Kanser nedir tarama yöntemleri nelerdir?
advertisement
KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN 2005’DEN 2030’A DÜNYADA KANSER 7 milyon ölüm 17 milyon 11 milyon yeni vaka 27 milyon 25 milyon kanserli kişi sayısı 75 milyon TÜRKİYE’DE ÖLÜM NEDENLERİ,2009 ERKEK KADIN TOPLAM KARDİOVASKÜLER 36,2 44,4 39,9 KANSER 24,4 16,0 20,7 SOLUNUM 10,1 7,4 8,9 METABOLİK HASTALIKLAR 4,8 8,3 6,4 İNTOKSİKASYON VEYA TRAVMA 4,9 2,8 4,0 19,6 21,0 20,2 DİĞER KANSER NEDİR? Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren kötü urlara denir. Genel anlamda ise; hücrelerin kontrolsüz çoğalmaya başlaması nedeniyle organizmada ortaya çıkan her türlü bulgu ve belirtiler ile bunların klinik sonuçlarına KANSER adı verilir. KANSERIN RISK FAKTÖRLERI NELERDIR? Radyasyon Sigara, alkol Sağlıksız beslenme Fiziksel aktivite azlığı UV ışınlar Biyolojik risk faktörleri ( yaş,cinsiyet,ırk vb. ) Çevresel risk faktörleri ( Asbest, radon, hava kirliliği vb. ) KANSER NEDENLERİ VE ÇEVRESELLİK ALKOL; 5% DİĞER; 12% BESLENME; 28% TÜTÜN; 27% ŞİŞMANLIK; ALKOL 13% DİĞER ENFEKSİYO N; 15% ŞİŞMANLIK ENFEKSİYON TÜTÜN BESLENME KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ Meme kanseri Rahim-yumurtalık Kanseri Mide-bağırsak Kanseri Akciğer Kanseri BURSA’DA KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSERLER 24 Meme 9,1 Kolorektal 6,9 Tiroid Mide 5,5 Uterus Korpusu 5,4 Trekea,Bronş,Akciğe r 4,6 Over 4,5 kadın 3,3 Uterus Serviksi 3 Beyin, sinir Sistemi 2,9 Pankreas 0 5 10 15 20 25 30 Tüm Yaş Gruplarındaki Kadınlarda En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki Yüzde Dağılımları (Bursa, 2009) ERKEKLERDE EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ Akciğer Kanseri Prostat Kanseri Mide-bağırsak Kanseri Deri Kanserleri BURSA’DA ERKEKLERDE EN SIK GÖRÜLEN KANSERLER Trekea,Bronş,Akciğe r 28,9 10,3 Prostat 8 Kolorektal 7 Mide 6,2 Mesane 3,6 Larinks Non-Hodgkin Lenfoma 2,5 Pankreas 2,4 Böbrek 1,9 Beyin, sinir Sistemi 1,9 0 5 erkek 10 15 20 25 30 Tüm Yaş Gruplarındaki Erkeklerde En Sık Görülen Bazı Kanserlerin Bu Grup İçindeki Yüzde Dağılımları (Bursa, 2009) 35 KANSER BELIRTILERI NELERDIR? Açıklanamayan kilo kaybı Ateş Halsizlik Ağrı Memede veya vücutta hissedilen kitleler Cilt değişiklikleri Kanama Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında değişiklik Öksürük ve horlama Ben ve siğillerdeki değişiklikler AÇıKLANAMAYAN KILO KAYBI Birçok kanserin; özellikle mide, pankreas, yemek borusu (ösefagus) kanseri ve akciğer kanseri gibi; ilk belirtisi açıklanamayan kilo kaybıdır. Ateş: Kanserde sıklıkla görülür fakat genelde ileri evre kanserler ile birliktedir. Kan kanseri ve lenf bezi tümörlerinde ise başlangıç belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Halsizlik: Kan kanseri veya kansızlığa neden olabilen mide veya kalın bağırsak kanseri gibi kanserlerde erken ortaya çıkabilir. Halsizlik kanserin seyrini tahmin etme konusunda önemli bir bulgudur. AĞRI Kemik veya testis tümörlerinde ilk belirti olabilir ama genelde ileri evre kanserlerin bir belirtisidir. MEMEDE VEYA VÜCUTTA HISSEDILEN KITLELER Özellikle meme, testis, lenf bezi veya yumuşak doku tümörleri cilt altında bir yumru veya şişlik ile hissedilebilir. Cilt değişiklikleri: Cilt tümörleri haricinde iç organ tümörlerinde de görülebilir. Bazı kanserlerde sarılık, ciltte koyulaşma veya ciltte kızarıklık görülebilir. Ben ve siğillerdeki değişiklikler: Vücudumuzda yıllardır mevcut olan bir ben veya siğilde şekil, boyut veya renkte yeni ortaya çıkan bir değişiklik durumunda hemen bir doktora müracaat edilmelidir. Zira melanom denilen cilt tümörlerinde erken teşhis ile tedavi şansı artmaktadır. Kanama: Olağan dışı kanama birçok kanserde erken veya geç dönemde ortaya çıkabilir. Balgamda kan görülmesi akciğer, dışkıda kan görülmesi kalın bağırsak, idrarda kan görülmesi idrar torbası (mesane), zamansız vajinal kanama ise rahim veya rahim ağzı (serviks) kanserinin belirtisi olabilir. Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında değişiklik: Uzun süreli kabızlık, ishal veya dışkı boyutunda değişiklik kalın bağırsak kanserinin ilk belirtisi olabilir.İdrar yaparken sancı, idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi prostat veya idrar torbası (mesane) kanserinin ilk belirtileri olabilir. Öksürük ve horlama: İnatçı ve geçmeyen öksürük akciğer kanserinin horlama ise gırtlak (larinks) kanserinin ilk belirtileri olabilir. KANSERDE ERKEN TEŞHISIN ÖNEMI Türkiye'de her yıl yaklaşık 175 bin kişiye kanser teşhisi konuluyor. Hayatın her alanında var olan kanserojen maddeler; insanları ister istemez korkutuyor ve tedbirli yaşamaya yöneltiyor. Ancak unutulmamalıdır ki, kanser; erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen bir hastalıktır. MEME KANSERİ Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Ülkemizde yaşam boyu her 8 kadından 1 i meme kanseri tanısı almaktadır. Erken dönemde tespit edildiği durumlarda meme kanserinin iyileşme şansı %98’dir. MEME KANSERİNİ NASIL ANLARIM? Meme yapısı veya şeklinde değişme varsa Meme derisinde portakal kabuğu görünümü varsa Meme üzerindeki damarlar belirginleşmişse Meme başında içe gömülme varsa Meme başında veya etrafında kızarıklık varsa Meme başında akıntı varsa Koltuk altında şişlik varsa Muayenede elinize sert kitle geliyorsa MEME KANSERINDE ERKEN TEŞHIS İÇIN NE YAPMALıYıZ? Kendi kendine meme muayenesi: 20 yaşından sonra her kadın her ayın aynı günü kendi kendine meme muayenesi yapmalıdır. Mamografi: 40 yaşından itibaren tüm kadınlar; herhangi bir şikayeti, risk faktörü veya ailede meme kanseri olmasa bile 2 yılda 1 mamografi çektirmelidir. KALIN BAĞIRSAK KANSERİ Kalın barsağın polip ve kanserleri çoğu kez iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Ancak tarama programları ile saptamak mümkündür. Barsak Kanserinin; Barsak alışkanlığında değişiklikler olması (kabızlık veya ishal) Büyük abdestte kan görülmesi Büyük abdestin yapılamaması, gaz çıkarılamaması Hızlı kilo kaybı ve yorgunluk hissi olması gibi belirtileri olabilir. KALıN BARSAK KANSERINDE ERKEN TEŞHIS IÇIN NE YAPMALıYıZ? 50-70 yaş arası kadın ve Dışkıda gizli kan testinizi erkeklere 2 yılda 1 kez dışkıda gizli kan testi yapılır. aile hekimlerinizde yaptırabilirsiniz. 10 yılda 1 ise kolonoskopi yapılır. RAHİMAĞZI KANSERİ Rahim ağzı kanserleri oldukça sık görülür. Genellikle 40 yaşın üzerinde ortaya çıkmakla beraber rahim ağzı kanserlerinin en önemli nedenlerinden biri olan HPV (Human Papilloma Virüs) enfeksiyonları ve siğilleri daha genç yaş (30 yaş civarı) kadınlarda görülebilir. RAHIMAĞZı KANSERINDE ERKEN TEŞHIS İÇIN NE YAPMALıYıZ? 30-65 yaş aralığındaki kadınların 5 yılda 1 yaptırılan smear testi ve HPV DNA testi ile rahim ağzı kanserinden korunması mümkündür. K.E.T.E.M. (KANSER ERKEN TEŞHIS TARAMA VE EĞITIM MERKEZI) Digital Mamografi Servikal Smear ve HPV DNA testi Dışkıda Gizli Kan Testi Günümüzde kanser erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen bir hastalık olarak değerlendirilmektedir. En önemli şartlardan biri de düzenli sağlık kontrollerinin ihmal edilmemesi. KANSER OLMAMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ..? DÜZENLİ BESLENİN FAST FOOD VE KATKI MADDELERİNDEN UZAK DURUN SPOR YAPIN,DÜZENLİ YÜRÜYÜŞ YAPIN BOL SU İÇİN HERGÜN 15 DAKİKA GÜNEŞE ÇIKIN GÜZEL DÜŞÜNÜN İYİ DOSTLUKLAR KURUN VE SON OLARAK.. KANSER TARAMALARINIZI YAPTIRIN..!!! Unutmayın erken teşhis hayat kurtarır ! ÜCRETSİZ KANSER TARAMANIZI YAPTIRIN !!! K.E.T.E.M. OSMANGAZİ DÖNE OCAK KETEM ADRES: MURADİYE KÜLLİYESİ İÇİNDE. TEL: 0224 225 33 88-99 YILDIRIM KETEM ADRES:ANKARA YOLU CAD.ÇINAR ÖNÜ MAHALLESİ YILDIRIM TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ İÇİNDE. TEL: O224 366 3355
