Nahiv Öğretiminde Manzûm Eserler “İbn Mâlik`in el

Nahiv Öğretiminde Manzûm Eserler
“İbn Mâlik’in el-Elfiyye’si Örneği”
İslam ilim geleneği incelendiğinde başlangıçta Kur’ân’ı doğru anlamaya dayanan nahiv
çalışmalarının zamanla müstakil bir disiplin şeklini aldığı ve bu ilmin öğretimine dinî bir
değer atfedildiği görülmektedir. Bu anlayış neticesinde nahiv tarihi içerisinde âlimler
tarafından bu ilmin öğrencilere öğretilmesini hedefleyen binlerce eserin yazıldığını söylemek
mümkündür. Bu eserlerin müellifleri, bir bilginin zihinde kalıcı olmasının yanı sıra,
öğrencinin derse odaklanmasını sağlamak ve anlatılan derse ilgisini çekmek için uygun metot
arayışı içerisine girmişlerdir. Bu metotlardan birinin de şiirsel anlatım olduğu görülmektedir.
Nazım türünde kaleme alınan eserlerde şiirin taşıdığı müzikal uyum sayesinde ilmî
meselelerin kolayca ezberlenmesi ve tekrar kolaylığı sağlanması amaçlanmıştır.
İbn Mâlik’in, nahiv ilmini şiirsel bir üslupla anlattığı el-Elfiyye adlı manzumesi, bu
alanda kaleme alınan eserler için adeta bir dönüm noktası olarak kabul edilmiş, Arap dili
öğretiminde günümüze kadar temel bir eser olarak okutulmuş, öğrenciler tarafından
ezberlenmiş ve ayrıca birçok bilgin tarafından esere şerh ve hâşiye yazılmıştır.
Bu bildiride nahiv ilminin ortaya çıkış süreci, İslâmi ilimlerdeki elfiyye geleneği ve İbn
Mâlik ile ilgili kısaca bilgi verilecek el-Elfiyye’nin nahiv ilmi açısından değerini tespite
yönelik, eserin bölümleri, içeriği, İbn Mâlik’in konu anlatımında kullandığı üslupları tasvir ve
tahlil yöntemleri ışığında incelenecektir. Ayrıca nahiv öğretimi açısından eserin değeri
üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Arap dili, Nahiv, Nazım, Elfiyye, Didaktik şiir, İbn Mâlik.