Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler
advertisement
Avrupa Birliği Maddi Hukuku Malların Serbest Dolaşımı: Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler (Kural) -7. DersAnkara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Lisans Programı 2012-2013 Güz Dönemi Yrd. Doç. Dr. İlke GÖÇMEN Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler • Malların serbest dolaşımı, – gümrük vergisi ve eş etkili vergiler (ABİHA md. 28-30) ile – ayrımcı ya da koruyucu iç vergilendirmenin (ABİHA md. 110-113) yanı sıra – miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirleri / önlemleri / kısıtlamaları da (ABİHA md. 34-37) yasaklamayı gerektirir. İlke GÖÇMEN 2 Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergi İç Vergilendirme Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Arasındaki İlişki Ulusal önlem Mali yük sınırı geçerken Gümrük vergisi veya eş etkili vergi per se yasak Hizmet bedeli + Zorunlu hukuki gereklilik --hariç Sınırı geçince Đç Vergilendirme Benzer ürünler Doğrudan ayrımcı Mali olmayan yük Miktar kısıtlaması veya eş etkili tedbir Diğer ürünler Dolaylı ayrımcı Nesnel sebep ile haklı gösterilemezse Vergi yönünden eşit yük İlkeuygulanır. GÖÇMEN Korumacılık yapmama Koruyucu etki, kaldırılır. Bu, vergi yönünden eşit yük anlamına gelmeyebilir. 3 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler • ABAD, 34, 35 ve 36 maddenin yorumu ile iç pazara erişmek yönünde önemli bir rol oynamaktadır. • Bu yönden, 34. madde ile ilgili olarak, – “eş etkili tedbirler” ifadesi, geniş yorumlanır. İlke GÖÇMEN 4 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler – Uyrukluk (köken) temelinde ayrımcılık yasağı, geniş yorumlanır. • hem doğrudan hem dolaylı ayrımcılık hâlleri, kural olarak, yasaktır. – (öz olarak) ayrımcılık olmasa bile, pazara erişimi önleyen veya güçleştiren (serbestîyi kısıtlayan) önlemler, kural olarak, yasaktır. “kural olarak” = Bir ulusal önlem, uyrukluk (köken) temelinde doğrudan veya dolaylı ayrımcı olsa ya da serbestîyi kısıtlıyor olsa bile; kimi meşru sebepler ile haklı (Birlik hukukuna uygun) görülebilir. İlke GÖÇMEN 5 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler • Bu alandaki içtihat hukuku yönünden, temel olarak, dört karar ön plana çıkmaktadır: – Dassonville kararı (1974) • Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir, tanımlanmıştır. • Odak noktası olarak, ayrımcılık yasağı, daha baskın gözükmektedir. İlke GÖÇMEN 6 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler – Cassis de Dijon kararı (1979) • Ayrımcı olmasa bile; malların serbest dolaşımına yönelik engeller (pazara erişimi önleyen veya güçleştiren önlemler), meşru sebepler ile haklı gösterilmedikçe, yasak sayılmıştır. • Şu ilke / kural getirilmiştir. – Karşılıklı tanıma ilkesi – Makul olma kuralı • Odak noktası olarak, pazara erişim, daha baskın gözükmektedir. İlke GÖÇMEN 7 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler – Keck kararı (1993) • Ulusal önlemler, türüne göre sınıflandırılmıştır. • “Ürün gereklilikleri” – Cassis de Dijon kararına tâbi kalmaya devam edecektir. • “Belirli satış düzenlemeleri” – etkilenen tüm tacirlere aynı biçimde uygulanıyorsa ve – yerli ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiyi doğuruyorsa 34. madde dışında kabul edilecektir. İlke GÖÇMEN 8 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler – Commission v Italy (Komisyon v İtalya) kararı (2009) • Diğer tür önlemler --- örnek: “ürün kullanımı” – “ürün gereklilikleri” ve – “belirli satış düzenlemeleri” dışında kalan ve – pazara erişimi güçleştiren (diğer tüm) önlemler, meşru sebepler ile haklı gösterilmedikçe, yasak sayılmıştır. İlke GÖÇMEN 9 Malların Serbest Dolaşımı Serbestînin Tahdidi ve Haklı Gösterme Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Doğrudan ayrımcı uygulanan md. 34: yasak md. 36 istisnaları + orantılılık Ürün gereklilikleri Pazara erişimi güçleştiren her türlü diğer önlem md. 34: yasak md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık Belirli satış düzenlemesi Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? Hayır Evet “eş etkili tedbir” değildir. » Keck pr. 16: Bir önlem, İlkeetkilenen GÖÇMENtüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli ve10ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi? ABİHA md. 34 ve Uygulama Alanı • ABİHA md. 34: “Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır.” • Bu hüküm, ne zaman uygulanabilir? – Kişi bakımından kapsam • Bu hüküm, kim tarafından ileri sürebilir? – Herkes – Konu bakımından kapsam • Bu hüküm, hangi durumlarda ileri sürülebilir? – (a) Mal ticareti – (b) Sınır aşırı unsur İlke GÖÇMEN 11 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • ABİHA md. 34: “Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır.” Hangi kavramlar, tanımlanmalıdır? – (1) Miktar kısıtlaması, nedir? – (2) Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir, nedir? İlke GÖÇMEN 12 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • Miktar kısıtlaması – Geddo kararı (1973) • Miktar kısıtlamaları hakkındaki yasak, • “duruma göre ithalatın, ihracatın ya da transit malların tamamen veya kısmen sınırlanmasına yol açan önlemleri” içerir. İlke GÖÇMEN 13 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması md. 34 uyarınca yasak md. 36 istisnaları temel alınarak + orantılılık ilkesine uygun ise haklı görülebilir. İlke GÖÇMEN 14 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir – Komisyonun görüşü --- 70/50 sayılı Direktif* • 2. madde, örnekler hâlinde, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbirleri saymaktadır: – İthal mallara yönelik, asgari veya azami fiyatlar – İthal ürünlere yönelik, yerli ürünlerden farklılaşan ödeme koşulları – Paketlemeye, bileşime, tanımlamaya, boyuta, ağırlığa vs. yönelik olup; yalnızca ithal mala uygulanan veya ithal mallarca sağlanması daha zor olan koşullar O *Yalnızca, geçiş dönemi yönünden uygulanabilir nitelik taşır. İlke GÖÇMEN 15 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • Dassonville kararı (1974) – Belçika hukuku uyarınca korunan bir menşe (köken) adına sahip mallar, ancak, ihraç ülkesinin ilgili makamlarınca verilen ve bu adı hak ettiklerini doğrulayan bir sertifika ile desteklenirse ithal edilebilmektedir. – Bay Dassonville, ilgili İngiliz makamlarının ilgili sertifikasına sahip olmamasına karşın; Fransa’dan Belçika’ya İskoç viskisi ithal etmiştir. – Bu sertifikayı almak, hâlihazırda, üçüncü bir ülkede serbest dolaşımda olan mallar yönünden oldukça güç gözükmektedir. – Bay Dassonville, Belçika’da kovuşturmaya tâbi tutulunca, savunma olarak, ilgili Belçika kurallarının miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir olduğunu ileri sürmüştür. İlke GÖÇMEN 16 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • ABAD’a göre: “Üye devletlerce çıkarılan ve [Birlik] içi ticareti doğrudan ya da dolaylı, fiilen ya da potansiyel olarak güçleştirmeye elverişli olan tüm ticari kurallar, miktar kısıtlamalarına eş etkili tedbir kabul edilir.” İlke GÖÇMEN 17 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • ABAD’a göre: – Buradaki ispat aracı (menşe belgesi istemi), üye devletler arası ticarete dönük bir engel rolü görmektedir. – Bu tür formaliteler (menşe belgesi istemi), üye devletler arası ticaret yönünden keyfi bir ayrımcılık veya örtülü bir kısıtlama oluşturmaktadır. • Zira, yalnızca doğrudan ithalat yapanlar, ciddi zorluklarla karşılaşmadan böyle bir belgeyi elde edebilecektir. • Oysa ki bu ürün, bir başka üye devlette hukuka uygun biçimde serbest dolaşımda bulunmaktadır. – İlgili Belçika kuralı, kurucu antlaşma uyarınca yasaklanan bir miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir oluşturmaktadır. İlke GÖÇMEN 18 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir md. 34 uyarınca yasak [Birlik] içi ticareti doğrudan ya da dolaylı fiilen ya da potansiyel olarak güçleştirmeye elverişli mi? md. 36 istisnaları temel alınarak + orantılılık ilkesine uygun ise haklı görülebilir. İlke GÖÇMEN 19 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı • Dassonville kararının sonuçları – Bir ulusal önlem, “eş etkili tedbir” mi diye bakılırken; ayrımcılık niyeti aranır mı; yoksa etkiye mi bakılır? • Etkiye bakılırO – Buradaki formülasyon, ayrımcılık dili ile mi kaleme alınmıştır; yoksa ayrımcı olmayan önlemleri de içerecek genişliğe sahip midir? • Ayrımcı olmayan önlemleri de içerebilirO İlke GÖÇMEN 20 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler • Olay – İtalya, ithal araçların tesciline yönelik yerli araçlara ait olandan farklı prosedürler izlemekte ve farklı veriler istemektedir. – Bu prosedürler ve veriler, yerli araçlara nazaran ithal araçların tescilini daha uzun, karmaşık ve masraflı hâle getirmektedir. – Komisyon, [ABİHA md. 34]’e dayanarak, İtalya’ya karşı ihlal davası açmıştır. – Bu ihtilaf, Birlik hukuku yönünden nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 21 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler • Olay – İtalyan hukuku uyarınca, şeker, belirli bir azami satış fiyatına sahiptir. – Bay Tasca, şeker ithal edip, bu satış fiyatının üstünde satış yapınca, İtalyan otoritelerince hakkında kovuşturma açılmıştır. – Bay Tasca’ya göre bu kural (yani, azami satış fiyatı), 34. maddeye aykırıdır. – Bu ihtilaf, Birlik hukuku yönünden nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 22 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler • ABAD’a göre: – Azami satış fiyatı, kendiliğinden, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir sayılmayacaktır. – Bununla birlikte, bu fiyat, ithal ürünlerin satışını zorlaştırıyor ise, “eş etkili tedbir” sayılacaktır. – Bir tacir, bu tür bir fiyat nedeniyle, ithal ürünler yönünden kâr marjını kısıyorsa veya zararına satış yapıyorsa, orada, “eş etkili tedbir” vardır. İlke GÖÇMEN 23 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler • Olay – İrlanda hükümeti, tüketicinin ithal mal yerine yerli malı alması hedefiyle, İrlanda mallarının satışını teşvik etmektedir. Bu hükümet, bu hedefe dönük olarak, şu tedbirleri almıştır: – (1) Bilgi hizmeti: Tüketiciler, hangi ürünlerin İrlanda malı olduğu ve nereden alınabileceği konusunda bilgilendirilir. – (2) İrlanda malları için sergi (fuar) imkanı sunulmaktadır. – (3) İrlanda’da üretilen mallara yönelik, “İrlandalı alın” sembolünün kullanılması teşvik edilmektedir. – (4) İrlanda Malları Konseyi tarafından, tüketicilerin İrlanda ürünleri almasını teşvik etmek üzere, tanıtım kampanyaları düzenlenmiştir. İlke GÖÇMEN 24 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler – İrlanda hükümeti, zaman içinde, ilk iki uygulamayı terk ederken; son iki uygulamayı sürdürmüştür. – Komisyon, [ABİHA md. 34]’e dayanarak, İrlanda’ya karşı ihlal davası açmıştır. • Not: İrlanda Malları Konseyi, İrlanda hükümetince atanan kişilerden oluşmaktadır. • Not: İlgili tanıtım kampanyası, özel bir şirket tarafından yürütülmektedir. İlke GÖÇMEN 25 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler – İrlanda’ya göre: • (1) 34. maddedeki “tedbirler”, sadece bir kamu otoritesinin bağlayıcı işlemlerini içerir. Biz ise, burada sadece manevi destek sunuyoruz. • (2) Kaldı ki, bu kampanya, ithalat üzerinde kısıtlayıcı etki göstermemiştir; zira, 1977 yılında satılan malların %49’u İrlanda malı iken; 1980 yılında bu oradan %43’e düşmüştür. – Birlik hukuku yönünden bu iddialara nasıl yanıt verilecektir? İlke GÖÇMEN 26 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler • ABAD’a göre: – (1) Buradaki etkinlikler, yerleşik bir ulusal uygulamaya işaret etmektedir. • İrlanda hükümeti, bu uygulamayı başlatmıştır ve desteklemektedir. – Dolayısıyla, böyle bir uygulama, bağlayıcı bir işlem ile kıyaslanabilecek etkiler doğurur. – (2) Bu kampanya, ithal ürünleri yerli ürünlerle ikame etmek için tasarlanmıştır ve üye devletler arası ticaret hacmini etkilemeye elverişlidir. • Öyleyse, “şekil”e değil; “içerik / öz”e bakılır. İlke GÖÇMEN 27 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı • Cassis de Dijon kararı (1979) – Bir tacir, Fransa’da üretilen “Cassis de Dijon” likörünü Almanya’ya ithal etmek istemektedir. Bu kişi, Alman yetkili makamına başvurarak gerekli izni talep etmiştir. – Alman makamları, şu gerekçe ile bu izni vermemiştir: • (1) Fransız içkisi, Almanya’da satılmak için yeterli alkol derecesine sahip değildir. – Not: Alman hukukuna göre bu tür (meyve) likörler(i), asgari %25 alkol oranı içermelidir. – Not: Cassis de Dijon likörü ise, %15 ila 20 arasında değişen alkol oranına sahiptir. İlke GÖÇMEN 28 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı • ABAD’a göre: – (1) “Alkolün üretimi ve pazarlanmasına ilişkin ortak kuralların yokluğunda ... kendi ülkelerinde alkol ve alkollü içeceklerin üretimi ve pazarlanmasına ilişkin konuları düzenlemek üye devletlere aittir.” – Öyleyse: • AB, bir alanı ortak kurallar ile uyumlaştırmamış ise; kural olarak, üye devletler, düzenleyici yetkiye sahiptir. İlke GÖÇMEN 29 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı • ABAD’a göre: – (2) “Obir üye devlette hukuka uygun olarak üretilen ve pazarlanan alkollü içeceklerin bir başka üye devlet pazarına sunulamaması için hiçbir geçerli neden bulunmamaktadır.” – “Karşılıklı tanıma ilkesi” (karine) • Bir üye devlette hukuka uygun olarak üretilen ve pazarlanan mallar, diğer üye devletlerde de pazarlanabilmelidir. İlke GÖÇMEN 30 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı • ABAD’a göre: – (3) “OUlusal hükümler; özellikle mali denetimin etkililiği, genel sağlığın korunması, ticari işlemlerin adilliği ve tüketicinin korunmasına ilişkin zorunlu gereksinimleri karşılamak için gerekli kabul ediliyorsa, ihtilaflı ürünlerin pazarlanmasına ilişkin ulusal kurallar arasındaki eşitsizlikten kaynaklanan [Birlik] içindeki dolaşıma yönelik engeller kabullenilmelidir.” – “Makul olma kuralı” • Birlik içindeki dolaşıma yönelik engeller, zorunlu gereksinimler ile haklı gösterilmedikçe, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir olarak yasaktır. İlke GÖÇMEN 31 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı • Cassis de Dijon kararının önemi – Odak noktası değişmiştir: • Ayrımcılık yerine, ticaret üstündeki kısıtlayıcı etki -- pazara erişimin önlenmesi veya güçleştirilmesi – İki yeni prensip geliştirilmiştir: • Karşılıklı tanıma ilkesi • Makul olma kuralı – 34. maddenin dış sınırları, tartışma konusu olmuştur. İlke GÖÇMEN 32 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Doğrudan ayrımcı uygulanan Aynı biçimde uygulanan md. 34: yasak md. 34: yasak md. 36 istisnaları + orantılılık md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık İlke GÖÇMEN 33 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • Olay (1988) – Alman hukuku uyarınca Edam peyniri, %34 yağ oranı ile hukuka uygun biçimde üretilebilmektedir. – Fransız hukuku uyarınca Edam peyniri, en az %40 yağ oranına sahip olmalıdır. – Bir tacir, Edam peynirini Almanya’dan Fransa’ya ithal edince, ticari ismin hukuka aykırı kullanımı nedeniyle kovuşturmaya maruz kalmıştır. – Bu kişi, savunma olarak, ABİHA md. 34’e dayanmıştır. – Birlik hukuku yönünden nasıl bir sonuç doğacaktır? İlke GÖÇMEN 34 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • ABAD’a göre – (1) • Karşılıklı tanıma ilkesi – (2) • “eş etkili tedbir” mi? = Birlik içi ticareti O güçleştirmeye elverişli mi? – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Haklı görülmemiştir. – (4) • Sonuç = Yasaktır!.. İlke GÖÇMEN 35 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • Olay (1982) – Belçika hukuku uyarınca her türlü margarin, nerede üretildiklerine bakılmaksızın- küp şeklindeki paketler hâlinde satılmalıdır. – Bir tacir, dikdörtgen paketli Alman margarinini Belçika’ya ithal etmeye çalışmıştır. – İlgili Belçika makamları, tüketicinin korunmasını gerekçe göstererek, bu talebi reddetmiştir. – Birlik hukuku uyarınca, bu olay, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 36 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • ABAD’a göre – (1) • Karşılıklı tanıma ilkesi – (2) • “eş etkili tedbir” mi? = Birlik içi ticareti O güçleştirmeye elverişli mi? – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Tüketicinin korunması + orantılılık ilkesi (orantılı bulunmamıştır.) – (4) • Sonuç = Yasaktır!.. İlke GÖÇMEN 37 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • Olay (1985) – Fransız hukuku uyarınca bir film, gösterime girdikten sonra, bir yıl boyunca bu filmin videolarının kirası ya da satışı yasaktır. – Bu düzenlemenin amacı, insanları sinemaya gitmeye teşvik etmek ve sinemacılık ürünlerinin kârlılığını arttırmaktır. Böylelikle, yeni sinema filmlerinin çekilmesi, teşvik edilecektir. – Bir tacir, Belçika’dan gösterime girmesinin üstünden üç ay geçen bir filme ait video ithal edip, satmak istemektedir. – Bu olay, Birlik hukuku uyarınca, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 38 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • ABAD’a göre – (1) • Karşılıklı tanıma ilkesi – (2) • “eş etkili tedbir” mi? = Birlik içi ticareti O güçleştirmeye elverişli mi? – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Haklı görülmüştür. – (4) • Sonuç = Birlik hukukuna uygundur!.. İlke GÖÇMEN 39 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • Olay (1989) – İngiliz hukuku uyarınca Pazar günleri, perakende satış yapmak -belirli kimi ürünler dışında- yasaktır. – Bay D., bu kuralı ihlal etmesi nedeniyle, kovuşturulmaktadır. – Bay D.’ye göre bu kural, ABİHA md. 34’e aykırıdır. – Bu olay, Birlik hukuku uyarınca, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 40 Cassis de Dijon Kararının Sonrası • ABAD’a göre: – (1) • Karşılıklı tanıma ilkesi – (2) • “eş etkili tedbir” mi? = Birlik içi ticareti O güçleştirmeye elverişli mi? – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi çalışma saatlerinin ulusal veya bölgesel sosyo-kültürel özelliklere göre ayarlanması + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmış) – (4) • Sonuç Ulusal mahkemeler, farklı kararlara imza atmışO İlke GÖÇMEN 41 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri • Olay (1993) – Fransız hukukuna göre bir malı zararına (güncel alım fiyatının altında fiyata) yeniden satmak yasaktır. – Bay Keck (ve Mithouard), X malını zararına yeniden satınca, haklarında kovuşturma yapılmıştır. – Bay Keck (ve Mithouard)’ın savunmasına göre, bu kural, ABİHA md. 34’e aykırıdır. İlke GÖÇMEN 42 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri • ABAD’a göre – (1) Cassis de Dijon kararı uyarınca – uyumlaştırma düzenlemelerinin yokluğunda – hukuka uygun olarak üretildikleri ve pazarlandıkları üye devletlerden gelen mallara – bu tür mallarca karşılanması gereken (isme, biçime, boyuta, ağırlığa, bileşime, sunuma, etiketlemeye ve paketlemeye ilişkin olanlar gibi) gereklilikleri ortaya koyan kuralların uygulanması sonucu oluşan engeller md. 34 uyarınca yasaktır. İlke GÖÇMEN 43 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri – (2) önceden karar verilenin aksine, – ithal ürünlere uygulanan ve belirli satış düzenlemelerini kısıtlayan veya yasaklayan ulusal hükümler; – bu kurallar, • ulusal ülke içinde iş yapan ilgili tüm tacirlere uygulandığı ve • yerli ürünler ile ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkilediği müddetçe, – “eş etkili tedbir” sayılmamaktadır. İlke GÖÇMEN 44 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri – Çünkü, bu tür kurallar, pazara erişimin önüne geçmemekte veya yerli mallar ile ithal mallara ilişkin olarak pazara erişim yönünden “nötr” bir nitelik taşımaktadır. – (3) Sonuç: ABİHA md. 34, • bir malı zararına (güncel alım fiyatının altında fiyata) yeniden satmak ile ilgili kurallara uygulanmamaktadır. İlke GÖÇMEN 45 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri • Keck kararının önemi – Yeni sınıflandırma – Ürün gereklilikleri • Bir ürünce karşılanması gereken – – – – – – – – isme biçime boyuta ağırlığa bileşime sunuma etiketlemeye paketlemeye – Belirli satış düzenlemeleri • Belirli ürünlere ilişkin – satış yeri ve zamanı – reklam yapılması – kimi pazarlama yöntemleri ilişkin olanlar gibi gereklilikler İlke GÖÇMEN 46 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri – Karine ve ispat yükü dağılımı açısından • Ürün gereklilikleri – Karine olarak hukuka aykırı (ispat yükü: ilgili devlet) • Belirli satış düzenlemeleri – Karine olarak hukuka uygun (ispat yükü: ilgili kişi) – Sonuç • Takip eden içtihat hukuku, ürün gereklilikleri ile belirli satış düzenlemeleri ayrımı üstüne kurulmuştur. İlke GÖÇMEN 47 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Doğrudan ayrımcı uygulanan md. 34: yasak md. 36 istisnaları + orantılılık Ürün gereklilikleri md. 34: yasak md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık Belirli satış düzenlemesi Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? Hayır Evet “eş etkili tedbir” değildir. – Keck pr. 16: Bir önlem, etkilenen tüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi? İlke GÖÇMEN 48 Keck Kararının Sonrası • Olay (2001) – İsveç hukuku uyarınca içki reklamı, radyo ve televizyon ya da satış noktalarında satılan dergiler üzerinden yapılamamaktadır. – Bu tür reklamlar, tacirler ve restoranlara yönelik dergiler üzerinden ise yapılabilmektedir. – X şirketi, içki reklamı da içeren bir dergi çıkarmaktadır. – Bu dergi, %90 tacirlere giderken; %10 özel kişilere ulaşmaktadır. – İlgili İsveç makamları, bu dergideki içki reklamlarına itiraz etmektedir. – Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 49 Keck Kararının Sonrası • ABAD’a göre: – (1) • Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi – Belirli satış düzenlemesi – (2) • (a) İlgili tüm tacirlere uygulanıyor mu? – EvetO • (b) Yerli ürünlerle ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkiliyor mu? – Hukuken EvetO – Fiilen HayırO (yani, pazara erişimi önlüyor veya güçleştiriyor) • Öyleyse “eş etkili tedbir” – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi • Kamu sağlığı + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmışO) İlke GÖÇMEN 50 Keck Kararının Sonrası • Olay (2003) – Doc Morris şirketi (Hollanda), sağlık merkezi işletip, eposta yoluyla tıbbi ürün satmaktadır. – Internet satışları, 8 Haziran 2000 tarihi itibariyle Alman dilini de içeren reçeteli ve reçetesiz onaylı ilaçlar yönünden Almanya’daki tüketicilere yapılmaya başlanmıştır. – Alman hukuku uyarınca internet üzerinden satış yapılması yasaktır. – Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 51 Keck Kararının Sonrası • ABAD’a göre – (1) • Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi – Belirli satış düzenlemesi – (2) • (a) İlgili tüm tacirlere uygulanıyor mu? – EvetO • (b) Yerli ürünlerle ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkiliyor mu? – Hukuken EvetO – Fiilen HayırO (yani, pazara erişimi önlüyor veya güçleştiriyor) • Öyleyse “eş etkili tedbir” – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi • İnsan sağlığı ve hayatının korunması + orantılılık (O) » reçeteli ilaçlar yönünden orantılı » Reçetesiz ilaçlar yönünden orantısız 52 Commission v Italy Kararı --- Ürün Kullanımı • Olay (2009) – İtalyan hukuku uyarınca motosikletlere römork bağlamak, yasaktır. – Komisyon, bu kuralı ABİHA md. 34’e aykırı görerek, İtalya’ya karşı ihlal davası açmıştır. – Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 53 Commission v Italy Kararı --- Ürün Kullanımı • ABAD’a göre – (1) • Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi – Ürün kullanımıO – (2) • Eş etkili tedbir – Cassis de Dijon kararı (ürün gereklilikleri) – Keck kararı (belirli satış düzenlemesi) + – Bir başka üye devlet kökenli ürünlerin bir üye devlet pazarına erişimini güçleştiren her türlü diğer önlem – (3) • Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi • Yol güvenliği + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmışO) İlke GÖÇMEN 54 Miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler: İçtihat Hukuku --- Son Durum • Miktar kısıtlamasına “eş etkili tedbir” – Üç tür kategori • Ürün gereklilikleri (Cassis de Dijon kararı) • Belirli satış düzenlemeleri (Keck kararı) • Diğer tür önlemler (Commission v Italy kararı) – Esas motif • Pazara erişimi önleyen veya (esaslı biçimde) güçleştiren ulusal önlemler = “eş etkili tedbir” – Not: “eş etkili tedbir” olan bir ulusal önlem, yerine göre, haklı görülebilir! İlke GÖÇMEN 55 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Doğrudan ayrımcı uygulanan md. 34: yasak md. 36 istisnaları + orantılılık Ürün gereklilikleri Pazara erişimi güçleştiren her türlü diğer önlem md. 34: yasak md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık Belirli satış düzenlemesi Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? Hayır Evet “eş etkili tedbir” değildir. » Keck pr. 16: Bir önlem, etkilenen tüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli İlke GÖÇMEN 56 ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi? ABİHA md. 34 • Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. İlke GÖÇMEN 57 ABİHA md. 35 • Üye devletler arasında, ihracata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. İlke GÖÇMEN 58 ABİHA md. 36 • 34 ve 35. madde hükümleri, genel ahlak, kamu düzeni ve kamu güvenliği; insanların, hayvanların veya bitkilerin sağlığının ve yaşamının korunması; sanatsal, tarihî veya arkeolojik değer taşıyan milli varlıkların korunması; sınai ve ticari mülkiyetin korunması nedenlerinin haklı kıldığı, ithalata, ihracata veya transit mallara getirilen yasaklama veya kısıtlamalara engel teşkil etmez. • Ancak, bu yasaklama ve kısıtlamalar, üye devletler arasındaki ticarette keyfi bir ayrımcılık veya örtülü bir kısıtlama aracı oluşturamaz. İlke GÖÇMEN 59
