SEN BİTTİ DEMEDEN BİTMEZ CİNSEL FARKINDALIK KAMPANYASI “5 ERKEKTEN 1’ İNDE GÖRÜLEN ERKEN BOŞALMA FARKINDALIKLA AŞILABİLİR” Türkiye’de üroloji alanında çalışan beş ka dın doktordan biri olan Dr. Aslı Öcal, kı sırlık ve kısırlık cerrahisi, erkek ve kadın seksüel disfonksiyonu ve kadın idrar yolla rı sorunları üzerine çalışıyor. Uludağ Üni versitesi Tıp Fakültesi mezunu olan Öcal, üroloji ihtisasını ise Ankara’da Ata türk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamam ladı. Türk kadınlarının polis, asker olup cepheye gidebildiğini, pilot olabildiğini ama ürolog olamadığını fark ettiği gün bu alandaki önyargıları aşmak istediğini söy leyen Dr. Öcal’a, Türkiye’de ortalama beş erkekten birinde görülen erken boşalma konusunu ve tedavi alternatiflerini sorduk. ACME: Cinsel fonksiyon bozuklukları Türkiye’de ve erkekler arasında ne kadar yaygın? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL Sağlık Bilimleri Üniversitesi Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği, Ankara [email protected] 1981 yılında doğdu. Çankaya Bilgi İlkokulu ve Ankara Ayrancı Lisesi’ndeki öğrenimlerinin ardından 1998 yılında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde başladığı tıp eğitimini 2004 yılında tamamladı. Aynı yıl Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı’nda araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. Üroloji ihtisasını 2005-2011 yılları arasında S.B. Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği’nde tamamladı. İki yıl süre ile Ankara Polatlı İlçe Hastanesi’nde Üroloji Uzmanı olarak görev yaptı. İlgi alanları Androloji (erkek infertilitesi, kadın ve erkek cinsel fonksiyon bozuklukları), inkontinans cerrahisi, çocuk ürolojisi ve üriner sistem taş hastalıkları olan Uzm.Dr. Aslı Öcal, 2013 yılından itibaren Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği’nde çalışmaya devam etmektedir. 44 Actual Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Oldukça yaygın olduğunu söyleyebilirim, çok ciddi bir erkek hasta popülasyonum var. Diğer yandan, yapılan araştırmalar tüm dünyada ürolojik ve androlojik problemler yaşayan 11 milyonu aşkın erkek olduğunu ve bunun sadece yüzde 10’unun hekime başvurduğunu gösteriyor. ACME: Cinsellik konusunda hastalarınızla ileti şim kurmakta zorlanıyor musunuz? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Şaşırtıcı gelebilir ancak kadın bir ürolog olarak hastalarımla cinsel işlev bozuklukları konusunda konuşmakta zorlanmıyorum, erkek hastalar da dahil olmak üzere hastalarımla gayet açık bir şekilde iletişim kurabiliyorum. Bu, sanırım bizim kültürümüzde doktordan sır saklanmaması gerektiğine ilişkin anlayıştan kaynaklanıyor. Benim anaç mizacım da hastalarımın sorunlarını dile getirmesinde olumlu yönde etki ediyor olabilir, gençler beni abla, büyükler kızları gibi görüyor. Bunun kişinin iletişim becerisiyle de Medicine Cilt: 25 Sayı: 1 2017 SEN BİTTİ DEMEDEN BİTMEZ CİNSEL FARKINDALIK KAMPANYASI oldukça ilgili olduğunu düşünüyorum. Uygun iletişimi kurduğunuz sürece kötü bir tavırla karşılaşabileceğinize inanmıyorum. Hastam geldiğinde çekingen olduğunu gördüğümde “Lütfen buyrun ben sizin sorununuzu dinlemek için buradayım” diyorum ve hiçbir hastanın buna “hayır” diyeceğine inanmıyorum. çınma davranışları gelişir. Hekimlerin sorduğu detaylı sorularla ortaya tablonun bütünü çıkar. Erken boşalma tanısı ancak bireyin kendisinden alınan hastalık hikayesi ile konulabilir. PEDT (Prematür Ejakülasyon Tanı Aracı) ve PEP (Prematür Ejakülasyon Profili) gibi testler ise tanı amaçlı kullanılmaktadır. ACME: Erkeklerde görülen cinsel işlev bozukluk ları nelerdir? ACME: Sağlıklı bir cinsel birleşme için ideal bo şalma süresi nedir? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Cinsel istek kaybı (hipoaktifazalmış-cinsel istek bozukluğu, libido azalması), uyarılma-sertleşme (ereksiyon) problemleri (erektil disfonksiyon), boşalma (ejakülasyon) problemleri (Prematür Ejakülasyon/Erken Boşalma/Geç Boşalma/Boşalamama) ve orgazm sorunlarıdır. Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Yapılan çalışmalarda ortalama boşalma süresinin dünyada 5.5, Türkiye’de ise 4.5 dakika olduğu tespit edilmiştir. Amerika ve Kanada’da yürütülen çalışmalarda ideal boşalma süresinin 3-13 dakika arasında değişebildiği görülmektedir. ACME: Erken boşalma nedir ve ne sıklıkla gö rülür? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Uluslararası Cinsel Tıp Derneği’ nin tanımına göre, prematür ejakülasyon bir erkek cinsel işlev bozukluğudur. İlk cinsel ilişkiden itibaren her zaman veya neredeyse her zaman vajinal penetrasyon önce veya sonrasındaki yaklaşık bir dakika içinde meydana gelen ejakülasyon (Yaşamboyu PE) veya IELT’de üç dakika ya da daha altı olacak şekilde hissedilir derecede azalma (Edinsel PE) görülür. Tüm veya neredeyse tüm vajinal penetrasyonlarda ejakülasyonu geciktirememe ve beraberinde kaygı, rahatsızlık, hayal kırıklığı ve/veya cinsel yakınlıktan kaçınma gibi kişide olumsuz davranışlar baş gösterir. Erken boşalma, değişik yaş gruplarında ve değişik ülkelerde benzer oranlarda görülmektedir. Türkiye Androloji Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre erken boşalmanın görülme sıklığı ortalama yüzde 20’dir. Her beş erkekten birinde erken boşalma görülür. ACME: Bu cinsel işlev bozukluğunun belirtileri nelerdir ve tanısı nasıl konur? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Erken boşalmadan yakınan bireylerin ilk şikâyeti daima, boşalma süresinin kısa olmasıdır. Boşalmayı geciktiremediklerini, kontrol edemediklerini, cinsel ilişkiden keyif alamadıklarını anlatan hastalarda genelde süreç içinde cinsel ilişkiden kaCilt: 25 Sayı: 1 2017 Actual ACME: Erken boşalma ve sertleşme kaybı iki farklı cinsel işlev bozukluğu olarak karşımıza çık makta ve toplum tarafından da karıştırılabilmek tedir. Bu iki sorunun farkları nelerdir? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Halk dilinde iktidarsızlık olarak bilinen sertleşme sorunu, penisteki ereksiyon süre ve gücünün cinsel ilişkiye başlama veya sürdürme için yeterli olmaması halidir. Penis ya tamamen sönüktür veya kısmen sertleşir veya boşalma öncesinde sertlik kaybolur. İstatistiklere bakıldığında genellikle 40 yaşından sonra ortaya çıktığı söylenir. En sık görülme yaşı ise 70 yaşından sonrasıdır. En sık görülen cinsel fonksiyon bozukluğu olan erken boşalma ise (prematür ejakülasyon), sertleşme sorunundan (erektil disfonksiyon), tamamen farklı bir klinik tablodur. Bununla birlikte, bazı bireylerde her iki cinsel sorun da bir arada görülebilir. Cinsel cevap döngüsü istek, uyarılma, orgazm ve çözülme olmak üzere birbirini izleyen dört dönemden oluşur. Sertleşme sorunu uyarılma dönemi bozukluğu, erken boşalma ise orgazm dönemi bozukluğudur. Erken boşalma sertleşmenin gerektiği gibi oluşması ancak cinsel birleşmenin başlamasından itibaren boşalmanın geciktirilememesidir. Erken boşalmanın sertleşme sorunundan en önemli farkı, sadece ileri yaşlı bireylerde değil, her yaş grubunda benzer oranlarda görülmesidir. Ayrıca erken boşalma, toplumda en sık görülen erkek cinsel disfonksiyonudur. Medicine 45 SEN BİTTİ DEMEDEN BİTMEZ CİNSEL FARKINDALIK KAMPANYASI ACME: Erken boşalma, erkeklerin yaşam kalitele rinde ne gibi değişikliklere neden oluyor? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Bu oldukça bıçak sırtı bir mesele. Erken boşalmanın hayati riskleri olmamasına karşın bu sorunu yaşayan bir bireyin günlük yaşamını sağlıklı şekilde sürdürebilmesi de mümkün değildir. Erken boşalma problemi yaşayan bireylerde özgüven kaybı, partnerinin ve kendisinin cinsel tatmininde azalma ve hayat kalitesinde anlamlı bir düşüş görülür. Stres, moral bozukluğu sıkıntı gibi psikolojik etkilerinin yanında erken boşalma sorunu yaşayan bireylerde çoğunlukla cinsel ilişkiden kaçınma davranışları gelişir. Bu sonuçlar kişinin günlük hayatını da etkileyerek aile içi huzursuzluğa, evliliklerin ya da birlikteliklerin sonlandırılmasına, toplumdan kendini soyutlamaya, yeni ilişkiye başlamada zorlanmaya sebep olabilir. Erken boşalma, partnerleri çözüm arayışına itebildiği gibi ilişkiyi gerçek bağlamından çıkarıp çiftleri para, güç, çocuk gibi sekonder faydalar üzerine ilişki inşa etmeye itebilir. ACME: Bu durumda erken boşalmanın, tıpkı er kek hastalarda olduğu gibi partnerlerinin yaşam kalitelerini de düşürdüğü söylenebilir mi? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Kesinlikle doğru bir tespit olur. Erken boşalma, her ne kadar erkek cinsel fonksiyon bozukluğu olsa da kadınların yaşam kalitesini de doğrudan etkileyen bir disfonksiyondur. Üstelik erkek hastalarda tedavi edilmeyen erken boşalma problemi, kadın cinsel disfonksiyonlarının ortaya çıkmasına da neden olabilmektedir. Buna rağmen partner üzerine etkisinin değerlendirilmesi genellikle atlanır. Oysa erken boşalmaya, bir “çift problemi” olarak yaklaşılmalıdır. ACME: Erken boşalmanın tedavisi nedir? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Ben doktorum ve kanıta dayalı tıbba bağlı kalırım. Hasta bir doktora başvurana kadar erken boşalmadan kaynaklı uzun süredir stres ve sıkıntı yaşadığından hızlı ve güçlü etki gösteren bir tedavi ister. Bu sebeple hızlı ve güçlü etki gösteren oral bir tedavi tercih ediyorum. Ülkemizde erken boşalma için Sağlık Bakanlığınca onaylı oral bir tedavi var. Bu tedavi yüksek sayıda hasta ile yapılan klinik çalışmalarda etkililik ve güvenliliğini kanıtlamıştır. 46 Actual ACME: Erken boşalma ve sertleşme sorununu bir likte yaşayan erkeklerde nasıl bir tedavi uygulu yorsunuz? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Erken boşalma ve sertleşme sorunu, insan vücudunda farklı mekanizmalarla ortaya çıkan cinsel fonksiyon bozukluklarıdır. Bu nedenle, her iki sorunun da ayrı ayrı tedavi edilmesi gerekmektedir. Ancak erkek, erken boşalmamak için konsantrasyonunu dağıtmaya çalışırken sertleşme sorunu yaşayabilir veya sertleşme sorunu olan bir erkek sertliğini kaybetmeden boşalma isteği ile cinsel uyarılara fazla konsantre olduğu için erken boşalma sorunu yaşayabilir. ACME: Siz İbrahim Etem-Menarini’nin erken bo şalma konusunda başlattığı Cinsel Farkındalık Kampanyası’na nasıl katıldınız? Uzm.Dr. Aslı ÖCAL: Bir doktor ve ürolog olarak, konuyla ilgili toplumsal dinamikleri yakından biliyorum. Kurumsal sorumluluklarının farkında olan her birey gibi, ben de kendi uzmanlık alanımda topluma bir fayda sağlamayı hedefliyorum. Kendi uzmanlığım kapsamında pek çok projede yer almaya, katkı sağlamaya çalışıyorum. Bu kampanya, bu konudan şikayetçi olan çiftleri erken boşalmanın çok sık rastlanan medikal bir durum olduğu, tedavisinin bulunduğu ve tedavi amacı ile hekimlere başvurulması gerektiği konusunda bilinçlendiriyor. Bu doğrultuda, kampanyaya verdiğim destekle öncelikli amacım ülkemizde bu konuda önemli bir farkındalık yaratarak, toplumun sürdürülebilir sağlığına katkıda bulunmak. Çünkü boşalma refleksi, merkezi sinir sistemi (MSS) tarafından yönetildiğinden, bireylerin bunu kendi kendilerine çözmesi mümkün değil. Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı tedaviler için mutlaka hekime veya eczacıya gitmeleri ve doğru yöntemlerle tedavi olmaları gerekiyor. Erken boşalmanın çözümsüz olmadığını, hekime başvurulması gerektiğini daha fazla kişiye doğru şekilde aktarırsak daha sağlıklı ve mutlu bir toplum oluşturacağız. Medicine Cilt: 25 Sayı: 1 2017