T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 15.01.2014 KATARAKT AMELİYATI GEÇİREN HASTALARDA RİSPERİDON VEYA PALİPERİDON İLE TEDAVİYE BAĞLI İNTRAOPERATİF FLOPPY İRİS SENDROMU (IFIS) RİSKİ Sayın Doktor, Bu mektubun amacı katarakt ameliyatı geçiren hastalarda risperidon veya paliperidon ile tedaviye bağlı intraoperatif floppy iris sendromu (IFIS) riski hakkında sizleri bilgilendirmektir. Bu mektup Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Risk Yönetimi Dairesi tarafından hazırlanmıştır*. Özet Katarakt ameliyatı sırasında ve sonrasında risperidon (Risperdal, Risperdal Consta, AsRisper, Perilife, Ricus, Riplidon, Rileptid, Rixol, Rixper) veya paliperidon (Invega, Xeplion) dahil alfa 1a adrenerjik antagonist etki gösteren ilaçları kullanan hastalarda İntraoperatif Floppy İris Sendromu (IFIS) gözlenmiştir. Güvenlilik sorunu üzerine ayrıntılı bilgiler Risperidon ve paliperidon şizofreni, bipolar bozuklukla ilgili manik epizotlar ve psikiyatrik hastalıklarla ilgili agresyon tedavisi ve yönetiminde kullanılan antipsikotiklerdir. IFIS, katarakt ameliyatı sırasında gözlemlenen intraoperatif bir komplikasyondur. Farklı şiddet derecelerinde sergilenebilecek üç intraoperatif belirtiyle karakterizedir: • Floppy iris stroma dalgalanması • Progresif intraoperatif göz bebeği küçülmesi • İriste fako ve yan giriş insizyonlarına doğru sarkma eğilimi IFIS, arka kapsül ruptürü ve vitröz kaybını da içeren yüksek cerrahi katarakt komplikasyonu riskiyle ilişkilendirilmektedir. Literatürde, α1-adrenerjik reseptör blokeri olan antipsikotik ajanların (risperidon dahil) kullanımıyla ilişkili IFIS vakaları bildirilmiştir. Rutin farmakovijilans denetimi sırasında, risperidon kullanımıyla birlikte IFIS bildirme sıklığında artış tespit edilmiştir. Kümülatif incelemede dünya çapında risperidonla ilişkili olarak bildirilen altı IFIS vakası belirlenmiş, bu vakalardan ikisinde risperidon tedavisi ile IFIS arasında olası bir ilişki bildirilmiştir. Her iki vakada da hastaların başka α1-adrenerjik bloker kullanma öyküsü olmayıp, söz konusu hastalar risperidonla uzun süreli tedavi görmüş __________________________________________________________________________ Sögütözü Mahallesi, 2176.Sokak No:5 06520 Çankaya/ANKARA Tel: (0 312) 218 30 00– Fax : (0 312) 218 34 60 www.titck.gov.tr T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ve katarakt ameliyatı sırasında tipik IFIS özelliklerini geliştirmiştir. Bu vakalardan birinde, risperidon kullanmaya devam ederken 4 ay sonraki katarakt ameliyatı sırasında IFIS'in diğer gözde tekrarlaması (pozitif rechallenge) söz konusudur. Pazarlama sonrası raporlara göre, risperidonla tahmini IFIS bildirim sıklığı 1.000'de 1 ile 10.000'de 1 (nadir) arasındadır. Paliperidonla ilgili hiçbir rapor alınmamakla birlikte, paliperidon risperidonun aktif metabolitlerinden biri olduğu için bu yazıdaki bilgiler ve öneriler paliperidon için de geçerlidir. Katarakt ameliyatından önce risperidon veya paliperidonu bırakmanın IFIS riski üzerindeki potansiyel faydası belirlenmemiştir ve antipsikotik tedaviyi bırakmaya ilişkin riskle karşılaştırılarak değerlendirilmelidir. Hekimlere yönelik tavsiyeler IFIS, yüksek cerrahi katarakt komplikasyonu riskiyle ilişkilendirilmektedir, ameliyat öncesinde ilaç tedavisi geçmişi araştırılırken yukarıdaki ilaçların daha önce veya halihazırda kullanılıp kullanılmadığı sorulmalıdır. Paliperidon ve Risperidon dışında ayrıca α1 adrenerjik reseptör bloker etkisi gösteren ve sistemik kullanılan terazosin, dokzazosin, tamsulosin gibi α1 blokerlerin ve α1 bloker yan etkisi bilinen klorpromazin, klozapin, haloperidol gibi diğer anti psikotiklerin ve ergot alkaloitlerinin de katarakt ameliyatı sırasında IFIS riski oluşturabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Katarakt cerrahları, ameliyat konusunda dikkatli davranmalıdır. IFIS şüphesi varsa, katarakt ameliyatı sırasında irisin sarkmasını engelleyecek önlemler gerekli olabilir. Raporlama gerekliliği Risperidon veya paliperidon içeren ürünleri reçete ederken yukarıda belirtilen güvenlilik uyarılarına dikkat edilmesini ve bu ürünlerin kullanımı sırasında advers etki oluşması durumunda ilgili firma yetkililerini ve Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Risk Yönetimi Dairesi, Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TÜFAM)’ni (e-posta: [email protected]; faks: 0 312 218 35 99; tel: 0 312 218 30 00) bilgilendirmenizi hatırlatırız. Saygılarımızla, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Risk Yönetimi Dairesi * Bu mektuba www.titck.gov.tr adresinden de ulaşabilirsiniz. __________________________________________________________________________ Sögütözü Mahallesi, 2176.Sokak No:5 06520 Çankaya/ANKARA Tel: (0 312) 218 30 00– Fax : (0 312) 218 34 60 www.titck.gov.tr