Diapositiva 1

advertisement
BESİN GRUPLARI
BESLENME VE DİYETETİKTE
TEMEL KAVRAMLAR
Besinler, lezzet ve görünüş açısından
olduğu kadar besleyici özellikleri
açısından da birbirlerinden farklıdırlar.
Besinler ve içecekler içerdikleri besin
ögelerinin tür ve miktarları yönünden
ayrıcalık gösterir.
Bir yiyeceğin besin değeri,
içerdiği besin ögelerinin
çeşidine ve miktarına
bağlıdır.
2
Çok çeşitli olan besinlerin;
• bazıları enerji yönünden,
• bazıları protein,
• bazıları vitaminler yönünden zengindirler.
3
Günlük tüketilen besinler, vücuda
sağladıkları yarar yönünden dört temel
grupta toplanabilir.
1. Grup: Et, yumurta, kurubaklagiller,
fındık, ceviz, badem gibi sert kabuklu
yemişler/yağlı tohumlar
2.Grup: Süt ve süt ürünleri
3.Grup: Sebze ve meyveler
4.Grup: Ekmek ve diğer tahıllar
4
Yonca, şansı ve mutluluğu simgelemektedir.
Yonca gruplamasında, yapraklar kalp
biçiminde gösterilmiştir.
Bu durum kalp sağlığının önemini ve sevgiyi
anlatmaktadır.
5
Yoncanın üst
yaprağında süt ve
süt ürünleri vardır.
Ülkemizde (özellikle
çocuk, gebe, emzikli
ve yaşlı grupları) bu
gruptaki besinler çok
az tüketildiğinden,
öneminin
vurgulanması için, üst
yaprak olarak
gösterilmiştir.
• İkinci grupta (yoncanın
sağ yaprağı), et ve
benzeri besinler
(yumurta,
kurubaklagiller, sert
kabuklu yemişler) yer
almaktadır.
Üçüncü grup (yoncanın alt
yaprağı) sebze ve meyvelerdir.
Dördüncü grup (yoncanın sol yaprağı)
ekmek ve diğer tahıl ürünleridir.
6
1.Süt ve Süt Ürünleri
Grubu
• Bu grupta yer alan başlıca besinler süt,
yoğurt ve peynirdir.
• Kefir gibi fermente süt ürünleri de bu grupta
değerlendirilir.
Süt grubu besinler protein, kalsiyum, riboflavin
ve B12 vitamini başta olmak üzere birçok besin
ögesinin önemli kaynağıdır.
Süt ve süt ürünleri yağ içeriği yönünden de
zengindir. Doymuş yağ ve kolesterol ile A
vitamini de içerirler.
7
3.Et-YumurtaKurubaklagil Grubu
• Bu grupta et, tavuk, balık, yumurta,
kuru fasulye, nohut, mercimek gibi besinler bulunur.
• Ceviz, fındık, fıstık, badem gibi sert kabuklu
yemişler/yağlı tohumlar da bu grupta yer alır. Bunların
yağ içeriği diğer besinlere göre fazla olduğu için
tüketim miktarlarına dikkat edilmelidir.
Bu gruptaki besinler;
• protein, demir, çinko, fosfor, magnezyum gibi
mineraller,
• B6, B12, B1 ve A vitaminleri
• posa açısından zengindir.
8
3.Sebze ve
Meyve Grubu
Her türlü sebze ve meyvelerin yer
aldığı bu grup, özellikle de A ve C
vitaminleri açısından zengindir.
• Ayrıca folik asit, riboflavin gibi
vitaminleri
• Demir, magnezyum gibi mineralleri
• Posa sağlarlar.
9
Sebzeler
• Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler: Brokoli,
ıspanak, marul, kara lahana,semiz otu,
pazı
• Kırmızı ve Turuncu Sebzeler:
Domates, kırmızı biber
• Nişastalı Sebzeler: Patates, yer elması,
bezelye, havuç
• Diğer Sebzeler: Taze fasulye, soğan
10
Meyveler iki gruba ayrılabilir:
• Turunçgiller: Portakal, mandalina,
greyfurt, limon ve suları
• Diğerleri: Elma, armut, üzüm, kavun,
karpuz, çilek,kayısı, vişne, şeftali ve bu
meyvelerin kuruları
11
Sebze ve meyveler;
• Folik asit,
• A vitamininin ön ögesi olan betakaroten, laykopen
• E, C, K, riboflavin ve B6 vitaminleri,
• Kalsiyum, potasyum, magnezyum gibi
mineralleri
• Posa ve
• Diğer antioksidan özelliğe sahip
bileşiklerden zengindirler.
12
4.Ekmek ve Tahıl
Grubu
• Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf
gibi tahıl taneleri ve bunlardan yapılan
un, bulgur, yarma, gevrek ve benzeri
ürünler bu grup içinde yer alır.
• Toplumun temel besin grubu olan
tahıllar, önemli oranda besin ögesi
içermesi nedeniyle sağlıklı beslenmenin
önemli bir parçasıdır.
13
YAĞLAR VE ŞEKERLER
(Yardımcı grup)
• Temel besin grubu olarak
değerlendirilmezler. Diğer gruplarda yer
alan besinlerin içinde bulundukları için
ayrı bir grup olarak ele alınmaz.
• Sadece enerji kaynağıdırlar.
• Dengeli beslenmede diğer besin
gruplarından yeterince tüketildikten
sonra kalan enerji; yağ, şeker ve şekerli
besinlerle karşılanabilir.
14
Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER)
2015
Türkiye’ye özgü beslenme örüntüsüne dayalı
olarak Besin Grupları
Tabak
*Et, yumurta,
kurubaklagil, sert
kabuklu yemişler
*Süt ve süt ürünleri
*Ekmek ve tahıllar
*Sebzeler
*Meyveler
15
TÜBER 2015
Türkiye’ye özgü beslenme örüntüsüne dayalı
olarak Besin Grupları
Akdeniz Beslenme
Modeli
16
Besin gruplarından tüketilmesi
önerilen miktarlar;
• yaş,
• cinsiyet ve
• fizyolojik duruma (büyüme ve gelişme
dönemi, gebelik ve emzirme dönemi,
yaşlılık vb.) göre değişiklik gösterir.
17
• Yeterli ve dengeli beslenmeyi
sağlayabilmek için, görevleri farklı olan
besin gruplarından her öğün, mümkün
değilse her gün belirli aralıklarla
tüketilmelidir.
• Bir gruptaki besinlerden çok fazla
tüketip, diğerlerinden çok az tüketen
veya hiç tüketmeyen kişiler dengesiz
besleniyor demektir.
18
Download