Böylece kısmi neticeler dışında faydası dokunmıyan bir kontrol

— 362 —
Böylece kısmi neticeler dışında faydası dokunmıyan bir kontrol sistemi icadedümiş olur ki,
böyle bir sistem ve onun tatbikatı beklenen ıslaüatı başarmak kudretinden mahrum kalacaktır.
Dış Ticaret rejimini yeni baştan ele almadıkça bu noktaları bir karara
lâtı üzerinde de ayrıca durmayı lüzumlu görürüz.
bağlamanın müşkü­
Birikmiş ticaret borçları:
Yabancı memleketlerle ticari mübadeleden meydana gelmiş borçlar, kendileriyle yapılmış an*
laşmalar çerçevesi içinde tasfiye olunmaya devam edilmektedir.
Anlaşma yapılmayan memleketlere de İktisat ve Ticaret Vekâletinin re'sen aldığı prensip ka­
rarlarına ve onların taallûk ettiği maddelerin ihracedilmesine müsaade edilmek suretiyle borçla­
rın tasfiyesi derpiş edilmiştir.
İhracatımızın zarureten bir kısmını bel'eden bu tediye tarzı iç piyasa, ithal imkânını o nispet­
te daralttığı için tazyik yaptığı bir1 hakikat olduğu gibi, dış pazarlara olan borcu ödeme hususun­
da gösterilen iyi niyetin müşahhas ve maddi bir delili olmak itibariyle, yabancı memleketlerle
yapılan mübadelede memleket lehine rol oynadığı da muhakkaktır.
Yukarda arz ettiğimiz noktaların ışığı altında, dış ticaret mevzuundaki
retle hulâsa edebiliriz:
görüşlerimizi şu su­
a) İktisat ve Ticaret Vekâleti, hususi teşebbüsün hammadde ihtiyaçlariyle halkın zaruri ih­
tiyaçlarını karşılamak için döviz dispönibilitesinden zamanında ve muntazaman faydalanacak bir
hale getirilmemelidir.
.
.
b)
İthalâtta fiyat kontrolü titizlikle yürütülmelidir.
c) Ticari münasebetlerde bulunduğumuz bütün memleketlere ihracat maddelerimizin satışı
dünya piyasa fiyatlariyle yapılmalı ve bâzı maddelerde mevcut fiyat farkları, millî bir organi­
zasyon vas-ıtasiyle iç piyasada kapatılmalıdır.
3. îç ticaret :
a)
Şirketler :
1956 yılında sermaye şirketlerinin kurulması hızla devam etmiştir. Bu hususta bir fikir edi­
nilmesi için 1950 yılından bu yana kurulmuş anonim ve limitet şirketlerinin adedi ile deklere edi­
len sermayelerine ait rakamlar aşağıya çıkarılmıştır :
Anonim şirketler :
Yılı
Aded
1950 senesine kadar
1951 senesinde kurulanlar
1952
»
»
1953
»
»
1954
»
»
1955
»
»
1956 (11 aylık)
379
U m u m i yekûn
745
27
52
49
71
90
77
Sermaye
349
22
128
217
200
185
133
152
146
440
342
650
174
588
900
000
000
000
000
000
500
1 236 493 400