HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ`NE, İlgi: Tebliğ Tarihi - Genel Sağlık-İş

.................... HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ’NE,
İlgi:
Tebliğ Tarihi:
Konu: ……. Tarih ve …. Sayılı yazınız ile Ulusal Serviks Tarama Programı kapsamında
bildirilen hedeflerin gerçekleşmemiş olmasına yönelik talep edilen beyan, itiraz ve
savunmamın sunulmasıdır.
OLAY:
Sağlık Bakanlığı tarafından meme kanseri, serviks kanseri ve kolorektal kanserler olmak
üzere üç kanser türüne yönelik tarama programları yürütülmekte ve Ulusal Serviks Tarama
Programı Aile Hekimliği bünyesinde uygulanmaktadır. Tarama programlarında hedef 30-65
yaş arasında bulunan riskli grubun en az %1,5’i olarak belirlenmiştir. Söz konusu hedefin
gerçekleştirilemediği iddiası ile tarafımdan savunma talep edilmiştir.
BEYAN VE İTİRAZLARIM:
1. Ulusal Serviks Tarama Programı kapsamında hastadan PAP-smear alınarak yapılan HPV
tarama testi tıbbi bir müdahaledir ve her tıbbi müdahale gibi rızaya bağlıdır. Tarama testleri
konusunda riskli grupta bulunan hastalara bilgi verilerek ilgili müdahaleye rıza gösterip
göstermedikleri sorulmakta; rıza göstermeyen hastalara müdahale edilememektedir.
Anayasa’nın 17. Maddesi gereğince zorla tedavi, kişinin yaşam ve vücut bütünlüğüne saldırı
teşkil ettiğinden mümkün değildir. Rızaya bağlı olmaksızın zorla tıbbi müdahalede
bulunulması ancak açık yasa ile mümkündür. Tarama testlerinin yapılmasını zorunlu kılan
Kanun hükmü bulunmadığından rızası olmayan hastalara ilgili testin yapılması hukuken
mümkün değildir.
2. Tarama testleri tıbbi müdahale olarak değerlendirilmekle birlikte tedavi amaçlı veya aşı
gibi koruyucu veya önleyici bir müdahale değildir. Tarama testleri ancak hastalığın tespitini
yaramakta olup testin yapılmaması ile hastayı tedavi eden veya ilgili hastalıktan koruyan bir
durum doğmamaktadır.
01.08.1988 Tarih ve 23420 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hasta
Hakları Yönetmeliği’nin 24. Maddesi gereğince tıbbi müdahaleler hastanın rızasına bağlıdır.
Yönetmeliğin 25. Maddesi ise rıza verilmemesi durumunu düzenlemektedir.
Hasta Hakları Yönetmeliği
Tedaviyi Reddetme ve Durdurma
Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait
olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya
durdurulmasını istemek hakkına sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların
hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge
alınması gerekir.
Bu hakkın kullanılması, hastanın sağlık kuruluşuna tekrar müracaatında hasta aleyhine kullanılamaz.
Yönetmeliğin 25. Maddesi gereğince hastanın tedaviye rıza göstermemesi durumunda
olumsuz sonuçların hastaya anlatılarak durumu gösterir yazılı belge alınması gerekmektedir.
Ancak yönetmelik yazılı belge zorunluluğunu yalnızca tedavi kapsamındaki tıbbi müdahaleler
için getirmiş, önleyici tıbbi müdahaleleri dahi bu kapsama dahil etmemiştir.
Tarama testleri ise yalnızca tespit amaçlı olup uygulanmaması durumunda tedavi gibi
herhangi bir olumsuz sonuç doğurmayacağı gibi, önleyici, koruyucu tıbbi müdahaleler gibi
yapılması durumunda da hastaya hiçbir koruma sağlamamaktadır.
Yukarıda izah edildiği üzere Kanun ile zorunlu hale getirilmeyen tarama testlerinin
yapılmasına hastaların rıza göstermemesi durumunda müdahalede bulunulması mümkün
değildir ve yönetmelik gereğince rıza göstermemeye ilişkin de herhangi bir yazılı belge
düzenleme zorunluluğu yoktur. Bu çerçevede riskli gruba testler hakkında bilgi verilmesine
rağmen uygulanmasına rıza göstermediklerinden hekim olarak herhangi bir zorlama veya
belge düzenleme yetkim kanunen bulunmamaktadır.
Kanunen yükümlü bulunmadığım ve kanuna aykırı söz konusu işlemleri yapmamış olmam
sebebi ile hakkımda işlem yapılması mümkün değildir. Tarafıma ait tüm yükümlülükler
hastaları bilgilendirerek ve tarama testi teklif edilerek yerine getirilmiş olup eylem yetkisi
üçüncü kişinin elinde bulunan durumlarda şahsıma hukuken sorumluluk yüklenemez. İşbu
sebeple sunmuş olduğum bilgi ve belgelerin değerlendirilerek hakkımda yapılan incelemenin
derhal sona erdirilmesini arz ve talep ederim. …../…./201…
İsim Soyisim