PLAZMA BNP VE HOMOS‹STE‹N DÜZEYLER‹ ‹L‹fiK‹S‹ Ahmet SEKBAN1, Fehime Benli AKSUNGAR2, Müslüm fiAH‹N1, Aynur Eren TOPKAYA3, Mahmut AKYILDIZ4 ÖZET Amaç: Çal›flmam›zda, konjestif kalp yetersizli¤ini gösteren bir parametre olarak kabul edilen BNP’nin plazma homosistein seviyeleri ile iliflkisi araflt›r›lm›flt›r. Materyal ve Metod: Maltepe Üniversitesi T›p fakültesi, kardiyoloji poliklini¤ine baflvuran toplam 43 hastada plazma B-tipi natriüretik peptid ve homosistein de¤erleri ölçülmüfl ve tüm hastalara transtorasik ekokardiyografi yap›lm›flt›r. Bulgular: Toplam 43 hastadan 19’unun (%44) Plazma BNP de¤erleri 15 pg/mL’den düflük ve bu hastalar›n plazma homosistein seviyeleri de 7.91 Ìmol/L’den düflük olarak bulunmufltur. 24 hastan›n (%55) plazma BNP de¤erleri ise 68.4 pg/mL’den yüksek olup bu hastalar›n en düflük plazma homosistein de¤eri 8.84 Ìmol/L olarak bulunmufltur. ‹statistiksel olarak yap›lan korelasyon analizlerinde BNP ve homosistein düzeyleri aras›nda pozitif korelasyon saptanm›flt›r (r=0.92, p<0.001, güven aral›¤› 0.86-0.95). Sonuç: Çal›flmam›z›n sonuçlar›, miyokard infaktüsü geçirmifl hastalarla, diyabetik veya uzun süreli hipertansiyonu olan hastalar gibi yüksek risk grubundaki hastalarda, BNP ve homosistein düzeylerinin birlikte de¤erlendirilmesiyle, konjestif kalp yetersizli¤i riskinin daha güvenilir bir flekilde araflt›r›labilece¤ini düflündürmektedir. Anahtar kelimeler: BNP, Homosistein, Kalp yetersizli¤i, Ekokardiyografi SUMMARY Background: In the present study BNP as a congestif heart failure marker is compared with plasma homocysteine levels. Methods: We have studied with 43 patients who were applied to Cardiology department of Maltepe University school of Medicine. Plasma B-type natriuretic peptide ve homocysteine levels were detected and all patients were evaluated by transtoracic echocardiography. Results: In 19 patients (44%) plasma BNP levels were <15 pg/mL and plasma homocysteine levels of these patients were < 7.91 Ìmol/L. In 24 patients (55%) plasma BNP levels were > 68.4 pg/mL and plasma homocysteine 1 2 3 4 Maltepe Maltepe Maltepe Maltepe Üniversitesi Üniversitesi Üniversitesi Üniversitesi T›p T›p T›p T›p Fakültesi, Fakültesi, Fakültesi, Fakültesi, levels of these patients were > 8.84 Ìmol/L. Plasma BNP and homocysteine levels were statistically positively correlated (r=0.92, p<0.001, confidence interval 0.86-0.95). Conclusions: Our results demonstrate that, high risk patients as post-miyocardial infarction, diabetic and hypertensive patients may be screened by BNP and homocysteine together for more sensitive risk assesment of congestive heart failure. Key Words: BNP, Homocysteine, Heart failure, Echocardiography K›sa Özet Çal›flmam›zda, BNP’nin homosistein seviyeleri ile korelasyonu araflt›r›lm›flt›r. Toplam 43 hastada BNP ve homosistein de¤erleri ölçüldü. Hastalar›n % 44’ünün BNP de¤erleri 15 pg/mL’den düflük bulundu, bu hastalar›n homosistein seviyeleri 7.91 Ìmol/L’den düflüktü. Yüzde % 55’inin BNP de¤erleri ise 68.4 pg/mL’den büyük bulundu bu hastalar›n en düflük plazma homosistein de¤eri 8.84 Ìmol/L idi. BNP ve homosistein düzeyleri aras›nda pozitif korelasyon saptand›. G‹R‹fi Tüm dünyada kardiyovasküler (KVH) hastal›klar›n, morbidite ve mortalite nedenleri aras›nda ilk s›rada bulundu¤u çok iyi bilinmektedir. Geçen yüzy›l bafllar›nda kardiyovasküler hastal›klardan ölüm oran› tüm dünya için % 10 dan düflük olarak belirlenmiflti [1]. Günümüzde enfeksiyon hastal›klar› ve kazalar sonucunda geliflen mortalite oranlar›n›n düflmesi, ayr›ca obezite ve diyabet gibi KVH için risk faktörlerinin artmas› ile birlikte morbidite ve mortalite için ilk s›ray› kardiyovasküler hastal›klar alm›flt›r. Bu hastal›k grubunun tedavisinde, anjiyotensin konverting enzim inhibitörleri ve beta blokerlerin kullan›ma girmesi ile de akut miyokard infarktüsü sonras› yaflam süresi artm›fl bunun sonucunda kalp yetersizli¤i görülme s›kl›¤› da artm›flt›r [1]. Günümüzde acil servislere, gö¤üs a¤r›s› flikayeti ile gelen hastalardan al›nan kan örnekleri, h›zl› testlerle analiz edilmekte ve hastalar›n tedavileri k›sa sürede gerçeklefltirile- Kardiyoloji Anabilim Dal›, Biyokimya Anabilim Dal›, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dal›, KL‹N‹K GEL‹fi‹M bilmektedir. H›zla bak›labilen parametrelerden biri olan B tipi natriüretik peptid (BNP), özellikle kalp yetersizli¤inde ay›r›c› tan›da çok de¤erlidir. Kalp, yaflam için vazgeçilmez bir pompa olmas›n›n yan› s›ra çok önemli bir endokrin organd›r. Di¤er fizyolojik sistemlerle birlikte çal›flarak vücut s›v› hacminin regülasyonunda rol almakta ve yap›sal olarak birbirine benzeyen peptid hormonlar sentezlenmektedir. Atriyal natriüretik peptid (ANP) ve BNP kalpten salg›lanan iki hormondur. Ctipi olarak isimlendirilen natriüretik peptid (CNP) ise esas olarak vasküler endotelden salg›lanmaktad›r [1]. Natriüretik hormonlar›n temel etkisi, kardiyovasküler sistemi hacim yüklenmesinden kurtararak homeostaz› sa¤lamakt›r. BNP, özellikle ventriküllerde üretilir ve depolanmadan sal›n›r. Düzenlenmesi ise gen düzeyinde yap›l›r [2]. BNP, ANP ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda sol ventrikül disfonksiyonu ve kalp yetersizli¤i göstergesi olarak daha iyi bir öngörü ölçütüdür [3]. BNP’in yar› ömrü ANP’ye göre daha uzundur, ayr›ca sol ventrikül taraf›ndan h›zl› ve stabil sal›n›m› söz konusudur [3]. Plazma BNP düzeyleri ve sol ventrikül diyastol sonu bas›nc› aras›nda pozitif korelasyon bulundu¤u bir çok çal›flma ile kan›tlanm›flt›r [4]. Plazma homosistein seviyelerinin de kardiyovasküler morbidite ve mortalitede göz önüne al›nmas› gereken bir risk faktörü oldu¤u bilinmektedir [5]. Yap›lan son çal›flmalar, miyokard infarktüsü hikayesi olmayan hastalarda konjestif kalp yetersizli¤i gelifliminde de hiperhomosisteineminin risk faktörü olarak kabul edilmesi gerekti¤ini göstermifltir [6]. Hayvan modelleriyle yap›lan çal›flmalarda, hiperhomosisteineminin, sol ventrikül hipertrofisi ve kardiyak fibrosis ile birlikteli¤i gösterilmifltir [7.8]. Framingham çal›flmas›nda ekokardiyografik olarak yap›lan ölçümler, plazma homosistein seviyeleri ile karfl›laflt›r›lm›fl ve sonuç olarak plazma homosistein seviyelerinin özellikle kad›nlarda sol ventrikül kitlesi ile do¤ru orant›l› oldu¤u gösterilmifltir [9]. Çal›flmam›zda, konjestif kalp yetersizli¤ini gösteren bir parametre olarak kabul edilen BNP ve kardiyovasküler hastal›klar için ba¤›ms›z bir risk faktörü kabul edilen plazma homosistein seviyeleri aras›nda iliflki olup olmad›¤› araflt›r›lm›flt›r. MATERYAL VE METOD Çal›flmam›za, Maltepe Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dal› poliklini¤ine Ekim 2004 ve May›s 2005 tarihleri aras›nda baflvuran konjestif kalp yetersizli¤i olan 7 (3 kad›n, 4 erkek), geçirilmifl miyokard infarktüsü ve konjestif kalp yetersizli¤i öyküsü olmayan 19 erkek, 17 kad›n olmak üzere, 53-66 yafllar› aras›nda toplam 43 hasta dahil edildi. Hastalar çal›flma hakk›nda yaz›l› olarak bilgilendirildi ve onaylar› al›nd›. 013 Serum kreatinin de¤erleri 2.5 mg/dL’nin üzerinde olan hastalarla, diyabetik hastalar, ayr›ca transtorasik ekokardiyografide önemli derecede kapak hastal›¤› tespit edilen hastalar çal›flma d›fl› b›rak›ld›. Hastalar›n ekokardiyografik de¤erlendirmeleri ve laboratuvar testleri ayn› günde yap›ld›. Ekokardiyografi için Vingmed 725 Ultrasonografi cihaz› kullan›ld›. 2.5 mHz’lik mekanik prob ile sol lateral dekübütüs pozisyonunda incelemeler gerçeklefltirildi. Ekokardiyografik ölçümler, Amerikan Ekokardiyografi Birli¤inin belirledi¤i ölçüm kriterleri göz önüne al›narak yap›ld›. Parasternal uzun eksende “M-mode” ekokardiyografi ile sol ventrikül duvar kal›nl›klar› ve diyasyol sonu ve sistol sonu çap; “B-Mode” parasternal uzun eksende sol atriyum çap› mm olarak ölçüldü. Ejeksiyon Fraksiyonu Simpson metodu ile hesapland›. Ejeksiyon Fraksiyonu için % 55 s›n›r de¤er olarak kabul edildi. Doppler ekokardiyografik ölçümler, apikal dört bofllukta örnek hacim mitral kapak uçlar›na koyularak yap›ld›. Transmitral erken ve geç diyastolik h›zlar (cm/sn), deselerasyon zaman› (DT), eflhacimli gevfleme zaman› (‹VRT) ms olarak ölçüldü. Kalp yetersizli¤i tespit edilen hastalar›n d›fl›nda tüm hastalar›n ejeksiyon fraksiyonu % 55’in üzerinde idi Kan örnekleri, 12 saatlik açl›k sonras› ön koldan standart kan alma ifllemlerine uygun olarak etilendiamin tetraaseatat (EDTA) içeren tüplere al›nd›. 15 dakika 3500 g’de santrifüjlenerek plazmalar ayr›ld› ve çal›flma gününe dek 20oC’de sakland›. Çal›flma sabah› plazmalar eritilerek tekrar santrifüjlendi. Plazma BNP düzeyleri, Triage BNP kitleri (Biosite-ABD) kullan›larak floresan immünoassay yöntemi ile ölçüldü. Plazma homosistein düzeyleri ise floresan polarizasyon immünoassay yöntemi ile (IMX-AbbotABD) ölçüldü. ‹statistiksel analizler için iki yönlü ANOVA testi, ayr›ca korelasyon analizleri için non-parametrik da¤›l›m esas al›narak Spearman korelasyon testi uyguland›. BULGULAR Toplam 43 hastadan 19’unun (% 44) Plazma BNP de¤erleri 15 pg/mL’den düflük bulundu ve bu hastalar›n plazma homosistein seviyeleri 7.91 Ìmol/L’den düflüktü. 24 hastan›n (% 55) plazma BNP de¤erleri ise 68.4 pg/mL’den büyük bulundu bu hastalar›n en düflük plazma homosistein de¤eri 8.84 Ìmol/L idi. ‹statistiksel olarak yap›lan korelasyon analizlerinde BNP ve homosistein düzeyleri aras›nda güçlü pozitif korelasyon saptand› (r = 0.92, p< 0.001, güven aral›¤› 0.86-0.95). Konjestif kalp yetersizli¤i tan›s› alm›fl hastalar›n BNP ve Homosistein de¤erleri tablo 1’de gösterilmifltir. Geçirilmifl miyokard infarktüsü ve konjestif kalp yetersizli¤i öyküsü olmayan kad›n ve erkek hastalar›n BNP ve homosistein seviyeleri s›ras›yla tablo 2 ve 3’de gösterilmifltir. 014 PLAZMA BNP VE HOMOSISTEIEN DÜZEYLER‹ ‹L‹fiK‹S‹ Tablo 1. Konjestif kalp yetersizli¤i tan›s› alm›fl hastalar›n BNP ve Tablo 3. Geçirilmifl miyokard infarktüsü ve konjestif kalp yetersizli- Homosistein de¤erleri ¤i öyküsü olmayan erkek hastalar›n BNP ve homosistein seviyeleri Hasta No 3 9 14 23 36 38 42 BNP (pg/mL) 284 238 507 308 447 402 403 Homosistein (mmol/L) 12,97 11,41 16,59 11,42 16,61 13,52 12,42 Tablo 2. Geçirilmifl miyokard infarktüsü ve konjestif kalp yetersizli¤i öyküsü olmayan kad›n hastalar›n BNP ve homosistein seviyeleri Hasta No 2 6 7 11 16 17 18 21 22 25 26 27 31 32 33 35 40 BNP (pg/mL) 234 217 5,9 8,9 5 5 5 5,9 227 76,3 147 5 15 111 5 140 165 Homosistein (mmol/L) 11,29 10,79 6,80 6,53 6,80 6,79 6,52 7,53 10,93 8,84 11,32 7,74 7,25 9,71 6,45 9,72 11,25 Kad›n ve erkek hastalar›m›z aras›nda BNP ve homosistein de¤erleri aç›s›ndan fark yoktu. Tüm hastalar›n serum BUN ve kreatinin seviyeleri fizyolojik s›n›rlarda idi. Plazma BNP için, 100 pg/mL ‘nin üzerinde de¤erleri bulunan hastalar›n, klinik bulgular› olmasa da konjestif kalp yetersizli¤i aç›s›ndan de¤erlendirilmesi gerekti¤i bilinmektedir [10]. Hastalar›m›zdan plazma BNP düzeyleri 100pg/mL’nin üzerinde tespit edilen ancak daha önce konjestif kalp yetersizli¤i tan›s› almam›fl 11 hastam›z›n ekokardiyografik de¤erlendirmelerinde sol ventrikül diyastolik ifllevlerde bozulma tespit edilmifltir (Tablo 4). Bu hastalarda homosistein de¤erleri, BNP de¤erleri ile uyumlu olarak normal hastalara göre yüksek bulunmufltur. Plazma BNP de¤erleri 50 ile 100 pg/mL aras›nda ç›kan 4 hastam›z›n birinde ekokardiyografik olarak sol ventrikül diyastolik ifllevi normal s›n›rlarda tespit edilmifl, di¤er üçünde ise diyastolik ifllev bozuklu¤u gösteren ekokardiyografik parametrelerde s›n›r de¤erler elde edilmifltir (Tablo 5). Hasta No 1 4 5 8 10 12 13 15 19 20 24 28 29 30 34 37 39 41 43 BNP (pg/mL) 6,4 242 8,9 8,2 180 210 147 12,5 163 68,3 5 126 7,4 77 90 10,7 12,4 5 5,4 Homosistein (mmol/L) 6,72 9,76 6,93 7,91 9,53 10,08 9,52 7,71 9,21 9,37 6,19 9,28 7,52 8,37 11,32 7,36 7,34 6,7 6,28 Tablo 4 Hasta Yafl No (y›l) 2 59 6 63 10 60 12 62 13 65 62 22 26 54 28 67 32 66 35 64 40 63 EF Fonksiyonel DT (%) Kapasite (ms) 65 II 270 70 I 260 60 II 210 220 65 II 65 I 310 340 I 60 65 I 270 60 II 300 55 II 300 70 II 260 65 I 240 ‹VRT (ms) 130 120 170 130 130 170 130 120 140 120 140 E/A 0.76 0.71 0.58 0.53 0.61 0.55 0.58 0.73 0.72 0.57 0.62 BNP düzeyleri 100pg/ml’nin üzerinde olan ancak konjestif kalp yetersizli¤i bulgular› olmayan hastalar›n, ekokardiyografik parametreleri. Deselerasyon zaman› (DT)> 220 ms, ‹zovolümetrik relaksasyon zaman› (‹VRT) >110 ve E/A oran›n›n <1 olmas› diyastolik fonksiyon bozuklu¤u leyhine yorumlanmaktad›r. TARTIfiMA Çal›flmam›zda, konjestif kalp yetersizli¤i öyküsü olan ve olmayan hastalarda plazma BNP ve homosistein düzeyleri araflt›r›lm›fl ve bu iki parametre aras›nda pozitif korelasyon bulunmufltur. Yap›lan bir çok çal›flmada, konjestif kalp yetersizli¤inin erken dönemlerinde, daha klinik semptom- KL‹N‹K GEL‹fi‹M 015 Tablo 5 Hasta No 20 25 30 34 Yafl (y›l) 65 62 68 60 EF Fonksiyonel DT (%) Kapasite (ms) 75 I 210 70 I 220 65 I 230 65 I 230 ‹VRT (ms) 100 130 120 120 E/A 1,03 0.87 0.92 0.72 BNP düzeyleri 50-100pg/ml’nin aras›nda olan hastalar›n, ekokardiyografik parametreleri. Deselerasyon zaman› (DT)> 220 ms, ‹zovolümetrik relaksasyon zaman› (‹VRT) >110 ve E/A oran›n›n <1 olmas› diyastolik fonksiyon bozuklu¤u leyhine yorumlanmaktad›r. lar oluflmadan plazma BNP düzeylerinin yükseldi¤i gösterilmifltir [10,11]. BNP, ventrikül disfonksiyonu ve /veya hipertrofisinin duyarl› bir tan› belirtecidir [11]. ANP ve BNP ayr› genler taraf›ndan kodlan›r, yap›lar› birbirine benzerlikler gösterir ve vücudumuzdaki di¤er fizyolojik olarak aktif proteinler gibi öncüller fleklinde sentezlenirler. Natriüretik hormonlar›n sal›n›m› s›v› hacmi yüklenmesi ile tetiklenir [3]. Bu hormonlar›n güçlü diüretik, natriüretik ve düz kas gevfletici etkileri bulunmaktad›r. Ayr›ca, sempatik sinir sistemi ve renin-anjiyotensin-aldesteron sisteminin güçlü do¤al antagonisti olduklar› bilinmektedir [3,12,13]. Ventriküler dilatasyon ve/veya artm›fl bas›nç, hacim yükünde art›fla, dolay›s› ile de kalp duvarlar›nda gerilmeyle sonuçlanmaktad›r. Cevap olarak kan hacmi ve kan bas›nc›n› düflürmek için BNP’nin de dahil oldu¤u natriüretik sistem devreye girmektedir. Çal›flmam›zda homosistein seviyelerinin BNP düzeyleriyle uyumlu ç›kmas› BNP ve homosistein aras›nda neden-sonuç iliflkisi olabilece¤ini düflündürmektedir. Homosistein, metiyonin ve sistein aras›ndaki metabolik yolda rol alan mikst bir aminoasittir. Metiyonin katabolizmas›nda bir çok B vitamini koenzim olarak görev yapmaktad›r. Hafif hiperhomosisteinemisi olan insan ve hayvanlarla yap›lan son çal›flmalarda, homosistein ve damar hastal›¤› iliflkisinin alt›nda yatan mekanizmalar daha anlafl›l›r hale gelmifltir. Bu tür çal›flmalarla, plazma yüksek homosistein düzeylerinin, hem damar duvar›ndaki endotel tabakas›na hasar verdi¤i hem de p›ht›laflma sisteminde bozukluk yaratt›¤› gösterilmifltir. Bu bulgulara göre hiperhomosisteineminin etki mekanizmalar› çok-etkenli olarak kabul edilmektedir [14,15]. Yap›lan deneysel çal›flmalarda orta derece hiperhomosisteineminin miyokardiyumda kollajen art›fl› ve mi- yosit hipertrofisi, ayr›ca mast hücre infitrasyonu sonucu sol ventrikül diyastolik ifllev bozuklu¤una neden olabilece¤i gösterilmifltir [16]. Sa¤l›kl› miyokardiyumda kardiyomiyositler ve tip I ve III fibriller kollajen bulunmaktad›r [17-19]. Hipertansiyon ve kapak hastal›klar› gibi patolojik durumlarda miyosit hipertrofisi ve kollajen konsantrasyonunda art›fl görülmektedir. Bu de¤ifliklikler özellikle sol ventrikülde perivasküler ve interstisyel alanlarda düzensiz fibroz alanlar› oluflmas›na neden olur. Durum ilerledikçe önce diyastolik ifllevde daha sonra da miyokardiyumdaki kollajen konsantrasyonuna ba¤l› olarak sistolik ifllevde bozulma meydana gelir [16]. Hiperhomosisteineminin kollajen metabolizmas›nda bozukluklara yol açt›¤› bilinmektedir [20,21]. Ayr›ca homosisteinemiye ba¤l› damar hastal›klar›n›n patolojisinde geliflti¤i bilinen endotel disfonksiyonu ve düz kas hücre proliferasyonunun da sol ventrikül ifllev bozuklu¤una yol açabilece¤i düflünülmektedir [2123]. Çal›flmam›zda, BNP ve homosistein düzeyleri aras›ndaki pozitif korelasyon, yukar›daki bilgilerin de ›fl›¤›nda, uzun süreli hafif hiperhomosisteineminin ventrikül disfonksiyonuna ve sonuç olarak da yüksek BNP düzeylerine neden oldu¤u yönünde aç›klanabilir. Bu çal›flmada incelenen hasta grubunda patolojisi olanlar ile olmayanlar aras›nda karar verme s›n›r› BNP ve homosistein için literatürde bilinen düzeylerden daha afla¤›da bulunmufltur: Plazma BNP düzeylerinin 70 pg/mL’den yüksek saptanan hastalarda minimal olarak sol ventrikül diastolik ifllevinde bozulma ve yine ayn› hastalarda plazma homosistein de¤erleri 9 Ìmol/L’den yüksek tespit edilmifltir. Nitekim, son y›llarda yap›lan çal›flmalarda, özellikle homosistein için 12 mmol/L olarak bilinen s›n›rlar afla¤›ya çekildi¤inde risk de¤erlendirmesinin daha duyarl› yap›laca¤› yönünde görüfller bildirilmifltir [11,24]. Çal›flmam›z 43 hastayla s›n›rl›d›r. Bu de¤erlerin daha yüksek say›da hastayla yap›lan prospektif çal›flmalarla desteklenmesi gerekmektedir. Günümüzde, asemptomatik ve sistolik sol ventrikül disfonksiyonu riski düflük popülasyonlarda, BNP tarama testi olarak kullan›lmamaktad›r. Homosistein ise orta yafl üzeri hasta grubunda ba¤›ms›z bir risk faktörü olarak check-up listelerinde yer almaktad›r. Çal›flmam›z›n sonuçlar›, miyokard infaktüsü geçirmifl hastalarla, diyabetik veya uzun süreli hipertansiyonu olan hastalar gibi yüksek risk grubundaki hastalarda, BNP ve homosistein düzeylerinin birlikte de¤erlendirilmesiyle, konjestif kalp yetersizli¤i riskinin daha güvenilir bir flekilde araflt›r›labilece¤ini düflündürmektedir. 016 PLAZMA BNP VE HOMOSISTEIEN DÜZEYLER‹ ‹L‹fiK‹S‹ KAYNAKLAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. BNP consensus Panel 2004: A clinical approach for the diagnostic, prognostic, screening, treatment monitoring and therapeutic roles of natriuretic peptides Congestive heart failure. Semptembre.October 2004. 10(5), supp 3. Mair J, Hammerer-Lercher A, Puchendorf B. The impact of cardiac natriüretik peptide determination on the diagnosis and management of heart failure. Clin Chem Lab Med 2001; 39:571-588 Clerico A, Lervasi G, Mariani G. Clinical relevance of the measurement of cardiac natriuretic peptide hormones in humans. Horm Metab Res. 1999;31:487-498 Maeda K, Tsutamoto T, Wada A, et al. Plasma brain nariuretic peptide as a biochemical marker of high left ventricular end-diastolic pressure in patients with symptomatic left ventricular dysfunction. Am Heart J. Homocysteine and risk of ischemic heart disease and stroke: a meta-analysis. JAMA 2002;288(16):2015-22 Vasan RS, Beiser A, D’Agostino RB, et al. Plasma homocystine and risk for congestive heart failure in adults without prior myocardial infarction. JAMA 2003; 289 (10):1251 Joseph J, Washington A, Joseph L, et al. Hyperhomocysteinemia leads to adverse cardiac remodeling in hypertensive rats. Am J Physiol Heart Circ Physiol 2002; 283(6): H2567-74 Miller A, Mujumdar V, Palmer L, et al. Reversal of endocardial endothelial dysfunction by folic acid in homocystinemic hypertensive rats. Am J Hypertens 2002;5(2 Pt 1):157-63 Sundstrom J, Sullivan L, Selhub J, Benjamin EJ, et al. Relations of plasma homocysteine to left ventricular structure and function: the Framingham Heart Study. Eur Heart J 2004;25:523-530 McDonagh TA, Robb SD, Mudoch DR, et al. Biochemical detection of left-ventricular systolic dysfunction. Lancet 1998; 351: 9-13 Rasouli ML, Nasir K, Blumenthal RS, Park R, Aziz DC, Budoff MJ. Plasma homocysteine predicts progression of atherosclerosis. Atherosclerosis 2005;181:159-165 Maisel A. B-type natriuretic peptide levels: a potential novel “white count” for congestive heart failure. J Card Fail. 2001;7:183-193 Boomama F, Van der Meiracker AH. Plasma Aand B-type natriuretic peptides:physiology, methodology and clinical use. Cardivasc Res. 2001;51:442-449 14. Selhub J: Homocysteine metabolism. Annu Rev Nutr 1999; 19:217-246 15. Gerdes VE, Hovinga HA, Ten Cate H, Macgillavry MR, Leijte A, et al: Homocysteine and markers of coagulation and endothelial cell activation. J Thromb Haemost 2004;2(3):445-451 16. Joseph J, Joseph L, Shekhawat N, Devi S, Wang J, et al. Hyperhomocysteinemia leads to pathological ventricular hypertrophy in normotensive rats. AJPHeart 2003;285:679-686 17. Frank JS, Langer JA. The myocardial interstitium: its structure and its role in ionic exchange. J Cell Biol 1974; 60:586-601 18. Janicki JS, Brower GL. The role of myocardial fibrillar collagen in ventricular remodeling in hypertensive rats. 19. Zak R. Cell proliferation during cardiac growth. Am J Cardiol 1973; 31:211-219 20. Majors A, Ehrhart LA, Pezacka EH. Homocysteine as a risk factor for vascular disease: enhanced collagen production and accumulation by smooth muscle cells. Arterioscler Thromb Vasc Biol 1997; 17:2074-2081 21. Tyagi SC, Smiley LM, Mujumdar VS, Clonts B, Parker JL. Reduction-oxidation (redox) and vascular tissue level of homocysteine in human coronary atherosclerotic lesions and role in extracellular matrix remodeling and vascular tone. Mol Cell Biochem 1998;181:107-116 22. Loscalzo J. The oxidant stress of hyperhomocysteinemia. J Clin Invest 1996; 98:5-7 23. Upchurch GB, Welch GN, Freedman JE, Loscalzo J. Homocysteine attenuates endothelial glutathione peroxidase and thereby potentiates peroxide-mediated cell injury. Circulation 1995; 92: I-228 24. Magliano DJ, Liew D, Ashton EL, Sundararajan V, McNeil JJ. Novel biomedical risk markers for cardiovascular disease. J Cardiovasc Risk 2003;10:41-55 ‹letiflim Adresi Yrd. Doç. Dr. Fehime Benli Aksungar Biyokimya Anabilim Dal› Maltepe Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Atatürk Caddesi, Çam sokak, No 3/A Maltepe, ‹stanbul Tel: 0 (216) 399 9750/1026 Faks: 0 (216) 457 5979 GSM: 0 (532) 284 1418 E-mail: [email protected]