çevre ve r*sk
advertisement
ÇEVRE VE RİSK SOSYOLOJİK BİR KONU OLARAK ÇEVRE • Çevre fiziksel bir olgu, fakat sosyolojik araştırmaya doğrudan bir ilgi barındırır. • Çevresel tehditlerin ve hasarların dağılımını (zengin ülkelerdeki daha iyi koruma ve daha hızlı kurtarma) anlamamıza yardım edebilir. • İnsan davranış örüntülerinin doğal çevre üzerinde nasıl bir baskı yarattığına değin bir anlatı sağlayabilir (sanayileşmiş ülkeler tarafından yaratılan kirlilik, gelişmekte olan ülkelerde yinelenirse felakete neden olur). SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA • Roma Derneğinin 1970’deki Raporu “büyümenin sınırların”dan bahseder. • Sürdürülebilir kalkınma konuşulduğundan beri daha revaçta olan: – – – – Yenilenebilir kaynakların daha fazla kullanımı Hayvan türlerinin ve yaşam çeşitliliğinin korunması Temiz havayı, suyu ve korumaya adanmışlık “gelecek kuşakların kendi gereksinimlerini karşılama becerisini tehlikeye atmaksızın şimdinin gereksinimlerinin karşılanması” (Brundtland Komisyonu) – Milenyum Kalkınma Hedefleri ÇEVRESEL TEHDİT KAYNAKLARI • • • • HAVA KİRLİLİĞİ VE ATIK Hava kirliliğine atmosfere yapılan zehirli gazlar neden olur: dışortamsal ve içortamsal kaynaklı kirlilik. Kömür 1960lara kadar kirliliğin birincil nedeniydi, ve bugün bunu motorlu taşıtlar devralmıştır. Su kirliliğine zehirli kimyasallar ve mineraller, böcek öldürücüler ya da işlemden geçirilmemiş pis sular neden olur. Katı katık ambalajlama, doğada kendiliğinden yok olmayan maddeler neden olur. “fırlat-at toplumları” KAYNAKLARIN AZALTILMASI • Yenilenebilir kaynakların kötüleşimi büyük bir üzüntüdür: • Su – dünyanın bazı bölgelerinde su stoklarına baskı şiddetlidir (Kuzey Afrika ve orta doğunun kurak iklimleri baskıyı artırmaktadır). • Toprağın niteliğinin bozulması – yeryüzünün niteliğinin kötüleştiği ve değerli doğal elementlerinin aşırı kullanım aracılığıyla yok edildiği süreçtir. • Ormansızlaştırma – ormanlar su stoklarının düzenlenmesine, oksijen salıverilmesine ve toprak kaymalarını engellenmesine yardım eder. Dünya doğal ormanlarının üçte birinden fazlası yok olmuş durumdadır. Tropik orman yağmurlarındaki (yeryüzü alanının % 7’si ) azalama büyük miktarlardadır. RİSK VE TEKNOLOJİ • Risk korkusu yalnızca yaşam ölçeğinde değil, bize ait bilim tarafından doğrudan oluşturulmaktadır. • Nano-teknoloji. Nanoparçacıkların kendi kopya(ma)larının kontrol altına alınması (“gri yapışkanlık sorunu”) • Küresel ısınma: dünyanın ortalama sıcaklığındaki aşamalı artışı • Sera etkisi: atmosferin içerisinde ısıyı tutan sera gazlarının artması KÜRESEL ISINMANIN OLASI SONUÇLARI 1.Yükselen deniz seviyesi 2.Çölleşme 3.Hastalıkların yayılması 4.Kötü hasat 5.Değişen iklim örüntüleri 6.Jeopolitik istikrarsızlık GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ BESİNLER •Temel ekinlerin genetik bileşimini manipüle etmek yoluyla daha büyük ekin toplamları üretme olanağı. •Genetik olarak değiştirilmiş besinler, böceklere direnç gösterme, vitamin içeriğini yükseltme, besinlerin görüntülerinin değiştirilmesinde de kullanılır. •Onlar önceden varolmuş her şeyden farklıdırlar, çünkü farklı organizmalar arasında genlerin nakledilmesini içerirler. •Genetik olarak değiştirilmiş besinler ekin alanları ve insanlar üzerindeki etkilerinin belirsizliği sebebiyle tartışmalı hale gelmiştir. •Son derece organize olmuş ve etkili bir direniş, perakendecilerin birçok GD besinlerini kaldırması ve alandaki başlıca şirket olan Monsanto’nun çekilmesi ile sonuçlandı.
