabilir. Eğer öyleyse, dinliyormuş gibi yapmayın. Mümkünse elinizdeki işi bırakıp tüm dikkatinizi eşinize verin ya da eşinizden biraz zaman isteyin. Kutsal Kitaptaki ilke: Yakup 1:19. Sırayla konuşmak için anlaşın. Dinleme sırası sizdeyken eşinizin sözünü kesmekten ya da ona itiraz etmekten kaçının. Konuşmak için bekleyin. Eşiniz konuşurken sadece dinleyin. Kutsal Kitaptaki ilke: Özdeyişler 18:13. Sorular sorun. Bu sayede eşinizin söylediklerini daha iyi anlayabilirsiniz. Daha önce sözleri alıntılanan Mine şöyle diyor: “Murat’ın sorular sorması hoşuma gidiyor. O zaman, söylediklerimi önemsediğini hissediyorum.” Sözcüklerin ardındaki mesajı anlamaya çalışın. Eşinizin vücut diliyle, göz hareketleri ve ses tonuyla aslında ne söylemek istediğini anlamaya çalışın. Bazen “Olur” sözü söyleniş şekline göre “Olmaz” anlamına gelebilir. Ya da eşiniz “Bana hiç yardım etmiyorsun” dediğinde, “Beni önemsemediğini hissediyorum” demek istiyor olabilir. O halde, dile getirilmemiş olsa bile asıl mesajı anlamaya çalışın. Yoksa eşinizin sözlerinin asıl anlamına odaklanmak yerine, söylediği sözcükler üzerinde tartışmaya başlayabilirsiniz. Dinlemeye devam edin. Duyduğunuz şeyler hoşunuza gitmese bile, eşinize darılmayın ya da oradan uzaklaşmayın. Diyelim ki, eşiniz sizi eleştiriyor. Ne yapacaksınız? 60 yıldan uzun süredir evli olan George şunu öğütlüyor: “Dinlemeye devam edin. Eşinizin söylediklerini dikkate alın. Böyle olgun davranmanın çok yararını göreceksiniz.” Kutsal Kitaptaki ilke: Özdeyişler 18:15. TEMEL AYETLER “Herkes dinlemeye hevesli olsun, fakat konuşmakta .... acele etmesin” (Yakup 1:19). “Dinlemeden cevap vermek akılsızlık ve utançtır” (Özdeyişler 18:13). “Hikmetlinin kulağı bilginin peşindedir” (Özdeyişler 18:15). SİZ KONUŞUYORSANIZ Eşiniz başka bir odadayken ya da başka bir şeyle uğraşırken onunla konuşmaya çalışırsanız, ne söylediğinizi duyacak mı? Belki önce, eşinizin söylediklerinizi dikkatle dinleyebilecek durumda olduğundan emin olmanız, değilse daha uygun bir zamanı beklemeniz iyi olabilir (1. Petrus 3:8). Kutsal Kitaptaki şu örneği düşünün: İsa peygamber önemli bir şey söyleyeceği zaman, hemen söze başlamazdı. Önce öğrencilerinin onu dinleyebilmeleri için ortamın uygun olmasını beklerdi. Sonra da onları yanına çağırıp konuşurdu (Markos 9:3335; 12:41-44). Eşinize içten bir ilgi gösterin. İyi bir dinleyici olmak sadece bir yetenek değil, aynı zamanda sevginin bir göstergesidir. Eşiniz konuşurken ona tüm dikkatinizi verirseniz dinlemek sizin için zor olmayacak, bu içinizden gelecek. Böylece Kutsal Kitaptaki şu öğüdü uygulamış olacaksınız: “[Her biriniz] yalnız kendi yararını değil, başkalarının yararını da gözetsin” (Filipililer 2:4, Yeni Çeviri). Uyanış! Aralık 2013 13 Kuzey Kutup Bölgesi AVRUPA Diken Kelebeği BİR GİZEM ÇÖZÜLÜYOR AFRİKA VRUPALI gözlemciler uzun zamandır diken kelebeklerini (Vanessa cardui) hayranlıkla izliyor ve her yaz sonunda onlara ne olduğunu merak ediyordu. Acaba bu kelebekler soğuk havaların başlamasıyla tamamen yok mu oluyor? Son zamanlarda yapılan araştırmalar olağanüstü bir gerçeği açığa çıkardı. Diken kelebekleri her yıl Kuzey Avrupa ile Afrika arasında yolculuk ediyor. Araştırmacılar gelişmiş radar sonuçlarıyla tüm Avrupa’daki gönüllülerden gelen A © Bernd Zoller/age fotostock binlerce gözlem raporunu birleştirdi. Raporlar yaz sona ererken milyonlarca diken kelebeğinin güneye göç ettiğini ve çoğunlukla 500 metreden yüksekte uçtuklarını ortaya çıkardı; bu yüzden insanlar tarafından görülmeleri çok zor. Kelebekler onları Afrika’ya doğru uzun bir yolculuğa çıkaracak rüzgârları bekliyor, böylece saatte 45 kilometre hızla ilerleyebiliyorlar. Her yıl 15.000 kilometreyi bulan bu göç, Kuzey Kutup Bölgesinin en kuzey noktalarından başlayıp Batı Afrika’nın en güneyindeki tropikal bölgede sona eriyor. Bu mesafe Kuzey Amerika’da bulunan kral kelebeklerinin yaptığı yolculuğun neredeyse iki katıdır. Diken kelebekleri bu turu ancak altıncı nesilde tamamlayabiliyor. İngiltere’nin York Üniversitesi’nden Profesör Jane Hill şöyle diyor: “Diken kelebekleri yollarına devam ederken, üremeye de devam eder.” Bu sayede tüm sürü her yıl kuzey Avrupa’dan Afrika’ya gidip geri dönüyor. Kelebek Koruma Örgütü’nde araştırma yöneticisi olan Richard Fox şunları belirtiyor: “Topluiğne başı kadar bir beyne sahip ve ağırlığı bir gramdan az olan bu küçük yaratık, kendinden daha deneyimli kelebeklerden bilgi alma fırsatı olmadığı halde etkileyici bir kıtalararası göç gerçekleştirir.” Fox, bu böcek hakkındaki sözlerine şöyle devam ediyor: “Bir zamanlar onların öldürücü Britanya kışında, rüzgârın insafına kalmış şekilde bilinçsizce ölüme sürüklendiklerine inanıyorduk.” Oysa bu araştırma “diken kelebeklerinin akıllı gezginler olduğunu gösterdi.” Uyanış! 2013 Yılı Uyanış! Konu Dizini BİLİM Albatrosun Uçuşu, 8/13 Çayır Çekirgesinin İşitme Duyusu, 10/13 DNA’nın Depolama Kapasitesi, 12/13 İmparator Penguenin Tüy Paltosu, 9/13 Kambur Balinanın Yüzgeci, 6/13 Kaya Kelerinin Kuyruğu, 2/13 Kıyı Çamurçulluğunun Navigasyon Sistemi, 1/13 Kutup Yer Sincabının Donmayan Beyni, 7/13 Sıçrayan Örümceğin Görme Yetisi, 3/13 Yılanyıldızının “Gören” İskeleti, 5/13 ÇEŞİTLİ KONULAR Cadılar Bayramı, 9/13 Paranın Satın Alamayacağı Şeyler, 10/13 Tanrı Adına Verilen Bir Ültimatom, 6/13 Yüreğiniz “Sürekli Ziyafette” mi? 11/13 DİN Üçleme Öğretisi, 8/13 DÜNYA OLAYLARI VE DURUMLARI Göçmenler Umduklarını Bulabiliyor mu? 2/13 Kendinizi Nasıl Koruyabilirsiniz? 5/13 Medyaya Güvenebilir misiniz? 12/13 Protesto Eylemleri Sorunları Çözer mi? 7/13 EKONOMİ VE İŞ Neden Çok Alışveriş Yapıyoruz? 6/13 GEÇMİŞTEN PORTRELER Boyle, Robert 3/13 Büyük Kyros, 5/13 Platon, 2/13 Zheng He, 9/13 HAYVANLAR VE BİTKİLER Diken Kelebeği, 12/13 Kum Kedisi, 7/13 Mus, 3/13 İNSAN İLİŞKİLERİ Aile İçi Şiddete Son, 4/13 Bağışlayıcı Olmanın Yolları, 9/13 Cinsel İçerikli Mesajlaşma, 11/13 Çocuğa Kurallar Koymak, 3/13 Çocuğunuzun Kendini Yaralaması, 8/13 Çocukları Terbiye Etmek, 5/13 Düşünceli Çocuklar Yetiştirmek, 1/13 Ergenlik Çağındaki Çocuğunuzla İletişim Kurmak, 1/13 Eşiniz Dışında Biriyle Yakınlaşmak, 10/13 İnsanı Üstün Kılan Ahlaki Değerler, 11/13 İyi Bir Dinleyici Olmak, 12/13 Kırıcı Konuşmalardan Kaçınmak, 4/13 Nasıl İyi Bir Baba Olabilirsiniz? 3/13 Öfke Nöbetleri, 7/13 Susarak Tavır Koymaktan Kaçınmak, 6/13 Tartışmaya Nasıl Son Verebilirsiniz? 2/13 OC AK 2013 Bencil Bir ¨ ¨ ¨ Dunyada Duşunceli Çocuklar Yetiştirmek Uyanış! MART 2013 ˙ Nasıl Iyi Bir Baba Olabilirsiniz? KUTSAL KİTABIN GÖRÜŞÜ Alkol, 8/13 Cennet, 1/13 Depresyon, 10/13 Evlilik, 11/13 Evlilik Öncesi Cinsel İlişki, 9/13 İsa, 12/13 Pornografi, 3/13 Sağlık, 4/13 Şeytan, 6/13 Tanrı’nın Krallığı, 7/13 Yaratıcımız, 5/13 Yoksullar, 2/13 SAĞLIK VE TIP Menopoz, 11/13 Ne Kadar Uzun Yaşayabilirsiniz? 8/13 Sara, 10/13 SÖYLEŞİLER Biyokimyacı (D. Loos), 10/13 Biyokimyacı (P. Chiozzi), 1/13 Böbrek Uzmanı (C. Granolleras), 9/13 Musevi Bir Kadın İnancını Gözden Geçirdi (R. Hall), 5/13 Ortopedi Doktoru (I. Hof Laurenceau), 8/13 Piyanist (E. Nebolsin), 11/13 Robot Tasarımcısı (M. Tistarelli), 2/13 “Yaşamın Tanrı Tarafından Tasarlandığına İkna Oldum” (B. Schenck), 4/13 ÜLKELER VE İNSANLAR Azerbaycan, 7/13 Brezilya, 12/13 Endonezya, 4/13 Kamerun, 1/13 Panama, 6/13 Uyanış! MAYIS 2013 ¨ ¨ ˙ Kendinizi Kotu Insanlardan Nasıl Koruyabilirsiniz? Uyanış! TEMMUZ 2013 Protesto Eylemleri ¨ Sorunları Çozer mi? Uyanış! ¨ EYL UL 2013 Uyanış! ¨ Goçmenler Umduklarını Bulabiliyorlar mı? Uyanış! ˙ N ISAN 2013 ˙ Aile Içi Şiddete Son Uyanış! ˙ HAZ IRAN 2013 Neden Bu Kadar Çok Alışveriş Yapıyoruz? Uyanış! ˘ A GUSTOS 2013 Ne Kadar Uzun Yaşayabilirsiniz? Uyanış! ˙ EK IM 2013 Paranın Satın ˘ Alamayaca gı ¨ Uç Şey Cadılar Bayramının Ardındaki Gerçekler Uyanış! KASIM 2013 Uyanış! YEHOVA’NIN ŞAHİTLERİ Sitemize Hızlı Bağlanmanın Yolu! 4/13 Almadığınız bir dergi var mı? Uyanış!’ı www.jw.org adresinden indirebilirsiniz ŞUBAT 2013 ˘ Ahlaki De ¨ gerler Ne Kadar Onemli? MEDYAYA ¨ ˙ ˙ GUVENEB ILIR ˙ ˙ ˙ MISINIZ? Uyanış! Aralık 2013 15 ARALIK 2013 TASARIM ÜRÜNÜ MÜ? DNA’nın Depolama Kapasitesi İLGİSAYAR kullanıcıları ürettikleri devasa boyutlardaki dijital veriyi, gerektiğinde erişilebilmesi için depolamalıdır. Bilim insanları canlılarda bulunan çok daha üstün bir veri depolama sistemini, DNA’yı örnek alarak, şimdiki dijital depolama yöntemlerinde devrim niteliğinde bir değişiklik yapmayı umuyorlar. B Şunu düşünün: Canlı hücrelerde bulunan DNA, milyarlarca biyolojik bilgiyi barındırır. Avrupa Biyoinformatik Enstitüsü’nden Nick Goldman şöyle diyor: “Tüylü mamutların kemiklerindeki DNA’ya ulaşabiliyoruz . . . . ve bundan bilgi edinebiliyoruz.” Sözlerine şöyle devam ediyor: “[Bu bilgi deposu] inanılmaz derecede küçüktür fakat kapasitesi çok geniştir ve depolama yapmak için enerjiye ihtiyaç duymaz; dolayısıyla taşınması ve saklanması kolaydır.” Acaba DNA insanların ürettiği verileri de depolayabilir mi? Araştırmacılar bunu “Evet” diye cevaplıyor. Bilim insanları DNA’yı, genellikle dijital ortamlarda depolanan verilerle, yani kodlanmış metinler, görüntüler ve ses dosyalarıyla sentezledi. Araştırmacılar depoladıkları bu bilgilerin kodunu daha sonra yüzde yüz doğrulukla çözebildiler. Bilim insanları, bu yöntemi kullanarak zamanla 1 gram yapay DNA’ya yaklaşık 3.000.000 CD’lik bilgiyi depolayabileceklerine ve bu bilginin binlerce olmasa da yüzlerce yıl korunabileceğine inanıyor. Büyük olasılıkla, bu sistem sayesinde tüm dünyanın dijital arşivi depolanabilir. Bu nedenle DNA “en geniş kapasiteli sabit disk” olarak nitelendirildi. Bu dergiyi ve önceki sayılarını ücretsiz olarak indirebilirsiniz Sitemizde Kutsal Kitabı yaklaşık 50 dilde okuyabilirsiniz www.jw.org sitesini ziyaret edin veya kodu okutun g13 12-TK 130903 Ne dersiniz? DNA’nın depolama kapasitesi evrimle mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?
