ÇOCUKLAR İÇİN EŞİTLİK/HAKKANİYET KONU Ekonomik gelişme her zaman herkesin aynı fırsatlara sahip olmasının, aynı hizmetlerden yararlanmasının ve aynı ölçüde kişisel ve sosyal korunmadan faydalanmasının garantisi değildir. Bu tür eşitsizlikler özellikle de çocuklar arasında fazlasıyla görülür. Türkiye’de kız çocukları erkek çocuklarına tanınan fırsatlara sahip olamayabilirler. Temel eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygınlığına rağmen, kırsal kesimde ve daha az gelişmiş bölgelerde yaşayan çocuklar bu hizmetlerden diğer çocuklar kadar faydalanamayabilirler. Şehirli olup da yoksul ve az eğitim görmüş ailelerden gelen çocuklar, göç ya da özürlülük gibi zor durumlardan etkilenen çocuklar da mahrumiyet yaşayabilirler. Bir çocuğun coğrafik ya da sosyal konumu, onun çocuk işçiliği, şiddet ve istismarla karşı karşıya kalma riskini artırmaktadır. Konuyu rakamlara dökecek olursak: • • • • Türk İstatistik Kurumu’nun son yoksulluk araştırması sonuçlarına göre, kırsal kesimde yaşayan 15 yaş altı çocukların yüzde 50si yoksulluk içinde yaşamaktayken bu oran şehirli çocuklarda yüzde 14’tür (Bu iki rakam da yetişkinlere göre daha fazladır). Türkiye’nin doğusundaki çocukların yüzde 21’inde bodurluk görülmektedir, yani yaşlarına göre kısa boyludurlar. Bunun nedeni ise kronik yetersiz beslenmedir. Bu oran ulusal ortalamanın iki katıdır. Düşük sosyoekonomik düzeyden gelen annelerin yalnızca yüzde 20’sinin mahallelerinde okul öncesi eğitim kurumlarına erişimi varken, bu oran yüksek sosyoekonomik gruba dahil annelerde yüzde 50’dir. Ortaöğretime net kayıt oranı erkek çocuklar için yüzde 68 iken, bu oran kız çocuklarında yüzde 62'ye düşmektedir. Birçok Orta ve Doğu Anadolu ilinde bu eşitsizlik çok daha fazladır. Bunun sonucunda erken evlilikler görülmekte ve kadınların işgücüne katılımı daha az orandadır. Kısıtlı fırsatlara sahip olan çocuklar hayatları boyunca bunun sonuçlarına katlanmak ve bu dezavantajlı durumlarını kendi çocuklarına aktarmak gerçeğiyle karşı karşıyadır. YAPILMASI GEREKENLER Herkes aynı gelir, sağlık ve eğitim seviyesine sahip olamaz. Ancak politikalar geliştirirken eşitlik temelli yeni bir bakış açısı sayesinde çocukların haklarından faydalanmalarını kısıtlayan adaletsiz ve engellenebilecek durumlar ortadan kaldırılabilir. • • • Çocuk yoksulluğu ve yoksunluğu ile savaşmak için politikaların tasarlanması ve uygulamaya geçilmesi Sağlık, eğitim, sosyal koruma, erken çocukluk gelişimi, gençlik ve bölgesel gelişim alanlarında geliştirilen politikalar, özürlü, kırsal kesimde yaşayan, yoksul ailelerden gelen, göçmen ailelerden gelen, çeşitli politik çatışmalardan etkilenen ve Roman çocuklar - ve kız çocukları gibi dezavantajlı durumdaki çocuklara yönelik servislerin özenle planlanması gerekmektedir. Eşitsizliğin detaylı bir haritasının çıkarılması ve bu konuda sağlanan gelişimin ortaya konulabilmesi için istatistik toplanması ve bu istatistiklerin yayınlanması gerekmektedir. KAZANIMLAR Çocuklar için eşitliğin sağlanması, Çocuk Haklarına dair Sözleşmeye de uygun olarak her kız ve erkek çocuğun hayatta kalma, gelişme ve tam potansiyellerine ulaşma konusunda eşit fırsatlara sahip olmasını temin edecektir. Aynı zamanda, çocuklar için eşitlik yolundaki gelişmeler Türkiye’nin Binyıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmasında etkili olacaktır. Çocuklar arasında eşitliğin sağlanması, ekonomik ve politik olarak daha istikrarlı, ekonomik gelişimin sonuçlarının paylaşıldığı, sosyal gerilimlerin, suç ve çatışmanın azaldığı, daha eşitlikçi bir toplumun gerçeğe dönüşmesi ve insanlığın refah ve gelişiminin sağlanması yolunda önemli bir adımdır. Daha fazla bilgi için: Göktan KOÇYILDIRIM Çocuk Koruma Sorumlusu Nilgün ÇAVUŞOĞLU Çocuk/Gençlik Katılımı Odak Kişisi Tel : 454 1000 GSM : 0 533 744 4208 E-Mail : [email protected] Tel : 454 1000 GSM : 0 533 622 8345 E-Mail : [email protected]