1 İLKYARDIM EĞİTİMİ Dr. ADALET GÖK 2 İlkyardım: Kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önlemek için olay yerinde, tıbbi araç gereç kullanmadan, yapılan ilaçsız uygulamalardır 3 ACİL TEDAVİ NEDİR? Hasta ya da yaralılara acil tedavi ünitelerinde doktor ve profesyonel sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir. 4 İlkyardımcı: İlkyardım tanımında belirtilen uygulamaları yapmak üzere eğitim almış kişidir: 5 İlkyardımın Amaçları Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak, Yaşamsal fonksiyonları sürdürmek, Kötüleşmeyi önlemek, İyileşmeyi sağlamak 6 İlkyardımın Temel Uygulamaları: Koruma, Bildirme, Kurtarma 7 Koruma: Kendini, Çevredekileri, Hasta/yaralıyı 8 Bildirme: Seslenerek, Telefon, Telsiz (taksi v.b.) … 9 Yardım Çağırma: Sakin olunmalı: Ne oldu? Nerede oldu (çok bilinen yerler)? Ne kadar kişi? Ne şiddette? Numara ve arayan kişi? 10 Kurtarma: Basit teknik kurtarma, Tıbbi kurtarma (ilkyardım) 11 İlkyardımcının Sorumlulukları: Hasta/yaralının durumunu değerlendirmek, Korku ve endişelerini gidermek, Öncelik belirlemek, Ortamı yönetmek, Hasta/yaralıyı sıcak tutmak, Hareket ettirmemek, Ambulans çağırmak, İlkyardım bilgilerini güncellemek… 12 Hayat Kurtarma Zinciri: Ambulans çağırma, İlkyardım, Ambulans, Hastane 13 HASTA / YARALININ VE OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ BÖLÜM 2 14 Olay Yerini Değerlendirme Tehlikeler, Hasta/yaralı: Sayısı, Türleri, Kayıt 15 Hasta/Yaralı Değerlendirme: Ciddiyeti değerlendirme, Önceliği değerlendirme, Yöntemi değerlendirme, … 16 İlk Değerlendirme: Bilinç, Havayolu, Solunum, Dolaşım 17 İlkyardımın ABC’ si nedir? Bilinç kontrol edilmeli; kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmeli: A: Hava yolu açıklığının sağlanması (Baş-çene pozisyonu) B: Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset yöntemi) C: Dolaşımın değerlendirilmesi 18 Hava Yolu 19 Baş Çene Pozisyonu 20 21 Bak Dinle Hisset Hasta nefes alıyormu ? 22 Nefes almıyorsa temel yaşam desteğine başla 23 İkinci Değerlendirme: Bilgi edinme, Baş, Boyun, Göğüs kafesi, Karın boşluğu, Kollar, bacaklar 24 İKİNCİ DEĞERLENDİRME İlk müdahale ile hastanın yaşam belirtilerinin varlığı güvence altına alındıktan sonra ikinci değerlendirmeye geçilir. İkinci değerlendirmede kişisel bilgilerin alınması, olay ve kaza hakkında bilgi edinme ve baştan aşağı muayene aşamaları uygulanır. Tespit edilen yaralanma, kanama… varsa müdahale edilir. Yoksa KOMA POZİSYONU verilir. 25 KOMA POZİSYONU 26 27 BOĞULMALARDA İLKYARDIM 28 Boğulma nedir? Boğulma, vücuttaki dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu dokularda bozulma meydana gelmesidir. Boğulma nedenleri nelerdir? Bayılma ve bilinç kaybı sonucu dilin geriye kayması, Nefes borusuna sıvı dolması, Nefes borusuna yabancı cisim kaçması, Asılma, Akciğerlerin zedelenmesi, Gazla zehirlenme, Suda boğulma (*). 29 (*) Suda boğulmalarda, boğulma sırasında nefes borusu girişinin kasılmasına bağlı olarak çok az miktarda su akciğerlere girer. Suda boğulanlarda özellikle soğuk havalarda 20–30 dakika geçse bile yapay solunum ve kalp mesajına başlanmalıdır. Suda boğulmalarda, ağızdan ağza ya da ağızdan buruna solunumun suda yaptırılması mümkündür ve bu uygulamaya su içerisinde iken başlanmalıdır. Bu uygulama derin sularda mümkün olmayabilir, bu nedenle hasta/yaralının hızla sığ suya doğru çekilmesi gerekir. Suya atlama sonucu, boğulma riskinin yanı sıra genel vücut travması ya da omurga kırıkları da akla gelmelidir. Bu nedenle suda, başın çok fazla arkaya itilmemesi gereklidir. 30 Boğulmalarda genel belirtiler nelerdir? *Nefes almada güçlük, *Gürültülü, hızlı ve derin solunum, *Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme, *Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma, *Genel sıkıntı hali, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık, *Bayılma. Boğulmalarda genel ilkyardım işlemleri ne olmalıdır? Boğulma nedeni ortadan kaldırılır, Bilinç kontrolü yapılır, Hastanın yaşamsal bulguları değerlendirilir, Temel yaşam desteği sağlanır, Derhal tıbbi yardım istenir (112), Yaşam bulguları izlenir.** 31 Hava Yolu Tıkanıklığı 32 Kısmi tıkanma Öksürür, nefes alabilir, konuşabilir, nefes alırken hırıltılı bir ses duyulabilir Yanında durulur öksürmeye teşvik edilir 33 Hava yolunun tam tıkanma belirtileri nelerdir? Nefes alamaz, Acı çeker, ellerini boynuna götürür, Konuşamaz, Rengi morarmıştır, 34 Bu durumda önce öne eğerek 5 kez sırta vurulur sonra Heimlich Manevrası yapılır 35 Çocuklarda Heimlich Manevrası Bu durumda önce öne eğerek 5 kez sırta vurulur sonra 5 kez karından itme yapılır. Bebeklerde ise 5 kez sırttan darbeden sonra 5 kez göğüsten bastırma yapılır. 36 Bilinci yerinde olan kişilerde Heimlich manevrası Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir, Arkadan sarılarak gövdesi kavranır, Bir elin baş parmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği (iman tahtası ) altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır, 37 Bilinci yerinde olan kişilerde Heimlich manevrası Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır, Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır, Bilinç kapanırsa… Temel yaşam desteği uygulanır Tıbbi yardım istenir (112). 38