PowerPoint Sunusu - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

4688 Sayılı Kamu
Görevlileri Sendikaları ve
Toplu Sözleşme Kanunu
Sunum Planı
1. Bölüm Temel Bilgiler
 Tarihçe
 İstatistikler
 Konfederasyonlar
2. Bölüm Sendikalar
 Kuruluş
 Organlar
 Üyelik
3. Bölüm Toplu İş Sözleşmesi
 Yetki
 Toplu İş Sözleşmesi (TİS)
1. BÖLÜM
TEMEL BİLGİLER
Tarihçe
1. 1924 Anayasası
2. 1961 Anayasası ve 624 sayılı Devlet Personel Sendikaları
Kanunu (çalışan ifadesi ve sendikaların kurulması)
3. 12 Mart 1971 (üyeliğin yasaklanması)
4. 1982 Anayasası ve 657 sayılı Kanun
5. 4688 sayılı Kanun
1924 Anayasası Dönemi
• Cemiyetler Kanunu
• Memurların sendika kurması ve üye olmaları
yasaklanmıştır.
• Memurin Kanunu
• Sendika ve dernek kurma hususunda açık bir yasak
getirmemiştir.
• Açıkça grevi yasaklamıştır.
• ILO üyeliği
1961 Anayasası
•
•
•
•
•
“Çalışanlar
ve işverenler” ibaresiyle örgütlenme kapsamı
geniş tutularak işçi ve işverenlerle birlikte memurlara da
örgütlenme hakkı verilmiştir.
Memur sendikaları 1965’te kurulmaya başlamıştır.
Anayasada 1971 yılında yapılan düzenlemelerle 1961
Anayasasının 46 ncı maddesinde ifade edilen “çalışanlar”
ibaresi “işçiler” olarak değiştirilmiştir.
Memurların örgütlenme hakkı ortadan kaldırılmıştır.
Memur sendikaları kapatılmıştır.
1982 Anayasası
• 1982 Anayasasında örgütlenmeye ilişkin açık bir
düzenlemeye yer verilmemiştir.
• ve bu boşluk 1982 sonrasında memurların örgütlenmesine
yönelik sürecin başlatılmasına vesile olmuştur (Yorgun,
2011: 149).
• Danıştay’ın 1992’de verdiği kararla, Anayasa’da memurların
sendikal örgütlenmesini engelleyen bir hüküm
bulunmadığını bildirmiştir.
• 1995 yılında, 1982 Anayasanın 53 üncü maddesine eklenen
bir fıkrayla memurlara sendika ve üst kuruluşlar kurma,
toplu görüşme hakkı verilmiştir.
1982 Anayasası
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 22 nci maddesine
“Devlet Memurları Anayasa ve özel kanunlarda belirtilen
hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilir ve
bunlara üye olabilirler” hükmü konulmuştur
• 2001 yılında 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu
ile kamu görevlilerinin sendika özgürlüğü ayrı bir kanunla
düzenlenmiştir.
• 12 Eylül 2010’da yapılan referandumla Anayasa’nın 53 üncü
maddesinin başlığı “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme
hakkı” olarak değiştirilmiş ve üçüncü fıkra ile memurlar ve
diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı
verilmiştir.
4688 sayılı Kanun
1. Amaç, Kapsam ve Tanımlar
2. Kuruluş Esasları ve Organlar
3. Üyelik ve Güvenceler
4. Faaliyetler, Yasaklar ve Yönetime Katılma
5. Sendika
ve
Konfederasyonların
Denetimi
6. Toplu Sözleşme
7. Çeşitli, Geçici ve Son Hükümler
Gelirleri
ve
4688 Sayılı Kanunda Yapılan
Düzenlemeler (2012)
• Sendikaların kuruluşu ve işleyişi kolaylaştırıldı.
• Sendikalara üye olabilecek kamu görevlilerinin
kapsamı genişletildi.
• Sendika kurucusu olmak için yıl şartı kaldırıldı.
• Aday memurların da sendika kurucusu olmalarının
önü açıldı.
• Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsü dışındaki
kadro ve pozisyonlarda çalışanların tamamı kamu
görevlisi sayıldı.
4688 Sayılı Kanunda Yapılan
Düzenlemeler (2012)
• Kamu personelini ilgilendiren genel nitelikli konularda
istişareye imkân veren Kamu Personeli Danışma Kurulu
oluşturuldu.
• Kamu görevlilerinin mali ve sosyal hakları toplu sözleşme
ile belirlenmesinin önü açıldı.
• Toplu sözleşmede uzlaşmaya varılamaması halinde Kamu
Görevlileri Hakem Kurulunun uyuşmazlığı çözmesi
sağlandı.
• Mahalli idarelerde çalışan personel için ihtiyari nitelikte
sözleşme yapılabilmesi ve bu sözleşmeye göre mahalli
idare personeline sosyal denge tazminatı ödenmesine
imkan sağlandı.
Sendikalaşma
Kamu Görevlisi: 2.452.249
Sendikalı Kamu Görevlisi: 1.756.954
Sendikalaşma Oranı: %71,64
Sendikalaşma
Üye
Memur-Sen
T. Kamu-Sen
KESK
Birleşik Kamu-İş
Tüm Kamu-Sen
DESK
BASK
Hak-Sen
Anadolu-Sen
Konfederasyon
• Değişik hizmet kollarında en az beş sendikanın
bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliği
olan üst kuruluşlar.
2. BÖLÜM
SENDİKALAR
Kuruluş
• Sendikalar hizmet kolu esasına göre, Türkiye çapında faaliyette
bulunmak amacıyla bir hizmet kolundaki kamu işyerlerinde
çalışan kamu görevlileri tarafından kurulur.
• Bir hizmet kolunda birden fazla sendika kurulabilir.
• Meslek veya işyeri esasına göre sendika kurulamaz.
• Sendika ve konfederasyonlar önceden izin almaksızın
serbestçe kurulurlar.
• Sendika kurucusu olabilmek için kamu görevlisi olarak
çalışmak yeterlidir.
Kuruluş Usulü
• Sendikanın kurucuları; sendika tüzüğü ve kamu görevlisi
olduklarını gösterir belge ile sendikayı ilk genel kurula kadar sevk
ve idare edeceklerin isimlerini kuruluş dilekçelerinin ekinde
sendika merkezinin bulunacağı ilin valiliğine vermek
zorundadırlar.
• Belge ve tüzüklerin ilgili valiliğe verilmesi ile sendika veya
konfederasyon tüzel kişilik kazanır.
Hizmet Kolları
Büro,
Bankacılık ve
Sigortacılık
Hizmetleri
Diyanet ve
Vakıf
Hizmetleri
Enerji,
Sanayi ve
Madencilik
Hizmetleri
Tarım ve
Ormancılık
Hizmetleri
Eğitim,
Öğretim ve
Bilim
Hizmetleri
Sağlık ve
Sosyal
Hizmetler
Hizmet
Kolları
Yerel
Yönetim
Hizmetleri
Basın, Yayın
ve İletişim
Hizmetleri
Ulaştırma
Hizmetleri
Bayındırlık,
İnşaat ve
Köy
Hizmetleri
Kültür ve
Sanat
Hizmetleri
Tüzük
• Tüzüke yer alması zorunlu hususlar:
– Sendika veya konfederasyonun adı, merkezi ve adresi.,
– Sendikanın faaliyet göstereceği hizmet kolu,
– Sendika veya konfederasyona üyelik koşulları, üyelikten çıkma ve
çıkarılmanın usul ve esasları,
– Konfederasyon, sendika ve sendika şubesi genel kurul delegelerinin
belirlenmesi usulü,
– Sendika veya konfederasyonların yöneticilerinde aranılacak şartlar,
– Sendika veya konfederasyonun iç denetim usulü,
– Harcamaların nasıl yapılacağı, yetkilerin nasıl verileceği ve yetki
sınırları.
Zorunlu Organlar
• Zorunlu Organlar:
–
–
–
–
Genel Kurul
Yönetim Kurulu
Denetleme Kurulu
Disiplin Kurulu
• Diğer Organlar
GELİR
• Sendikaların gelirleri
• Üyelerinin ödeyecekleri üyelik ödentileri,
• Bu Kanuna göre yapabilecekleri faaliyetlerden elde edilecek
gelirler,
• Bağış ve yardımlar,
• Mal varlığından elde edilen gelirler.
Üyelik
• Sendikalara üye olmak serbesttir.
• Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda
kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
• Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin 3 nüsha olarak doldurup
imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun
sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.
• Üyelik başvurusu, sendika tarafından en çok 30 gün içinde
reddedilmediği takdirde üyelik istemi kabul edilmiş sayılır.
Üyelikten Çekilme
• Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir.
• Üyelikten çekilme, çekilmek isteyen kamu görevlisi tarafından,
üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çekilme
bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir.
• Kamu işvereni, bildirimin bir örneğini onbeş gün içinde
sendikaya gönderir.
• Çekilme, kamu işverenine başvurma tarihinden başlayarak 30
gün sonra geçerli olur.
Sendika Üyesi Olamayacaklar
• Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile Millî Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri,
• Yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu
meslekten sayılanlar,
• Müsteşarlar, başkanlar, genel müdürler, daire başkanları ve
yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, merkez teşkilâtlarının denetim
birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il
ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri,
• Mülkî idare amirleri
• Silahlı Kuvvetler mensupları,
• Millî İstihbarat Teşkilâtı mensupları,
• Emniyet hizmetleri sınıfı ,
• Ceza infaz kurumlarında çalışan kamu görevlileri,
• Merkezi denetim elemanları
Kamu Personeli Danışma Kurulu
• Kimlerden oluşur?
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı,
• En çok üyeye sahip üç konfederasyonun genel
başkanı ile
• Her bir hizmet kolunda en çok üyeye sahip
kamu görevlileri sendikasının başkanı,
• Devlet Personel Başkanı.
• Kurul, her yıl Mart ve Kasım aylarında toplanır.
Üye Sayılarının Tespiti
Kurumlarca yapılacak tespit
• Tespite ilişkin toplantıda üyelerinden aidat kesintisi yapılan
sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca
değerlendirilir.
• Toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin
sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan
taraflarca imzalanır.
• İmzalı tutanak, Bakanlığımıza gönderilir.
Üye Sayılarının Tespiti
Bakanlığımız tarafından yapılacak tespit
• Kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar
itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak, hizmet
kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki
sendikaların üye sayılarını tespit eder.
• Kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye
sayısını belirler ve sonuçları her yıl Temmuz ayının ilk haftasında
Resmî Gazetede yayımlar.
3. BÖLÜM
TOPLU SÖZLEŞME
Taraflar
• Kamu İşveren Heyeti
–
–
–
–
–
–
–
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı (Heyet Başkanı)
Kalkınma Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
İçişleri Bakanlığı
Hazine Müsteşarlığı
Devlet Personel Başakanlığı
Diğer Bakanlık Temsilcileri
• Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti
– Memursen (Heyet Başkanı)
– Her bir hizmet kolunda en çok üyeye sahip kamu görevlileri
sendikasının başkanı(11)
– Memursen, Kamusen, KESK
Toplu Görüşme
• Toplu sözleşme görüşmeleri son rakamı tek olan yıllarda yapılır.
• Ağustos’un ilk işgübnü görüşmelere başlanır.
• Son işgünü görüşmeler sona erer.
• Taraflar anlaşırsa
• Toplu sözleşme imzalanır..
• Anlaşamazlarsa
• Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulur.
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu
• 11 üye
• Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay Başkan, Başkanvekili, Başkan Yardımcısı
veya Daire Başkanları arasından Bakanlar Kurulunca Başkan olarak
seçilecek bir üye (heyet başkanı)
• Kamu İşveren Heyeti Başkanınca Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı,
Hazine
Müsteşarlığı
ve
Devlet
Personel
Başkanlığından
görevlendirilecek birer üye
• Bağlı sendikaların üye sayısı itibarıyla en fazla üyeye sahip
konfederasyon tarafından belirlenecek iki, bağlı sendikaların üye sayısı
açısından ikinci ve üçüncü sırada bulunan konfederasyonlardan birer üye
• Üniversitelerin kamu yönetimi, iş hukuku, kamu maliyesi, çalışma
ekonomisi, iktisat ve işletme bilim dallarından en az Doçent unvanını
taşıyanlar arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek bir üye,
• En az Doçent unvanını taşımak kaydıyla, önerilecek toplam yedi öğretim
üyesi arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek bir üye
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu
• Kurul 8 üyenin katılımı ile toplanır.
• Tarafların başvuru tarihinden itibaren beş gün içinde kararını verir.
• Kurul, tarafların başvuru tarihinden itibaren beş gün içinde kararını
verir.
• Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, toplantıya katılanların çoğunluğu ile
karar alır.
• Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış
sayılır.
• Kurul kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir.
• Kurul kararları taraflara üç gün içerisinde yazılı olarak bildirilir ve
Resmî Gazetede yayımlanır
TEŞEKKÜRLER