TAKSiT - Ayrıntı Dergisi
advertisement
ÖZET: Diş Hekimi Alpaslan Aktürk: “Diş sıkmanın, kassal ağrı ve tutulmanın temelinde olabilecek stres, psikolojik rahatsızlıkları gibi durumların ortadan kaldırılması için psikolojik destek alınması gerekebilir. Dişsel bozuklukların düzeltilmesi için ortodontik müdahale yapılmalıdır. Çene eklem rahatsızlıklarının tedavisinde gerekli görüldüğü durumlarda cerrahi müdahale yapılmalıdır” dedi. ABSTRACT: Dentist Alpaslan Aktürk reports ‘Psychological support may be required to eliminate the states like stress, psychological disorders which may cause teeth clenching, muscular pain, retention. Orthodontic treatment must be devised to correct dental defects. Operational intervention must be used if it is required at the treatment of temporo - mandibular joint disorders.’ (Translated by BURDİL) Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 29 H alk dilinde genellikle; çene çıkması, çene kütlemesi, kilitlenmesi, çene ağrısı, ağız açmada zorluk, esnerken kilitlenme, çene kayması, tam kapanmama, gibi sözlerle açıklaGöller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 30 nan... Temporomandibular (Çene) Eklem Rahatsızlıkları, çiğneme kasları, temporomandibular eklem (TME), baş ve boyun kaslarının bir kısmı, ligamentler, dişler, yanak, dudak ve tükrük bezlerinden oluşan sistemi etkileyen ağrı ve disfonksiyon sendromudur. Temporomandibular (çene) eklem rahatsızlığının birçok işaret ve belirtisi vardır. Bu işaret ve belirtilerden bazıları şunlardır: • Kulağın ön bölgesinde, çene ekleminde, yüz-boyun kaslarında ve şakaklarda, aniden başlayan veya yavaş yavaş oluşan ağrı • Yüzde ağrı ve yorgunluk hissi • Çiğnerken ya da konuşurken ağrı ve yorgunluk • Esnemede ve ağız açmada zorluk • Ağız açıp kapatırken tıklama, takırtı sesi • Kısıtlı ağız açıklığı veya çene kilitlenmesi • Çenenin tek tarafa doğru kayarak açılması • Yüzde şişlik • Dişlerde ağrı • Dişlerde normal kapanmama hissi • Kulaklarda ağrı • Kulaklarda çınlama • Kulaklarda duyma problemi • Baş ağrısı • Göz çevresinde ağrı ve basınç • Baş dönmesi Çiğneme kasları ile ilgili ağrılar, bu kasların fazla çalışmasından kaynaklı olup bu ağrılar baş ve boyun ağrısına neden olabilmektedir. Temporomandibular eklem ile ilgili ağrılar ise, çene eklemi içindeki sert ve yumuşak dokuların değişikliğinden kaynaklanmaktadır. Ekleme gelen travma, Tek taraflı çiğneme , diş eksiklikleri, diş sıkma ve gıcırdatma gibi nedenler bu hastalığın oluşumuna sebep olur. Çene eklemi ile disk ilişkisinin bozulduğu durumlarda eklemden klik sesi, ağız açmada kısıtlılık, ağrı gibi şikayetler görülmektedir. Stres diğer bir faktördür. Diş sıkma ve gıcırdatmaya neden olan bu durum çene kaslarında kasılmaya neden olur. Bu hastalığın teşhisi, tedavinin ilk aşamasıdır. Hastalığın nedeni bulunarak bu yönde bir tedavi yapılmalıdır. Teşhiste klinik ve radyolojik yöntemlerden faydalanılmaktadır. Diş sıkma / diş gıcırdatma alışkanlığı bruksizm olarak adlandırılır. Toplumun büyük bir kısmında diş sıkma / diş gıcırdatma alışkanlı- ğı olmasına rağmen, farkında olanların sayısı çok azdır. Uykuda bilinç altında olduğu için kişi, diş sıktığının farkında olmaz, sadece sonuçlarını fark edebilir. • Özellikle sabah şakaklarda yoğunlaşan baş ağrıları • Kulak önlerinde ve yanaklarda da ağrı • Yüzde yorgunluk hissi • Dişlerde hissedilen hassasiyet • Dil kenarları ve yanak içlerinde diş izlerinin belirgin olarak izlenmesi bruksizme bağlı olabilir. • Diş hekiminize başvurduğunuzda mutlaka dişlerinizi gıcırdatıp gıcırdatmadığınızı sorunuz. Diş hekiminiz dişlerinizi aşınma, çatlak veya kırık açısından değerlendirecektir. Diş gıcırdatma problemi için hastanın ağız ve diş yapısına göre gece plağı yapılabilir. Bazı kişilere ağız yapısına göre üst bazı kişilere alt çeneye gece plağı yapılır. Bu diş plakları çene fonksiyonuna göre değişiklik gösterebilir. Çene eklemi rahatsızlığının nedenlerin anlaşılmasına yardım eden diş hekimi muayeneniz, tedavinizin ilk aşamasını oluşturur. Diş hekimi tarafından yapılan detaylı muayeneniz, sadece çene eklemi rahatsızlığıyla ilgili değil bütün genel sağlığınızla ilgilidir. Stres altında olup olmadığınız, dişlerinizi sıkıp sıkmadığınız, dişlerinizi gıcırdatıp gıcırdatmadığınız, ailenizde çene eklemiyle ilgili şikayetlerinizin olup olmadığına dair sorular sorulur. Sizden alınan cevaplar ve muayene sonuçlarıyla rahatsızlığınızın nedenleri anlaşılmaya çalışılır. Yine muayene sırasında kaslarınızı etkileyecek sinir sistemi veya ortopedik bir bozukluk olup olmadığı, çene-yüz ve boyun kaslarınızın uyum içinde çalışıp çalışmadığı anlaşılmaya çalışılır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 31 Doktorunuz çene eklemlerinizi çene yüz kaslarınızı parmak uçlarıyla palpe ederek ağrı olup olmadığını, ağzınızı açıp kapatarak çene eklemlerinizde ağrı olup olmadığını ve çene eklemlerinizden ses gelip gelmediğini ve alt çenenizi açıp kapatma sırasında kayma yapıp yapmadığını ve maksimum ağız açıklığınızı ölçerek muayenenizi tamamlar. Temporomandibular (çene) eklem rahatsızlığı tedavinin esas amacı, çene eklemi içindeki basıncın düzenlenmesi ve normal çene fonksiyonlarının sağlanmasıdır. Doğru tanı konulduğu taktirde, bu rahatsızlıkların konservatif bir tedavi olan ortopedik aperey (splint) kullanımıyla ve hasta eğitimiyle Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 32 kontrol altına alınabildiği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Çene eklem rahatsızlıklarının tedavisinde öncelikle protetik tedavi ihtiyacının giderilmesi ve eksik dişlerin tamamlanması gerekir. Kötü dolgu ve protezler uygun olanlar ile değiştirilmelidir. Çene eklem rahatsızlıklarına bağlı diş gıcırdatmayı önlemek için gece plağı kullanılmalıdır. Sıcak uygulama, eklem egzersizleri yapılmalıdır. Çene eklem rahatsızlıklarında ağzı çok açmamak gerekir; yiyecekler küçük parçalar halinde tüketilmeli, esneme gibi eylemlerde çene alttan elle desteklenerek çok açılması engellenmelidir. Çene eklem rahatsızlıklarının tedavi sürecinde ilaç kullanımı gerekebilir. Diş sıkmanın, kassal ağrı ve tutulmanın temelinde olabilecek stres, psikolojik rahatsızlıkları gibi durumların ortadan kaldırılması için psikolojik destek alınması gerekebilir. Dişsel bozuklukların düzeltilmesi için ortodontik müdahale yapılmalıdır. Çene eklem rahatsızlıklarının tedavisinde gerekli görüldüğü durumlarda cerrahi müdahale yapılmalıdır.
