03 Ali Ko“ (125-136) - Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma

Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
AL‹ KOÇ BABA OCA⁄I ‹LE ‹LG‹L‹
KISA B‹R DE⁄ERLEND‹RME VE ‹K‹ YEN‹ fiECERE
Hac› YILMAZ*
Coflkun KÖKEL**
ÖZET
Yaklafl›k befl y›ld›r dergimizde Anadolu Ocaklar› ile ilgili tarihî vesikalar yay›nlanmaktad›r. Ancak,
takdir edilir ki bunlar›n hepsini ayn› anda bulmak ve yay›mlamak mümkün olamamaktad›r. Çünkü bu
belgeleri, ya sa¤duyulu halk›m›z taraf›ndan bize getirilen ya da bizim alan araflt›rmalar›m›z s›ras›nda
toplad›¤›m›z belgeler oluflturmaktad›r.
Dergimizin 32. say›s›nda Ali Koçlularla ilgili bir özel dosya yay›nlam›flt›k. Bu yaz›m›zdan k›sa bir
süre sonra Ali Koçlularla ilgili iki yeni flecere bize ulaflt›. Bunlar Araflt›rma Merkezimize Say›n Kaz›m
Marangoz taraf›ndan gönderilmifltir. 1628 ve 1630 y›llar›na ait flecerelerin önceki bilgileri tamamlayaca¤›n› umarak, flecerelerin bafl›na Ali Koçlularla ilgili k›sa bir de¤erlendirme de koyarak yay›nl›yoruz.
Anahtar Kelimeler: Ali Koçlular, flecere
ABSTRACT
For about five years, historical documents relating Anatolian Congregations have been published.
However,it is obvious that it’s impossible to find and publish all of them simultaneously, as these are
documents either constituted with the help of our people who have common sense or gathered during
our field researches.
We prepared a special file in the thirtysecond issue of our documentary. After a short term two new
family trees about Ali Koçlular reached us. These are sent to our research instituon by Kaz›m Marangoz.
As hoping the families dated 1628 and 1630 will complete the former documents,we are publishing
them as putting a short evaluation at the beginning of them.
Key Words:Ali Koçlular,family trees.
Sunufl
13.yüzy›l, Anadolu’da Türkmen boylar›n›n göçünün yo¤unlaflt›¤› dönemdir.
13. yüzy›lda Anadolu’ya yönelen Türkmen gruplar›n›n göç hareketi, beraberinde,
Küçük Asya’da, Türkleflme ve ‹slamlaflma sürecini h›zland›r›r.
Birer sosyolojik birim özelli¤i tafl›yan Türkmen boylar›, Anadolu’nun farkl›
yörelerine yerleflerek sosyal organizasyonlar oluflturmufllard›r. Kay›, Karg›n, Bayat,
Çepni Boylar› baflta olmak üzere 24 Türkmen boyunun tümü de Anadolu’nun
Türkleflme- ‹slamlaflma sürecinde önemli katk› sa¤lam›fllard›r. Türkmen boylar›n›n,
Anadolu’da sosyal, düflünsel hayatlar›n›n flekillenmesinde Türkistan’da Hoca
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
125
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
Ahmet Yesevî, Anadolu’da ise Hac› Bektafl Velî ile tarihsel temsilcilerini bulan
düflünce gelene¤inin önemli katk›lar› vard›r. Hac› Bektafl Velî, bu kültürün,
Anadolu’da yerleflik Türkmen boylar›na ulaflt›r›lmas›nda yüzlerce Türkmen dede
ve babas› ile beraber hareket etmifltir.
13. yüzy›l’ da Anadolu’nun farkl› bölgelerinde temellenen Hac› Bektafl Velî
merkezli söylem, ayn› zamanda Rumeli’de, Balkanlar’da da temsil edilmeye
bafllan›r. Bu kültür gelene¤inin, Balkanlar’daki bafllang›ç süreci ile ilgili olarak
Alevî-Bektaflî literatüründe birçok velayetname, menak›bname örnekleri vard›r.
Balkanlarda Alevî-Bektaflî düflüncesinin oluflmas›nda, gelene¤in karizmatik
temsilcilerinden Sar› Saltuk Dede’nin ad› s›kl›kla an›l›r. Hac› Bektafl Velî
Velayetnamesi’nde,
Sar› Saltuk’un, Hac› Bektafl Velî’nin görevlendirmesiyle
Balkanlar’da iskân ve kolonizasyon faaliyetlerinde bulundu¤u anlat›l›r: “ Hac›
Bektafl, birgün, Arafat Da¤›’ndaki Çilehane’den ç›k›p, flimdi Zemzem P›nar›
denen p›nar›n yan›na geldi. Gördü ki bir çoban, bir bölük koyunu, p›nar
yan›ndaki alana yaym›fl, gütmede. Hünkâr, çoban›n yan›na gitti, arkas›n› s›¤ad›,
ad›n nedir çoban, dedi. Çoban, ad›m Sar› Saltuk’tur, ne emredersiniz, elimden
geldi¤i kadar hizmette olay›m deyince Hünkâr, haydi dedi, seni Rum ülkesine
sald›k.” (Gölp›narl›, 1995:44)
Alevî–Bektaflî metinlerinde Balkanlar’daki düflünsel, sosyal ve askerî faaliyetleri sebebiyle ad› sayg›yla ve s›kl›kla an›lan bir di¤er Türkmen dedesi, K›z›ldeli
nam›yla tan›nan Seyyid Ali Sultan’d›r.
Seyyid Ali Sultan Vilayetnamesi’ndeki “K›rk Er” menk›besindeki flu bölümler
K›z›ldeli Sultan liderli¤inde Türkmen dervifl gruplar›n›n Rumeli’nin fethinde
tafl›d›klar› misyonu betimlemesi aç›s›ndan önemlidir: “Yola ç›k›l›r, Y›ld›r›m sol
kolda yedi kal’a al›r. Seyyid Ali Sultan, sa¤ kolda yürüyüp Çardak (Çanakkale
ilinde) önüne konar. Gemiciler kendilerini karfl›ya geçirende, kaçarlar. Seyyid Ali
Sultan denize biraz kum saçar, bir bölük deniz kumluk olur. Bunu görünce gemiciler döner, bunlar› al›rlar. Topluluk Gelibolu’ya var›r. Bir nara ile hayli kâfir helak
olur, kalanlar korkudan flehri teslim ederler.” (Noyan, 1999:17)
Baflta Sar› Salt›k ve K›z›ldeli Sultan olmak üzere tarih içerisinde; Otman Baba,
Akyaz›l› Sultan, Demir Baba, Gül Baba gibi pek çok Türkmen dervifli, Balkanlar’da
Hac› Bektafl Velî merkezli gelene¤in ard›llar› olur. Alevî- Bektaflî kültürünün
Balkanlar’daki temsilcisi olan dervifllerin en önemlilerinden biri de Ali Koç
Baba’d›r. Ali Koç Baba, Bulgaristan bölgesindeki yerleflik Alevî- Bektaflî topluluk126
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
larca ad› s›kl›kla ve sayg›yla an›lan bir Türkmen dedesidir. Yörede yüzy›llard›r
anlat›lagelen sözlü gelene¤e göre Ali Koç Baba, K›z›ldeli Sultan’›n o¤ludur. Ali
Koç Baba, Ni¤bolu Savafl›’nda, Y›ld›r›m Bayez›d komutas›ndaki Türk ordusunda
ak›nc› beyi olarak görev alm›fl ve savafl esnas›nda flehit olmufltur. Nitekim Ali Koç
Baba’n›n türbesi de Ni¤bolu flehrinde bulunmaktad›r.
Eskiflehir ve Kütahya yöresinde yerleflik Ali Koç Baba ocakl›lar› ile ilgili
yapt›¤›m›z saha çal›flmalar›nda ocakl›lar›n, cem ayini pratiklerinde,
gülbanklar›nda, tercümanlar›nda, sözlü anlat›lar›nda Ali Koç Baba ile K›z›ldeli
Sultan’›n adlar›n› beraber ve ayn› s›kl›kta and›klar› gözlemlenmifltir. Bu sosyolojik
tespit, iki tarihsel flahsiyet aras›nda düflünsel ve tarihsel bir ba¤lant› olabilece¤i
fleklinde de¤erlendirilmelidir. Bu ba¤lant› tarihsel de¤erde ferman, berat,
icazetname, flecere gibi belgelerle de ispat edilmelidir.
Etkinlik sahas› daha çok Bulgaristan co¤rafyas› olan Ali Koç Baba kültü,
günümüzde de yörede yerleflik Türkmen Alevî- Bektaflî gruplar›nca tüm canl›l›¤›
ile korunmakta ve sürdürülmektedir. Ali Koç Baba kültü, zaman içerisinde
Bulgaristan’dan Anadolu’ya yönelen göçlerle Türkiye’ye gelmifl kitlelerce de
devam ettirilmektedir. Özellikle Trakya’da Edirne, K›rklareli, Tekirda¤ illerine ba¤l›
köylerde yerleflik Ali Koç Baba ocakl›lar› geleneklerini korumaktad›rlar.
Ali Koç Baba, gelene¤e uygun olarak ad›yla an›lan Alevî-Bektaflî dede oca¤›n›n
da kurucusudur. Bulgaristan merkezli bir etkinlik sahas›na sahip olan oca¤›n,
Anadolu’ya yaflanan göçlerle, Türkiye’nin farkl› illerinde yerleflik talip gruplar›
bulunmaktad›r. Türkiye’de yo¤unluklu olarak Ali Koç Baba ocakl›lar›n›n topland›¤› bölge, Trakya bölgesidir. Eskiflehir ve Kütahya illeri yo¤unluk gösterdikleri
di¤er illerdir.
Eskiflehir ve Kütahya illerinde yerleflik Ali Koç Baba ocakl›lar› üzerine
yapt›¤›m›z alan araflt›rmalar›nda bu bölgedeki Ali Koç Baba ocakl›lar›n›n da
Trakya bölgesinde yerleflik Ali Koç Baba ocakl›lar› gibi düflünce pratiklerini, inanç
ritüellerini tüm canl›l›¤› ile sürdürdükleri tespit edilmifltir.
Alevî-Bektaflî inanç ocaklar›n›n tar›kl› (erkânl›) ocaklar grubuna dahil olan Ali
Koç Baba Oca¤›’nda, tar›k (erkân) kutsal kabul edilir. Ali Koç Baba Oca¤›’nda
Alevî-Bektaflî kültürünün temel kurumlar›ndan olan musahiplik, ocak talipli¤inin
temeli kabul edilir. Ali Koç Baba Oca¤›’nda günümüzde de musahiplik uygulamalar› süreklili¤ini korumaktad›r. Eskiflehir ve Kütahya bölgelerinde yerleflik Ali
Koç Baba ocakl›lar› ile ilgili yapt›¤›m›z çal›flmalarda kutsal tar›k ve musahiplik
ritüellerinin devam ettirildi¤i gözlemlenmifltir.
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
127
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
Ali Koç Baba Oca¤›, cem ayininin içerisinde gerçeklefltirilen on iki hizmet
uygulamalar› aç›s›ndan da önemli özellikler tafl›r. Eskiflehir –Kütahya yöresi Ali
Koç Baba ocakl›lar›nda cem organizasyonundaki görev da¤›l›m›, yedi taçl› baba
aras›nda paylaflt›r›lmaktad›r. Taçl› baba statüsü, bu görevi alacak talibe, özel bir
cem töreni ile verilmektedir. Ali Koç Baba ocakl›lar›n›n cem ayini kapsam›nda
uygulad›klar› tar›k tutma, üçürdüm, harman tavu¤u, ikrar, taç giyme, car, semah
ritüelleri de önemli orijinallikler tafl›r. Ali Koç Baba Oca¤› ile ilgili yap›lacak
çal›flmalar öncelikli olarak Balkanlar’daki Alevî-Bektaflî inanç ocaklar› ile ilgili
önemli bilgileri ortaya ç›karacakt›r. Bu oca¤›n genel karakter ve ritüel özellikleri
tan›mland›¤›nda, Alevî-Bektaflî kültür tarihi ile ilgili önemli aç›l›mlar sa¤lanacakt›r.
Alevî-Bektaflî inanç ocaklar› ile ilgili çal›flmalar›; sosyolojik, antropolojik ve
belge tarama çal›flmalar› olmak üzere iki grupta toplayabiliriz. Yukar›da
de¤indi¤imiz gibi Alevî-Bektaflî inanç ocaklar› ile ilgili bilinmeyen yönlerin
tan›mlan›p tespit edilmesinde, metin tahlil çal›flmalar›n›n ayr› ve önemli bir yeri
vard›r. Bu yaz›m›zda size Say›n Kaz›m Marangoz taraf›ndan Araflt›rma
Merkezimize getirilen 1628 ve 1630 y›llar›na ait iki flecere çevirisini sunuyoruz.
BELGE 1
fiecere
Teyemmünen bi zikri’l-a’lâ
Hasbiyellâhu
As›l Metin
Elhamdülillâhil-âlimüllezi enbete fleceretes siyâdeti min arzi’s-siâdeti bin
nadreti vel behâi ve muhdarahu min eseri feyzâni lil-mâi el- hakim ellezi esbete
bihi neseben ve sihran ve sâret ke fleceretin tayyibetin aslüha sâbitün ve fer’uhâ
fis semâi. Vassalatü ves selâmü alâ men ›stafahu bin nesebil a’lâ vel hasebil esna
ve alâ sâirir rusul vel enbiya ve alâ âlihi vel etkiya . Ve ba’d, fe innes sebebed-dâî
ila tahriri hazen nemikatül enika hüve ennehü kad tebeyyene ve zahare ve
teayyane ve behere bi ahbâr› seyyid Hasan ibnis seyyid Veli ve Hüseyin bin
Abdülmümin ve H›z›r Mustafa ve fierif Recep b. Muhammed ve Zeynil bin Mustafa
ve Ali bin Kalender ve Nuh bin Evzan(Uzan) bi- enne hâmili hâzel kitâb es seyyid
Musa bin seyyid Receb bin seyyid Nebi sahihün neseb ve siyadetuhu beyne ehli
deyyan beyyinun ve zahirun ve zâlike ba’de en ebreze hucceten sahihaten
muvafekaten li aslihe’l-asîl dâlleten alâ siyadeti ceddihi esseyyid Nebi bin es
seyyid Abdi bin es esseyyid Hüseyin et Tunuzi ma¤rifeten bi unvanil Mevlâ el mer128
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
hum es seyyid Muhammed el
Muharrem efendi en Nakib
s›ktan müneffezeten bi tenfizil
Mevlâ el merhum es seyyid Ali
efendi ve bi tenfizil Mevlâ el
merhum esseyyid Kas›m efendi
en nakibeynis sakibeyn fe inde
zâlik ezine lehul Mevlâ el
muvakka’ a’lâhu innellâhe
teâla a’lahu innellahe teâla ma
yetemennahu en yeteflerrefe bi
vad’il alâmetil hadrâi alâ ra’sihi ke-sayiris sâdâtil kirâm
kesserehümullah teala ila
yevmil k›yam fel cemiül enam
tevkîruhu bil ikram vel ihtiram
li ecli siyadetihi vel ve li intimaihiz zahiri ila arkit tahir cerâ
zâlik hurrira fil yevmir râbi’
min flehri ramazan el mübarek
li sene semâne ve salâsîn ve
elf.
fiuhûdu’l-Hâl
Seyyid Kas›m bin Seyyid
Mustafa
Seyyid Hasan bin Seyyid
Cafer
Seyyid Halil bin Seyyid
Tahir
Efl fierif Ahmed bin Hasan
Es seyyid Abdullbaki bin es
Seyyid ‹brahim
‹cazetname Örne¤i - 1
En üstte
El-emru kemâ zekere fihi ve’fl fla..alâ mâ satara fi mutaviyyeti harrarahul fakir
ilellahil ¤ani seyyid Muhammed bin seyyid Muhammed el Hüseynî el kadi ba’de
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
129
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
Rumeli sabikan en nakib fi daris saltanati Kostartiniyye el mahmiye afa anhüma
rabbul beriye.
Belgenin sa¤ yan taraf›nda, içinde; “el Kad› es Seyyid Muhammed” yazl› üç
mühür vard›r.
Yine sa¤ taraftaki notta :
“Yu’teberu ma fihi ve ya’melu bima fihi mutaviyetun ketebehul fakir ilel
¤aniyyil vedud seyyid Muhammed ibni seyyid Mahmud el Hüseyni el cudud en
nakib bi iflrafil memalikil osmaniyye anil beliyyeti vel mütekaid anil
kaz›yyülaskeriye bi Rumeli ufiye anhuhuma.” Ve,
“Sahhahal medlul hademe lilabul nemmakahul fakir Muhammed Said el
Hüseyni en nakib ala iflrafil memalikil osmaniyye ufiye anhu.” ‹bareleri yaz›l›d›r.
Türkiye Türkçesine Çevirisi
Yüce Allah’›n ba¤›fl›n› umarak (bafllar›m).
O Allah ki, bize hem dünyada hem de ahirette yeter.
As›l Metin
Saadet bahçesinden, seyyidlik a¤ac›n› yetifltiren ve bundan, kökleri yerde, dallar› göklere kadar ç›kan temiz bir soy meydana getiren Allah’a flükürler olsun. Bu
soyun efendisi olan peygambere, onun soyundan gelen seçilmifl kiflilere, seyyidlere, fleriflere ve tüm resul ve nebilere selam olsun.
Bu belgenin yaz›lmas›n›n sebebi fludur:
Seyyid Hasan onun babas› Seyyid Veli ve Hüseyin onun babas› Abdülmümin
ve H›z›r Mustafa ve fierif Recep onun babas› Muhammed ve Zeynil onun babas›
Mustafa ve Ali onun babas› Kalender ve Nuh onun babas› Evzan (Uzan)’›n
flehadetleriyle, bu belgenin sahibi Seyyid Musa onun babas› Seyyid Receb onun
babas› Seyyid Nebi’nin temiz sülaleye mensup oldu¤u ilim erbab› ve din
adamlar›nca belirlenmifl olup, ayr›ca bu hususta bir delil olarak ellerinde bulunan bir hucceti bize ibraz eden seyyid Musa, dedesi Nebi’nin -ki onun babas›
Seyyid Abdi onun babas› Seyyid Hüseyin et Tunuzî’dir - seyyid oldu¤unun eski
nakibül eflraf Muhammed Muharrem Efendi, merhum Seyyid Ali Efendi ve merhum
Seyyid Kas›m Efendi’nin kay›tlar›nda bulundu¤unu belirtmifllerdir. Böylece kendi-
130
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
lerine, bütün seyyidlerin -Allah onlar›n say›lar›n› k›yamete kadar eksiltmesinbafl›na sard›¤› yeflil sar›¤› sarabilmesi için izin verilmifl ve herkesin, kendisine
seyyid oldu¤u için gerekli hürmeti göstermesi istenmifltir.
Bu seyitlik onay›, 1038/1628 y›l›n›n Ramazan ay›n›n dördüncü günü meydana
gelmifltir.
fiahitler:
Seyyid Mustafa o¤lu Seyyid Kas›m
Seyyid Cafer o¤lu Seyyid Hasan
Seyyid Tahir o¤lu Seyyid Halil
Hasan o¤lu efl fierif Ahmed
Seyyid ‹brahim o¤lu es Seyyid Abdulbaki
Tasdik Edenler:
En üstte:
Durum taraf›mca sabit olmufltur. Eski Rumeli Kad›s›, hâlen ‹stanbul
nakibüleflraf› Seyyid Muhammed o¤lu Seyyid Muhammed el-Hüseynî
Sa¤ yanda:
Bu belgede yaz›lanlar› kabul ve tasdik ederim. Seyyid Mahmud o¤lu Seyyid
Muhammed el Hüseynî nakibüleflraf ve Rumeli Kazaskeri.
Kabul ve tasdik ettim. Muhammed Said el Hüseynî nakibüleflraf.
BELGE 2
fiecere
Hasbiyellâhu
Lemmâ bela¤a sebîlüs subût ifltedde ve istevâ alâ müstever r›zâ vada’at alâ
muferrekaten amâmeten hadara min sündisil kabûl vel imdâ ve cerâ bi kabulihi
lehu münfleât fi bahril-insan kel i’lam ve bimâ men kabadahu ma’rûflâd fî hadîkatifl
flerafeti ke cemâli ves selam bi tedbir müdebbir el abdu aciz el fakir fleyh
Muhammed ibni es seyyid Mahmud el Hüseyni il cedud en nakib ala iflrafil memâlikil osmaniyye el mahrusel hudud r›zkan lezzetifl fluhud fi yevmil meflhud.
Bafl tarafta içinde; “seyyid Muhammed ibni Mahmud” yaz›l› iki mühür vard›r.
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
131
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
As›l Metin
Elhamdülillahillezî faddale
zürriyete habîbetihî alâ sâiriz
zerârî kemâ faddale alel
ved’›’d-durer ve ale’d durer eddarrârî ve ceale flerâfetehum
siyâdeten bâk›yeten ve siyâdetühüm ilâ a’lel illiyyin
râk›yeten vessalâtü alâ zâlikelhasibun-neseb es seyyidüs
sened el mufaddal alel
mahlûkât ve ala âlihî ve utretihi ve ashabihi ve afliretihi ma
teâk›betil evkat.
Emma
ba’d,
felemma
incelet hakîkatül hâl kes subhis
sad›k an ¤asek›r raybil ¤âs›k bi
lemânifl flahadetis sadikatis
sad›reti anil a’yânil adûl vel
ahrâril hurriyyin bil ikbal vel
kabul es seyyid Ömer ibni es
seyyid Ali ves seyyid Kanber
ibni es seyyid Ali vefl flerif
Sun’ullah ibni Abdulkerim vefl
flerif Enisi? ‹bni Veli vefl flerif
Muhammed bin Husam ve Ali
bin Asl›han ve An›l (Enil)bin
Dervifl ve Abdulmennan bin
Ayd›n ve Ali bin Nebi ve ‹lyas
bin
Veli ve Zünnun bin Cafer ve
‹cazetname Örne¤i - 2
Arslan bin Vefa. Enne hâmile
ru’yetuhul had›r ke fleceretin tayyibetin aslüha sabitun ve fer’uha fis semai efl flerif
Ömer ibhi Sadri lisseyyide Hanife ibneti es seyyid Turhan ibni es seyyid Nebi ibni
es seyyid Abdi ibni es seyyid Hüseyin ibni es seyyid Süleyman ibni es seyyid
Topuz ve zade ma esbete min siyadeti ceddi ümmihi es seyyid el mezbur Nebi fi
defteril Mevlâ el mükerrem el merhum es seyyid Muhammed Muharrem en nakib
132
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
sabikan alel utretit tahiratil betuliyyeti vet taifetil fahiretir resuliyyeti ma’a ma ezallehu minefl fleceratil kaimeti ala asliha bi asliha ve fasliha d›yâen tiklefl flehadeti
ila en bedâ nûran ala nûrin ve zahara zuhûran fevka zuhûrin ezine muteveflfla
t›razuhu münfla fleceratin imtiyazihi bi en yahmile alâmetefl flerefi ala ra’sihi iyzanen lilümmeti r rekiyyeti bi vucubi ta’zimihi ve tenviri bi zasihi amelen bima
verede ala seyyidün nüceba ve senedün nükeba flarkan ve ¤arben bu’den ve
gurben min gavlihi azze men kâilin gul es’elüküm aleyhi ecran ilellel maveddeti
fil kurba cera zalik ve hurrira fil yevmit tasi’ vel ›flrin min flehri rebiül ahir sene
erbain ve elf.
fiuhudul Hal
Es seyyid Kas›m ibni es seyyid Süleyman
Es seyyid Hasan ibni es seyyid Cafer
Es seyyid Halil ibni es seyyid ….
Efl fierif Ahmed ibni Hasan
Efl fierif …….
Belgenin sa¤ yan taraf›nda belgeyi tasdik edenlerin isimleri ve mühürleri vard›r:
Ya’melu bimucibi ma fihi salimen amma bina fihi ketebehul fakir ilel ¤aniyyil
vedud seyyid Muhammed ibni seyyid Mahmud el Hüseyni el cedud en nakib bi
iflrafil memalikil osmaniyyil hakani humiyet anil beliyyeti vel mütekaid anil kadail
askeriyi bi Rumili ufiye anhüma
Mühür
Sahhaha ve nemmekahul fakir fleyh Muhammed el Hüseynî en nakib ala iflrafil
memalikil Osmaniye ufiye anhu
Mühür
Mimma ya’melu ve ya’teni bihi el fakir ilellahi teala Muhammed Said el
Hüseyni en nakib ala iflrafil memalikil osmaniyye ¤ufira lehu
Mühür
Ya’melu bima fihi harrara fakir es seyyid Ali en nakib ala iflrafil memalikil
osmaniyye ¤ufira lehu
Mühür
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
133
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
Cera bil kabul vel imza harrara el fakir ilellahi teala seyyid Muhammed ibnil
Abidin el Hüseyni en nakib ala iflrafil memalikil osmaniyye ¤ufira lehu
Mühür
Türkiye Türkçesine Çevirisi
Allah Bize Yeter.
As›l Metin
Sevgili peygamberinin soyunu incinin tafllara üstünlü¤ü gibi, di¤er soylara
üstün k›lan ve onlar› seyyidlik flerefiyle ebedî flereflendirip, en yücelere ulaflt›ran
Allah’a flükürler; dünya durdukça sürecek olan bu soyun sahibi olan Hazreti
Muhammed Mustafa’ya, onun Ehl-i Beyti’ne, yak›n arkadafllar›na ve onu takip
edenlerin hepsine selam olsun.
Adaletleriyle bilenen devlet adamlar›n›n ve bilgin din adamlar›n›n beyan›yla
afl¤›daki silsile kabul edilmifltir: Seyyid Ömer onun babas› Seyyid Ali ve Seyyid
Kanber onun babas› Seyyid Ali ve fierif Sun’ullah onun babas› Abdulkerim ve fierif
Enisî(?) ibni Velî ve fierif Muhammed onun babas› Husam ve Ali onun babas›
Asl›han ve An›l (Enil) onun babas› Dervifl ve Abdulmennan onun babas› Ayd›n ve
Ali onun babas› Nebi ve ‹lyas onun babas› Veli ve Zünnun onun babas› Cafer ve
Arslan onun babas› Vefa -ki yeflil sar›k sahibidir- efl fierif Ömer onun babas› Sadri
ve Seyide Hanife onun babas› Seyyid Turhan onun babas› Seyyid Nebi onun
babas› Seyyid Abdi onun babas› Seyyid Hüseyin onun babas› Seyyid Süleyman
onun babas› Seyyid Topuz.
Ad› geçen Seyyid Nebi’nin ana taraf›n›n seyyid oldu¤u, nakebül eflraf merhum
Muhammed Muharrem Efendi’nin seyyidlik defterinde sabit olmufltur. Bu seyyidlik a¤ac› öyle bir a¤açt›r ki onun kökü de dallar› da nurdur. Bu a¤ac›n dallar› olan
seyyidlere her zaman ve her yerde sayg› ve tazim gerekir. Çünkü peygamberlerin
efendisi ve en büyü¤ü olan Muhammed Mustafa hazretlerine hitaben Allah teala
buyurmufltur ki: “De ki, ben bunun (getirdiklerim) için sizden, akrabalar›ma iyilikten baflka bir fley istemiyorum.”
Bu belge, 1040/1630 y›l›n›n Rebiül Ahir ay›n›n dokuzuncu günü yaz›lm›flt›r.
134
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Baba Oca¤› ile ‹lgili K›sa Bir De¤erlendirme ve ‹ki Yeni fiecere
fiahitler:
Seyyid Süleyman o¤lu Seyyid Kas›m
Seyyid Cafer o¤lu Seyyid Hasan
Seyyid… o¤lu Seyyid Halil
Hasan o¤lu fierif Ahmed
Efl fierif …….
Tasdik Edenler
Bafl tarafta:
Bu flecerenin s›hhati bana sorulunca okudum ve yaz›lanlar›n do¤ru oldu¤una
kanaat getirdim. Seyyid Mahmud el Hüseynî o¤lu fieyh Muhammed, Osmanl›
Devleti nakibüleflraf›
Belgenin sa¤ yan taraf›nda belgeyi tasdik edenlerin isimleri ve mühürleri vard›r:
Burada yaz›lanlar›n do¤rulu¤unu tasdik ve kabul ederim. Seyyid Mahmud el
Hüseynî o¤lu Seyyid Muhammed, Osmanl› Devleti nakibüleflraf› ve Kazaskeri.
Mühür
Do¤rulayan ve kabul eden;
Fakir fieyh Muhammed el Hüseynî, Osmanl› Devleti nakibüleflraf›
Mühür
Tasdik ederim;
Muhammed Said el Hüseynî, Osmanl› Devleti nakibüleflraf›
Mühür
Tasdik ederim;
Seyyid Ali, Osmanl› Devleti nakibüleflraf›
Mühür
Kabul ve imza ederim;
Abidin el Hüseynî o¤lu Seyyid Muhammed, Osmanl› Devleti nakibüleflraf›
Mühür
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
135
Hac› Y›lmaz - Coflkun Kökel
KAYNAKÇA
GÖLPINARLI Abdülbaki; Vilayetname, Menâk›b-› Hünkâr Hac› Bektafl-› Velî, ‹st.
1995.
NOYAN Bedri; Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, Ank. 1999.
D‹PNOTLAR
*
G. Ü. Türk Kültürü ve Hac› Bektafl Veli Araflt›rma Merkezi, Uzman
** G. Ü. Türk Kültürü ve Hac› Bektafl Veli Araflt›rma Merkezi, Uzman
136
Hac› Bektafl Velî / 2005-36