Polonya Hukuk Sistemi İle Türk Hukuk Sisteminin Karşılaştırılması
advertisement
POLONYA HUKUK SİSTEMİ İLE TÜRK HUKUK SİSTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI FARKLI YÖNLER • Hakimlerin mesleğe alımında Bölge Mahkemelerinde yapılan mülakat ve oy verme sonrasında belirlenen adayların Yüksek Hakimler Kuruluna sunulması ve Yüksek Hakimler Kurulu tarafından atanacak hakimlerin belirlenerek, atamanın Cumhurbaşkanınca yapılıyor olması • Polonyadaki hakim sayısının 10.000 civarında olmasına karşın; Polonya nüfüsunun 39 milyon ve Ülkemiz nüfusunun 72 milyon olduğu gözönüne alındığında, ülkemizdeki hakim sayısının yetersiz olması • Yüksek Hakimler Kurulu ve Ulusal Savcılık Kurulu olarak iki ayrı yapılanma bulunması, yine savcıların adliye binası dışında kendi binalarında çalışmaları ve duruşma için avukatlar ile birlikte sıralarını beklemeleri • Parlamentonun, Anayasa Mahkemesi üyelerinin tamamını seçmesi, Yüksek Hakimler Kurulunda ve Ulusal Savcılık Kurulunda temsilciler bulundurması • Adli yargıda istinaf sistemine geçilmiş olması • Hakimlik yaşının adli yargıda 29, idari yargıda 35 olması, • Hakimlerin coğrafi güvenceye sahip olması ve istemleri dışından görev yerlerinin değiştirilmemesi • İdari yargıda, dava öncesi zorunlu ve etkili idari başvuru yolunun bulunması ve dava dilekçesi ve savunma ile işlem dosyaları temin edildikten sonra dosya esas numarası alınması • Yine idari yargıda bizdeki bölge idare mahkemesinin bulunmayıp alt derece mahkemesi olarak idare mahkemesi (daire olarak da vergi dairesi) ve temyiz yeri olarak da Yüksek İdare Mahkemesinin bulunması • Ülkemizdeki Yüksek Seçim Kurulu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Askeri Yargıtayın bulunmayıp, bu kurumların baktığı işlere Yüksek Mahkemenin bakıyor olması • Anayasa ile uluslar arası sözleşme hükümleri çatıştığında Anayasanın daha üstün olması ve Anayasa Mahkemesince söz konusu Uluslar arası sözleşmeye ilişkin kanunun iptal edilebiliyor olması • Avrupanın en dindar ülkesi olarak bilinen Polonyada, Anayasa Mahkemesi Üyesinin açıklamalarına göre en az Anayasa kadar hristiyanlık inancının da hukuki değerlendirmelerde önemli olduğu (Yüksek Mahkeme ziyareti sırasında toplantı salonunda çerçeve içinde ve duvara asılı hac işaretin asılı bulunması dinsel hassasiyetlerin kamusal alanda da ortaya konulabildiğini göstermekteydi) • Mahkemelerin mali özerkliğinin bulunması ve kendi bütçelerini belirleyebiliyor olması, mahkemelerde profesyonel idari işler müdürlerinin bulunması BENZER YÖNLER • Mahkemelerin her türlü etkiden uzak tam bağımsız olması inancı • Anayasa yargısı ve İdari Yargının genel yargı kolu olan Adli Yargıdan ayrı olarak yapılanmış olması, idari yargıda her iki ülkede de yazılı yargılama usulünün benimsenmiş olması • Bizde Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemlerin yargı denetimi dışında bırakılması gibi Polonya'da da yargı denetimi dışında bırakılmış işlemler bulunması, Örneğin Yüksek Hakimler Kurulu kararlarına karşı Yüksek Mahkemeye temyiz yolu açık ise de sadece şekli bir inceleme yapılıyor olması • Hakimlerin sadece mesai saatlerinde değil özel hayatlarında da mesleki saygınlığa dikkat etmek durumunda, başka bir ifadeyle “bu benim özel hayatım istediğimi yaparım” anlayışı söz konusu değil.
