İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ

İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------İstanbul, 13/07/2015
Konu: Kurumlar Vergisi Özkaynakla Finansman Teşviki Uygulaması (Nakit Sermaye
Artışlarına Getirilen Vergi İndirimi)
1- Giriş:
07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6637 sayılı Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 8 inci
maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasına (ı) bendi
eklenmek suretiyle sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımlarına vergi indirim teşviki
getirilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-ı maddesi ile getirilen düzenlemenin detayı aşağıdaki
gibidir.
2- Sermaye Şirketlerinin Nakit Sermaye Artırımlarına Getirilen Vergi İndirimi:
01 Temmuz 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 6637 sayılı Kanun’un 8 inci
maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasına eklenen (ı)
bendi hükmü aşağıdaki gibidir:
ı) Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi
teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret
siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi
sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit
olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından
indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden
ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili
hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'si.
Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana
sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem
için ayrı ayrı yararlanılır. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan
sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.
Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri
tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Matrahın
yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap
dönemlerine devreder. Bu bendin uygulanmasında sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık
devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve
bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin
sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya bu Kanunun 12 nci maddesi
kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle
gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.
1
İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------Bu bentte yer alan oranı, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan
personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan
elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans
ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da
sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve
teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da
bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100'e kadar
artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150'ye kadar farklı
uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”
Bu düzenleme ile şirketlerin borç yerine öz arlık kullanımı özendirilmiş olup nakdi
sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit
olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından
açıklanan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate
alınmak suretiyle ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin
kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca
gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilmesi imkanı getirilmiştir.
Bu bentte belirtilen %50 oranını sıfıra kadar indirmeye veya %100'e kadar artırmaya;
halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150'ye kadar farklı
uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Ancak nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye
şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer
alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya
ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle
gerçekleştirilen sermaye artırımları indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
Hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle
hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanacak olup matrahın yetersiz olması
nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine
indirim konusu yapılabilecektir.
Bu uygulamadan sadece sermaye şirketleri yararlanabilecek olup 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 2 maddesinin 1 inci bendinde “Sermaye şirketleri: 29/6/1956 tarihli ve
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve
sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar
sermaye şirketidir. Bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve
denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır.”
denilmiştir.
Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi
teşebbüsleri, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde
düzenlenen indirim uygulamasından yararlanamayacaktır.
2
İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------3- Özkaynakla Finansman Teşviki Uygulamasında İndirim Oranına İlişkin Yayınlanan
Bakanlar Kurulu Kararı(Şirketlere Göre Değişen Güncel İndirim Oranları):
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı)
bendinde yer alan özkaynakla finansman teşviki uygulamasına ilişkin %50 indirim oranı,
30.06.2015 tarihli ve 29402 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2015/7910 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile çeşitli kriterlere göre yeniden ve farklı oranlarda belirlenmiştir.
26/05/2015 tarih ve 2015/7910 sayılı kararnamenin eki kararda yer alan oranlar
aşağıdaki gibidir:
“ MADDE 1- (1) 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca uygulanacak indirim oranı % 50 olarak
belirlenmiştir.
(2) Birinci fıkrada belirlenen orana;
a) Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimden yararlanılan
yılın son günü itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir
nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan
ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı;
1) % 50 ve daha az olanlar için 25 puan,
2) % 50’nin üzerinde olanlar için 50 puan,
b) Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu
tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen
arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit
yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan, ilave edilmek suretiyle söz konusu indirim
uygulanır.
(3) 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca
uygulanacak indirim oranı;
a) Gelirlerinin % 25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel
istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı,
kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye
şirketleri için % 0,
b) Aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak
paylarından oluşan sermaye şirketleri için % 0,
c) Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak
kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere % 0,
ç) Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden
tutarla sınırlı olmak üzere % 0,
3
İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------d) 9/3/2015 tarihinden, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı)
bendinin yürürlüğe girdiği 1/7/2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına
gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %
0, olarak uygulanır.
(4) Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu
iktisadi teşebbüsleri, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde
düzenlenen indirimden yararlanamaz.
(5) Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak
üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya
bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da
ortaklar veya 5520 sayılı Kanunun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili kişilerce
kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları indirim
hesaplamasında dikkate alınmaz.
MADDE 2- (1) Bu Karar 1/7/2015 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 3- (1) Bu Karar hükümlerini Maliye Bakam yürütür.”
4- İndirimin Muhasebe Kaydı ve Örnek Uygulama:
Hesaplanan indirim tutarlarının bilanço ve belir tablosu hesaplarında muhasebe kaydı
yapılmayacaktır. İndirimler her hesap döneminin sonunda beyanname üzerinde yapılacak
olup bu tutarların, hesaplama tabloları ek yapılarak Nazım Hesaplara kaydedilmek
suretiyle takibi gerekecektir.
Yukarıdaki düzenleme kapsamında konuyu aşağıdaki gibi örneklendirebiliriz.
XY sermaye şirketinde 4.000.000.-TL nakdi sermaye artırımı yaptığını ve kararın
15/08/2015 tarihinde tescil edildiğini ve taahhüt edilen bu tutarın tamamının aynı ay
içerisinde ödendiğini var sayalım. TCMB tarafından en son açıklanan ticari kredilere
uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranının ise % 15 olduğunu kabul edelim.
Hesaplamaya aşağıdaki formül ile yapılacaktır:
Kurumlar Vergisi Matrahtan İndirilecek Tutar
= Nakden Artırılan Sermaye Tutarı x TCMB Faiz Oranı x Süre (Ay) x İndirim oranı
Örneğimizdeki değerleri yerine koyarsak sonuç aşağıdaki gibi olacaktır.
= 2.000.000.-TL x %15 x %50
= 150.000.-TL (Yıllık)
4
İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------XY sermaye şirketinin Ağustos/2015 döneminde sermaye artırımı yaptığını dikkate
aldığımızda yukarıda yer alan yıllık tutarın kıst dönem hesaplaması aşağıdaki şekilde
tutarda olacaktır.
(150.000.-TL/12 ay) x 5 ay = 62.500.-TL
Bu tutarın 2015 yılında kurumlar vergisine net etkisi ise (62.500.-TL x % 20=) 12.500.-TL
olacaktır. 2016 yılında net etkisi ise (150.000.-TL x %20 =) 30.000.-TL olacaktır.
Bize göre geçici vergi dönemleri itibari ile de kıst dönem hesaplaması yapılmak suretiyle
uygulamadan yararlanılması mümkündür.
5- 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Anonim Şirketlerin Fonlar
Sermayeye Dönüştürülmeden Nakit Sermaye Artışı Yapamaması Durumu:
Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Anonim şirketler ile ilgili olarak 462 nci maddesinin 3 üncü
fıkra hükmü aşağıdaki gibidir.
“3-Bilançoda sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonların bulunması hâlinde, bu
fonlar sermayeye dönüştürülmeden, sermaye taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırılamaz.
Hem bu fonların sermayeye dönüştürülmesi hem de aynı zamanda ve aynı oranda sermayenin
taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırılabilir. Artırım genel kurul veya yönetim kurulu
kararının ve esas sözleşmenin ilgili maddelerinin değişik şeklinin tescili ile kesinleşir. Tescil ile
o anda mevcut pay sahipleri mevcut paylarının sermayeye oranına göre bedelsiz payları
kendiliğinden iktisap ederler. Bedelsiz paylar üzerindeki hak kaldırılamaz ve
sınırlandırılamaz; bu haktan vazgeçilemez.”
Ayrıca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nün Sermaye Artırımı
konusunda Ticaret Sicili Müdürlüklerine hitaben yayınladığı 25.01.2013 tarihli
67300147.431.04/548 sayılı yazısında ise konu ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamalara yer
verilmiştir.
“ ...
1. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 12 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca halka
açık veya halka açılmak üzere Sermaye Piyasası Kuruluna başvuran anonim şirketler,
bilançolarında sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonların olup olmadığına
bakılmaksızın sermaye taahhüdü yoluyla sermayelerini artırmaları mümkün bulunmaktadır.
2. Bilançolarında sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonları bulunan ve halka açık
olmayan ve halka açılmak üzere Sermaye Piyasası Kuruluna başvurmayan anonim şirketlerde
sermaye tutarı kadar fonların da eş zamanlı olarak sermayeye dönüştürülmesi
gerekmektedir. Fonlar sermayeye dönüştürülmeden veya fonlar sermayeye dönüştürülürken
eş zamanlı olarak fonların tutarından daha yüksek miktarda sermaye taahhüdü yoluyla
sermayenin artırılabilmesi ise bu amaçla yapılacak genel kurul toplantısında bütün pay
sahiplerinin temsil edilmeleri ve sermaye artırımına ilişkin kararın oybirliğiyle alınmış olması
şartına bağlıdır.
5
İHTİSAS YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Yapılacak ikinci bir düzenlemeye kadar;
a) Sermayenin sadece taahhüdü yoluyla artırılmasında, şirket sermayesinin öz varlık içinde
korunduğunu şirketin özvarlığı da tespit edilmek suretiyle şirket sermayesinin karşılıksız
kalıp kalmadığına ve sermayenin hangi oranda korunduğuna ilişkin yeminli mali müşavir
veya serbest muhasebeci mali müşavir raporunun aranması, anonim şirketlerde ise bu rapora
ayrıca sermayeye eklenecek fonların mevcut olmadığının da tespit edilmesi gerekmektedir.
b) Sermaye artırımının sadece iç kaynaklardan yapılması durumunda, artırımın tescil
edilebilmesi için, şirketin özvarlığı da tespit edilmek suretiyle şirket sermayesinin karşılıksız
kalıp kalmadığına, sermayenin hangi oranda korunduğuna ve iç kaynaklardan artırılan
tutarın şirket bünyesinde gerçekten var olduğuna ilişkin yeminli mali müşavir veya serbest
muhasebeci mali müşavir raporunun ticaret sicili müdürlüğüne verilmesi gerekmektedir. Öte
yandan, şirket sermayesinin öz varlık içerisinde korunduğunu, iç kaynaklardan karşılanan
tutarın şirket bünyesinde gerçekten var olduğunu doğrulayan yönetim kurulunun açık ve
yazılı beyanı ile genel kurul tarafından onaylanmış yıllık bilançonun, bilanço tarihinin
üzerinden altı aydan fazla zaman geçmiş olması halinde ise yönetim kurulu tarafından
onaylanmış ara bilançonun ticaret sicili müdürlüğüne verilmesi durumunda ise, söz konusu
raporlar aranmadan işlem yapılması gerekmektedir.”
Yukarıdaki hükümler gereği bilançolarında sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği
fonları (isteğe bağlı olarak ayrılmış yedek akçeler, kanunî yedek akçelerin serbest kısımları,
iştirak ve taşınmaz satış hasılatı istisnası sonucu oluşan fonlar, dağıtılmayan geçmiş yıl
karları vb gibi) bulunan anonim şirketler sadece nakit sermaye artışı yapamayacaklardır.
Bu nedenle uygulayıcıların nakit sermaye artırımında bulunacağı şirketin bilançosunu bu
açıdan değerlendirmesi önemlidir.
6- Sonuç:
07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6637 sayılı Kanun’un 8 inci
maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasına
eklenen “ı” bendinde, sermaye şirketlerinin öz kaynak ve sermaye yapılarını güçlendirmek
amacı ile nakit sermaye artışlarına kurumlar vergisi indirimi getirilmiştir. Bent
hükümleri(KVK 10/1-ı) 01 Temmuz 2015 tarihinden itibaren yürürlüktedir.
5520 sayılı KV Kanunu’nun 10 uncu maddesinin uygulamasına ilişkin usulleri belirlemeye
Maliye Bakanlığı yetkili kılınmış olup bakanlığın bu yetkiye istinaden konunun
uygulamasına ilişkin tebliğ yayınlaması beklenmektedir.
Saygılarımızla,
İhtisas YMM Ltd. Şti.
6